UIT deel 2 elasticiteiten. H2 elasticiteiten. H2.1 drie kenmerken van elasticiteiten (verbanden)

Transcriptie

1 H2 elasticiteiten H2.1 drie kenmerken van elasticiteiten (verbanden) Uitleg elasticiteiten. Elasticiteiten geven het verband weer tussen een prijsverandering van een goed of een dienst en de mate waarin daardoor de vraag verandert. Bij een elasticiteit zijn er drie factoren te onderscheiden: 1. De richting van het verband. Het gaat hier om oorzaak en gevolg. Economen onderzoeken het effect van prijsveranderingen. Prijs (p) is daarom altijd oorzaak en hoeveelheid (q) altijd het gevolg. 2. Een positief of een negatief verband. Een positief verband is een verband waarbij een stijging/daling van de oorzaak leidt tot een stijging/daling van het gevolg. Een elasticiteit van de gevraagde hoeveelheid is altijd een NEGATIEF verband. Een prijsstijging leidt namelijk altijd tot een hoeveelheidsdaling. De hoogte van het getal bepaalt de sterkte van het verband. 3. De sterkte van het verband. Dit wordt uitgedrukt met Ev. Hoe sterker het verband. H2.2 elastisch of inelastisch We drukken de sterkte van het verband uit via het getal Ev. Als dit getal tussen de 0 en de -1 ligt spreken we van een inelastisch verband. De gevraagde hoeveelheid reageert minder sterk dan de prijsverandering. Reageert de gevraagde hoeveelheid in procenten harder dan de prijsverandering, dan is het verband elastisch. Let op: schrijf bij een vraag over wel of niet inelastisch nooit op: de elasticiteit ligt tussen de 0 en de -1 en dus inelastisch. Verwoordt altijd de mate waarin Q reageert op P. Dus: de gevraagde hoeveelheid verandert minder snel dan de prijs, dus is het een inelastische relatie. H2.3 formule (Qn-Qo)/Qo *100% Ev = (Pn-Po)/Po *100% Pagina 1 van 6

2 H2.4 elasticiteiten en omzet Omzet wordt bepaald door P*Q. Een verandering van prijs leidt tot een verandering van de afzet. Stel de prijs verandert van 2,-- naar 2,36. We weten dat de gevraagde hoeveelheid daardoor daalt van stuks naar 7700 stuks. Bereken de nieuwe omzet. Oude omzet: 2,-- * = Nieuwe omzet: H2.5 elasticiteiten berekenen via indexcijfers Als een prijsverandering en een hoeveelheidsverandering alleen in procenten is gegeven kun je via indexcijfers berekenen wat het effect is op de totale omzet. De prijs van een product stijgt met 18% (was 100%, wordt nu 18%). De gevraagde hoeveelheid daalt hierdoor met 23% (was 100% wordt nu 77%). Bereken de verandering van de omzet in procenten. Antwoord: (118 * 77)/100 = 90,86. De omzet is gedaald met 9,14% H2.6 snel rekenen met een tweede formule Als de elasticiteit bekend is en ook de prijsverandering of de hoeveelheidsverandering, dan kun je met de formule Ev * ΔP = ΔQ (Δ = de procentuele verandering van) De prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid van een product van een fabrikant is bekend. Deze is -1,8. De fabrikant overweegt om de prijs te verhogen met 12%. Bereken de procentuele verandering van de gevraagde hoeveelheid. -1,8 * 12% = -21,6% De gevraagde hoeveelheid zal dalen met 21,6% Link naar uitgebreide versie: Pagina 2 van 6

3 H2.7 grafische elasticiteiten Een elasticiteit van de gevraagde hoeveelheid gaat over het effect van een prijsverandering van een product op de gevraagde hoeveelheid naar datzelfde product. De betalingsbereidheid van consumenten drukken we uit in de vraaglijn. Op de vraaglijn kunnen we bij iedere prijs de gevraagde hoeveelheid aflezen, dat wil zeggen het aantal vragers dat bereid is bij welke prijs het product te kopen. In figuur 1 staat een grafiek van de vraag naar een bepaald product. Door een prijsverhoging (van Poud naar Pnieuw) daalt de vraag (Van Qoud naar Qnieuw). Duidelijk zichtbaar is dat de verandering van de gevraagde hoeveelheid veel hoger is dan de verandering van de prijs. Een elastische situatie dus. Figuur 1. Een elastische situatie in een grafiek. De prijsstijging van ongeveer 50% leidt hier tot een daling van de vraag met 75%. De elasticiteit is hier dus 50/-75 = -1,5. Vanaf de positie van de oude prijs op de vraaglijn, geldt dat iedere vraagverandering leidt tot -1,5 keer de verandering van de hoeveelheid. De steilheid van de vraaglijn heeft effect op de elasticiteit. Hoe steiler de vraaglijn, hoe kleiner de reactie van de gevraagde hoeveelheid op een prijswijziging. Exact -1. Exact op het midden van de vraaglijn is de elasticiteit -1. Gerekend vanaf dat punt leidt iedere prijsverhoging tot eenzelfde hoeveelheidsverlaging, in procenten gerekend (zie figuur 2) Pagina 3 van 6

4 Figuur 2. Het exacte midden van de vraaglijn. H2.8 inkomenselasticiteiten Een inkomenselasticiteit geeft het verband weer tussen inkomen (Y) en de gevraagde hoeveelheid van een product (Qv). Het blijkt dat mensen met verschillende inkomens verschillende producten kopen. Rijke mensen zijn eerder geneigd om een nieuwe Mercedes aan te schaffen en een iphone. Armere mensen rijden eerder een betaalbare fiets of kopen een tweedehands Samsung telefoon. Bij inkomenselasticiteiten onderscheiden we daarom drie soorten producten. De vraag naar die producten reageert telkens anders op een inkomensstijging of daling. 1. Primaire goederen of eerste levensbehoeften (noodzakelijke goederen). Primaire goederen zijn eerste levensbehoeften. Als je inkomen stijgt ga je daar wel iets meer van kopen, maar vanaf een bepaald inkomen ga je niet meer uitgeven aan brood, gas, water en electra, etc. Het verband tussen inkomen en gevraagde hoeveelheid hier is positief, met een dalend verloop (zie figuur 1). Pagina 4 van 6

5 Figuur 1. Noodzakelijke goederen. 2. Inferieure goederen (goederen van mindere kwaliteit die inwisselbaar zijn voor betere varianten). Inferieure goederen worden minder verkocht naarmate het inkomen stijgt. Mensen gaan merkloze cola vervangen door Coca cola, en een goedkope telefoon door een iphone. Het verband tussen inkomen en gevraagde hoeveelheid bij inferieure goederen en diensten is dan ook negatief. Hoe hoger je inkomen hoe minder inferieure goederen of diensten je koopt (zie figuur 2). Figuur 2. inferieure goederen. Pagina 5 van 6

6 3. Luxe goederen. Naarmate het inkomen stijgt zal de vraag naar luxe goederen toenemen. Er is dus een positief verband tussen inkomen en de vraag naar luxe goederen. Voor veel luxe goederen is er sprake van een drempelinkomen. Pas vanaf een bepaald inkomen gaan mensen bepaalde luxe goederen (denk aan verre vliegvakanties) aanschaffen (zie figuur 3). Luxe goederen worden gekenmerkt door een positieve elasticiteit. Figuur 3. Luxe goederen. Assen omgedraaid. Let op: in alle gebruikte figuren staat inkomen (Y) op de X-as en is oorzaak. Gevraagde hoeveelheid (Qv) staat op de Y-as en is gevolg. Dit is dus net anders dan we tot nu toe hebben gezien bij grafieken met het verband tussen prijs (P) en gevraagde hoeveelheid (Qv). Statusgoederen. Sommige goederen zijn zo waanzinnig duur dat je er vooral mee uitdrukt hoe rijk je bent. Een hoge prijs is dan een pre. Goederen die mensen kopen omdat anderen ze niet kopen en om anderen te laten zien dat ze heel rijk zijn, noemen we statusgoederen. Pagina 6 van 6