Informatie over cardiale resynchronisatietherapie als behandeling voor hartfalen. Patiënteninformatie

Transcriptie

1 Informatie over cardiale resynchronisatietherapie als behandeling voor hartfalen Patiënteninformatie

2 Patiënteninformatie Hoe werkt het gezonde hart? Wat is hartfalen en hoe wordt het vastgesteld? Hoe kan hartfalen worden behandeld? Wat zijn ventriculaire tachyaritmieën? Resynchronisatietherapie voor uw hart Apparaatimplantatie en nazorg Cardiaal resynchronisatiesysteem Cardiale resynchronisatiesystemen met ICD (Implanteerbare Cardioversie Defibrillator) Medtronic defibrillatorsysteem voor cardiale resynchronisatie met OptiVol TM vochtgehaltecontrole Veel gestelde vragen NB: Dit boekje is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doelen en dient niet te worden beschouwd als de enige bron voor dit soort informatie. Het is altijd aan de behandelend arts om een onafhankelijk klinisch oordeel te vormen in een specifieke medische situatie.

3 Hoe werkt het gezonde hart? Het hart heeft vier holtes die zich op gecoördineerde wijze met bloed vullen en zich legen (samentrekken) De gecoördineerde pompactiviteit (de hartslag) wordt gereguleerd door het elektrische systeem van het hart De vier kamers van het hart Rechterboezem Linkerboezem Hoe werkt het hart? Het menselijke hart is een geweldige pomp. Het hart heeft vier holtes: twee kleinere, bovenste holtes (de rechteren linkerboezem) en twee grotere, onderste pompkamers (de rechter- en de linkerkamer). Speciale weefsels geven elektrische signalen af die via vaste banen door het hart lopen en de hartslag opwekken. Gewoonlijk start het elektrische signaal waarmee de hartslag begint in de natuurlijke pacemaker van het hart, de sinusknoop. Vanuit de sinusknoop wordt de impuls verspreid over beide boezems. Vanuit de boezems gaat de elektrische impuls naar de AV-knoop, een elektrische brug tussen de boezems en de kamers. Na een pauze verspreidt de impuls zich over de onderste kamers. Sinusknoop AV-knoop Linkerkamer Rechterkamer 1

4 Hoe werkt het gezonde hart? (vervolg) De rechterkant van het hart ontvangt van het lichaam bloed waaraan zuurstof is onttrokken en stuurt dit naar de longen om zuurstof op te nemen (aangegeven met de blauwe pijlen) De linkerkant van het hart ontvangt van de longen bloed dat van zuurstof is voorzien en stuurt dit naar de rest van het lichaam waar de zuurstof wordt afgegeven aan de organen en de hersenen (aangegeven met de rode pijlen) Het hart reageert zeer nauwkeurig op de behoeften van het lichaam de pompsnelheid van het bloed wordt aangepast aan de behoefte van het lichaam aan zuurstof en voedingsstoffen voor de cellen. Een gemiddelde persoon heeft ongeveer hartslagen per dag! Bloedstroom door het normale hart Bloed dat van het lichaam komt Bloed dat van het lichaam komt Naar het lichaam Bloed naar de longen Bloed dat van de longen komt Bloed van de longen naar het lichaam 2

5 Wat is hartfalen en hoe wordt het vastgesteld? Het hart is verzwakt en pompt niet voldoende bloed naar het lichaam en de organen Symptomen die bij hartfalen kunnen optreden Wat wordt er bedoeld met hartfalen? Hartfalen klinkt wellicht angstaanjagend, maar het betekent niet dat het hart niet meer werkt. Hartfalen is over het algemeen een ziekte die kan worden behandeld. Het betekent dat het hart is verzwakt en niet zo goed werkt (bloed pompt) als zou moeten. Doordat het hart onvoldoende bloed pompt naar de organen, zoals de nieren en de hersenen, ontvangen deze minder zuurstof. Doordat het hart niet goed pompt, hoopt zich vaak vocht op in de longen of andere lichaamsdelen, zoals de benen. Kortademigheid Slaapproblemen s nachts vanwege ademhalingsmoeilijkheden Opgezwollen voeten en benen Hoest met schuimachtig slijm Chronische vermoeidheid Opgezwollen of gevoelige buik en gebrek aan eetlust s Nachts vaker moeten plassen Verwarring en/ of verslechterd geheugen 3

6 Wat is hartfalen en hoe wordt het vastgesteld? (vervolg) Welke invloed heeft hartfalen op de bloedcirculatie? De hartspier is verzwakt en kan het bloed daardoor niet efficiënt wegpompen Het hart wordt groter en de kamers worden wijder Verminderde zuurstoftoevoer naar organen zoals de hersenen en de nieren Hart met hartfalen De kamers zetten uit. Het vermogen om bloed rond te pompen neemt af. 4

7 Wat is hartfalen en hoe wordt het vastgesteld? (vervolg) Matig tot ernstig Functionele klasse III of IV van de NYHA Licht Functionele klasse I of II van de NYHA Hoe wordt hartfalen geclassificeerd? De meeste artsen classificeren de ernst van hartfalen in een van vier categorieën, de zogenaamde functionele klassen I, II, III of IV van de NYHA, de New York Heart Association. Met deze klassen kan de ernst van het hartfalen van de patiënt worden gemeten op basis van de symptomen bij normale activiteit. Patiënten in klasse III en IV kunnen problemen hebben met ademhalen bij eenvoudige, dagelijkse activiteiten zoals naar de brievenbus wandelen of traplopen. Veel patiënten met hartfalen in klasse IV zijn voor het grootste gedeelte van de dag bedlegerig omdat ze zich te zwak voelen voor eenvoudige activiteiten, zoals van de ene kamer naar de andere lopen. Patiënten in klasse I of II zijn zich wellicht niet eens bewust van hun hartfalen. Bij sommige patiënten treden symptomen op tijdens lichamelijke inspanning. 5

8 Wat is hartfalen en hoe wordt het vastgesteld? (vervolg) Medische geschiedenis Lichamelijk onderzoek Röntgenfoto van de borst Echocardiogram Inspanningstest ECG Hoe wordt hartfalen vastgesteld? Om te kunnen vaststellen (diagnosticeren) of iemand hartfalen heeft, kijkt de dokter uitgebreid naar de medische geschiedenis. Familieachtergrond, levensstijl en symptomen zijn zeer belangrijk om inzicht te krijgen in hartfalen. Tijdens een lichamelijk onderzoek kan de dokter het hart, de longen, de nek, de buik en de benen onderzoeken op aanwijzingen voor hartfalen. Een röntgenfoto van de borst toont een silhouet (of omtrek) van het hart, zodat de dokter de grootte en vorm ervan kan bekijken. Bij hartfalen is het hart vaak vergroot en er kunnen tekenen zijn die wijzen op vocht in de longen. Een echocardiogram gebruikt geluidsgolven om de kamers en de kleppen van het hart te bekijken. Het is een veilige en pijnloze test waarmee de dokter diverse hartproblemen kan diagnosticeren. Tijdens een inspanningstest kan de dokter beoordelen hoe het hart functioneert als u actief bent. Een elektrocardiogram (ECG) is een eenvoudige en gemakkelijke manier om de elektrische activiteit van het hart vast te leggen. Een ECG kan verder het bewijs leveren van een vroegere hartaanval, kamervergroting, abnormale hartritmes en verminderde bloedstroom naar de hartspier. 6

9 Wat is hartfalen en hoe wordt het vastgesteld? (vervolg) Hartfalen is een gangbare medische aandoening waarmee momenteel meer dan 10 miljoen Europeanen te maken hebben van elke mensen ouder dan 65 ontwikkelen hartfalen. 1 Hoe algemeen is hartfalen? Ieder jaar worden er alleen al in Europa meer dan nieuwe gevallen van hartfalen gediagnosticeerd. 2 Het risico op hartfalen wordt groter naarmate de leeftijd stijgt. Naar schatting van elke mensen boven de 65 hebben met hartfalen te maken. Mensen met hartfalen in klasse I of II zijn zich dat vaak helemaal niet bewust. 1 Cleland JGF, Khand A, Clark AL. The heart failure epidemic: exactly how big is it? Eur Heart J. 2001;22:(8): Cowie MR, Mosterd A, Wood DA, et al. The epidemiology of heart failure. Eur Heart J. februari 1997;18(2):

10 Hoe kan hartfalen worden behandeld? Standaardbehandeling: Verandering van levensstijl Rust en beweging Medicijnen Andere behandelingen voor sommige patiënten: Operatie (omleiding van bloedvaten ( bypass -operatie), reparatie of vervanging van een klep, harttransplantatie) Cardiale resynchronisatietherapie Hartfalen is in de meeste gevallen een chronische, progressieve aandoening. Dit betekent dat het behandeld en onder controle gehouden kan worden, maar het is een langdurige ziekte. Veranderingen in levensstijl, zoals minder zout eten, voldoende rusten en met mate bewegen zijn ook belangrijk bij de behandeling van hartfalen. Soms kan een operatie of cardiale resynchronisatietherapie helpen. Tegenwoording worden patiënten in veel ziekenhuizen begeleid door gespecialiseerde hartfalen-verpleegkundigen. 8

11 Hoe kan hartfalen worden behandeld? (vervolg) Medicijnen (een of meer van de volgende medicijnen kunnen worden voorgeschreven) Diuretica ACE-remmers of ARB s (angiotensinereceptorblokkers) Digitalis (digoxine) Beta-blokkers Er kunnen diverse medicijnen worden gebruikt om hartfalen te behandelen Medicijnen worden doorgaans gebruikt om het pompvermogen van het hart te vergroten, opzwelling (vasthouden van vocht) te beheersen en om andere symptomen van hartfalen te behandelen. Vaak zal een hartfalen-verpleegkundige u begeleiden bij het gebruik van de medicijnen. Hij of zij heeft hierover regelmatig overleg met uw behandelend arts. 9

12 Hoe kan hartfalen worden behandeld? (vervolg) Operatie: Als hartfalen wordt veroorzaakt door spierbeschadiging die is opgetreden door verstopte kransslagaderen, dan kan een bypass-operatie een optie zijn. Als defecte of aangetaste hartkleppen spierbeschadigingen veroorzaken die tot hartfalen leiden, dan kan een operatie om een klep te repareren of door een kunstklep te vervangen ook een optie zijn. Cardiale resynchronisatietherapie Harttransplantatie: Sommige patiënten hebben ernstig, progressief hartfalen. Hun symptomen kunnen niet worden bestreden met medicijnen en veranderingen van levensstijl. In zulke gevallen kan een harttransplantatie de enige behandelingsmogelijkheid zijn. Cardiale resynchronisatietherapie: Deze therapie wordt gegeven met een implanteerbaar apparaat. Deze mogelijkheid is beschikbaar voor bepaalde patiënten met matig tot ernstig hartfalen. Cardiale resynchronisatie wordt in een apart hoofdstuk van dit boekje gedetailleerd beschreven. 10

13 Wat zijn ventriculaire tachyaritmieën? Ventriculaire tachyaritmieën Ventriculaire tachyaritmieën zijn hartritmestoringen die beginnen in de kamers van het hart (de ventrikels). Hoe worden tachyaritmieën gediagnosticeerd? Elektrocardiogram Hartmonitor/Holter- of eventrecorder Een gemakkelijke en betrouwbare manier om ritmestoringen te diagnosticeren, is het opnemen van een elektrocardiogram (ECG) terwijl het abnormale ritme zich voordoet. Een ECG legt de elektrische activiteit van het hart vast op papier, zodat de dokter deze activiteit kan analyseren. Wanneer de ECG echter wordt uitgevoerd als het hart niet in een tachyaritmie is, dan lijkt de ECG vaak normaal. U kan worden gevraagd een draagbare monitor, een Holter-monitor of eventrecorder, te dragen om uw hartritme vast te leggen wanneer u palpitaties voelt (bonzen of overslaan in de borst) vaak de symptomen van een tachyaritmie. Dit apparaatje draagt u gedurende een bepaalde tijd (bijv. 24 uur) bij u. Het registreert uw hartactiviteit tijdens uw dagelijkse bezigheden. Na afloop levert u het apparaat weer in en kan de dokter al deze gegevens bekijken. Normale boezemcontracties Normale kamercontracties ECG vertoont normale hartslag 11

14 Wat zijn ventriculaire tachyaritmieën? (vervolg) VT Ventriculaire tachycardie: snel, regelmatig hartritme in de kamers van het hart Tijdens VT kan het hart met wel slagen per minuut kloppen. Dit ritme is vaak niet levensbedreigend, maar kan symptomen veroorzaken zoals duizeligheid, ademnood en palpitaties (hartkloppingen). Bij sommige mensen kan ventriculaire tachycardie leiden tot een ernstigere aandoening, ventriculaire fibrillatie genoemd. De kamers trekken snel maar regelmatig samen ECG toont hartslag tijdens ventriculaire tachycardie 12

15 Wat zijn ventriculaire tachyaritmieën? (vervolg) VF Ventriculaire fibrillatie: snel, onregelmatig (trillend) ritme in de kamers van het hart Ventriculaire fibrillatie is een levensbedreigende hartritmestoring die in de kamers van het hart begint. Wanneer deze in fibrillatie zijn, dan trillen ze bloed naar het lichaam in plaats van het te pompen. Zonder behandeling leidt deze storing ertoe dat er geen zuurstof wordt geleverd aan de vitale organen, zoals de hersenen, longen of nieren. Als dit eenmaal gebeurt, dan treedt de dood zeer snel in (binnen 2-3 minuten). Dit wordt plotse hartstilstand genoemd. De kamers trillen en trekken niet regelmatig samen ECG toont hartslag tijdens ventriculaire fibrillatie 13

16 Resynchronisatietherapie voor uw hart Implanteerbare therapie voor patiënten met symptomatisch matig tot ernstig hartfalen en ventriculaire dissynchroniteit. Cardiale resynchronisatietherapie is een implanteerbare behandelmogelijkheid voor bepaalde patiënten met hartfalen die tevens ventriculaire dissynchroniteit hebben. Deze therapie zorgt ervoor dat beide kamers (ventrikels) weer gelijktijdig samentrekken. Ventriculaire dissynchroniteit De twee kamers trekken niet tegelijk samen. De buitenwand van de rechterkamer en de wand tussen de beide kamers trekken het eerst samen. Gevolgd door samentrekking van de buitenwand van de linkerkamer. Meestal is ook de samentrekking tussen de kamers vertraagd. 14

17 Resynchronisatietherapie voor uw hart (vervolg) Enkelvoudig therapiesysteem biedt alleen cardiale resynchronisatie Gecombineerd therapiesysteem biedt cardiale resynchronisatie en therapieën voor behandeling van ventriculaire tachyaritmieën (VT/VF) Een geïmplanteerd cardiaal resynchronisatiesysteem Hoe wordt cardiale resynchronisatietherapie geboden? Cardiale resynchronisatietherapie wordt geboden door zeer kleine elektrische pulsen naar zowel de rechter- als de linkerkamer te zenden. Er wordt een apparaat onder de huid van de borst geplaatst (geïmplanteerd) en aangesloten op drie geleidingsdraden (zachte geïsoleerde draden) die via de aderen in het hart worden geplaatst. Er zijn twee implanteerbare systemen beschikbaar. Welk systeem voor u geschikt is, bepaalt uw arts afhankelijk van uw medische geschiedenis en of u risico loopt op ventriculaire aritmieën. Cardiale resynchronisatietherapie kan mensen met hartfalen helpen de kwaliteit van leven te verbeteren. Het is geen vervanging van medicijntherapie. Mensen die voor cardiale resynchronisatietherapie kiezen moeten doorgaan met het nemen van medicijnen, zoals voorgeschreven door een arts. 15

18 Resynchronisatietherapie voor uw hart (vervolg) Wat zijn de potentiële voordelen van deze therapie? Toegenomen vermogen om lichamelijke oefeningen en andere fysieke activiteiten te doen Afname van symptomen van hartfalen en van de combinatie van sterfgevallen en ziekenhuisopnames Verbeterde kwaliteit van leven De veiligheid en effectiviteit van cardiale resynchronisatie therapie is onderzocht en bewezen in diverse onderzoeken van de Amerikaanse Food & Drug Administration (FDA) en wereldwijde klinische onderzoeken sinds In de klinische onderzoeken werden bij veel patiënten een verbeterde kwaliteit van leven en afgenomen, of minder, symptomen van hartfalen geconstateerd als zij werden behandeld met cardiale resynchronisatietherapie in combinatie met medicijnen. Wie is een goede kandidaat voor cardiale resynchronisatietherapie Patiënten met matig tot ernstig hartfalen met de volgende eigenschappen kunnen er voordeel bij hebben: Patiënten bij wie de kamers niet tegelijk samentrekken (ventriculaire dissynchroniteit) Patiënten die symptomen blijven houden ondanks optimale, medische therapie en die een lage kwaliteit van leven blijven houden (NYHA-klasse III of IV) Patiënten bij wie het hart niet voldoende bloed kan pompen lage ejectiefractie ( 35%) Het pompvermogen van het hart wordt beoordeeld met een meting die ejectiefractie (EF) wordt genoemd. De ejectiefractie van het hart is de fractie, of proportie, bloed dat het hart bij elke hartslag uit de linkerventrikel pompt. Mensen met een normaal, gezond hart hebben doorgaans een ejectiefractie van 55% of hoger. 16

19 Apparaatimplantatie en nazorg Wat gebeurt er tijdens de implantatieprocedure? Een kleine incisie, meestal in het bovenste gedeelte van de borst 3 geleidingsdraden (geïsoleerde draden) worden in het hart geplaatst Het apparaat wordt onder de huid geïmplanteerd Het cardiale resynchronisatieapparaat en de locaties van de geleidingsdraden na een normale implantatie Het implanteren van het apparaat is een medische ingreep. Het apparaat wordt onder de huid van de borst geplaatst en aangesloten op drie geleidingsdraden. Na de implantatie kan een kleine bult op de borst of de schouder zichtbaar zijn waar het apparaat is geplaatst. De geleidingsdraden gaan normaal gesproken via een ader naar het hart. Er zijn drie geleidings - draden nodig. Een draad wordt in de rechterboezem geplaatst, een draad in de rechterkamer en een draad in de linkerkamer. Tijdens de implantatieprocedure krijgen patiënten medicatie, zodat ze zich slaperig en aangenaam voelen. Na afloop van de implantatie geeft de dokter of de verpleegkundige instructies voor de verzorging van de operatiewond tijdens de genezing. Vaak ondervindt de patiënt een aantal beperkingen in de bewegingsvrijheid van de arm gedurende een korte periode na de implantatie. 17

20 Apparaatimplantatie en nazorg (vervolg) Normaal gesproken wordt de werking van het apparaat en de geleidingsdraden gecontroleerd door een arts die is gespecialiseerd in behandelingen met medische apparaten, zoals pacemakers en implanteerbare cardioverter defibrillators (ICD s) Een hartspecialist blijft het hartfalen controleren en behandelen Welk type zorg kan worden verwacht na implantatie van het apparaat? Binnen een paar weken na ontvangst van het cardiale resynchronisatieapparaat kan de patiënt zich energieker gaan voelen en een aantal van zijn of haar normale activi teiten hervatten. Voordat u nieuwe activiteiten onderneemt, is het van belang om een dokter of verpleegkundige te raadplegen en hun advies op te volgen. Het is mogelijk dat twee artsen samen overleggen bij de behandeling van iemand met een cardiaal resynchronisatieapparaat. Een hartspecialist zal waarschijnlijk het hartfalen blijven controleren. Een andere dokter, gespecialiseerd in medische apparaten zoals pacemakers en ICD s, kan assisteren bij het controleren van de werking van het apparaat en de geleidingsdraden. Richt u tot een arts of een verpleegkundige met alle vragen die u hebt. 18

21 Pacemaker met cardiaal resynchronisatiesysteem Enkelvoudig therapiesysteem alleen cardiale resynchronisatie Moet na ongeveer 4-6 jaar worden vervangen Een CRT pacemaker is speciaal ontworpen voor cardiale resynchronisatietherapie voor patiënten met hartfalen bij wie geen risico op ventriculaire aritmieën bestaat. Het apparaat is klein ongeveer het formaat van een luciferdoosje en half zo dik. Het is ontworpen om 4-6 jaar te werken (de kamers van het hart te stimuleren) afhankelijk van de behoeften van de patiënt. Na ongeveer 4-6 jaar raken de batterijen van het apparaat leeg. Als dit moment nadert, plant uw arts weer een operatie voor het vervangen van het oude apparaat door een nieuwe. 19

22 Pacemaker met cardiaal resynchronisatiesysteem (vervolg) Een CRT pacemaker heeft diverse functies: Stimulatie, waarneming en bewaking. Het apparaat stimuleert het hart en biedt cardiale resynchronisatie, zodat de kamers samen kunnen kloppen. Door de linker- en rechterkamer te stimuleren met zeer kleine elektrische impulsen (stimulatiepulsen), verbetert de coördinatie van het hart. Door de pompfunctie van het hart te verbeteren, kunnen de symptomen van het hartfalen verminderen. De pacemaker stimuleert het hart ook wanneer het eigen ritme van het hart wordt onderbroken, of onregelmatig of te langzaam is. Door waar te nemen wanneer de boezems zijn samenge trokken, kan het apparaat bepalen op welk moment de ventrikels dienen te worden gestimuleerd, zodat een normaler contractie - patroon van het hart wordt hersteld. Dankzij bewaking kan het cardiale resynchronisatie - apparaat informatie verzamelen over de natuurlijke hartslag, ritmestoringen ( episodes ) en de status van het apparaat en de geleidings draden. Deze informatie kan de arts helpen bij: het geven van informatie over hoe goed het elektrische systeem van het hart zelfstandig werkt en hoe goed de geleidingsdraden en het apparaat functioneren het geven van informatie ter beoordeling van de cardiale resynchronisatietherapie het geven van informatie waarmee symptomen in verband gebracht kunnen worden met mogelijke snelle hartritmestoringen 20

23 Cardiaal resynchronisatiesysteem met ICD Gecombineerd therapiesysteem cardiale resynchronisatie en therapieën voor behandeling van VT/VF Moet na ongeveer 4-6 jaar worden vervangen Cardiale resynchronisatiesystemen met ICD zijn implanteerbare apparaten die therapieën bieden voor zowel hartfalen als ventriculaire aritmieën (VT/VF). Cardiale resynchronisatietherapie is beschikbaar voor behandeling van ventriculaire dissynchroniteit en ICD-mogelijkheden zijn beschikbaar ter behandeling van patiënten met een risico op plotse hartstilstand. Cardiale resynchronisatie apparaten met ICD zijn klein ongeveer het formaat van een kleine stopwatch. Ze zijn ontworpen om 4-6 jaar te werken (de kamers van het hart te stimuleren) afhankelijk van de behoeften van de patiënt. Na ongeveer 4-6 jaar raken de batterijen van de apparaten leeg. Als dit moment nadert, plant uw arts weer een operatie voor het vervangen van het oude apparaat door een nieuwe. 21

24 Cardiaal resynchronisatiesysteem met ICD (vervolg) De cardiale resynchronisatie-icd heeft diverse functies: stimulatie, waarneming, antitachystimulatie (ATP), cardioversie (schok) en bewaking. De apparaten stimuleren het hart en bieden cardiale resynchronisatie, zodat de kamers samen kunnen kloppen. Door de linker- en rechterventrikel te stimuleren met zeer kleine elektrische impulsen (stimulatiepulsen), verbetert de coördinatie van het hart. Door de pompfunctie van het hart te verbeteren, kunnen de symptomen van het hartfalen verminderen. De systemen stimuleren het hart ook wanneer het eigen ritme van het hart wordt onderbroken, of onregelmatig of te langzaam is. Door waar te nemen wanneer de boezems zijn samengetrokken, kan het apparaat bepalen op welk moment de kamers dienen te worden gestimuleerd, zodat een normaler contractiepatroon van het hart wordt hersteld. De cardiale resynchronisatie met ICD systemen leveren snelle elektrische stimulatie signalen (anti-tachystimulatie) aan het hart wanneer het systeem ontdekt dat u een ventriculaire tachyaritmie hebt. Deze snelle stimulatie-impulsen proberen de tachyaritmie te stoppen en het hart in het normale ritme terug te krijgen. Waarschijnlijk merkt u er niets van als deze therapie wordt toegepast. In sommige gevallen slaagt het geïmplanteerde apparaat er echter niet in uw hartritme met deze stimulatietherapieën te herstellen. Het is dan mogelijk dat u symptomen zoals kortademigheid, duizeligheid en hartkloppingen ervaart. 22

25 Cardiaal resynchronisatiesysteem met ICD (vervolg) Schok. Als de ICD ventriculaire fibrillatie (VF) detecteert, kan hij een schok naar het hart sturen. Deze sterke elektrische impuls moet uw hart naar een normaal ritme terugbrengen. Dankzij bewaking kan het cardiale resynchronisatieapparaat informatie verzamelen over de natuurlijke hartslag, ritmestoringen ( episodes ) en de status van het apparaat en de geleidingsdraden. Deze informatie kan de arts helpen bij: het geven van informatie over hoe goed het elektrische systeem van het hart zelfstandig werkt en hoe goed de geleidingsdraden en het apparaat functioneren het geven van informatie ter beoordeling van de cardiale resynchronisatietherapie het geven van informatie waarmee symptomen in verband gebracht kunnen worden met mogelijke snelle hartritmestoringen 23

26 Cardiaal resynchronisatiesysteem met ICD (vervolg) Waarom is een schok noodzakelijk en wanneer krijg ik de schok? Ventriculaire defibrillatie Uw cardiale resynchronisatie-icd is ingesteld om te reageren op een snelle hartfrequentie die begint in de kamers (de ventrikels). Het apparaat verstuurt elektrische impulsen zodra uw hartkamers te snel en chaotisch beginnen te kloppen. Schoktherapie kan noodzakelijk zijn voor abnormale ventriculaire ritmes, omdat deze hartritmes dodelijk kunnen zijn. Sommige patiënten die wakker waren tijdens een schok zeggen dat het voelt als een trap tegen de borst. De schok is binnen een seconde voorbij. 24

27 Medtronic Cardiaal resynchronisatiesysteem met OptiVol vochtgehaltecontrole OptiVol vochtgehaltecontrole Medtronic difibrillatiesystemen hebben een functie om het vochtgehalte in de longen te controleren, nl. OptiVol. OptiVol meet de weerstand van de elektrische signalen door uw longen, die een mogelijke verandering in het vochtgehalte van uw longen kan aangeven. De defibrillator controleert uw dagelijkse OptiVol metingen en slaat die op, zodat uw arts extra informatie krijgt die hem kan helpen bij de behandeling van uw hartproblemen. 25a

28 Medtronic defibrillatorsysteem voor cardiale resynchronisatie met OptiVol vochtgehaltecontrole (vervolg) Patient Alert alarmgeluiden Uw defibrillator heeft drie verschillende alarmgeluiden. Als u één van deze geluiden hoort, volg dan de instructies van uw arts op. 1. OptiVol alarmgeluid Uw defibrillator zal een geluid voortbrengen om een eventuele verandering in de toestand van uw hart aan te geven, zodat u contact op kunt nemen met uw arts. Als dit voorkomt, zal het OptiVol Patient Alert alarmgeluid eenmaal per dag afgaan gedurende 30 seconden, op een door uw arts geprogrammeerd tijdstip. 3. Speciale magneet-toon Alleen in het geval dat er een speciale magneet is geplaatst over uw defibrillator, zal er een ononderbroken geluid klinken. Als u deze speciale magneet krijgt, zal uw arts u instructies geven over het gebruik ervan. 2. Defibrillator Alarmgeluid Als er zich een situatie voordoet die evaluatie door uw arts vereist, dan zal gedurende 30 seconden uit uw defibrillator een alarm klinken, één keer per dag, op een door uw arts geprogrammeerd tijdstip. 25b

29 Veel gestelde vragen Kan ik mijn actieve levensstijl hervatten? Tuinieren, zwemmen, werken, seksuele activiteit zijn wellicht mogelijk Een arts of verpleegkundige geeft u richtlijnen Zoek aanvullende hulp als u emotionele ondersteuning nodig hebt 26

30 Veel gestelde vragen (vervolg) Aanpassing: Binnen een paar weken na ontvangst van een cardiaal resynchronisatieapparaat kunnen veel mensen een verbeterd leven hervatten met reizen, zwemmen, werken, seksuele activiteit u bepaalt samen met uw dokter wat mogelijk is. Het is normaal dat veel emoties (opluchting, troost, bezorgdheid, angst en boosheid) gedurende vele maanden komen en gaan. U went misschien gemakkelijker aan de nieuwe situatie als u kunt praten over uw zorgen en gevoelens met iemand die u vertrouwt (een vriend, dokter, verpleegkundige, andere patiënt met een implantatie). Het doel is dat u zo snel mogelijk een normaler leven gaat leiden. Kleding: Normale, comfortabele kleding. Mobiele telefoons: Het is onwaarschijnlijk dat mobiele telefoons de werking van het geïmplanteerde apparaat verstoren. Houd de telefoon minimaal 15 centimeter van het apparaat verwijderd en houd de telefoon tegen het oor aan de andere kant van het lichaam (dus niet aan de kant waar het apparaat geïmplanteerd is). Draag de telefoon aan de andere kant van het lichaam (dus niet aan de kant waar het apparaat geïmplanteerd is). Apparaten: Het is onwaarschijnlijk dat goed onderhouden elektrische huishoudelijke apparatuur de werking van het apparaat verstoort. Bij ieder geïmplanteerd apparaat wordt een handleiding voor de patiënt meegeleverd. Deze handleiding geeft specifieke informatie over de mogelijke interactie met bepaalde apparaten of elektrisch gereedschap. Als u ergens ongerust over bent, neem dan contact op met uw verpleegkundige of arts. 27

31 Veel gestelde vragen (vervolg) Autorijden: De regelgeving omtrent het verlenen van toestemming aan patiënten met een geïmplanteerd apparaat om te blijven autorijden varieert van regio tot regio. Raadpleeg de lokale autoriteiten en uw arts of verpleegkundige om na te gaan of er in uw regio beperkingen gelden. Het is ook aan te bevelen om contact op te nemen met uw verzekeringsmaat schappij om te informeren naar hun beleid met betrekking tot mensen met een geïmplanteerde pacemaker of ICD. Reizen: De meeste patiënten voelen zich veiliger omdat ze nu een geïmplanteerd apparaat hebben dat therapie kan geven als het nodig is. Ze merken dat ze vrijer kunnen reizen. Bij de beveiliging van het vliegveld moet u de identificatiekaart van uw geïmplanteerd apparaat tonen. Bespreek uw reisplannen met uw arts of verpleegkundige. Zij kunnen u vertellen welke voorzorgsmaatregelen u moet nemen en geven u instructies voor noodgevallen. Op de website van Medtronic vindt u klinieken die u zorg kunnen bieden als u op reis bent: Mag ik autorijden en reizen? Regelgeving voor autorijden door patiënten met een geïmplanteerd apparaat verschilt van regio tot regio Vraag uw dokter welke voorzorgsmaatregelen u moet nemen en vraag om instructies voor noodgevallen 28

32 Veel gestelde vragen (vervolg) Hoe weet ik of mijn apparaat goed functioneert? Er worden regelmatige vervolgafspraken bij uw dokter gemaakt om uw apparaat en uw conditie te controleren Wat gebeurt er als ik een nieuw apparaat nodig heb? Na een aantal jaren moet uw apparaat worden vervangen omdat het op een speciale batterij werkt. Uw dokter stelt u hiervan tijdig op de hoogte Hoe zit het met de geleidingsdraden? Tijdens de vervolgbezoeken aan het ziekenhuis worden de geleidingsdraden aan routinetests onderworpen 29

33 Veel gestelde vragen (vervolg) Het schema van vervolgbezoeken is afhankelijk van het type apparaat dat u hebt, uw medische conditie en de normale gang van zaken in uw ziekenhuis of dokterspraktijk. Normaal gesproken wordt tijdens uw eerste doktersbezoek na de implantatie van het apparaat een controleschema voor het apparaat opgesteld. Het aantal controles varieert. Naarmate het einde van de levensduur van het apparaat nadert, wordt het aantal controles opgevoerd. Vervanging: Het apparaat wordt onder andere gecontroleerd om te kijken of het naar behoren functioneert. Na een aantal jaren moet het apparaat worden vervangen omdat de batterij leeg raakt. De geleidingsdraden moeten bij sommige patiënten eerder worden vervangen dan bij andere. Als bij testen wordt vastgesteld dat er vanwege de geleidingsdraden problemen zijn met de stimulatie of de waarneming, dan kan de arts ervoor kiezen een nieuwe geleidingsdraad te implanteren. Dit gebeurt meestal gelijktijdig met de vervanging van het apparaat, maar dat is niet altijd het geval. 30

34 Europa Medtronic International Trading Sàrl Route du Molliau 31 Case postale CH-1131 Tolochenaz Tel. +41 (0) Fax +41 (0) België Medtronic Belgium N.V. Burgemeester Etienne Demunterlaan 5 BE-1090 Brussel Tel.: +32 (0) Fax: +32 (0) Nederland Medtronic Trading NL B.V. Earl Bakkenstraat 10 NL-6422 PJ Heerlen Tel. +31 (0) Fax +31 (0) UC e NL Medtronic Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Europa