Pacemaker voor het hart

Transcriptie

1 Hartcentrum Pacemaker voor het hart Patiëntenfolder behandelingen

2 Inhoudsopgave Een pacemaker... 3 Wat is het?... 3 Deel A: De implementatie van de pacemaker... 4 Voorbereiding... 4 Procedure... 5 Risico s... 5 Nazorg... 6 Deel B: De pacemakercontrole... 7 Voorbereiding... 7 Procedure... 7 Risico s... 7 Nazorg... 7 Deel C: Wisselen van de pacemaker... 8 Voorbereiding... 8 Risico s... 8 Nazorg... 8 Deel D: Het verwijderen van het pacemakersysteem... 9 Extra informatie

3 Een pacemaker U bent in het AMC onder behandeling van een cardioloog. Met deze folder willen wij u informeren over de pacemaker voor uw hart. U leest over de implantatie van de pacemaker, de controle, de wissel en het verwijderen van de pacemaker. Als u na het lezen nog vragen heeft, stelt u deze dan gerust aan uw behandelend arts. Wat is het? Het samentrekken van het hart wordt geregeld met elektrische prikkels. Vanaf een bepaalde plaats in het hart, de sinusknoop, worden regelmatig zulke prikkels (impulsen) afgegeven en doorgegeven over het hele hart. Eerst via de knoop tussen boezem en kamer en daarna via geleidingsbundels. Door elektrische prikkeling trekt de hartspier samen en wordt het bloed in de slagaders gepompt. Wanneer dit systeem, van prikkelvorming of prikkelgeleiding, niet goed werkt en het hart te langzaam pompt of zelfs even wegvalt, kan een pacemaker nodig zijn. De pacemaker zorgt in dat geval voor voldoende prikkels. Een pacemaker bestaat uit drie onderdelen. Een impulsgenerator die met behulp van batterijen zorgt voor de elektrische prikkels. De generator is een plat doosje met een doorsnede van ongeveer zes centimeter. Een of twee draden (geleiders) die de prikkel van de generator naar het hart brengen. Aan het uiteinde van de geleiders wordt de prikkel aan het hart afgeven; deze plaats noemen we de electrode. Afbeelding 1: de pacemaker. 3

4 Deel A: De implementatie van de pacemaker Voorbereiding Gebruikt u medicijnen? Gebruikt u bloedverdunners? Overleg dan met uw behandelend arts of u moet stoppen of de hoeveelheid verminderen. Bent u suikerpatiënt? Vlak voor de ingreep krijgt u een infuus. Het infuus wordt gebruikt om antibiotica te geven om infecties te voorkomen. Als u suikerpatiënt bent krijgt u mogelijk via het infuus glucose met insuline. Gebruikt u insuline of tabletten bij uw suikerziekte? Overleg dan met uw arts over de dosering of inname. Neemt u wel uw eigen insuline mee. Spuit nooit de gebruikelijke dosering op de dag van de ingreep. Nuchter zijn Vanaf twaalf uur s nachts mag u niets meer eten of drinken voor de volgende ochtend van de ingreep. Het kan zijn dat u eerder geholpen wordt dan vooraf gepland. Daarom is ons advies om als u s ochtends naar het ziekenhuis moet komen, nuchter te blijven in de ochtend, ook als u pas in de middag gepland bent. Dan kan hier besloten worden of u nog iets mag gebruiken. Medicijnen mag u wel innemen met een klein glas water. Dit geldt niet als u pas in de middag naar het ziekenhuis moet komen, dan kunt u wel een twee beschuit met jam en een kop thee gebruiken. Douchen en pyama s Ochtends kunt u nog douchen. In verband met uw overnachting adviseren we u zelf een pyjama en verzorgingsspullen mee te nemen. 4

5 Procedure Voor het inbrengen van een pacemaker wordt u opgenomen op de afdeling Cardiologie (F3 Zuid) of Dagverpleging(B2). Er bestaan drie manieren voor het inbrengen van een pacemaker. 1. Meestal wordt de transveneuze methode gebruikt. Dit betekent dat de pacemakerdraad via een bloedvat ingebracht wordt. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving. De pacemakerdraad wordt via een ader onder het linker sleutelbeen in de rechterhartkamer gebracht (één-kamersysteem). Er is ook een mogelijkheid om dit via de rechter kant te doen, via de ader aan die zijde onder het sleutelbeen. De elektrode groeit aan de binnenzijde van het hart vast. Soms is het nodig om, via dezelfde ader, nog een tweede draad met elektrode in de boezem van het hart te leggen (tweekamersysteem). 2. Als de transveneuze methode niet mogelijk is, wordt de epicardiale methode gebruikt. Dit betekent dat de electroden van de pacemaker operatief vastgemaakt worden aan de buitenkant op het hart. De patiënt krijgt hierbij altijd algehele narcose. Bij beide manieren wordt onder de huid van de borst of de buik een zakje (pocket) gemaakt. Daar ligt de pacemakergenerator (het doosje) in. De wond wordt met zelf-oplossende hechtingen gesloten. De ingreep duurt ongeveer 2 uur. 3. Via de ader van de lies kan momenteel ook een zogenaamde draadloze pacemaker geplaatst worden. Dit is een pacemaker die via de liesader met behulp van een voerdraad rechtstreeks in de rechter harthelft wordt ingebracht. Er hoeft dan geen onderhuids zakje meer worden gemaakt. Deze methode is voorlopig alleen voor mensen die ouder zijn en nog geen pacemaker hebben gehad. Risico s Bent u allergisch voor antibiotica? Meldt u dit dan. Tijdens of na de ingreep kunnen bloedingen optreden, vooral bij patiënten die bloedverdunners gebruiken. U krijgt een drukverband om dit tegen te gaan. 5

6 Er bestaat een kans op infectie (0.25-6%) die pas na enige tijd optreedt. De pacemaker moet dan verwijderd worden en later opnieuw worden ingebracht. Door het inbrengen van de elektrode in de rechterkamer kunnen er ritmestoornissen optreden in de eerste uren na de ingreep. Om dit te kunnen zien wordt u aangesloten op een bewakingsmonitor. Nazorg De opname duurt in principe twee dagen/een nacht. Na de ingreep heeft u bedrust tot de volgende dag. U mag niet op uw zij gaan liggen. Dit is om te voorkomen dat de draden die in uw hart liggen los raken. Mochten ze toch losraken dan kan dit met een nieuwe ingreep weer verholpen worden. In principe mag u, na de technische controle van de pacemaker, de volgende dag opstaan. Tijdens de opname krijgt u drie maal antibiotica via het infuus om infecties te voorkomen. Dit is een keer vooraf aan de ingreep en twee maal na de ingreep. Op de afdeling controleert de verpleegkundige de temperatuur en de wond. Voordat u naar huis gaat worden er nog een ECG (hartfilmpje) en een röntgenfoto gemaakt. Als alles goed verloopt kunt u naar huis. Belangrijk is om uw arm niet boven schouderhoogte te brengen gedurende 6 weken na de implantatie. De wond mag de eerste vijf dagen niet nat worden. Let op met douchen dat de wond droog blijft. Tegen de wondpijn kunt u paracetamol gebruiken. 6

7 Deel B: De pacemakercontrole Voorbereiding Voor een pacemakercontrole hoeft u zich niet speciaal voor te bereiden. Procedure Het controleren van de pacemaker zelf gebeurt op de Hartfunctieafdeling (C2) in het AMC. De eerste controle vindt ongeveer tien dagen na de implantatie plaats. Daarna is één keer per half jaar meestal voldoende. Deze controles zijn nodig om het functioneren van de pacemaker te controleren. De batterijen van de pacemaker hebben een levensduur van ongeveer 8 tot 10 jaar. Dit is afhankelijk van het type en de afstelling van de pacemaker. Tijdens elke controleafspraak wordt meteen het hele systeem gecontroleerd. Een controle duurt ongeveer 20 minuten. Risico s Tijdens de controle van de pacemaker kunt u een onaangenaam gevoel van hartbonzen ervaren. Dit is normaal en komt door de testen die de technicus uitvoert. Nazorg Na de controle kunt u meteen uw gewone gang weer gaan. U maakt zelf een afspraak voor de volgende controle, meestal elk half jaar. Als bij de controle is gebleken dat de batterij bijna aan vervanging toe is, wordt een afspraak gemaakt voor het wisselen van de pacemaker. 7

8 Deel C: Wisselen van de pacemaker Voorbereiding De voorbereidingen zijn dezelfde als bij het inbrengen van de pacemaker. Risico s De risico s en bijwerkingen zijn dezelfde als bij het inbrengen van de pacemaker. Nazorg Als alleen de pacemaker is gewisseld krijgt u geen bedrust voorgeschreven. U mag in principe dezelfde dag naar huis. Er hoeft geen röntgenfoto te worden gemaakt. Overige afspraken zijn dezelfde als bij implantatie van de pacemaker. 8

9 Deel D: Het verwijderen van het pacemakersysteem Bij het inbrengen van een pacemaker en/of door verwonding van de huid kan er een infectie ontstaan. Dit kan in het pacemakerzakje en bij de elektrode gebeuren. Maar het kan ook op beide plaatsen gebeuren. Meestal krijgt u dan een behandeling met antibiotica. Soms is behandeling met alleen antibiotica onvoldoende. Dan moeten de pacemaker en de elektrode verwijderd worden. Dan wordt het oude litteken geopend en het systeem wordt verwijderd. Als het niet lukt om de pacemakerdraad te verwijderen, moet hiervoor op een ander tijdstip een aparte operatie plaatsvinden. Het verwijderen van een pacemakergenerator duurt circa 1 uur. Als de pacemakerdraad ook verwijderd moet worden, duurt het langer (tussen twee en drie uur). Deze ingreep vindt voor de veiligheid plaats op de operatiekamer. Wanneer na het verwijderen van de pacemaker uw hartslag te traag is (of als dat verwacht wordt), wordt tijdelijk een pacemaker-elektrode via een ader in de lies ingebracht. Deze wordt op een pacemaker buiten het lichaam aangesloten. Als de infectie bestreden is worden een nieuwe impulsgenerator en elektrode ingebracht. De eventuele tijdelijke pacemaker wordt weer verwijderd. Dit is meestal na ongeveer twee weken. Het plaatsen van een nieuwe pacemaker duurt niet langer dan bij een normale ingreep. Extra informatie Als er thuis problemen ontstaan zoals koorts, roodheid van de wond, duizeligheid en of hartkloppingen moet u onmiddellijk contact opnemen met de Eerste Harthulp. Telefoon: of Als u meer wilt weten over de pacemaker of het hart kunt u de brochures Pacemaker en Werking van het hart van de Hartstichting lezen. Deze brochures zijn beschikbaar op de polikliniek en de afdeling Cardiologie. U kunt deze brochures ook vinden op de website van de Hartstichting: 9

10 Contactgegevens Hartcentrum: In acute nood: Bel 112 Voor overige acute cardiale problemen: Eerste harthulp en Hartbewaking, F3Noord: T: / (24 uur bereikbaar) Voor vragen over uw poli afspraken of een vraag aan uw cardioloog: Polikliniek Cardiologie, C2 T: (ma t/m vr ) Vragen over opname in het ziekenhuis: Verpleegafdeling Cardiologie, F3Zuid T: (24 uur bereikbaar) Verpleegafdeling Cardiothoracale Chirurgie, G3Zuid T: (24 uur bereikbaar) Vragen over de planning van uw procedure: Hartcentrum Secretariaat T: (ma t/m vr ) Postadres: AMC - Secretariaat Hartcentrum B2-114 Postbus DD AMSTERDAM Website: AMC.nl/hartcentrum Meer informatie over het AMC? Kijk op AMC.nl Copyright 2016 AMC, Amsterdam