Programma. Platformdag Passend Onderwijs Epilepsie en onderwijs. 1

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Programma. Platformdag Passend Onderwijs 3-12-2015. Epilepsie en onderwijs. www.lwoe.nl 1"

Mark Hermans
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 1 Epilepsie en onderwijs Nantsje Leijendekker Hans van Dijck Bob Averink locatie de Waterlelie locatie De Berkenschutse 2 Programma Het LWOE. Wat is epilepsie? De gevolgen van epilepsie op het leren Indien gewenst Casus a.d.h.v. het causaal model? Casus vanuit de deelnemers? 3 1

2 Onderwijscentrum De Berkenschutse i.s.m. Epilepsiecentrum Kempenhaeghe Heeze& Oosterhout(Hans Berger Kliniek) Onderwijscentrum De Waterlelie i.s.m. Epilepsiecentrum S.E.I.N. Cruquius& Zwolle 4 5 Wat kunnen wij betekenen: Deskundig Ervaren In opdracht van OCW Netwerk Op maat Neutraal Analyse Meedenken Medisch, Onderwijskundig, Cognitief Kruisbestuiving, Full time epilepsie begeleiding Overheid gefinancierd In contact met (medische) behandelaars en 3 e lijn We doen wat nodig is Voor leerling Wat zien we en waar komt het door? Nieuwe ingang inbrengen 6 2

3 Aanmelden begeleiding: Leerling Schoolmedewerkers Ouders Artsen 7 Informatie verwerkingscentrum Miljarden hersencellen Groei en rijping Stuurt hele lichaam aan Informatieoverdracht door elektrische activiteit

Pariëtaal kwab Tactiele waarneming Ruimtelijke orientatie Occipitaal kwab Visuele waarneming Kleine hersenen Evenwicht, motoriek Frontaalkwab Motoriek, initiëren, planning/ordenen, organiseren,

Imaging the developing brain: what have we learned about cognitive development? Trends in Cognitive Sciences, 9 (3), 104-110.

4 Pariëtaal kwab Tactiele waarneming Ruimtelijke orientatie Occipitaal kwab Visuele waarneming Kleine hersenen Evenwicht, motoriek Frontaalkwab Motoriek, initiëren, planning/ordenen, organiseren, gedragsregulatie (aandacht, inhibitie, emotie, omschakelen) Temporaal kwab Taal, geheugen, auditieve waarneming 10 Groei & snoei (synaptogenesis & pruning) Casey, B., et al., (2005). Imaging the developing brain: what have we learned about cognitive development? Trends in Cognitive Sciences, 9 (3), Executieve functies zijn hogere cognitieve sturende of regel functies van de hersenen 3 belangrijkste EFs voor schoolsucces inhibitie (zelfcontrole, zelfregulatie) cognitieve flexibiliteit Werkgeheugen deze EFs zijn belangrijker voor schoolsucces dan IQ In het MBO wordt een enorm beroep gedaan op de belangrijke EF s, wat gezien de ontwikkeling lastig kan zijn voor studenten blijven belangrijk in leven (carrière, huwelijk, mentale en fysieke gezondheid)

David Sousa 13 Horen ------------------ 5 % Lezen --------------10 %

5 De kans is groot dat 80% van het geleerde verdwijnt met het proefwerk in de prullenbak. David Sousa 13 Horen % Lezen % Audio-visueel % Demonstratie % Discussie % Doen --75 % Uitleggen en toepassen - 90 % 14 Informatie verwerking

Epilepsie is een verzamelnaam van verschillende soorten aanvallen.

6 Waar denk je aan bij epilepsie? epilepsie 16 Wat is epilepsie? 17 Wat is epilepsie? Epilepsie is een verzamelnaam van verschillende soorten aanvallen. Een plotselinge tijdelijke verstoring van het elektrisch evenwicht in de hersenen, waarbij het functioneren tijdelijk niet mogelijk is

7 Prevalentie van epilepsie Gemiddeld 1:150 25% Leeftijd 0-12 jaar Leeftijd jaar Leeftijd > 20 jaar 54% 21% Mogelijke oorzaken onbekend (70 %) traumatische hersenbeschadiging problemen bij geboorte: moeilijk vast te stellen doorbloedingsstoornissen stofwisselingsstoornis stoornis in erfelijk materiaal vergiftigingen infecties tumoren hersenafwijking 20 Epilepsieclassificatie Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen

8 Aanvalsclassificatie Partieel / lokalisatiegebonden 1 Eenvoudig partieel 2 Complex partieel 3 Partieel Gegeneraliseerd Gegeneraliseerd o.a. 4 Tonisch-clonische aanval 5 Absence 6 Atypische absence 7 Myoclonische aanval 8 Tonische aanval 9 Atone aanval 10 Clonisch aanval Epilepsie syndromen Niet epileptische aanvallen 22 Behandeling Medicijnen Epilepsiechirurgie Nervus vagus stimulator Ketogeen dieet Psychologische begeleiding Aanpassing levenswijze Uitlokkende factoren bestrijden 23 aanvalsprotocol WAT TE DOEN BIJ EEN AANVAL & andere belangrijke afspraken Naam leerling: Geb. datum: Vorm epilepsie: Frequentie en aard van de aanvallen: Soort aanvallen:/ Aanvalsverschijnselen: Frequentie: Handelen leerkracht bij aanval: Medicatie: Het toedienen van de noodmedicatie gebeurt door Plaats van bewaren noodmedicatie (naam medicijn): Waarschuwen: Ouders: tel. Anderen: Opvang andere leerlingen: Afspraken: Gymnastiek: Zwemmen: Speciale gelegenheden: (praktijkvakken zoals koken, techniek: bedoeld voor Voortgezet Onderwijs ) De groepsleerkracht zorgt dat steeds iedereen op de hoogte is, ook invallers. Ouders:

9 Epilepsie ijsberg zichtbaar aanval (on)zichtbaar neurobiologische werking vd hersenen wisselende prestaties problemen met aandacht, geheugen, tempo, EF risico s voor de persoonlijkheids/gedragsontwikkeling (sociaal kwetsbaar, emotioneel afhankelijk) 25 Epilepsie ijsberg zichtbaar aanval grote aanval en absence + vele andere aanvalstypen en syndroombeelden Invloed op neurobiologische werking van de hersenen (on)zichtbaar invloed op (wisselende) prestaties problemen met aandacht, geheugen, tempo, EF gevaar voor de persoonlijkheidsontwikkeling; sociaal kwetsbaar, emotioneel afhankelijk 26 Epilepsie en schoolproblemen Op basis van cognitieve stoornissen als (in)direct gevolg van epilepsie en/of neurologisch disfunctioneren Op basis van psychosociale problemen als gevolg van epilepsie (Mede) door lichamelijk klachten (Mede) door schoolverzuim

10 Epilepsie & invloed op leren Uitingsvormen Moeilijk waarneembaar: vergeetachtigheid / geheugenproblemen traagheid in denken afgeleid zijn / wegdromen vastlopen in de oplossingsstrategie gissen en missen 28 EFs bij leerlingen met epilepsie Uit wetenschappelijke gegevens komt naar voren: inhibitie (frontale/temporale epilepsie) [Culhane-Shelburn, 2002; Patrikelis, 2008] werkgeheugen (temporale epilepsie) [Rzezak, 2009; Black, 2010] cognitieve flexibiliteit (frontale epilepsie) [Mc. Donald, 2005] planning (temporale epilepsie) [Treitz, 2008] (verdeelde) aandacht (epilepsie in algemeen) algemeen: een zwak executief functioneren vooral bij taken waarbij meerdere cognitieve functies worden aangesproken presteren leerlingen met epilepsie zwak in vergelijking met leeftijdgenoten 29 Epilepsie & Verstoorde informatieverwerking vóór aanval ná aanval aanval minuten LEGENDA gestoorde informatieverwerking geheugenverlies

11 met epilepsie vallen er gaten in je leven 31 Bedankt voor jullie aandacht! Nantsje Leijendekker Hans van Dijck Bob Averink 32 Voorbeelden van leerproblemen bij epilepsie ter informatie Werkhouding Leerontwikkeling Cognitieve ontwik. Traag werktempo Faalangst Negatief zelfbeeld Zwakke zelfsturing Snel ontmoedigd bij falen Korte aandachtsspanne Naar buiten zitten staren Weinig energie Snel vermoeid Hiaten in het werk Werk niet af Veel herhaling nodig Verminderd schools presteren Automatiseringsproblemen Hiaten in het schoolwerk Ene keer lukt het beter dan andere keer Problemen met technisch lezen Problemen met gevorderd rekenen Moeite met complexe taken Niet snel van begrip Plotselinge veranderingen in kwaliteit van schoolwerk Slecht onthouden Trage infoverwerking Moeizaam overschakelen van activiteit Associatieve denkstijl Matige taalontwikkeling Beperkt abstractievermogen Perseveraties in denken en handelen

12 Epilepsie & invloed op sociaalemotionele ontwikkeling, ter informatie. Gedragsproblemen: hersendysfunctie / epilepsiehaard / medicatie psychosociale effecten angst voor aanvallen schaamte voor aanvallen gering zelfvertrouwen, onzekerheid lager zelfbeeld / faalangst sociale isolatie / minder sociaal vaardig frustratie door aanvallen plotselinge stemmingsveranderingen zich afhankelijk opstellen (externe locus of control) Internaliserend gedrag Externaliserend gedrag 34 Informatie LWOE De Berkenschutse De Waterlelie / Epilepsie Vereniging Nederland Epilepsie Advieslijn tel Epilepsie Fonds Epilepsie Infolijn tel

Vergelijkbare documenten

Leerling met epilepsie op school? Onderwijskundige begeleiding voor leerkrachten/docenten en hun leerlingen met epilepsie. www.lwoe.

Leerling met epilepsie op school? Onderwijskundige begeleiding voor leerkrachten/docenten en hun leerlingen met epilepsie Onderwijskundig begeleiders van het Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie