E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen"

Lodewijk Baert
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen Verdiepingsinformatie bij de cases Onderwerp Bron Te vinden via 1. Prikkeloverdracht Epilepsiefonds zie Wilt u uitgebreide uitleg over wat is epilepsie, bekijk dan deze video 2. Grafiek incidentie epilepsie Kempenhaeghe Klik hier 3. Oorzaken van epilepsie Kempenhaeghe Klik hier 4. Aanvallen in twee hoofdgroepen Epilepsie Vereniging Nederland Klik hier 5. Hoe zien aanvallen eruit? Epilepsie Vereniging Nederland Klik hier (website) 6. Checklist aanvalsbeschrijving Kempenhaeghe Klik hier 7. Wat is postictale fase Kempenhaeghe Klik hier 8. Informatie noodmedicatie Kempenhaeghe Klik hier 9. Status epilepticus, richtlijn Eigen organisatie Eigen organisatie 10. Noodmedicatie, richtlijn Eigen organisatie/cliënt Eigen organisatie 1 van 8

2. Grafiek incidentie epilepsie Incidentie: aantal nieuwe gevallen van epilepsie per jaar per 100.000 mensen.

0,7 % ofwel 7 mensen op iedere 1000 mensen.

2 2. Grafiek incidentie epilepsie Incidentie: aantal nieuwe gevallen van epilepsie per jaar per mensen. Prevalentie: aantal gevallen van epilepsie per jaar per 1000 mensen. Dat is ca. 0,7 % ofwel 7 mensen op iedere 1000 mensen. Deze prevalentie in bijna de hele wereld hetzelfde, (variërend van 0,6 0,8 %), behalve in Afrika. In Afrika is de prevalentie 2-3 keer zo hoog dus daar hebben mensen op iedere 1000 mensen epilepsie! 2 van 8

3 3. Oorzaken van epilepsie Er zijn veel oorzaken van epilepsie. Epilepsie is een uiting van de onderliggende oorzaken. Onderliggende oorzaken worden verdeeld in deze 3 vormen of classificaties i : 1. Ideopatisch (de oorzaak ligt in iemands aanleg, is genetisch bepaald) 2. Verworven (de oorzaak is symptomatisch ofwel een (laat) gevolg van een hersenbeschadiging) 3. Onduidelijk (de oorzaak is cryptogeen, d.w.z. er wordt een neurologische oorzaak vermoed zonder dat deze kan worden aangetoond) De redenen dat de arts altijd een oorzaak probeert te vinden zijn: Om zo mogelijk een behandeling op de oorzaak te kunnen richten Om de cliënt/verzorgers/ouders beter te kunnen vertellen hoe het in de toekomst zal gaan met de epilepsie Helaas wordt de oorzaak niet altijd gevonden: in meer dan de helft van de gevallen is de epilepsievorm niet goed vast te stellen, met name op jonge leeftijd (Cockerell et al., 1997). Let op: de classificaties en termen voor indeling van de oorzaken veranderen nog steeds! Deze meest gebruikte classificatie is van ILAE vóór Er is een nieuwe indeling gemaakt na 2010: ideopatisch = genetisch, symptomatisch = structureel/metabool, cryptogeen = onbekend. 3 van 8

4. Aanvallen in twee hoofdgroepen Aanvallen kunnen diverse vormen aannemen, afhankelijk van de plaats van ontlading in de hersenen en van het aantal hersencellen dat hierbij betrokken is.

Bij een gegeneraliseerde aanval zijn er vrijwel altijd bewustzijnsstoornissen: iemand is dan niet of niet helemaal bij bewustzijn.

4 4. Aanvallen in twee hoofdgroepen Aanvallen kunnen diverse vormen aannemen, afhankelijk van de plaats van ontlading in de hersenen en van het aantal hersencellen dat hierbij betrokken is. Twee hoofdgroepen: 1. Gegeneraliseerde aanvallen 2. Partiële of focale aanvallen Als de kortsluiting zich over beide hersenhelften heeft verspreid, heet dat een gegeneraliseerde aanval. Bij een gegeneraliseerde aanval zijn er vrijwel altijd bewustzijnsstoornissen: iemand is dan niet of niet helemaal bij bewustzijn. Een gegeneraliseerde aanval die plotseling begint en plotseling eindigt wordt een primair gegeneraliseerde aanval genoemd (zie plaatje). Een aanval die plaatselijk begint en waar pas later alle hersencellen bij betrokken raken, heet een secundair gegeneraliseerde aanval (zie plaatje). Als slechts een gedeelte van de hersenen meedoet, heet dat een partiële of focale aanval (zie plaatje). Andere namen hiervoor zijn: plaatselijke of gedeeltelijke aanvallen. Bij sommige mensen kunnen de epileptische verstoringen beginnen op verschillende plekken in de hersenen. Dat wordt multifocaal genoemd (zie plaatje). Dan is er sprake van meerdere epilepsiehaarden. Met een epilepsiehaard wordt het gebied bedoeld waar de aanvallen beginnen, of waar in het EEG de epileptiforme afwijkingen worden gezien. Bron: 4 van 8

5 6. Checklist aanvalsbeschrijving Wanneer begint de aanval? Voelt iemand de aanval aankomen? Waar merk je dat aan? Hoe begint de aanval? Wat zie je? Wat hoor je? Wat valt je verder nog op? Hoe is het beloop van de aanval? Wat zie je? Wat hoor je? Wat valt je verder nog op? Hoe is het met iemands bewustzijn? Hoe check je dat? Zijn er verschillende fases te onderscheiden? Welke? Hoe lang duurt de aanval? Zijn er series aanvallen? Zo ja, wat is de frequentie? Wanneer eindigt de aanval? Waaraan zie je dat? Waaraan hoor je dat? Hoe herken je de postictale fase? Hoe lang duurt de postictale fase? 5 van 8

6 7. Wat is postictale fase? Postictale fase of toestand is de naam voor de verschijnselen die zich bij iemand voordoen na een epileptische aanval. De meeste mensen hebben dan tijd nodig om 'de oude' te worden maar niet bij iedere aanval treden postictale effecten op. Postictale effecten variëren van verwardheid en lichte geïrriteerdheid tot soms ernstige gedragsproblemen. Het effect kan bij de één langer duren dan bij de ander. In het ergste geval houdt iemand dagenlang last. Postictale effecten worden niet altijd herkend. Bij heel lichte aanvallen komt het zelfs voor dat de aanvallen niet worden opgemerkt, ook niet door de 'patiënt' zelf. Als hij of zij dan toch last heeft van postictale effecten, kan dit tot veel onbegrip leiden. De geïrriteerdheid of verwardheid wordt immers niet in verband gebracht met een aanval. Bron: Tijdens een postictale toestand is het belangrijk om te letten op: 1. hoe herstelt iemands bewustzijn (al dan niet langzamer of sneller). Een verlaagd bewustzijn beïnvloedt nl. ook de lichaamsfuncties (zoals ademhaling, bv. diep snurken) en reflexen (bv. verslikken). Dit herstel duurt meestal enkele tot 15 minuten, maar kan bij heftige insulten of gevoelige personen soms tot enkele dagen duren. 2. vormen van gedragsverandering. Die kunnen in allerlei vormen optreden. Meestal zijn de gedragsveranderingen een versterking van de reeds aanwezige persoonskenmerken. Een emotioneel iemand wordt hyperemotioneel. Iemand met een kort lontje wordt eerder agressief. Tijdens de herstelfase is men meestal niet toerekeningsvatbaar voor deze afwijkende gedragingen. Voorbeelden: a. Agressie (dit is een aanleiding om de cliënt op afstand te benaderen) b. Emotionaliteit (maar telkens huilen na een aanval kan pleiten voor een niet-epileptische oorzaak) Er kan zelfs een postictale psychose optreden, 3-7 dagen na een reeks insulten bij personen die hier gevoelig voor zijn. Het voorkomen van reeksen insulten is hierbij de beste preventie. Ook het letten op eventuele signalen van een beginnende psychose is erg belangrijk. 6 van 8

7 8. Informatie Noodmedicatie Wat is noodmedicatie Noodmedicatie is een medicatie die je toedient in bepaalde situaties met als doel epileptische aanvallen te onderbreken. In de meeste gevallen schrijft de arts voor welke situaties dat zijn. De afspraken over noodmedicatie vind je in het patiëntendossier van de individuele cliënt. Noodmedicatie kun je op verschillende manieren toedienen - buccaal in de wang - per rectiole een plastic ampul gevuld met het medicijn in vloeibare vorm - per adapter verstuiver - per injectie - per neusspray De keuze voor de wijze van toedienen ligt bij de arts en is gebaseerd op de bijbehorende voor- en nadelen zoals bv. de snelheid waarmee het medicijn moet werken. Verder zal hij rekening houden met de kenmerken van een individuele cliënt Waar let je op bij het geven van Noodmedicatie? - Juiste patiënt / bewoner, - Juiste medicijn, - Juiste hoeveelheid, - Juiste toedieningswijze, - Juiste moment. Het is belangrijk om na het toedienen van de noodmedicatie de cliënt geruime tijd goed te observeren en de bijzonderheden te rapporteren. 7 van 8

Vergelijkbare documenten

Hoe handelen bij een epileptische aanval

Hoe handelen bij een epileptische aanval Wat is epilepsie? Epilepsie is een hersenaandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Epilepsie is een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch