Praktijktips Interviewen
|
|
- Pieter Smit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Praktijktips Interviewen Er is maar één manier om achter de waarheid te komen en dat is door het stellen van vragen
2 Gerard Overmars
3 Inhoud 1 Inleiding Interviewen met fatsoen Het interviewproces Voorbereiding Introductie De verklaring van de geïnterviewde Tot slot de afronding De 7 gouden W s Redenen van wetenschap
4 1 Inleiding Vragen staat vrij en domme vragen bestaan niet. Klopt dit wel? Vragen we alles aan iedereen en bestaan die domme vragen echt niet? Vanuit de filosofie van Socrates is vragen stellen waar het om gaat. Hij dreef in ieder geval mensen tot wanhoop met vragen als Wat bedoel je precies met dat antwoord? en Is dat waar?. Zonder je in de voetsporen van Socrates te willen laten treden vind je hier praktijktips voor het stellen van de juiste vragen tijdens een interview. Die interviews zullen die ongetwijfeld verschillen in doel, inhoud en reikwijdte maar ze hebben als gemeenschappelijk kenmerk het verkrijgen van betrouwbare informatie van mensen. Dat is waar het bij het stellen van vragen om gaat: Het vaststellen van feiten aan de hand van verklaringen van mensen. Dit op een ethische manier en op een zodanige wijze dat er betrouwbare en complete informatie wordt verzameld. Deze tips vanuit de praktijk kunnen hieraan wellicht een bijdrage leveren. 4
5 2 Interviewen met fatsoen Goed interviewen is fatsoenlijk interviewen. Daarmee bedoel ik dat het transparant en met respect voor de geïnterviewde gebeurt, zonder trucs of leugens. Als uitgangspunt voor het op ethische wijze uitvoeren van interviews gebruik ik in deze leidraad de volgende definitie 1 An interview technique whereby the interviewer demonstrates a willingness to accept that the interviewee has the right to be treated with dignity and the right to make free choices to decide whether or not to engage in the exchange, and to evaluate and to respond to the content and the conduct of the exchange. Kiezen voor dit uitgangspunt betekent dat bepaalde onderdelen van interviewtechnieken zoals die bijvoorbeeld gehanteerd worden in de USA, niet in deze handleiding aanbevolen worden. Het gaat dan bijvoorbeeld om zaken als mag ik als interviewer liegen, bagatelliseren of moraliseren? Ethisch interviewen zal dan ook als een rode draad door deze handleiding lopen en neemt niet voor iets al in de inleiding een belangrijke plaats in. Doel van 1 Prof Eric Shepherd investigative interviewing 5
6 interviewen is waarheidsvinding, fact-finding of feitenonderzoek. Het maakt niet zo veel uit welk woord we hier gebruiken. Het interview moet gericht zijn op het verzamelen van correcte informatie op een transparante wijze. 3 Het interviewproces In het interviewproces onderscheiden we de volgende 5 stappen: 2 1. Voorbereiding voorafgaande aan het interview. 2. Introduceren bij de te interviewen persoon. 3. Vrije verklaring en verduidelijkingsvragen. 4. Tot slot de afronding. 5. Evaluatie. 3.1 Voorbereiding Dit is de meest belangrijke maar ook meest onderschatte fase. Cruciale elementen van een goede voorbereiding zijn: vaststellen van het doel van het interview; het verkrijgen van zoveel mogelijk achtergrondinformatie over het te onderzoeken incident, waaronder informatie over de te interviewen persoon; 2 Gebaseerd op het PEACE model 6
7 het herkennen en begrijpen van de te onderzoeken elementen; beoordelen welk feitenmateriaal (bewijs) al beschikbaar is en hoe en waar dit was verkregen: beoordelen welk verder feitenmateriaal (bewijs) nodig is en hoe dit verkregen kan worden; begrip van regelgevingen en de daarbij behorende richtlijnen en overwegingen; het voorbereiden van de randvoorwaarden voor het interview. (Koffie, computer, printer, opnameapparatuur, interviewruimte, aanmelden bezoekers enz.) Het algemene advies is eerst onderzoeken, daarna pas interviewen. De belangrijkste gevolgen van onvoldoende voorbereiding en planning zijn dat interviewers: belangrijke aanwijzingen over het hoofd kunnen zien; inconsistenties en leugens niet signaleren; onnodige onderbrekingen moeten inlassen voor het verkrijgen van nadere informatie; aanvullende interviews met dezelfde persoon dienen uit te voeren; de regie tijdens het interview kwijt kunnen raken. 7
8 3.2 Introductie De introductie begint bij de uitnodiging tot het interview. Dat kan schriftelijk maar ook mondeling (telefonisch). Wees vanaf het eerste moment duidelijk en transparant over het onderwerp en het doel (kader) van het interview. de te interviewen persoon heeft er recht op om te weten waar het in het interview over gaat. Vertel dit zonder waarden of oordelen over een persoon uit te spreken. Zeg dus niet dat je iemand wilt spreken in verband met een vermoedelijk fraude met een lening door X maar zeg dat dit is in verband met een door X aangevraagde lening; maak duidelijk wie je bent en wat je rol is; zeg hoeveel tijd de geïnterviewde vrij moet maken voor het interview; leg uit waarom het interview zoveel tijd kost; bevestig de afspraak schriftelijk ( ) met locatie en tijd en geef een telefoonnummer waarop je te bereiken bent. Bij aanvang van het interview is het belangrijk om een duidelijke introductie te geven van de procedure van het interview. Dit kost tijd maar voorkomt vaak eventuele vragen bij de geïnterviewde. Het geeft ook de gelegenheid om contact op te bouwen met de geïnterviewde. We noemen dat establishing rapport ofwel de fase van het contact leggen. Mensen willen alleen vanuit een verklaringsbereidheid informatie geven. Er is tussen de geïnterviewde en de 8
9 interviewer sprake van een werkalliantie. Die moet ontstaan in de introductiefase. Daarbij moet je volstrekt duidelijk maken dat je op zoek bent naar feiten. Veronderstellingen, aannames, van horen zeggen en hypotheses kunnen de status van waarheid krijgen wanneer je niet vraagt naar de redenen van wetenschap bij de geïnterviewde. Leg ook uit wat je met de verklaring gaat doen. Hoe de gegeven informatie wordt behandeld is een vraag die vaak wordt gesteld. Het is belangrijk om een omgeving te creëren waarin de geïnterviewde zich vrij voelt om open en eerlijk een verklaring af te leggen en daarbij zoveel mogelijk informatie te verstrekken. Interviewers dienen ook bepaalde spelregels met de geïnterviewde af te spreken. De interviewer moet bijvoorbeeld, naast een aantal andere zaken, de geïnterviewde vertellen: dat wat ze te zeggen hebben belangrijk is, zodat ze alles dienen te vertellen wat ze weten zonder hieruit zaken weg te laten; dat ze hun hun informatie niet zelf bewerken, zelfs als ze denken dat sommige informatie is niet relevant voor het onderzoek of al bekend is bij de interviewer; dat het interview voor hen inspannend kan zijn omdat zij over de informatie beschikken; 9
10 dat de interviewer, nadat ze een verklaring hebben afgelegd, verdiepingsvragen kan gaan stellen om bepaalde zaken duidelijk te krijgen; dat ze zich vrij moeten voelen om tegen de onderzoeker te zeggen wanneer deze: een vraag stelt die ze niet begrijpen; een vraag stelt waarop ze het antwoord niet weten. Veel mensen die verhoord worden kennen deze situatie alleen van politieseries op tv. Zeker wanneer je dan ook begint met vragen als wat is je naam, geboortedatum, woonplaats enz. dan zit een persoon al snel in de rol van vraag het mij en ik antwoord hierop. Voorkom die situatie en geef na de introductie en het stellen van de openingsvraag het woord aan de geïnterviewde. 3.3 De verklaring van de geïnterviewde De openingsvraag zal een open vraag zijn die moet uitnodigen tot het geven van zo volledig mogelijke informatie: "U hebt gisteren gemeld dat uw pinpas is gerold. Ik wil graag dat u mij alles vertelt wat u zich hierover kunt herinneren, ook die zaken die u niet volledig meer weet of niet zeker meer weet. Vertelt u rustig en in uw eigen tempo alles wat er in uw herinnering hierover naar boven komt en neem daar vooral de tijd voor. 10
11 Dit stadium is waar de interviewer van de geïnterviewde de volledige verklaring krijgt van de gebeurtenissen. De drie belangrijkste stappen zijn: 1. Het verkrijgen van de eigen ononderbroken verklaring van de geïnterviewde. 2. Uitbreiding en verduidelijking van de verklaring. 3. Wanneer dat nodig is, confronteren met tegenstrijdigheden. Het is belangrijk dat de geïnterviewde de gelegenheid krijgt om rustig en vooral zonder onderbrekingen en tussentijdse vragen zijn verklaring aft te leggen. Dit is voor veel interviewers moeilijk. Ze komen direct met verduidelijkingsvragen, gaan de geïnterviewde corrigeren, helpen met het geven van het antwoord of direct confronteren met tegenstrijdigheden. Niet doen dus. Ook bij meewerkende personen is dit een risico. Sommige mensen willen zó behulpzaam zijn dat ze sociaal wenselijk gaan antwoorden. Na de geïnterviewde de gelegenheid te hebben gegeven tot het afleggen van een kan het voor de interviewer nodig zijn ter verduidelijking van de verklaring van de geïnterviewde deze te confronteren met onduidelijkheden of tegenstrijdigheden. Bijvoorbeeld omdat de onderzoeker niet begrijpt wat de wat de geïnterviewde heeft gezegd of bedoeld, of omdat de informatie in strijd is met andere bewijsstukken in het bezit van de onderzoeker. 11
12 Diverse studies benadrukken het belang van deze kritische, confronterende fase in interviews, Een goede voorbereiding en een interviewplan zijn hierbij van groot belang. Realiseer je ook dat je door confrontatie van de geïnterviewde met andere onderzoeksbevindingen je informatie geeft en deze persoon daarmee ook beïnvloedt. Het is tijdens het interview beslist niet verboden om de geïnterviewde op enig moment te confronteren met tegenstrijdige informatie die van anderen afkomstig is. Soms is dat ook nodig om de geïnterviewde de kans te geven te reageren op deze informatie en/of om het interview toe te spitsen op een bepaald onderwerp. In een dergelijk geval zal echter moeten kunnen worden nagegaan hoe, wanneer en met welke informatie de geïnterviewde is geconfronteerd, zodat niet de onterechte indruk ontstaat dat de eventueel door de geïnterviewde bevestigde informatie zelfstandig door hem of haar naar voren is gebracht. Die indruk kan gemakkelijk ontstaan wanneer de verklaring van de geïnterviewde als één lopend verhaal wordt gepresenteerd. Wat echt niet kan zijn suggererende vragen en voorhouden van scenario s 3.4 Tot slot de afronding Neem aan het einde de tijd om tot een goede afronding te komen. Loop daarbij de afgelegde verklaring samen met de geïnterviewde helemaal door wanneer je de verklaring direct uitgewerkt hebt en laat de verklaring dan tekenen. 12
13 Wanneer je alleen aantekeningen hebt gemaakt spreek dan af wanneer je het uitgewerkte interviewverslag door de geïnterviewde laat lezen en ondertekenen. Laat weten dat je bereikbaar bent in het geval de geïnterviewde later nog vragen heeft of aanvullende informatie wil geven. Vraag of er niets vergeten is en er geen klachten en/of ander opmerkingen zijn over het gehouden interview. Wees duidelijk over de verdere procedure en wek daarbij geen verkeerde verwachtingen. Tot slot, bedank de geïnterviewde voor zijn of haar bijdrage aan het onderzoek. 4 De 7 gouden W s In Hoofdstuk 3 hebben we het interviewproces in 5 stappen besproken. Uiteindelijk gaat het interview deel uitmaken van een onderzoeksdossier en zal de opdrachtgever zich een oordeel willen vormen over de onderzochte feiten. Om dit oordeel gefundeerd te kunnen geven dienen de feiten volledig en correct gepresenteerd te worden. Daar is sprake van wanneer in het dossier het antwoord is vastgesteld op de volgende 7 vragen. 1. Wie kan in verband worden gebracht met het incident? 2. Wat is er precies gebeurd? 3. Waar is het incident plaatsgevonden en waar zijn sporen achtergebleven? 13
14 4. Waarmee is het incident gepleegd? 5. Op welke wijze heeft het incident plaatsgevonden? 6. Wanneer heeft het incident plaatsgevonden? 7. Waarom heeft het incident plaatsgevonden? Die 7 gouden w s spelen ook een cruciale rol in het opstellen van het interviewplan en het uiteindelijke interview. Het is beslist noodzakelijk om het antwoord op deze vragen vast te stellen. Daarom dienen deze vragen ook in het interviewplan verwerkt te worden als te stellen vragen. 5 Redenen van wetenschap Uit analyse van interviews blijkt dat de redenen van wetenschap dikwijls niet dan wel onvoldoende worden aangegeven. Dit geldt zowel voor de redenen van wetenschap van de onderzoekers zelf als van de door de onderzoeker geïnterviewde personen. Wat bedoelen we met de redenen van wetenschap? Eigenlijk is dat heel simpel. We zijn op zoek naar de eigen waarnemingen van de geïnterviewde. Daarom staan er in een verhoor bij de politie ook vaak zinnen als Ik hoorde hem tegen mij zeggen en Ik zag dat. 14
15 Dat is niet onbelangrijk, voordat je het weet hoor je een verhaal 3 keer van 3 verschillende personen en blijken het uiteindelijk van horen zeggen verklaringen te zijn die terug te leiden zijn naar een persoon die ook al is geïnterviewd in hetzelfde onderzoek. Mensen vullen voor zichzelf ook zaken in die ze feitelijk niet gezien hebben. Een voorbeeld hiervan zijn getuigen van een aanrijding die zich omdraaien nadat ze de klap horen en dus feitelijk niets gezien hebben. Op basis van wat de getuige gezien en gehoord heeft, aangevuld met informatie van omstanders wordt een ooggetuigenverslag geconstrueerd alsof de getuige het ongeval met eigen ogen heeft zien gebeuren. Conclusies worden zo waarnemingen en daarmee feiten. Over de (on)betrouwbaarheid van getuigenverklaring is het nodige onderzoek gedaan. Door te vragen naar de redenen van wetenschap met de vraag hoe weet je dit dan? kan in ieder geval op simpele wijze een kwaliteitsslag gemaakt worden en kan ook een getuigenverklaring op betrouwbaarheid onderzocht worden. Ik noem maar als voorbeeld de getuige die op 50 meter afstand in het donker in een slecht verlichte straat een persoon meent te herkennen. 15
16 In een notendop zijn hier een aantal praktijktips gepasseerd. Wellicht komen ze van pas. How2Ask verzorgt maatwerktrainingen en lezingen op het gebied van investigative interviewing voor: - Tactisch rechercheurs - Informatierechercheurs - Onderzoekers werkzaam bij Toezichthouders - Compliance Officers - Fraude-onderzoekers in de private sector - Leden van onderzoekscommissies - Accountants Neem voor meer informatie contact op met Gerard Overmars. gerardovermars@how2ask.nl. Boternesserstraat EB Weesp How2Ask is ingeschreven in het Handelsregister met KvKnummer
Wie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview. Afstemming noodzakelijk. Voorwerk! Methodisch kind-interview.
Wie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview Aafke Scharloo & Irene Martens Voorwerk! Afstemming noodzakelijk - Afstemming politie - Informatie verzamelen - Via de ouder/ begeleider het kind
Nadere informatieOnderzoek door het Openbaar Ministerie Informatiefolder voor de medewerker
Informatie folder Onderzoek door het Openbaar Ministerie Informatiefolder voor de medewerker Pagina 2 van 16 Onderzoek door het Openbaar Ministerie Informatiefolder voor de medewerker Landelijke versie,
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieHEB JE HUISWERK VANDAAG?
BLAD 1 HEB JE HUISWERK VANDAAG? Je kind moet thuis werken voor school. In de agenda kan je kijken wat je kind moet doen. Wat moet je doen? 1 Maak oefening 1 op blad 2: Wat doet je kind na de school? 2
Nadere informatieCommunicatie tijdens de eerste 24 uur van een crisis/incident
Communicatie tijdens de eerste 24 uur van een crisis/incident Introductie Introductie Er doet zich een ernstig incident (crisis) voor. In deze uitgave staat beschreven welke communicatiestappen je het
Nadere informatieINVESTIGATIVE INTERVIEWING
interviewen voor feitenonderzoekers Of het nu gaat om fraude, een bedrijfsongeval, een moord, of een parlementaire enquête: goed onderzoek vraagt om goede interviews. Maar hoe haal je nu het meeste rendement
Nadere informatieWELKOM BIJ BOMBERBOT! LES 2: SEQUENTIES I LES 2: SEQUENTIES I WAAR GAAT DEZE LES OVER? INTRODUCTIE
WELKOM BIJ BOMBERBOT! Bij onze lessen horen ook nog een online game, waarin de leerlingen de concepten die ze geleerd krijgen direct moeten toepassen, en een online platform, waarin u de voortgang van
Nadere informatieTechniekkaart: Het houden van een interview
WAT IS EEN INTERVIEW? Een interview is een vraaggesprek. Wat een interview speciaal maakt, is dat je met een interview aan informatie kunt komen, die je niet uit boeken kunt halen. Als je de specifieke
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatieWhat s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht
What s up Zuiderzeeland? Aardrijkskunde praktische opdracht praktisch onderzoek in zuiderzeeland 4 HV Naam: Klas: In dit onderdeel ga je zelf met je groepje op onderzoek. Je hebt geleerd dat Waterschap
Nadere informatieWeekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.
Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de
Nadere informatieMedia in crisissituaties. Lex de Jongh Orange Lectern
Media in crisissituaties Lex de Jongh Orange Lectern Media in crisissituaties Doel van deze workshop Mindset Onontbeerlijke partner Media Doel: niet absolute waarheidsvinding Marktwerking in informatie
Nadere informatieoverigens niet ongewoon; uit recent onderzoek van Nyenrode blijkt dat 69 % van de bedrijven in Nederland een familiebedrijf is.
Beste heer De Haan, Bij deze ga ik graag alsnog in op uw verzoek om nadere informatie. Ik kan en wil niet alles delen omdat een deel nog voorligt bij de rechtbank. Toch hecht ik er aan om met u mijn kant
Nadere informatiePatiënteninformatieblad voor deelname monitoren Zorgprogramma Kanker Versie 1.0 juli 2012
Patiënteninformatieblad voor deelname monitoren Zorgprogramma Kanker Versie 1.0 juli 2012 Onderzoek naar de antroposofische zorg die verleend wordt aan patiënten met kanker en het effect van de zorg. Geachte
Nadere informatieMeningsvorming: jij en vluchtelingen
Meningsvorming: jij en vluchtelingen Korte omschrijving Het kan uw leerlingen bijna niet ontgaan zijn dat de Europese Unie te maken heeft met een grote stroom vluchtelingen. Sinds een paar maanden is dit
Nadere informatieStatuut afhandeling van civiele vorderingen tot schadevergoeding seksueel misbruik
Aanvraagformulier nabestaande(n) Statuut afhandeling van civiele vorderingen tot schadevergoeding seksueel misbruik Het Schadefonds Geweldsmisdrijven geeft aan slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek
Nadere informatiesollicitatie gesprek Handleiding droombanen voor Technisch talent
sollicitatie gesprek Handleiding droombanen voor Technisch talent waarom deze handleiding? We krijgen vaak de vraag hoe je je nu het beste kunt voorbereiden op een sollicitatiegesprek. Een goede voorbereiding
Nadere informatieGEDRAGSCODE VOOR HET GEBRUIK VAN COMMUNICATIEMIDDELEN DOOR LEERLINGEN BINNEN DE OMO SCHOLENGROEP BERGEN OP ZOOM E.O.
GEDRAGSCODE VOOR HET GEBRUIK VAN COMMUNICATIEMIDDELEN DOOR LEERLINGEN BINNEN DE OMO SCHOLENGROEP BERGEN OP ZOOM E.O. Besproken CD d.d. februari 2011 Instemming MR d.d. 4 juli 2011 Vastgesteld CD d.d. 5
Nadere informatieStatuut afhandeling van civiele vorderingen tot schadevergoeding seksueel misbruik
Aanvraagformulier slachtoffer Statuut afhandeling van civiele vorderingen tot schadevergoeding seksueel misbruik Het Schadefonds Geweldsmisdrijven geeft aan slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek
Nadere informatie> Ik luister met de bedoeling. > Ik leer jouw taal, zowel. > Ik maak het veilig voor jou, > Ik ga op zoek naar waar de
Bijlagen 56 Bijlage 1 Verschillen tussen een discussie en een bezoek Het is van groot belang dat je het moment leert herkennen dat een gesprek over een bepaald onderwerp niet goed gaat. Als je beiden reactief
Nadere informatiekopieerblad leerling naar een verhaal d at u m :.. /.. /...
kopieerblad leerling Op zoek naar een verhaal N a a m : V o o r n a a m : d at u m :.. /.. /.... 2 Stap 1: Welk verhaal ga je schrijven? Heb je zelf een migratieverhaal? Ga je op zoek naar het verhaal
Nadere informatieSollicitatiebrief. De 10 Stappen. Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk!
Sollicitatiebrief De 10 Stappen Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk! Sollicitatiebrief: De 10 Stappen! Dit stappenplan is bestemd voor iedereen die opzoek is naar een betaalde baan/stageplek en wil
Nadere informatie8 MEDIA EN SOCIALE MEDIA
53 8 MEDIA EN SOCIALE MEDIA Media Afhankelijk van de omstandigheden kan het verstandig zijn om de media proactief te benaderen op het moment dat een afdeling van de school zwak of zeer zwak wordt. Bij
Nadere informatieHoe geef ik een interview?
Hoe geef ik een interview? Word je binnenkort geïnterviewd voor een krant, magazine, de radio of tv? Hier vind je een checklist van aandachtspunten voor de voorbereiding, het interview zelf en de afronding,
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieWat te doen als u bent blootgesteld aan asbest?
Wat te doen als u bent blootgesteld aan asbest? Het eerste dat u moet doen als u bent blootgesteld aan asbest is het werk stil leggen, mogelijke collega s op de hoogte stellen en de Arbeidsinspectie bellen.
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieDelier. Informatie voor familie en betrokkenen
Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt
Nadere informatieWord nu lid van de Stomavereniging
Word nu lid van de Stomavereniging sterker met stoma door jouw ervaring te delen Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Elke De stomazorgwijzer heeft mij inzicht gegeven in de kwaliteit van de stomazorg
Nadere informatieBijlage B 2.1 Leidraad bij de kwalitatieve interviews 1
Bijlage B 2.1 Leidraad bij de kwalitatieve interviews 1 Toelichting (leidraad) bij de wijze waarop tekst is afgedrukt: CAPS Vet Normaal Cursief aanduiding van onderdelen de vraag zo stellen aspecten die
Nadere informatieRapport. Rapport naar aanleiding van een klacht over de politiechef van de regionale eenheid Noord- Nederland.
Een extra stap Rapport Rapport naar aanleiding van een klacht over de politiechef van de regionale eenheid Noord- Nederland. Datum: 16 april 2015 Rapportnummer: 2015/076 2 Klacht Verzoeker klaagt erover
Nadere informatieAls u klachten heeft...
Als u klachten heeft... Bent u niet tevreden? Wij, directie, medewerkers en revalidatieartsen van Tolbrug willen graag dat u tevreden bent over uw (para)medische behandeling. Ook willen we dat u zich welkom
Nadere informatietaal portfolio Checklist B1
taal portfolio Checklist B1 Inhoud bladzijde 3 bladzijde 4 Vul eerst je naam in Checklist Zo gebruik je deze checklist Je kunt deze checklist op de computer invullen en daarna printen. Je kunt ook de checklist
Nadere informatieProtocol Digitaal pesten
Protocol Digitaal pesten 2 1 Inleiding 1.1 Doelstelling 3 1.2 Beleid 3 1.3 Voorwaarden beleid 3 2. Achtergrondinformatie 2.1 Wat is digitaal pesten? 3 2.2 Waarom is digitaal pesten zo erg? 3 2.3 Signalen,
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Datum vaststelling : 12-11-2007 Eigenaar : Beleidsmedewerker Vastgesteld door : MT Datum aanpassingen aan : 20-01-2015 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Doel meldcode Begeleiders een stappenplan
Nadere informatieNederlands leren... hoe ver sta je? Naam:
Nederlands leren... hoe ver sta je? Naam: Je leert elke dag Nederlands bij. Wat kan je al? Hieronder maak je een stand van zaken, met je docent. Deze taak is een speciale taak. Ze is niet in één-twee-drie
Nadere informatieHet WOORD van GOD. Emmaus Correspondence School te Dubuque, U.S.A. (Dutch The Word of God )
Het WOORD van GOD Alle rechten voorbehouden, niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Info/Contact Postbus
Nadere informatieWerkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk
Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Hulp op weg naar inkomen Soms gebeuren er dingen in het leven die u liever anders had gezien. U wordt werkloos of mag minder uren werken, uw relatie strandt.
Nadere informatieFeedback. in hapklare brokken
Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,
Nadere informatieKINDEREN LEKKER IN HUN VEL
KINDEREN LEKKER IN HUN VEL 1. Welkom wij zijn Karin Hallegraeff en Noelle van Delden van Praktijk IKKE Karin stelt zich voor en er komt een foto van Karin in beeld. Noelle stelt zich voor en er komt een
Nadere informatieVoorbeeld Praktijkopdracht. Commercieel medewerker binnendienst niveau 3. Betreft: Verzamelen van klant-, product- en/of marktinformatie
Voorbeeld Praktijkopdracht Commercieel medewerker binnendienst niveau 3 Betreft: Verzamelen van klant-, product- en/of marktinformatie Kwalificatiedossier Commercieel medewerker 2011-2012 Kwalificatie
Nadere informatieWorkshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?
Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Korte omschrijving workshop In deze workshop ontdekken de deelnemers
Nadere informatieOnderzoek naar de beste behandeling van epilepsie-achtige hersenactiviteit na reanimatie
TELSTAR: Treatment of ELectroencephalographic STatus epilepticus After cardiopulmonary Resuscitation (ABR 46296) Onderzoek naar de beste behandeling van epilepsie-achtige hersenactiviteit na reanimatie
Nadere informatieRoos van Leary. Mijn commentaar betreffende de score Mijn score was 4 punten van de 8.
Roos van Leary Beschrijving Boven-Samen (BS) dominant gedrag: leidend zelfdefinitie: ik ben sterker en beter dan jij; Ik overzie "het" definitie van de ander: jij bent zwak en hulpbehoevend relatiedefinitie:
Nadere informatie7.5 HANDELINGSINSTRUCTIES AGRESSIE AAN DE TELEFOON
7.5 HANDELINGSINSTRUCTIES AGRESSIE AAN DE TELEFOON Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten Doelgroep Inhoud Coördinator agressie en geweld, leidinggevenden en medewerkers
Nadere informatieAan het begin van het interview zelf kan het goed zijn om te zeggen dat er geen goede of foute antwoorden zijn. Stel je open en uitnodigend op.
1 Beste interviewer, Leuk dat je een iemand of aantal mensen in je omgeving wilt gaan interviewen. Om je een handvat te geven zetten we hieronder een paar dingen op een rijtje. Het format van het interview
Nadere informatievan delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.
Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.
Nadere informatieUitspraaknr. 06.056. De klacht. De feiten. De visie van partijen
Landelijke Klachtencommissie onderwijs (mr. M.E.A. Wildenburg, S.J. Drijver, R.C.A. Wilcke) Uitspraaknr. 06.056 Datum: 27 juli 2006 Belemmerde communicatie, zonder reden melden van vermoedelijk ongeoorloofd
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieKanjerbeleid. Doelstelling Voor de kinderen hebben we als doel dat ze zoveel mogelijk als volgt over zichzelf denken:
Kanjerbeleid Inleiding Op de obs Stegeman werken we sinds januari 2012 met de kanjertraining. Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we
Nadere informatieRapport. Rapport betreffende een klacht over het regionale politiekorps Noord-Holland Noord. Datum: 21 maart Rapportnummer: 2011/099
Rapport Rapport betreffende een klacht over het regionale politiekorps Noord-Holland Noord. Datum: 21 maart 2011 Rapportnummer: 2011/099 2 Klacht Op 24 juni 2009 verhoorden twee politieambtenaren van het
Nadere informatieWaarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.
Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.nl Waarom mensen niet? Dus wat kun je doen? Ze weten niet
Nadere informatieA. Wat vertelt u over uzelf in relatie tot uw functie en over het onderzoeksbureau waar u werkzaam bent?
Opdracht 1 A. Wat vertelt u over uzelf in relatie tot uw functie en over het onderzoeksbureau waar u werkzaam bent? Beschrijf vijf aspecten over uzelf 1. Ik heb het diploma particulier onderzoeker behaald;
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieLesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8
Lesbrief bij Ik weet je te vinden van Netty van Kaathoven voor groep 6, 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s
Nadere informatieConcept Ministeriële regeling
Concept Ministeriële regeling Regeling van de minister van Financiën met betrekking tot het stellen van regels over de eed of belofte die personen werkzaam bij financiële ondernemingen moeten afleggen
Nadere informatieOPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN
OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN Afspraak 1. Maak samen met de kinderen afspraken over wat zelfstandig gedaan mag worden met betrekking tot naar de wc gaan, handen wassen, drinken, eten, de
Nadere informatieDysartrie bij volwassenen
Dysartrie bij volwassenen Inleiding U bent door uw huisarts of specialist doorverwezen naar de logopedist voor de behandeling van uw spraakstoornis dysartrie. In deze folder wordt u uitgelegd wat dysartrie
Nadere informatieHelp mee aan uw veilige behandeling
Kwaliteitszorg Help mee aan uw veilige behandeling A. Informeer je arts en de andere zorgverleners Dat mag ik zeker niet vergeten! Bereid je goed voor op elk gesprek met je zorgverleners. Noteer wat je
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieEn, wat hebben we deze les geleerd?
Feedback Evaluatie Team 5 En, wat hebben we deze les geleerd? FEED BACK in de klas En, wat hebben we deze les geleerd? Leerkracht Marnix wijst naar het doel op het bord. De leerlingen antwoorden in koor:
Nadere informatieSTAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE
STAGEVERSLAG VMBO LEERLING INSTRUCTIE Naam: Klas: Bedrijf: Stageperiode: Maak een inhoudsopgave zoals hieronder is afgebeeld. Indien nodig je eigen onderdelen tussen voegen en uiteindelijk de inhoudsopgave
Nadere informatieKindvriendelijke verhoorstudio
Het horen van kinderen door de politie HET HOREN VAN KINDEREN DOOR DE POLITIE Jannie van der Sleen Binnen een strafrechtelijk onderzoek: Doel van het verhoor is waarheidsvinding/feiten: Is er al dan niet
Nadere informatieOmgaan met klachten volgens de BOOS-formule
Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen
Nadere informatieAls u klachten heeft...
Als u klachten heeft... Bent u niet tevreden? Wij, Raad van Bestuur, medewerkers en artsen van het willen graag dat u tevreden bent over uw medische behandeling. Ook willen we dat u zich welkom voelt bij
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieOmgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl
Door: Jan van den Brand Inleiding Ik krijg veel vragen van hondeneigenaren. Veel van die vragen gaan over de omgang met en de training van de hond. Deze vragen spitsen zich dan vooral toe op: Watt is belangrijk
Nadere informatieVan lead naar klant. Alles wat u moet weten over leads
Van lead naar klant Alles wat u moet weten over leads Leads Voor de meeste websites is hét doel: leads. Ofwel, mensen of bedrijven die interesse hebben in uw product of dienst., potentiële klanten dus.
Nadere informatieCommuniceren met de achterban
1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk
Nadere informatiestelt de volgende Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling, uitgewerkt in een stappenplan en geldend voor alle agogische medewerkers, vast:
Het bevoegd gezag van Stichting Welzijnswerk Hoogeveen, overwegende, - dat Stichting Welzijnswerk Hoogeveen verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening aan zijn cliënten en dat
Nadere informatieTest over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden
Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden zeker gedeeltelijk niet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Voor discussies heb ik geen tijd, ík beslis. Medewerkers met goede voorstellen
Nadere informatieOver EthicsPoint. Over EthicsPoint Meldingen algemeen Veiligheid en vertrouwelijkheid van meldingen Tips en beste praktijken
Over EthicsPoint Meldingen algemeen Veiligheid en vertrouwelijkheid van meldingen Tips en beste praktijken Over EthicsPoint Wat is EthicsPoint? EthicsPoint is een uitvoerig en vertrouwelijk meldingsinstrument
Nadere informatieVrienden kun je leren
Vrienden kun je leren Hallo! Wij zijn Reinder en Berber, en wij hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om dit boekje te maken, speciaal voor jongeren met het syndroom van Asperger. Hieronder vind je
Nadere informatieMELDCODE HUISELIJK GEWELD
MELDCODE HUISELIJK GEWELD status Definitief 11 februari 2014 pagina 1 van 7 Het bevoegd gezag van SPO de Liemers; overwegende dat SPO De Liemers verantwoordelijk is voor een goede kwaliteit van de dienstverlening
Nadere informatieDocumentaire. Voorbereiding op het documentaire project
Documentaire Voorbereiding op het documentaire project Inhoud 1. Wat is een documentaire? 2. Interview techniek 3. Documentaire maken in 3 stappen 3.1. Ontwerpen 3.2. Opnemen 3.3. Monteren 4. Werkdocument
Nadere informatieHet Functioneringsgesprek
Het Functioneringsgesprek Augustus 2010 Het Functioneringsgesprek Inleiding Een functioneringsgesprek heeft tot doel de kwaliteit van het werk te verhogen en daarnaast zorgt het voor een verhoging van
Nadere informatieOnderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).
Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Verbetert de zorg na de behandeling van dikke darmkanker
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Als je verliefd op iemand bent is dat vaak een fijn gevoel. Als de ander dan ook verliefd op jou is, wordt dit gevoel alleen maar sterker. Het is echter niet altijd
Nadere informatiePrivacyreglement AMK re-integratie
Privacyreglement Inleiding is een dienstverlenende onderneming, gericht op het uitvoeren van diensten, in het bijzonder advisering en ondersteuning van opdrachtgevers/werkgevers in relatie tot gewenste
Nadere informatieLEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX.
LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. Omschrijving van de activiteit De leerlingen lezen tips over correct handelen als je het uitmaakt met je lief. Ze bespreken
Nadere informatieDit boekje is van:..
Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan
Nadere informatieFormeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.
Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatiestimuleert ondernemerschap BRochure STEVE
BRochure STEVE 2015/2016 DreamStorm presenteert STEVE het introductie programma ondernemend leren Steve is een individueel lesprogramma voor studenten in het Middelbaar Beroeps Onderwijs. In 12 lesuren
Nadere informatieProjectvoorstellen maken
Projectvoorstellen maken 1. Kader 1.1. Gebruiksaanwijzing 1.2. Wat zijn de eisen aan een projectvoorstel? 2. Inleiding 2.1 Signalering 2.2 Vooronderzoek 2.3 Probleemsituatie 3. Doelstellingen en randvoorwaarden
Nadere informatieFeedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.
FEEDBACK WAT IS FEEDBACK EIGENLIJK? Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. Hiermee is feedback een belangrijk middel
Nadere informatieUnispect - Toolbox 8 - Ongevallen
Unispect - Toolbox 8 - Ongevallen Uit onderzoek (CBS) is gebleken dat in het jaar 2000 een kleine 150.000 personen ten minste één arbeidsongeval met letsel is overkomen. Een deel van deze groep overkomt
Nadere informatie4.De vierde Edele Waarheid is de waarheid van de weg, die leidt naar het beëindigen van het lijden.
Het Achtvoudig Pad Als we de geschiedenis van het boeddhisme nagaan zien we, school na school, traditie na traditie, dat voortdurend opnieuw verwezen wordt naar de Vier Edele Waarheden en vooral naar het
Nadere informatieKlachtenregeling Sunny Training (per juli 2014)
1 Klachtenregeling Sunny Training (per juli 2014) Inleiding Sunny Training vindt tevreden cursisten en opdrachtgevers erg belangrijk en we werken daarom steeds aan de kwaliteit van onze diensten. Opleiden
Nadere informatieInformatie over afasie. Afdeling logopedie
Informatie over afasie Afdeling logopedie Wat is afasie? Vooraf Uw partner of familielid heeft afasie. In deze folder kunt u lezen wat afasie inhoudt en hoe u hiermee kunt omgaan. Wat is afasie Afasie
Nadere informatieMindfulness, de weg naar meer geluk in uw leven
Cursusboek Mindfulness, de weg naar meer geluk in uw leven Mindfulness, de weg naar meer geluk in uw leven Beste cursist, De eerste stap is gezet! U gaat starten met een mindfulnesstraining van 8 lessen.
Nadere informatieOmgaan met agressie op straat. Inclusief 10 tips om agressie te voorkomen
Omgaan met agressie op straat Inclusief 10 tips om agressie te voorkomen Inleiding Whitepaper Agressie op straat komt steeds vaker voor. Handhavers moeten optreden bij (verbaal) agressieve en gewelddadige
Nadere informatieGedragscode Persoonlijk Onderzoek. 21 december 2011
Gedragscode Persoonlijk Onderzoek 21 december 2011 Inleiding Verzekeraars leggen gegevens vast die nodig zijn voor het sluiten van de verzekeringsovereenkomst en die van belang zijn voor het nakomen van
Nadere informatieLes 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"
Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...
Nadere informatieFeedback Project Ergonomisch Ontwerpen
Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7
Nadere informatiePraktijkhandleiding Privacygedragscode. voor. particulier onderzoekers
Praktijkhandleiding Privacygedragscode voor particulier onderzoekers April 2004 1 1 Doel praktijkhandleiding Deze praktijkhandleiding heeft tot doel om particulier onderzoekers een praktisch kader te bieden
Nadere informatieRAPPORT CLIËNTAUDIT 2012 / 2013. BLIK op WERK KEURMERK. Frame. 1 Inhoudsopgave
RAPPORT CLIËNTAUDIT 2012 / 2013 BLIK op WERK KEURMERK 1 Inhoudsopgave 2 Bevindingen 2.1 Algemeen 2.2 Voortraject inzicht in aanpak 2.3 Uitvoering 2.4 Begeleiding 2.5 Afronding 2.6 Communicatie en bereikbaarheid
Nadere informatieWat doet BKR voor mij?
Wat doet BKR voor mij? bkr.nl Vrijwel iedereen die een krediet heeft, is bekend bij BKR. Is dat erg? Integendeel! Een registratie bij BKR heeft voornamelijk voordelen. Wij leggen u graag uit wat BKR voor
Nadere informatie