FEBEMfocus. End of waste? Van afval tot product. Nr. 8 - April jaar FEBEM In de kijker: AWS Afvalbeheer in Marokko

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FEBEMfocus. End of waste? Van afval tot product. Nr. 8 - April 2007. 15 jaar FEBEM In de kijker: AWS Afvalbeheer in Marokko"

Transcriptie

1 FEBEMfocus Nr. 8 - April 2007 BEDRIJVIG IN MILIEUZORG End of waste? Van afval tot product 15 jaar FEBEM In de kijker: AWS Afvalbeheer in Marokko

2 ExESS Software staat voor efficiënt en eenvoudig inventariseren rapporteren beheren en beslissen van al uw milieu-, gezondheids- en veiligheidsnoden (EH&S). INVENTARISATIE VAN ARBEIDSMIDDELEN EN PROCESSEN FACILITY MANAGEMENT GEVAARLIJKE (AFVAL)STOFFEN WERKPOST- EN RISICOANALYSE - ZORGSYSTEMEN HEMMIS N.V. - Koning Leopold III-laan 2 - B-8500 Kortrijk - Tel Fax info@hemmis.be -

3 FEBEMfocus B E D R I J V I G I N M I L I E U Z O R G april 2007 inhoud Het einde van het afval? FEBEM-Trefdag: de federatie viert succesvol haar 15-jarig bestaan! Ledenaantal FEBEM kent sterke groei Oneerlijke concurrentie is vooral een kopzorg van de private sector AWS: grondreiniging pur sang De werkgroep gevaarlijk afval: een dynamische oude dame OVAM evalueert uitvoeringsplan Huishoudelijk Afval Keuring & certificering: een weg naar kwaliteit voor recyclage producten Afvalbeheer in Marokko in volle beweging Kwetsbaarheid van de Europese afvalindustrie voor criminaliteit Selectief ingezameld Ledenlijst Over TELENET en BELGACOM Een verrassende titel? Ik kan u gerust stellen, het wordt zo dadelijk veel duidelijker want ik zou graag samen met u de parallel willen trekken tussen de verhouding van enerzijds deze twee telecommununicatiebedrijven en anderzijds de relatie tussen administraties en kabinetten. FEBEM heeft de laatste twee maanden tevergeefs geprobeerd voor haar telefonie van de ene naar de andere maatschappij over te stappen. Telkens was het gevolg dat we op een gegeven ogenblik zonder e- mail of internetverbindingen zaten De ene operator stak het op de andere, maar uiteindelijk bleek dat de communicatie tussen deze twee telecommunicatiebedrijven niet echt je dat was! De federatie heeft uiteindelijk een klacht ingediend bij de ombudsman voor deze sector want het was maar dankzij de steun van de collega s van de VVSG (die in hetzelfde gebouw zitten) dat de federatie toch actief kon blijven met het voor ons zo belangrijke mailverkeer. FEBEM voelt zich de laatste maanden echter ook het slachtoffer van een gebrek aan communicatie tussen kabinetten en administraties en dat in de drie gewesten. In het ene gewest is de situatie al iets beter dan het andere maar toch worden we overal wel geconfronteerd met de beslissingen van de ene die niet stroken met beslissingen van de andere. FEBEM wenst zich niet uit te spreken over het grote gelijk van wie dan ook maar wil wel opmerken dat ook hier, zij het slachtoffer wordt van de situatie. Daarbij hebben we echt de indruk dat een betere afstemming tussen de twee instanties onderling al tot betere situaties kan leiden. Een open communicatie met respect voor ieders verantwoordelijkheden zou al veel oplossen! FEBEM Focus is het periodieke ledenblad van de Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer. Adres: FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer Paviljoenstraat Brussel Tel Fax info@febem-fege.be Website Redactie: Werner Annaert, Anita Cosaert, Cédric Slegers, Baudouin Ska en Peter Segers. Realisatie: 2Mpact ( V.U. Werner Annaert U kan u op de Focus abonneren via onze website FEBEM wil een voorbeeld zijn als het gaat over open communicatie en met de blik vooruit in discussie gaan met de buitenwereld. Niet iedereen heeft het daar even gemakkelijk mee en zowel binnen als buiten de federatie zijn nog niet alle geesten rijp voor deze houding. Het is wel de enige duurzame weg, om dat modewoord eens te gebruiken en ook de enige vorm van echte communicatie. Duidelijkheid, zodat de ontvanger verstaat wat de verstuurder wil zeggen en er geen misverstanden of onprettige verrassingen kunnen komen. Zo simpel is het eigenlijk. Of toch niet? Deze FOCUS is alvast weer een zoveelste poging van FEBEM. Als u bij de ontvangst ervan, plots geen licht meer heeft op uw bedrijf, of uw toiletten geraken verstopt, contacteer dan best even de ombudsdienst van de telecommunicatiesector. Veel leesplezier! Werner Annaert Algemeen Directeur FEBEM Edition française sur demande Deze FEBEM Focus wordt gedrukt op 100% gerecycleerd en chloorvrij papier. 1

4 Het einde van het afval? Deze titel kan wellicht verrassend klinken in het ledenblad van een federatie waarvan de leden als activiteit hebben dat ze een meerwaarde geven aan afvalstoffen. Als we over het einde van afval spreken, gaan we dan harakiri plegen, brengen we dan de sector waarvan we leven in gevaar? Zouden we niet beter in tegendeel koste wat het kost vasthouden aan het afvalstoffenbegrip en, zoals sommige andere federaties ons soms verwijten, uitgaan van het feit dat alles afval is en we iedereen tegenwerken die de productstatus willen geven aan zijn of haar stroom? Dat is uiteraard niet de FEBEM-stijl. Een afvalstroom moet op een gegeven ogenblik een productstroom kunnen worden, niet ad hoc maar wel goed onderbouwd en met oog voor de mogelijke problemen. 2 De oefening afval-product is niet eenvoudig maar we zijn er wel van overtuigd dat afvalbedrijven het best geplaatst zijn om de marges te kunnen zien waarbinnen de discussies kunnen plaatsvinden. Niet te vergeten is dat we als professionele afvalsector een integraal dienstenpakket aanbieden. De tijden van het simpelweg vernietigen van afvalstoffen liggen al ver achter ons. Recyclage en nuttige toepassing staan nu centraal en dat betekent dat in vele gevallen onze leden als doelstelling hebben de afvalstroom terug te integreren in de wereld van de producten. Ook wij zijn dus vragende partij om op een gegeven ogenblik te kunnen spreken over het einde van een afvalstroom, dit wil zeggen het moment dat een afvalstof terug een product wordt, maar dan goed onderbouwd en zonder het risico te lopen tot oncontroleerbare situaties te komen. De Europese kaderrichtlijn Afvalstoffen wordt momenteel her- FEBEM is soms vragende partij voor de herklassering van afval tot product zien en men inspireert zich op de teksten van de Europese thematische strategie inzake afvalvoorkoming en recyclage. Europa wenst een minimale productie aan afvalstoffen en de stoffen die toch worden geproduceerd, moeten maximaal gerecycleerd worden. Onze sector, onze leden zijn goed geplaatst om vorm te geven aan dit recyclagebeleid en het sluiten van de kringloop. Een van de elementen waarover de Europese discussies over de kaderrichtlijn op dit ogenblik gaan, is de lijst van afvalstromen die op een gegeven ogenblik het statuut van afvalstof kunnen verliezen. In februari 2007 heeft het Europees Parlement deze lijst goedgekeurd. Op deze lijst staan: compost, bouw- en sloopafval, papier, glas, metalen, banden en tweedehandskleding. FEBEM vindt dit een evenwichtige tekst. FEBEM meent ook dat het beter is met een exhaustieve lijst te werken dan geen lijst te hebben en de poort open te laten, zoals eerst was voorgesteld door de Europese Raad.

5 FEBEM en haar leden zijn zeker vragende partij voor de mogelijkheid om een afvalstroom te gaan herklasseren tot product. Maar dan wel op voorwaarde dat de herklassering plaatsvindt door een handeling die goed omschreven en gestandaardiseerd is op Europees niveau. Wij volgen dan ook met de nodige aandacht dit dossier verder op, al zal de nieuwe kaderrichtlijn Afvalstoffen volgens het Europees parlementslid Caroline Jackson, die de aanpassing aan deze richtlijn in het Parlement rapporteert, pas eind 2008 gepubliceerd worden. Gerecycleerde glasscherven: het beste voorbeeld van een nieuwe grondstof Bovendien spreekt de ontwerptekst van de richtlijn ook over drie voorwaarden die moeten vervuld zijn om te kunnen voldoen aan het einde van het afvalstatuut : (1) de afvalstroom moet de volledige cyclus doorlopen hebben van hergebruik, recyclage of valorisatie; (2) de herklassering mag geen negatief effect hebben op mens en milieu; (3) voor het gebruik van de stroom bestaat een markt of is het mogelijk dat er een markt voor ontstaat. Tenslotte heeft de commissie nog een rem ingebouwd. Zij zal de komende twee jaar een regelgeving ontwikkelen waarin stroom per stroom de specifieke voorwaarden kunnen worden uitgeschreven (dit kan nog 5 jaar in beslag nemen!). De vraag is nu hoe de Europese Raad hierop zal reageren. De Raad is dus van mening dat er geen lijst moet opgenomen worden maar wil daarentegen direct meer restrictieve criteria in de richtlijn. De discussies schuift de Raad dan door naar een comité van deskundigen (confer de comitologieprocedure ) Gezuiverde ovenklare glasscherven kunnen best het productstatuut krijgen. Daar zijn tal van ecologische en technische argumenten voor. De Belgische glasrecuperanten, verenigd in de schoot van FEBEM, voeren al enkele jaren met diverse overheden het debat om hun gereinigde glasscherven, die onmiddellijk inzetbaar zijn in de productie van nieuw glas, als product te laten beschouwen. Het belang van deze discussie voor onze Belgische recuperanten zit vooral in het gegeven dat we in België nauwelijks nog eigen productie van hol glas hebben en de recuperanten dus met zowat al hun scherven naar het buitenland trekken. De export is uiteraard op administratief vlak een stuk eenvoudiger voor een product als voor een afvalstof. Bovendien beschouwen al verschillende landen de ovenklare scherven als een product, bijvoorbeeld bij vergunningen voor transport of opslag. Er bestaan verschillende technische, economische en ecologische argumenten om te pleiten voor een productstatuut voor gereinigde glasscherven die direct en aanwijsbaar kunnen worden ingezet in een glasoven. FEBEM heeft al verschillende contacten gelegd met regionale en federale overheden en de komende Europese kaderrichtlijn zal ons ter zake ook nog een verdere juridische basis geven. Op ecologisch vlak zijn er vier belangrijke argumenten te vermelden. Het vergemakkelijken en stimuleren van de recyclage van glasscherven zorgt voor: - energiebesparing (de glasscherven smelten aan lagere temperaturen dan de primaire materialen); - CO2 -emissiebeperking: elke ton glasscherven die in de

6 De FEBEM-werkgroep GLAS bestaat uit de 4 ondernemingen die in België actief zijn in de recuperatie van hol glas (GRL, GRV, Maltha, Minérale) en wordt voorgezeten door Raf Vanswartenbrouck (GRL, Lummen). De belangrijkste leidraad voor deze werkgroep is de uitbouw van een constructieve dialoog met alle actoren betrokken in de keten van de recuperatie van glasafval, waarbij het verbeteren van de kwaliteit van het ingezamelde glasafval een belangrijk aandachtspunt is. Een belangrijk aandachtspunt voor de komende werking vormt ook de aanwezigheid van hittebestendig glas in de glasbollen (zoals ovenschalen, deksels van braadpannen, ) oven wordt gebracht, zorgt voor een reductie van ongeveer 250 kg aan CO2 -emissie; - besparing op het gebruik van natuurlijke grondstoffen (zand, soda ); - een beperking van het restafval en het vermijden van het verbranden in een afvalverbrandingsinstallatie of het storten op een stortplaats. Op technisch vlak, is het van belang te onderlijnen dat het productstatuut pas verkregen zou mogen worden als de garantie er is van een zuivere stroom, wat voor de Belgische recuperanten het geval is op het ogenblik dat de scherven het recuperatieproces verlaten (wat dus vroeger is dan het punt van inbreng van de scherven in de glasoven dit is het huidig overslagpunt van afval naar grondstof). De vraag is dus om het omslagpunt te vervroegen in de keten, maar het productstatuut wordt zeker pas NA de recuperatie verkregen. Materiaalrecyclage: hergebruik van recyclinggranulaten Recyclagegranulaten, ook als puingranulaten gekend, worden veel gebruikt in de wegenbouw en voor infrastructuurwerken. Het is ook deze afvalstof die binnen de Europese kaderrichtlijn afvalstoffen in aanmerking zal komen om een productstatus te krijgen. De granulaten uit recyclage zijn een perfect alternatief voor primaire granulaten, zowel in ongebonden als gebonden toepassingen. Ook zeefzand van sortering en breken én breekzand wordt veel gebruikt. Het gebruik van recyclinggranulaten en zand als secundaire grondstof met toepassing als vormgegeven of niet-vormgegeven bouwstof wordt in Vlaanderen gereglementeerd door de VLAREA. Hierin vindt men de normen voor uitloging van metalen en samenstelling van het puin of zand. In Wallonië is er op milieuhygiënisch vlak geen vergelijkbaar kader ter beschikking. Voor de bouwtechnische samenstelling wordt zowel in Vlaanderen als Wallonië verwezen naar PTV 406 (Technische voorschriften Puingranulaten). Alle granulaten die worden geproduceerd in Europa moeten een verplicht CE merk hebben. De stand van de techniek voor de wegenbouw betreffende het gebruik van puingranulaten in Vlaanderen wordt sterk gestuurd door de opname van de toepassing in het Standaard Bestek (SB) 250. Voor de Waalse regio wordt het lastenboek RW99 gebruikt. Recyclagegranulaten van beton, mengpuin en in veel mindere mate metselwerk, worden veelvuldig toegepast als ongebonden funderingsmateriaal. Het gebruik van deze granulaten in gebonden toestand (mager beton,...) vindt meer en meer toepassing. Alle zandachtige fracties kunnen gebruikt worden in zandcement. Voor de toepassing van granulaten in beton is er de norm EN12620 en daarnaast ook het technische reglement TRA 550 voor stortklaar beton met recycling betonpuin. Enkele cijfers kunnen nog worden meegegeven: in 2005 werden door een totaal van 142 productie-eenheden, meer dan 7 miljoen ton gecertificeerde recyclinggranulaten geleverd. De hoofdmoot hiervan bestaat uit beton en menggranulaat.

7 vezels men moet inbrengen. Sommige soorten papier die kwalitatief iets minder mogen zijn, zoals verpakkingen en kranten worden tegenwoordig al vaak volledig gefabriceerd op basis van oud papier. De papiersector investeert ook in O&O om de recuperatie van papier nog verder te laten evolueren. In België wordt jaarlijks meer dan 2 miljoen ton oud papier ingezameld en al dat papier wordt gerecycleerd (daarom niet in België zelf we voeren ook oud papier in voor gebruik in de Belgische papierfabrieken). De Belgische papierfabrieken gebruiken jaarlijks zowat 1 miljoen ton oud papier. Oud papier dat te vuil of nat is, krijgt een toepassing als energiebron (verbranding), in de bouw (isolatiepanelen ) en soms ook in de landbouw (compost). Het oud papier dat wordt ingezameld krijgt eerst een behandeling in de recuperatiesector waarbij onzuiverheden worden uitgesorteerd en enkele papiersoorten bij elkaar worden gebracht. Een van de grote problemen is de aanwezigheid van allerlei niet-papieren voorwerpen in bij voorbeeld magazines (CD-roms, staaltjes, speelgoed ). De door de drie gewesten gesloten milieubeleidsovereenkomsten inzake papierafval hebben terzake nog niet veel resultaten opgeleverd. De uitgesorteerde fracties gaan dan als afvalstof naar een papierfabriek waar het als grondstof wordt ingebracht. Het oud papier blijft dus een afvalstroom tot op het ogenblik dat het in de papierfabriek zelf wordt ingezet. Papier is op Europees niveau ook geselecteerd bij een van de stromen die in aanmerking kunnen komen om op een gegeven ogenblik het afvalstatuut te verliezen (bijvoorbeeld op het moment dat het uit het recuperatieproces vertrekt). SRF: afval als brandstof (maar wel afval)! Papier als grondstof vraagt administratieve uitwerking In Europa vertegenwoordigt oud papier de helft van de grondstoffen die gebruikt worden voor de productie van papier en karton. Voor de papierindustrie is recyclage de belangrijkste vorm van valorisatie van oud papier. Hoe gaat dit in zijn werk? Uit het oud papier en karton worden de houtvezels gerecupereerd en gemengd met nieuwe vezels, gewonnen uit bomen. Hiermee maakt men papierdeeg. Dit deeg wordt dan gebruikt voor de productie van papier voor kranten, tijdschriften, verpakkingen, boeken Eenzelfde vezel kan twee tot vijf keer gebruikt worden, afhankelijk van de soort papier dat geproduceerd wordt, maar deze wordt alsmaar korter en minder van kwaliteit. Hoe hoger de kwaliteit van het papier dat men wil maken, hoe meer nieuwe Deze term dekt een breed gamma vaste afvalstoffen, geherconditioneerd om gebruikt te worden ter vervanging van primaire brandstoffen. In het merendeel van de Europese landen wordt SRF als afvalstof aanzien en hun statuut als vervanger van primaire brandstoffen stelt ze dus niet vrij van de naleving van de afvalstoffenwetgeving. SRF wordt concreet gebruikt bij installaties vergund voor de behandeling van afvalstoffen. Bij de aanpassing van de kaderrichtlijn afvalstoffen wordt er vanuit Italiaanse kant een machtige lobby gevoerd om SRF onder bijproducten te classificeren en dus niet langer als afvalstoffen te zien. FEBEM en haar Europese moederfederatie FEAD verzetten zich tegen dit initiatief omdat dit de deur opent voor een diffuus en niet gecontroleerd gebruik van deze brandstof op de markt (je zou bij manier van spreken een hoopje SRF kunnen kopen in het warenhuis en gebruiken om uw stoof te laten branden). Volgens onze mening zijn de complexiteit van de afvalstoffen, de onmogelijkheid om alle aanwezige verontreinigende stoffen op te sporen in SRF en de grote variatie bij de oorsprong van dit SRF duidelijke redenen om het voorzorgsprincipe toe te passen. Door deze stoffen, die dan wel primaire brandstoffen mogen vervangen toch als afvalstoffen te blijven beschouwen, verplichten we de gebruiker ervan om ze te verwerken in een installatie vergund voor de verwerking van afvalstoffen. Alle afval-emissienormen moeten dus worden gerespecteerd, wat dus juist positief is in hun gebruik. Men garandeert hierdoor een correct verbrandingsproces, gevolgd door een verlaagde en genormeerde uitstoot. 5

8 FEBEM-Trefdag: de Federatie viert succesvol haar 15-jarig bestaan! In de tot congrescentrum gerenoveerde brouwerij LAMOT te Mechelen vierde FE- BEM haar vijftienjarig bestaan. We koppelden dit aan onze jaarlijkse TREFDAG waarbij FEBEM naast haar leden tal van externen uitnodigde. En ook deze maal was de opkomst een succes, zowel kwantitatief (meer dan 200 deelnemers) als naar de kwaliteit toe met sprekers zoals Vlaams minister Peeters, Henny De Baets (Administrateur-Generaal van OVAM), Roger Croughs (voorzitter CO- PIDEC) en Barbara Dewulf (raadgever BIM). De FEBEM-trefdag die jaarlijks wordt georganiseerd, biedt een uniek forum aan alle actoren uit het afvalbeheer en de reiniging van gronden om elkaar te ontmoeten in een informele omgeving. Na het formele gedeelte voorziet FEBEM altijd in een receptie en een mogelijkheid tot deelname aan een diner. In 2005 namen 120 personen deel aan de Trefdag (Waver), eind 2006 namen bijna 230 personen deel aan de FEBEMtrefdag te Mechelen. Het was FEBEM-voorzitter a.i. David VANHEEDE die het officiële deel mocht openen. Werner Annaert, Algemeen Directeur van FEBEM, gaf nadien een uiteenzetting over de grote evolutie die de federatie de laatste drie jaar heeft doorgemaakt. Vele uitdagingen blijven echter bestaan en de federatie zal ook de komende jaren werk maken van belangrijke dossiers zoals de financiering van het milieubeleid, de gelijkheid tussen alle operatoren, de grensoverschrijdende discussies en dergelijke meer. Henny DE BAETS is Administrateur-Generaal van OVAM sinds 3 oktober Zij vervangt Frank PARENT sinds die met pensioen gegaan is. Voorheen was zij jarenlang zijn adjunct. De laatste jaren heeft ze ook gewerkt op het kabinet van Brussels minister Pascal SMET.

9 Henny DE BAETS gaf een uiteenzetting van de evolutie van het afvalbeheer en de bodemsanering in Vlaanderen (tekst is beschikbaar op de FEBEM-website). De creatie van OVAM heeft een zeer bepalende rol gespeeld in de evolutie van het afvalbeheer in Vlaanderen. Tot het midden van de jaren 80 was er nauwelijks enige structuur en controle. Een van de eerste doelstellingen was dan ook te stoppen met de illegale stortplaatsen. Nadien kwam men tot de creatie van normen voor verbrandingsinstallaties en werden selectieve inzamelingen opgestart. In Vlaanderen wordt het huishoudelijk afval momenteel voor 71% selectief ingezameld. De huidige politiek betreffende duurzaam afvalbeheer concentreert zich rond de voorkoming van afval en de financiering van het afvalbeleid (heffingen, aanvaardingsplichten ). De OVAM-dirigente zei ook duidelijk: Een belangrijke voorwaarde voor succes is het samenspel tussen en de raadpleging van de verschillende betrokken actoren in het afvalbeleid. Tachtig tot negentig procent van het afval is echter van bedrijfsmatige oorsprong. Henny De Baets onderstreepte het belang van de verder te nemen stappen in de selectieve inzameling van afvalstoffen bij de KMO s, een project waar OVAM ook FEBEM heeft bij betrokken. Ook het bodemsaneringsdossier werd toegelicht met belangrijke aandacht voor het pas hernieuwde bodemsaneringsdecreet. Dit decreet heeft duidelijk haar werking niet gemist met tal van sites die zijn onderzocht en gesaneerd. Maar we zijn er nog niet, het bodemsaneringsbeleid dient nog een verdere ontwikkeling te kennen. Roger CROUGHS nam het woord als voorzitter van 9 Waalse intercommunales actief in het afvalbeheer (verenigd in COPI- DEC). Hij maakte de balans van het afvalbeheer in het Zuiden van het land. Een belangrijke uitdaging voor Wallonië is het beheer van het organisch afval. Voor het nieuwe afvalplan wordt 415 miljoen euro uitgetrokken voor nieuwe infrastructuur. Daarbij wordt de private sector uitgenodigd om mee te participeren in enkele installaties. Hij vermeldde ook dat zijn eigen intercommunale INTRADEL (Luik) al over 17 participaties beschikt in commerciële privaatrechtelijke ondernemingen. Verder in deze FOCUS, kan u een exclusief interview met hem lezen. Barbara DEWULF is handelsingenieur en werkt sinds 1995 bij het BIM. Zij speelt er een centrale rol als coördinator voor de strategie. Zo n gat laat Jochen bij ons na zijn vertrek, zegt Peter Devoldere (De Bree Solutions, links). Jochen De Smet (2MPact, ex De Bree, 2de van links) kan ermee lachen, net als Dino Henderickx (Aclagro, rechts) en Elfer Vandenbraembusche (Copro, 2de rechts) Erik Barbé (Copro, rechts) in gesprek met Margot Van den Berghe (Ivo Van den Bosch, voorzitter FEBEM-werkgroep Bouw en Sloop) Sylvie De Maegd samen met collega Bernard Boel (STAR) Barbara DEWULF gaf een uiteenzetting over de ontwikkeling van het Brussels milieubeleid tijdens de laatste 17 jaar. Sinds 1992 zijn er al drie afvalplannen goedgekeurd en het Agentschap Net Brussel heeft voor een groot deel uitvoering gegeven aan deze plannen. Het Brussel Instituut voor Milieubeheer, sinds kort het agentschap Brussel-leefmilieu, streeft naar transparantie en synergieën met de andere gewesten. Een belangrijke mijlpaal was ook de ordonnantie van 2004 inzake het beheer van de bodem. In Brussel zijn al 6300 sites geïnventariseerd als verontreinigd of potentieel verontreinigd. Bijzonder aandacht zal de komende tijd ook gaan naar de tankstations en de sector van de droogkuis. Limburgse glorie: Daniel Dirickx (Hooge Maey) en Kristien Leeten (Terberg Matec België) 7

10 Werner ANNAERT stond als directeur van FEBEM even stil bij het verleden, het heden en de toekomst van de milieusector. Zowel de federatie zelf als de sector werden in overweging genomen. Daar waar de sector vooral in de jaren negentig sterk evolueerde, heeft de federatie pas na 2000 een sterke vlucht gekend. Terwijl er in de jaren tachtig sprake kon zijn van een soort opkuis in de sector, waarbij komaf werd gemaakt met illegale stortplaatsen, verouderde verwerkingsinstallaties en zo meer, kenmerkten de jaren negentig zich als een decennium van internationalisering en professionalisering. Verschillende buitenlandse groepen vestigden zich stevig op de Belgische markt, onder andere via tal van overnames. Maar overal nam de professionalisering toe, zowel inzake investeringen als inzake bedrijfsvoering. Een belangrijke motor daarvoor waren de verschillende nieuwe milieureglementeringen zoals de afvalstoffendecreten en hun uitvoeringsbesluiten. Ook de uitbouw van OVAM, OWD en BIM was belangrijk. In de huidige FEBEM-werking staat een open geest voorop: openheid naar de overheden en de vraag naar wederzijds respect. FEBEM profileert zich niet als een corporatistische club maar wel als de gesprekspartner vanuit een sector voor de buitenwereld. Voor FEBEM tellen haar leden en hun belangen maar de bescherming en het begrip ervoor wordt gerealiseerd vanuit een constructieve aanpak. Nu zijn er al meer dan 220 bedrijven lid van de federatie, op groepsniveau komen we tot bijna 120 (ter vergelijking: in 2003 waren dit er nog ongeveer 30). De Federatie zal zich de volgende jaren echter schrap moeten zetten want verschillende voor de sector levensbelangrijke dossiers dienen zich aan. In de eerste plaats de discussie over de uitvoering van de aanvaardingsplichten waar het vijf voor twaalf is om de operatoren te beschermen tegen monopolies zoals bijvoorbeeld RECUPEL. Ook de discussie over wat door de private sector kan gebeuren bezit zowel mogelijkheden als bedreigingen. FEBEM is van mening dat de overheid niet moet doen wat even goed door de private sector kan gebeuren. Tenslotte is er ook nog de gehele Europese discussie die misschien ver van ons bed lijkt maar levensbelangrijk is voor onze bedrijven. De huidige discussies die daar worden gevoerd over wat afval is en wat als nuttige toepassing moet worden beschouwd, kunnen verregaande gevolgen hebben voor onze bedrijven. FEBEM blijft dus alert! Vlaams Milieuminister Kris PEETERS kwam de dag afronden. Hij wierp een blik op wat we de rest van de legislatuur nog mogen verwachten. Bodemsanering en grondverzet Een eerste belangrijke krachtlijn in het kader van het bodemsaneringsbeleid is de optimalisatie van de bodemsanering en het grondverzet. In essentie blijven de basisprincipes van het bodemsaneringsbeleid behouden. Zo blijft het onderscheid tussen nieuwe en historische bodemverontreiniging behouden. Maar de procedures worden in sterke mate vereenvoudigd en meer afgestemd op een bedrijfsmatig beheer van gronden. De aanpak bij historische bodemverontreiniging zal vanaf nu risicogericht kunnen gebeuren. Om uitvoering te geven aan dit decreet, zal dan ook het VLAREBO in de loop van 2007 grondig worden aangepast. Wat de tweede belangrijke krachtlijn betreft, namelijk de integratie van de bodemsanering in een ruimer maatschappelijk kader, werd al vooruitgang geboekt en is er heel wat in de startblokken gezet. De wijziging van het bodemsaneringsdecreet zal een impact hebben op de mogelijkheid om een bodemsanering af te stemmen op maatschappelijke en/of bedrijfsprocessen. In dit verband zal verder werk worden gemaakt van beleidsovereenkomsten met bedrijven of relevante bedrijfssectoren om bodemsanering beter te integreren in bedrijfsprocessen. Het nieuwe decreet heeft een aantal belangrijke aanpassingen doorgevoerd, onder meer ten voordele van brownfieldontwikkeling. Technisch en beheersmatig complexe situaties zijn kenmerkend voor brownfieldontwikkelingen. Daarom moet de bodemsanering op een efficiënte manier kunnen geïntegreerd worden in de complexe situaties. Een derde krachtlijn is het realiseren van een meer billijke verdeling van de saneringslast. Om dit te bereiken, werd in mei 2006 een decreet goedgekeurd dat de mogelijkheid voorziet om bodemsaneringsorganisaties op te richten. De nadruk wordt hierbij gelegd op preventie, responsabilisering en sensibilisering van de betrokken sector, de solidariteit binnen deze sector, de spreiding en het reduceren van de saneringskosten, het verhogen van de rechtszekerheid voor de beheerder van de grond en de financiële ondersteuning van bepaalde sectoren. FEBEM: Openheid naar de overheid en de vraag naar wederzijds respect Een tweede belangrijk beleidsdomein is het afvalstoffenbeleid. Qua beleidsevolutie vindt Minister Peeters het meest opvallend de terechte verschuiving van definitieve verwijdering naar het voorkomen en nuttig toepassen van afvalstoffen. We zien ook meer en meer een verschuiving van de beleidsvoorbereiding naar het Europese niveau, waarbij wordt gestreefd naar een minimale verstoring van zowel het milieu als de interne markt. Daarnaast worden ook de eerste stappen gezet in de uitbouw van een materialenbeleid. Niettemin blijft de kwalitatieve en kwantitatieve preventie van bedrijfsafval een speerpunt in het afvalstoffenbeleid. De aanpak van de voorbije jaren concentreerde zich vooral op het inzetten van sensibiliserings- en subsidiëringsinstrumenten. Wat huishoudelijke afvalstoffen betreft, wordt gewerkt aan de verdere afbouw van de totale hoeveelheid en, waar

11 mogelijk, een verbeterde sortering. Met alle betrokkenen is nu een evaluatie van het lopende uitvoeringsplan in opmaak. Een nieuw uitvoeringsplan moet in 2007 goedgekeurd worden. Eén van de voorbereidende acties is de evaluatie van de selectieve inzameling. Met het ontwikkelde toetsingsmodel werden een aantal scenario s voor de selectieve inzameling van biologisch afval vergeleken. De conclusie was dat selectieve inzameling beter scoort voor het merendeel van de onderzoekscriteria, behalve voor energierecuperatie en ruimtebeslag. Ook op financieel vlak scoort de selectieve inzameling steeds beter. Wat energierecuperatie betreft biedt de vergisting of eventueel voorvergisting misschien mogelijkheden, dit aspect zal verder onderzocht worden. In de toekomst zal ook de selectieve inzameling van andere afvalfracties onderzocht worden. Daarbij wordt onder meer gedacht aan afvalluiers, KGA, PMD en glas. Ook cruciaal in het afvalstoffenbeleid is het verder versterken van materiaal en energierecuperatie en het toepassen van de beste beschikbare technieken voor recuperatie. In 2006 werd de afzetmarkt voor gerecycleerde materialen geanalyseerd. Het doel is een gecoördineerde aanpak van de huidige en geplande beleidsmaatregelen ter ondersteuning van het gebruik van gerecycleerde materialen. De kwaliteit, gebruiksmogelijkheden en hoogwaardige toepassing van secundaire grondstoffen zullen gepromoot worden. Een gegevensdatabank met informatie over kwaliteitsproducten uit gerecycleerde materialen zal uitgebouwd worden. Ook zal men nagaan hoe de terughoudendheid ten aanzien van het gebruik van gerecycleerde materialen kan worden weggewerkt. In dit kader heeft minister Peeters het initiatief genomen om met de federale overheid samen te zitten inzake lagere BTW-tarieven voor gerecycleerde materialen. Het blijft de bedoeling het storten van energierijk afval versneld af te bouwen door de selectieve inzameling voor bedrijfsafval te verbeteren, de energetische benutting te verhogen en de stortverboden voor bedrijfsafval strikter toe te passen. Om de toepasbaarheid van het afvalbeleid te toetsen, gebeurt er een grondige analyse van het instrument aanvaardingsplicht. Daarin wordt ook FEBEM betrokken. Belangrijk hierbij is het onderscheid tussen huishoudelijke en bedrijfsmatige afvalstoffen. De minister wou niet vooruitlopen op de resultaten van dit onderzoek, maar was van mening dat een verschillende invulling van de aanvaardingsplicht voor huishoudelijke en bedrijfsafvalstoffen verantwoord kan worden. Concreet betekent dit dat wat de bedrijfsafvalstoffen betreft, de markt goed werk levert en bijgevolg een tussenkomst van de overheid niet nodig is. Het nieuwe handhavingsdecreet zal ons toelaten - efficiënter en met meer impact - overtredingen tegen de afvalstoffenwetgeving aan te pakken. Drie op een rij: Marc Devogele (links, Sita, bestuurder FEBEM), Walter De Jonghe (midden, Veolia-ES, bestuurder FEBEM) en David Vanheede (rechts, voorzitter a.i. FEBEM) Van groot naar klein: Patrick Nouel en Jan De Saedeleir (Alfamet), Frans Lemaire (Hemmis, rechts) Werner Annaert (links, FEBEM) en Baudouin Ska (rechts, FEBEM) in gesprek met Luc Vanacker (midden, OVAM) Een laatste en meest vernieuwende krachtlijn van het afvalbeleid, is de verruiming van het afvalstoffenbeleid naar een duurzaam materialenbeleid. In het kader van het nieuwe Uitvoeringsplan Milieuverantwoord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw wordt het materialenbeleid onder meer geconcretiseerd in de vorm van een project. Dit project heeft als doel de invoering van prestatie-eisen voor materiaalgebruik in de bouw, via het opstellen van het materiaalgebonden milieuprofiel van een gebouw. Een belangrijk onderdeel van de verruiming is ook het verkrijgen van inzicht in de milieu-impact van materiaalstromen om tot het stellen van prioriteiten en monitoring te kunnen overgaan. Ans Verachtert (links, Shanks) in gesprek met Hugo Geerts (rechts, Kabinet Peeters). In het midden komt Frank Bulcke (Sita) kijken

12 Ledenaantal FEBEM kent sterke groei FEBEM is gegroeid is in diepte Op de FEBEM-Trefdag ging ook de aandacht naar de stijging van het ledenaantal. De vergelijking werd gemaakt met de situatie begin 2004, toen de Federatie een nieuwe start maakte met een nieuw FEBEM-team. Toen op dat ogenblik de federatie nog geen 30 bedrijfsgroepen als lid kende, was hun aantal eind 2006 gegroeid tot meer dan 110 (indien we alle bedrijven tellen in plaats van op groepsniveau, komen we tot meer dan 220 bedrijven die lid van FEBEM zijn). Het is echter ook belangrijk even dieper op deze cijfers in te gaan. FEBEM is in de eerste plaats gegroeid in de diepte en niet zozeer in de breedte. Ook begin 2004 was de focus al gericht op het aantrekken van milieubedrijven, ondernemingen met eigen installaties die een toegevoegde waarde bieden aan afvalstoffen door ze in te zamelen, te behandelen, te sorteren, terug producten van te maken, ze in te zetten als materiaal- of energiebron en dergelijke. Bedrijven zoals SITA, SHANKS, Van Gansewinkel die ook begin 2004 al lid waren, zijn actief in vele of alle onderdelen van deze scoop. De vele bedrijven die tot de federatie zijn toegetreden, zijn allen actief in een of meerdere van deze activiteiten. De federatie heeft dus de dienstverlening die ze moest aanbieden aan de leden begin 2004, uiteindelijk ook kunnen aanbieden, maar bovendien het aantal bedrijven waar ze deze dienstverlening aan geeft ook fors uitgebreid. 10 Er is ook duidelijk de keuze gemaakt om geen dienstverlening aan te bieden aan bureaus, onderzoeksinstellingen, labo s en persoonlijke professionals (bv. milieucoördinatoren). Wel is ervoor gekozen om langs Vlaamse kant samen te werken met de federaties van deze entiteiten (bv. met de Vlaamse Milieucoördinatoren (VMC) en de Vereniging van Erkende Bodemsaneringsdeskundigen (VEB)) om zodoende tot een allesomvattend netwerk te komen. Ook werd de keuze gemaakt om zich bij de ledenkeuze te beperkten tot privaatrechtelijke vennootschappen maar ook hier werd een samenwerking opgestart met de Vlaamse (INTER- AFVAL) en Waalse afvalintercommunales (COPIDEC). Gelijkertijd is ook werk gemaakt van het wegwerken van de onprofessionele versnippering die in het federatiewerk binnen de privaatrechtelijke milieusector was ontstaan. BELSHORE, de

13 federatie van de havenontvangstinstallaties (waarin al enkele van onze toenmalige leden participeerden) en de federatie van de glasrecuperanten (idem) werden succesvol geïntegreerd in de federatie. De Vlaamse Sorteerders Organisatie (VSO), waarin ook al verschillende FEBEM-leden actief waren, besloot haar activiteiten te schorsen en te werken via FEBEM. Gezien het dossier van de frituurvetten en oliën door de oprichting van VALORFRIT ook de professionalisering noodzakelijk maakte van de samenwerking tussen de betrokken private operatoren, werden de belangrijkste bedrijven in deze deelsector ook lid van de federatie. Belangrijk was ook de beslissing van de bedrijven actief in de recuperatie van afvalbanden om zich binnen FEBEM te verenigen gezien juist door deze versnippering er vanuit deze bedrijven collectief te weinig professioneel kon worden gewerkt aan het RECYTYRE-dossier. Een minstens even belangrijke stap was de beslissing om de werkgroepen centra voor grondreiniging die zowel binnen FEBEM als OVB (Ondernemersvereniging Bodemsaneerders) bestonden, samen te voegen. Hierdoor kreeg FEBEM het secretariaat van deze werkgroep toevertrouwd waardoor de federatie hét aanspreekpunt werd voor de Vlaamse grondreinigers. Tenslotte werd eindelijk ook werk gemaakt van een professionele federatie die de bedrijven actief in de keten van het bouw- en sloopafval kan verdedigen: de VMR wordt omgevormd tot de Vaste en Mobiele Recycling, een zusterfederatie van FEBEM en mee gestuurd door FEBEM. Met plezier zien we dat ook in Wallonië inzake grondreiniging en bouw- en sloopafval de samenwer- kingsgedachte verdere vorm aanneemt met als eerste stap het samenwerkingsakkoord tussen de federatie en FEREDECO (breekinstallaties) en ASENAS (bodemsanering). In de marge kan ook nog vermeld worden dat FEBEM met BESWA (een personenvereniging van mensen actief in de afvalsector activiteiten zijn beperkt) en de BVDA (vereniging van bedrijven actief in de afvalsector, geconcentreerd op West-Vlaanderen en een deel van Oost-Vlaanderen, vooral een ontmoetingsplaats ) een akkoord afsloot dat zij zich niet naar het gewestelijk of federaal beleid zouden richten. Op die manier is FEBEM momenteel hét aanspreekpunt geworden voor de milieubedrijven in België. De enige sectoren waar er op dit ogenblik nog een versnippering is, zijn de papier- en de kunststoffenrecuperatie en de ontmantelingsbedrijven voor Afgedankte Elektronische en Elektrische Apparaten (AEEA). Een deel van de bedrijven, actief in deze sector zit bij FEBEM (waarvoor de werkgroep Papier-Plastiek bestaat en de Task Force AEEA ), het betreft bedrijven zoals EKOL, RAVAGO, VERPOLA, PIROBOUW, RULO, VLAR PAPIER, PAPNAM, SIMS-MIREC, APPAREC, RECYDEL, BST, SITA, SHANKS, Van Gansewinkel, Vanheede, INDAVER, VEOLIA, GIELEN. Een ander deel zit bij de collega-federatie COBEREC (waar verder ook de schrootsector zit en de recuperatie van textiel). Het zou uiteraard verstandig zijn om ook voor de papier- en plasticsector en het AEEA te komen tot één geheel binnen een stevige koepel, zowel financieel als in het belang van de betrokken bedrijven. Voor meer info over onze leden: zie 11

14 Oneerlijke concurrentie is vooral een kopzorg van de private sector FEBEM ging op de borrel bij Roger Croughs, de voorzitter van COPI- DEC («Conférence Permanente des Intercommunales wallonnes des déchets»). COPIDEC verenigt de 9 Waalse afvalintercommunales en is een heel belangrijke gesprekspartner in het Waalse afvalbeleid. Een neerslag van deze lange én intense babbel met iemand die op zijn zachtst gezegd een duidelijk andere visie dan FEBEM heeft over de rol van de publieke sector. Het gesprek geeft ook een beeld van het verschil in visie langs beide kanten van de taalgrens. De Waalse regering staat op het punt om beslissingen te nemen over de samenwerking tussen publieke en private sector; Dit is ook van belang voor uw eigen intercommunale die een gloednieuwe verbrandingsinstallatie plant. Hoe kijkt u hier tegen aan als voorzitter van COPIDEC? Eerst en vooral is het van belang te onderstrepen dat de samenwerking tussen private en publieke operatoren enkel wordt naar voren geschoven voor wat we in Wallonië DIB noemen (Déchets Industriels Banales) dit zijn afvalstromen die afkomstig zijn van het bedrijfsleven maar door intercommunales worden ingezameld. De regering heeft ook benadrukt dat het belangrijk is dat de publieke sector het globale afvalbeleid blijft beheren en in het bijzonder het huishoudelijk afval. Wat het partnership betreft, lijkt het me logisch dat de regering erover waakt dat enerzijds de intercommunales hun gemeenten niet in een te groot financieel avontuur storten en dat anderzijds ook de publieke sector moet kunnen profiteren van gemaakte winsten. Dat laatste moet niet voorbehouden zijn voor de private sector. De winst die naar de publieke sector gaat, zal terug geïnvesteerd worden in het algemeen belang. Het is ook belangrijk dat de Waalse regering duidelijk bepaalt welke de spelregels zijn waarbinnen dat partnerschap kan gebeuren. Verschillende pistes zijn het waard bekeken te worden, tot zelfs het openstellen van het kapitaal van de intercommunale voor een private deelname al is dat een piste die vooral zekerheid zal geven aan de private sector dan omgekeerd. Ik denk bijvoorbeeld aan gemengde maatschappijen of aan mede-eigenaarschapsformules. Ik sta open voor alle voorstellen maar ik moet wel vaststellen dat ik tot op de dag van vandaag ter zake nog geen enkel concreet voorstel heb gekregen van de private sector. Als ik naar de filialen van INTRADEL kijk, kan ik verduidelijken dat de bedoeling is om de sterkte punten van beide te verenigen en zo de beste service te bieden, zowel voor het huishoudelijke afval als voor het DIB. Als het betrokken filiaal zich vooral bezig houdt met industrieel afval, zullen wij daar ook geen meerderheid in nemen. Vele intercommunales worden vandaag de dag gestuurd zoals een private onderneming, waarbij soms ook wordt gestreefd naar rendement maar waarbij de verdeling van de winsten uiteraard anders is dan in een private onderneming. Ziet u toch nog een verschil? Ik wil u eerst zeker verbeteren en zeggen dat de intercommunales niet soms maar altijd streven naar rendement, uiteraard op een andere manier dan in de private sector. Dit streven naar rendement heeft bij ons een andere bedoeling en past in een duurzame ontwikkeling, met oog voor ecologische en sociale aspecten. Wij willen inderdaad een universele dienstverlening garanderen aan de bevolking wat me niet te rijmen lijkt met een zuiver kapitalistische visie en een visie van rendementen op korte termijn. Het is daarnaast duidelijk dat het management in elke organisatie moet beantwoorden aan dezelfde regels van goed bestuur. Denkt u niet dat de publieke sector bedreigd lijkt in Europa, bijvoorbeeld door initiatieven zoals de dienstenrichtlijn (de Bolkenstein richtlijn)? Bovendien zien we dat in België steeds meer diensten geprivatiseerd worden (telefonie, energie ) terwijl zeker in Wallonië het afvalbeheer vooral nog een zaak van de publieke sector is. Waarom heeft men schrik van die liberalisering? Het is duidelijk dat de liberalisering een gevaar inhoudt van destabilisatie van de publieke sector en, erger nog, een bedreiging kan zijn voor de dienstverlening aan de bevolking. De elektriciteitssector is daar een goed voorbeeld van. Maar gelukkig zijn het nog altijd onze eigen aandeelhouders, de gemeenten, die bepalen hoe hun organisatie wordt uitgevoerd. Wat zeker niet betekent dat de intercommunales niet moeten evolueren, wel integendeel. De private sector heeft het daarbij vaak over de oneerlijke concurrentie die wij hen zouden aandoen maar het is gevaarlijk om daarover te spreken, zeker omdat elk objectief criterium ontbreekt om dat goed te kunnen beoordelen. Ik denk ook dat de private sector moet oppassen dat hun voordeel niet in twijfel wordt getrokken. 12 In een van haar eerste strategische nota s vermeldde de Waalse regering dat de intercommunales industriële operatoren zijn met een publieke missie. U bent de Waalse afvalintercommunale die de meeste dochterondernemingen heeft met participatie vanuit de private sector. Kan u het zich voorstellen om een echte industriële operator te worden? De vraag is wat dubbelzinnig. Waarom zou een intercommunale voor een deel van haar activiteiten geen industriële operator kunnen zijn, zonder daarbij een partner te zijn van een of andere private onderneming? Dat is momenteel trouwens toch het geval voor alle Waalse afvalintercommunales. De regering bevestigt dus gewoon wat al de realiteit is. Dit was ook de bedoeling van de gemeenten toen ze zich verenigden in de intercommunales. In het Belgische afvalbeleid is er meer en meer sprake van «beheersorganismen» die instaan voor de uitvoering van terugname- en aanvaardingsplichten. Wat denkt u van al deze VZW s? Ik meen dat het doel dat men met deze organismen voor ogen heeft, namelijk een globale visie op de hele levenscyclus van een product, een verdedigbaar iets is. Het geeft een grotere verantwoordelijkheid aan de producenten. Het is echter van belang dat de controle op het afvalbeheer niet ontsnapt aan de publieke sector. Dat betekent dus dat deze VZW s inderdaad geen winstoogmerk mogen hebben en in alle transparantie de werkelijke kosten toepassen. Ik pleit er daarbij ook voor om voor al de afvalbeheersorganisaties dezelfde beheers- en controlemaatre-

15 gelen op te nemen zodat er ter zake meer uniformiteit komt. De bestaande systemen moeten geëvalueerd worden waarbij de volledige ecobalans bekeken moet worden en het werken met erkenningen zoals bij FOST Plus en VALIPAC kan vergeleken worden met het werken met milieubeleidsovereenkomsten zoals voor RECUPEL. Daarbij kan ook naar andere systemen worden gekeken die zijn opgezet in Europa (bv. clearing house ). Dit zal trouwens het voorwerp uitmaken van een congres dat COPIDEC zal organiseren samen met de Waalse minister van Leefmilieu en ACR+ in het kader van de milieubeurs BEST (10-12 oktober 2007). Een van de workshops zal ook worden gespendeerd aan de samenwerking tussen private en publieke sector in het kader van de verdere liberalisering van de markt. Het afvalbeheer blijft in Wallonië nog een bijna uitsluitend Waalse aangelegenheid. Ziet u het mogelijk dat bijvoorbeeld afval uit Limburg naar Luik zou komen? Ik zie niet in waarom het afvalbeleid een puur Waalse aangelegenheid moet blijven gezien de Waalse overheid heel wat Europese regels omzet, net als internationale akkoorden. De behandeling van afval uit Limburg is zeker geen ambitie van INTRADEL gezien dat niet ons sociaal objectief is. Het afval dat prioritair door ons behandeld moet worden is het huishoudelijk afval van onze gemeenten en van de Waalse buurintercommunales van INTRADEL en daarna het DIB. Pas dan komen stromen van buiten het gewest in beeld, wat uiteraard niet belet dat we een vorm van solidariteit willen laten spelen tussen publieke partners in geval van nood. Welke slotboodschap heeft u voor alle PDG s van de private afvalbedrijven actief in Wallonië? In de eerste plaats wil ik hen oproepen te stoppen met te zeggen dat de publieke sector hen een oneerlijke concurrentie aandoet want ze weten maar al te goed dat deze oneerlijke concurrentie vooral in de private sector zelf aanwezig is. Bovendien roep ik hen op om een strategie op langere termijn te ontwikkelen waarbij ze respect hebben voor de afvalbeheershiërarchie en daarin ook investeren. Ze kunnen zich daarbij laten inspireren door wat de publieke sector al gerealiseerd heeft. Waals milieuminister Benoît LUTGEN op FEBEM-terrein! Op 1 december 2006 bezocht Minister LUTGEN, op initiatief van FEBEM, twee ondernemingen en leden van FEBEM in de provincie Henegouwen: Vanheede in Quevy-le-Grand en WOS in Hautrage. Het doel dat de federatie met dit bezoek voor ogen had, was om aan de minister te tonen dat de FEBEM-leden heel wat know how in huis hebben. Maar we wilden ook aan de minister visueel het bewijs leveren dat de private afvalsector wel degelijk in Wallonië investeert en nog meer wil investeren. In de omgeving van de minister wordt immers nogal eens het tegendeel beweerd! De eerste bezochte site was SODECOM. Deze volle dochter van de groep Vanheede is gevestigd op het terrein van een oude suikerraffinaderij. De groep Vanheede heeft er bijna 15 miljoen geïnvesteerd om diverse activiteiten te ontwikkelen: recycling van voedingsproducten, een nieuwe bio-methanisatie eenheid, een compostering en een sorteercentrum voor gemengde bedrijfsafvalstoffen. Het tweede bezochte centrum was WOS, dochterbedrijf van REVATECH. WOS beheert in Hautrage sinds meer dan 25 jaar een centrum voor de behandeling van vloeibare koolwaterstofhoudende afvalstoffen en vaste afvalstoffen. Hier is eveneens bijna 15 miljoen geïnvesteerd om een nieuwe raffinaderij te bouwen bestemd om van de afvalolie smeerolie te maken. Deze eenheid heeft in maart 2006 de zilveren medaille van de Belgische Milieuprijs ontvangen. Deze ontmoeting heeft het voor de FEBEM mogelijk gemaakt, om in een bijzonder constructief klimaat, verschillende belangrijke dossiers voor de sector te bespreken met minister Lutgen. Roger CROUGHS is sinds 1999 directeur-generaal van de Luikse intercommunale INTRADEL. FEBEM-reactie FEBEM wil in haar FOCUS graag alle meningen aan het woord laten. Ook al is het ons ledenblad, de FEBEM-geest is er in de eerste plaats een van overleg en gesprek. De mening van Roger Croughs mag dan wel haaks staan op ons idee over een modern en vooruitziend afvalbeleid, we respecteren zijn mening volkomen en hopen in de toekomst nog vaak met hem in debat te kunnen gaan en hem te overtuigen dat de overheid in de eerste plaats die zaken moet doen die niet kunnen worden uitgevoerd door de private sector. Wat in Nederland, Vlaanderen enz. kan uitgevoerd worden door de private sector, moet in Wallonië ook mogelijk zijn,toch? 13

16 IN DE KIJKER AWS: grondreiniging pur sang Grondreiniging is in Vlaanderen de afgelopen 10 jaar een echt begrip geworden. AWS, lid in de kijker, heeft zich gespecialiseerd in het grondverzet en grondreiniging. Dit FEBEM-lid is nog een vrij jonge onderneming met Wim Lammertyn en Herman Backaert aan het hoofd. Zij ontpopten zich in een korte periode als gedreven speler op de markt van de biologische en fysicochemische grondreiniging met 2 vergunde en erkende Vlaamse centra. De locatie in Sint Katelijne Waver richt zich vooral op de markt tussen Antwerpen en Brussel, terwijl de locatie in de Gentse Zeehaven vooral als doel heeft gronden via de waterwegen aan te voeren. In Sint Katelijne Waver beschikt AWS over een loods van m² met een productiecapaciteit van ton/jaar; de locatie in Gent beschikt over een loods van m² en kan een productiecapaciteit aan van ton/jaar. Biologisch reinigen: een eerste stap Fysico chemie: een tweede stap 14 In 2001 startte AWS in Sint-Katelijne Waver met een biologische reiniging, om twee jaar later een tweede locatie op te starten in de Gentse havenzone. Bij biologische reiniging is toevoeging van nutriënten en bacteriën aan de verontreinigde grond van essentieel belang. Tijdens het mengproces wordt de grondstructuur helemaal opengetrokken waardoor de verontreiniging veel beter kan behandeld worden. Bij AWS gebeurt de menging via een installatie met computersturing, om de toevoeging zo gecontroleerd mogelijk te laten verlopen. Verontreinigde gronden met lagere concentraties aan minerale olie, benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xyleen (BETX) kunnen zo tot een aanvaardbaar niveau gereinigd worden. Bij beperkte concentratie in een zandige bodem kunnen ook gronden met Vluchtige Organochloorverbinden (VOCL) en poly-aromatische koolwaterstof verontreiniging (PAK s), biologisch gereinigd. Een verdere optimalisering van het reinigingsproces, zowel op technisch vlak als op biologisch vlak is steeds noodzakelijk om hogere tonnages te kunnen verwerken in een kortere tijdsspanne. Dit wordt mogelijk gemaakt, via intern onderzoek op laboschaal, door bacteriën te ontwikkelen die actief blijven ook bij lage grondtemperaturen. Vorig jaar werd nog een stap verder gezet door de oprichting van AWS BKD recycling voor het fysico-chemisch reinigen van verschillende materialen. In deze nieuwe installatie kunnen onder meer gronden, verontreinigd met zware metalen, PAK s, Cyanides, minerale oliën en VOCL s, verontreinigde baggerspecie, kolkenslib, veegvuil, sorteer- en breekzanden,... aanvaard en gereinigd worden. Bij deze reinigingsmethode wordt een heel ander proces gebruikt. Het is een nat extractieproces (voorbehandeling, decontaminatie van zand, wassen van de grovere fractie zoals stenen, behandeling van het proceswater en van de slibfractie) waarbij verontreinigingen verwijderd worden en de grond gerecycleerd wordt. Ook hier investeert AWS BKD recycling in de ontwikkeling van nieuwe technieken om het rendement en de techniek continu bij te sturen. TOP: tussentijdse opslag - een oplossing Door het Vlaamse Gewest is de firma naast reiniger ook erkend als Tijdelijke Opslagplaats voor gronden (TOP) en zo biedt ze haar klanten de mogelijkheid om gronden waarvan geen of

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Persmededeling JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Dinsdag 13 november 2012 Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Vlaams minister van Leefmilieu

Nadere informatie

MBO. Briefadvies MBO. Datum

MBO. Briefadvies MBO. Datum Briefadvies MBO afgewerktee olie Briefadvies MBO afgewerkte olie Datum van goedkeuring Volgnummer Coördinator + e-mailadres 22 november 2012 2012 78 Francis Noyen, francis.noyen@minaraad.be Co-auteur +

Nadere informatie

Bouw- en sloopafval: van bouwafval tot bouwmateriaal

Bouw- en sloopafval: van bouwafval tot bouwmateriaal Bouw- en sloopafval: van bouwafval tot bouwmateriaal VVSG 19 juni 2012 Antwerpen Koen De Prins OVAM - afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeheer - Eindverwerking en Bouw Overzicht: 1. Regelgeving 2. Gerecycleerde

Nadere informatie

Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten

Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Studiedag Bouw- en sloopafval Antwerpen 24 februari 2015 Koen De Prins OVAM Afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeleid team Bouw INHOUD 1. Bouwen in

Nadere informatie

Beleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco)

Beleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco) Beleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking 19.04.2013 Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco) Evolutie in beleidsdoelstellingen Afvalstoffenplan (1991-1995)

Nadere informatie

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren, Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,

Nadere informatie

74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven

74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven Mechelen, 11 juni 214 74% van het Vlaamse bedrijfsafval krijgt tweede leven Nieuwe studie zet economisch effect en belang van de afval- en materialensector in de verf De Vlaamse bedrijven produceerden

Nadere informatie

MBO afgedankte batterijen en accu s

MBO afgedankte batterijen en accu s Briefadvies MBO afgedankte batterijen en accu s Advies over de startnota MBO afgedankte batterijen en accu s Datum van goedkeuring 11 maart 2015 Volgnummer 2015 005 Coördinator + e-mailadres Co-auteur

Nadere informatie

MEER en BETERE selectieve inzameling bij BEDRIJVEN

MEER en BETERE selectieve inzameling bij BEDRIJVEN MATERIALENDECREET & VLAREMA Isabelle Van de Populiere Sales & Data Manager MEER en BETERE selectieve inzameling bij BEDRIJVEN NoonTalk@Elexys 28.06.2012 Nieuw wetgevend kader Europese kaderrichtlijn afvalstoffen

Nadere informatie

Analyse van de markt voor inzameling en verwerking van huishoudelijk afval Jaar 2012

Analyse van de markt voor inzameling en verwerking van huishoudelijk afval Jaar 2012 FEBEM vzw Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer FEGE asbl Fédération des Entreprises de Gestion de L'Environnement Analyse van de markt voor inzameling en verwerking van huishoudelijk afval Jaar 2012

Nadere informatie

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen.

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2015 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal

Nadere informatie

Selectieve sloop & Tracering van B&S afval. Bouw- en sloopafval: >12 mio ton/jaar - Vlaanderen

Selectieve sloop & Tracering van B&S afval. Bouw- en sloopafval: >12 mio ton/jaar - Vlaanderen Selectieve sloop & Tracering van B&S afval 1 april 2015 Annelies Vanden Eynde Inleiding Bouw- en sloopafval: >12 mio ton/jaar - Vlaanderen afkomstig van bouwen, renoveren en slopen ca. 90% inerte materialen

Nadere informatie

ADVIES. Strategische uitvoerbaarheidsstudie betreffende de vestiging van een biomethanisatie-eenheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

ADVIES. Strategische uitvoerbaarheidsstudie betreffende de vestiging van een biomethanisatie-eenheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ADVIES Strategische uitvoerbaarheidsstudie betreffende de vestiging van een biomethanisatie-eenheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 21 februari 2019 Economische en Sociale Raad voor het Brussels

Nadere informatie

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 REGIONS FOR R4R RECYCLING Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 R4R = INTERREG IV C project Interregionale samenwerking binnen Europa Uitwisseling van ervaringen Doel: effectiviteit regionale beleid verbeteren

Nadere informatie

Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten

Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten Ronde Tafel handhaving grondverzet en inerte stromen Gent 20 mei 2016 Philippe Van de Velde OVAM Afdeling Afvalstoffen- en Materialenbeleid team Bouw

Nadere informatie

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL

INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL INZAMELING VAN BEDRIJFSAFVAL DAT VERGELIJKBAAR IS MET HUISHOUDELIJK AFVAL GRATIS Infolijn: 0800 90 441 Geachte ondernemer De gemeente waar u gevestigd bent, heeft beslist om over te schakelen op een DIFTAR-inzameling

Nadere informatie

De overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het. bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil

De overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het. bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil RVB 2016_14 Overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil Standpunt Raad van Bestuur VVSG Dit document is bestemd voor Het betreft Gewenste beslissing van de RVB

Nadere informatie

DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING

DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW NOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Uitvoeringsplan huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval 1. Situering De Openbare Vlaamse

Nadere informatie

Onze VAL-I-PAC missie...

Onze VAL-I-PAC missie... Onze VAL-I-PAC missie... ... uw kopzorgen wegnemen. Waarom doet uw bedrijf een beroep op de diensten van VAL-I-PAC? Uw bedrijf is aangesloten bij VAL-I-PAC omdat u verpakkingsverantwoordelijke bent. Kortweg

Nadere informatie

Kwaliteitsvolle gerecycleerde granulaten - Een stand van zaken

Kwaliteitsvolle gerecycleerde granulaten - Een stand van zaken Kwaliteitsvolle gerecycleerde granulaten - Een stand van zaken Trends en evoluties van het beleid Philippe Van de Velde, AMB, team EBO INHOUD 1. Kader verder in opbouw 2. Waarheen met het beleid? 3. En

Nadere informatie

Donderdag 14 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Volvo Trucks Oostakker

Donderdag 14 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Volvo Trucks Oostakker Donderdag 14 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Lancering eerste Volvo Hybride (26 ton) vrachtwagen Volvo Trucks Oostakker Geachte heer Sid (directeur

Nadere informatie

Waarom onze bodem de beste bescherming verdient. OVAM, uw beleidspartner in afval en bodem

Waarom onze bodem de beste bescherming verdient. OVAM, uw beleidspartner in afval en bodem Waarom onze bodem de beste bescherming verdient. OVAM, uw beleidspartner in afval en bodem Onze bodem beschermen is onze toekomst beschermen. De bodem vervult een onschatbare rol in de voedselproductie,

Nadere informatie

Afbakening van de afvalfase in nieuwe materialenwetgeving

Afbakening van de afvalfase in nieuwe materialenwetgeving Afbakening van de afvalfase in nieuwe materialenwetgeving Ir. Dienst beleidsinnovatie Afdeling afvalstoffen- en materialenbeheer Waarom nieuw decreet? Omzetting van de nieuwe kaderrichtlijn afvalstoffen

Nadere informatie

Selectief slopen. en ontmantelen van gebouwen

Selectief slopen. en ontmantelen van gebouwen Selectief slopen en ontmantelen van gebouwen Inhoud Waarom selectief slopen en ontmantelen? 3 Doordacht materialenbeleid 4 Ketenbeheer in de bouw 7 Handhaving 9 Documenten 10 Voor meer informatie 11.2

Nadere informatie

TL-buizen en -armaturen

TL-buizen en -armaturen TL-buizen en -armaturen Omschrijving Kwikdamp-verlichtingselementen kunnen opgesplitst worden in twee fracties: - Armaturen; - Lampen. De verwerking van kwikdamp-verlichtingselementen houdt risico s in

Nadere informatie

TOESPRAAK VAN HILDE CREVITS VLAAMS MINISTER VAN OPENBARE WERKEN, ENERGIE, LEEFMILIEU EN NATUUR 24 januari 2008

TOESPRAAK VAN HILDE CREVITS VLAAMS MINISTER VAN OPENBARE WERKEN, ENERGIE, LEEFMILIEU EN NATUUR 24 januari 2008 TOESPRAAK VAN HILDE CREVITS VLAAMS MINISTER VAN OPENBARE WERKEN, ENERGIE, LEEFMILIEU EN NATUUR 24 januari 2008 Studievoormiddag Doelgroepen en milieubeleid: focus op prioritaire sectoren van industrie

Nadere informatie

MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP

MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP 8 JUNI 1999. - Besluit van de Vlaamse regering tot vaststelling van het plan inzake het beheer van verpakkingsafval in het Vlaamse Gewest Bijlage Plan inzake het beheer

Nadere informatie

51. DE RESPONSABILISERING VAN DE PRODUCENTEN

51. DE RESPONSABILISERING VAN DE PRODUCENTEN 51. DE RESPONSABILISERING VAN DE PRODUCENTEN Het principe van de responsabilisering van de producenten legt de producent of de invoerder van een product de verplichting op om het afval van de door hem

Nadere informatie

ADVIES. Ontwerp van Milieuovereenkomst betreffende de afgedankte voertuigen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

ADVIES. Ontwerp van Milieuovereenkomst betreffende de afgedankte voertuigen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. ADVIES Ontwerp van Milieuovereenkomst betreffende de afgedankte voertuigen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 20 september 2018 Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Nadere informatie

Wat ik thuis sorteer, kan ik in mijn bedrijf evenzeer

Wat ik thuis sorteer, kan ik in mijn bedrijf evenzeer Wat ik thuis sorteer, kan ik in mijn bedrijf evenzeer OVAM Dimitri Strybos Nieuw Duurzaam Materialenbeleid Een eerste grote stap is gezet grondstoffen productie distributie burgers afvalverwerking 2011

Nadere informatie

Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma

Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030 Brussel

Nadere informatie

VAN AFVAL TOT GRONDSTOF! SAMEN MET U DE JUISTE RECYCLING KOMBINATIE

VAN AFVAL TOT GRONDSTOF! SAMEN MET U DE JUISTE RECYCLING KOMBINATIE Beleid Nederlandse Overheid Groene Groeistrategie 1 Energie: naar een duurzame, betaalbare en betrouwbare energievoorziening 2 Biobased economy: substitutie fossiele door groene grondstoffen (biomassa)

Nadere informatie

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling Studiedag VVSG 11.3.2014 - Afval gaat ondergronds Presentaties : http://tinyurl.com/po8purh Fost Plus Erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval

Nadere informatie

Beheersorganisme voor de aanvaardingsplicht gebruikte olie

Beheersorganisme voor de aanvaardingsplicht gebruikte olie Beheersorganisme voor de aanvaardingsplicht gebruikte olie Inhoudstafel 1. Juridische achtergrond 2. Werking van VALORLUB 3. Doelstellingen van VALORLUB 4. Deelnemers 5. Operatoren 6. Contact 2 Juridische

Nadere informatie

Toelichting afvalcijfers 2018

Toelichting afvalcijfers 2018 VVDC1x00xxx datum-201x Toelichting afvalcijfers 2018 1. Termen en definities Om de cijfers correct te interpreteren, is het nodig te weten wat met een bepaalde term bedoeld wordt. Huisvuil Huisvuil omvat

Nadere informatie

sectorplan 14 Verpakkingsafval

sectorplan 14 Verpakkingsafval sectorplan Verpakkingsafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalfracties Papier/karton, kunststoffen, glas, metalen en hout 2. Belangrijkste bronnen Huishoudens, industrie en HDO-sectoren 3. Aanbod

Nadere informatie

Het nieuwe Vlaamse afvalplan Uw lokaal afvalbeheer mee met zijn tijd?

Het nieuwe Vlaamse afvalplan Uw lokaal afvalbeheer mee met zijn tijd? Het nieuwe Vlaamse afvalplan Uw lokaal afvalbeheer mee met zijn tijd? Ronde van Vlaanderen VVSG Wat is het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen en Gelijkaardig Bedrijfsafval Geldt als uitvoeringsbesluit

Nadere informatie

ADVIES. 20 september 2018

ADVIES. 20 september 2018 ADVIES Ontwerp van milieuovereenkomst betreffende de batterijen voor de aandrijving van hybride en elektrische voertuigen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 20 september 2018 Economische en Sociale

Nadere informatie

ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010.

ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010. ADVIES UITGEBRACHT DOOR DE ECONOMISCHE EN SOCIALE RAAD VOOR HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST TIJDENS ZIJN ZITTING VAN 16 DECEMBER 2010 inzake het ontwerp van besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke

Nadere informatie

TITEL VAN HET DOCUMENT ONDERTITEL VAN DOCUMENT

TITEL VAN HET DOCUMENT ONDERTITEL VAN DOCUMENT RESULTATEN TERREINCONTROLES 2017 TITEL VAN HET DOCUMENT ONDERTITEL VAN DOCUMENT pagina 2 of 10 23.03.2018 / rapport ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Vrijdag 16 april 2010 Bezoek Deceuninck (Hooglede-Gits) - duurzaam materialenbeheer Geachte aanwezigen, Dames en heren,

Nadere informatie

Selectief slopen en ontmantelen Sloopinventaris afvalstoffen

Selectief slopen en ontmantelen Sloopinventaris afvalstoffen Selectief slopen en ontmantelen Sloopinventaris afvalstoffen Studiedag Grondverzet en selectief slopen december 2010 - januari 2011 Philippe Van de Velde OVAM -Afvalstoffen en Materialenbeheer - dienst

Nadere informatie

Gft en groenafval: waardevolle grondstoffen. Kristel Vandenbroek Studiedag VVSG

Gft en groenafval: waardevolle grondstoffen. Kristel Vandenbroek Studiedag VVSG Gft en groenafval: waardevolle grondstoffen Kristel Vandenbroek Studiedag VVSG 19.06.2012 Vlarema Afdeling 4.3. Afzonderlijke inzameling van afvalstoffen Art. 4.3.1. Ten minste de volgende huishoudelijke

Nadere informatie

Inzameling en verwerking van vlakglas

Inzameling en verwerking van vlakglas Inzameling en verwerking van vlakglas Vlaanderen gebruikt en verbruikt heel wat materialen, grondstoffen en energie. In tijden van toenemende schaarste dringt de vraag zich op hoe we ze zo efficiënt mogelijk

Nadere informatie

Sessie Bouwen en milieu. De problematiek afval en bodem. Eddy Wille, afdelingshoofd OVAM 19 maart 2010

Sessie Bouwen en milieu. De problematiek afval en bodem. Eddy Wille, afdelingshoofd OVAM 19 maart 2010 Sessie Bouwen en milieu. De problematiek afval en bodem. Eddy Wille, afdelingshoofd OVAM 19 maart 2010 Inleiding OVAM staat sinds 1981 in voor de uitvoering van het afvalstoffenbeleid; aangevuld in 1995

Nadere informatie

ADVIES. 10 maart 2014

ADVIES. 10 maart 2014 ADVIES Voorontwerp van besluit tot wijziging van het besluit van 17 december 2009 tot vaststelling van de lijst van de risicoactiviteiten en Voorontwerp van besluit betreffende de akten van familiale aard

Nadere informatie

Beleidsprogramma 'Materiaalbewust bouwen in kringlopen'

Beleidsprogramma 'Materiaalbewust bouwen in kringlopen' Beleidsprogramma 'Materiaalbewust bouwen in kringlopen' Philippe Van de Velde OVAM, Afdeling Afvalstoffen en Materialenbeheer, team eindverwerking en bouw Staalbouwdag 2014 Brussel 27 november 2014 Inhoud

Nadere informatie

Belgisch Staatsblad dd

Belgisch Staatsblad dd VLAAMSE OVERHEID Leefmilieu, Natuur en Energie [C 2015/35478] 30 MAART 2015. Besluit van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) tot het vaststellen van gronden gelegen in Kalmthout als site

Nadere informatie

D. Participatie. Gubbels Beheer Postbus ZG HELVOIRT tel: fax: CO2-prestatieladder

D. Participatie. Gubbels Beheer Postbus ZG HELVOIRT tel: fax: CO2-prestatieladder D. Participatie Versie 2.0 Auteur Gubbels Gubbels Beheer Postbus 18 5268 ZG HELVOIRT tel: 0411-641980 fax: 0411-643072 www.gubbels.nl 1/6 Inhoudsopgave Invalshoek D. Participatie... 3 Emissie-inventaris

Nadere informatie

Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente

Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente VVSG internationaal Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente Jouw gemeente in de wereld De wereld in jouw gemeente Arctic Circle Line Date International Tropic of Cancer Equator International

Nadere informatie

Circulaire Economie in de bouwsector. Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016

Circulaire Economie in de bouwsector. Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016 Circulaire Economie in de bouwsector Veerle Labeeuw (Team Vlaams Materialenprogramma, OVAM) Jiska Verhulst (Directeur Plan C vzw) 15 maart 2016 WIE? Sinds 2012 Historiek van afvalbeleid naar Kleine regio,

Nadere informatie

HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN!

HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN! HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN! Versie 2015 Afval is, zowel in uw sector als in een andere, een onvermijdelijk gevolg van de economische activiteit. Een gevolg dat echter

Nadere informatie

Belgisch Staatsblad dd

Belgisch Staatsblad dd VLAAMSE OVERHEID Leefmilieu, Natuur en Energie [C 2013/36106] 19 NOVEMBER 2013. Besluit van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) tot het vaststellen van de percelen gelegen in Kortrijk als

Nadere informatie

Toelichting afvalcijfers 2017

Toelichting afvalcijfers 2017 Toelichting afvalcijfers 2017 ALGEMEEN IVAREM is de intergemeentelijke vereniging voor duurzaam afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal afvalbeleid

Nadere informatie

Materialendecreet: grondstofverklaring. Meg Scheppers OVAM-Dienst Beleidsinnovatie Symbioseworkshop te Melle, 25.11.2014

Materialendecreet: grondstofverklaring. Meg Scheppers OVAM-Dienst Beleidsinnovatie Symbioseworkshop te Melle, 25.11.2014 Materialendecreet: grondstofverklaring OVAM-Dienst Beleidsinnovatie Symbioseworkshop te Melle, 25.11.2014 Wetgevend kader Materialendecreet en VLAREMA Materialendecreet (van kracht van 1/06/2012) Omzetting

Nadere informatie

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan

VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan 2015-2020 Vlaamse Ouderenraad vzw 5 november 2014 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel Advies 2014/3 naar aanleiding

Nadere informatie

ADVIES. Ontwerp van milieuovereenkomst voor de afgedankte draagbare en industriële en autobatterijen en -accu s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

ADVIES. Ontwerp van milieuovereenkomst voor de afgedankte draagbare en industriële en autobatterijen en -accu s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ADVIES Ontwerp van milieuovereenkomst voor de afgedankte draagbare en industriële en autobatterijen en -accu s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 20 september 2018 Economische en Sociale Raad voor het

Nadere informatie

betreffende de oprichting van een Vlaams fonds voor lekkende stookolietanks

betreffende de oprichting van een Vlaams fonds voor lekkende stookolietanks stuk ingediend op 1932 (2012-2013) Nr. 1 27 februari 2013 (2012-2013) Voorstel van resolutie van de dames Marleen Van den Eynde, Agnes Bruyninckx-Vandenhoudt en Linda Vissers en de heren Pieter Huybrechts

Nadere informatie

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Vacature bij de OVAM 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Afdeling: Team: Niveau: Graad: Contract: Standplaats: Afval- en Materialenbeheer (AMB) Vlaanderen Mooi Niveau A Adjunct van de

Nadere informatie

Meer huishoudelijk afval recyclen

Meer huishoudelijk afval recyclen Meer huishoudelijk afval recyclen Is 2/3 recyclen haalbaar? Ja, met een Grondstoffenakkoord Erik de Baedts AGENDA 1. 2. 3. 4. 5. AMSTERDAM 2012 Afvalbrief Meer waarde uit afval (september 2011) Milieudruk

Nadere informatie

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Brussel, 10 september 2003 091003_AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen Advies Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding...3 2. Krachtlijnen van het advies... 3 3. Advies...4 3.1.

Nadere informatie

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 4 e Plan voor Preventie en Beheer van Afvalstoffen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Goedgekeurd op 11 maart 2010 4e Afvalplan Nieuwe wettelijke context In Brussel : plan van onbepaalde duur, onderworpen

Nadere informatie

TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen.

TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2014 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal

Nadere informatie

Analyse van de inzamel- en verwerkingsmarkt van huishoudelijk afval Jaar 2013

Analyse van de inzamel- en verwerkingsmarkt van huishoudelijk afval Jaar 2013 FEBEM vzw Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer FEGE asbl Fédération des Entreprises de Gestion de L'Environnement Analyse van de inzamel- en verwerkingsmarkt van huishoudelijk afval Jaar 2013 Al zeven

Nadere informatie

Functiefamilie ET Thematische experten

Functiefamilie ET Thematische experten Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van

Nadere informatie

N Beroepsregl bouw 2018 A2 Brussel, 18 december 2018 MH/JC/AS ADVIES. over DE BEROEPSREGLEMENTERINGEN IN DE BOUWSECTOR

N Beroepsregl bouw 2018 A2 Brussel, 18 december 2018 MH/JC/AS ADVIES. over DE BEROEPSREGLEMENTERINGEN IN DE BOUWSECTOR N Beroepsregl bouw 2018 A2 Brussel, 18 december 2018 MH/JC/AS 799-2018 ADVIES over DE BEROEPSREGLEMENTERINGEN IN DE BOUWSECTOR (goedgekeurd door het bureau op 15 oktober 2018, bekrachtigd door de algemene

Nadere informatie

Inhoudsopgave VOORWOORD 9

Inhoudsopgave VOORWOORD 9 Inhoudsopgave VOORWOORD 9 HOOFDSTUK I OVERZICHT VAN DE WETGEVING 11 1. Het Afvalstoffendecreet 11 1.1. Algemeen 11 1.2. Verbodsbepalingen 12 1.3. Gebodsbepalingen 12 2. Het Milieuvergunningsdecreet en

Nadere informatie

Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie

Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie Mr Roger VAN BOXTEL, Minister of City Management and Integration, Netherlands Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie 21-22 mei 2001 Enkel gesproken tekst geldt Tweede

Nadere informatie

Vlaanderen-Wallonië-Brussel Is er een gemeenschappelijk aanpak?

Vlaanderen-Wallonië-Brussel Is er een gemeenschappelijk aanpak? Vlaanderen-Wallonië-Brussel Is er een gemeenschappelijk aanpak? 1. Stand van zaken 2. Bepalingen Aanpak in Brussel 3. Hiërarchie : sorteerregels 4. Co-product en EOW 5. Conclusie 1. Stand van zaken 2.

Nadere informatie

BRONNEN VAN HET MILIEURECHT BEVOEGDHEIDSVERDELING INZAKE MILIEUBELEID HOOFDSTUK I. INLEIDING 3

BRONNEN VAN HET MILIEURECHT BEVOEGDHEIDSVERDELING INZAKE MILIEUBELEID HOOFDSTUK I. INLEIDING 3 INHOUDSOPGAVE DEEL I. BRONNEN VAN HET MILIEURECHT BEVOEGDHEIDSVERDELING INZAKE MILIEUBELEID HOOFDSTUK I. INLEIDING 3 HOOFDSTUK II. DE BRONNEN VAN HET (MILIEUHYGIËNE) RECHT 4 1. Overzicht 4 2. Kenbronnen

Nadere informatie

Gemeenschappelijke Raadszitting van donderdag 2 mei 2002 ----------------------------------------------------------------------------------

Gemeenschappelijke Raadszitting van donderdag 2 mei 2002 ---------------------------------------------------------------------------------- CENTRALE RAAD VOOR HET BEDRIJFSLEVEN NATIONALE ARBEIDSRAAD ADVIES Nr. 1.402 Gemeenschappelijke Raadszitting van donderdag 2 mei 2002 ----------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Rapportering : Een efficiënt en doeltreffend systeem Versie 03 12.06.2014

Rapportering : Een efficiënt en doeltreffend systeem Versie 03 12.06.2014 Rapportering : Een efficiënt en doeltreffend systeem Versie 03 12.06.2014 1. CONTEXT 1.1. ALGEMENE CONTEXT Elk land zal aan Europa moeten bewijzen in 2016 dat ze het inzamelpercentage van 45% hebben bereikt

Nadere informatie

zittingsjaar 2011-2012 Handelingen Commissievergadering Commissie voor Woonbeleid, Stedelijk Beleid en Energie

zittingsjaar 2011-2012 Handelingen Commissievergadering Commissie voor Woonbeleid, Stedelijk Beleid en Energie vergadering C214 WON20 zittingsjaar 2011-2012 Handelingen Commissievergadering Commissie voor Woonbeleid, Stedelijk Beleid en Energie van 3 mei 2012 2 Commissievergadering nr. C214 WON20 (2011-2012) 3

Nadere informatie

Interview met minister Joke Schauvliege

Interview met minister Joke Schauvliege Interview met minister Joke Schauvliege over de rol en de toekomst van etnisch-culturele federaties in Vlaanderen. Dertien etnisch-cultureel diverse federaties zijn erkend binnen het sociaalcultureel werk.

Nadere informatie

Individueel afvalpreventie- en beheerplan voor afgedankte elektrische en elektronische apparaten

Individueel afvalpreventie- en beheerplan voor afgedankte elektrische en elektronische apparaten Individueel afvalpreventie- en beheerplan voor afgedankte elektrische en elektronische apparaten Het plan dient ingediend te worden in het Frans of in het Nederlands. De gegevens worden opgenomen in het

Nadere informatie

Gemeentelijk afval- en materialenbeleid 2016

Gemeentelijk afval- en materialenbeleid 2016 Deze vragenlijst peilt naar de kwalitatieve gegevens van uw gemeentelijk afval- en materialenbeleid. De informatie uit deze vragenlijst willen we gebruiken om het Vlaams afval- en materialenbeleid verder

Nadere informatie

Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen?

Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen? 1 Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen? Danny Wille Ingenieur - OVAM Inhoud 2 Inleiding; Vlaams afvalstoffenbeleid; Statistieken Vlaanderen-Nederland; diftar in het

Nadere informatie

OOK BEDRIJVEN MOETEN SORTEREN

OOK BEDRIJVEN MOETEN SORTEREN OOK BEDRIJVEN MOETEN SORTEREN 1 VLAREMA Bedrijven moeten afval- en materiaalstromen sorteren Voor KMO s gelden dezelfde preventive- en recyclageinspanningen als voor huishoudens Scheiding aan de bron resulteert

Nadere informatie

19 Nuttige toepassing

19 Nuttige toepassing 19 Nuttige toepassing 19.1 Inleiding Recycling, hergebruik, benutten, terugwinnen, recovery, opnieuw gebruiken; het zijn allemaal termen die betrekking hebben op datgene wat zoveel mogelijk moet gebeuren

Nadere informatie

VANHEEDE ENVIRONMENT GROUP. VLAREMA sorteerverplichtingen Actie AEEA en TL-lampen Zaubeek 5 juni 2014

VANHEEDE ENVIRONMENT GROUP. VLAREMA sorteerverplichtingen Actie AEEA en TL-lampen Zaubeek 5 juni 2014 VANHEEDE ENVIRONMENT GROUP VLAREMA sorteerverplichtingen Actie AEEA en TL-lampen Zaubeek 5 juni 2014 Status VLAREMA Situatieschets VLAREMA scenario: 18 afvalstromen actie: TL-lampen en AEEA (E-schroot)

Nadere informatie

N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES. over

N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES. over N HAND PRAK - Biociden A2 Brussel, 26 juli 2013 MH/AB/AS 709-2013 ADVIES over EEN VOORONTWERP VAN KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET OP DE MARKT AANBIEDEN EN HET GEBRUIKEN VAN BIOCIDEN (goedgekeurd door

Nadere informatie

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Woensdag 6 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Rondetafel Duurzaam Materialenprogramma - Mechelen Geachte mevrouw de administrateur-generaal, Geachte

Nadere informatie

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau Circulaire Economie Tilburg Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau 28 november 2017 Aanleiding Aanpak circulaire economie Tilburg (december 2016): Voedsel: minder voedselverspilling Consumptiegoederen

Nadere informatie

Net Brussel. Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal. Oktober 2010

Net Brussel. Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal. Oktober 2010 Net Brussel Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal Oktober 2010 Programma I. Het Agentschap Net Brussel II. Afval sorteren III. Sorteren in de onderneming IV. Het niet-gesorteerd

Nadere informatie

De Vlaamse minister van Mobiliteit, Openbare werken, Vlaamse Rand, Toerisme en Dierenwelzijn NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

De Vlaamse minister van Mobiliteit, Openbare werken, Vlaamse Rand, Toerisme en Dierenwelzijn NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Pagina 1 van 5 De Vlaamse minister van Mobiliteit, Openbare werken, Vlaamse Rand, Toerisme en Dierenwelzijn NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van decreet tot wijziging van diverse bepalingen

Nadere informatie

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie?

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? De externe omgeving wordt voor meer en meer organisaties een onzekere factor. Het is een complexe oefening voor directieteams om

Nadere informatie

Duurzaam materialenbeheer in Vlaanderen en Europa

Duurzaam materialenbeheer in Vlaanderen en Europa Vrijdag 4 februari 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Symposium C2C in de Belgische bouwwereld - Gyproc Duurzaam materialenbeheer in Vlaanderen en Europa

Nadere informatie

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES RVV- 478 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over een ontwerp van koninklijk besluit betreffende de vermalers en over een ontwerp van koninklijk besluit betreffende de producten die ontwikkeld zijn om via de

Nadere informatie

ADVIES. Ontwerp van milieubeleidsovereenkomst - fotovoltaïsche zonnepanelen. 19 april 2018

ADVIES. Ontwerp van milieubeleidsovereenkomst - fotovoltaïsche zonnepanelen. 19 april 2018 ADVIES Ontwerp van milieubeleidsovereenkomst - fotovoltaïsche zonnepanelen 19 april 2018 Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Bischoffsheimlaan 26 1000 Brussel Tel : 02 205

Nadere informatie

Belgisch Staatsblad dd

Belgisch Staatsblad dd VLAAMSE OVERHEID Leefmilieu, Natuur en Energie 25 APRIL 2016. Besluit van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) tot het vaststellen van gronden gelegen in Boechout als site Woonzone Boechout

Nadere informatie

RESULTATEN TERREINCONTROLES 2018 TEAM TERREINCONTROLE

RESULTATEN TERREINCONTROLES 2018 TEAM TERREINCONTROLE RESULTATEN TERREINCONTROLES 2018 TEAM TERREINCONTROLE / rapport ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Beleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid

Beleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid Beleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 3. Omgekeerd inzamelen... 4 4. Voorscheiding plastics... 5 5. Oud papier en karton... 5 6. GFT... 6 7. Conclusie...

Nadere informatie

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen.

IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. TOELICHTING AFVALCIJFERS IVAREM 2016 ALGEMEEN IVAREM is de Intergemeentelijke Vereniging voor duurzaam Afvalbeheer in de regio Mechelen. Het is haar doelstelling om een vooruitstrevend duurzaam en integraal

Nadere informatie

over het Besluit van de Vlaamse Regering ter uitvoering van het decreet algemeen welzijnswerk

over het Besluit van de Vlaamse Regering ter uitvoering van het decreet algemeen welzijnswerk Advies over het Besluit van de Vlaamse Regering ter uitvoering van het decreet algemeen welzijnswerk Brussel, 25 april 2013 SARWGG_ADV_20130425_BVR_AWW Strategische Adviesraad Welzijn Gezondheid Gezin

Nadere informatie

38070 MONITEUR BELGE 31.08.2005 Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD

38070 MONITEUR BELGE 31.08.2005 Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD 38070 MONITEUR BELGE 31.08.2005 Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD 6. Beraadslaging - notulen Art. 11. Het comité kan alleen rechtsgeldig beraadslagen als minstens drie vaste leden of hun vervangers aanwezig zijn.

Nadere informatie

Dag1.2 Inleiding en situatie in het BHG

Dag1.2 Inleiding en situatie in het BHG OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN: BOUWAFVAL Dag1.2 Inleiding en situatie in het BHG Koen Berghmans Lionel Billiet Rotor asbl berghmanskoen@gmail.com, billiet.lionel@gmail.com www.rotordb.org 3 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014

Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Nieuwe ontwikkelingen en impulsen op sociaal, cultureel,

Nadere informatie

Brudalex. Kaderbesluit inzake afvalbeheer. JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017

Brudalex. Kaderbesluit inzake afvalbeheer. JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017 Brudalex Kaderbesluit inzake afvalbeheer TECHNISCH: Evy Trogh Inge Van Engeland Catherine Van Nieuwenhove JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017 INHOUD VAN DE PRESENTATIE 1. Inleiding

Nadere informatie

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen AC-Kruidtuin - Food Safety Center Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel Tel.: 02 211 82 11 www.favv.be Verantwoordelijke uitgever: Herman Diricks Februari

Nadere informatie

Raadsvoorstel agendapunt

Raadsvoorstel agendapunt Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 202834 Datum : 17 november 2015 Programma : Strategie Blad : 1 van 5 Cluster : Ruimte Portefeuillehouder: dhr. V.G.M. van den

Nadere informatie