Werkstuk Biologie Communicatieve beperkingen
|
|
- Petrus de Haan
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkstuk Biologie Communicatieve beperkingen Werkstuk door een scholier 4193 woorden 26 januari ,2 29 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 1 Wat is doof of slechthorend zijn. Doofheid In Nederland zijn circa 1,3 miljoen mensen die niet alles kunnen horen. Dat is dus ongeveer 1 op de 12 mensen. Omstreeks mensen ondervinden in het dagelijkse leven hinder van hun gehoorverlies. Ca. 10 tot 13 duizend mensen zijn doof of zwaar slechthorend. Slechthorenden kunnen met hulp van een hoorapparaat en extra inspanning een gesprek voeren. Doven hebben voor de communicatie geen bruikbare gehoorresten, waardoor zij in een gesprek zonder doventolk afhankelijk zijn van spraakafzien (liplezen). Hierbij moet gezegd worden dat slechts 40% van de woorden afgelezen kunnen worden. De rest moet gegokt worden. Leeftijd Mensen kunnen op alle leeftijden slechthorend of doof worden Het kan tijdens de zwangerschap of tijdens de geboorte gebeuren, maar het kan ook op elk willekeurig moment tijdens het leven ontstaan. Er zijn verschillende oorzaken voor doofheid, zoals erfelijkheid, rode hond bij de aanstaande moeder, hersenvliesontsteking, virusinfecties, geneesmiddelen, vergiftigingen, ontstekingen, ongelukken of lawaai. Maar vaak is de oorzaak onbekend. Slechthorenden Dit zijn mensen met een verminderd gehoor, variërend van licht tot zwaar slechthorend. De taalverwerving van slechthorenden is afhankelijk van de mate van het gehoorverlies. Voor licht slechthorenden verloopt deze meestal hetzelfde als voor horenden, voor zwaar slechthorenden vaak hetzelfde als voor prelinguaal doven. Veel slechthorenden gaan naar een slechthorendenschool, maar steeds vaker ook naar het regulier onderwijs. Plots- en laatdoven Dit zijn mensen, die op jeugdige of volwassen leeftijd doof zijn geworden. Dit kan langzaam gaan (laatdoof) of van het ene op het andere moment (plotsdoof). Deze mensen zijn postlinguaal doof, dat betekent dat zij doof zijn geworden nadat hun taalverwerving voltooid was. Ze zijn opgegroeid in de horende wereld, en hebben dus een horende achtergrond. Je kunt aan deze mensen vaak niet horen dat zij doof zijn. Prelinguaal doven Dit zijn mensen die vanaf hun geboorte doof zijn, of die voor het derde jaar doof zijn geworden. Dit heet prelinguaal doof, dus voor de taalverwerving. Doordat deze mensen leren praten door te kijken en te voelen, klinkt hun stem vaak anders. Daarbij kost leren praten voor deze mensen veel energie en tijd, net Pagina 1 van 9
2 zoals leren spraakafzien. Op de dovenscholen is de communicatie aan de dove kinderen aangepast en wordt extra aandacht besteed aan leren spreken en spraakafzien. Meervoudig gehandicapte doven Dit zijn doven die naast hun doofheid nog een andere handicap hebben. Dat kan een zintuiglijke handicap zijn, zoals bij doof-blinden. Maar het kan ook een lichamelijke handicap zijn, zoals spasticiteit of een verstandelijke handicap. Ook zijn er doven met een combinatie van meerdere handicaps, zoals verstandelijk gehandicapte doof-blinden. De dovenscholen hebben aparte afdelingen voor meervoudig gehandicapten. Doof-blinden Dit zijn mensen die zowel auditief als visueel gehandicapt zijn. Het woord doof-blind wordt voor verschillende groepen gebruikt, namelijk slechthorend-slechtzienden, slechthorend-blinden, doofslechtzienden en totaal doof-blinden. Door deze verschillen zijn er ook verschillende vormen van communicatie nodig, zoals spraakafzien, gebarentaal, vierhanden-gebaren, vingerspellen-in-de-hand of typen in braille. Gevolgen van doofheid Geluid is erg belangrijk. Het kan als waarschuwing dienen, het vertelt wat er om je heen gebeurt en het is erg belangrijk in het contact met andere mensen. Niet alleen omdat je hoort wat iemand zegt, maar ook hoe die persoon het zegt. Het belang van deze informatie wordt vaak onderschat. Omdat dove mensen niets horen, missen zij al deze informatie en alle terloopse informatie waar je niet bij stil staat. Radio is niet toegankelijk en te weinig Nederlandstalige televisieprogramma s zijn ondertiteld. Doven bellen met een teksttelefoon, maar de meeste organisaties hebben (nog) geen teksttelefoon. Bovendien is Nederlands voor prelinguaal doven een tweede taal, dus is het lezen van de krant ook niet makkelijk. Daarom lopen doven in de huidige informatie-maatschappij vaak een informatie-achterstand op. Doof of slechthorend? Er zijn heel wat slechthorenden die zich bedienen van het woord 'doof' als ze hun hoortoestand willen aanduiden. Het begrip 'slechthorend' vinden zij te rekbaar. En gelijk hebben ze wel een beetje. Het maakt bijvoorbeeld nogal uit of je slechthorend bent met tien of met tachtig decibel verlies. Toch wil ik u wijzen op twee risico's die u loopt als u zich 'doof' noemt. Allereerst is er kans dat de ander denkt dat u Doof bent. Doven zijn heel boeiende mensen. Met hun gebarentaal en duidelijke gezichtsexpressie is het een plezier onder hen te verkeren. Maar let op: als uw gesprekspartner niet Doof is maar denkt dat u dat wel bent, zal hij of zij niet weten hoe met u te communiceren, en daartoe dan misschien ook maar geen poging ondernemen. Een ander risico - veel ernstiger in mijn ogen dat u loopt als u zich 'doof' noemt, is dat mensen denken dat u niet wílt horen. Dat u Oost-Indisch doof bent, dus. Hoe vaak lezen we niet in de krant over lieden die niet willen horen. Laatst nog: 'Sharon doof voor kritiek uit Europa.' Of in 1999 in Trouw: 'Pim Fortuyn: "Een twist over het al dan niet bestaan van God is een discussie tussen doven." Opvallend is dat deze vorm van doofheid van de ene dag op de andere kan genezen. De minister van Verkeer en Waterstaat is doof voor de verzoeken om wetgeving over de dode-hoekspiegel bij vrachtauto's. Totdat er verkiezingen komen en de dochter van een bekende Nederlandse schrijfster dood gereden wordt door een vrachtauto. Weg doofheid. Natuurlijk mag u zich na lezing van dit stukje 'doof' blijven noemen, als u volgens mij 'slechthorend' Pagina 2 van 9
3 bedoelt. Maar wees wel bereid om één en ander uit te leggen aan lieden in uw omgeving die minder deskundig zijn dan u. Zodat er geen misverstanden ontstaan: u wílt wel horen, maar kan het minder goed. Het is maar dat ze dat weten. Hoofdstuk 2 Waar ga ik naar school. In Nederland zijn verschillende doveninstituten met peutergroepen, basisscholen en voortgezet onderwijs. Op de meeste dovenscholen is tweetalig onderwijs ingevoerd. Dove kinderen krijgen in principe les in hun eigen taal, de Nederlandse Gebarentaal, zodat alle lesstof goed toegankelijk is. Het onderwijs aan doven is ook gericht op integratie in de horende maatschappij. Daarom wordt er extra tijd besteed aan het leren spreken en spraakafzien en het geschreven Nederlands. Naar school met een CI Een doof kind komt vrij automatisch in het speciale onderwijs terecht, op een dovenschool. Op zo'n school is de manier van lesgeven, de inrichting van de school en het leerprogramma goed afgestemd op de mogelijkheden van de kinderen. Ze leren daar zowel Nederlands als de Nederlandse Gebarentaal: 'tweetalig onderwijs' heet dat. Afhankelijk van hoe goed het kind het kan, wordt de nadruk op de ene of de andere taal gelegd. Als het horen met de CI - en het Nederlands - goed gaat, kan het kind naar een gewone basisschool of middelbare school. Dit heeft als voordeel dat het dove kind gewoon met zijn vriendjes uit de buurt naar school kan gaan om het gewone lesprogramma te volgen. Het kind krijgt vaak nog speciale ondersteuning vanuit de dovenschool: de zogenaamde ambulante begeleiding. Bepaalde lessen worden nog eens nabesproken of op onderdelen wordt er even flink geoefend. Ook kan de ambulante begeleider de school wijzen op bepaalde zaken, zodat zij meer oog hebben voor de behoeften van de dove leerling. Hoofdstuk 3 Hoe kan ik communiceren met doven/slechthorenden. Dovencultuur Doven lopen thuis, op school en op het werk altijd tegen communicatie problemen aan. Bovendien komen doven veel onbegrip over hun doofheid tegen. Zo kunnen doven makkelijk in een isolement terecht komen. Daarom zoeken doven elkaar in hun vrije tijd vaak op. Zo zijn er ontmoetingsplaatsen voor doven ontstaan, de Welzijnsstichtingen. Deze stichtingen organiseren allerlei activiteiten op het gebied van ontspanning, sport, onderwijs, cultuur en godsdienst. Vanwege de hechte gemeenschap, de eigen taal en de gebruiken van doven, spreekt men van Dovencultuur. Communicatie niet vanzelfsprekend Horende mensen vinden communicatie vanzelfsprekend; voor doven en slechthorenden is dat vaak niet zo. Voor hen moet de communicatie vaak in meer of mindere mate aangepast worden. Voor horenden is dat in het begin vaak erg moeilijk, omdat ze voor het eerst in hun leven moeten nadenken bij het communiceren. Een veelgehoorde klacht is dat horenden vaak zonder meer bereid zijn zich aan te passen, maar dat ze òf niet beseffen hoe ze dat moeten doen òf vergeten om het de hele tijd te blijven doen. Beseft u zich dat deze aanpassingen in de communicatie voor doven en slechthorenden heel belangrijk zijn. Het maakt namelijk het verschil tussen een gesprek met moeite kunnen volgen en er volledig buiten vallen! Spraakafzien moeilijk Omdat doven niet kunnen horen wat er gezegd wordt, moeten zij dus zien wat er wordt gezegd. Voor slechthorenden geldt hetzelde in mindere mate: zij ondersteunen het gehoor met hun ogen. Het aflezen van de mond en het gezicht van mensen heet spraakafzien (liplezen). Het gesproken Nederlands gebruikt Pagina 3 van 9
4 40 verschillende klanken. Het onderscheid tussen deze klanken is over het algemeen duidelijk te horen, maar slechts 10 klanken (25%) zijn goed van de mond af te lezen. Gelukkig volgt een deel van de woorden (ca. 25%) uit de context van het verhaal. Maar feit blijft dat de overige ca. 50% gegokt moet worden. Dit maakt spraakafzien erg moeilijk en vermoeiend. Gespreksrichtlijnen Om een gesprek met een dove of slechthorende mogelijk te maken, moet dus het gezicht van de gesprekspartner zichtbaar zijn. Deze voorwaarde stelt een aantal eisen aan de gesprekspartner en aan de omgeving. Als niet aan deze eisen wordt voldaan, is spraakafzien niet mogelijk en dat maakt een gesprek voor een dove onmogelijk en voor een slechthorende erg vermoeiend. - Aankijken Spraakafzien betekent dat de persoon moet zien wat er wordt gezegd. Kijk de dove of slechthorende dus altijd aan tijdens het praten. Besef goed dat als een dove u niet ziet, hij zich niet eens bewust is van het feit dat u spreekt. Een slechthorende zal waarschijnlijk wel horen dàt u praat, maar hij zal niet verstaan wàt u zegt. - Mond vrij Om te kunnen spraakafzien moet de mond goed zichtbaar zijn. Zorg ervoor dat u geen hand of kopje voor de mond hebt. Haal dus evt. kauwgom uit de mond. Houd ook geen sigaret, sigaar of pijp in de mond. Een snor die de lippen bedekt, is ook erg lastig. - Goed licht In een donkere of slecht verlichte omgeving is spraakafzien niet mogelijk. Zorg dus voor een goede verlichting, met name op het gezicht van de spreker(s). Let op dat de dove of slechthorende niet tegen het licht in hoeft te kijken. - Duidelijk praten Praat rustig en duidelijk, maar zonder overdrijven. Probeer bijzinnen of omwegen te vermijden. Het is volkomen zinloos om hard te praten tegen een dove. Bij een slechthorende kan het zelfs averechts werken, omdat het pijn kan doen aan de oren. - Mimiek Praat zoveel mogelijk met natuurlijke gebaren en mimiek. Maar wederom zonder overdrijven. Dat maakt spraakafzien een stuk eenvoudiger. - Trage reactie Het kan zijn dat een dove of slechthorende soms wat trager reageert. Dit komt omdat hij eerst kijkt naar wat u zegt en daarna pas de inhoud van het gezegde tot zich door kan laten dringen. - Herhalen Wordt niet boos of verlegen wanneer een dove of slechthorende u niet meteen begrijpt. Heb geduld en herhaal nog eens wat u heeft gezegd. Gebruik na twee keer zeggen andere woorden. Termen als "laat maar" of "dat is niet belangrijk" dient u te vermijden. Een dove of slechthorende kan zelf beoordelen wat hij wel of niet moet weten. - Groepen Bij gesprekken in een groep komen doven en slechthorenden niet of nauwelijks mee. Zorg dat er steeds maar één persoon tegelijk aan het woord is. Wacht met praten tot de dove of slechthorende kijkt naar degene die het woord neemt. Zo voorkomt u dat hij elke keer de eerste woorden mist, en zo alsnog niet kan meekomen. Noem zonodig steeds even het onderwerp van gesprek. Pagina 4 van 9
5 - Checken Vraag in een gesprek met een dove of slechthorende gerust af en toe of het gezegde goed verstaan is. Daarmee laat u zien dat u weet hoe moeilijk spraakafzien is. Bovendien maakt u het zo voor de dove of slechthorende makkelijker om het te zeggen als hij iets niet verstaan heeft. - Opschrijven Gegevens zoals namen, adressen en telefoonnummers kunt u het beste opschrijven. Dit voorkomt onnodige misverstanden. Hetzelfde geldt voor (data van) afspraken. - Achtergrondlawaai Meestal is een slechthorende niet in staat om uit veel geluiden één bepaald geluid te selecteren. Dat maakt een rumoerige omgeving voor een slechthorende erg vermoeiend, omdat hij u door de veelheid aan geluiden nauwelijks kan verstaan. Thuis kan dit voorkomen worden door de radio of televisie tijdens een gesprek uit te zetten. Een dove of zwaar slechthorende hoort zijn eigen stem niet, en kan dus ook de sterkte van zijn eigen stem niet op het omgevingsgeluid afstemmen. Vraag hem gerust wat harder of zachter te praten als dat nodig is. Terugtrekken Het kan zijn dat een dove of slechthorende zo vermoeid is door het spraakafzien en luisteren dat hij zich (even) wil terugtrekken. Toon daar begrip voor, en zeg niet 'dat het juist zo gezellig' is. Voor de dove of slechthorende is het waarschijnlijk niet gezellig, maar hard werken om de ander(en) te kunnen volgen. Technische hulpmiddelen Bij langere en/of belangrijke gesprekken kan het wenselijk zijn om gebruik te maken van hulpmiddelen om het gesprek soepeler te laten verlopen. Op die manier hoeft de slechthorende minder energie te besteden aan het verstaan, zodat er meer energie overblijft voor de inhoud van het gesprek. Er zijn verschillende technische hulpmiddelen op de markt, zoals luisterhulpen, ringleiding en infra-rood systemen. Afhankelijk van het gehoorverlies worden deze hulpmiddelen vergoed. Doventolk Doven en zwaar slechthorenden hebben geen baat bij versterking van het geluid, en zijn dus aangewezen op andere hulpmiddelen, zoals bijv. een doventolk. Dit is iemand die het gezegde vertaalt naar de Nederlandse Gebarentaal (tolk NGT), het Nederlands (ondersteund) met gebaren (tolk NMG) of naar geschreven Nederlands (typetolk). Elke dove of zwaar slechthorende heeft zijn eigen voorkeur, en die kan per situatie verschillen. Afhankelijk van het gehoorverlies wordt een bepaald aantal tolkuren per jaar vergoed. Iedereen -dus ook een horende- kan een doventolk aanvragen. Als laatste Besef goed dat een hoortoestel slechts een hulpmiddel is! Een slechthorende wordt met een hoortoestel nooit een goedhorende. Sommige doven hebben ook hoortoestellen. Deze dienen uitsluitend om de belangrijkste geluiden waarneembaar te maken. Hoofdstuk 4 Gebarentaal. Iemand die nooit heeft kunnen horen, weet niet eens wat geluid ís. Dan is het niet logisch om als eerste taal een taal te leren die geluid als basis heeft. Voor doven ligt een visuele taal daarom het meest voor de hand, een gebarentaal dus. Vandaar de uitspraak: 'gebarentaal is de natuurlijke taal van doofgeboren mensen'. Volwaardige taal Pagina 5 van 9
6 Gebarentalen hebben een eigen gebarenschat, eigen grammatica en eigen uitdrukkingen. Het zijn volwaardige talen, waarmee je alles kunt 'zeggen' wat je maar zou willen. Van een luchtig gesprek over koetjes en kalfjes tot een heftige vergadering, van diepe discussies tot poëzie. Het idee dat gebarentalen een soort pantomime zijn, is dus echt verkeerd! Net als gesproken talen zijn gebarentalen op een natuurlijke manier ontstaan. Gebarentalen zijn niet bedacht en zijn ook zeker niet afgeleid van gesproken talen. Niet internationaal Net zoals gesproken talen zijn gebarentalen ontstaan, toen mensen behoefte kregen aan communicatie. Op elke plaats waar groepen mensen woonden zijn gesproken talen ontstaan; op elke plaats waar groepen dove mensen woonden zijn gebarentalen ontstaan. Daarom zijn gebarentalen niet internationaal. Gebarentalen zijn over het algemeen landstalen, vaak met verschillende dialecten. Vreemd genoeg is niemand verbaasd over het feit dat er honderden verschillende gesproken talen bestaan, maar vindt iedereen het maar 'dom van die doven dat ze niet één gebarentaal hebben'... Eén Nederlandse Gebarentaal In Nederland wordt de Nederlandse Gebarentaal (NGT) gebruikt. Mensen denken vaak dat Nederland verschillende gebarentalen kent, maar dat is niet waar. De grammatica van de NGT en veel uitdrukkingen zijn overal in Nederland hetzelfde. Maar er bestaan in Nederland wel vijf varianten, die zijn ontstaan rond de vestigingsplaatsen van de doveninstituten. Daardoor zijn sommige gebaren regionaal anders, op dezelfde manier als dialecten bij gesproken talen. Voor beginners zijn de varianten weleens verwarrend, maar ervaren gebaarders hebben er geen enkele moeite mee. Erkenning In 1988 heeft het Europees Parlement gebarentalen officieel erkend als de taal van doven. Tot nu toe heeft de Nederlandse regering die erkenning echter niet overgenomen. De NGT is dus nog geen officiële taal, zoals bijv. het Fries wél een officiële taal is. De voorwaarden waarop de NGT erkend moet worden is op het moment nog een punt van discussie. Maar de verwachting is dat het binnen uiterlijk enkele jaren rond is. Ondertussen wordt er al sinds 1985 taalkundig onderzoek gedaan naar de NGT, aan de Universiteit van Amsterdam bij de faculteit Algemene Taalwetenschappen. En in september 1998 is een opleiding voor tolk en docent NGT gestart aan de Hogeschool van Utrecht. Nederlands ondersteund met gebaren Niet iedereen kan goed uit de voeten met de NGT. Veel (ernstig) slechthorenden en plots- en laatdoven kunnen niet (meer) op de voor horenden normale manier communiceren, maar ze beheersen ook geen Nederlandse Gebarentaal. En ook in de communicatie tussen doven en horenden is NGT voor de horende persoon vaak niet haalbaar. Daarom wordt er ook wel een tussenvorm gebruikt: het Nederlands ondersteund met gebaren (NmG). Bij NmG wordt Nederlands gesproken, waarbij dit ondersteund wordt met gebaren uit de NGT, als een soort ondertiteling. Het volgt dus gewoon de grammatica van het Nederlands. NmG is dan ook geen echte taal, maar het is een kunstmatige tussenvorm van het Nederlands en de NGT. Niet alleen voor doven Gebaren is trouwens niet alleen voorbehouden aan doven en slechthorenden. Het wordt ook veel gebruikt bij mensen voor wie spreken op de een of andere manier niet logisch of mogelijk is. Bijv. door mensen die autistisch zijn of een verstandelijke handicap hebben. Soms kun je die mensen beter op een visuele manier Pagina 6 van 9
7 bereiken. NmG of een afgeleide daarvan blijkt in deze situaties vaak een uitkomst te zijn. Verder worden gebaren ook gebruikt door mensen die niet of (zeer) moeilijk kunnen spreken, omdat ze om een of andere reden niet verstaanbaar kunnen spreken of bijv. ernstig stotteren. En als laatste wordt er door horenden ook gebruik gemaakt van gebaren op plaatsen waar praten of verstaan niet mogelijk is. Bijv. door grondpersoneel op vliegvelden en DJ's vanwege het lawaai, op de beursvloer of door duikers onder water. Hoofdstuk 5 Handalfabet. Het Nederlands handalfabet is een (klein) onderdeel van de Nederlandse Gebarentaal (NGT). De NGT heeft voor alle begrippen een gebaar, terwijl het handalfabet voor elke letter van het Nederlandse alfabet een aparte handvorm heeft. Net zoals de gebarentaal is het handalfabet niet internationaal. Elk land heeft dus zijn eigen gebarentaal en zijn eigen handalfabet. Het handalfabet wordt vooral gebruikt als hulpmiddel voor het uitspellen van namen, straatnamen, etc. Met name horende mensen gebruiken het ook voor het spellen van woorden waarvoor ze het gebaar (nog) niet weten. Maar het uitspellen van een woord duurt veel langer dan het maken van het gebaar voor dat woord, dus het is een tijdrovende manier van communiceren. Het handalfabet is redelijk snel te leren. Er zijn precies 26 handvormen; één voor elke letter van het Nederlandse alfabet. Het leren van de Nederlandse Gebarentaal duurt langer, want het bestaat uit honderden gebaren en een eigen grammatica. Net zoals het Nederlands ook uit honderden woorden en een eigen grammatica bestaat. De regels voor het spellen met het handalfabet (vingerspellen) zijn als volgt: - Vingerspellen doe je met één hand. Het maakt niet uit of dat de rechter- of de linkerhand is. - Houd de hand ontspannen op schouderhoogte met de handpalm naar je gesprekspartner(s) gericht. Let er -zeker in het begin- op dat je je hand, arm en schouder niet verkrampt. - Vorm de letters door alleen je vingers te bewegen en je arm op dezelfde plaats te houden. Het is dus niet nodig om je hand bij elke letter naar voren te bewegen. - Alleen bij een herhaling van een letter wordt de hand even opzij (naar buiten) getrokken. - Spel de letters in combinaties van lettergrepen en houdt tussen verschillende woorden een korte pauze. Spel dus 'A-MERS-FOORT' en 'STOP-CON-TACT'. - Spreek bij het spellen ook altijd het woord uit. Doe dit op dezelfde manier als het spellen zelf. Zeg dus 'Urk' in plaats van 'U-R-K' en 'Am-ster-dam' in plaats van 'A-M-S-T-E-R-D-A-M'. Hoofdstuk 6 Doofblind. Doofblindheid Doofblinden zijn mensen die zowel een auditieve als een visuele handicap hebben. Het is een verzamelnaam voor alle varianten in de combinatie slechtziendheid/blindheid en slechthorendheid/doofheid. De meeste doofblinden zijn niet zowel volledig doof als volledig blind, maar hebben nog enig restgehoor en/of enige restvisus. Maar dat maakt de handicap natuurlijk niet minder! Doofblinden komen in principe dezelfde beperkingen tegen als slechthorenden/doven en slechtzienden/blinden. Zo zijn doofblinde mensen beperkt in hun communicatie met andere mensen, in hun mobiliteit, in het ondernemen van activiteiten en het ontvangen van informatie. Maar door de dubbele handicap zijn de beperkingen (veel) groter en ook (veel) lastiger op te lossen. Aantallen Het totale aantal doofblinden in Nederland wordt geschat op ten minste mensen. Van deze groep is Pagina 7 van 9
8 5% doofblind geboren (congenitale doofblindheid) en 95% in de loop van hun leven doofblind geworden (verworven doofblindheid). De mensen met verworden doofblindheid zijn weer onder te verdelen in drie groepen: mensen die slechthorend/doof zijn geboren en daarbij slechtziend/blind zijn geworden (15%), mensen die slechtziend/blind zijn geboren en daarbij slechthorend/doof zijn geworden (10%) en mensen die goedziend/goedhorend zijn geboren en later slechtziend/blind én slechthorend/doof zijn geworden (70%). Verreweg het grootste gedeelte van de doofblinden (70 tot 75%) is 65 jaar of ouder. Oorzaken Doofblindheid kan allerlei verschillende oorzaken hebben, en kan op elk willekeurig moment in het leven ontstaan. Het kan een genetische achtergrond hebben, zoals met veel syndromen het geval is. De oorzaak is dan vanaf de geboorte aanwezig en kan direct bij de geboorte, maar soms ook pas in de loop van het leven tot uiting komen. Doofblindheid kan ook het gevolg zijn van een trauma, ziekte of door een toevallig samenkomen van twee losstaande oorzaken. Aangeboren doofblindheid is meestal een onderdeel van een syndroom. Voorbeelden hiervan zijn congenitale rubellasyndroom (rode hond bij de zwangere moeder) en CHARGE-associatie. Maar ook te vroeg geboren kinderen kunnen doofblind worden. Vroeg verworven doofblindheid onstaat op jeugdige of jong-volwassen leeftijd en kan erfelijk bepaald zijn, zoals het Syndroom van Usher en het syndroom van Von Recklinghausen. Maar het kan ook ontstaan door een trauma of ziekte, zoals bijv. hersenvliesontsteking. Ouderdomsdoofblindheid is doofblindheid die alleen door de (hoge) leeftijd verklaard kan worden. Bij veel mensen gaat in de loop van het leven het gehoor en het gezichtsvermogen langzaam achteruit. Bij sommige mensen gebeurt dat beide in die mate dat de persoon doofblind wordt. Maar ook dove ouderen en blinde ouderen hebben last van deze ouderdomskwalen, en lopen dus een verhoogd risico om langzaam doofblind te worden. Communicatie Zoveel verschillende soorten doofblinden als er zijn, zoveel verschillende manieren zijn er om te communiceren met doofblinden. Sommige doofblinden horen genoeg om te kunnen horen en verstaan, mits de gesprekspartner duidelijk spreekt en de luisteromstandigheden gunstig zijn. Andere doofblinden zien genoeg om het gehoor met de ogen te kunnen ondersteunen, zodat een gesprek op de 'normale' manier nog steeds mogelijk is, op voorwaarde dat de kijkomstandigheden gunstig zijn. Maar de luister- en kijkomstandigheden zijn natuurlijk meestal niet optimaal. Zeker buitenshuis niet. En dan zijn er natuurlijk nog doofblinden die zo weinig restgehoor en zo weinig restvisus hebben, dat het voor de communicatie niet bruikbaar is. Deze mensen zijn dus -net als volledig doofblinden- aangewezen op andere communicatievormen. Dit kan vierhanden-gebarentaal zijn, spellen-in-de-hand en/of braille. De voorkeur voor een bepaalde vorm is per persoon verschillend en hangt o.a. af van de achtergrond van de doofblinde. Doofgeboren of blindgeboren Mensen die doof geboren zijn en later slechtziend/blind zijn geworden, hebben een dove achtergrond. Dat betekent over het algemeen o.a. dat zij de Nederlandse Gebarentaal en het handalfabet goed beheersen. Het ligt daarom voor de hand om een aanpassing te zoeken voor het gebaren: de vierhanden-gebarentaal en het vingerspellen-in-de-hand. Mensen daarentegen die blind geboren zijn en later slechthorend/doof zijn geworden, hebben een blinde achtergrond. Deze mensen hebben geen ervaring met gebaren en vingerspellen, maar juist wel veel Pagina 8 van 9
9 ervaring met Nederlands en braille. Het Lorm-alfabet lijkt een beetje op braille en wordt dan ook met name door deze groep doofblinden gebruikt. Ook maakt deze groep doofblinden wel gebruik van een aangepaste vorm van het Nederlands met gebaren (NmG). Universeel systeem Naast deze specifieke communicatievormen bestaat er ook een universele manier van spellen-in-de-hand: de blokletters-in-de-hand. Het is een eenvoudig en internationaal systeem, omdat het gebruik maakt van gewone schrijfletters. Bijna alle doofblinden kennen dit systeem en is daarom door iedereen te gebruiken. Een ander voordeel is dat het ook goed te gebruiken is door mensen die geen of weinig ervaring hebben met doofblinden. Iedereen kan dus met alle doofblinden communiceren! Je hebt alleen een beetje geduld nodig. Pagina 9 van 9
Allochtone doven Zij hebben naast hun doofheid ook nog te maken met een andere cultuur dit maakt hen tot een aparte
Werkstuk door een scholier 1537 woorden 15 januari 2004 6,7 94 keer beoordeeld Vak ANW Doofheid Soorten doofheid Bij het vaststellen van de soorten doofheid wordt er gekeken naar de volgende afwijkingen:
Nadere informatieGespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden
Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden Communiceren doe je met zijn tweeën Deze folder is bedoeld voor de goedhorenden die in hun omgeving iemand kennen die slechthorend is, en voor slechthorenden
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Doven en Slechthorenden
Spreekbeurt Nederlands Doven en Slechthorenden Spreekbeurt door een scholier 1935 woorden 16 mei 2002 6,4 168 keer beoordeeld Vak Nederlands Hoofdstukken indeling Inleiding 1 Hoe werkt het oor 2 Soorten
Nadere informatieLibra R&A locatie AC Tilburg/Breda. Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen
Libra R&A locatie AC Tilburg/Breda Slechthorend en in gesprek? Tips voor alle betrokkenen Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij één van de gesprekspartners
Nadere informatie7,1. Spreekbeurt door een scholier 2265 woorden 6 juni keer beoordeeld. Nederlands
Spreekbeurt door een scholier 2265 woorden 6 juni 2002 7,1 217 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Inleiding. Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat ik een paar dove mensen ken, en ik wou er ook wel wat
Nadere informatieTips bij slechthorendheid
Libra R&A Audiologie Tips bij slechthorendheid Deze folder is bedoeld voor mensen die met elkaar in gesprek willen gaan en waarbij een van de gesprekspartners slechthorend is. Technische hulpmiddelen,
Nadere informatieIedereen wordt graag respectvol behandeld, dus ook de persoon met een handicap. Enkele algemene tips voor het omgaan met personen met een handicap:
Gedragscode VAL: omgaan met personen met een handicap (bron: www.parantee.be en www.gripvzw.be) Het is belangrijk dat onze maatschappij toegankelijk is voor iedereen, en iedereen heeft recht om de sport
Nadere informatieMaarten heeft een fors perceptief gehoorverlies. Sanne heeft auditieve verwerkingsproblemen.
Les 1 Wat heb ik eigenlijk? Maarten heeft een fors perceptief gehoorverlies. Sanne heeft auditieve verwerkingsproblemen. Weet jij wat dat betekent? Zodra je begint met een nieuwe opleiding in het mbo zul
Nadere informatieEven voorstellen: Naam: Geboren: Hobby's: School: Leraar: ',HAUW
1 Even voorstellen: Naam: Geboren: Hobby's: School: Leraar: ',HAUW Jantine Yntema 17februari 1993 Hockey (keepster) en Zeilen R.K Basisschool De Schakel Groep 8 Edwin Tekelenburg Mijn meester, Edwin Tekelenburg,
Nadere informatieCliëntprofielen auditief en/of communicatief. Beknopte beschrijvingen. Cliëntprofiel 1 Cliënt met een gehoorstoornis in de leeftijd van 0 tot 1 jaar
Cliëntprofielen auditief en/of communicatief Beknopte beschrijvingen 7 januari 2015 Cliëntprofiel 1 Cliënt met een gehoorstoornis in de leeftijd van 0 tot 1 jaar Door neonatale gehoorscreening kan bij
Nadere informatie"Een goede oude dag, zo doen wij dat..."
Slechter zien en slechter horen; kijk en luister naar de cliënt een goede oude dag, zo doen wij dat Conny van den Brand, logopediste Sara Clappers, gedragsdeskundige Inhoud Voorstellen Visus: - Visuele
Nadere informatieOplossingen om te communiceren voor doofblinden
Oplossingen om te communiceren voor doofblinden 1 Wat is doofblindheid? KOC, augustus 2015 2 Communicatietechnieken 2.1 Liplezen 2.2 Communicatie in grootschrift 2.3 Drukletters schrijven in de hand (lopend
Nadere informatieAflevering 1 M.G. OK. M.G. Ok, maar daar komen we straks op terug. Maar ik wil nog even meer over jou weten, maar hoe heeft het jouw leven beïnvloed.
Tekst bij de radio-opname bij Wekker Wakker, 08-05-2014, met Myrna Goossen () en Jan Rietman () en Jorien Kortenoever, vrijwilliger N.V.V.S. ( ) Aflevering 1 Het is 12 minuten over 9, Niet iedereen, die
Nadere informatieHULPMIDDELENINFO COMMUNICEREN MET DOVEN EN SLECHTHORENDEN COMMUNICATIETIPS EN HULPMIDDELEN
HULPMIDDELENINFO COMMUNICEREN MET DOVEN EN SLECHTHORENDEN COMMUNICATIETIPS EN HULPMIDDELEN JANUARI 2011 Een beschrijving van een hulpmiddel of een aanpassing in deze tekst wil niet zeggen dat het hulpmiddel
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Voor slechthorende en dove stagiaires
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD Voor slechthorende en dove stagiaires in de werksituatie Inzicht, herkennen, handelen Stagiaires met een auditieve en/of communicatieve
Nadere informatievan delen tot het geheel. Hij kan bijvoorbeeld zijn kleding binnenstebuiten aantrekken, of zijn kopje naast de tafel zetten.
Afasie Als iemand een beroerte krijgt gebeurt dat bijna altijd plotseling. De schok is groot. Men heeft zich niet kunnen voorbereiden en men weet niet wat hen overkomt. Het dagelijkse leven wordt verstoord.
Nadere informatieCochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers
Cochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers Eén van uw werknemers/collega s is ernstig slechthorend. Op dit moment wordt door het CI-team VUmc beoordeeld of hij/zij baat zou kunnen
Nadere informatieIn: Vroeg, vakblad vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp bij ontwikkelingsstoornissen. Jaargang 29 maart 2012, p.12-14.
Praten met Gebaren In: Vroeg, vakblad vroegtijdige onderkenning en integrale vroeghulp bij ontwikkelingsstoornissen. Jaargang 29 maart 2012, p.12-14. Trude Schermer Nederlandse Gebarentaal en Nederlands
Nadere informatieHoren met één oor. Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen. Afdeling KNO
Horen met één oor Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen Afdeling KNO Horen met één oor Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen Als iemand met één oor slecht of helemaal niet hoort
Nadere informatiejaqueline van der veen 0102829
jaqueline van der veen 0102829 Wat is een verstandelijke beperking? Verstandelijke beperking is een naam voor een ontwikkelingsstoornis waarbij de verstandelijke vermogens zich niet met de normale snelheid
Nadere informatiePersonen met een visuele beperking en geleidehondgebruikers
Leven en laten leven Deze brochure bevat tips voor samen leven. Een blik op wat het inhoudt als iemand leeft met een beperking en ook hoe u daar in dagelijks verkeer en omgeving op eenvoudige wijze rekening
Nadere informatieDoofblinde cliënten in een Audiologisch Centrum. Steffie Hendriks-Buurman, 2014
Doofblinde cliënten in een Audiologisch Centrum Doofblind? Combinatie van visuele en auditieve beperking Doof-/slechthorendheid en blind,-/slechtziendheid Doofblind? Belemmert mensen in communicatie, verwerven
Nadere informatieWaar kunt u nu aan merken dat uw kind niet goed hoort of moeite heeft met luisteren?
Horen en Luisteren Horen en luisteren Horen en luisteren zijn niet hetzelfde. Horen heeft te maken met de geluiden die het oor binnenkomen; luisteren heeft te maken met wat je met die geluiden doet. Om
Nadere informatieSectorwerkstuk Biologie Gehandicapten
Sectorwerkstuk Biologie Gehandicapten Sectorwerkstuk door een scholier 2760 woorden 6 februari 2006 7 149 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdvraag: Wat is het verschil tussen lichamelijk gehandicapt en
Nadere informatieLogopedie Sophie Gortzak maart 2010
Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Inleiding Ik doe mijn werkstuk over logopedie omdat ik het een interessant onderwerp vond en mijn moeder is logopedist. Mijn hoofdstukken zijn: 1Wat is logopedie? 2Wie
Nadere informatieNieuwsbrief Informatievoorziening Usher 2
Nieuwsbrief Informatievoorziening Usher 2 - bijlage 1 Omgangstips Onzintuigen - Praktische tips bij beperkingen in horen én zien, zoals Usher` gebaseerd op Onzintuigen - Jan de Kort, Bart de Vries bewerkt
Nadere informatie21/01 Fevlado vzw & Fevlado-Diversusvzw Verschillende visies op doofheid Dovengemeenschap Dovencultuur Communicatietips Oefeningen
Fevlado-Diversus vzw 21/01/2014 VORMING STARTDAG FRACARITA Inhoud 21/01 Fevlado vzw & Fevlado-Diversusvzw Verschillende visies op doofheid Dovengemeenschap Dovencultuur Communicatietips Oefeningen Inleiding
Nadere informatieALS IEMAND DIE U KENT EEN GEHOORVERLIES HEEFT
ALS IEMAND DIE U KENT EEN GEHOORVERLIES HEEFT Neem de eerste stap De gevolgen van gehoorverlies blijven niet beperkt tot de slechthorende alleen. Gehoorverlies heeft een behoorlijke invloed op familieleden,
Nadere informatieKlachten na een hersenschudding algemene informatie
Een hersenschudding ontstaat door een klap op het hoofd, bijvoorbeeld bij een ongeluk. Je wordt duizelig of raakt bewusteloos. Meestal duurt het enige tijd voor de hersenen hiervan herstellen. Zolang de
Nadere informatieGelderhorst biedt dove mensen met en zonder dementie een thuis
Gelderhorst biedt dove mensen met en zonder dementie een thuis Voor veel mensen voelt het echt als thuiskomen als ze in De Gelderhorst in Ede komen wonen, het enige woonzorgcentrum voor oudere doven in
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatieGastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh
Gastcollege Grenzen van taal Vroegbehandeling Doof/Slechthorend - Kentalis Haren Juni 2018 Nina Osterloh Even voorstellen o Nina Osterloh o logopedist en neurolinguïst o Vroegbehandeling Doof/Slechthorend
Nadere informatieCOMMUNICATIE- EN OMGANGTIPS
COMMUNICATIE- EN OMGANGTIPS Om de communicatie tussen dove en horende personen vlotter te laten verlopen, vindt u hieronder een aantal praktische tips. Voor wie? Voor dove personen en hun omgeving. We
Nadere informatieSLECHTHORENDHEID IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS. Informatiepakket slechthorenden
SLECHTHORENDHEID IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS Informatiepakket slechthorenden 1 Inhoudsopgave Pagina Praktische tips in de klas 4 Mogelijk gedrag dat kan voorkomen bij slechthorende leerlingen
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieZo hoor ik. Een kijkje in het leven van jonge kinderen met gehoorverlies. www.nsdsk.nl
Zo Zo hoor ik Als een kind doof of slechthorend is, heeft dat vaak hoor grote impact op het gezin. Achter elk kind met gaat een verhaal schuil. Over de oorzaak, de onzekerheid, de zorgen, het onbegrip,
Nadere informatiewel rijp voor een ruimere maatschappelijke rol?
Is de Vlaams-Belgische Gebarentaal wel rijp voor een ruimere maatschappelijke rol? April 1998 Auteurs: Myriam Vermeerbergen Mieke Van Herreweghe Voorafgaande opmerking Deze tekst werd geschreven in de
Nadere informatieHoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang;
Plotsdoofheid Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang; 2. Trommelvlies waarachter zich het middenoor bevindt. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes en via de
Nadere informatieGa je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd
Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke
Nadere informatieBeter door de dag met doofheid of hoorproblemen
Beter door de dag met doofheid of hoorproblemen GGMD staat voor Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening. Wij helpen doven, mensen met een hoorprobleem en hun naasten met advies,
Nadere informatiePOEZIE IN SPREEK- EN GEBARENTAAL Een lezing door Tony Bloem
POEZIE IN SPREEK- EN GEBARENTAAL Een lezing door Tony Bloem Welkom bij deze literaire ontmoeting, die is georganiseerd door het Handtheater in samenwerking met theater de Balie. Laat ik me even voorstellen:
Nadere informatieEen gebarentolk of schrijftolk inzetten bij privésituaties
Een gebarentolk of schrijftolk inzetten bij privésituaties Gelijkwaardige communicatie voor iedereen Het inzetten van een tolk Gelijkwaardige communicatie voor iedereen Als u doof, slechthorend of doofblind
Nadere informatieInleiding communicatie
Inleiding communicatie Communicatie is een proces tussen zender en ontvanger. De boodschap wordt door de ander waargenomen, geïnterpreteerd en geëvalueerd. Als de boodschap niet overkomt, is er sprake
Nadere informatieBeroepsprofiel Schrijftolk
Inleiding Dit beroepsprofiel is geldig voor schrijftolken in Nederland. Dit beroepsprofiel is geschreven door de werkgroep beroepscode en beroepsprofiel van de Nederlandse Schrijftolken Vereniging (NSV).
Nadere informatiePERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL
PERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL 24 SEPTEMBER 2014 14U30-15U30 BIBLIOTHEEK PERMEKE DE CONINCKPLEIN 25-26 2060 ANTWERPEN Inhoud persmap Programma
Nadere informatiePlotsdoofheid. Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden. Informatie voor patiënten. Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
Informatie voor patiënten Plotsdoofheid Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden G456-Q CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw
Nadere informatieOuderdomsslechthorendheid
Ouderdomsslechthorendheid Ze voelt zich aan de kant gezet Mevrouw X, een 82 jarige vrouw kijkt er naar uit om een bezoek te brengen aan haar grote familie. Maar, ze voelt zich vaak buitengesloten tijdens
Nadere informatieInhoud. Slechthorendheid, hoe zat het ook alweer?
Inhoud Slechthorendheid, hoe zat het ook alweer? Wat hoor je te weten in cluster 2? Gehoor Gehoorverlies Onderzoek: wat betekent een audiogram? Hoe klinkt een gehoorverlies Wat mag je verwachten van hulpmiddelen?
Nadere informatieCentrum voor doofblinden
Centrum voor doofblinden Zorg voor mensen met een beperking in horen én zien. Het Centrum voor doofblinden van Kalorama richt zich op mensen van 18 jaar en ouder met een dubbele beperking in horen én zien
Nadere informatieHoofdpijn Duizeligheid Vermoeidheid Concentratieproblemen Vergeetachtigheid
Hersenschudding In deze folder vertellen we wat de gevolgen van een hersenschudding kunnen zijn en wat u kunt verwachten tijdens het herstel. Ook geven we adviezen over wat u het beste wel en niet kunt
Nadere informatieEén plus één is meer dan twee. Waarom de meeste mensen met twee hoortoestellen beter horen dan met één.
Eén plus één is meer dan twee 8 Waarom de meeste mensen met twee hoortoestellen beter horen dan met één. Deze brochure is de achtste in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen.
Nadere informatieLoopbaanbegeleiding voor doven en mensen met een hoorprobleem
Loopbaanbegeleiding voor doven en mensen met een hoorprobleem GGMD staat voor Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening. Wij helpen doven, mensen met een hoorprobleem en hun naasten.
Nadere informatieOmgaan met afname zintuiglijke functies (horen, zien) tijdens de zorgverlening
OPDRACHTFORMULIER Omgaan met afname zintuiglijke functies (horen, zien) tijdens de zorgverlening Naam student: Datum: Je houdt rekening met de afname van zintuiglijke functies (horen, zien) bij de zorgvrager.
Nadere informatieOmgaan met mensen met een beperking
Omgaan met mensen met een beperking makkelijker dan u denkt! Gebruik de juiste woorden! Het is belangrijk dat we iedereen respectvol benaderen en mensen niet reduceren tot hun beperking. Vandaar de termen
Nadere informatieVraag: Mijn revalidatie valt nu onder de AWBZ, waar valt dat straks onder?
Q&A s Visuele en/of auditieve beperking of een taalontwikkelingsstoornis Vraag: Mijn revalidatie valt nu onder de AWBZ, waar valt dat straks onder? Antwoord: Vanaf 1 januari 2015 valt revalidatiezorg voor
Nadere informatieAangeboren doofblindheid
Aangeboren doofblindheid Het ondersteunen van kinderen en volwassenen met beperkingen in zien en horen sinds de geboorte of vlak daarna Saskia Damen Mijkje Worm Bartiméus wil kennis en ervaring over de
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Zeer moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Zeer moeilijk lerend Uitleg over het leven van een zeer moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind zeer moeilijk lerend
Nadere informatieKerndoelen speciaal onderwijs 48cluster 1, 2 en 4
DC Kerndoelen speciaal onderwijs 48cluster 1, 2 en 4 1 Inleiding Dit thema gaat over de kerndoelen in het speciaal onderwijs. Dat wil zeggen, voor het speciaal onderwijs in cluster 1, 2 en 4. Zeer moeilijk
Nadere informatieInformatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is afasie? 4 Onstaan van afasie 5 Gevolgen 6 Wat doet de logopedist?
Nadere informatieInformatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is afasie? 4 Onstaan van afasie 5 Gevolgen 6 Wat doet de logopedist?
Nadere informatieIndicatie cluster 2 bij kinderen met een CI. Rens Leeuw CI-team Nijmegen Sint-Michielsgestel Viataal
Indicatie cluster 2 bij kinderen met een CI Rens Leeuw CI-team Nijmegen Sint-Michielsgestel Viataal Inhoud - Historie van regelgeving en huidige regelgeving - Enige resultaten van kinderen met CI - Overeenkomsten
Nadere informatieWat als je minder begint te horen? INFORMATIE VOOR PATIËNTEN
Wat als je minder begint te horen? INFORMATIE VOOR PATIËNTEN 2 INHOUDSTAFEL 1. Een woordje uitleg over horen 5 2. Wie heeft een hoorapparaat nodig? 6 3. Wat als je een hoorapparaat nodig hebt? 7 4. De
Nadere informatieSpecialistische begeleiding (Vroeg)dove burgers met bijkomende complexe problematiek
Specialistische begeleiding (Vroeg)dove burgers met bijkomende complexe problematiek Informatie voor gemeenten Zelf en samen redzaam Als gemeente wilt u de zorg en ondersteuning van uw burgers zo goed
Nadere informatie6,6. Werkstuk door een scholier 2141 woorden 6 januari keer beoordeeld. Nederlands
Werkstuk door een scholier 2141 woorden 6 januari 2007 6,6 478 keer beoordeeld Vak Nederlands Voorwoord Ik heb het onderwerp pesten bedacht voor mijn werkstuk. Ik heb dat gedaan omdat ik meer over pesten
Nadere informatieSPORTERS MET EEN BEPERKING?
LESGEVEN AAN SPORTERS MET EEN BEPERKING? Vlabus geeft tips! SPORT ZOALS HET HOORT 01. ALGEMENE TIPS & INFORMATIE 03. DOVE & SLECHTHORENDE SPORTERS 05. SPORTER MET EEN PSYCHISCHE AANDOENING 02. BLINDE &
Nadere informatieGETUIGENIS BART VERHEYDEN, ETHICUS, MAATSCHAPPELIJK ASSISTENT EN DOOF
GETUIGENIS BART VERHEYDEN, ETHICUS, MAATSCHAPPELIJK ASSISTENT EN DOOF rr Ik wil een doof kind, verklaarde Sylvie Van Landuyt deze morgen in De Standaard. Bart Verheyden, die ook doof is, geeft zijn visie.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Afasie. Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel
Patiënteninformatie Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel Afasie Informatie over een taalstoornis die ontstaat na hersenletsel Deze folder informeert u over afasie, hoe
Nadere informatie10. Gebarentaal [1/3]
10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien
Nadere informatieVVKBuO scholen type 7
VVKBuO scholen type 7 VLOR Seminarie 29 november Memorandum i.v.m. het onderwijs aan dove en slechthorende kinderen en jongeren al dan niet met meervoudige beperkingen nov.2012 - VVKBuO - Hans Verpoest
Nadere informatieAanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1. Inleiding. Hoe maakt u de TGN?
Aanvullende informatie ter voorbereiding op de TGN A1 Inleiding Dit is informatie over de Toets Gesproken Nederlands (of TGN) 1. De TGN maakt deel uit van het inburgeringsexamen buitenland. Moet u de TGN
Nadere informatieZintuigen en communicatie 3 Wat maakt deze kennis mogelijk? 9. Stel vast wat je meer bent. Auditief, visueel, kinesthetisch of niet duidelijk 11
Inhoudsopgave Zintuigen en communicatie 3 Wat maakt deze kennis mogelijk? 9 Stel vast wat je meer bent. Auditief, visueel, kinesthetisch of niet duidelijk 11 Omgaan met anderen die meer auditief zijn 13
Nadere informatieKinderen en horen. Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies
Kinderen en horen 7 Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies Deze brochure is de zevende in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen. Het belang van
Nadere informatieU kunt zich voorstellen dat plotseling wakker worden in Frankrijk iets minder grote problemen veroorzaakt voor het
Afasie Inleiding Als gevolg van een hersenbeschadiging kan een patiënt te maken krijgen met communicatieproblemen. Deze beperken hem/haar in het uitwisselen van gedachten, wensen en gevoelens. Op de afdeling
Nadere informatie~ (]J. -S ca. /;a.;j ~ ~/ ~ Ir'! '. - - --~ '-' 1 C\) 4. Middenoor. s. Slakkenhuis. 6. Gehoorzenuw ,.. ...
I 3. I H-o'~ hoort een oo~? I, I. Geluidsgolven I I 2. Gehoorgang - Trommelvlies I J 4. Middenoor s. Slakkenhuis 6. Gehoorzenuw '0..,.. '-' 1... C\) -S ca ~ (]J /;a.;j ~ ~/ ~ Ir'! '. - - --~ Inhoudsopgave
Nadere informatieInhoud. Gelijk aan gele katern Artikel 4 slechthorend:
é!"#$$ Inhoud - Historie van regelgeving en huidige regelgeving - Enige resultaten van - Overeenkomsten en verschillen tussen kinderen met hoortoestellen en met CI - Voorstellen voor toekomstige regelgeving
Nadere informatieSPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD Voor een stagiaire met Ernstige Spraak- en taal Moeilijkheden (esm) in de werksituatie Inzicht, herkennen, handelen Stagiaires
Nadere informatieVLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE. betreffende de problematiek van personen met een auditieve handicap
VLAAMS PARLEMENT RESOLUTIE betreffende de problematiek van personen met een auditieve handicap Het Vlaams Parlement, gelet op 1 artikel 13 van de geconsolideerde versie van het Verdrag tot oprichting van
Nadere informatieInformatie over afasie. Afdeling logopedie
Informatie over afasie Afdeling logopedie Wat is afasie? Vooraf Uw partner of familielid heeft afasie. In deze folder kunt u lezen wat afasie inhoudt en hoe u hiermee kunt omgaan. Wat is afasie Afasie
Nadere informatieHet Grote WIST-JE-DATJES- SPEL!
Het Grote WIST-JE-DATJES- SPEL! Eerste graad Sluit je ogen en luister goed. Probeer minstens 3 verschillende geluiden op te noemen. Waar of niet waar? Sommige mensen zien geen verschil tussen geel en groen.
Nadere informatieLoopbaanbegeleiding. voor mensen die doof zijn of een hoorprobleem hebben
Loopbaanbegeleiding voor mensen die doof zijn of een hoorprobleem hebben GGMD staat voor Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening. Wij helpen mensen die doof zijn of een hoorprobleem
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatieHoren met één oor. Afdeling KNO
Horen met één oor Afdeling KNO Als iemand met één oor slecht of helemaal niet hoort en met het andere oor goed, is er sprake van éénzijdige slechthorendheid. Aangeboren éénzijdige slechthorendheid komt
Nadere informatieSlechthorendheid bij ouderen
Slechthorendheid bij ouderen Ir. T.T. Prinzen Klinisch fysicus-audioloog Pento Audiologisch Centrum Amersfoort Inhoud inleiding (anatomie en pathologie) soorten gehoorverlies hoe hoort een slechthorende?
Nadere informatieAanmeldingsformulier Jeugd Doven en slechthorenden 0 11 jaar Locaties Ede en Amsterdam
Aanmeldingsformulier Jeugd Doven en slechthorenden 0 11 jaar Locaties Ede en Amsterdam 1. Persoonlijke gegevens van het aangemelde kind Naam - voorvoegsel Roepnaam Voornamen Geboortedatum Geboorteplaats
Nadere informatieAfasie en logopedie informatie voor naasten/familie
Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan
Nadere informatieAanmeldformulier De Riethorst, GGZ centrum voor doven en slechthorenden
Aanmeldformulier De Riethorst, GGZ centrum voor doven en slechthorenden Volwassenen Dit formulier kan zowel door de cliënt zelf, diens verwijzer als door de aanmeldfunctionaris de Riethorst, locatie Ede
Nadere informatieAanmeldingsformulier Jeugd Doven en slechthorenden 12-15 jaar Locaties Ede en Amsterdam
Aanmeldingsformulier Jeugd Doven en slechthorenden 12-15 jaar Locaties Ede en Amsterdam 1. Persoonlijke gegevens van het aangemelde kind/jeugdige Naam - voorvoegsel Roepnaam Voornamen Geboortedatum Geboorteplaats
Nadere informatieSamenvatting. 11 Samenvatting
Samenvatting Cochleaire implantatie (CI) is een ingreep die tot doel heeft de gehoorstoornis van mensen met aangeboren of verworven doofheid te verminderen. Het implantaat stimuleert via elektroden die
Nadere informatieGoed horen met FM. Een gids voor praktische toepassingen. Life is on. www.phonak.nl
Goed horen met FM Een gids voor praktische toepassingen Life is on We laten ons inspireren door de wensen van iedereen die vertrouwt op onze kennis, ideeën en zorg. Door op een creatieve manier de grenzen
Nadere informatieCochleaire implantatie bij volwassenen
Cochleaire implantatie bij volwassenen Sommige zeer ernstig slechthorende of dove mensen kunnen zelfs met krachtige hoortoestellen niet of nauwelijks spraakverstaan. Een cochleair implantaat (CI) kan ervoor
Nadere informatieReality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy
Reality Reeks Verwerkingsopdrachten Mooi meisje Verliefd op een loverboy Lees blz. 3. Woont Laura in de stad of op het platteland? Hoe weet je dat? Lees blz. 5 en 7. Woont Laura s oma al lang op de boerderij?
Nadere informatieAANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN
AANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN PERSOONSGEGEVENS Naam... Voornamen... Roepnaam. Geb.datum: dag... maand... jaar... jongen meisje Straat, huisnummer... Postcode... Woonplaats...
Nadere informatiePlotsdoofheid (Sudden deafness)
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Plotsdoofheid (Sudden deafness) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO037 / Plotsdoofheid 2 Plotsdoofheid (Sudden
Nadere informatiehet begin van dit boek
De autisme survivalgids 9 het begin van dit boek Ken je dat gevoel? Je bent een kind. Een jongen of een meisje. Om je heen zijn er heel veel andere kinderen. Allemaal zien ze er net een beetje anders uit.
Nadere informatieJAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER Mede mogelijk dankzij:
JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Rappe troonrede Op Prinsjesdag sprak koning Willem-Alexander zijn eerste troonrede uit. Uiteraard vergeleken analisten deze direct
Nadere informatieInleiding. Wat is afasie?
Afasie Inleiding De logopedist heeft bij u afasie geconstateerd. Afasie is een taalstoornis. In deze folder wordt u uitgelegd wat afasie is en hoe het ontstaat. Daarnaast kunt u lezen wat u, maar ook uw
Nadere informatie4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.
4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,
Nadere informatieInleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach...
Inhoudstafel Inleiding...1 Correctie Terminologie...2 Vlaamse Gebarentaal...3 Belangrijke woorden...4 Tips voor de leerkracht...7 Tips voor trainer/coach...9 Tips voor tijdens een wedstrijd...10 Tolk...11
Nadere informatieWaar dyslexie precies vandaan komt, kun je bij de oorzaak van dyslexie lezen.
Wat is dyslexie? Dat zoeken we op! Van Dale zegt het volgende: Of dyslexie hetzelfde is als woordblindheid, valt te betwisten (zie kopje dyslexie of woordblind? ), maar moeite met lezen, schrijven en spellen
Nadere informatieAanmeldingsformulier Jeugd Doven en slechthorenden 16 en 17 jaar Locaties Ede en Amsterdam
Aanmeldingsformulier Jeugd Doven en slechthorenden 16 en 17 jaar Locaties Ede en Amsterdam 1. Persoonlijke gegevens van het aangemelde jongere Naam - voorvoegsel Roepnaam Voornamen Geboortedatum Geboorteplaats
Nadere informatie