Inhoud. Gelijk aan gele katern Artikel 4 slechthorend:

Transcriptie

1 é!"#$$ Inhoud - Historie van regelgeving en huidige regelgeving - Enige resultaten van - Overeenkomsten en verschillen tussen kinderen met hoortoestellen en met CI - Voorstellen voor toekomstige regelgeving - Afspraken met REC ZeON - Casussen Artikel 4 slechthorend: Artikel 3 Doof: Een leerling is toelaatbaar tot speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan dove kinderen, onverminderd artikel 6, indien: 1) op basis van audiologisch onderzoek is vastgesteld een gehoorstoornis van 8 db of meer bij het beste oor zonder gehoortoestel, niet zijnde een gehoorstoornis als bedoeld in artikel 4 tweede lid of 2) op basis van audiologisch onderzoek is vastgesteld een gehoorstoornis tussen 7 en 8 db bij het beste oor zonder gehoortoestel, waarbij de leerling kennelijk dooffunctionerend is. 3) de leerling een cochleair implantaat heeft, waarbij hij kennelijk dooffunctionerend is. Een leerling is toelaatbaar tot speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan slechthorende kinderen, onverminderd artikel 6, indien: 1. a. op basis van audiologisch onderzoek een gehoorstoornis tussen 35 en 8 db is vastgesteld bij het beste oor zonder gehoortoestel niet zijnde een gehoorstoornis als bedoeld in artikel 3 tweede lid en b. sprake is van een ernstige structurele beperking in de onderwijs participatie die blijkt uit: 1. Een leerachterstand als bedoeld in artikel, onder a.; 2. Het ontbreken van algemene leervoorwaarden, bedoeld in artikel, onder b., of 3. Een geringe communicatieve redzaamheid als bedoeld in artikel, onder c. en c. de zorg vanuit het regulier onderwijs als bedoeld in artikel 13 onvoldoende effect heeft gesorteerd of zal kunnen sorteren, en ondersteuning als bedoeld in artikel 13 deelname aan het regulier onderwijs niet mogelijk maakt. 2. op basis van audiologisch onderzoek een gehoorstoornis is vastgesteld van meer dan 8 db aan het beste oor zonder gehoortoestel, waarbij de leerling bij gebruik van hoortoestellen kennelijk slechthorend functionerend is. 3. de leerling een cochleair implantaat heeft, niet vallend onder artikel 3 derde lid. Artikel 16 slechthorend: Artikel 15 doof: 1. Een leerling is toelaatbaar tot speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan dove kinderen indien op basis van audiologisch onderzoek, zo nodig aangevuld met logopedisch onderzoek of een onderzoek van de behandelend arts, gericht op de vraag of de leerling dooffunctionerend is, is vastgesteld: a. een gehoorstoornis van 8 db of meer bij het beste oor zonder hoortoestel b. een gehoorstoornis tussen 7 en 8 db bij het beste oor zonder hoortoestel, waarbij de leerling kennelijk dooffunctionerend is 2. Bij leerlingen met een cochleair implantaat wordt de gehoorbeperking twee jaar na operatie vastgesteld met gebruik van het cochleair implantaat Een leerling is toelaatbaar tot speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan slechthorende kinderen, indien: a. op basis van audiologisch onderzoek: 1 o. een gehoorstoornis tussen 35 en 8 db is vastgesteld bij het beste oor zonder gehoortoestel maar indien aanwezig met gebruik van een cochleair implantaat dat tenminste twee jaar eerder is aangebracht, niet zijnde een gehoorstoornis als bedoeld in artikel 15, eerste lid onder b; of 2 o. zo nodig aangevuld met logopedisch onderzoek een gehoorstoornis is vastgesteld van meer dan 8 db aan het beste oor zonder gehoortoestel, maar indien aanwezig met gebruik van een cochleair implantaat dat tenminste twee jaar eerder is aangebracht, waarbij de leerling kennelijk slechthorend functionerend is, en b. sprake is van een beperking in de onderwijs participatie die blijkt uit: 1. Een leerachterstand als bedoeld in artikel 13, onder a.; of 2. Een zeer geringe communicatieve redzaamheid als bedoeld in artikel 13, onder b. en c. de zorg onvoldoende effect heeft gesorteerd of zal kunnen sorteren, en ondersteuning deelname aan het regulier onderwijs niet mogelijk maakt.

2 26 25 Toelichting artikel 15 en 16: Met «kennelijk dooffunctionerend» wordt bedoeld dat uit het spraakaudiogram minder dan 5 procent spraakverstaan blijkt, het spraakaudiogram vanwege onvoldoende spraakverstaan niet af te nemen is en/of de foneemdiscriminatie onvoldoende is om op het (versterkte) gehoor de gesproken orale moedertaal te verwerven. Leerlingen die een intracochleair implantaat hebben gekregen moeten opnieuw geïndiceerd worden, waarbij de gehoorbeperking met het implantaat moet worden beoordeeld. Ten opzichte van de vorige regeling is de termijn na operatie verlengd tot twee jaar. Met behulp van audiologisch, logopedisch en/of psychodiagnostisch onderzoek moet aangetoond worden in hoeverre het kind voldoende betekenisvol kan spreken en verstaan en daardoor is aangewezen op een andere schoolsoort, bijvoorbeeld het speciaal onderwijs voor slechthorenden. Voor de indicatie dooffunctionerend voor kinderen met een intracochleair implantaat is een verklaring van een CI-team noodzakelijk Toelichting Communicatieve redzaamheid Een zeer geringe communicatieve redzaamheid (cluster 2) kan worden opgevat als een ernstig beperkt vermogen om wederkerig te communiceren met behulp van woorden, gebaren of symbolen, waardoor aantoonbare tekorten ontstaan in het converseren en het gebruik van communicatieapparatuur en -technieken. Dit beperkte vermogen is een gevolg van slechthorendheid, een spraak- of taalstoornis of een stoornis uit het autismespectrum. Het gaat om het in kaart brengen van aantoonbare tekorten in het communiceren en converseren. Artikel 15 doof: Artikel 16 slechthorend: Een leerling is toelaatbaar tot speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan dove kinderen indien op basis van audiologisch onderzoek, zo nodig aangevuld met logopedisch onderzoek of een onderzoek van de behandelend arts, gericht op de vraag of de leerling dooffunctionerend is, is vastgesteld: a. een gehoorstoornis van 8 db of meer bij het beste oor zonder hoortoestel b. een gehoorstoornis tussen 7 en 8 db bij het beste oor zonder hoortoestel, waarbij de leerling kennelijk dooffunctionerend is. 2. Een leerling met een cochleair implantaat is toelaatbaar tot onderwijs, bedoeld in het eerste lid, indien is vastgesteld: a. dat de leerling, met gebruikmaking van het cochleair implantaat dat tenminste twee jaar eerder is aangebracht, kennelijk dooffunctionerend is; en b. dat er sprake is van een zeer geringe verbale communicatieve redzaamheid, zodanig dat bij de leerling betekenisverlening aan geluid niet of nauwelijks tot stand komt en dat de leerling niet of nauwelijks in staat is om door middel van gesproken taal te reageren. 3. De vaststelling op grond van het tweede lid, onderdelen a en b, geschiedt op basis van een audiologisch onderzoek aangevuld met een logopedisch onderzoek of een door een gedragsdeskundige gemaakte beschrijving van de wijze waarop de leerling het cochleair implantaat gebruikt Een leerling is toelaatbaar tot speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan slechthorende kinderen, indien: a. op basis van audiologisch onderzoek een gehoorstoornis, niet zijnde een gehoorstoornis als bedoeld in artikel 15, eerste lid onder b is vastgesteld tussen 35 en 8 db bij het beste oor zonder gehoortoestel; b. sprake is van een beperking in de onderwijs participatie die blijkt uit: 1. Een leerachterstand als bedoeld in artikel 13, onder a.; of 2. Een zeer geringe communicatieve redzaamheid als bedoeld in artikel 13, onder b; en c. de zorg onvoldoende effect heeft gesorteerd of zal kunnen sorteren, en ondersteuning deelname aan het regulier onderwijs niet mogelijk maakt. 2. Het eerste lid is van overeenkomstige toepassing op een leerling met een cochleair implantaat dat ten minste 2 jaar eerder is aangebracht met dien verstande dat: a. het audiologisch onderzoek is aangevuld met een logopedisch onderzoek of een door een gedragsdeskundige gemaakte beschrijving van de wijze waarop de leerling het cochleair implantaat gebruikt; en b. de leerling wat betreft de communicatie is aangewezen op het gesproken Nederlands aangevuld met gebaren. Karakteristieken van de 3 groepen 28 Toelichting in Besluit: In de artikelen 15 en 16 van het Besluit leerlinggebonden financiering worden de criteria voor leerlingen met een cochleair implantaat aangepast. Het gaat om een verfijning van de criteria waardoor indicering van de best passende onderwijssoort binnen cluster 2 mogelijk wordt. Belangrijk verschil is dat niet slechts wordt gekeken naar de resultaten van de gehoortest, waaruit het aantal decibel gehoorverlies blijkt, maar dat moet worden aangetoond dat de leerling doof dan wel slechthorend functioneert. Onderzoek waarin dit wordt aangetoond wordt ten minste twee jaar nadat het cochleaire implantaat is aangebracht, uitgevoerd. Onderzoek bij kinderen met een CI met een normale ontwikkeling groep A congenitaal, vroeg geïmplanteerd (< 3 mnd) groep B verworven dan wel progressief groep C congenitaal, laat geïmplanteerd (> 3 mnd) N lft doof duur doof lft CI groep A groep B groep C 8 37

3 Groep gemiddelden Taalbegrip groep A spraakverstaan foneemscore percentage correct (%) A B C Follow-up (maanden) Taalbegrip groep B Taalbegrip groep C taalontwikkeling receptief (begrip) 18 6 Groep gemiddelden A B C norm taalontwikkeling expressief 18 6 Groep gemiddelden A B C norm

4 Verdeling van de groepen over diverse schoolsoorten na 5 jaar CI gebruik 1% 8% 6% 4% 2% Twinschool Dovenschool SH-school reg. groep lager regulier Overeenkomsten kinderen met hoortoestellen en Afhankelijk van apparatuur (hoortoestellen, CI, solo) Grote moeilijkheden bij het verstaan in omgeving met veel achtergrondgeluiden of een galmende omgeving Misverstanden door verkeerd verstaan Informele taal wordt slechter opgepikt At risk voor spraaktaalachterstanden % A B C Hoorontwikkeling komt later op gang namelijk pas als de CI is geïmplanteerd Verschillen kinderen met hoortoestellen en Grotere afhankelijkheid van apparatuur (verschil tussen met en zonder hoorapparatuur is groter) Drempel met CI zegt niets over functioneren met CI Kinderen met CI hebben meestal één CI, kinderen met hoortoestellen meestal twee hoortoestellen Grotere kans op andere (leer)stoornis o.a. t.g.v. meningitis Referentiewaarden GN-test basis EHL Nog nauwelijks gegevens bekend over psychosociale aspecten bij op langere termijn Uitgangspunten Resultaten onderzoek Lamoré Voorstellen voor toekomstige regelgeving voor Kinderen met CI zeker niet aan strengere eisen onderwerpen dan kinderen met hoortoestellen Gezien diverse onzekerheden eerder voordeel van twijfel Grootte rugzak wordt niet afhankelijk van keuze van wijze van communiceren maar van grootte stoornis Ook kinderen met een CI die het goed doen blijven ernstig slechthorend,76 2,4 =,51

5 Voorstellen Afspraken Voorstellen voor toekomstige regelgeving voor Kinderen met CI krijgen een rugzak doof of slechthorend en hoeven hiervoor niet aan aanvullende eisen te voldoen Kinderen met een CI die bij audiologisch onderzoek een lagere woordscore van 5% (open test) of 9% (gesloten test) hebben, krijgen een rugzak doof Afspraken met CvI REC ZeON Van alle kinderen moeten in ieder geval audiologische en logopedische of psychologische gegevens worden aangeleverd en een verklaring van het CI-team Kinderen met een CI die in stilte bij audiologisch onderzoek bij 6 db een lagere woordscore dan 5% op de NVA-lijsten hebben, krijgen een rugzak doof. Kinderen die hier niet aan voldoen maar een grote spraaktaalachterstand hebben, krijgen ook een rugzak doof Kinderen met bepaalde psychosociale problemen (concentratie, gedrag, leerprobleem, emotioneel) kunnen ook in aanmerking komen voor een rugzak doof Kinderen die hier niet aan voldoen maar wel aan de ESM criteria op het gebied spraaktaal en tevens bij een SN van db een lagere woordscore dan 5% op de NVA-lijsten, krijgen ook een rugzak doof. Eventueel kan een beroep worden gedaan op comorbiditeit J, oud bijna 3 jaar T, oud 19 jaar Wil naar speciaal onderwijs. Casus 1 Casus 2 Kreeg op leeftijd 1;2 jaar zijn CI. Is congenitaal doof. Heeft het syndroom van Usher. Spraakverstaan nog niet testbaar. Spreekt nog niet. Bij testen met hoortoestellen voor implantatie drempels rond 8 db. Heeft CI nog geen twee jaar. Dan gelden testen als bij kinderen met hoortoestellen. CI verklaring met dooffunctionerend Volgt een reguliere MBO opleiding met ambulante begeleiding. Moeite om leerkrachten en medeleerlingen te volgen. Is onzeker over de opdrachten. Veel moeite met grammatica en Engels. Kreeg op vijfjarige leeftijd zijn CI. Is congenitaal doof. Heeft in stilte bij NVA-lijsten een woordscore van 42%. Aangezien er geen standaard logopedische testen meer zijn voor 19 jarigen is gekeken naar het begrijpend lezen. Zijn score is dan meer twee standaard afwijkingen onder die van een 16 jarige. R, oud ruim 7 jaar D, oud ruim 6 jaar Casus 3 Volgt speciaal basisonderwijs. Ze heeft dyspraxie. Tijdens de communicatie gebruikt ze altijd gebaren. Spreekt slecht verstaanbaar. Kreeg op driejarige leeftijd haar CI. Is congenitaal doof. Open spraakverstaantest (NVA) nog niet mogelijk. Een gesloten test geeft een score van 75%. Op diverse logopedische testen meer dan 4 jaar achterstand. Casus 4 Bezoek de Twinschool. Communicatie gaat voornamelijk via spraak. Kreeg op eenjarige leeftijd zijn eerste CI en op vierjarige leeftijd zijn tweede. Is congenitaal doof. Heeft het syndroom van Usher. NVA-lijsten in stilte gaf een woordscore van 73%. Bij een SN van db was de woordscore 45%. Logopedische testen: Taalbegrip:,7 Klankonderscheiding: E-niveau (centiel< 1) Woordvorming: E-niveau (centiel < 1)

6 K, oud ruim 6 jaar T, oud ruim 11 jaar Casus 5 Volgt thans regulier basisonderwijs met ambulante begeleiding. Tot ongeveer een jaar geleden speciaal onderwijs. Snel uit evenwicht bij druk Kreeg op tweejarige leeftijd zijn eerste CI en op driejarige leeftijd zijn tweede. Is congenitaal doof. Wel mogelijk in eerste maanden progressief. NVA-lijsten in stilte gaf een woordscore van 86%. Bij een SN van db was de woordscore 27%. Logopedische testen: woordenschat-keuzetest: centiel 14 Woordenschatproduktie TvK: centiel < 3 Casus 6 Volgt thans regulier basisonderwijs met ambulante begeleiding. Tot achtjarige leeftijd speciaal onderwijs. Kreeg op bijna zesjarige leeftijd zijn CI. Is congenitaal doof maar wel met vrij veel restgehoor. NVA-lijsten in stilte gaf een woordscore van 73%. Bij een SN van db was de woordscore 27%. Logopedische testen: zinsbouwbeoordeling: centiel < 1; woordvormenproductietest: centiel 7. J, oud ruim 11 jaar E, oud net 4 jaar Casus 7 Volgt regulier basisonderwijs met ambulante begeleiding. Op driejarige leeftijd speciaal onderwijs. Zit lekker in zijn vel. Casus 8 Volgt regulier basisonderwijs. Is gericht op gesproken taal maar profiteert van visuele ondersteuning met gebaren. Kreeg op anderhalfjarige leeftijd zijn eerste CI en op vijfjarige leeftijd zijn tweede. Is congenitaal doof. NVA-lijsten in stilte gaf een woordscore van 86%. Kreeg op eenjarige leeftijd twee CIs. Is congenitaal doof. NVA-lijsten in stilte gaf een woordscore van 85%. Bij een SN van db was de woordscore %. Op logopedische testen geen centielscores < 1 Bij logopedische testen normale spraaktaalontwikkeling. CI verklaring met slechthorend functionerend Advies????? Vragen of Discussie?