Netwerk: Observant WiFi-wachtwoord: internet. Energietransitie versnellen met de Omgevingswet. 1 e Pilotbijeenkomst. 20 mei 2019 Amersfoort

Transcriptie

1 Netwerk: Observant WiFi-wachtwoord: internet Energietransitie versnellen met de Omgevingswet 1 e Pilotbijeenkomst 20 mei 2019 Amersfoort

2 Programma 1 e Pilotbijeenkomst Inloop Welkom en opening Korte kennismaking met de pilots Inspiratie: Staalkaart Energietransitie door Annemieke Schattenberg Korte wisselpauze Verdiepende sessie 1: intervisie met Goes, Zoeterwoude, Maastricht, Tilburg Lunch Verdiepende sessie 2: intervisie met Den Haag, Boxtel, Groningen, SW-Fryslân Wrap up tea Pilothouders in gesprek met pilotcoach Tweede ring-deelnemers: verdieping op de vier generieke vragen Einde en borrel e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 2

3 Startbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 3

4 Startbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 4

5 27/11 Startoverleg 7/1 Start Werving Pilots / 2 e ring 11/2 Deadline Werving 18/2 Start Selectie en Advies 5/3 Sessie met juristen 7/3 Begeleidingscommissie Selectie en communicatie Intake Pilots / Kick-off Pilotcoaches 18/4 Startbijeenkomst 20/5 Pilotbijeenkomst 1 Voortgangsoverleg OG 12/9 Pilotbijeenkomst 2 Begeleidingscommissie 5/11 Pilotbijeenkomst 3 Eindrapportage 90% Begeleidingscommissie Eindrapportage definitief Slotbijeenkomst Proceslijn project dec feb apr juni aug okt dec jan mrt mei juli sep nov jan

6 Pilots Energietransitie en Omgevingswet Opzet van het proces Startbijeenkomst pilots, 3 pilotbijeenkomsten en een slotbijeenkomst Rollen: Pilothouder: vrager van kennis & expertise voor het Pilots ET&OW-pilotproces Pilotcoach: trekker van het Pilots ET&OW-pilotproces 2 e Ring deelnemer: meelerende gemeente via de Pilotbijeenkomsten Consortium: organisatie, begeleiding en monitoring van het Pilots ET&OW-proces, aanbieder van kennis en expertise waar nodig in het traject Begeleidingscommissie: opdrachtgever en toezichthouder van het gehele project, aanbieder van kennis en expertise waar nodig in het traject Pilotbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 6

7 Pilots Energietransitie en Omgevingswet Pilots als kennisbasis Dat een pilot aan meerdere generieke onderzoeksvragen kan bijdragen, maar dat een pilot primair één specifieke onderzoeksvraag adopteert Rondom de pilots wordt een kennis- en leertraject georganiseerd dat geheel wordt gefinancierd vanuit dit project Het kennis- en leertraject concentreert zich rond Pilotbijeenkomsten en richt zich op het beantwoorden van de onderzoeksvragen, het delen van ervaringen met andere pilots én het betrekken van kennis uit een tweede ring van deelnemende gemeenten Elke pilot krijgt een coach toegewezen die actief een bijdrage levert aan de vraagarticulatie én het inzetten van stappen om de onderzoeksvraag te beantwoorden Pilotbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 7

8 Pilots Energietransitie en Omgevingswet Wat verwachten we van de pilots? Dat er een antwoord geformuleerd wordt op de vraag waar de pilot trekker op is, zo concreet mogelijk in samenhang met juridische borging in het Omgevingswet instrumentarium Tussen bijeenkomsten door een vervolgstap zetten in het eigen traject Bijdrage aan monitoring en evaluatie (evaluatieformulieren invullen) Pilots Energietransitie en Omgevingswet Wat verwachten we van de 2 e Ring? Deelname aan pilotbijeenkomsten vanuit eigen casus en expertise Dat er mee wordt gedacht met de leervragen waar de pilots trekker op zijn, zo concreet mogelijk vanuit het inbrengen van input uit de eigen praktijk Bijdrage aan monitoring en evaluatie (evaluatieformulieren invullen) Pilotbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 8

9 Pilots Energietransitie en Omgevingswet Overzicht specifieke leervragen pilots Specifieke onderzoeksvraag 1: Hoe ziet een programma energietransitie, op het niveau van een wijk, stadsdeel, gemeente eruit? Gemeente Goes Specifieke onderzoeksvraag 2: Het omgevingsplan is het centrale kerninstrument, met alle regels over (activiteiten in de) fysieke omgeving. Hoe worden de transitievisie warmte en warmteplannen hierin opgenomen/verwerkt? Gemeente Den Haag Specifieke onderzoeksvraag 3: Het omgevingsplan is het centrale kerninstrument, waarin alle regels over (activiteiten in de) fysieke omgeving een plaats moeten krijgen. Hoe wordt de RES hierin opgenomen/verwerkt? Gemeente Zoeterwoude Pilotbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 9

10 Pilots Energietransitie en Omgevingswet Overzicht specifieke leervragen pilots Specifieke onderzoeksvraag 4: Vindt aanwijzing van gebieden voor aardgasloze wijken plaats in het omgevingsplan? En welke belemmeringen of knelpunten geeft de Gaswet? Gemeente Maastricht Specifieke onderzoeksvraag 5: Hoe kan worden voorkomen dat de energietransitie sectoraal wordt benaderd, terwijl het één van de opgaven in het gebied is? Gemeente Boxtel Specifieke onderzoeksvraag 6: Welke besluiten (voor welke activiteiten) zijn nodig om een wijk aardgasvrij te maken en welke rol spelen de diverse kerninstrumenten daarbinnen? Gemeente Groningen Pilotbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 10

11 Pilots Energietransitie en Omgevingswet Overzicht specifieke leervragen pilots Specifieke onderzoeksvraag 7: Hoe en waar leg je de samenwerking (tussen gemeente, bedrijven en burgers) vast? Welke instrumenten van de Omgevingswet kun je hiervoor gebruiken? Gemeente Tilburg Specifieke onderzoeksvraag 8: Welke knelpunten komen er uit de Mijnbouwwet en hoe kunnen de beoordelingsregels voor geothermie opgenomen worden in het omgevingsplan (incl. cumulatieve effecten)? Gemeente Súdwest-Fryslân Pilotbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 11

12 Pilots Energietransitie en Omgevingswet Communicatie & contact Smoelenboek in de maak Om elkaar hierna te kunnen benaderen maken wij een smoelenboek, hiervoor wordt u op de foto gezet! Communicatie De kaart met alle gehonoreerde pilots en 2 e ring wordt beschikbaar gesteld. Op de website van Platform31 worden communicatie uitingen geplaatst, evenals uitkomsten van bijeenkomsten. Vragen en opmerkingen Heeft u na deze bijeenkomst nog vragen? Dan kunt u terecht bij Geiske Bouma (geiske.bouma@tno.nl / ) of Maarten Hoorn (maarten.hoorn@platform31.nl / ) Pilotbijeenkomst Pilots Energietransitie en Omgevingswet 12

13 Handvatten voor het omgevingsplan Staalkaarten

14 Een staalkaart: Geen blauwdruk! Inspiratiebron voor het opstellen van een omgevingsplan: Selectief Samenhangend Representatief 21/5/19

15 De eerste tranche: 4 staalkaarten Gebiedsgericht Centrum stedelijk Buiten centrum stedelijk Thematisch Bedrijfsmatige activiteiten Energietransitie 21/5/19

16 Stappenplan 21/5/19

17 Beleidscyclus 21/5/19

18 Staalkaart Energietransitie 21/5/19

19 Casus Waterstad Middelgrote stad in het oosten van het land Ambitie om in 2035 de gebouwde omgeving op een duurzame manier van warmte te voorzien Veel windturbines en zonnepanelen nodig Mogelijkheid van aanleg warmtenet wordt verkend Verschillende wijken met verschillende kwaliteiten van woningen Energietransitie wordt integraal benaderd 21/5/19

20 Drie gebieden Gebied A: van gas los bestaande bouw Gebied B: kleinschalig Energielandschap Gebied C: nieuwbouw 21/5/19

21 Kenmerken van A - Bloemkoolwijk uit de jaren 70 - Aardgas en riolering zijn binnen 10 jaar aan vernieuwing toe - De meeste woningen hebben minimale isolatiewaarde - Bewoners zijn al gestart met isolatie van hun woning - Twee opties op de gebouwde omgeving te verwarmen - Warmtenet - Verzwaard elektriciteitsnet 21/5/19

22 Omgevingswaarde Artikel 2.1 Voor gebouwen met een woonfunctie geldt vanaf 1 januari 2035 de volgende omgevingswaarde: de met verwarming van deze gebouwen gepaarde CO2 uitstoot is ten opzichte van het tijdstip van de eerste vaststelling van het warmtetransitieplan gereduceerd met ten minste 70%. Artikel 2.2 De omgevingswaarde, bedoeld in artikel 2.1, is een inspanningsverplichting voor het college van burgemeester en wethouders. 21/5/19

23 Functie met bijbehorende activiteit Artikel 3.1 Ter plaatse van de functie wonen zijn uitsluitend de volgende activiteiten toegestaan: a) wonen; b) Het bouwen, installeren en gebruiken van voorzieningen die nodig zijn voor een duurzame energieen warmtevoorziening van de woning. Artikel 3.2 Bij het gebruik van een warmtepomp wordt niet meer dan 35 db(a) geluidproductie veroorzaakt op de buitengevel van een verblijfsruimte van derden 21/5/19

24 Zonnepanelen en cultuurhistorische gebouwen artikel Een omgevingsvergunning voor het installeren en gebruiken van zonnepanelen op of aan gebouwen, die onderdeel uitmaken van een beschermd stads- of dorpsgezicht of een aangewezen monument wordt slechts verleend, indien de cultuur-historische waarden niet onevenredig worden aangetast. 2. Het bevoegd gezag stelt een beleidsregel vast voor de toepassing van het eerste lid. 21/5/19

25 Drie gebieden Gebied A: van gas los bestaande bouw Gebied B: kleinschalig Energielandschap Gebied C: nieuwbouw 21/5/19

26 Kenmerken van B - Overwegend agrarisch gebied dat wordt getransformeerd tot een aantrekkelijk energielandschap - Zowel windturbines als zonne-pv kunnen hier worden gerealiseerd. - Uitnodigingsbeleid. - Randvoorwaarde: gebied moet versterkt worden met verdere natuurontwikkeling. - Het gebied blijft een agrarische functie behouden 21/5/19

27 Omgevingswaarde Artikel 2.1 Op de gronden met de functie kleinschalig energielandschap bedoeld in artikel 3.1 bevinden zich vanaf 1 januari 2030 installaties voor de opwekking van elektrische energie uit duurzame bronnen met een minimaal gezamenlijk vermogen van 15MW Artikel 2.2 De omgevingswaarde is een inspanningsverplichting voor het college van burgemeester en wethouders. 2.3 Het college geeft in ieder geval elke twee jaar door middel van een rapportage inzicht in de mate waarin de omgevingswaarde is bereikt 21/5/19

28 Functies met bijbehorende activiteiten Artikel 3.1 Ter plaatse van de functie kleinschalig energielandschap zijn uitslutiend de volgende activiteiten toegestaan. a. Het bouwen en exploiteren van een agrarisch bedrijf b. Het bouwen en exploiteren van een vergistingsinstallatie c. Het bouwen en exploiteren van een windturbine d. Het bouwen en exploiteren van een paneel voor electriciteitesopwekking 21/5/19

29 Windturbine (algemene regel) 3.2 Bij het exploiteren van een windturbine geldt at: a. Geen kwetsbare gebouwen en beperkt kwetsbare locaties binnen de contour met een standaardwaarde voor het plaatsgebonden risico van ten hoogste één op de honderdduizend per jaar liggen; b. De ashoogte van een windturbine niet meer dan 100 meter bedraagt c. De tiphooge van een windturbine niet meer dan 150 meter bedraag d. Deze cumulatief niet meer dan 47dBLden en 41 dblnight geluidproductie veroorzaakt op een geluidgevoeling gebouw of geluidgevoelige functie e. Deze niet meer dan 17 dagen per jaar gedurende meer dan 20 minuten per dag slagschaduw veroorzaken op enige buitengevel van een beperkt kwetsbaar gebouw voor zover zich daarin een daglichtvoorziening bevindt 21/5/19

30 Windturbine (vergunning) Artikel Het is verboden zonder omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit een windturbine te bouwen en te exploiteren. 2. Het bevoegd gezag verleent de omgevingsvergunning alleen als aan de volgende voorwaarden is voldaan: a. de te bouwen windturbine is gesitueerd binnen de plaatsingszones; en b. de aanvraag geeft inzicht in de wijze waarop burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties de mogelijkheid hebben gekregen tot participatie in de exploitatie van de windturbine 21/5/19

31 Meer informatie 21/5/19

32 Intervisie Leervraag van de pilot staat centraal Advisering via vier stappen Moderator e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 32

33 Generieke vragen 1. Welke kansen en beperkingen biedt de Omgevingswet voor (het versnellen van) de energietransitie? 2. Op welke manier kunnen de kerninstrumenten omgevingsvisie, programma en omgevingsplan worden ingezet en wat is de relatie tussen deze instrumenten? 3. Welke nieuwe mogelijkheden biedt het instrument omgevingsplan in relatie tot de energietransitie in het algemeen en specifieke opgaven daarbinnen, zoals van het gas los, opwekken van hernieuwbare energie (windmolens, geothermie, bodemenergie, zonne-energie, warmtenetten)? 4. Hoe kan worden voorkomen dat energietransitie sectoraal wordt benaderd, terwijl het één van de opgaven in het gebied is? e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 33

34 Generieke vragen e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 34

35 Generieke vragen 1. Welke kansen en beperkingen biedt de Omgevingswet voor (het versnellen van) de energietransitie? Omgevingsvisie als versnellend en stimulerend instrument, mits daarin wordt afgewogen i.p.v. opgeteld Participatie voor draagvlak energietransitie Experimenteren met flexibiliteit (OW en nu al met de Chw) Bredere scope dan Wro: fysieke leefomgeving Spannend en complex: twee vakwerelden komen samen, spreek elkaar! Van beleidscyclus naar wervelwind e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 35

36 Generieke vragen 2. Op welke manier kunnen de kerninstrumenten omgevingsvisie, programma en omgevingsplan worden ingezet en wat is de relatie tussen deze instrumenten? Omgevingsvisie: integraal afgewogen doelen. Input vanuit RES en TvW. Programma: hoe haal je die doelen? TvW wordt in een programma concreet uitgewerkt. Omgevingsplan: juridische achtervang, bindende regels. OP = Wijkuitvoeringsplan? Maak uitvoering ET concreet met omgevingswaarden! Ruimte laten voor wisselwerking en ontwikkeling: levende instrumenten e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 36

37 Generieke vragen 3. Welke nieuwe mogelijkheden biedt het instrument omgevingsplan in relatie tot de energietransitie in het algemeen en specifieke opgaven daarbinnen, zoals van het gas los, opwekken van hernieuwbare energie? Flexibiliteit: werken met open normen en beleidsregels Maak gebruik van omgevingswaarden Bredere scope: fysieke leefomgeving Onbeperkte looptijd en dus aanpasbaar Bindendere regels vaststellen: Dit gebied is over 8 jaar aardgasvrij e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 37

38 Generieke vragen 4. Hoe kan worden voorkomen dat energietransitie sectoraal wordt benaderd, terwijl het één van de opgaven in het gebied is? Opgave- en gebiedsgericht insteken van beleid, zoals Omgevingsvisie. Energietransitie niet doorschuiven naar een programma! Integraliteit = afwegen, niet optellen Vakwerelden ET en OW moeten elkaar (leren) kennen Doorwerking RES en TvW op gemeentelijk niveau als goede testcase! e Pilotbijeenkomst kennistraject Energietransitie en Omgevingswet 38

39 Bedankt! En tot de 2 e Pilotbijeenkomst Donderdag 12 september Utrecht of Amersfoort