Chronische Aandoeningen

Transcriptie

1 Chronische Aandoeningen Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B Brussel 02 / johan.vanderheyden@iph.fgov.be Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.

2

3 Inhoudstafel Inhoudstafel...71 Samenvatting Inleiding Vragen Indicatoren Resultaten Prevalentie van ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps in het algemeen (MB01_1) België Regio s Prevalentie van specifieke ziekten en aandoeningen Overzicht Astma (MA01_3 - MA01_4) Chronisch longlijden (MA02_3 - MA02_4) Hartinfarct (MA03_3 - MA03_4) Coronaire hartziekte (angina pectoris) (MA04_3 - MA04_4) Hoge bloeddruk (MA05_3 - MA05_4 MA05_5 MA05_6) Beroerte (hersenbloeding, hersentrombose) (MA06_3 - MA06_4) Reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten) (MA07_3 - MA07_4) Artrose (gewrichtsslijtage) (MA08_3 - MA08_4) Lage rugprobleem of andere chronische rugaandoening (MA09_3 - MA09_4) Nekprobleem of andere chronische nekaandoening (MA10_3 - MA10_4) Diabetes (MA11_3 MA11_4 MA11_5 MA11_6 MA11_7) Allergie (MA12_3 - MA12_4) Maagzweer of zweer van de dunne darm (MA13_3 - MA13_4) Levercirrose, ander leverlijden (MA14_3 - MA14_4) Kanker (MA15_3 - MA15_4) Ernstige hoofdpijn zoals migraine (MA16_3 - MA16_4) Urinaire incontintentie (MA17_3 - MA17_4) Chronische angst (MA18_3 - MA18_4) Depressie (MA19_3 - MA19_4) Permanent letsel of defect veroorzaakt door een ongeval (MA21_3 - MA21_4) Schildklierafwijkingen (MA22_3 - MA22_4) Glaucoom (MA23_3 - MA23_4) Cataract (MA24_3 - MA24_4) Ziekte van Parkinson (MA25_3 - MA25_4) Epilepsie (MA26_3 - MA26_4) Langdurige vermoeidheid (MA27_3 - MA27_4) Osteoporose (MA28_3 - MA28_4) Heupfractuur (gebroken heup) (MA29_3 - MA29_4) Ernstige darmstoornissen (MA30_3 - MA30_4) Nierstenen (MA31_3 - MA31_4) Ernstige nierziekte (MA32_3 - MA32_4) Chronische blaasontsteking (MA33_3 - MA33_4) Ernstige of chronische huidaandoening (MA34_3 - MA34_4) Galstenen of galblaasontsteking (MA35_3 - MA35_4) Prostaatklachten (MA36_3 - MA36_4) Bespreking Bibliografie Tabellen Chronische aandoeningen bladzijde 71 -

4

5 Samenvatting In deze module wordt nagegaan in welke mate chronische aandoeningen voorkomen in de algemene bevolking. Daar het gaat om zelfgerapporteerde informatie moeten de resultaten met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Toch zijn enquêtegegevens over chronische ziekten van groot belang omdat ze vaak de enige informatiebron zijn om de grootteorde van belangrijke gezondheidsproblemen in de algemene bevolking in te schatten. Meer dan één op de vier personen (27,2%) geeft aan minstens één langdurige ziekte, langdurige aandoening of handicap te hebben. Het percentage personen met een langdurige aandoening stijgt sterk met de leeftijd. Bij kinderen en jongeren onder de 15 jaar is dit 9,1%; bij 75-plussers is dit bijna 60%. Hoe lager het opleidingsniveau, hoe hoger de kans dat men een langdurige aandoening rapporteert. In het Brussels Gewest vinden we een hoger percentage mensen met een langdurige aandoening dan in de andere 2 gewesten, maar in vergelijking met andere grote steden zoals Antwerpen en Gent stellen we geen verschillen vast. Het aantal personen met een langdurige aandoening is in 2008 licht toegenomen tegenover de vorige enquêtejaren 1997, 2001 en In vergelijking met 2004 steeg het percentage personen met een langdurige aandoening van 23,8% naar 27,2%. Dit is voor een stuk te wijten aan de veroudering van de bevolking, maar ook als we hiervoor corrigeren zien we een significante toename. In de gezondheidsenquête wordt gevraagd of de respondenten in de afgelopen 12 maanden last hadden van één van de volgende specifieke chronische aandoeningen: Astma (ook allergisch astma) Chronische bronchitis, chronisch obstructief longlijden, emfyseem Hartinfarct Coronaire hartziekte (angina pectoris) Hoge bloeddruk (hypertensie) Beroerte (hersenbloeding, hersentrombose) Reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten) Artrose (gewrichtsslijtage) Lage rugprobleem of andere chronische rugaandoening Nekprobleem of andere chronische nekaandoening Suikerziekte Allergie, zoals neusloop, oogontsteking, huiduitslag, voedselallergie, of andere (maar geen allergisch astma) Maagzweer of zweer aan de 12- vingerige darm Levercirrose, ander leverlijden Kanker (kwaadaardig gezwel, ook inbegrepen leukemie en lymfeklierkanker Ernstige hoofdpijn zoals migraine Urinaire incontinentie, problemen om de urine op te houden Chronische angst Ernstige somberheid of depressie voor een periode van minstens 2 weken Andere mentale gezondheidsproblemen Permanent letstel of defect veroorzaakt door een ongeval Schildklierafwijkingen Glaucoom (verhoogde oogdruk) Cataract (staar) Ziekte van Parkinson Epilepsie Langdurige vermoeidheid voor een periode van minstens 3 maanden Osteoporose (ontkalking van het bot) Gebroken heup Ernstige darmstoornissen voor een periode van minstens 3 maanden Nierstenen Ernstige nierstenen behalve nierstenen Chronische blaasontsteking Ernstige of chronische huidaandoening Galstenen of galblaasontsteking Prostaatklachten (enkel voor mannen) Chronische aandoeningen bladzijde 73 -

6 Bij mannen zijn de 5 meest voorkomende aandoeningen in dalende frequentie van voorkomen: lage rugprobleem (14,5%), allergie (11,5%), hoge bloeddruk (11,0%), artrose (8,4%) en nekprobleem (6,5%). Bij vrouwen vinden we in de top 5 dezelfde aandoeningen terug, maar in een andere volgorde: lage rugprobleem (18,9%), artrose (16,8%), allergie (14,5%), hoge bloeddruk (14,4%) en nekprobleem (12,2%). De meeste chronische aandoeningen worden vaker gerapporteerd door vrouwen dan door mannen. Dit is het geval voor hoge bloeddruk, artrose, reumatoide artritis, lage rugprobleem, nekprobleem, allergie, ernstige hoofdpijn, incontinentie, chronische angst, depressie, schildklierlijden, glaucoom, cataract, chronische vermoeidheid, osteoporose, ernstig darmlijden en chronische blaasontsteking. Coronaire hartziekte, een permanent letsel veroorzaakt door een ongeval en nierstenen komen vaker voor bij mannen. Bij 65-plussers liggen de prevalenties uiteraard een stuk hoger. 33,7% van de mannen van 65 jaar en ouder geeft aan te lijden aan hoge bloeddruk en 27,3% heeft artrose. Verder blijkt dat in deze groep 24,2% een lage rugprobleem heeft, 14,8% prostaatlijden en 13,6% een nekprobleem. Belangrijke ziekten zoals diabetes en chronisch longlijden komen voor bij ongeveer 11% van de mannelijke 65-plussers. Bij vrouwen van 65 jaar en ouder is de meest gerapporteerde aandoening artrose: 1 op de 2 vrouwelijke 65- plussers heeft hier last van. 39,3% van de vrouwen in deze leeftijdsgroep klaagt over hoge bloeddruk, 36,6% heeft een lage rugprobleem en 25,7% verklaart aan reumatoïde artritis te lijden. Reumatoïde artritis is nochtans een vrij specifieke aandoening. Hoogstwaarschijnlijk bestempelen de respondenten van de gezondheidsenquête ook heel wat andere vormen van gewrichtslijden als reumatoïde artritis. Enkele andere opvallende vaststellingen bij vrouwelijke 65-plussers zijn het hoog percentage vrouwen met osteoporose (22,7%), urinaire incontinentie (13,5%) en chronische angst (10,9%). De evolutie van het voorkomen van chronische aandoeningen in de algemene bevolking is geen eenduidig verhaal. Een aantal chronische aandoeningen is duidelijk toegenomen: hoge bloeddruk, diabetes, artrose, schildklierlijden en cataract. De toename van deze aandoeningen kan deels verklaard worden door de veroudering van de bevolking het zijn inderdaad ziekten die vooral voorkomen bij ouderen maar ook als met dit effect rekening gehouden wordt, zien we tussen 1997 en 2008 een significante stijging. De toename van kanker en botontkalking of osteoporose kan daarentegen volledig verklaard worden door de veroudering van de bevolking. Opvallend is dat sommige ziekten en gezondheidsproblemen tussen 1997 en 2008 significant zijn afgenomen: chronisch longlijden, ernstige hoofdpijn zoals migraine, chronische vermoeidheid en ernstige vormen van darmlijden. Naast leeftijd en geslacht blijft het opleidingsniveau, als socio-economische parameter, één van de belangrijkste determinanten van ziekte. Voor maar liefst 17 van de 35 ziekten en problemen die voorkomen in de lijst noteren we een significante toename van het risico op ziekte naarmate het opleidingsniveau daalt. Dit geldt ondermeer voor ernstige ziekten zoals hartinfarct, diabetes, chronisch longlijden en maagzweer. Slechts voor één aandoening noteren we een hoger risico voor de hoogst opgeleiden, met name voor allergie. De urbanisatiegraad van de gemeente waar de respondent woont beïnvloedt doorgaans nauwelijks het vóórkomen van ziekte. Er zijn wel enkele uitzonderingen: astma, chronisch longlijden, maagzweer en zweer van de dunne darm worden vaker gerapporteerd door mensen die wonen in grote steden dan door inwoners van plattelandsgemeenten. Voor heel wat chronische aandoeningen is de prevalentie hoger in Brussel en Wallonië dan in Vlaanderen. Toch zijn er aanwijzingen dat de verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië aan het verkleinen zijn. Zo kwamen diabetes, ernstige hoofdpijn zoals migraine, chronische vermoeidheid, en osteoporose in 1997 nog significant vaker voor in Wallonië dan in Vlaanderen terwijl dit in 2008 niet langer het geval is. Chronische aandoeningen bladzijde 74 -

7 De grote meerderheid van de personen met een chronische aandoening wordt hiervoor opgevolgd door een dokter of een andere gezondheidswerker. Voor sommige aandoeningen (bv. hartinfarct) is dit nagenoeg 100%, maar ook 67% van de personen met een permanent letsel als gevolg van een ongeval contacteerde hiervoor in de 12 maanden voorafgaand aan de bevraging een dokter of een andere gezondheidswerker. Chronische aandoeningen bladzijde 75 -

8 1. Inleiding Ziekten en langdurige aandoeningen brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg. Voor een gezondheidsbeleid is het dus belangrijk om de prevalentie van deze aandoeningen te kennen, om te weten welke aandoeningen het meest frequent voorkomen en om na te gaan welke impact deze aandoeningen hebben op het functioneren en op de medische consumptie. (1). Personen die lijden aan chronische aandoeningen hebben meer gezondheidsbehoeften en hogere gezondheidskosten (2). Informatie over de prevalentie van deze ziekten is dus nodig om de gezondheidsbehoeften en de bijhorende gezondheidskosten te kunnen inschatten. Het nut van een module over chronische ziekten in een gezondheidsenquête situeert zich op verschillende terreinen. 1. Het instrument laat toe om prevalenties te bepalen van specifieke WGO-indicatoren, met name de prevalentie van kanker, hart- en vaataandoeningen, aandoeningen van het bewegingsstelsel, diabetes en chronische aandoeningen van de luchtwegen. 2. Een gezondheidsenquête laat toe belangrijke informatie te verzamelen over chronische ziekten en aandoeningen waar anders nagenoeg geen informatie over beschikbaar is: b.v. migraine, allergie, 3. Aan de hand van een gezondheidsenquête kunnen prevalentiegegevens die via andere bronnen bekomen werden, gevalideerd worden. Bovendien zijn de gegevens van een gezondheidsenquête in regel representatief voor de ganse bevolking. 4. Een gezondheidsenquête is een ideaal instrument voor het meten van co-morbiditeit omdat op hetzelfde moment informatie wordt ingewonnen over het voorkomen van een groot aantal verschillende aandoeningen. 5. Op basis van een gezondheidsenquête kan het verband gelegd worden tussen de aanwezigheid van chronische aandoeningen en functionele beperkingen. 6. Aan de hand van de gegevens van een gezondheidsenquête kan het verband bestudeerd worden tussen het voorkomen van chronische ziekten en de medische consumptie, zowel voor wat betreft de contacten met artsen (huisarts, specialist), opname in het ziekenhuis als het gebruik van geneesmiddelen. Zeker en vast dient ook gewezen te worden op de beperkingen van een gezondheidsenquête bij het inschatten van prevalenties van chronische ziekten. Het gaat om zelfgerapporteerde informatie. Het is mogelijk dat de aan- of afwezigheid van een bepaalde ziekte fout gerapporteerd wordt omdat de respondent onvoldoende medische kennis heeft. Uit onderzoek is gebleken dat vooral bij oudere personen de validiteit van de bekomen informatie verschilt naargelang de soort aandoening (3). Een vertekening van de resultaten kan ook optreden als de prevalentie van chronische ziekten systematisch verschillend is bij responders en non-responders. Opgemerkt moet worden dat met de term prevalentie hier een periodeprevalentie bedoeld wordt (de frequentie van aanwezigheid van een aandoening in de periode van 1 jaar voor de bevraging). Gezien het in de regel om chronische condities gaat is dit geen probleem. Tabel 1. vermeldt de verschillende chronische aandoeningen die in de gezondheidsenquête aan bod komen. De lijst was in de eerste gezondheidsenquête in 1997 gebaseerd op de vragenlijst van de Nederlandse Gezondheidsenquête (4). In 2001 en 2004 werden enkele aanpassingen doorgevoerd. In 2008 werd de lijst aangevuld en geharmoniseerd met de vragen voorgesteld in het kader van de uitbouw van de European Health Interview Survey (EHIS). Dit betekent dat in de toekomst de meeste indicatoren die in deze module voorgesteld worden zullen kunnen vergeleken worden met andere Europese landen. De aandoeningen betreffen in wezen gezondheidsproblemen van langdurige aard, met uitzondering van heupfractuur. Deze laatste conditie wordt weerhouden om het ook kan beschouwd worden als een indicator voor ernstige osteoporose in de oudere bevolking Chronische aandoeningen page 76

9 Tabel 1 Lijst van bevraagde aandoeningen en beschikbaarheid van informatie per enquêtejaar, Gezondheidsenquête, België, Aandoening Astma (ook allergisch astma) x x x Chronische bronchitis, chronisch obstructief longlijden, emfyseem x x x Hartinfarct 1 x Coronaire hartziekte (angina pectoris) 1 x Hoge bloeddruk (hypertensie) x x x x Beroerte (hersenbloeding, hersentrombose) x x x x Reumatoïde artritis (ontsteking van de gewrichten) x x x x Artrose (gewrichtsslijtage) x x x x Lage rugprobleem of andere chronische rugaandoening 2 x x x x Nekprobleem of andere chronische nekaandoening x x x x Suikerziekte x x x x Allergie, zoals neusloop, oogontsteking, huiduitslag, voedselallergie, of andere (maar geen allergisch astma) x x x x Maagzweer of zweer aan de 12-vingerige darm x x x x Levercirrose, ander leverlijden x x x x Kanker (kwaadaardig gezwel, ook inbegrepen leukemie en lymfeklierkanker x x x x Ernstige hoofdpijn zoals migraine x x x x Urinaire incontinentie, problemen om de urine op te houden x Chronische angst x Ernstige somberheid of depressie voor een periode van minstens 2 weken x x x x Andere mentale gezondheidsproblemen x Permanent letstel of defect veroorzaakt door een ongeval x Schildklierafwijkingen x x x x Glaucoom (verhoogde oogdruk) x x x x Cataract (staar) x x x x Ziekte van Parkinson x x x x Epilepsie x x x x Langdurige vermoeidheid voor een periode van minstens 3 maanden x x x Osteoporose (ontkalking van het bot) x x x x Gebroken heup x x x x Ernstige darmstoornissen voor een periode van minstens 3 maanden x x x x Nierstenen x x x x Ernstige nierstenen behalve nierstenen x x x x Chronische blaasontsteking x x x x Ernstige of chronische huidaandoening x x x x Galstenen of galblaasontsteking x x x x Prostaatklachten 3 x x x x 1 In 1997, 2001 en 2004 werd de vraag gesteld naar Ernstige hartkwaal of hartinfarct. Om te harmoniseren met de EHIS vragenlijst werd deze vraag 2008 niet hernomen en vervangen door de 2 EHIS-vragen. Dit heeft tot gevolg dat een vergelijking met vorige jaren niet mogelijk is. 2 In 1997, 2001 en 2004 werd de volgende formulering gebruikt : Rugaandoeningen van hardnekkige aard (langer dan 3 maanden) lumbago, ischias, discushernia. De formulering werd veranderd omwille van de integratie in EHIS. Dit heeft tot gevolg dat een vergelijking met vorige jaren niet mogelijk is. 3 In 1997 werd dit enkel bevraagd bij ouderen Chronische aandoeningen bladzijde 77 -

10 2. Vragen Twee vragen hebben betrekking op chronische morbiditeit in het algemeen: MB01. Hebt u een of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps? MB02. Welke langdurige ziekte(n), langdurige aandoening(en) of handicap(s) hebt u? De vraagstelling i.v.m. specifieke chronische ziekten of aandoeningen doorloopt de lijst die in de inleiding vermeld wordt aan de hand van de volgende vraag: MA01. Ik zal u een aantal ziekten of aandoeningen opnoemen. Kunt u voor elke ziekte of aandoening aanduiden of u die hebt, of ooit gehad hebt? Indien het antwoord voor een bepaalde ziekte of aandoening JA is, worden 2 bijkomende vragen gesteld: MA02. Werd deze aandoening vastgesteld door een dokter? MA03. Hebt u deze ziekte/aandoening de afgelopen 12 maanden gehad? Indien het antwoord op deze laatste vraag JA is, wordt nog 1 bijkomende vraag gesteld: MA04. Bent u voor deze ziekte of aandoening de afgelopen 12 maanden opgevolgd door een dokter of een andere gezondheidswerker? Voor personen die positief antwoorden op de vraag of ze de afgelopen 12 maanden aan hoge bloeddruk leden worden de volgende bijkomende vragen gesteld: MA05. Hebt u hiervoor de afgelopen 12 maanden een dieet gevolgd? MA06. Hebt u hiervoor de afgelopen 12 maanden geneesmiddelen ingenomen? Voor personen die positief antwoorden op de vraag of ze de afgelopen 12 maanden aan diabetes of suikerziekte leden worden de volgende bijkomende vragen gesteld: MA07. Hebt u hiervoor de afgelopen 12 maanden een dieet gevolgd? MA08. Hebt u hiervoor de afgelopen 12 maanden insulineinspuitingen gekregen? MA09. Hebt u hiervoor de afgelopen 12 maanden pillen of tabletten genomen? Voor personen die positief antwoorden op de vraag of ze de afgelopen 12 maanden aan chronische angst, depressie of andere mentale gezondheidsproblemen leden worden de volgende bijkomende vragen gesteld? MA10 MA12 MA14. Hebt u hiervoor de afgelopen 12 maanden geneesmiddelen ingenomen? MA11 MA13 MA15. Hebt u hiervoor de afgelopen 12 maanden psychotherapie gevolgd? Chronische aandoeningen bladzijde 78 -

11 3. Indicatoren De indicatoren die in deze module worden voorgesteld zijn: 1. de prevalentie van langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps in het algemeen; 2. de prevalentie van specifieke chronische aandoeningen; 3. de mate waarin mensen voor de bevraagde aandoeningen in de afgelopen 12 maanden een dokter of andere gezondheidswerker contacteerden; Indicatoren voor specifieke chronische ziekten worden voorgesteld voor alle aandoeningen die bevraagd werden, behalve voor andere mentale gezondheidsproblemen omdat dit begrip te weinig specifiek is. Chronische aandoeningen bladzijde 79 -

12 4. Resultaten 4.1. Prevalentie van ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps in het algemeen (MB01_1) België 27,2% van de totale bevolking geeft aan één of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps te hebben. In de verdere bespreking gebruiken we de notie langdurige aandoeningen Analyse volgens geslacht en leeftijd Het percentage personen met een langdurige aandoening verschilt nauwelijks tussen mannen en vrouwen, maar hangt duidelijk samen met de leeftijd. Bij kinderen en adolescenten jonger dan 15 jaar gaat het om 9,1% van het totaal aantal jongeren. Bij 75-plussers loopt dit percentage op tot bijna 60%. Figuur 1 Percentage van de bevolking dat een of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps heeft, volgens geslacht en leeftijd, België, Gezondheidsenquête 2008 Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken De ruwe cijfers tonen een zeer sterke samenhang tussen het rapporteren van een langdurige aandoening en het opleidingniveau. Naarmate het opleidingsniveau stijgt, daalt het percentage van personen dat een langdurige aandoening rapporteert. Na correctie voor geslacht en leeftijd verminderen de verschillen tussen de opleidingsklassen weliswaar, maar blijft de gradiënt sterk significant. Chronische aandoeningen bladzijde 80 -

13 Het percentage personen dat een langdurige aandoening rapporteert vertoont ook een samenhang met de urbanisatiegraad: stedelingen hebben meer langdurige aandoeningen dan plattelandsbewoners. Evolutie over de tijd Het aantal personen met een langdurige aandoening is in 2008 licht toegenomen tegenover de vorige enquêtejaren 1997, 2001 en In vergelijking met 2004 steeg het percentage personen met een langdurige aandoening van 23,8% naar 27,2%. Dit is voor een stuk te wijten aan de veroudering van de bevolking, maar ook als we hiervoor corrigeren zien we een toename Regio s In het Brussels Gewest zijn er weliswaar relatief meer mensen met een langdurige aandoening dan in de andere 2 gewesten, maar in vergelijking met andere grote steden zoals Antwerpen en Gent stellen we geen verschillen vast. Opmerkelijk is dat het percentage personen met een langdurige aandoeningen in de Waalse grootsteden (Charleroi en Luik) flink lager ligt dan in Antwerpen, Gent en Brussel. Figuur 2 Percentage van de bevolking dat lijdt aan een of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps, volgens jaar en gewest, België, Gezondheidsenquête 2008 Chronische aandoeningen bladzijde 81 -

14 Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest rapporteert 26,2% van de bevolking een langdurige aandoening, een percentage dat iets lager ligt dan voor gans België. Er is een duidelijke samenhang tussen de leeftijd en het voorkomen van aandoeningen: waar in de jongste leeftijdsgroep (0 tot 14 jaar) 8,8% van de bevolking aangeeft aandoeningen te hebben, stijgt dit percentage tot 56,4% in de oudste leeftijdsgroep (75 jaar en ouder). Even duidelijk is de samenhang tussen het opleidingsniveau en het voorkomen van aandoeningen: bij diegenen met geen diploma of enkel een diploma lager onderwijs geeft 40,1% aan een aandoening te hebben; bij de hoogst geschoolden gaat het maar om 19,8%. Na correctie voor leeftijd en geslacht verminderen deze verschillen, maar blijven ze significant. Figuur 3 Percentage van de bevolking dat lijdt aan een of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps, België, Gezondheidsenquête Vlaams Gewest De prevalentie van aandoeningen daalde in het Vlaams Gewest tussen 1997 en 2004, maar nam in 2008 terug toe. Na correctie voor leeftijd en geslacht blijkt het om een significante toename te gaan. Brussels Gewest In het Brussels Gewest rapporteert 30,5% van de bevolking een langdurige aandoening. Er is een duidelijke samenhang tussen de leeftijd en de prevalentie van aandoeningen: bij jongeren (0 tot 14 jaar) rapporteert 13,0% een aandoening, in de leeftijdsgroep van 75 jaar en ouder gaat het om 66,1%. Vooral in Brussel noteren we zeer belangrijke verschillen volgends het opleidingsniveau. De prevalentie van aandoeningen bedraagt 47,8% bij diegenen met enkel een diploma lager onderwijs of geen diploma, terwijl deze slechts 24,0% bedraagt bij personen met een diploma hoger onderwijs. In 1997, 2001 en 2004 bleef de prevalentie van langdurige aandoeningen in het Brussels Gewest vrij constant, maar in 2008 stellen we een belangrijke toename vast, ook na correctie voor leeftijd en geslacht. Chronische aandoeningen bladzijde 82 -

15 Figuur 4 Percentage van de bevolking dat lijdt aan een of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps, volgens geslacht en leeftijd, België, Gezondheidsenquête 2008 Brussels Gewest. Waals Gewest In het Waals Gewest bedraagt de prevalentie van langdurige aandoeningen 27,8%. We vinden geen significante verschillen voor deze indicator tussen mannen en vrouwen. Er is een duidelijke samenhang tussen leeftijd en het voorkomen van aandoeningen: 8,3% van de jongeren (0 tot 14 jaar) meldt reeds een aandoening, bij de 75 plussers gaat het om 63,9%. Net zoals in de andere gewesten daalt het percentage personen met een langdurige aandoening naargelang het opleidingsniveau stijgt. Deze gradiënt vermindert, maar blijft bestaan wanneer we corrigeren voor leeftijd en geslacht. Opmerkelijk is dat de stijging die we observeren in het Vlaams Gewest en in Brussel niet teruggevonden wordt in het Waals gewest. Figuur 5 Percentage van de bevolking dat lijdt aan een of meerdere langdurige ziekten, langdurige aandoeningen of handicaps, volgens geslacht en leeftijd, België, Gezondheidsenquête 2008 Waals Gewest. Chronische aandoeningen bladzijde 83 -

16 4.2. Prevalentie van specifieke ziekten en aandoeningen De prevalentie die hier besproken wordt is de jaarprevalentie, d.i. de aanwezigheid van de betreffende ziekte of aandoening in het afgelopen jaar. Ook indien niet specifiek vermeld gaat het dus over het voorkomen van ziekten of aandoeningen in de 12 maanden voorafgaand aan het interview. Met opvolging door een dokter of andere gezondheidswerker bedoelen we dat de persoon voor de betreffende aandoening een dokter of gezondheidswerker contacteerde in het jaar voorafgaand aan het interview Overzicht Tabel 2 en 3 geven een overzicht van de resultaten voor België voor alle leeftijdsgroepen, voor mannen en vrouwen afzonderlijk. In Tabel 4 en 5 worden deze resultaten voorgesteld voor 65- plussers. Resultaten bij mannen Bij mannen is de meest gerapporteerde aandoening een lage rugprobleem (14,5%). Ook allergie (11,5%), hoge bloeddruk (11,0%), artrose (8,5%), nekprobleem (6,5%) en een permanent letsel door een ongeval (5,8%) komen frequent voor. Voor de andere gerapporteerde chronische ziekten en aandoeningen bedraagt de prevalentie minder dan 5%. Bij 65-plussers liggen de prevalenties uiteraard een heel stuk hoger. 33,7% van de mannen van 65 jaar en ouder geeft aan te lijden aan een hoge bloeddruk en 27,3% heeft artrose. Verder blijkt dat in deze groep 24,2% een lage rugprobleem heeft, 14,8% prostaatklachten en 13,6% een nekprobleem. Resultaten bij vrouwen Bij vrouwen zijn de meest gerapporteerde aandoeningen een lage rugprobleem (18,9%) en artrose (16,8%). Andere aandoeningen waaraan meer dan 10% van de vrouwen lijden zijn hoge bloeddruk (14,4%), allergie (14,4%), een nekprobleem (12,2%) en ernstige hoofdpijn zoals migraine (12,1%). Bij vrouwen van 65 jaar en ouder stellen we hoge prevalenties vast van chronische ziekten. Zo lijdt 50,2% van de vrouwen uit deze leeftijdsgroep aan artrose, 39,3% heeft een hoge bloeddruk, 36,6% een lage rugprobleem, 22,7% osteoporose, 22,1% een nekprobleem en 13,5% urinaire incontinentie. Chronische aandoeningen bladzijde 84 -

17 Tabel 2. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) mannen, alle leeftijden, België % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Lage rugprobleem geen info geen info geen info 14,5 (13,2-15,8) Allergie 11,1 (9,9-12,5) 13,1 (11,9-14,4) 11,7 (10,5-13,0) 11,5 (10,3-13,0) Hoge bloeddruk 7,8 (6,9-8,9) 10,2 (9,2-11,4) 10,9 (1,0-12,0) 11,0 (9,9-12,2) Artrose 8,0 (6,9-9,3) 8,5 (7,6-9,5) 7,9 (7,0-8,8) 8,5 (7,4-9,6) Nekprobleem geen info geen info geen info 6,5 (5,6-7,4) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 5,8 (4,9-6,9) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 5,9 (5,1-6,9) 5,4 (4,7-6,2) 4,7 (4,0-5,5) 4,0 (3,4-4,7) Reumatoïde artritis 3,7 (3,1-4,5) 4,3 (3,7-5,0) 4,3 (3,7-5,1) 3,9 (3,3-4,5) Astma geen info 5,1 (4,4-5,8) 4,3 (3,6-5,1) 3,8 (3,2-4,6) Chronisch longlijden geen info 5,4 (4,7-6,1) 5,4 (4,7-6,2) 3,8 (3,2-4,5) Depressie 3,9 (3,2-4,8) 4,0 (3,4-4,7) 3,9 (3,2-4,7) 3,4 (2,7-4,3) Diabetes 2,0 (1,6-2,6) 2,7 (2,2-3,2) 3,4 (2,8-4,0) 3,3 (2,8-4,0) Chronische angst geen info geen info geen info 3,3 (2,6-4,1) Prostaatklachten geen info 3,5 (3,0-4,0) 3,6 (3,1-4,2) 3,1 (2,5-3,7) Maagzweer 2,5 (2,0-3,1) 2,8 (2,4-3,4) 2,4 (2,0-2,9) 3,0 (2,4-3,9) Langdurige vermoeidheid 2,9 (2,4-3,5) 2,8 (2,2-3,6) 2,0 (1,6-2,5) 2,6 (2,3-2,9) Ernstige of chronische huidaandoening 3,1 (2,4-3,8) 2,9 (2,4-3,4) 3,5 (2,8-4,3) 2,4 (1,8-3,3) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 2,1 (1,6-2,7) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 1,8 (1,5-2,3) Darmziekte, langer dan 3 maanden 2,4 (1,8-3,1) 2,2 (1,8-2,7) 2,6 (2,1-3,2) 1,6 (1,2-2,1) Kanker 0,6 (0,4-1,0) 1,1 (0,1-1,4) 0,7 (0,5-1,0) 1,6 (1,2-2,1) Cataract 0,6 (0,5-0,9) 1,0 (0,8-1,3) 1,2 (1,0-1,6) 1,5 (1,1-1,9) Schildklierlijden 0,8 (0,5-1,4) 1,3 (1,0-1,7) 1,2 (0,9-1,6) 1,3 (1,0-1,7) Osteoporose 0,7 (0,4-1,2) 1,2 (0,9-1,7) 0,8 (0,6-1,1) 1,2 (0,9-1,6) Glaucoom 1,0 (0,7-1,4) 1,5 (1,0-2,2) 1,7 (1,3-2,2) 1,0 (0,7-1,3) Nierstenen 0,9 (0,6-1,3) 0,7 (0,5-1,1) 1,0 (0,7-1,4) 0,8 (0,6-1,2) Beroerte 0,5 (0,3-0,8) 0,6 (0,4-0,8) 0,6 (0,4-0,8) 0,8 (0,6-1,1) Hartinfarct geen info geen info geen info 0,8 (0,6-1,0) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 0,7 (0,4-1,1) 0,4 (0,3-0,6) 0,4 (0,3-0,7) 0,5 (0,4-0,8) Chronische blaasontsteking 0,7 (0,5-1,0) 0,9 (0,6-1,2) 1,0 (0,7-1,4) 0,5 (0,3-0,8) Epilepsie 0,5 (0,2-1,1) 0,7 (0,5-1,0) 0,9 (0,6-1,3) 0,5 (0,3-0,8) Leverlijden geen info geen info geen info 0,4 (0,3-0,7) Galstenen of galblaasontsteking 0,2 (0,1-0,4) 0,5 (0,3-0,7) 0,5 (0,3-0,8) 0,4 (0,2-0,6) Ziekte van Parkinson 0,2 (0,1-0,3) 0,3 (0,2-0,5) 0,2 (0,1-0,4) 0,3 (0,2-0,7) Gebroken heup 0,2 (0,1-0,3) 0,4 (0,2-0,6) 0,2 (0,1-0,4) 0,2 (0,1-0,4) Chronische aandoeningen bladzijde 85 -

18 Tabel 3. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) vrouwen, alle leeftijden, België % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Lage rugprobleem geen info geen info geen info 18,9 (17,5-20,4) Artrose 12,3 (11,0-13,7) 15,2 (13,9-16,5) 12,7 (11,7-13,8) 16,8 (15,6-18,1) Allergie 14,7 (13,3-16,2) 14,4 (13,3-15,7) 14,9 (13,6-16,3) 14,4 (13,1-15,8) Hoge bloeddruk 10,5 (9,4-11,8) 12,9 (11,7-14,2) 13,6 (12,6-14,8) 14,4 (13,2-15,7) Nekprobleem geen info geen info geen info 12,2 (11,1-13,4) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 13,6 (12,3-15,0) 13,1 (12,1-14,2) 10,9 (9,8-12,0) 12,1 (10,9-13,5) Reumatoïde artritis 7,4 (6,3-8,7) 8,5 (7,5-9,6) 7,3 (6,5-8,1) 7,8 (6,9-8,7) Depressie 7,0 (6,0-8,1) 6,4 (5,6-7,2) 5,9 (5,2-6,8) 6,4 (5,6-7,2) Osteoporose 4,1 (3,3-4,9) 5,9 (5,0-6,8) 5,6 (5,0-6,3) 6,2 (5,5-7,1) Schildklierlijden 4,5 (3,7-5,5) 5,5 (4,7-6,4) 5,8 (5,1-6,5) 6,0 (5,2-6,9) Chronische angst geen info geen info geen info 5,8 (5,1-6,6) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 4,6 (3,9-5,3) Astma geen info 4,2 (3,5-4,9) 4,3 (3,5-5,3) 4,6 (3,9-5,3) Langdurige vermoeidheid geen info 5,6 (4,9-6,3) 5,2 (4,5-5,9) 4,5 (3,8-5,3) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 3,9 (3,3-4,6) Chronisch longlijden geen info 5,6 (4,9-6,4) 5,2 (4,6-5,9) 3,6 (3,1-4,3) Darmziekte, langer dan 3 maanden 3,8 (3,1-4,5) 3,7 (3,0-4,5) 3,0 (2,6-3,5) 3,5 (2,9-4,2) Diabetes 2,5 (1,9-3,2) 2,9 (2,4-3,5) 3,6 (3,0-4,2) 3,5 (2,9-4,1) Maagzweer 2,7 (2,1-3,4) 3,5 (2,9-4,2) 3,0 (2,5-3,5) 3,2 (2,7-3,8) Cataract 1,6 (1,1-2,1) 2,4 (1,9-2,9) 2,6 (2,2-3,0) 2,9 (2,5-3,5) Ernstige of chronische huidaandoening 3,6 (2,9-4,5) 3,6 (3,0-4,2) 3,7 (2,9-4,7) 2,8 (2,3-3,5) Glaucoom 1,3 (0,9-1,9) 2,2 (1,8-2,7) 2,1 (1,7-2,6) 1,8 (1,4-2,4) Kanker 1,4 (0,9-2,1) 1,7 (1,2-2,3) 1,3 (1,0-1,7) 1,7 (1,3-2,2) Chronische blaasontsteking 2,6 (2,1-3,2) 2,4 (1,9-2,9) 2,5 (2,1-3,0) 1,7 (1,3-2,1) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 1,4 (1,0-1,9) Beroerte 0,9 (0,5-1,6) 0,5 (0,3-0,8) 0,6 (0,5-0,9) 1,0 (0,7-1,4) Epilepsie 0,7 (0,4-1,3) 0,5 (0,3-0,7) 0,7 (0,5-1,0) 0,9 (0,6-1,3) Galstenen of galblaasontsteking 1,1 (0,8-1,5) 1,1 (0,8-1,5) 1,2 (0,9-1,5) 0,7 (0,5-1,0) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 0,7 (0,5-1,1) 0,7 (0,5-1,1) 0,7 (0,4-1,0) 0,7 (0,5-1,0) Hartinfarct geen info geen info geen info 0,4 (0,3-0,6) Gebroken heup 0,3 (0,1-0,6) 0,5 (0,4-0,8) 0,5 (0,3-0,8) 0,4 (0,3-0,6) Leverlijden geen info geen info geen info 0,4 (0,3-0,6) Nierstenen 0,8 (0,5-1,2) 0,8 (0,5-1,1) 0,9 (0,6-1,3) 0,4 (0,2-0,6) Ziekte van Parkinson 0,4 (0,2-0,8) 0,3 (0,2-0,5) 0,3 (0,2-0,5) 0,3 (0,2-0,6) Chronische aandoeningen bladzijde 86 -

19 Tabel 4. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) mannen, 65 jaar en ouder, België % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Hoge bloeddruk 21,0 (16,9-25,9) 27,3 (23,1-31,9) 30,7 (27,3-34,3) 33,7 (29,0-38,8) Artrose 21,4 (17,3-26,2) 27,7 (23,8-31,9) 23,5 (20,5-26,7) 27,3 (22,8-32,3) Lage rugprobleem geen info geen info geen info 24,2 (19,8-29,3) Prostaatklachten 13,6 (10,3-17,7) 17,3 (14,5-20,6) 16,7 (14,2-19,5) 14,8 (11,9-18,4) Nekprobleem geen info geen info geen info 13,6 (10,6-17,2) Reumatoïde artritis 13,0 (9,5-17,5) 11,8 (9,5-14,7) 11,8 (9,7-14,3) 12,9 (10,1-16,4) Chronisch longlijden geen info 15,2 (12,6-18,2) 14,3 (11,9-17,1) 11,3 (8,9-14,2) Diabetes 9,2 (6,5-12,9) 10,6 (8,4-13,4) 10,7 (8,7-13,1) 11,0 (8,5-14,2) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 9,1 (5,8-14,2) Allergie 6,8 (4,7-9,6) 6,8 (5,1-9,0) 8,6 (6,9-10,8) 8,8 (5,5-13,7) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 8,6 (6,5-11,2) Cataract 5,5 (3,7-8,2) 5,8 (4,2-7,8) 6,2 (4,8-8,0) 8,3 (6,3-10,8) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 7,6 (5,7-10,2) Kanker 3,0 (1,6-5,8) 5,3 (3,7-7,4) 2,6 (1,7-4,0) 6,7 (4,6-9,7) Chronische angst geen info geen info geen info 6,6 (3,6-11,8) Astma geen info 8,6 (6,5-11,3) 6,5 (4,9-8,6) 5,8 (3,9-8,4) Maagzweer 5,9 (3,7-9,3) 5,9 (4,3-8,2) 3,8 (2,8-5,2) 5,6 (2,8-10,9) Osteoporose 3,1 (1,4-6,7) 4,1 (2,6-6,6) 2,5 (1,7-3,8) 5,4 (3,8-7,5) Depressie 4,4 (3,0-6,4) 6,5 (4,5-9,4) 3,6 (2,5-5,1) 5,1 (2,3-10,8) Ernstige of chronische huidaandoening 4,2 (2,4-7,2) 3,5 (2,4-5,1) 3,6 (2,5-5,2) 4,5 (1,9-10,3) Glaucoom 3,7 (2,1-6,6) 4,2 (2,9-6,0) 5,6 (4,1-7,7) 4,1 (2,8-6,0) Darmziekte, langer dan 3 maanden 4,2 (2,6-6,8) 3,8 (2,5-5,7) 4,8 (3,5-6,5) 4,1 (2,7-6,1) Schildklierlijden 1,8 (0,5-6,0) 3,7 (2,3-5,8) 3,3 (2,3-4,8) 3,3 (2,2-4,9) Beroerte 2,0 (1,1-3,9) 3,1 (2,0-4,9) 2,3 (1,4-4,0) 3,0 (1,8-5,0) Langdurige vermoeidheid geen info 6,1 (4,4-8,4) 4,4 (3,2-6,2) 2,8 (1,8-4,2) Hartinfarct geen info geen info geen info 2,7 (1,8-4,0) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 5,3 (2,7-9,8) 4,4 (3,2-5,9) 3,1 (2,2-4,3) 2,5 (1,5-4,0) Nierstenen 2,5 (1,3-4,9) 1,4 (0,8-2,6) 1,5 (0,9-2,7) 2,0 (1,1-3,7) Chronische blaasontsteking 3,6 (2,2-5,8) 3,3 (2,1-5,3) 3,1 (2,2-4,5) 2,0 (1,2-3,2) Ziekte van Parkinson 1,3 (0,6-2,8) 1,4 (0,8-2,6) 1,2 (0,6-2,1) 1,3 (0,6-2,8) Galstenen of galblaasontsteking 1,5 (0,8-3,0) 1,6 (0,9-3,0) 1,5 (0,9-2,5) 1,3 (0,6-2,8) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 2,7 (1,1-6,5) 0,9 (0,4-1,9) 1,1 (0,6-2,0) 1,3 (0,7-2,3) Gebroken heup 1,2 (0,6-2,4) 1,5 (0,7-3,0) 0,8 (0,4-1,9) 0,8 (0,4-1,7) Leverlijden geen info geen info geen info 0,5 (0,2-1,4) Epilepsie 2,2 (0,4-11,8) 1,1 (0,5-2,5) 0,6 (0,2-1,6) 0,0 (0,0-0,2) Chronische aandoeningen bladzijde 87 -

20 Tabel 5. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) vrouwen, 65 jaar en ouder, België % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Artrose 38,8 (33,8-44,1) 47,3 (43,0-51,6) 39,9 (36,7-43,1) 50,2 (46,5-53,9) Hoge bloeddruk 32,0 (27,0-37,4) 37,5 (33,4-41,9) 36,4 (33,3-39,6) 39,3 (35,8-42,9) Lage rugprobleem geen info geen info geen info 36,6 (33,0-40,4) Reumatoïde artritis 22,2 (17,6-27,6) 25,1 (21,4-29,2) 22,3 (19,5-25,3) 25,7 (22,5-29,2) Osteoporose 15,5 (12,4-19,2) 20,8 (17,3-24,8) 19,2 (16,8-21,8) 22,7 (19,8-25,8) Nekprobleem geen info geen info geen info 22,1 (19,1-25,4) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 13,5 (11,2-16,2) Cataract 10,4 (7,6-14,2) 11,5 (9,4-14,1) 12,2 (10,3-14,4) 13,2 (11,1-15,6) Allergie 9,1 (6,9-11,8) 13,1 (10,6-16,1) 13,9 (11,8-16,2) 11,2 (9,1-13,8) Chronische angst geen info geen info geen info 10,9 (9,1-13,1) Schildklierlijden 6,2 (4,0-9,5) 11,6 (8,7-15,2) 10,9 (9,1-13,0) 10,4 (8,4-12,7) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 9,5 (6,9-13,0) 9,4 (7,5-11,8) 8,6 (7,1-10,5) 10,3 (8,0-13,2) Diabetes 6,5 (4,5-9,3) 9,2 (7,2-11,6) 10,6 (8,7-12,7) 10,3 (8,4-12,7) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 8,6 (6,8-10,8) Depressie 11,3 (8,5-15,0) 8,4 (6,5-10,8) 8,0 (6,5-9,9) 7,7 (6,1-9,6) Glaucoom 3,2 (2,2-4,5) 7,5 (5,8-9,6) 6,6 (5,0-8,5) 7,2 (5,3-9,7) Chronisch longlijden geen info 9,7 (7,7-12,1) 9,6 (7,9-11,6) 6,9 (5,3-8,9) Darmziekte, langer dan 3 maanden 5,9 (4,1-8,6) 9,0 (6,3-12,6) 5,6 (4,4-7,1) 6,7 (5,0-8,9) Langdurige vermoeidheid geen info 9,8 (7,8-12,3) 9,2 (7,5-11,1) 6,6 (5,1-8,5) Maagzweer 4,7 (3,2-7,0) 7,4 (5,4-10,0) 5,5 (4,2-7,2) 6,0 (4,7-7,6) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 5,8 (4,2-8,0) Astma geen info 6,3 (4,7-8,5) 6,2 (4,8-8,0) 5,6 (3,9-8,0) Kanker 5,4 (2,8-10,3) 4,0 (2,3-6,9) 2,3 (1,6-3,5) 5,4 (3,6-7,8) Chronische blaasontsteking 4,4 (2,5-7,5) 4,5 (3,3-6,1) 5,4 (4,1-7,1) 3,5 (2,5-5,0) Beroerte 5,9 (3,4-10,2) 1,6 (1,0-2,6) 2,3 (1,6-3,3) 3,1 (2,2-4,2) Ernstige of chronische huidaandoening 3,8 (2,2-6,4) 4,0 (2,8-5,8) 4,3 (3,1-6,0) 2,3 (1,5-3,3) Hartinfarct geen info geen info geen info 1,9 (1,2-3,1) Gebroken heup 1,6 (0,6-4,3) 2,5 (1,7-3,7) 2,1 (1,3-3,3) 1,9 (1,2-3,1) Galstenen of galblaasontsteking 3,1 (1,9-5,2) 3,5 (2,3-5,3) 3,1 (2,2-4,4) 1,7 (1,1-2,8) Ziekte van Parkinson 2,4 (1,1-4,9) 1,4 (0,8-2,2) 1,5 (1,0-2,2) 1,7 (1,0-2,9) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 2,1 (1,0-4,6) 1,9 (1,0-3,9) 1,1 (0,6-2,0) 1,0 (0,5-1,9) Leverlijden geen info geen info geen info 0,9 (0,5-1,6) Nierstenen 1,4 (0,7-3,1) 1,5 (0,8-2,8) 1,2 (0,6-2,3) 0,8 (0,4-1,6) Epilepsie 0,5 (0,2-1,5) 0,5 (0,3-1,1) 0,5 (0,2-1,0) 0,6 (0,3-1,2) Chronische aandoeningen bladzijde 88 -

21 Tabel 6 en 7 geven een overzicht van de resultaten voor het Vlaams Gewest voor alle leeftijdsgroepen. Tabel 6. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) mannen, alle leeftijden, Vlaams Gewest % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Lage rugprobleem geen info geen info geen info 14,9 (13,1-17,0) Allergie 9,9 (8,2-11,8) 13,0 (11,3-15,0) 11,2 (9,5-13,2) 11,4 (9,5-13,5) Hoge bloeddruk 7,7 (6,3-9,3) 10,0 (8,4-11,7) 11,0 (9,6-12,5) 10,7 (9,0-12,5) Artrose 9,3 (7,6-11,4) 8,9 (7,5-10,4) 8,2 (7,0-9,6) 8,2 (6,8-10,0) Nekprobleem geen info geen info geen info 6,4 (5,3-7,9) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 5,5 (4,1-7,2) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 4,0 (3,0-5,2) 4,0 (3,2-5,1) 2,7 (2,0-3,8) 3,8 (2,9-4,9) Reumatoïde artritis 3,3 (2,5-4,5) 4,1 (3,3-5,0) 4,7 (3,8-5,7) 3,6 (2,8-4,7) Diabetes 1,8 (1,2-2,6) 2,1 (1,6-2,9) 2,9 (2,1-3,9) 3,2 (5,5-4,3) Prostaatklachten geen info 3,3 (2,6-4,2) 3,8 (3,0-4,8) 3,1 (2,3-4,1) Chronisch longlijden geen info 4,2 (3,4-5,2) 4,1 (3,3-5,1) 3,0 (2,3-4,0) Depressie 3,3 (2,3-4,7) 3,6 (2,7-4,7) 2,9 (2,1-4,0) 2,7 (1,8-4,0) Ernstige of chronische huidaandoening 2,9 (2,1-4,1) 2,8 (2,2-3,6) 3,3 (2,4-4,7) 2,7 (1,7-4,1) Astma geen info 4,1 (3,2-5,2) 3,2 (2,3-4,3) 2,3 (1,6-3,4) Maagzweer 1,5 (0,9-2,4) 1,9 (1,4-2,7) 1,0 (0,7-1,6) 2,0 (1,1-3,5) Kanker 0,3 (0,1-0,5) 0,9 (0,6-1,3) 0,6 (0,4-1,2) 1,9 (1,3-2,8) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 1,9 (1,3-2,7) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 1,9 (1,2-2,8) Langdurige vermoeidheid geen info 2,1 (1,5-2,9) 1,8 (1,1-2,9) 1,7 (1,2-2,4) Chronische angst geen info geen info geen info 1,6 (0,8-3,0) Darmziekte, langer dan 3 maanden 2,4 (1,6-3,5) 2,1 (1,5-2,9) 2,3 (1,7-3,1) 1,5 (1,0-2,3) Cataract 0,4 (0,2-0,8) 0,8 (0,5-1,3) 0,9 (0,6-1,3) 1,5 (1,0-2,1) Osteoporose 0,4 (0,2-1,1) 1,3 (0,8-2,0) 0,8 (0,4-1,3) 1,3 (0,9-2,0) Glaucoom 0,8 (0,5-1,4) 1,3 (0,7-2,6) 1,8 (1,3-2,6) 1,0 (0,6-1,5) Nierstenen 1,0 (0,6-1,6) 0,8 (0,5-1,4) 1,0 (0,6-1,7) 0,9 (0,5-1,5) Schildklierlijden 0,6 (0,3-1,5) 1,0 (0,6-1,6) 0,6 (0,3-1,1) 0,7 (0,4-1,3) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 0,4 (0,2-1,0) 0,3 (0,2-0,6) 0,5 (0,3-1,0) 0,6 (0,3-1,0) Hartinfarct geen info geen info geen info 0,5 (0,3-0,9) Beroerte 0,5 (0,3-1,0) 0,5 (0,2-0,9) 0,5 (0,3-1,0) 0,5 (0,2-1,0) Ziekte van Parkinson 0,2 (0,1-0,4) 0,4 (0,2-0,7) 0,2 (0,1-0,5) 0,5 (0,2-1,0) Galstenen of galblaasontsteking 0,1 (0,0-0,4) 0,4 (0,2-0,8) 0,2 (0,1-0,4) 0,5 (0,2-0,9) Chronische blaasontsteking 0,4 (0,2-0,9) 0,8 (0,5-1,4) 0,7 (0,4-1,2) 0,4 (0,2-0,7) Leverlijden geen info geen info geen info 0,4 (0,2-0,7) Epilepsie 0,4 (0,1-1,9) 0,7 (0,4-1,3) 0,8 (0,5-1,5) 0,3 (0,1-0,8) Gebroken heup 0,0 (0,0-0,2) 0,3 (0,1-0,8) 0,2 (0,1-0,5) 0,1 (0,0-0,3) Chronische aandoeningen bladzijde 89 -

22 Tabel 7. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) vrouwen, alle leeftijden, Vlaams Gewest % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Lage rugprobleem geen info geen info geen info 20,6 (18,5-23,0) Artrose 13,1 (11,2-15,3) 15,2 (13,4-17,3) 12,6 (11,2-14,3) 16,0 (14,2-18,0) Hoge bloeddruk 8,8 (7,4-10,5) 13,2 (11,4-15,2) 13,6 (12,0-15,3) 14,6 (12,8-16,5) Allergie 14,7 (12,6-17,1) 13,8 (12,1-15,7) 14,2 (12,3-16,4) 14,5 (12,6-16,7) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 10,3 (8,6-12,2) 10,5 (9,1-12,1) 8,8 (7,4-10,3) 12,6 (10,8-14,8) Nekprobleem geen info geen info geen info 12,5 (10,8-14,3) Reumatoïde artritis 5,4 (4,2-6,8) 8,0 (6,6-9,7) 6,4 (5,4-7,6) 7,7 (6,4-9,1) Osteoporose 3,4 (2,4-4,8) 4,9 (3,7-6,4) 4,6 (3,8-5,6) 6,2 (5,1-7,5) Depressie 5,4 (4,2-7,0) 4,6 (3,7-5,7) 5,2 (4,1-6,4) 5,6 (4,5-6,9) Schildklierlijden 3,6 (2,6-4,8) 3,6 (2,7-4,9) 3,6 (2,8-4,6) 4,8 (3,8-6,1) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 4,3 (3,4-5,4) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 4,2 (3,3-5,4) Langdurige vermoeidheid 3,9 (3,1-4,9) 4,1 (3,3-5,2) 4,1 (3,1-5,3) 4,0 (3,5-4,6) Darmziekte, langer dan 3 maanden 3,3 (2,5-4,3) 3,2 (2,2-4,6) 2,5 (2,0-3,3) 3,3 (2,4-4,4) Astma geen info 3,2 (2,5-4,3) 3,4 (2,3-5,2) 3,2 (2,3-4,4) Diabetes 1,8 (1,2-2,8) 2,2 (1,6-3,0) 3,1 (2,4-4,1) 3,1 (2,3-4,0) Chronisch longlijden geen info 4,3 (3,4-5,4) 4,1 (3,3-5,2) 3,0 (2,3-4,0) Chronische angst geen info geen info geen info 3,0 (2,3-4,1) Cataract 0,6 (0,4-1,0) 1,8 (1,3-2,5) 1,8 (1,4-2,5) 2,9 (2,2-3,7) Ernstige of chronische huidaandoening 3,1 (2,2-4,5) 3,3 (2,5-4,4) 3,6 (2,4-5,3) 2,7 (1,9-3,8) Glaucoom 1,1 (0,7-1,6) 1,6 (1,1-2,3) 1,9 (1,3-2,6) 1,8 (1,2-2,6) Maagzweer 1,8 (1,2-2,7) 2,3 (1,6-3,2) 1,6 (1,0-2,5) 1,6 (1,1-2,4) Chronische blaasontsteking 2,3 (1,7-3,1) 1,9 (1,4-2,7) 1,9 (1,4-2,7) 1,6 (1,1-2,3) Kanker 1,5 (0,9-2,8) 1,5 (0,9-2,5) 1,4 (1,0-2,1) 1,5 (1,0-2,4) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 1,4 (0,8-2,2) Epilepsie 0,7 (0,3-2,0) 0,4 (0,2-0,9) 0,6 (0,3-1,1) 1,0 (0,5-1,8) Beroerte 0,5 (0,3-1,1) 0,3 (0,1-0,7) 0,4 (0,2-0,8) 0,8 (0,4-1,5) Galstenen of galblaasontsteking 1,1 (0,7-1,9) 1,3 (0,8-1,9) 1,1 (0,8-1,6) 0,6 (0,4-1,1) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 0,7 (0,4-1,4) 0,5 (0,2-1,2) 0,7 (0,4-1,3) 0,5 (0,3-1,0) Hartinfarct geen info geen info geen info 0,4 (0,2-0,8) Ziekte van Parkinson 0,4 (0,1-1,1) 0,3 (0,2-0,7) 0,3 (0,2-0,6) 0,4 (0,2-0,8) Nierstenen 0,9 (0,5-1,6) 0,9 (0,5-1,5) 0,9 (0,5-1,8) 0,3 (0,1-0,6) Leverlijden geen info geen info geen info 0,3 (0,1-0,6) Gebroken heup 0,1 (0,0-0,3) 0,3 (0,2-0,7) 0,4 (0,2-0,8) 0,3 (0,1-0,7) Chronische aandoeningen bladzijde 90 -

23 Tabel 8 en 9 geven een overzicht van de resultaten voor alle leeftijden voor het Brussels Gewest. Tabel 8. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) mannen, alle leeftijden, Brussels Gewest % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Lage rugprobleem geen info geen info geen info 12,2 (10,4-14,4) Allergie 14,4 (12,1-17,2) 16,0 (13,9-18,4) 13,9 (11,9-16,1) 11,1 (9,5-13,0) Hoge bloeddruk 8,1 (6,3-10,5) 9,5 (7,9-11,4) 8,7 (7,4-10,3) 9,4 (7,9-11,2) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 6,6 (5,4-8,2) Artrose 6,5 (5,0-8,4) 7,0 (5,7-8,6) 5,2 (4,2-6,5) 5,8 (4,7-7,1) Nekprobleem geen info geen info geen info 5,7 (4,6-7,2) Chronische angst geen info geen info geen info 5,5 (4,2-7,0) Astma geen info 7,4 (6,0-9,2) 5,0 (4,0-6,4) 5,3 (4,2-6,7) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 9,4 (7,5-11,7) 9,1 (7,5-11,1) 8,0 (6,6-9,8) 4,8 (3,7-6,2) Maagzweer 5,1 (3,7-6,9) 3,1 (2,3-4,2) 4,9 (3,8-6,4) 4,8 (3,7-6,2) Chronisch longlijden geen info 6,1 (4,8-7,8) 5,8 (4,6-7,4) 4,7 (3,6-6,0) Depressie 5,1 (3,9-6,6) 5,1 (3,8-6,6) 5,3 (4,2-6,8) 4,5 (3,5-5,9) Diabetes 2,7 (1,9-3,7) 2,3 (1,7-3,2) 3,0 (2,3-3,9) 4,4 (3,4-5,9) Reumatoïde artritis 4,6 (3,1-6,8) 3,9 (3,0-5,2) 3,8 (3,0-4,9) 3,7 (2,8-4,8) Langdurige vermoeidheid geen info 4,4 (3,3-5,9) 4,8 (3,6-6,3) 3,4 (2,5-4,6) Prostaatklachten geen info 3,6 (2,7-4,7) 3,6 (2,8-4,6) 3,0 (2,2-4,0) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 2,4 (1,7-3,4) Darmziekte, langer dan 3 maanden 3,8 (2,6-5,5) 1,9 (1,3-2,9) 2,8 (2,0-3,9) 2,3 (1,6-3,3) Cataract 2,5 (1,5-4,3) 2,6 (1,8-3,7) 2,0 (1,4-2,7) 2,1 (1,5-2,9) Hartinfarct geen info geen info geen info 1,8 (1,2-2,7) Beroerte 1,0 (0,5 2,0) 0,6 (0,3 1,1) 0,7 (0,4 1,2) 1,7 (1,1 2,7) Ernstige of chronische huidaandoening 3,4 (2,3-5,0) 4,3 (3,2-5,7) 3,4 (2,6-4,6) 1,6 (1,0-2,4) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 1,5 (1,0-2,3) Glaucoom 1,9 (0,8-4,5) 1,6 (1,0-2,4) 2,0 (1,3-3,0) 1,4 (0,9-2,2) Schildklierlijden 0,9 (0,5-1,6) 1,3 (0,8-2,1) 1,2 (0,7-1,9) 1,2 (0,7-2,1) Osteoporose 1,4 (0,7-2,5) 1,3 (0,7-2,2) 1,0 (0,5-2,0) 1,1 (0,7-1,8) Kanker 1,6 (0,6-4,1) 1,2 (0,8-1,9) 1,2 (0,8-1,8) 1,0 (0,6-1,7) Nierstenen 0,9 (0,4-1,7) 0,7 (0,4-1,3) 0,9 (0,5-1,6) 0,9 (0,5-1,6) Chronische blaasontsteking 1,4 (0,7-2,6) 1,0 (0,6-1,7) 1,2 (0,7-1,9) 0,8 (0,5-1,5) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 2,0 (0,7-5,7) 0,4 (0,2-0,8) 0,4 (0,2-0,8) 0,8 (0,4-1,4) Epilepsie 1,0 (0,4-2,4) 0,7 (0,3-1,5) 1,1 (0,6-2,0) 0,6 (0,3-1,3) Leverlijden geen info geen info geen info 0,4 (0,2-0,8) Ziekte van Parkinson 0,2 (0,1-0,5) 0,3 (0,2-0,7) 0,3 (0,1-0,8) 0,3 (0,1-0,6) Galstenen of galblaasontsteking 1,0 (0,4-2,3) 0,5 (0,2-1,1) 0,4 (0,2-0,8) 0,2 (0,1-0,5) Gebroken heup 0,7 (0,3-1,4) 0,6 (0,3-1,3) 0,3 (0,1-1,0) 0,1 (0,0-0,2) Chronische aandoeningen bladzijde 91 -

24 Tabel 9. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) vrouwen, alle leeftijden, Brussels Gewest % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Lage rugprobleem geen info geen info geen info 18,0 (16,0-20,1) Allergie 17,8 (14,9-21,2) 18,9 (16,7-21,3) 19,3 (17,2-21,5) 15,4 (13,6-17,5) Artrose 11,6 (9,6-13,8) 14,2 (12,4-16,2) 11,3 (9,9-12,9) 15,2 (13,4-17,3) Hoge bloeddruk 11,8 (9,8-14,2) 12,5 (10,8-14,3) 12,1 (10,7-13,8) 12,5 (10,9-14,3) Nekprobleem geen info geen info geen info 11,9 (10,3-13,7) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 15,9 (13,5-18,6) 18,3 (16,1-20,7) 12,5 (10,9-14,3) 11,2 (9,5-13,1) Chronische angst geen info geen info geen info 8,7 (7,3-10,3) Reumatoïde artritis 8,2 (6,5-10,2) 9,7 (8,1-11,5) 8,6 (7,4-10,0) 7,7 (6,4-9,2) Langdurige vermoeidheid geen info 8,7 (7,1-10,6) 6,9 (5,8-8,3) 7,3 (6,1-8,9) Depressie 9,1 (7,3-11,3) 9,5 (7,9-11,4) 7,1 (5,9-8,4) 7,1 (5,9-8,6) Astma geen info 5,1 (4,0-6,5) 5,9 (4,8-7,3) 6,6 (5,3-8,2) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 5,8 (4,7-7,2) Osteoporose 6,1 (4,6-8,0) 7,6 (6,2-9,2) 6,5 (5,4-7,7) 5,8 (4,7-7,2) Maagzweer 3,4 (2,6-4,6) 5,1 (3,9-6,6) 4,8 (3,9-6,1) 5,7 (4,5-7,1) Schildklierlijden 4,2 (3,1-5,8) 5,8 (4,6-7,2) 5,8 (4,8-7,0) 5,7 (4,5-7,0) Diabetes 2,9 (2,0-4,3) 3,2 (2,4-4,2) 4,2 (3,3-5,4) 4,5 (3,5-5,7) Chronisch longlijden geen info 7,1 (5,8-8,7) 5,7 (4,7-7,1) 4,4 (3,5-5,5) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 4,1 (3,2-5,2) Darmziekte, langer dan 3 maanden 5,7 (3,8-8,3) 4,6 (3,5-6,0) 3,8 (3,0-4,8) 3,8 (2,9-4,9) Cataract 4,5 (3,0-6,7) 3,7 (2,8-4,9) 3,7 (3,0-4,6) 3,1 (2,3-4,2) Ernstige of chronische huidaandoening 3,3 (2,3-4,7) 4,2 (3,2-5,5) 4,0 (3,1-5,1) 2,4 (1,6-3,6) Glaucoom 1,2 (0,8-1,7) 2,4 (1,8-3,3) 2,2 (1,7-2,9) 2,1 (1,5-3,0) Kanker 1,2 (0,8-1,9) 2,2 (1,5-3,2) 1,4 (1,0-2,1) 2,1 (1,5-2,9) Chronische blaasontsteking 2,0 (1,4-2,9) 2,0 (1,4-3,0) 3,0 (2,3-4,0) 2,0 (1,4-2,9) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 1,7 (1,1-2,6) Beroerte 1,2 (0,5-3,0) 0,6 (0,3-1,1) 0,6 (0,4-1,1) 1,4 (1,0-2,2) Gebroken heup 0,5 (0,2-1,2) 0,8 (0,5-1,5) 0,5 (0,3-0,9) 1,2 (0,7-1,9) Epilepsie 0,1 (0,0-0,4) 0,6 (0,3-1,2) 0,8 (0,5-1,5) 0,7 (0,4-1,3) Leverlijden geen info geen info geen info 0,7 (0,4-1,1) Galstenen of galblaasontsteking 1,1 (0,6-1,8) 1,2 (0,7-1,9) 0,7 (0,4-1,2) 0,7 (0,3-1,3) Nierstenen 1,2 (0,7-2,1) 0,5 (0,2-0,9) 0,9 (0,5-1,5) 0,6 (0,3-1,3) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 0,8 (0,5-1,4) 0,8 (0,4-1,5) 0,6 (0,3-1,0) 0,5 (0,3-1,0) Hartinfarct geen info geen info geen info 0,5 (0,3-0,9) Ziekte van Parkinson 0,2 (0,1-0,5) 0,5 (0,3-1,0) 0,4 (0,2-0,7) 0,3 (0,1-0,6) Chronische aandoeningen bladzijde 92 -

25 Tabel 10 en 11 geven een overzicht van de resultaten voor voor het Waals Gewest voor alle leeftijden. Tabel 10. Prevalentie van chronische ziekten (volgens dalende grootteorde) mannen, alle leeftijden, Waals Gewest % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI % + 95% BI Lage rugprobleem geen info geen info geen info 14,4 (12,5-16,5) Hoge bloeddruk 8,0 (6,6-9,7) 10,9 (9,4-12,6) 11,5 (9,8-13,5) 12,2 (10,5-14,1) Allergie 12,2 (10,1-14,8) 12,3 (10,7-14,1) 11,9 (10,3-13,8) 12,0 (10,1-14,2) Artrose 6,2 (5,0-7,7) 8,4 (7,1-9,8) 8,2 (6,8-9,9) 9,7 (8,2-11,5) Nekprobleem geen info geen info geen info 6,8 (5,5-8,3) Permanent letsel door een ongeval geen info geen info geen info 6,3 (5,1-7,7) Astma geen info 6,3 (5,1-7,6) 6,0 (4,6-7,9) 6,1 (4,8-7,8) Chronische angst geen info geen info geen info 5,6 (4,4-7,1) Chronisch longlijden geen info 7,2 (6,1-8,6) 7,7 (6,4-9,1) 5,0 (3,9-6,4) Depressie 4,6 (3,4-6,1) 4,4 (3,4-5,7) 5,2 (4,0-6,8) 4,4 (3,3-5,8) Maagzweer 3,5 (2,6-4,8) 4,4 (3,5-5,5) 4,0 (3,2-5,2) 4,4 (3,4-5,6) Reumatoïde artritis 4,1 (3,1-5,4) 4,9 (4,0-6,0) 3,8 (2,8-5,2) 4,3 (3,4-5,5) Ernstige hoofdpijn zoals migraine 8,3 (6,6-10,3) 6,7 (5,5-8,2) 7,1 (5,7-8,8) 4,1 (3,2-5,3) Diabetes 2,3 (1,7-3,2) 3,7 (2,9-4,7) 4,3 (3,4-5,5) 3,1 (2,3-4,1) Prostaatklachten geen info 3,7 (3,0-4,7) 3,3 (2,6-4,2) 3,1 (5,2-4,2) Coronaire hartziekte geen info geen info geen info 2,4 (1,7-3,3) Schildklierlijden 1,1 (0,6-2,3) 1,9 (1,4-2,6) 2,3 (1,7-3,2) 2,3 (1,7-3,3) Ernstige of chronische huidaandoening 3,2 (2,3-4,5) 2,6 (2,0-3,4) 3,8 (2,9-5,1) 2,3 (1,6-3,2) Langdurige vermoeidheid geen info 4,1 (3,1-5,3) 4,0 (3,0-5,4) 2,3 (1,6-3,3) Urinaire incontinentie geen info geen info geen info 1,9 (1,3-2,7) Darmziekte, langer dan 3 maanden 2,0 (1,4-3,1) 2,5 (1,8-3,4) 3,1 (2,2-4,5) 1,6 (1,0-2,3) Cataract 0,4 (0,2-0,7) 1,0 (0,7-1,5) 1,7 (1,2-2,4) 1,3 (0,8-2,0) Kanker 0,9 (0,5-1,8) 1,4 (0,9-2,2) 0,6 (0,4-1,0) 1,2 (0,8-1,9) Beroerte 0,3 (0,1-0,7) 0,7 (0,5-1,2) 0,5 (0,3-1,0) 1,0 (0,6-1,7) Chronische blaasontsteking 1,0 (0,6-1,7) 0,9 (0,6-1,4) 1,6 (1,1-2,3) 1,0 (0,3-1,3) Hartinfarct geen info geen info geen info 0,9 (0,6-1,5) Osteoporose 1,0 (0,5-2,1) 1,2 (0,7-2,0) 0,7 (0,5-1,2) 0,9 (0,6-1,5) Glaucoom 0,9 (0,5-1,6) 1,8 (1,3-2,5) 1,5 (1,0-2,3) 0,8 (0,5-1,4) Epilepsie 0,5 (0,2-0,9) 0,6 (0,3-1,1) 0,8 (0,5-1,4) 0,8 (0,4-1,6) Nierstenen 0,8 (0,4-1,8) 0,6 (0,4-1,1) 0,9 (0,6-1,4) 0,8 (0,4-1,4) Leverlijden geen info geen info geen info 0,6 (0,3-1,2) Gebroken heup 0,3 (0,1-0,7) 0,4 (0,2-0,7) 0,2 (0,1-0,5) 0,6 (0,3-1,1) Ernstige nierziekte behalve nierstenen 0,7 (0,4-1,2) 0,6 (0,3-1,0) 0,4 (0,2-0,8) 0,4 (0,2-0,9) Galstenen of galblaasontsteking 0,2 (0,1-0,5) 0,6 (0,3-1,1) 1,0 (0,5-2,0) 0,3 (0,1-0,9) Ziekte van Parkinson 0,1 (0,0-0,4) 0,1 (0,0-0,3) 0,2 (0,1-0,5) 0,1 (0,0-0,4) Chronische aandoeningen bladzijde 93 -