Samen 4 miljoen baby s redden. Lesmap

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samen 4 miljoen baby s redden. Lesmap"

Transcriptie

1 Samen 4 miljoen baby s redden Lesmap

2

3 Inhoudstafel Lesmap Samen 4 miljoen baby s redden 1. Samen 4 miljoen baby s redden Recht om te overleven Zorg voor en tijdens de geboorte Goede voeding Goede gezondheidszorg Zuiver drinkwater en hygiëne Geboorteregistratie UNICEF UNICEF: Kinderrechten en Millenniumdoelstellingen UNICEF in de strijd tegen kindersterfte...4 Gezondheidssituatie in Sierra Leone...4 Prioriteiten van UNICEF in Sierra Leone...5 UNICEF en de PHU s...5 Koelkasten en Fietsen...5 Wash your hands!...6 Symbolische geboortekit En in België?...6 Mondiale vorming...6 Wereldklassen van UNICEF België Over de activiteitenmap Methodologie De activiteitenfiches...8 Activiteit 1: Sierra Leone ontdekken...9 Activiteit 2: Ik wil genezen! Activiteit 3: Gezondheid en vaccinatie Activiteit 4: Vervolledig het verhaal Activiteit 5: Kindersterfte aanpakken samen met het hele dorp...22 Activiteit 6: Geef jouw baby een goede start...25 Foto cover: Mama en kindje in een gezondheidscentrum in Sierra Leone UNICEF/Pascaline Carnat

4 2 INLEIDING 1. SAMEN 4 MILJOEN KINDEREN REDDEN Howdibody? UNICEF/Pascaline Carnat 1.1. Recht om te overleven In het Krio, een dialect in Sierra Leone dat ik vlot kan spreken hum! betekent dit : Hoe gaat het met jullie? En wanneer ik denk aan die 4 miljoen baby tjes en 10 miljoen kinderen jonger dan 5 jaar in de wereld, met wie het echt niet goed gaat, heb ik zin om de hele wereld wakker te schudden! Als alle kinderen dezelfde rechten hebben, dan moeten ze ook het recht hebben om te leven, niet waar? Lijkt me logisch! Bijna alle landen van de wereld waren hiermee akkoord toen ze het Kinderrechtenverdrag goedkeurden in Ik heb een goed geheugen! En toch weet ik ook dat mensen in verschillende werelddelen niet altijd even lang leven! Maar wat kunnen we daaraan doen? Beginnen met het allerbelangrijkste: opkomen voor de kinderrechten natuurlijk! Zoals het recht om te leven en het recht op een goede gezondheid, het recht op een naam en een identiteit zodat elk kind zijn plaatsje kan vinden, waar hij of zij ook geboren wordt. Vooruit met de geit! Steek de handen uit de mouwen en duik in de activiteiten van deze lesmap. Je vindt er spelletjes, verhalen uit Sierra Leone, een rollenspel en een heleboel ideeën die je zullen overtuigen dat we de dingen samen kunnen veranderen! Je zal snel merken dat het redden van een kinderleven kinderspel is! Surf op mijn site en blader in het unicefkids magazine!... Ik loop er al naartoe om jou daar te verrassen! Ciao lieve vrienden! Oona* *Oona is de mascotte van UNICEF voor kinderen van jaar. Oona duikt op in alle publicaties voor kinderen, zoals het unicefkids magazine of de site Via de campagne Samen 4 miljoen baby s redden, wil UNICEF België kinderen van 10 tot 14 jaar sensibiliseren rond de gezondheidssituatie van jonge kinderen en rond de problematiek van kindersterfte. Elk jaar halen 4 miljoen baby s wereldwijd hun eerste levensmaand niet, dit betekent dat er wereldwijd 8 baby s per minuut sterven. Meer dan 10 miljoen kinderen zullen nooit hun 5 kaarsjes uitblazen. Hoe kunnen we deze alarmerende cijfers aanpakken? Hoe kunnen we kinderen een goede levensstart geven? Wat is daar voor nodig? UNICEF wil en kan het verschil maken Het is zowel een morele verplichting als economische rendabel om de mentale en fysieke ontwikkeling van kinderen te versterken. Onderzoek wijst immers uit dat voor elke euro die geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van jonge kinderen, de maatschappij in haar geheel uiteindelijk zeven keer zoveel uitspaart. Kinderen die van jongsaf een goede verzorging krijgen, worden minder vaak ziek, slagen beter op school en doen het ook later in het leven beter. De middelen om kindersterfte terug te dringen, zijn er al. Wat echter ontbreekt, is de wil om die middelen te gebruiken. In 2001 al berekende UNICEF dat om elke pasgeborene in de wereld een goede start in het leven te garanderen, ongeveer 80 miljard dollar extra per jaar nodig is. Geen onoverkomelijke hindernis als men weet dat wereldwijd jaarlijks bijvoorbeeld 1000 miljard dollar wordt uitgegeven aan reclame en marketing Zorg voor en tijdens de geboorte Elke minuut sterft er een vrouw, tijdens haar zwangerschap of bij de bevalling als gevolg van complicaties, infecties of een onveilige abortus. 99% van de moedersterfte komt voor in ontwikkelingslanden, waar meer dan de helft van de vrouwen nog thuis bevalt zonder de nodige medische hulp en vaak in slechte hygiënische omstandigheden. Het is ook belangrijk dat ze zich goed kunnen voorbereiden op de bevalling en tijdens de zwangerschap regelmatig langsgaan bij de vroedvrouw voor onderzoek. Zo kunnen zij leren hoe ze het beste voor zichzelf en hun ongeboren baby kunnen zorgen. Dit is zeker het geval voor heel jonge meisjes die zwanger zijn en vaak met complicaties te maken hebben tijdens de zwangerschap of de bevalling en hun baby verliezen.

5 in de Afrikaanse landen beneden de Sahara. Malaria is te genezen en te voorkomen. Als kinderen en volwassenen onder met insecticide bewerkte muskietennetten slapen, heeft de malariamug minder kans om de ziekte door te geven en kan de ziekte worden teruggedrongen. De allerkleinste kinderen worden tevens zwaar getroffen door diarree en sterven vervolgens aan uitdroging. Diarree is de tweede doodsoorzaak bij baby s en jonge kinderen. Uitdroging kan nochtans eenvoudig worden tegengegaan met orale rehydratatiezouten (ORS) Zuiver drinkwater en hygiëne UNICEF/Pascaline Carnat UNICEF In de ontwikkelingslanden komen 80% van de ziekten voort van besmet water of van slechte sanitaire voorzieningen. Men schat dat ongeveer 3 miljard mensen geen toegang hebben tot sanitaire voorzieningen en hygiëne. Eén vijfde van de kinderen wereldwijd beschikt zelfs niet over 2 liter zuiver water per dag Goede voeding Aminata en haar baby in een voedingscentrum in Sierra Leone Elk jaar sterven er in de ontwikkelingslanden ongeveer 5,5 miljoen kinderen aan de gevolgen van ondervoeding. Een ondervoed kind is gevoeliger voor ziekten, krijgt groeiproblemen en zelfs als het later aanvullende voeding krijgt, wordt die achterstand nooit helemaal goed gemaakt. Ondervoeding zorgt voor meer dan de helft van de kindersterfte in de wereld. Dit probleem is vaak onzichtbaar, ook voor de moeders. Niet enkel de hoeveelheid voedsel, maar ook de kwaliteit ervan is belangrijk. Het tekort aan vitamine A veroorzaakt bijvoorbeeld blindheid en tast het immuniteitssysteem aan. IJzertekorten zorgen voor psychomotorische en intellectuele achterstand. Daarnaast blijft het ook heel belangrijk om borstvoeding te promoten. Borstvoeding is een volledige, hygiënische en goedkope voeding. Ze biedt bovendien bescherming tegen allerlei ziektes gedurende de eerste levensmaanden van het kind Goede gezondheidszorg In de ontwikkelingslanden overlijden de meeste kinderen aan longontsteking, mazelen, malaria en diarree. Ziekten die vrij eenvoudig te voorkomen zijn. Vaccinatie neemt een centrale plaats in binnen de UNICEF- gezondheidsprogramma s. Er bestaat echter geen vaccin tegen malaria; een ziekte die jaarlijks voor meer dan één miljoen doden zorgt, vooral UNICEF/Roger Le Moyne 1.6. Geboorteregistratie Wereldwijd zijn miljoenen kinderen niet geregistreerd. Daardoor krijgen ze moeilijk toegang tot vaccinatie en groeicontrole, later kunnen ze zich niet inschrijven op school en ze kunnen moeilijker worden beschermd tegen allerlei vormen van uitbuiting. In sommige landen gebeurt de geboorteregistratie via gezondheids- of vaccinatiekaarten. Dit boekje wordt het officiële document van het kind. Dit verklaart waarom het zo belangrijk is om alle kinderen te vaccineren.

6 2. UNICEF 2.1. UNICEF: Kinderrechten en Millenniumdoelstellingen UNICEF, het Kinderfonds van de Verenigde Naties, spreekt de hele wereld aan om zich te buigen over de fundamentele rechten van elk kind. UNICEF werd opgericht in 1946 als noodhulporganisatie om de kinderslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te helpen. Dit verklaart ook het letterwoord: United Nations International Children s Fund. Leidraad voor het werk van UNICEF is het Kinderrechtenverdrag dat op 20 november 1989 werd goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Alle kinderen hebben gelijke rechten en hebben recht op een goede start in het leven: een goede gezondheid, met de kans om naar school te gaan en om zich te ontwikkelen en goed op te groeien... Om dit te bereiken heeft de wereldgemeenschap 8 Millenniumdoelstellingen opgesteld die behaald moeten worden tegen De eerste 6 doelstellingen sluiten rechtstreeks aan bij de rechten van kinderen en bij het werk van UNICEF: 1. extreme armoede en honger zijn uitgebannen 2. alle jongens en meisjes volgen basisonderwijs 3. mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten 4. kindersterfte is sterk afgenomen 5. er sterven minder vrouwen door zwangerschap 6. de verspreiding van ziektes als aids en malaria is gestopt 7. er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu 8. er is meer eerlijke handel, schuldenverlichting en hulp Millenniumdoelstelling 4 rond kindersterfte staat centraal in deze lesmap UNICEF in de strijd tegen kindersterfte Gezondheidssituatie in Sierra Leone Sierra Leone ligt in het westen van Afrika en is een buurland van Liberia en Guinée. Dit land telt het hoogste sterftecijfer bij kinderen onder de 5 jaar: 267 op 1000 levend geborenen, bijna 1 kind op 3. Het is, op Niger na, het armste land in de wereld. Meer dan drie kwart van de bevolking moet overleven met minder dan 80 eurocent per dag. De meeste mensen kunnen lezen noch schrijven. De bloedige burgeroorlog (o.a. om diamant-en goudmijnen), die meer dan 12 jaar duurde, heeft de basisvoorzieningen compleet verwoest. Op het einde van de oorlog in 2003 stonden amper nog scholen of gezondheidscentra recht. Ongeveer de helft van de bevolking was op de vlucht. Dit alles maakt het leven in Siera Leone bijzonder moeilijk. Er is geen deftig wegennetwerk en de toegang tot zuiver drinkwater water blijft problematisch, wat ook de basishygiëne bemoeilijkt. Ondervoeding komt vaak voor, voornamelijk UNICEF/François Struzik- Therapeutisch voedingscentrum gesteund door UNICEF in Gondama, Sierra Leone omdat de voeding zo weinig evenwichtig is. De inwoners eten voornamelijk rijst en vis met maniokbladeren. Maar armoede dwingt hen vaak om hun rijstoogst of fruit en groenten te houden voor ruilhandel. Of ze verkopen het voor een rijst van mindere kwaliteit. Dit zorgt voor tekorten aan vitaminen en ijzer, die heel belangrijk zijn voor kinderen. Er moet nog heel veel gebeuren in dit land. Er is een tekort aan ziekenhuizen en kraamklinieken, aan medisch personeel en medisch materiaal en er zijn te weinig gezondheidscentra (of PHU: Peripheral Health Unit). Zo zijn er 47 in Pujehun, een district in het zuiden van het land dat er het ergst aan toe is. In Pujehun leven mensen van wie ongeveer zwangere vrouwen elk jaar. 10% van de zwangere vrouwen krijgt te maken met complicaties (=1.400 vrouwen). In het district is er 1 ziekenhuis met 60 bedden en 1 kraamkliniek met 12 bedden Oppervlakte: km² Ligging: West Afrika, tussen Guinea en Liberia Hoofdstad: Freetown Aantal inwoners: Kindersterftecijfer: 267 op 1000 levend geborenen van 0 tot 5 jaar (in België: 5 op 1000 levend geborenen) Levensverwachting: 41 jaar (in België : 79 jaar) Godsdiensten: Moslim: 60%; Inheemse godsdiensten: 30%; Katholiek: 10% Talen: Engels, Mende (in het zuiden van het land), Temné (in het noorden), Krio (soort Kreools, mengeling van Engels en lokale dialecten, voertaal in het land)

7 5 Prioriteiten van UNICEF in Sierra Leone Hoewel kinderen en moeders in dit land massaal sterven, blijven de Sierra Leonezen en UNICEF niet bij de pakken neerzitten. UNICEF heeft 3 belangrijke werkdomeinen in Sierra Leone. 1. Eerst en vooral helpt UNICEF kinderen te overleven. Bijna 1 kind op 3 sterft voor haar/zijn vijfde verjaardag. UNICEF wil garanderen dat elk kind toegang krijgt tot basisgezondheidszorg, bescherming tegen malaria, vaccinatie, drinkbaar water. 2. UNICEF investeert massaal in de heropbouw van scholen, de opleiding van leerkrachten en de productie en verspreiding van schoolmateriaal. Naar school gaan is ongetwijfeld één van de grootste dromen voor de meeste kinderen in Sierra Leone. Meer dan 60% van de kinderen tussen 6 en 12 jaar gaan ondertussen terug naar school. Et zitten ongeveer evenveel meisjes als jongens in de klas. 3. UNICEF wil kinderen beschermen tegen geweld en uitbuiting. Genitale verminking van meisjes is een groot probleem in Sierra Leone. Bijna alle meisjes worden besneden. Kindhuwelijken en tienerzwangerschappen vormen een andere uitdaging. UNICEF probeert de mentaliteit hier rond te veranderen want deze praktijken zijn gevaarlijk voor de gezondheid en het leven van de meisjes. UNICEF en de PHU s Saint Louis Dakar Banjul UNICEF/François Struzik- Bissau GUINEE BISSAU GUINEA BISSAU SENEGAL GAMBIA GAMBIA Conakry Freetown SIERRA LEONE ATLANTISCHE OCEAAN Makeni Bo Kenema Monrovia MAURITANIE MAURITANIA GUINEA LIBERIA MALI Bamako Yamoussoukro Bobo- Dioulasso IVOORKUST BURKINA FASO Abidjan UNICEF werkt nauw samen met de lokale gemeenschappen en richt zoveel mogelijk PHU s (Peripheral Health Unit of gezondheidscentra) op in de verschillende districten. UNICEF zorgt voor de verbetering en versterking van de medische voorzieningen: zorgen dat vroedvrouwen in de dorpen samenwerken met de verantwoordelijke verpleegster en met vrijwilligers in het gezondheidscentrum, vormingen opzetten voor verpleegsters en vroedvrouwen, informeren en leren over hygiëne, over gezondheid, over goede voeding, over vaccinatie en ziekten, vechten tegen het geloof in bepaalde tradities die borstvoeding in de weg staan of waardoor de gezondheid van de kinderen in gevaar komt (zoals bijvoorbeeld het gebruik van onveilig drinkwater in flessenvoeding). Koelkasten en Fietsen UNICEF ondersteunt de ziekenhuizen en PHU s met allerlei materiaal. Ze zijn allemaal uitgerust met een koelkast en zonnepanelen om de vaccins koel te bewaren, vaccins, muskietennetten en malariapreventie, weegschalen, vaccinatiekaarten, HIV- testkits, orale rehydratatiezouten tegen uitdroging door diarree, affiches met informatie over borstvoeding of de gevaren van HIV/aids of een paar fietsen, UNICEF/Pascaline Carnat GEOATLAS - Copyright1998 Graphi-Ogre 0 km km

8 6 Voor de mensen in de afgelegen dorpen is het vaak immers moeilijk om in een gezondheidscentrum te geraken. Daarom ondersteunt UNICEF de PHU s met materiaal om outreach te organiseren. Dit zijn vrijwillige medewerkers die met fietsen en koelboxen naar de afgelegen dorpen rijden om bijvoorbeeld de mama s en kinderen te vaccineren. Wash your hands! Dat zingen de kinderen op school in Sierra Leone. Boodschappen rond hygiëne worden spelenderwijs doorgegeven. Leerlingen maken theaterstukken rond de gevaren van HIV/aids, hygiëne en allerlei ziekten en voeren die op in de omliggende dorpen. Zo leren ze dat het belangrijk is om je handen te wassen voor het eten. Of dat je het eten moet afdekken tegen ongedierte of dat je beter slaapt onder muskietennetten om je te beschermen tegen malaria. Dit lijken stuk voor stuk details, maar in Sierra Leone enorm belangrijk om te overleven. Geboortekit UNICEF/Pascaline Carnat UNICEF/Pascaline Carnat Kindersterfte is een probleem met een oplossing binnen handbereik. Maar daarvoor moeten wij allemaal samen in actie schieten. Nu! Met 45 euro kan UNICEF ervoor zorgen dat kinderen hun leven goed starten. Zo n kit bevat alles wat een kind nodig heeft om een goede start te krijgen in het leven: Zeep als symbool voor de voorlichting over hygiëne. Een vaccinatiespuit en flesje stellen de vaccinatie voor tegen verschillende ziektes (polio, mazelen, tetanus, tuberculose, difterie, kinkhoest). Ook jullie kunnen met de klas of de school geld inzamelen om geboortekits te financieren. Jullie gift is welkom op met vermelding Schoolactie En in België? Mondiale vorming Alle kinderen hebben recht op een gezond en veilig leven waarin ze alle kansen krijgen om een goede start te nemen in het leven. Daarom heeft UNICEF de hulp nodig van iedereen! Werken aan een wereld geschikt voor kinderen doe je samen, ook in de klas. Als actieve wereldburger kijk je verder dan je neus lang is en ga je ook over tot actie. Via mondiale vorming wil UNICEF dat kinderen actief meewerken aan veranderingen in hun eigen omgeving en op wereldvlak. 5 grote ideeën liggen aan de basis van mondiale vorming. Ze zijn ook verwerkt in de eindtermen: 1. We leven in een globale wereld waar onderlinge afhankelijkheid en samenleven met verschillende culturen meer en meer aan bod komen. 2. We leren dat onze beeldvorming van de wereld vaak gebaseerd is op stereotypen, vooroordelen (door onze denkwijze over mensen van verschillende afkomst, over andere culturen, godsdiensten, ) en beïnvloed wordt door reclame en media. 3. We voelen ons aangesproken om sociaal rechtvaardig te handelen en erkennen het belang van de mensenrechten en de kinderrechten. 4. We vinden het belangrijk om in conflictsituaties te zoeken naar geweldloze oplossingen. 5. We werken samen aan de toekomst: acties en beslissingen van vandaag hebben gevolgen voor de toekomst. De chirurgische handschoenen en navelstrengklem symboliseren het steriele materiaal dat nodig is tijdens een ling. beval- Een muskietennet, gedrenkt in insecticide, om te beschermen tegen de mug die malaria overdraagt. Orale rehydratatiezouten, te mengen met drinkwater, om kinderen te rehydrateren in geval van acute diarree. Een armband voor groeicontrole die gebruikt wordt om de omvang van de arm van het kind te meten en te na te gaan of hij goed gevoed wordt. Deze symboliseert ook de opvolging van grootte en gewicht. Vitamine A, gegeven in druppels, om blindheid te voorkomen. En ontwormingstabletten tegen wormen in de darmen.

9 7 UNICEF Wereldklassen UNICEF werkt graag samen met actieve en dynamische klassen die zich inzetten voor de kinderrechten. Die klassen dragen de titel UNICEF Wereldklas. De kinderen van de Wereldklassen zetten allerlei acties op en informeren anderen over de kinderrechten. Zij zetten het Kinderrechtenverdrag om in praktijk. Wereldklassen kunnen rekenen op de steun van UNICEF (o.a. lidkaartjes, een logo, een plekje op de website...). Neem snel een kijkje op bij het deeltje school/onze klas doet mee. Je vindt er meer informatie, een overeenkomst en een inschrijvingsformulier. De Wereldklas van de Gemeentelijke Basisschool in Wezemaal steunt Oona en UNICEF in de strijd tegen kindersterfte.

10 8 3. OVER DE ACTIVITEITENMAP Deze lesmap richt zich tot leerkrachten en leerlingen van het 5 de en 6 de leerjaar basisonderwijs, maar richt zich tevens tot de 1 ste graad van het secundair onderwijs. Het dossier kan ook gebruikt worden door animatoren, educatieve medewerkers en de vrijwilligers van UNICEF België, die activiteiten uitwerken voor kinderen van 10 tot 14 jaar Methodologie De map omvat een reeks activiteitenfiches om kinderen van 10 tot 14 jaar te sensibiliseren rond de gezondheidssituatie van kinderen wereldwijd en in Sierra Leone. De didactische benadering wil interactief, participatief en interdisciplinair zijn. Interactief: de kinderen ontdekken in interactie met elkaar en op een actieve manier het thema. Participatief: de kinderen zijn actief betrokken bij het ontdekken van de wereld waarin zij leven. Interdisciplinair: de voorgestelde activiteiten kunnen worden ingepast in verschillende domeinen en vakken van het schoolprogramma en beantwoorden aan verschillende eindtermen voor de 3 de graad basisonderwijs en voor de 1 ste graad secundair onderwijs. De activiteiten passen ondermeer in vakken als godsdienst, zedenleer, wereldoriëntatie, aardrijkskunde, 3.2. De activiteitenfiches De 6 activiteitenfiches zijn gerangschikt volgens moeilijkheidsgraad. Vóór elke activiteit worden uitleg en aanwijzingen gegeven. De leerdoelen zijn voor elke activiteit apart opgenomen en duiden op de doelstellingen van elke activiteit. De eindtermen zijn verwerkt in de leerdoelen. Ook het nodige materiaal wordt bij elke activiteit vermeld. Voor sommige activiteiten moet gebruik gemaakt worden van werkbladen of aparte verhalenkaarten voor de leerlingen. Dit materiaal bevindt zich telkens achter elke fiche en kan makkelijk gekopieerd worden voor de leerlingen. De tijdsduur van elke activiteit kan aangepast worden afhankelijk van het aantal deelnemers, het project, de beschikbare tijd, variaties op de activiteit, Het verloop is telkens ingedeeld in verschillende fasen, die kort worden toegelicht. Voor elke activiteit worden varianten voorgesteld om de activiteit aan te passen, op te volgen of verder uit te werken. De fiches kunnen ook aangevuld worden met ander materiaal. Wij hebben er tevens voor gezorgd dat de activiteitenfiches slechts een minimum aan voorbereiding vraagt. Je kan een keuze maken op basis van het niveau en de kennis van de leerlingen. Sommige activiteiten vragen wat meer voorbereiding en organisatie dan andere. De meeste activiteiten zijn gebruiksklaar. Het zangduo Grietje en Kobe = Vrienden van UNICEF UNICEF België kan rekenen op ambassadeurs, maar speciaal voor kinderen ook op de Vrienden van UNICEF! Zij motiveren de kinderen om zich actief in te zetten voor de kinderrechten. Kobe en zijn missie met UNICEF in Sierra Leone Ik ben Kobe Van Herwegen, zanger van de Ketnet Band, goochelaar en wrapper op Ketnet en acteur in Spring. Omdat UNICEF het kindersterfteprobleem wil aanpakken en iedereen in België warm wil maken om hier samen iets aan te doen, ben ik met UNICEF een kijkje gaan nemen naar hun gezondheidsprojecten in Sierra Leone. We zijn een paar gezondheidscentra gaan bezoeken waar de kinderen en mama s inentingen krijgen en waar hun gezondheid opgevolgd wordt. We hebben ook een ziekenhuis bezocht waar ondervoede kinderen herstellen. In een ander dorp zijn we even mee les gaan volgen in een school die UNICEF heeft opgericht. Alle kinderen van het dorp krijgen hier les over hygiëne zodat ze dit aan hun ouders kunnen verder vertellen. Lees meer over onze reis: UNICEF doet schitterend werk in Sierra Leone. Ik hoop dat jullie samen met mij en met de klas erin willen vliegen om UNICEF te steunen en meer te leren via deze lesmap. Waarom Grietje UNICEF steunt Mijn naam is Grietje Vanderheijden. Van beroep ben ik actrice en speelde ik al in tal van Vlaamse series en musicals waaronder Assepoester, Doornroosje en Peter Pan. Ik speel mee als flapuit Isa in de serie En daarmee Basta!. Wanneer ik niet voor de camera s sta, zing en toer ik mee met de Ketnet Band. Daarnaast geef ik ook nog toneelles aan het stedelijk conservatorium in Mechelen. Ik ben dolgraag vriendin van UNICEF. Door mijn werk kom ik immers veel in contact met kinderen en besef ik hoe kwetsbaar ze zijn. Vaak hebben ze niet de mogelijkheden om voor zichzelf op te komen en niet alle kinderen kunnen rekenen op ouders of op een overheid die voor hen instaat. Daarom is het goed dat er een organisatie bestaat als UNICEF die erover waakt dat aan de basisbehoeften van elk kind wordt voldaan. UNICEF levert fantastisch werk wereldwijd en kan niet genoeg gesteund worden!

11 ACTIVITEITENFICHE 1 voor de leerkracht Sierra Leone ontdekken Moeilijkheid + Leerdoelen - De leerlingen identificeren één van de cruciale problemen in Sierra Leone: het kindersterftecijfer. - De leerlingen ontdekken het leven van een kind in Sierra Leone via een getuigenis. - De leerlingen denken na over hun persoonlijke betrokkenheid tot de problemen van hun nabije en verdere omgeving. Materiaal - Fiche van Sierra Leone - Atlas of wereldkaart - Encyclopedie of woordenboek - Getuigenis van John Tijdsduur 1 uur Verloop van de activiteit Fase 1 De leerlingen vormen groepjes van 2 en vullen de fiche in over Sierra Leone. Ze raadplegen woordenboeken en atlassen en helpen elkaar om de vragen te beantwoorden. Hun oplossingen worden mondeling verbeterd in de klas. Nadien volgt een eerste gesprek op basis van de reacties en van de vragen van de leerlingen. Fase 2 De leerlingen vormen kleine groepjes, lezen de getuigenis van John en beantwoorden de vragen. Elke groep stelt zijn antwoorden op deze vragen voor aan de klas. Alles wordt nog eens klassikaal besproken. Fase 3 De leerlingen spelen galgje om volgende woorden te raden: Goud en diamant / rijst en vis / vitamine A / onzuiver drinkwater / vaccinatie. Voor elke woordgroep komt een andere leerling aan het bord om een hangmannetje te tekenen. De hele klas stelt letters voor om de woorden te raden. De andere leerlingen vullen de woorden in op hun blad. Opvolging De leerlingen maken een dossier of een fiche over Sierra Leone. Zij gebruiken de informatie over het land, over de gezondheidstoestand van de kinderen en over de levensomstandigheden van de inwoners. Wat doet UNICEF? UNICEF financiert het aanboren van waterputten om de toegang tot drinkwater te vergemakkelijken en om hygiëne te promoten (zoals het gebeurt in de school van John). UNICEF steunt verscheidene lokale initiatieven en organisaties, zoals bijvoorbeeld in Sierra Leone: - de organisatie CADO (Community Animation and Development Organisation) die theatergroepjes opstart en vormt in de scholen. Zij spelen kleine taferelen over thema s als HIV/AIDS en hygiëne. - De krant Pikin News, die volledig door kinderen wordt gemaakt, om bepaalde kinderrechtenproblemen aan te kaarten. - Lokale radio s die kinderen aan het woord laten. Wil je meer weten? Breng een bezoekje aan ons nieuw documentatiecentrum! (Lenniksebaan 451, bus 4, 1070 Brussel tel. 02/ fax. 02/ ) of bezoek onze website en

12 0 WERKBLAADJES voor de leerlingen Sierra Leone ontdekken Joepie! Ik heb ontdekt dat Sierra Leone Berg van de Leeuw betekent! Vragen voor onze jonge kampioenen! Is Sierra Leone in vergelijking met België: 2 maal kleiner, 2 maal groter of 5 maal groter? Welk van de twee landen telt het hoogst aantal inwoners? Ken je de levensverwachting van de bevolking in België? 4 5 In België sterven ongeveer 5 baby s op 1000 levend geborenen en wereldwijd 43 op Wat valt je op als je dit vergelijkt met het kindersterftecijfer van Sierra Leone? Waarom sterven er zoveel kinderen in Sierra Leone, volgens jou? Bedenk 3 mogelijke redenen. Duid Sierra Leone met een rode stip aan op de kaart van Afrika en kleur Saint Louis de vlag van Sierra Dakar Banjul Leone! SENEGAL GAMBIA GAMBIA MAURITANIE MAURITANIA MALI Bissau GUINEE BISSAU GUINEA BISSAU GUINEA Bamako B Diou Sierra Leone Oppervlakte: km² Hoofdstad: Freetown Inwoners: Kindersterftecijfer: 267 op 1000 levend geborenen (in België : 5 op 1000 levend geborenen) Levensverwachting: 41 jaar (in België : 79 jaar) Godsdienst: Moslim: 60% Inheemse godsdiensten: 30% Katholiek: 10% Talen: Engels, Mendé (zuiden), Temné (noorden), Krio (soort Kreools, een mengeling van Engels en lokale dialecten) Conakry Makeni Freetown Bo Kenema SIERRA LEONE ATLANTISCHE OCEAAN Monrovia LIBERIA IVOORKU Yamoussoukro Ab

13 11 Wat is volgens jou het belangrijkste probleem in Sierra Leone? In dit land sterven het meest : kinderen van 0-5 jaar In dit land sterven het meest : volwassenen ouder dan 40 jaar Verhaal van John John, 11 jaar, speelt mee in het theatergroepje op school en leert over hygiëne om nadien andere mensen daarover te informeren. Het is een belangrijk onderwerp in Sierra Leone en er is nog veel werk aan de winkel. Dat komt omdat veel mensen nooit hebben geleerd over hygiëne en de basisregels van de hygiëne niet kennen. Ze weten bijvoorbeeld niet hoe je microben kan vermijden. Het theatergroepje doet mee aan het project Adopteer een familie, dat ondersteund wordt door UNICEF. Het principe is vrij eenvoudig: elk kind adopteert één of meerdere families en gaat hen bezoeken om aan de mama s uit te leggen hoe men een baby wast, dat je best het eten afdekt tegen ongedierte, dat je best je handen wast voor je eet Zo geven ze de hygiëneregels die ze op school leerden door aan andere families. Natuurlijk beginnen de kinderen hiermee in hun eigen familie! John: Ik zeg hen bijvoorbeeld dat ze hun handen moeten wassen met zeep voor de maaltijden en nadat ze naar het toilet gaan. Dat is heel belangrijk om ziekten te voorkomen. Je moet ook slapen onder een muskietennet. Ik leg uit hoe gevaarlijk het kan zijn als men zich niet beschermd tegen de muggen... Ik ben heel blij om mee te spelen in de theatergroep want ik hou van dansen, spelen en zingen. Later wil ik toneelleraar worden. UNICEF/Pascaline Carnat 1. Welke problemen in Sierra Leone komen aan bod in het verhaal van John? Hygiëne ziektes honger 2. Wat denk jij over het engagement van John voor zijn gemeenschap? Is het nuttig wat hij doet? Waarom wel niet? 3. John heeft het over een ziekte die door muggen wordt verspreid. Weet jij hoe deze ziekte heet? 4. Wat doe jij om gezond te blijven? Welke eenvoudige dingen doe je om microben te vermijden? (in jouw klas, jouw school, in jouw gemeente) Wil jij ook in actie schieten in België? Neem een kijkje op de sites en voor ideeën! Galgje Sierra Leone bevat veel natuurlijke rijkdommen: en De voeding van de inwoners is weinig gevarieerd: en Dit geeft men aan de kinderen als voedingssupplement: Wat baby s ziek maakt na de geboorte: Wat een kinderleven kan redden:

14 12 ACTIVITEITENFICHE 2 voor de leerkracht Ik wil genezen! Moeilijkheid ++ Leerdoelen - De leerlingen ontdekken de belangrijkste oorzaken van kindersterfte (bij kinderen van 0-5 jaar). - De leerlingen denken na over de gezondheidstoestand van baby s en jonge kinderen in een ontwikkelingsland en over de mogelijke oplossingen. Materiaal - Probleem - kaarten - Symptomen - kaarten - Behandeling - kaarten - Speldjes om de kaartjes op de rug vast te maken (bvb. veiligheidsspelden) - Gezondheidswoordenboekje (zie pagina 15 in deze lesmap) - Magneten of plakband Tijdsduur 30 minuten Varianten Vóór het spel begint kan de leerkracht een lijst op het bord schrijven met de mogelijke oorzaken van kindersterfte, aan de hand van de ideeën van de leerlingen. Na de activiteit kan men terugkomen op deze lijst en nagaan of bepaalde oorzaken door de klas geïdentificeerd werden. Vóór fase 2 kan men aan één van de leerlingen het Gezondheidswoordenboekje geven. Elk van de 8 leerlingen met een kaartje op de rug kan dit woordenboekje één maal raadplegen als hij/ zij de naam van zijn probleem moeilijk kan vinden, of indien hij geen vragen meer vindt om te stellen aan de klas. Verloop van de activiteit Fase 1 Om het spel in te leiden worden de moeilijke of onbekende namen van ziekten opgegeven. De leerkracht dicteert ze aan de leerlingen die een tekening maken van de dingen waaraan ze denken als ze de naam van de ziekte horen (ze tekenen bijvoorbeeld iemand die malaria of gele koorts heeft). Nadien krijgen de leerlingen uitleg over deze aandoeningen. Ze kunnen ook het Gezondheidswoordenboekje (op pagina 15 in deze lesmap) raadplegen en invullen. Fase 2 De leerkracht speldt de Probleem - kaarten op de rug van 8 leerlingen die in de klas rondwandelen. Deze 8 leerlingen stellen vragen aan hun klasgenoten om te raden wat er op hun rug geschreven staat. De klasgenoten mogen enkel antwoorden met ja of neen. Op hetzelfde moment krijgen andere leerlingen de symptomen - kaarten in de handen. De behandeling - kaarten worden op het bord gehangen (bvb. met magneten). Voorbeelden van vragen : - Is het een ziekte? - Is het een ziekte die bij ons niet voorkomt? - Is het een probleem bij de geboorte? - Hoest ik? - Heb ik koorts? - Heb ik diarree? - Wordt deze ziekte door een insect overgedragen? - Bestaat er een vaccin tegen de ziekte? - Heeft het probleem te maken met voeding? Fase 3 Wanneer een leerling denkt dat hij geraden heeft wat er op zijn rug staat, dan zoekt hij diegene die de kaart heeft met de symptomen die overeenkomen met zijn ziekte. Als hij juist geraden heeft, zoeken beide leerlingen welke behandeling er voor die ziekte bestaat, op één van de kaarten aan het bord. Ze hangen hun kaarten bij de kaart met de behandeling op het bord (met magneten of met plakband). Oplossingen: ondervoeding = G4 / diarree = E2 / longontsteking = D6 / malaria = B8 mazelen = H1 / tetanus = A3 / premature baby = C5 / infectie = I9 gele koorts = J10 / polio = F7. (op de kaarten Symptomen en Behandeling staan letters en cijfers) Fase 4 Wanneer alle kaarten samengebracht zijn (problemen + symptomen + behandeling), bespreekt de klas welke oorzaken aan de basis liggen van de kindersterfte in ontwikkelingslanden. - Vinden de leerlingen de situatie van die kinderen ernstig? - Gaan ze akkoord met de voorgestelde oplossingen? Hebben zij andere ideeën? - Wat zouden de regeringen volgens hen moeten doen?

15 probleem ONDER- VOEDING probleem 13 WERKBLAADJES voor de leerlingen Spel : Ik wil genezen! BESMETTING symptomen H Ik heb hoge koorts Ik sta vol met rode stipjes Ik hoest probleem DIARREE probleem MAZELEN symptomen Ik heb stijve spieren Ik heb hart- en ademhalingsproblemen Ik heb koorts en spierkrampen A probleem TETANUS probleem PREMATURE BABY symptomen Ik ben te vroeg geboren Ik weeg te weinig Ik ben heel zwak C probleem MALARIA probleem POLIO symptomen Ik heb buikpijn Mijn stoelgang is loperig Ik vermager E probleem LONG- ONTSTEKING probleem GELE KOORTS symptomen Ik heb geen evenwichtige voeding Ik weeg niet genoeg Ik groei niet G

16 14 symptomen symptomen J Ik werd gestoken door een mug Ik heb koorts, ik moet overgeven Ik heb een gele kleur door problemen met mijn lever B Ik werd gestoken door een mug Ik heb koorts en ik beef Ik zweet voortdurend behandeling behandeling De baby borstvoeding geven tijdens de eerste 6 maanden Voedingssupplementen toedienen (vitamine A, jodium, ) Evenwicht en afwisseling brengen in de voeding om tekorten te vermijden 4 6 Antibiotica geven Hoest en koorts behandelen Kinesitherapie om beter te leren ademen behandeling behandeling 2 Het kind uitsluitend borstvoeding geven tijdens de eerste 6 maanden Geen water geven bij de geboorte, noch papjes op basis van rijst en water. Orale Rehydratatiezouten en speciale voeding geven 1 Koorts en hoest behandelen Antibiotica geven bij complicaties (bij ernstige problemen) Vaccinatie tegen mazelen (preventief, om te voorkomen) symptomen symptomen F Ik heb koorts Ik heb spierpijn Ik kan mijn mijn armen en benen niet meer bewegen D Ik adem met moeite Ik hoest vaak Ik heb rillingen en koorts behandeling behandeling Slapen onder een muskietennet om de ziekte te vermijden Malariawerende behandeling toedienen Koorts behandelen Vaccinatie tegen gele koorts (preventief, om te voorkomen) Zich beschermen tegen muggen Er bestaat geen geneesmiddel 8 10 behandeling behandeling Spuitje met serum met antistoffen spoedig toedienen Koorts en symptomen behandelen Vaccinatie tegen tetanus (preventief, om te voorkomen) 3 5 De vrouw regelmatig onderzoeken tijdens de zwangerschap Bevalling in een ziekenhuis of gezondheidscentrum Speciale zorgen voor de baby symptomen Ik ben besmet door microben, bacteriën Ik heb koorts Ik heb buikpijn en diarree I behandeling De koorts behandelen Orale rehydratatiezouten geven tegen uitdroging door diarree (ORS) Antibiotica bij complicaties (bij ernstige problemen) 9 behandeling Vaccinatie tegen polio Koorts behandelen Er bestaat geen geneesmiddel 7

17 15 Gezondheidswoordenboekje * * * * * * * Een besmetting of infectie: wanneer een virus of bacterie zich in het lichaam verspreidt, spreekt men van een infectie. Het lichaam reageert dan op verschillende manieren: je hoest, je krijgt koorts, een loopneus, diarree, hoofdpijn of andere klachten. * * * Een virus: een microbe die besmettelijke ziekten overdraagt. Een bacterie: een andere naam voor microbe. Een symptoom: uiterlijke tekenen van een ziekte (bijvoorbeeld: hoesten, koorts hebben, spierpijn ). Ondervoeding: onevenwichtige en weinig gevarieerde voeding. * * * * Longontsteking: ziekte op je longen die samen gaat met koorts en waardoor je moeilijk kan ademwen. * Malaria: ziekte die wordt doorgegeven door de vrouwelijke mug van zodra die besmet bloed heeft geproefd. De ziekte zorgt voor koorts en verzwakking. * Mazelen: tal van kleine rode vlekjes op de huid, een kenmerk van een bekende kinderziekte. Tetanus: ziekte via een wondinfectie die samen gaat met spierstijfheid. Gele koorts: dodelijke ziekte die doorgegeven wordt door een steekmug en die samen gaat met koorts, diarree, overgeven en een gele kleur van de huid. Polio (poliomyelitis): infectieziekte van hersenen of ruggenmerg met verlamming tot gevolg. Tuberculose: infectieziekte die vaak de longen aantast en waarvan je hoest en kan sterven. Kinkhoest: ziekte die gekenmerkt wordt door een speciale hoest. Een vaccin: een inenting of een prikje met een vloeistof die je beschermt tegen een ziekte. Een behandeling: een manier om een ziekte te verzorgen en te genezen (met bijvoorbeeld geneesmiddelen ). Uitdroging: wanneer je lichaam onvoldoende water bevat en dreigt uit te drogen (vaak als gevolg van langdurige diarree). Dit klein woordenboekje kan je helpen bij de activiteiten! Je kan het zelf aanvullen Orale rehydratatiezouten: een poeder dat gemengd wordt met water en gegeven wordt bij langdurige diarree. Het is makkelijk te bereiden: 1 lepel zout + 3 lepels suiker mengen in een liter water

18 16 ACTIVITEITENFICHE 3 voor de leerkracht Gezondheid en vaccinatie Moeilijkheid ++ Leerdoelen - De leerlingen denken na over het belang van een gezondheidssysteem en de directe gevolgen ervan op de gezondheid van de kinderen. - De leerlingen ontdekken hoe belangrijk vaccinatie is, vertrekkende van hun eigen gezondheidsboekje. Materiaal - Informatiebrochures en -folders Kind en Gezin (gratis aan te vragen). - Werkblad over gezondheid en vaccinatie - Gezondheidsboekjes of vaccinatiekaarten van enkele leerlingen - Woordenboek - Gezondheidswoordenboekje (zie pagina 15 in deze lesmap) Tijdsduur 30 minuten (2 x 15 minuten) Variant De leerlingen vragen thuis waar hun geboorte werd aangegeven (in welke gemeente), op welke datum, en hoe het officële document heet. Leg aan de klas het belang uit van de geboorteregistratie en de geboorteakte en vertel hen dat het een recht is voor elk kind. Verloop van de activiteit Fase 1 Verdeeld in groepjes van 2 zoeken de leerlingen wat de betekenis is van Kind en Gezin. Zij raadplegen hiervoor brochures van de organisatie of zoeken op de website van Kind en Gezin, lezen de teksten en identificeren de verschillende diensten die Kind en Gezin aanbiedt. Fase 2 Thuis raadplegen de leerlingen hun persoonlijke vaccinatiekaart of gezondheidsboekje. Ze vullen een schema in met de vaccinaties die zij kregen. (De leerlingen kunnen hun vaccinatiekaart of gezondheidsboekje ook meebrengen naar de klas en alles in de klas opzoeken). Fase 3 In de klas, met de hele groep, vergelijken de kinderen hun vaccinatieschema met dat van kinderen uit Sierra Leone. Zij antwoorden op de gestelde vragen. (mondeling) Bijkomende activiteiten - De kinderen ontwerpen een project rond gezondheid ter gelegenheid van de Wereldgezondheidsdag op 7 april (Wereldgezondheidsorganisatie raadplegen). - De kinderen zoeken informatie over bepaalde ziekten en hun invloed in andere werelddelen. Wat doet UNICEF? UNICEF is de grootste verdeler van vaccins in de wereld en koopt de vaccins voor 4 kinderen op 10 in de wereld. UNICEF financiert tevens koelkasten en koelboxen om deze vaccins te bewaren in de zuiderse landen. Eén of meerdere keren per jaar organiseert UNICEF Nationale Vaccinatiedagen. Bij die gelegenheid worden - op enkele dagen tijd duizenden tot miljoenen kinderen ingeënt. Wil je meer weten? Wil je de prijs kennen van een vaccin, van het voedingssupplement vitamine A of van een geboortekit, die het leven van kinderen kunnen redden? Raadpleeg ons documentatiecentrum of onze website Meer info over vaccinatie en gezondheid vind je op of

19 7 WERKBLAADJES voor de leerlingen Wat betekent Kind en Gezin? Een beetje geschiedenis. Kind en Gezin is een agentschap dat al een beetje voorgeschiedenis kent sinds de Eerste Wereldoorlog. In 1919 werd het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn (NWK) opgericht, dat vooral wou zorgen voor hygiëne en bescherming van kinderen. Geleidelijk aan heeft Kind en Gezin zich meer toegelegd op de gezondheidscontrole van kinderen en de begeleiding van gezinnen die een kindje verwachtten. Als zorgzame en vriendelijke organisatie legt Kind en Gezin de drempel zo laag mogelijk, zodat hun deuren altijd openstaan voor alle (toekomstige) gezinnetjes. Wist je dat Kind en Gezin in elke gemeenschap van het land een andere naam draagt? In Franstalig België is het O.N.E. (Office de la Naissance et de l Enfant). In de Duitstalige gemeenschap spreekt men over de «Dienst für Kind und Familie» (Dienst voor het Kind en de Familie). Nu weet je al een beetje meer waarover het gaat! Dit zijn enkele diensten die door Kind en Gezin aangeboden worden. Zoek de definitie van elke dienst (meer info vind je op de website van Kind en Gezin) Prenatale steunpunten Consultatiebureaus INLOOP-teams Dienst voor gezinsondersteunende pleegzorg Hier kunnen toekomstige mama s die het moeilijk hebben terecht voor hulp tijdens hun zwangerschap. Hier wordt gewerkt met groepen ouders rond hun vragen in verband met de zorg en de opvoeding van hun kinderen Vul het juiste nummer in bij het juiste vakje: Heb je een kindje jonger dan 3 jaar, dan kan je hier terecht voor een gratis onderzoek. Je kindje wordt er gemeten en gewogen en je kan er terecht met al je vragen. De kinderarts onderzoekt je kindje en geeft het gratis vaccinaties. Zij begeleiden en ondersteunen gezinnen met kinderen tussen 0 en 12 jaar om moeilijke periodes in de opvoeding door te komen. De kinderen verblijven dan tijdelijk in een geselecteerd gezin. Kijk naar je eigen vaccinatiekaart of -boekje! Normaal zou je eentje moeten hebben via Kind en Gezin. Heb je er al eens in gekeken? (Er bestaan allerlei soorten boekjes en kaarten!) Sommige gemeenten geven ook een certificaat met vaccins, een papier waarop al je vaccinaties genoteerd worden. Vraag aan een volwassene thuis om samen met jou te kijken welke prikjes je gekregen hebt. Vul de fiche in en breng ze mee naar school. Vergelijk of iedereen in de klas dezelfde vaccins op hetzelfde moment heeft gekregen. Mijn vaccinaties Datum Welk vaccin? Hoe oud was ik? Op / / werd ik tegen...ingeënt.... Op / / werd ik tegen...ingeënt.... Op / / werd ik tegen...ingeënt.... Op / / werd ik tegen...ingeënt.... Op / / werd ik tegen...ingeënt.... Op / / werd ik tegen...ingeënt....

20 8 Dit is de vaccinatiekaart van een kind uit Sierra Leone. Vergelijk. UNICEF Vaccin leeftijd - Herinner je je nog iets van een dag waarop je een prikje kreeg? Tuberculose bij de geboorte Polio bij de geboorte DTK (Difterie Tetanos - Kinkhoest) op 6, 10 en 14 weken Polio op 6, 10 en 14 weken Mazelen / Gele Koorts op 9 maanden + rappel tussen 1 en 5 jaar + rappel na de leeftijd van 5 jaar Supplement vitamine A tussen 6 en 11 maanden, later om de 6 maanden tot de leeftijd van 5 jaar - Tegen welke belangrijke ziekten werd jij gevaccineerd? Zijn het dezelfde ziekten als in Sierra Leone? - Zijn deze ziekten dodelijk? - Bestaat er een vaccin tegen alle ziekten? Indien niet, welke niet? - In de ontwikkelingslanden wordt de geboorte van een kind niet altijd geregistreerd. Het vaccinatieboekje is dan dubbel zo belangrijk... waarom?

21 ACTIVITEITENFICHE 4 voor de leerkracht 19 Vervolledig het verhaal... Moeilijkheid ++ Leerdoelen - De leerlingen gebruiken hun kennis en indrukken over een bepaald land in Afrika om het vervolg van een verhaal te schrijven. - De leerlingen krijgen informatie over de levensomstandigheden van de inwoners van dit land via 4 getuigenissen. Zo wordt hun eerste indruk en eventuele stereotypen over het land weerlegd. - De leerlingen denken na over vragen die gesteld worden via deze getuigenissen (m.b.t. waarden, de toestand van kinderen die elders wonen, oplossingen, toekomstplannen,...) Materiaal - Kopies van het begin van de 4 verhalen - Kopies van het einde van de 4 verhalen en vragen. Tijdsduur 1 uur Verloop van de activiteit Fase 1 De leerlingen worden ingedeeld in groepjes van 4. Elke groep krijgt het begin van een verhaal (getuigenissen van Diana, Namina, Hassan en Fudia). Zij lezen het begin van het verhaal luidop voor in de klas. Nadien gaan ze in kleine groepjes te werk om in ongeveer 10 lijnen een vervolg van het verhaal te schrijven (hiervoor houden ze rekening met de suggesties die ze via de bijhorende vraag kregen). Fase 2 Elke groep leest het verhaal dat ze vervolledigd heeft, voor in de klas. Nadien volgt een groepsgesprek: waarom kozen jullie voor dit einde? Heeft iemand een ander voorstel? Is er iets dat jullie raakte in het verhaal van Diana, Namina, Hassan of Fudia? Fase 3 Elke groep krijgt nu het volledige verhaal van zijn personage. Het wordt in groep gelezen, besproken en vergeleken met het eigen schrijfsel. Nadien beantwoorden de leerlingen de 3 vragen op het einde van de getuigenis. Fase 4 De echte verhalen worden aan de hele klas voorgelezen. De vragen worden aan de voltallige groep gesteld. Alle antwoorden worden nogmaals besproken. Bijkomende activiteiten - De leerlingen maken een tekening van hun verhaal of van een getuigenis die hen geraakt heeft. - De klas neemt deel aan de actie Er was eens... die in het kader van de educatieve campagne van UNICEF België Samen 4 miljoen baby s redden wordt georganiseerd (tot 21 dec. 2007). - Voor meer info: Herlinde De Vos, Verantwoordelijke Educatiewerk, UNICEF België, Lenniksebaan 451 bus 4, 1070 brussel, hedvos@unicef. be, 02/ of

22 20 UNICEF/Pascaline Carnat 1 Hallo, mijn naam is Diana. Ik ben 32 en werk als verpleegster in het gezondheidscentrum van Robat, een dorp in Sierra Leone. In het begin was ik hier vrijwilligster. Met mijn dochterje Anita, die binnenkort 3 wordt, woon ik in een huisje, vlakbij het centrum... (schrijf het einde van het verhaal: Diana vertelt meer over haar werk en over haar motivatie...) Dag allemaal, ik heet Namina. Ik ben 30 en ben in verwachting van mijn 6 de kindje! Vandaag ga ik naar de consultatie in het centrum van Robat, een dorp in Sierra Leone. Daar wacht Diana, de lieve verpleegster, op mij... (Schrijf het einde van het verhaal: Wat gebeurt er tijdens de consultatie? Waarom gaat Namina er naartoe?...) 2 UNICEF/Pascaline Carnat UNICEF/Pascaline Carnat 3 Hoi! Ik ben Hassan, vader van twee kinderen van 2 en 6 jaar. Ik ben landbouwer, maar ik geef ook les aan volwassenen. Eén keer per week werk ik als vrijwilliger in het gezondheidscentrum dat op 45 minuten van mijn dorp ligt... (schrijf het einde van het verhaal: Waarom heeft Hassan zich geëngageerd als vrijwilliger? Wat doet hij om de mensen te helpen?...) Hallo, ik heet Fudia, ik ben 19 jaar oud. Ik ben nooit naar school gegaan en ik ben getrouwd toen ik 16 was. Mijn eerste baby stierf toen hij 1 maand was en ik weet niet goed waarom. Nu heb ik een tweeling van 7 maanden, een jongetje, Alusine, en een meisje, Hassanatu... (Schrijf het einde van het verhaal: wat gaat Fudia doen om te vermijden dat ze nog een kindje verliest? Hoe ziet zij de toekomst?...) 4 UNICEF/Pascaline Carnat

23 21 Vervolg verhaal 1 Diana is een jonge en moedige vrouw met veel energie en die altijd glimlacht. Haar beroep als verpleegster heeft haar steeds geboeid. Na 6 jaar vrijwilligerswerk in een gezondheidscentrum, en dankzij de steun van UNICEF, heb ik een opleiding gevolgd tot gekwalificeerde verpleegster. Ik kan nu bijvoorbeeld ernstige problemen bij de geboorte herkennen en weet nu hoe een pasgeboren baby moet verzorgd worden. Dankzij haar kennis is Diana verantwoordelijke geworden van het splinternieuw gezondheidscentrum van Robat. Waarom ze dit beroep uitoefent? Ik hou van mensen en hier kan ik hen veel helpen. Ik doe mijn beroep doodgraag! What do you think? - Wat denk jij over het verhaal van Diana? Is ze volgens jou moedig? - Welke boodschap zou je haar willen toesturen? - Ken je mensen rondom jou die hun beroep heel toegewijd doen en die anderen helpen? Wat bewonder je bij hen in het bijzonder? Vervolg verhaal 3 Hassan weet dat er nog vrij veel gezondheidsproblemen bestaan in zijn dorp. Sommige baby s sterven bij de geboorte omdat hun moeders geen verzorging kregen. Veel gevallen van malaria en diarree zijn te wijten aan het gebruik van ondrinkbaar water. En de hygiënische omstandigheden blijven problematisch. Hassan wil iets doen, daarom heeft hij zich opgegeven als vrijwilliger. Hij verspreidt in zijn dorp allerlei informatie rond gezondheid en hygiëne. Hij neemt deel aan vaccinatiecampagnes en aan promotiecampagnes rond borstvoeding. In het gezondheidscentrum weegt hij de kindjes en schrijft ze in het register in. Is er ondertussen al iets veranderd of verbeterd? Ja, het dorpshoofd heeft een wet gemaakt: wanneer een kind ziek is gedurende meer dan 3 dagen, zijn de ouders verplicht om hem naar het gezondheidscentrum te brengen. Ik vind het heel belangrijk dat we de steun krijgen van het dorpshoofd om informatie over gezondheid te verspreiden. Vervolledig het verhaal... Vervolg verhaal 2 Om het centrum van Robat te bereiken, heb ik ongeveer 4 km moeten stappen, wat niet gemakkelijk is voor een zwangere vrouw! Ik ga naar het centrum, want ik kan er gratis geneesmiddelen krijgen, de verpleegster onderzoekt me en ik kan er veilig bevallen. Tijdens de consultatie geeft Diana, de verpleegster, haar een muskietennet, ijzertabletten om bloedarmoede te bestrijden tijdens de zwangerschap en een behandeling om malaria te voorkomen. Nadien krijgt ze een vaccin tegen tetanus. Namina tracht de jonge moeders uit haar dorp te overtuigen om met haar naar het gezondheidscentrum te gaan. Ik ga mijn baby borstvoeding geven tijdens de eerste 6 maanden, want ik heb heel goede resultaten met mijn 5 andere kinderen. Ze zijn allemaal gezond en daar ben ik heel trots op!. What do you think? - Welke goede raad kan een ervaren moeder als Namina aan jongere mama s geven? - Welke zijn volgens jou de kwaliteiten van Namina? - Hoe zie je de toekomst van haar 6 kinderen? Wat wens je hen toe? What do you think? - Waarom wil Hassan zo graag het gezondheidscentrum helpen, hoewel hij niet betaald wordt? Welk voordeel haalt hij hieruit? - Ken jij mensen die als vrijwilliger werken? - Zou je graag vrijwilliger worden, wie zou je graag helpen? Vervolg verhaal 4 Ik ga regelmatig naar het gezondheidscentrum, ik weet nu dat het belangrijk is voor de gezondheid van de kinderen. Het is 2 uur stappen vanuit mijn dorp, maar gelukkig ga ik er niet alleen naartoe; wij gaan met een hele groep vrouwen. Sommigen onder hen stappen zelfs 5 uur! De vroedvrouw heeft me geholpen bij de bevalling en er zijn geen ernstige problemen geweest. Zij heeft me aangeraden om de kleintjes borstvoeding te geven vanaf de eerste dag en ik heb haar raad opgevold. In Sierra Leone geven de moeders vaak een beetje water aan hun pasgeboren baby s, maar dan worden ze vaak ziek, want het water kan bacteriën bevatten. Fudia heeft toekomstdromen voor haar kinderen: Ik hoop dat ze later naar school gaan en dat ze niet verplicht zullen zijn om even jong te trouwen als ik. Ik hoop dat ze een beter leven zullen hebben. Of zij een boodschap heeft voor de mensen in België?... Ja, jullie kunnen ons écht helpen. What do you think? - Fudia denkt dat we haar zouden kunnen helpen... hoe kan dat volgens jou? Wat kan haar toestand verbeteren? - Denk jij dat haar dromen voor de toekomst van haar kinderen werkelijkheid kunnen worden? - Welke dromen heb jij voor je eigen kinderen, later? En voor andere kinderen uit de wereld?

Nieuwe campagne Samen 4 miljoen baby s redden! Kobe op missie in Sierra Leone Actie Er was eens... Spelletje: plooi je eigen quiz!

Nieuwe campagne Samen 4 miljoen baby s redden! Kobe op missie in Sierra Leone Actie Er was eens... Spelletje: plooi je eigen quiz! Nieuwe campagne Samen 4 miljoen baby s redden! Kobe op missie in Sierra Leone Actie Er was eens... Spelletje: plooi je eigen quiz! Driemaandelijks magazine nr. 10 oktober 2007 Grietje en Kobe = Vrienden

Nadere informatie

UNICEF stelt voor: de Millenniumdoelstellingen! Maak kennis met onze kids WaSH-ambassadeurs Bezoek het Vredeshuis in Gent

UNICEF stelt voor: de Millenniumdoelstellingen! Maak kennis met onze kids WaSH-ambassadeurs Bezoek het Vredeshuis in Gent UNICEF stelt voor: de Millenniumdoelstellingen! Maak kennis met onze kids WaSH-ambassadeurs Bezoek het Vredeshuis in Gent Driemaandelijks magazine nr. 21 juli-augustus-september 2010 Hoi unicefkids! Hebben

Nadere informatie

UNICEF in Mozambique: 2010 2014. Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten.

UNICEF in Mozambique: 2010 2014. Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten. UNICEF in Mozambique: 2010 2014 Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten. 2 Preventie en behandeling van gevaarlijke kinderziekten In Mozambique overlijden ieder jaar tienduizenden kinderen

Nadere informatie

Campagne: Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne voor iedereen! Bedenk nu al een actie voor de Dag voor Verandering

Campagne: Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne voor iedereen! Bedenk nu al een actie voor de Dag voor Verandering ampagne: Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne voor iedereen! edenk nu al een actie voor de Dag voor Verandering Met de steun van Driemaandelijks magazine nr. 18 oktober 2009 Hoi unicefkids! Ik was

Nadere informatie

UNICEF en kindersterfte

UNICEF en kindersterfte UNICEF en kindersterfte Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk Later wil ik dokter worden! James uit Sierra Leone Hallo, ik ben James en ik ben 11 jaar. Ik woon in Sierra Leone, een land in Afrika.

Nadere informatie

De rechten van het kind

De rechten van het kind De kinderrechten in een notendop Internet(wiki): Verdrag inzake de rechten van het kind 1 Het kinderrechtenverdrag Naast de rechten van de mens werd er in de Verenigde Naties gewerkt aan een verdrag voor

Nadere informatie

3-Maandelijks magazine 06 oktober 2006. UNICEF België

3-Maandelijks magazine 06 oktober 2006. UNICEF België Ik, jij, zij : Kinderen zoals ik! Grietje en Kobe, Vriend en Vriendin van UNICEF Oona doet mee aan de Songtekstactie Jij ook? Jayanti, een herdersmeisje in India 3-Maandelijks magazine 06 oktober 2006

Nadere informatie

Unicef. Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012

Unicef. Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012 Unicef Bram van t Hoff De Flambouw Groep 8 17 Januari 2012 Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Unicef omdat ik het een mooi onderwerp vind en het kinderen helpt die in nood zijn en niet naar school

Nadere informatie

MDG. Eerst en tweede graad. Te lezen zinnen (in willekeurige volgorde!)

MDG. Eerst en tweede graad. Te lezen zinnen (in willekeurige volgorde!) MDG Eerst en tweede graad De leerkracht leest één van de volgende stellingen en de groep bekijkt de acht millenniumdoelstellingen om te achterhalen met welke doelstelling de zin overeenkomt. Ze leggen

Nadere informatie

Het Kinderrechten lespakket

Het Kinderrechten lespakket Het Kinderrechten lespakket want ieder kind kan de wereld in beweging brengen Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl/scholen vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten

Nadere informatie

Onze stunt op Wereldwaterdag Drie maanden na de aardbeving in Haïti Word onze nieuwe WaSH-ambassadeur!

Onze stunt op Wereldwaterdag Drie maanden na de aardbeving in Haïti Word onze nieuwe WaSH-ambassadeur! Onze stunt op Wereldwaterdag Drie maanden na de aardbeving in Haïti Word onze nieuwe WaSH-ambassadeur! Driemaandelijks magazine nr. 20 april-mei-juni 2010 Hoi unicefkids! Ik voel het, de zomer komt eraan!

Nadere informatie

UNICEF en kindersterfte

UNICEF en kindersterfte UNICEF en kindersterfte Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk Later wil ik dokter worden! James uit Sierra Leone Hallo, ik ben James en ik ben 11 jaar. Ik woon in Sierra Leone, een land in Afrika.

Nadere informatie

LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN

LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij

Nadere informatie

UNICEF algemene informatie

UNICEF algemene informatie UNICEF algemene informatie Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk UNICEF helpt kinderen in de hele wereld UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. De opdracht van UNICEF is:

Nadere informatie

MINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE.

MINDER ARMOEDE MILLENNIUMDOEL 1. Beantwoord de volgende vragen en gebruik daarbij de kaart MINDER ARMOEDE. MILLENNIUMDOEL 1 MINDER ARMOEDE kaart MINDER ARMOEDE. 1. Wat betekent de extreme armoedegrens? 2. In welk werelddeel liggen de meeste landen waar mensen onder de armoedegrens van 1,25 dollar per dag leven?

Nadere informatie

Multiple choice quiz Vraag 1 Vraag 2

Multiple choice quiz Vraag 1 Vraag 2 Multiple choice quiz Op www.kidsrights.nl vindt u quizvragen met multiple choice antwoorden, die uitnodigen tot doorpraten en discussiëren. De vragen worden kort ingeleid. Onderwerpen zijn onder meer de

Nadere informatie

Mijn prentenboek Lou en Lena en de rechten van het kind

Mijn prentenboek Lou en Lena en de rechten van het kind Mijn prentenboek Lou en Lena en de rechten van het kind Mijn naam:...... Mijn klas:... Lena Lou Mondiale Vorming Plan België Obi Een nieuw kind Bedenk zelf je personage! Denk goed na over wat hij of zij

Nadere informatie

UNICEF en voeding. Informatie 1 voor een spreekbeurt of werkstuk

UNICEF en voeding. Informatie 1 voor een spreekbeurt of werkstuk UNICEF en voeding Informatie 1 voor een spreekbeurt of werkstuk Ieder kind heeft recht op goede voeding Kinderen hebben recht op goede en gezonde voeding. Een Mozambique Mozambique is een land in het zuidoosten

Nadere informatie

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap uit elkaar gaan huwelijk geboorte wettelijk samenwonen bemiddeling opvang voor kinderen koppel zwangerschap scheiding Familie We wonen samen maar willen niet trouwen. Kan dat? Ja. In België leven vele

Nadere informatie

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt

Nadere informatie

Elk kind heeft het recht om...

Elk kind heeft het recht om... Elk kind heeft het recht om... Rechten is hetgeen je mag doen en mag hebben. Je hoeft er niet eerst iets anders voor te doen. Rechten heb je gewoon. Ook jij hebt rechten. Iedereen heeft ze. Kinderrechten

Nadere informatie

Mijn reisdagboek. Lou en Lena ontdekken de rechten van het kind. Reisdagboek van:... Klas:... Reisdagboek voor de leerlingen 3 e en 4 e leerjaar

Mijn reisdagboek. Lou en Lena ontdekken de rechten van het kind. Reisdagboek van:... Klas:... Reisdagboek voor de leerlingen 3 e en 4 e leerjaar Wij zijn de tweeling Lou en Lena. Vertrek met ons op wereldreis! Ontmoet onze vrienden wereldwijd... Je ontdekt samen met hen de kinderrechten. Open snel dit reisdagboek... www.planbelgie.be Auteurs: Anne

Nadere informatie

Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP

Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A, ook wel Mexicaanse griep genoemd, geeft

Nadere informatie

Voorstel: CSP GH-0420

Voorstel: CSP GH-0420 1 VOORSTEL CSP IN GHANA LAND: Ghana DOEL: Kwetsbare moeders en baby s helpen overleven door ondersteuning en opleiding op de gebieden gezondheid, hygiëne en voeding. PROJECTNUMMER: GH0420 Introductie Moeders

Nadere informatie

Bof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar)

Bof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar) 246 DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB Bof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar) KORTE VERSIE VOOR MEER INFORMATIE ZIE ANDERE ZIJDE Beste ouder(s), Een medeleerling van uw dochter of zoon heeft dikoor (bof).

Nadere informatie

KINDERRECHTEN IN UW KLAS?

KINDERRECHTEN IN UW KLAS? KINDERRECHTEN IN UW KLAS? Doe een beroep op UNICEF België voor gratis lesmateriaal, thematische gastlessen en concrete acties over kinderrechtenen ontwikkelingseducatie. Over UNICEF België UNICEF (het

Nadere informatie

Informatie voor ouders over inenten tegen Rotavirus

Informatie voor ouders over inenten tegen Rotavirus Informatie voor ouders over inenten tegen Rotavirus De Gezondheidsraad adviseert om kwetsbare kinderen te vaccineren tegen de gevolgen van een darminfectie met het rotavirus. Het vaccin zit nog niet in

Nadere informatie

Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus

Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Inleiding In het eerste jaar van Geogenie ben je begonnen vanuit België naar de wereld te kijken. In het tweede jaar heb je veel geleerd over Europa en in

Nadere informatie

Sponsoring voorbeeldmails

Sponsoring voorbeeldmails Sponsoring voorbeeldmails In dit document hebben we een aantal voorbeeldmails opgesteld, die je kunt sturen naar verschillende contacten voor sponsoring. Ter info: dance4life is een brandname en wordt

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Donderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Donderdag 22 maart 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Donderdag 22 maart 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag - Basisschool Heiende, Lokeren Geachte directeur en leerkrachten, Geachte burgemeester

Nadere informatie

UNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER

UNICEF Kinderrechten SPORT EN VRIJE TIJD GELIJKE BEHANDELING VOEDING FAMILIE GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER UNICEF Kinderrechten INFORMATIE EEN EIGEN MENING SPORT EN VRIJE TIJD FAMILIE GELIJKE BEHANDELING Patricia Willocq VOEDING GEZONDHEIDSZORG ONDERWIJS SCHOON WATER Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk

Nadere informatie

UNICEF algemene informatie

UNICEF algemene informatie UNICEF algemene informatie Informatie voor een spreekbeurt of werkstuk UNICEF helpt kinderen in de hele wereld UNICEF is de kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties. De opdracht van UNICEF is:

Nadere informatie

Damiaanactie wereldwijd actief

Damiaanactie wereldwijd actief Lesfiche C Damiaanactie wereldwijd actief Duid aan op de kaart en benoem: In welk land speelt de film Ise ya zich af? Damiaanactie blijft vechten om lepra en tbc de wereld uit te helpen. Maar waar is de

Nadere informatie

A. Jouw rechten! Kinderrechten

A. Jouw rechten! Kinderrechten Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat

Nadere informatie

Rechten van het kind. Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind. Verenigde Naties (VN) Dit is een uitgave van Edukans :

Rechten van het kind. Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind. Verenigde Naties (VN) Dit is een uitgave van Edukans : Rechten van het kind Edukans vzw is een onderwijs- en solidariteits-initiatief met expertise en ervaring in het ontwikkelingswerk. Edukans werkt van school tot school, van gemeenschap tot gemeenschap.

Nadere informatie

Bescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma

Bescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom

Nadere informatie

PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen!

PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen! PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen! De doelstellingen van PROTOS zijn de armsten onder ons te voorzien van rechtvaardig, duurzaam en participatief drinkwater, water voor landbouw, en

Nadere informatie

Kinkhoest en zwangerschap

Kinkhoest en zwangerschap Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al

Nadere informatie

UITDAGING 5: Justine helpt de buren

UITDAGING 5: Justine helpt de buren Dit werkblaadje is van... UITDAGING 5: Justine helpt de buren Solidariteit in je eigen omgeving Individuele oefening Heb jij al eens iemand geholpen? Schrijf op wat je deed om die persoon te helpen. Voorbeeld:

Nadere informatie

1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne

1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne VRAAG EN ANTWOORD Hepatitis B aandachtscampagne: Zeg Nee!...Tegen hepatitis B 1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne Q. Wat is het doel van de campagne? A. We willen Chinezen woonachtig in Rotterdam

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Bescherm je kind tegen infectieziekten

Bescherm je kind tegen infectieziekten Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

Kinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten!

Kinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! Kinderrechten- en ontwikkelingseducatie voor uw toekomstige leerkrachten! samen voor kinderen 2 2 Waarom is het belangrijk om leerlingen en leerkrachten te sensibiliseren over de Rechten van het Kind?

Nadere informatie

PERSDOSSIER. Lancering van de campagne: Bevallen is geen kinderspel

PERSDOSSIER. Lancering van de campagne: Bevallen is geen kinderspel PERSDOSSIER Lancering van de campagne: Bevallen is geen kinderspel MEMISA Memisa is een Belgische NGO die ijvert voor een betere toegang tot basisgezondheidszorg. Ieder individu heeft immers het recht

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag. Voor kinderen en jongeren

Kinderrechtenverdrag. Voor kinderen en jongeren Kinderrechtenverdrag Voor kinderen en jongeren 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij het recht hebt om je eigen rechten te kennen, hebben wij dit boekje speciaal

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt.

Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt. Welkom Hallo Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt. Toch kan een ziekenhuisopname best fijn

Nadere informatie

Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus)

Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) Alles over RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) Wat is RSV RSV staat voor Respiratoir Syncytieel Virus, de meest voorkomende oorzaak van ernstige luchtweginfecties bij baby s en kinderen onder de vier jaar.

Nadere informatie

MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars boeien.

MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars boeien. DOELGROEP: basisschool THEMA: spreekbeurt MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- ALS IK EEN... WAS... Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars

Nadere informatie

Thema 4 Behandeling van infectie gaat over het gebruik van antibiotica en andere geneesmiddelen om verschillende ziekten en kwalen te behandelen.

Thema 4 Behandeling van infectie gaat over het gebruik van antibiotica en andere geneesmiddelen om verschillende ziekten en kwalen te behandelen. Wereldoriëntatie - Natuur Algemene vaardigheden: 1.1 Levende en niet-levende natuur: 1.3 & 1.5 Gezondheid: 1.17-1.19 Wereldoriëntatie - Techniek 2.16* Geschatte lesduur 50 minuten Thema 4 Behandeling van

Nadere informatie

WEES WIJS, GA BESCHERMD OP REIS

WEES WIJS, GA BESCHERMD OP REIS WEES WIJS, GA BESCHERMD OP REIS Gezondheidsinformatie voor de Hadj en Umrah www.vggm.nl WEES WIJS, GA BESCHERMD OP REIS GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR DE HADJ EN UMRAH Tijdens de jaarlijkse bedevaart reizen

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

GEZONDHEIDSINFORMATIE

GEZONDHEIDSINFORMATIE GEZONDHEIDSINFORMATIE voor risicovolle beroepsgroepen vaccinatie DTP en Hepatitis A/B www.vggm.nl GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR RISICOVOLLE BEROEPSGROEPEN Als medewerker kunt u via uw werk risico lopen op

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma

Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waar tegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland

Nadere informatie

Hoesten, niezen en neus snuiten in papieren zakdoekje. Zakdoekje direct weggooien. Handen wassen met water en zeep. ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP

Hoesten, niezen en neus snuiten in papieren zakdoekje. Zakdoekje direct weggooien. Handen wassen met water en zeep. ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Hoesten, niezen en neus snuiten in papieren zakdoekje. Zakdoekje direct weggooien. Handen wassen met water en zeep. ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Lees deze brochure aandachtig. In deze brochure staat praktische

Nadere informatie

KIWANIS EN UNICEF: SAMEN IN ACTIE TEGEN TETANUS

KIWANIS EN UNICEF: SAMEN IN ACTIE TEGEN TETANUS KIWANIS EN UNICEF: SAMEN IN ACTIE TEGEN TETANUS Tetanus is een vreselijke ziekte, die in Nederland gelukkig bijna niet meer voorkomt. In veel ontwikkelingslanden ligt dat heel anders: elke negen minuten

Nadere informatie

Afweer en Immuniteit

Afweer en Immuniteit Afweer en Immuniteit Foto: Wim van Egmond over drie linies van afweer en vaccinatie Je lichaam wordt gedurende je leven voortdurend aangevallen door ziekteverwekkers. Meestal merk je daar niets van omdat

Nadere informatie

Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen

Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Informatie voor basisschoolleerlingen uit groep 5 t/m 8 Wat kun je hier vinden? 1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen 2. Waarom zijn er Millenniumdoelen 3.

Nadere informatie

IMMUUN WORDEN EN BLIJVEN

IMMUUN WORDEN EN BLIJVEN IMMUUN WORDEN EN BLIJVEN Gezond zijn vinden we belangrijk. Je merkt het misschien niet, maar we komen veel ziekteverwekkers tegen in ons dagelijks leven. Het lichaam heeft allerlei manieren om die ziekteverwekkers

Nadere informatie

Mijn kind heeft diarree

Mijn kind heeft diarree Mijn kind heeft diarree Beste ouders, Uw kind heeft diarree. In deze brochure vindt u een antwoord op de meeste vragen en ook praktische tips, opdat dit tijdelijk ongemak u geen onnodige hoofdbrekens zou

Nadere informatie

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk

Nadere informatie

Samenvatting Mensen ABC

Samenvatting Mensen ABC Samenvatting Mensen ABC Week 1ABC: Wie zijn wij? Info: Wie zijn wij mensen Mensen zijn verschillend. Iedereen is anders, niemand is hetzelfde. Dat noem je uniek. Een mens heeft een skelet van botten. Daarom

Nadere informatie

ZEG NEE TEGEN EBOLA. KOM IN ACTIE!

ZEG NEE TEGEN EBOLA. KOM IN ACTIE! ZEG NEE TEGEN EBOLA. KOM IN ACTIE! SCHOLEN IN ACTIE TEGEN DE EBOLA-RAMP! INSTRUCTIE LESMATERIAAL U heeft het vast al voorbij zien komen op het nieuws: ebola. Het raakt zoveel mensen in West-Afrika. Zoveel

Nadere informatie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam Basisonderwijs Voorbereidende les (1) Introductie (2) Huiswerkopdracht (3) Bijlage 1 (4) Bijlage 2 Educatieteam Het educatie team bestaat uit jonge, gemotiveerde en bevlogen medewerkers die dichtbij de

Nadere informatie

Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen.

Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Dit zijn Kelly en Karim. Zij willen graag een kind. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. 1. Kelly en Karim willen over

Nadere informatie

Onderzoek Wereldproblemen en Seks

Onderzoek Wereldproblemen en Seks Onderzoek Wereldproblemen en Seks 1V Jongerenpanel 24 oktober 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met dance4life, gehouden van 15 tot en met 23 oktober 2014, deden 1641 jongeren

Nadere informatie

UITDAGING 4: Benigne wordt uitgesloten

UITDAGING 4: Benigne wordt uitgesloten Dit werkblaadje is van... UITDAGING 4: Benigne wordt uitgesloten Individuele oefening Bekijk het fragment Benigne wordt uitgesloten. Wat is er gebeurd? Waarom wordt zij uitgesloten? Waarom is een schooluniform

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool

informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool informatiepakketje voor leerlingen van de basisschool Spreekbeurt voor een huis Leuk dat je dit pakketje van onze website hebt gedownload! Ga je een spreekbeurt houden over het werk van Wereldfoundation?

Nadere informatie

GRIEPVACCINATIE 2012. Waardoor komt het? Wat zijn de verschijnselen? Adviezen

GRIEPVACCINATIE 2012. Waardoor komt het? Wat zijn de verschijnselen? Adviezen GRIEPVACCINATIE 2012 De griepprik zal dit jaar op woensdag 14 november worden gegeven, tussen 15 en 18 uur. Mensen die ervoor in aanmerking komen krijgen ongeveer 2 weken van tevoren een uitnodiging toegestuurd.

Nadere informatie

Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind.

Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. 1. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. Kelly en Karim willen zwanger worden. Ze willen graag dat hun kindje straks gezond is. Het is

Nadere informatie

Vaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma

Vaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Unicef Hoofdstuk 1: Geschiedenis van Unicef Unicef is de Kinderrechtenorganisatie van de Verenigde Naties (VN). De Verenigde Naties zijn een verbond van (bijna) alle landen van de wereld. Deze landen hebben

Nadere informatie

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010

Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

Dagboek voor 9 maanden NÁ de bevalling. Roze wolk STINK LUIERS EN VERGEETACHTIG PFF... MOE. Een uniek dagboek voor mama!

Dagboek voor 9 maanden NÁ de bevalling. Roze wolk STINK LUIERS EN VERGEETACHTIG PFF... MOE. Een uniek dagboek voor mama! Irene de Kruijf Dagboek voor 9 maanden NÁ de bevalling Roze wolk STINK LUIERS PFF... MOE EN VERGEETACHTIG Een uniek dagboek voor mama! STINKLUIERS KRAAM- VERBAND? BORSTVOEDING GEVEN ONZEKER MOE NACHTDIENST

Nadere informatie

Les 1 Kikker en de Vreemdeling

Les 1 Kikker en de Vreemdeling Les 1 Kikker en de Vreemdeling Benodigdheden: - Kikker en de Vreemdeling voorleesboek - Kaartje met groene en rode stip - Rode en groene kaartjes Algemene beschrijving: Deze les is een inleiding op de

Nadere informatie

Ik ben zwanger. Wat kan ik doen om geen infecties te krijgen?

Ik ben zwanger. Wat kan ik doen om geen infecties te krijgen? . Wat kan ik doen om geen infecties te krijgen? U bent zwanger. Het is daarom belangrijk dat u goed voor uzelf en uw ongeboren kind zorgt. U moet infecties voorkomen. Sommige infecties zijn slecht voor

Nadere informatie

Dossier Millenniumdoelstellingen Wat valt er deze zomer te beleven met UNICEF? Doe mee aan de wedstrijd en win een wereldreceptenboek!

Dossier Millenniumdoelstellingen Wat valt er deze zomer te beleven met UNICEF? Doe mee aan de wedstrijd en win een wereldreceptenboek! Dossier Millenniumdoelstellingen Wat valt er deze zomer te beleven met UNICEF? Doe mee aan de wedstrijd en win een wereldreceptenboek! Driemaandelijks magazine nr. 09 juli 2007 UNICEF/Benoît Melebeck Millennium

Nadere informatie

Bescherm uw kind. Informatie voor ouders tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma

Bescherm uw kind. Informatie voor ouders tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma Bescherm uw kind Informatie voor ouders tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Waar gaat deze folder over? De overheid heeft het Rijksvaccinatieprogramma gemaakt voor alle kinderen in Nederland.

Nadere informatie

Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma

Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en

Nadere informatie

Zwanger zijn en bevallen

Zwanger zijn en bevallen Zwanger zijn en bevallen PRAKTISCHE TIPS IN GEWONE TAAL MARJA VAN DEURSEN & WILMA VAN OS 6 ZWANGER ZIJN EN BEVALLEN Inleiding Gefeliciteerd. Je bent zwanger! Het is fi jn om zwanger te zijn. Maar je hebt

Nadere informatie

Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma

Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden

Nadere informatie

Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten

Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten Wat doet Kind en Gezin voor jou en je gezin? Ontdek ons ruime aanbod aan gratis diensten Je bent zwanger Een unieke, spannende tijd breekt aan. Jouw gevoel is meestal een prima raadgever. Vertrouw op jezelf

Nadere informatie

SCHOOL

SCHOOL INTRODUCTIE THEMA / INLEIDING Met de actie wereldwaterdag @ school, willen we ons waterverbruik onder de loep nemen. Een Belg verbruikt gemiddeld zo n 7400 liter water per dag. 120 liter rechtstreeks om

Nadere informatie

Dag tegen Racisme. Kijk eens naar jezelf! Kijk eens naar de anderen! Gudrun Peperstraete. hoe je eruitziet? Of is er meer? Is

Dag tegen Racisme. Kijk eens naar jezelf! Kijk eens naar de anderen! Gudrun Peperstraete. hoe je eruitziet? Of is er meer? Is Gudrun Peperstraete Kijk eens naar jezelf! hoe je eruitziet? Of is er meer? Is er nog iemand die er net zoals jij uitziet? Kijk eens naar de anderen! Kijk eens goed in de spiegel. Welke kleur hebben je

Nadere informatie