Groepscohesie en prestaties bij sportteams Het belang van taakgerichte cohesie voor prestatie

Transcriptie

1 Groepscohesie en prestaties bij sportteams Het belang van taakgerichte cohesie voor prestatie Naam: Bram Vreugdenhil Collegekaartnr: Instituut: Universiteit van Amsterdam Begeleider: Katharina Lürken Vak: Bachelorthese Arbeids- en Organisatie Psychologie Aantal woorden:

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 De relatie tussen groepscohesie en prestatie 5 Interactieve en co-actieve sportteams 11 Conclusies 14 Literatuurlijst 18 Abstract In de huidige studie wordt gekeken naar de relatie tussen groepscohesie en prestatie bij sportteams. Hierbij wordt een duidelijk onderscheid gemaakt in sociale en taakgerichte cohesie. Er wordt ook onderzocht of er een verschil is tussen co-actieve teams en interactieve teams. Uit de resultaten bleek dat er een positieve relatie bestaat tussen groepscohesie en prestatie. Ook is gebleken dat taakgerichte cohesie een veel sterkere positieve relatie heeft met prestatie dan sociale cohesie. Co-actieve teams hebben een hogere mate van taakgerichte cohesie dan interactieve teams. In vervolgonderzoek is het van belang de causaliteit van deze relatie tussen groepscohesie en groepsprestatie te onderzoeken. 2

3 Inleiding Het gebeurt steeds vaker dat voetbalclubs worden opgekocht door rijke personen die willen dat deze club groot wordt. Zo is Manchester City, een Engelse voetbalclub, opgekocht door de al-nahyan familie, heersers van de Verenigde Arabische Emiraten. Hiermee werd Manchester City in één klap misschien wel de meest rijke voetbalclub van de wereld. De verwachting was dat Manchester City mee zou gaan doen om de prijzen, aangezien ze met dit geld goede spelers kunnen kopen. Manchester City heeft veel spelers gekocht met uitstekende individuele kwaliteiten, maar staat echter nog steeds op de tiende plaats in de Engelse competitie. Hieruit blijkt dat de individuele kwaliteiten niet alleen bepalend zijn voor de prestaties van een team, maar dat er ook andere factoren meespelen. Het is belangrijk voor coaches om te weten welke factoren dit zijn, aangezien zij de voornaamste personen zijn die hier direct invloed op kunnen hebben. Het tactische aspect van de sport moet in orde zijn, maar ook alle spelers van een team moeten de wil hebben om een optimale prestatie te behalen. Hierbij zou onder andere de gemoedstoestand van de spelers een rol kunnen spelen. In een onderzoek van Lowther en Lane (2002) is de relatie bestudeerd tussen de gemoedstoestand van voetbalspelers, de cohesie tussen voetbalspelers en de prestaties. Zij concludeerden dat positieve gemoedstoestanden zoals levendig en energiek een positieve relatie hadden met de cohesie tussen de spelers. Dit werd vervolgens geassocieerd met goede prestaties. Uit de bevindingen van deze studie blijkt dat interventies om de cohesie tussen de spelers te verbeteren zou kunnen leiden tot een positieve gemoedstoestand van de spelers. Dit zou betekenen dat groepscohesie een belangrijke factor is voor het behalen van goede prestaties. Groepscohesie wordt door Weinberg en Gould (2007) omschreven als:...een dynamisch proces dat wordt gereflecteerd in de tendens van een groep om samen te blijven en een eenheid te blijven in het nastreven van de instrumentele doelen van 3

4 de groep en/of voor de bevrediging van de affectieve behoeftes van de leden van de groep. Er is al eerder experimenteel onderzoek gedaan naar de relatie tussen groepscohesie en prestatie (Fullagar & Egleston, 2007). De onderzoekers creëerden een simulatie waarbij teams van vier personen 12 sessies luchtverkeer moesten leiden. Uit dit onderzoek bleek dat de teams met de grootste cohesie de minste fouten maakten tijdens het coördineren van de landingen van de vliegtuigen. De onderzoekers concludeerden hieruit dat er een positieve relatie bestaat tussen groepscohesie en het resultaat van de prestatie. Er is echter ook onderzoek gedaan, waarbij de negatieve aspecten van groepscohesie worden aangetoond. In een beschrijvend onderzoek van Dyaram en Kamalanabhan (2005) wordt gesteld dat de relatie tussen groepscohesie en prestaties niet louter positief is. Zij maken onderscheid tussen twee soorten cohesie, taakgerichte en sociale cohesie, welke verschillende relaties zouden hebben met prestaties. Taakgerichte cohesie heeft betrekking op de doelen die de leden van een team gezamenlijk hebben, zoals het winnen van een wedstrijd of het behalen van een belangrijke target. Sociale cohesie omschrijft in hoeverre de leden van een groep zich tot elkaar aangetrokken voelen en ze plezier ervaren in elkaars bijzijn. Zij stellen dat taakgerichte cohesie zorgt voor een betere prestatie, maar dat sociale cohesie hiermee interfereert en kan zorgen voor een minder goede prestatie. De bevindingen van deze studies zeggen echter nog niets over de relatie tussen groepscohesie en prestatie bij sportteams. Het doel van de huidige paper is te onderzoeken wat de relatie is tussen groepscohesie en de prestatie bij sportteams. Hierbij zal gekeken worden naar het verschil tussen sociale en taakgerichte cohesie, waarbij verwacht wordt dat taakgerichte cohesie een meer positieve relatie zal hebben met teamprestatie. Er is voor sportteams gekozen, omdat sportteams over het algemeen hetzelfde doel hebben, namelijk het 4

5 winnen van een wedstrijd of competitie, waarbij de teams vanzelfsprekend worden vergeleken met andere teams. De prestaties zijn daardoor ook duidelijk te meten, want de prestaties zijn de resultaten die sportteams behalen. Dit maakt sportteams interessant, omdat de verschillen tussen de teams daardoor duidelijk naar voren komen. Er bestaan echter verschillende soorten sportteams, namelijk teams die nauw met elkaar samenwerken, zoals een voetbalteam, en teams die nauwelijks met elkaar samenwerken, zoals een bowlingteam. De eerste groep worden interactieve teams genoemd en de laatste groep worden co-actieve teams genoemd. Bij co-actieve teams is de teamprestatie een optelsom van de individuele prestaties. Dit paper zal eveneens ingaan op de verschillen in de relatie tussen groepscohesie en prestatie bij deze groepen. Hierbij wordt verwacht dat er een meer positieve relatie bestaat tussen groepscohesie en prestatie bij interactieve teams, aangezien zij meer met elkaar te maken hebben tijdens de sportactiviteit. Eerst zal besproken worden wat de relatie is tussen groepscohesie en de prestatie bij sportteams. Hierbij zal ingegaan worden op de verschillen tussen sociale en taakgerichte cohesie. Daarna zal ingegaan worden op de verschillen tussen interactieve en co-actieve teams. De relatie tussen groepscohesie en prestatie. Groepscohesie is een belangrijk facet binnen de sport. Coaches kunnen een belangrijke rol spelen in het bepalen van de uiteindelijke groepscohesie. Om op een juiste manier hiermee om te gaan, is het voor coaches van sportteams noodzakelijk om te weten wat nu precies de relatie is van deze groepscohesie met de groepsprestatie. Het belang van groepscohesie blijkt ook al uit het feit dat er al tientallen jaren onderzoek naar gedaan wordt. Er is echter nog 5

6 steeds geen éénduidig antwoord gevonden op de vraag wat de relatie is tussen groepscohesie en prestaties bij sportteams. Aan de hand van verschillende studies zal onderzocht worden wat de relatie is tussen groepscohesie en prestatie en welke rol taakgerichte en sociale cohesie hierin spelen. Om te beginnen is het nuttig om te kijken naar de relatie tussen algemene groepscohesie en prestatie. Murrell en Gaertner (1992) hebben hier onderzoek naar gedaan. In dit onderzoek werd gekeken naar het effect van sterke en zwakke groepscohesie op de totale teamprestatie bij American football spelers. Aan deze studie deden spelers uit vier verschillende school football teams mee. Deze proefpersonen moesten een vragenlijst invullen waarmee de mate van groepscohesie werd gemeten. De prestaties van het team werd gemeten aan de hand van het aantal gewonnen en verloren wedstrijden. De resultaten tonen aan dat groepscohesie inderdaad een positieve invloed heeft op de prestaties van een team. Zij waren echter één van de eersten die opmerkten dat er verschillende vormen van cohesie zijn. Zij deden de suggestie dat cohesie op een inter-persoonlijk niveau niet noodzakelijk een verbeterend effect heeft op de teamprestatie, maar sterke identificatie met het team wel belangrijk is voor het verbeteren van de teamprestatie. Het probleem met deze suggestie is echter dat de scheiding tussen sociale en taakgerichte cohesie in dit onderzoek nog niet duidelijk geconceptualiseerd was. De scheiding tussen sociale en taakgerichte cohesie werd in een onderzoek van Zakrajsek, Abildso, Hurst en Watson (2007) wel duidelijk. Zij bestudeerden eveneens de relatie tussen groepscohesie en teamprestatie en maakten gebruik van de Group Environment Questionnaire (GEQ; Carron, Widmeyer, & Brawley, 1985, aangehaald in Zakrajsek et al, 2007). Deze vragenlijst bevat 18 items, waarbij cohesie wordt onderverdeeld in vier aspecten: Individual attractions to group task (ATG-T), individual attractions to group social (ATG-S), group integration task (GI-T) en group integration social (GI-S). Het group 6

7 integration construct representeert de nabijheid, gelijkheid en binding met de groep als geheel. Het individual attractions to the group construct representeert de interactie van de motieven die werken op het individu om bij de groep te blijven. Het task construct refereert naar een algemene oriëntatie richting het bereiken van de doelen van de groep, terwijl het social construct zich concentreert op het ontwikkelen en handhaven van de sociale relaties binnen de groep. De twee task-constructen refereren aan de taakgerichte cohesie en de twee social-constructen refereren aan de sociale cohesie. De prestatie werd gemeten aan de hand van een enkel item. De sporters moesten de prestaties van het team beoordelen op een schaal van 1 (heel slecht) tot 10 (heel goed). Aan het onderzoek deden sporters mee van zowel interactieve als co-actieve sportteams. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat beide taskconstructen een redelijk sterk positieve relatie hebben met teamprestatie. Van geen van beide sociale aspecten is een relatie gevonden met prestatie. Een aanmerking op deze studie is dat de prestaties gemeten zijn aan de hand van de subjectieve mening van de sporters zelf en niet aan de hand van de objectieve winstpercentages. Hierdoor is het lastig om te zien of de teams met de beste prestaties volgens de sporters ook daadwerkelijk de beste prestaties leveren. Een ander onderzoek (Carron, Bray & Eys, 2002) heeft echter wel het objectieve winstpercentage gebruikt in hun onderzoek naar de relatie tussen taakgerichte cohesie en prestatie. Zij onderzochten alleen taakgerichte cohesie, omdat zij er al vanuit gingen dat deze een sterkere positieve relatie zou hebben met prestatie dan sociale cohesie en zij vonden dat anders de vragenlijst van de GEQ te lang zou worden voor de proefpersonen. Zij stelden als hypothese dat de twee aspecten van de taakgerichte cohesie van de GEQ positief gerelateerd zouden zijn aan het succes van het team. Aan het onderzoek deden zowel mannen als vrouwen mee van verschillende basketball- en voetbalteams. De resultaten van het onderzoek toonden aan dat er een zeer sterke relatie bestond tussen cohesie en prestatie in sportteams. 7

8 Tot dusverre is er alleen gekeken naar de positieve relatie tussen cohesie en prestatie. Het is echter ook interessant om te kijken naar de potentiële nadelen van groepscohesie. Dit is gedaan in een exploratieve studie (Hardy, Eys & Carron, 2005). In deze studie werden vragenlijsten afgenomen bij sporters. In deze vragenlijst werden open vragen gesteld over de potentiële nadelen van hoge sociale cohesie en hoge taakgerichte cohesie. Alle ondervraagde sporters in deze studie waren actief in een interactieve sport. Zij maakten onderscheid in twee competitie niveaus, een hoog en een laag competitie niveau. Het lage competitie niveau bestond uit sporter die op recreatief en clubniveau acteerden en de sporters uit het hoge competitie niveau kwamen uit in de provinciale of landelijke competities. Uit de antwoorden van de vragenlijsten bleek dat 56% van de respondenten aangaf dat er nadelen kunnen zitten aan hoge sociale cohesie. 31% van de respondenten vond dat er nadelen kunnen zitten aan hoge taakgerichte cohesie en 22% gaf aan nadelen te zien bij zowel sociale als taakgerichte cohesie. Sporters op een laag competitie niveau gaven aan meer nadelen te zien in een hoge taakgerichte cohesie dan sporters op een hoog competitie niveau. De onderzoekers speculeerden dat minder competitieve sporters vinden dat hoge taakgerichte cohesie zou leiden tot te veel focus op de prestatie en afdoet aan de mogelijkheid om te genieten van de sociale aspecten van de sport. De belangrijkste potentiële nadelen die werden aangedragen voor hoge sociale cohesie waren communicatieproblemen op groepsniveau en verminderde concentratie op persoonlijk niveau. De belangrijkste potentiële nadelen voor hoge taakgerichte cohesie waren ook communicatieproblemen op groepsniveau en het voelen van druk op persoonlijk niveau. Høigaard, Säfvenbom en Tønnessen (2006) gingen nog specifieker in op een mogelijk nadeel van groepscohesie. Zij onderzochten de relatie tussen groepscohesie, groepsnormen en de waargenomen social loafing bij voetbalspelers. Social loafing is het verschijnsel dat een individu minder moeite doet als deze in een groep werkt, omdat deze als persoon in een groep 8

9 onvoldoende het idee heeft dat zijn individuele prestaties wordt opgemerkt. Hierdoor zal de prestatie afnemen. De cohesie werd gemeten aan de hand van de GEQ en social loafing werd gemeten aan de hand van de Perceived Social Loafing Questionnaire (Høigaard, 2002, aangehaald in Høigaard et al, 2006). De teamnormen werden gemeten aan de hand van the Team Sport Competition Norm Questionnaire (Høigaard, 2002, aangehaald in Høigaard et al, 2006). Alle vormen van cohesie en teamnormen correleerden negatief met de waargenomen social loafing. Er werd echter wel een interactie gevonden tussen taakgerichte cohesie, sociale cohesie en prestatienormen. De resultaten toonden aan dat bij lage taakgerichte cohesie, hoge sociale cohesie en lage prestatienormen de waargenomen social loafing het hoogste is. In deze studie is echter niet gekeken naar de uiteindelijke prestatie, maar naar social loafing, welke een negatieve invloed heeft op de prestatie. Tot nu toe is er alleen gekeken naar de prestaties op groepsniveau, terwijl social loafing juist betrekking heeft op het individu. Het zou daarom interessant zijn om eveneens de relatie tussen groepscohesie en prestatie op individueel niveau te onderzoeken. Dit is gebeurd in een studie waarbij de relatie tussen groepscohesie en objectieve individuele prestaties bij basketbalspelers werd onderzocht (Bray & Whaley, 2001). Zij stelden als hypothese dat groepscohesie de individuele prestaties zou voorspellen gedurende een basketbal seizoen. Cohesie werd gemeten aan de hand van de GEQ. De objectieve individuele prestaties werden gebaseerd op een vergelijking van Sonstroem en Bernardo (1982, aangehaald in Bray & Whaley, 2001). De individuele prestaties werden op twee momenten gemeten, in het midden van het seizoen en aan het einde van het seizoen. De resultaten van het onderzoek bevestigden de hypothese niet bij het eerste meetpunt, maar gedeeltelijk wel bij het tweede meetpunt. Zeer opvallend was dat de resultaten aantoonden dat de verhoogde individuele prestatie een gevolg was van het sociale aspect ATG-S van de GEQ. Een reden hiervoor zou kunnen zijn dat alle proefpersonen adolescenten waren met een 9

10 leeftijd van 14 tot 18 jaar. Dit is een leeftijd waarbij sociale acceptatie een belangrijke rol kan spelen in het leven van een adolescent. Een ander opvallend gegeven is dat waar tot nu toe alleen nog de correlationele relatie tussen groepscohesie en prestatie is bestudeerd, Bray en Whaley (2001) een poging hebben gedaan om een causale relatie te vinden tussen groepscohesie en prestatie. In een ander onderzoek is specifieker gekeken naar de richting van de relatie tussen cohesie en collectieve effectiviteit (Heuzé, Bosselut en Thomas, 2007). Collectieve effectiviteit is een construct dat refereert aan het optimaal gebruik maken van de mogelijkheden die een team bezit. Hoge collectieve effectiviteit vergroot de kans op betere prestaties. Aan het onderzoek deden alleen vrouwen mee die op het hoogste niveau handbal speelden. De cohesie werd gemeten aan de hand van de GEQ. De mate van collectieve doeltreffendheid werd gebaseerd op de beoordelingen van de spelers zelf. De metingen werden gedaan aan het begin en in het midden van het seizoen. De resultaten toonden aan dat één aspect van taakgerichte cohesie, ATG-T, een consequentie was van collectieve doeltreffendheid in het midden van het seizoen. Een beperking van het onderzoek was dat de proefpersonen die beide data verzamelingen gecompleteerd hadden, een hogere mate van cohesie schenen waar te nemen vergeleken met de proefpersonen die alleen de eerste verzameling data hadden gecompleteerd. Een volgend onderzoek heeft het effect van het winst/verlies percentage op cohesie onderzocht (Boone, Beitel & Kuhlman, 1997). Aan het onderzoek deden honkbalspelers mee. Om de cohesie te meten werd wederom gebruik gemaakt van de GEQ. De onderzoekers concludeerden dat verliezen zorgt voor een afname van drie van de vier aspecten van de GEQ, namelijk ATG-T, GI-T en GI-S. Een hoog winstpercentage heeft geen effect op zowel sociale als taakgerichte cohesie. Tijdens een succesvol seizoen blijft de cohesie van een team stabiel. 10

11 Uit deze onderzoeken komt een duidelijker beeld naar voren over de relatie tussen groepscohesie en prestatie. Vooral taakgerichte cohesie schijnt verantwoordelijk te zijn voor de positieve relatie tussen groepscohesie en prestatie. In een paar gevallen echter komt verrassend naar voren dat sociale cohesie een meer positieve relatie heeft met prestatie. Dit kwam tot uiting bij het bestuderen van de relatie tussen cohesie en individuele prestaties bij adolescenten. Er zitten echter ook nadelen verbonden aan cohesie. Vooral sociale cohesie heeft een aantal nadelen. Problemen in de communicatie en verminderde concentratie zijn de belangrijkste potentiële nadelen hiervan. Maar ook taakgerichte cohesie kan problemen in de communicatie met zich mee brengen en prestatiedruk creëren, wat ten koste kan gaan van de prestatie. Over de causale relatie tussen cohesie en prestatie zijn de resultaten minder éénduidig. Hier zal nog verder onderzoek naar gedaan moeten worden. Opvallend is ook dat alle onderzoeken gebruik maken van interactieve sportteams zoals voetbal. Er bestaan echter ook co-actieve sportteams, die misschien een heel andere benadering behoeven. Hier zal in de volgende paragraaf verder op ingegaan worden. Interactieve en co-actieve sportteams. Spelers uit een voetbalteam zijn in hoge mate afhankelijk van elkaar. Alle spelers hebben individuele taken die ervoor moeten zorgen dat ze goed samen kunnen spelen. Het spel is zeer dynamisch Het spel is zeer dynamisch en spelers moeten hun meegekregen opdrachten goed uitvoeren om het resultaat tot een goed einde te brengen. Dit is een duidelijk voorbeeld van een interactieve sport. Een team van bowlers gooien om de beurt een bal. Hierbij wordt niet samengespeeld, maar is de teamprestatie de som van de individuele prestaties. Dit is een duidelijk voorbeeld van een co-actieve sport. Deze sporten verschillen 11

12 zeer van elkaar en het is daarom interessant om te bestuderen of dit invloed heeft op de relatie tussen cohesie in prestatie. Één van de eersten die onderzoek naar co-actieve teams gedaan hebben, zijn Landers en Lüschen (1974). Zij stelden als hypothese dat voor co-actieve teams, een niet-succesvolle teamprestatie voor een grotere verhoging van de cohesie zorgt dan bij succesvolle teamprestaties. Aan het onderzoek deden bowling teams mee, bestaande uit vier tot zeven spelers. Om de cohesie te meten werd een vragenlijst gebruikt. Het succes werd gemeten door het aantal omgegooide kegels bij elkaar op te tellen. Van de 52 teams werden de 15 teams met de meest omgegooide kegels vergeleken met de 15 teams met de minst omgegooide kegels. Uit de resultaten kwam naar voren dat de sociale cohesie hoger was bij niet-succesvolle teams dan bij succesvolle teams. Bij succesvolle teams was de taakgerichte cohesie juist veel hoger dan bij niet-succesvolle teams. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat deze teams minder presteren en zich daardoor meer gaan richten op het sociale aspect van de sport en op het beleven van plezier. Dit zal echter eerder gelden voor teams die spelen op een recreatief niveau en niet voor teams die op een hoog competitie niveau spelen. Bowlen is ook een sport die eerder geassocieerd zal worden met recreatie dan met een serieuze competitie. Golfen daarentegen is een co-actieve sport die wel met een serieuze competitie wordt geassocieerd. Een volgend onderzoek heeft ook onderzoek gedaan naar de relatie tussen cohesie en prestatie bij co-actieve sporten (Williams & Widmeyer, 1991). Aan dit onderzoek deden vrouwelijke golfers mee van alle verschillende niveaus. De cohesie werd gemeten aan de hand van de GEQ en de prestatie werd gemeten aan de hand van de scores op een 54-hole toernooi. De resultaten toonden aan dat cohesie een goede voorspeller bleek van prestatie. Vooral teams met een hoge mate van taakgerichte cohesie presteerden beter. Beide onderzoeken hebben zich echter alleen geconcentreerd op co-actieve sporten, terwijl de vergelijking met interactieve sporten ook zeer interessant is. 12

13 Deze vergelijking wordt in een derde onderzoek gemaakt (Paiement & Bischoff, 1997). In dit onderzoek werd lacrosse als interactieve sport vergeleken met tennis als coactieve sport. Aan het onderzoek deden zowel mannen als vrouwen mee. De cohesie werd wederom gemeten aan de hand van de GEQ. Het winstpercentage werd gebruikt als meetinstrument voor prestatie. De resultaten toonden aan dat taakgerichte cohesie hoger was bij de co-actieve sport dan bij de interactieve sport. Voor sociale cohesie werd geen verschil gevonden. Matheson, Mathes en Murray (1997) zijn een stap verder gegaan. Zij hebben gekeken naar het effect van winnen en verliezen op cohesie en hierbij maken zijn de vergelijking tussen co-actieve en interactieve teams. Als interactieve sporten werden basketbal en lacrosse gebruikt en als co-actieve sporten werden zwemmen en gymnastiek gebruikt. Alle proefpersonen waren vrouwen. Er werd verwacht dat bij interactieve teams op alle aspecten van cohesie een hogere score werd gevonden. Ook werd er verwacht dat de cohesie zou toenemen na winst en zou afnemen na verlies. De resultaten toonden echter dat co-actieve teams hoger scoorden op taakgerichte cohesie dan interactieve teams. Nog opvallender is dat de taakgerichte cohesie bij co-actieve teams toeneemt na verlies. Een verklaring kan zijn dat co-actieve teams de individuele prestaties duidelijk zichtbaar zijn. Hierdoor zullen zij eerder geneigd zijn zich verantwoordelijk te voelen voor het verlies en extra inzet tonen om de volgende keer weer te winnen. Uit de onderzoeken komt duidelijk naar voren dat co-actieve teams hoger scoren op taakgerichte cohesie dan interactieve teams. Dit is geheel tegen de verwachting in. Er is zelfs gevonden dat na verlies, de taakgerichte cohesie groter wordt bij co-actieve teams. Dit is in geen van de onderzoeken gevonden bij interactieve teams. In één onderzoek echter werd gevonden dat alleen bij succesvolle teams de taakgerichte cohesie hoger was en bij nietsuccesvolle teams de sociale cohesie. Een reden hiervoor zou het niveau van de competitie 13

14 kunnen zijn. Recreatieve teams zullen eerder geneigd zijn zich te concentreren op het sociale aspect van de sport dan het prestatiegerichte aspect van de sport. Conclusies In dit paper is de vraag onderzocht wat de relatie is tussen groepscohesie en prestaties van sportteams. Hierbij werd een onderscheid gemaakt tussen sociale en taakgerichte cohesie. Ook werd er gekeken naar het verschil tussen interactieve en co-actieve teams. Er is een duidelijke positieve relatie gevonden tussen groepscohesie en prestaties van sportteams. Uit veel onderzoeken blijkt dat taakgerichte cohesie de meest positieve relatie heeft met prestaties. Sociale cohesie heeft soms ook een positieve relatie met prestatie, maar vaker een negatieve relatie met prestaties. De belangrijkste nadelen van sociale cohesie zijn problemen in de communicatie en verminderde concentratie. Maar problemen met de communicatie kunnen ook veroorzaakt worden door taakgerichte cohesie. Ook kunnen individuen een druk ervaren ten gevolge van taakgerichte cohesie. Ondanks het vele onderzoek dat gedaan is naar de relatie tussen groepscohesie en prestatie, is er nog geen duidelijke causale relatie te ontdekken. Een klein merendeel van de onderzoeken die de richting van de relatie hebben onderzocht tonen aan dat cohesie een consequentie is van prestaties. Deze resultaten zijn echter niet éénduidig en hier zal nog verder onderzoek naar gedaan moeten worden. Coactieve teams blijken vaak een hogere mate van taakgerichte cohesie te bezitten dan interactieve teams. Dit is niet volgens de verwachting. De mate van taakgerichte cohesie bij co-actieve teams blijkt zelfs hoger te worden na het verliezen van een wedstrijd. Dit is het tegengestelde effect van interactieve teams, waarbij de mate van taakgerichte cohesie minder wordt als de prestaties slechter worden. Uit één van de onderzoeken (Landers & Lüschen, 14

15 1974) blijkt echter dat succesvolle teams juist een hogere mate van taakgerichte cohesie bezitten en niet-succesvolle teams een hogere mate van sociale cohesie bezitten. Deze resultaten spreken elkaar tegen. Een verklaring voor de onverwachte resultaten kan zijn dat individuen ook op individueel niveau worden beoordeeld op hun prestaties. Deze prestaties zijn immers direct zichtbaar, waardoor er geen ruimte is voor social loafing. Hierdoor kan de sporter gedwongen worden zijn verantwoordelijkheid te nemen om een optimaal resultaat te behalen voor het team. Dit effect kan versterkt worden na het verlies van een wedstrijd, zodat bewezen kan worden dat men beter is dan men heeft laten zien. Een mogelijke verklaring voor het feit dat sociale cohesie een minder positieve of zelfs negatieve relatie heeft met prestatie kan zijn dat een hoge sociale cohesie kan zorgen voor een hoge sociale interactie die afleidt van de opgedragen taken. Dit kan heel plezierig zijn, maar zal ten koste gaan van de prestatie. Uit de onderzoeken is gebleken dat dit vaker gebeurt bij teams die op een minder hoog niveau spelen dan bij teams die op een hoog niveau spelen. In dit paper is echter nog niet specifiek gekeken naar het verschil tussen recreatieve teams en professionele teams. Er zal nog verder onderzoek naar dit onderscheid gedaan kunnen worden om op deze manier duidelijke richtlijnen te creëren voor coaches. Dit zou tevens de verklaring kunnen zijn voor het feit dat in één van de onderzoeken (Landers & Lüschen, 1974) over co-actieve teams, andere resultaten zijn gevonden dan de overige onderzoeken. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van bowlingteams. De bowling competitie wordt over het algemeen toch als minder serieuze competitie gezien in vergelijking met andere co-actieve sporten, zoals golf of zwemmen. Uit de hoge mate van taakgerichte cohesie bij succesvolle teams blijkt wel dat deze teams graag willen winnen. Echter uit de hoge mate van sociale cohesie bij niet-succesvolle teams zou men kunnen afleiden dat 15

16 uiteindelijk toch het plezier in het spel en in de sociale contacten de overhand krijgt in deze situatie. Ook hieruit blijkt dat het moeilijk is om te concluderen of de hoge mate van sociale cohesie bij deze niet-succesvolle bowlingteams de oorzaak of de consequentie is van de slechte prestaties. Het bestuderen van de richting van de relatie tussen groepscohesie en teamprestatie is misschien wel de meest belangrijke reden voor vervolgonderzoek. Als groepscohesie daadwerkelijk kan zorgen voor betere prestaties is dit zeer belangrijk voor coaches om te weten, zodat zij hier invloed op kunnen uitoefenen. Een kritiekpunt op het huidige onderzoek is dat bijna bij alle onderzoeken gebruik is gemaakt van de GEQ. Een voordeel hiervan is dat de onderzoeken goed te vergelijken zijn. Cohesie is echter een complex begrip. Het kan immers een nadeel zijn als cohesie voortdurend met behulp van dezelfde vragen wordt gemeten. Daarnaast geven veel onderzoeken aan dat de betrouwbaarheid van de GEQ niet optimaal is en hier verder onderzoek naar gedaan moet worden. Een ander kritiekpunt is het ontbreken van de invloed van de sekse. Mannen worden over het algemeen als meer competitief gezien en vrouwen worden over het algemeen als meer sociaal gezien. Dit zou heel erg van invloed kunnen zijn op de relatie tussen groepscohesie en prestatie. In de onderzoeken over co-actieve sportteams werd vooral gebruik gemaakt van vrouwen. Dit zou een beperking kunnen zijn van de generaliseerbaarheid van de resultaten. Leeftijd zou ook invloed kunnen hebben op de relatie tussen groepscohesie en prestatie. Adolescenten vinden doorgaans sociale aspecten zeer belangrijk. Hierdoor zou een verschuiving plaats kunnen vinden in de mate van de sociale en taakgerichte cohesie. 16

17 Een laatste kritiekpunt is dat er geen experimenteel onderzoek gedaan is, maar alleen maar veldstudies. Hierdoor kunnen variabelen niet gemanipuleerd worden en kan er niets over de causaliteit gezegd worden. Voor vervolgonderzoek is het belangrijk dat men sportteams gaat volgen vanaf het begin van het ontstaan van een groep. Hierbij moeten continu metingen gedaan worden en kan het beste gebruik gemaakt worden van een longitudinaal design. Hierdoor zou duidelijk kunnen worden of een hoge mate van cohesie volgt op goede prestaties of andersom. Een andere optie is om een experimenteel design op te stellen. Hiermee kan de richting van de relatie tussen cohesie en prestatie beter onderzocht worden. Ook zal het verschil in sekse meegenomen moeten worden in het vervolgonderzoek om te bestuderen of deze invloed heeft op de relatie tussen groepscohesie en prestatie. Als laatste is het nuttig om de GEQ te herzien om de betrouwbaarheid van de metingen te vergroten. Het mag duidelijk zijn dat coaches zich niet moeten vergissen in het belang van een hoge mate van cohesie. Met name de taakgerichte cohesie is belangrijk voor goede prestaties. De coach van Manchester City zou er goed aan doen om zich zeer nadrukkelijk rekenschap te geven van de consequenties van taakgerichte cohesie. Waar een coach bijvoorbeeld invloed op zou kunnen hebben is het zichtbaar maken van de individuele prestaties. Het is mogelijk dat social loafing hierdoor vermindert en de taakgericht cohesie versterkt wordt. Dit is echter een suggestie. Vervolgonderzoek zal hier meer duidelijk over moeten verschaffen. Vooralsnog lijkt het me verstandig om deze relatie tussen groepscohesie en prestatie een hoge prioriteit te geven. 17

18 Literatuurlijst Boone, K. S., Beitel, P., & Kuhlman, J. S. (1997). Effects of the win/loss records on cohesion. Journal of Sport Behaviour, 20(2), 125. Bray, C. D., & Whaley, D. E. (2001). Team cohesion, effort, and objective individual performance of high school basketball players. The Sport Psychologist, 15, Carron, A. V., Bray, S. R., & Eys, M. A. (2002) Team cohesion and team success in sport. Journal of Sport Sciences, 20, Carron, A. V., Colman, M. M., Wheeler, J., & Stevens, D. (2002). Cohesion and performance sport: A meta analysis. Journal of Sport & Exercise Psychology, 24(2), Dyaram, L., & Kamalanabhan, T. J. (2005). Unearthed: The other side of group Cohesiveness. Journal of Social Sciences, 10(3), Fullagar, C. J., & Egleston, D. O. (2008). Norming and performing: Using microworlds to understand the relationship between team cohesiveness and performance. Journal of Applied Social Psychology, 38(10), Hardy, J., Eys, M. A., & Carron, A. V. (2005). Exploring the potential disadvantages of high cohesion in sport teams. Small Group Research, 36(2),

19 Heuzé, J., Bosselut, G., & Thomas, J. (2007). Should coaches of elite female handball teams focus on collective efficacy or group cohesion? The Sport Psychologist, 21, Høigaard, R., Säfvenbom, R., & Tønnessen, F. E. (2006). The relationship between group cohesion, group norms, and perceived social loafing in soccer teams. Small Group Research, 37(3), Landers, D. M., & Lüschen, G. (1974). Team performance outcome and the cohesiveness of competitive coacting groups. International Review for the Sociology of Sport, 9(2), Lowther, J., & Lane, A. (2002). Relationships between mood, cohesion and satisfaction with performance among socces players. Athletic Insight, 4(3), Matheson, H., Mathes, S., & Murray, M. (1997). The effect of winning and losing on female interactive and coactive team cohesion. Journal of Sport Behavior, 20 (3), Murrel, A. J., & Gaertner, S. L. (1992). Cohesion and sport team effectiveness: The benefit of a common group identity. Journal of Sport and Social Issues. 16(1), Paiement, C. A., & Bischoff, D. (1997). Effect of interdependence and gender on team cohesion and performance. Journal of Sport Behaviour,

20 Williams, J. M., & Widmeyer, W. N. (1991). The cohesion-performance outcome relationship in a coacting sport. Journal of Sport & Exercise Psychology, 13, Zakrajsek, R. A., Abildso, C. G., Hurst, J. R., & Watson, J. C. (2007). The relationships among coaches and athletes perceptions of coaching staff cohesion, team cohesion, and performance. Athletic Insight, 9(3),