Mie YERZONDEN 1 7 JAN. 2C19. Gemeente Delft. Geachte leden van de raad,

Transcriptie

1 Bestuur Mie Gemeente Delft Bestuursondersteuning bezoekadres: Stationsplein BV Delft IBAN NL21 BNGH t.n.v. gemeente Delft Internet Telefoon Retouradres : Postbus 78, 2600 ME Delft De gemeenteraad van Delft YERZONDEN 1 7 JAN. 2C19 Datum 15 januari 2019 Ons kenmerk Uw brief van Onderwerp Prestatieafspraken met woningcorporaties Uw kenmerk Bijlage Geachte leden van de raad, Ter informatie zend en wij u de prestatieafspraken met de lokale woningcorporaties. Vorig jaar maakten partijen (gemeente, corporaties en de vertegenwoordigers van de huurdersorganisaties) het raamwerk op de middellange termijn (horizon 2023). Deze set betreft de invulling van de jaarschijf 2019 binnen de meerjaren-prestatieafspraken De afspraken maken het mogelijk om met de vier corporaties voortgang te boeken op de Delftse woningmarkt in lijn met de Woonvisie en het coalitieakkoord. Voor de volledigheid melden we dat we samen met de regiogemeenten en de SVH (Sociale Verhuurders Haaglanden) dit jaar gebruiken om tot nieuwe - regionale - prestatieafspraken te komen. Gevolg proces Vorig jaar zetten de huurdersorganisaties, de vier corporaties en de gemeente de koers uit voor de middellange termijn (Meerjarenafspraken tot 2023); dit jaar richten de partijen zieh sterk op betaalbaarheid, voorkomen van schulden, het bevorderen van de doorstroming en leefbaarheid. Naast deze thema's markeren we met twee samenwerkingsafspraken de goede samenwerking in het sociaal domein en de inzet voor voldoende sociale woningen en verbetering van de kwaliteit in de buurten en wijken. De in deze overeenkomst beschreven (meerjaren-)afspraken zijn het resultaat vaneen nauwe samenwerking tussen gemeente, corporatie(s) en huurdersorganisatie(s). De biedingen van de corporaties zijn besproken in een bestuurlijk overleg met gemeente, corporaties en huurdersorganisaties. Tijdens zogenaamde tripartite sessies (overleg met zowel vertegenwoordigers van huurdersorganisaties, corporaties en gemeente) zijn in de laatste helft van vorig jaar de thema's opgehaald die speien en nadere uitwerking behoeven. Door dit proces ligt er een stevige, inhoudelijke basis onder de afspraken. Er is commitment ontstaan bij de samenwerkende partijen om de kernende jaren gezamenlijk vorm te blijven geven aan de Delftse volkshuisvesting en met elkaar de afspraken te monitoren op de voortgang.

2 Datum 15 januari 2019 Ons kenmerk Samenwerkingsafspraken en vier kernpunten We hebben twee afspraken gemaakt om de samenwerking te intensiveren. ln het sociale domein zijn een aantal forse opgaven om ouderen langer zelfstandig te laten wonen. Om de kwetsbare groepen zoveel mogelijk zelfstandig te kunnen laten wonen kijken we met zorgpartners breed naar wonen, woonomgeving, welzijn én zorg. Het is een zaak van lange adem om de kwaliteit van de sociale woningen te verbeteren en nieuwe sociale woningen te realiseren. Het helpt als we samen met elkaar het eindbeeld van de Woonvisie concreter maken en uitspreken hoe we in gebieden als partners optrekken. Oat geeft kader aan investeringsbesluiten maar richt ook onze gezamenlijke inspanningen op versterking van de leefbaarheid in de gebieden. Naast deze twee samenwerkingsafspraken maken we concrete afspraken over: Betaalbaarheid in relatie tot armoedebeleid Betaalbaarheid staat nummer één bij de huurders. Het is ons gelukt om dit te verbinden aan het gemeentelijke armoedebeleid. Bij de aankomende jaarlijkse huurronde kijken we of voor de groepen waarvan gebleken is dat deze niet meer met hun budget uitkomen, we de huur kunnen bevriezen. Sowieso willen we huurachterstanden voorkomen. We spraken met elkaar af om eerder met elkaar gegevens uit te wisselen (en de werkwijzen op elkaar afte stemmen) om huisuitzettingen vanwege huurachterstanden te voorkomen. Doorstroming We gaan aan de slag om de werkwijze van de doorstroommakelaars te verbreden. Dit willen we doen door de leefwereld en de kansen die verhuizing naar een nieuwe woning biedt, voorop te stellen. We willen het moment vaneen aanvraag van een traplift (of andere voorzieningen) in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment gebruiken om te spreken over verhuizen. Tenslotte gaan corporaties en gemeente aan het werk om te kijken welke type woningen we kunnen bouwen zodat doorstroming op de woningmarkt kan worden gestimuleerd. Leefbaarheid Prettig wonen is belangrijk. De nieuwe woningwet begrenst de inzet van corporaties op het gebied van leefbaarheid. Daarom maken we afspraken over onze gezamenlijke inzet in de wijken en de afstemming van middelen en inzet. We gaan aan de slag met veiligheid en woonoverlast. Twee maal per jaar stemmen we de leefbaarheidsprogramma's op elkaar en de gebieden af. We gaan een werkwijze ontwikkelen waarbij we vóóraf formuleren wat de bijdrage van maatregelen zijn voor de versterking van gebieden. We gaan door met het schouwen van woningcomplexen met de huurdersorganisaties, corporaties én gemeente. Duurzaamheid: werk maken van Delft Aardgasvrij Woningcorporaties zijn een belangrijke partner voor de gemeente als het gaat over het realiseren van duurzaamheidsambities. ln de jaarschijf regelen we de verdere stappen om aardgasvrije buurten in de Buitenhof en Voorhof mogelijk te maken. De acties voor het nemen van energiebesparende maatregelen en een aardgasvrij Delft in de rest van Delft lopen ondertussen onverkort door. 2/3

3 Datum 15 januari 2019 Ons kenmerk De tripartite overleggen waren al afgerond en de prestatieafspraken lagen ter besluitvorming voor bij de raden van bestuur van de corporaties toen de discussie speelde over de afrekening van stookkosten bij collectieve installaties. Geiet op de raadsbijeenkomst van 20 december 2018, willen partijen de matie M daarom als volgt meenemen bij de prestatieafspraken: "Partijen zullen in het eerste kwartaal van 2019 onderzoeken welke ruimte de warmtewet en de huurwet bieden om een collectief meetsysteem in plaats van individuele meters te hanteren in die gevallen waar collectieve installaties aanwezig zijn in onvoldoende energiezuinige complexen. Aan de hand van uitkomsten van dit onderzoek en de consultatie met de huurdersorganisaties, zullen de partijen afspraken kunnen maken over de keuze tussen een collectief of individueel meetsysteem." Het college spreekt haar waardering uit voor de stimulerende inbreng van de huurdersorganisaties in dit preces. Op verzoek van partijen is de jaarschijf compact geworden, niettemin is de impact voor de tekenende partijen groat. De jaarschijf bevat thema's die van waarde zijn voor de huurders én brengt de volkshuisvesting van Delft verder., secretaris dr. M. Berger, l.s. 3/3

4

5 Veer u ligt de invulling van de jaarschijf Deze jaarschijf past binnen de eerder vastgestelde meerjaren prestatieafspraken tussen de gemeente Delft, woningcorporatie DUWO en huurdersorganisatie WijWonen. Het is de vertaling naar concrete prestatieafspraken veer het jaar Gemeente, corporaties en huurdersorganisaties werken op een breed terrein samen en maken daarover, conform de Woningwet, afspraken over ne volgende therna's: Nieuwbouw; Betaalbaarheid, Beschikbaarheid en bereikbaarheid; Kwaliteit; Duurzaamheid; Leefbaarheid; en Huisvesting kwetsbare groepen. De afspraken zijn gebaseerd op de meerjarenvisie die beschreven staat in de Woonvisie Delft ( ). We beogen in dit document niet alle inspanningen van gemeente en corporatie(s) (volledig) te beschrijven. Slechts de afspraken en onderwerpen die extra aandacht en inspanningen vragen en waarop we gezamenlijk willen sturen.voorde achterliggende documenten verwijzen we naar de volgende bijlagen: Afspraken over de achtervang van tie lmrgi11g vail de WSW (bijlage I) Stappenplan sloop/nieuwbouw en grootschalige renovatie (bijlage 2) Reeds afgesloten convenanten (bijlage 3) Daarnaast zijn de reeds gemaakte regionale afspraken tussen gemeenten en corporaties van toepassing. Proces ln 2017 zijn de (meerjaren-)afspraken tot stand gekomen als resultaat van een nauwe samenwerking tussen gemeente, corporatie{s) en huurdersorganisatie(s). Hierdoor ligt er een stevige, inhoudelijke basis onder de afspraken en is er commitment ontstaan bij de samenwerkende partijen om de komende jaren gezamenlijk vorm te blijven geven aan de afspraken en met elkaar te monitoren op de voortgang. ln 2018 is voortgebouwd op dit proces door de bieding van de corporaties, een reactie hierop van de gemeente en is samen in een tripartite-overleg gekomen tot een compacte set van zeven afspraken als prioriteit voor Het betreft de volgende afspraken: I. Samenwerking als gebiedspartners; 2. Samenwerking als sociaal domeinpartners; 3. Betaalbaarheid in relatie tot armoedebeleid; 4. Doorstroming: inspelen op levensgebeurtenissen; 5. Aanpak schuldpreventie en doorontwikkeling 'incassovrije wijken'; 6. Duurzaamheid: werk maken van 'Del~ Aardgasvrij'; en 7. Leefbaarheid en (woon-)overlast. De (aflopende) jaarschijf van 2018 is uit deze tekst gehaald, een nieuwe jaarschijf met afspraken voor 2019 is hiervoor in de plaats gekomen. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 2

6 I. Nieuwbouw en transformatie Opgave De gemeentelijke woonvisie zet in op meer evenwichtige wijken met een kwalitatief duurzame, toekomstbestendige en gevarieerde woningvoorraad door transformatie en toevoeging van woningen. Door de toevoeging van (middel-)dure huur en koop én de voorgenomen verkoop/liberaliseringsprograrnrna's van woningcorporaties werken we toe naar een evenwichtiger voorraad. Het streven is de verhouding in de Delftse woonvoorraad (exclusief studentenhuisvesting) in 2030 te laten zijn: circa 33% sociaal, 13% vrije sectorhuur en 53% koop. Op deze wijze past de woningmarkt beter bij de onderwijs- en arbeidsmarkt. Kwaliteitsverbetering van de voorraad vindt plaats door vernieuwing, verjonging, verduurzaming en spreiding van de sociale voorraad. Bij het sturen op waar het aantal sociale huurwoningen minder kan en waar meer, geldt als globaal richtpunt een gemiddelde van 33% per wijk, maar zullen oak andere belangrijke factoren zoals voorraadbeleid corporaties en beschikbaarheid locaties een rol speien. Delft ontwikkelt zieh meer en meer tot internationale kennisstad. De {inter-)nationale aantrekkingskracht van de TU is groat. ln de Woonvisie is tot 2023 de prioriteit opgenomen om studenteneenheden op en rond de TU-campus te realiseren. Nieuwbouw en transformatie van sociale huurwoningen staat in het teken van toevoegen van kwaliteit en het meer spreiden van de sociale woningvoorraad binnen Delft. De inzet is het toevoegen van (ver-)nieuw(d)e sociale huurwoningen, met een focus op 4 doelgroepen: Gezinnen (grate eengezinswoningen) Ouderen Young professionals/kenniswerkers en pas afgestudeerden Mensen met een behoefte aan tijdelijke huisvesting Er zijn 12 prioritaire gebieden: \ / ;.,\,... \, / \ \ '\ Prioritaire gebiedsopgaven Tr.uufomt3tiegebleden Delft I Al Mercurlusweg.Abtswou c.beweg 2 Schleh ;dleo-sit.i 3 Sotion Zuld ZOOl! Wljk-,em.erkingsgcbled endelft 6 Maria Duynl~n 7 RdGG-Sof>h12-Juniutkwartler 8 Oelfa - Monruuip 10 Tanthol'Scholenschulf 11 \b::>rhof Greeodw 12 MMtlous Nijho4fü;ui.,.. f

7 Meerjarenafspraken De opgave om meer kwaliteit en balans in de woningvoorraad aan te brengen is niet eenvoudig. Gemeente en corporaties werken nauw samen in een geprioriteerde gebiedsaanpak. Op de karte termijn werken de 4 corporaties, ieder met de focus op één gebied/thema met gemeente en andere partners samen aan een integrale aanpak. Dit leidt in 2018 tot haalbare scenario's voor vernieuwing en toevoeging van woningen. Naast nieuwbouw betekent dit oak: o verlenging van de levensduur door duurzame renovatie èn o transformatie van de bestaande voorraad waar sprake is van concentratie van sociaal bezit. Met transformatie wordt bedoeld verkoop, omzetten naar middeldure huur, sloop en nieuwbouw middeldure huur of koop. Op basis van deze opbrengsten worden concrete meerjarenafspraken over fasering, inzet in de bestaande voorraad, in nieuwbouw en beschikbaarheid van locaties en inzet van middelen per partij vastgelegd. Studentenwoningen ln de periode van de woonvisie ( ) worden 2000 studentenwoningen gerealiseerd bij voorkeur op en rond de TU-Campus. Achtervang van de barging van het WSW De ontwikkelingen rond de financiering van de woningbouw hebben geleid tot nieuwe afspraken. Afspraken zijn nodig om de omvang van de noodzakelijke achtervang transparant en objectiveerbaar te maken en het proces van totstandkoming van achtervang naar alle betrokkenen hanteerbaar en acceptabel te maken. ln 2016 heeft de gemeente Delft bes loten dat zij in principe alleen nog als achtervang wil fungeren voor activiteiten die ten dienste staan van de Delftse prestatieafspraken. Voor de in Delft actieve corporaties ~eldt dat zij daar in principe volledig in mee kunnen gaan. De afspraken die in het kader van de achtervang van de barging van het WSW zijn gemaakt staan verder beschreven in bijlage I. Afspral<en 2019 ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan het principe van de samenwerking als gebiedspartners. Doel: Bewaken van de integraliteit en als regisseur kunnen sturen op gebieden. ln de buurten en wijken ('gebieden') kamen de effecten van duurzaamheidsingrepen, nieuwbouw, transformaties en leefbaarheidsmaatregelen tot uitdrukking. We willen het eindbeeld van de Woonvisie concreter maken door gebiedsafstemming en als gebiedspartners met elkaar optrekken. De bovenstaande meerjarenafspraken en het principe van samenwerking als gebiedspartners, vertalen zieh naar de volgende concrete afspraken in 2019: Afspraak We maken 2019-Q I afspraken over de principes van gebiedsgewijs werken en hoe we in deze gebieden als partners optrekken. Dat geeft kader aan de investeringsbesluiten van de corporaties maar ook aan bijvoorbeeld een gezamenlijke inzet op leefbaarheid. De grate investeringsbeslissingen die in de loop van 2019 zijn genomen, kamen terug als bieding/prestatieafspraak in Hiermee gieten we investeringsbeslissingen niet onnodig in het keurslijf van de prestatieafspraken. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 4

8 lnzet DUWO: DUWO ontwikkelt in studenteneenheden aan de Balthasar van de Polweg. Deze woningen worden in 2020 opgeleverd. Eind van 2018 zal naar verwachting bekend zijn welke delen van de portefeuille van DUWO overgedragen wordt aan Vestía. ln 2019 zal een principebesluit genomen worden. Dan zal een zienswijze aan gemeente en huurdersorganisaties gevraagd worden. DUWO werkt de scenario's en plan voor de huidige complexen Van Hasseltlaan en Jacoba van Beierenlaan verder uit. DUWO en gemeente maken concrete plannen over de nieuwbouw van studentenwoningen random Delft-Zuid, Schieovers en TU Campus. lnzet gemeente: ln de Taskforce studentenhuisvesting wordt de strategie voor campushuisvesting en het Landelijk Actieplan Studentenhuisvesting verder uitgewerkt door de gemeente, onderwijsinstellingen en DUWO. We spreken af dat we de belangenorganisatie studenten (VSSD) laten aansluiten bij de Taskforce. Laten zien van de samenhang en de effecten van de lasse projecten op de doelstellingen op stedelijk niveau en naar wijken en buurt. Het maken van afstemmingsafspraken om het gezamenlijke doel te bereiken. Organiseren van een gezamenlijke bijeenkomst(-en) over de effecten van voorraadbeleid, programmering nieuwbouw, de sociaal maatschappelijke componenten en duurzaamheidsvoornemens. Via bestemmingsplanprocedures sturen op toevoeging van betaalbare (sociale) studentenhuisvesting in en rond (o.a.) de TU-wijk, Schieoevers en Station Zuid (TU). 2. Betaalbaarheid, beschikbaarheid en bereikbaarheid Opgave De woningmarkt meet een afspiegeling zijn van de samenleving, met kansen voor diverse doelgroepen ongeacht inkomen, leeftijd of huishoudsituatie. Hierdoor blijven wijken vitaal en is er voldoende draagvlak voor voorzieningen. ln de wijken wonen doelgroepen die variëren in sociale en economische draagkracht. Er is sprake van een passend aanbod voor de veranderende vraag. Er is in de hele regio een grate vraag naar betaalbare woningen (met een huurprijs tot 640). Delft zet er op in dat buurgemeenten meer aanbod realiseren voor deze doelgroep. Corporaties optimaliseren hun voorraad-, toewijzings- en huurbeleid, zodat de groepen die het meest in de knel kamen worden ontzien. Richtinggevend hierin zijn de regionale afspraken over woonruimteverdeling. ln Delft zien we een oplopende wachttijd voor grate gezinnen. Hiervoor worden 150 betaalbare nieuwbouw sociale huurwoningen gerealiseerd. Betaalbare woningvoorraad vertaalt zieh oak naar het kunnen (blijven) betalen van de woning. Op dat vlak werken we samen in de vroegsignalering van schuldenproblematiek (exclusief studentenhuisvesting) en het voorkomen van huisuitzettingen. Meerjarenafspraak Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken op het gebied van Beschikbaarheid: Corporaties maken jaarlijks transparant hoe hun woningvoorraad met actuele prijzen is opgebouwd en hoe deze verhoudingen zijn op basis van het beleidslabel. Dit vormt onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis hiervan wordt het vrijkomend aanbod ingeschat. Realisatie van het vrijkomend aanbod is onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis van de wachttijdenmonitor stellen corporaties waar nodig en waar mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag ten opzichte van het gemiddelde wordt beoordeeld te verbeteren. 5 DUWO I WIJWonen Delft I Gemeente Delft

9 Voorde nieuwe verkoopprogramma's geldt dater geen grate eengezinswoningen worden verkocht, geliberaliseerd en gesplitst. Er geldt een 'nee, tenzij' uitgangspunt. Definitie van een grate woning is: 65 m2 woonoppervlakte en 4 of meer kamers. Toetsingscriteria voor nieuwe verkoopprogramma's zijn: Draagt verkoop bij aan streven naar evenwichtige spreiding sociale woningbouw, als richtlijn 33%, per wijk? Gaat het om een schaars product? Is er een andere speler die het complex over wil nemen om middeldure huur te realiseren? Vindt de verkoop plaats in een van de geprioriteerde gebieden en zo ja past dit in de gebiedsaanpak? Wat is het advies van de huurdersorganisatie aan de corporatie over het verkoopprogramma? En de meerjarenafspraken op het gebied van Betaalbaarheid: Corporaties wijzen toe conform de regionale prestatieafspraken. Gemeente en corporaties zetten zieh in om huurschulden en huisuitzettingen te voorkomen. Het aantal huisuitzettingen vanwege een betalingsachterstand stijgt in de periode niet. Afspraken 2019 ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan de verbinding van betaalbaarheid in relatie tot armoedebe#eid. Doel: Agendering met elkaar van de betaalbaarheid voor specifieke inkomensgroepen. Vanuit de regionale afspraken volgt een generieke afspraak over de betaalbaarheid (85% wordt aangeboden als sociaal, 70% van het vrijkomend bezit heeft een huur onder de aftoppingsgrenzen). Deze regionale afspraak richt zieh alleen op de huur bij mutatie. Op het niveau van Delft willen wij concretere afspraken maken over de huurverhoging. De minima-effectrapportage (Nibud, 20 I 5) toont aan dat - onder meer door landelijk beleid - de bestedingsruimte voor de minima onder druk komt te staan. We ontwikkelen voor de groep tot I I 0% van de bijstandsnorm een regeling zodat deze groep die te duur woont, ontzien wordt bij de jaarlijkse huurverhoging. Verder willen wij met de corporaties verkennen wat er in de toekomst verder nog mogelijk is. Afspraak: We adopteren de werkwijze zoals die als pilot in Rotterdam is uitgevoerd. We maken een op de Delftse situatie en partners toegesneden werkwijze voor de bevriezing van de huur. We evalueren en rapporteren na juli Ook geven we prioriteit aan de aanpak schuldpreventie en de doorontwikkeling van de pilot 'incassovrije wijk'. Doel: Het voorkomen van schulden, het sneller delen over en weer van de inzichten van huurachterstanden. Om hiermee verergering voor het huishouden zelf en complexere casuïstiek te voorkomen. Daarmee beperken we de maatschappelijke kosten voor alle partijen. Afspraak: Gemeente en corporaties zetten een krachtig samenwerkingsverband op het gebied van schuldpreventie op. Dit is gericht op het voorkomen van huurachterstanden en huisuitzettingen wegens huurschuld. We maken werk van een convenant dat regelt dat we over en weer de hiervoor benodigde gegevens kunnen uitwisselen. Het convenant heeft tot doel dater geen ontruimingen nodig zijn op basis van alleen financiële problemen en dat we gezamenlijk kamen tot een sluitende schuldenaanpak. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 6

10 lnzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor een projectleider die partijen bij elkaar brengt en regie voert op dit gezamenlijke proces. Hij/zij zal ook zorgen voor de afstemming van privacy-onderdelen in relatie tot dit thema. De inzet is dat we pragmatisch maar correct met de AVG omgaan en juridisering wordt voorkomen. Hij/zij zorgt dat een convenant tot stand komt. Is een gezamenlijke aanpak uitgetekend, dan faciliteert de projectleider de processen, het inrichten van een instrument voor melding en registratie en bekijkt de opvolging van de meldingen. Naast de ontwikkeling vaneen nieuwe gemeentelijke nota schulden, bezien we de mogelijkheid om tot een vorm (fonds) te komen om schulden verder te saneren. Verder maakten we de volgende afspraken voor 2019: - Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke opdrachtverlening voor de wachttijdenmonitor. - De gemeente en de corporaties bespreken twee keer per jaar in het bestuurlijk overleg Wonen de wachttijdenmonitor. ln overleg stellen corporaties waar nodig en mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag wordt beoordeeld te verbeteren. - De corporaties passen, waar dat wettelijk is toegestaan, mogelijk een inkomensafhankelijke huurverhoging toe. De extra opbrengsten van deze inkomensafhankelijke huurverhoging worden besteed aan investeringen in Delft, zoals opgenomen in deze prestatieafspraken of de biedingen per I juli T.b.v. de schuldpreventie geven corporaties inzicht in hun processen en komen tot afstemming van de processen met de gemeente. lnzet DUWO: - Het jaarlijks huurbeleid van de studenten- en reguliere woningen is een verantwoordelijkheid tussen huurdersorganisaties en DUWO. - Het doel is dat 85% van de studentenwoningen een subsidiabele huur van (prijspeil 2018) heeft. Dit is reeds in 2015 bereikt en ook na toevoegingen zal die norm gehandhaafd blijven in De huurverhoging in 2019 is in principe inflatievolgend (inflatiecijfer 2018). ln het geval de huidige huur lager is dan de streefhuur wordt de huur verhoogd met maximaal het toegestane percentage op woningniveau. De huursomstijging in 2019 is inflatie 2018 plus maximaal I%. De I% ruimte boven inflatie wordt gevuld met de harmonisatie-opbrengsten bij mutatie en zittende huurders. - DUWO werkt mee aan de pilot om voor de groep tot I I 0% bijstandsnorm de huur te bevriezen. We evalueren later in het jaar wat de effecten van dit instrument zijn en of we dit voortzetten. - Minimaal 70% van de reguliere vrijkomende voorraad voor niet-studenten is "betaalbaar" (tot aan de aftoppingsgrens). - Alle vrijgekomen zelfstandige woningen voor niet-studenten behoren tot de categorie "sociaal" (tot aan de liberalisatiegrens). - ln vervolg op de gedane marktverkenning voor betaalbare woonruimte voor kenniswerkers, zoekt DUWO naar mogelijkheden voor de ontwikkeling van 200 eenheden voor kenniswerkers. De verhuur zal verlopen via een tijdelijk (5 jaars-)promovendicontract. - Grote woningen: op basis van het verwacht vrijkomende aanbod (Explica voorraadmonitor) kamen circa 15 grote woningen vrij, waarvan 13 woningen betaalbaar gehouden worden (onder de hoge aftoppingsgrens). DUWO houdt daarnaast 23 woningen op de kwaliteitskortingsgrens. lnzet gemeente: - Gemeente laat een update maken van de wachttijdenmonitor en zorgt voor een analyse met (waar noodzakelijk) wijzigingen om de slaagkans van doelgroepen te verbeteren. - Gemeente faciliteert de tijdelijke verhuurvorm die DUWO voor kenniswerkers wil inzetten in de Hu i svesti ngsverorden i ng. 7 I DUWO I WIJWonen Delft I Gemeente Delft

11 3. Kwaliteit van de woningvoorraad Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan het verbeteren van de kwaliteit en vitaliteit van wijken. Dit doen zij ieder vanuit hun eigen rol door te investeren in de kwaliteit van gebouwen (o.a. door gebouwen duurzamer te maken), te investeren in het toekomstgericht maken van de sociale woningvoorraad en door te investeren in kwalitatief sterke openbare ruimte en veerkrachtige wijken. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Er vindt een kwaliteitsslag plaats in verouderde woningen die niet meer voldoen aan de technische eisen van deze tijd, bij voorkeur op locaties waar sprake is van een stapeling van indicatoren. De gemeente investeert in de openbare ruimte, met name op die plekken waar ook renovatie plaatsvindt. Hierin zoeken corporaties en gemeente de sarnenwerking. Besluitvorming over grootschalige renovatie dan wel sloop/nieuwbouw vindt plaats volgens het gezamenlijk opgestelde stappenplan, vanuit ieders rol, taken en bevoegdheden, zie bijlage 2. Afspraken in 2019 We geven prioriteit om doorstroming integraal te bekijken (naar levensgebeurtenissen). Doel: Doorontwikkelen van de doorstroommakelaar naar een integrale benadering. Waar voorgaande jaren alleen de nadruk lag op het vrijspelen van grate (eengezins-) woningen, willen we dit jaar doorstroming breder faciliteren door ook te kijken naar andere aspecten die het voor huishoudens makkelijker maken om schaarse woningtypes vrij te speien. Dit leidt tot de volgende concrete afspraken : Als uitvoering van het ondernemingsplan is de focus van DUWO op alleen studentenbezit. Er is onderzoek gestart naar het overdragen van de reguliere portefeuille in 2019/2020. We zien voor DUWO dan ook geen actieve bijdrage op dit thema als dit bezit afgestoten wordt. lnzet corporaties: De corporaties stimuleren de doorstroming van huurders, die niet meer voor een sociale huurwoning in aanmerking kamen of te groat wonen in een schaars woningtype. De instrumenten die hierbij worden ingezet zijn: lnkomensafhankelijke huurverhoging lnzet doorstroommakelaar; met de gemeente samen wordt I fte beschikbaar gesteld, waarbij de kosten voor de helft door de gemeente en voor de helft door de corporaties gedragen worden. Partijen creëren budget voor het oplossen van knelpunten bij een beoogde verhuizing Maatwerk en coulance bij vertrek oude huurder uit schaarse woning en toewijzing Het realiseren van het gewenste woningbouwprogramma /nzet gemeente: Gemeente benoemt een projectleider die zorgdraagt voor de regie op dit gezamenlijke preces. Hij/zij zal, in afstemming met de werkgroep langer en weer thuis, zorgdragen dat kennis en ervaringen gedeeld worden van huidige werkwijze en ervaringen en de ervaringen van de coaches van het sociaal team. De projectleider maakt mogelijk dat er een go/no-go plaatsvindt in Q op de gezamenlijke inzet van een doorstroommakelaar-nieuwe-stijl. [aarschi]f 2019 I Meerjarenafspraken I 8

12 Flankerende maatregelen Het nieuwbouwprogramma bevat woningen in kw aliteit en type die lange doorstroomketens bevorderen en waardoor huurders makkelijker een stap in hun wooncarrière kunnen maken. Agendering in regionale Huisvestingsverordening of voorrang voor doorstromers naar de vrije sector en koop te realiseren is. Ook in (nieuwbouw-)woningen van beleggers en projectontwikkelaars. lnzet WMO: consulenten meer informatie laten verstrekken over doorstroommogelijkheden. Gebruik het moment van een aanvraag van een traplift of andere voorzieningen in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment om te spreken over verhuizen. De gemeente onderzoekt of ontschotting mogelijk is van het WMO-budget voor woninggebonden voorzieningen (en zo - deels- beschikbaar kan worden gesteld voor verhuiskostenvergoeding). lnzet DUWO: DUWO investeert in miljoen in het onderhoud van haar Delftse bezit, waarvan 4.2 miljoen in planmatig onderhoud. DUWO implementeert in 2019 het assetmanagement als uitwerking van haar portefeuilleplan dat in 2018 tot stand is gekomen. Daarin wordt de verduurzamingsopgave voor de komende jaren meegenomen. Dit betekent dat in Delft in 2018 is gestart met planvorming voor kwaliteitsverbetering en verduurzaming van De Krakeelhof. ln 2019 wordt gestart met planvorming voor de Van Hasseltlaan. 4. Duurzaamheid Opgave ln 2050 is Delft energieneutraal, dat wil zeggen dat de hoeveelheid gebruikte energie minimaal gelijk is aan de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. Er zijn twee tussendoelstellingen: ln 2020 gebruikt Delft 35% minder energie dan in 1990 en is de CO2 uitstoot met 35% afgenomen. ln 2030 gebruikt Delft 50% minder energie dan in 1990 en is de CO2 uitstoot met 50% afgenomen t.o.v Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Gemeente en corporaties delen de ambitie om nieuwbouw zo snel mogelijk aardgasloos en CO2 neutraal te realiseren. Vanaf I juli 2018 zijn alle voor bouwvergunning ingediende nieuwbouwplannen aardgasloos. Duurzaamheid is in 2019 een prioriteit: we maken werk van 'Delft Aardgasvrij' Doel: Ontwikkelen vaneen gezamenlijk energietransitieplan. Het warmteplan is een belangrijke drager hierin. Het verbreden van het warmteplan Voorhof naar de andere wijken van Delft. Afspraken Gemeente en corporaties zetten het voortvarende élan op dit thema voort. Met onder meer voortzetting van de stevige regierol in de processen open, lokaal Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft'. We faciliteren en maken de Aedes-routekaart en de ontwikkeling van de energie-index van de voorraad onderling vergelijkbaar en inzichtelijk op het niveau van Delft en de wijken. 9 I DUWO I WIJWonen Delft I Gemeente Delft

13 ln lijn met de resultaten in de Voorhof, starten de corporaties en gemeente ook in de Buitenhof het participatietraject naar aardgasvrij. lnzet DUWO: DUWO maakt de Aedes-routekaart concreter voor Delft zodat vergelijkbaarheid van de vier corporaties mogelijk is. DUWO maakt de energie-indexen transparant en vergelijkbaar zodat de gemeente de effecten van beleid op een Delftse kaart kan weergeven. DUWO is partij (ondertekenaar E-deal) bij de pilot Gasloos Voorhof-Oost. /nzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor de voortzetting van de stevige regierol in de processen open, lokaal Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft". Als eind 2018 de concept-samenwerkingsovereenkomst Warmtenet met de vier partners en Stedin tot stand gekomen is, zal in 2019 gekomen worden tot een finaal investeringsbesluit. Mede op basis van de onderlinge vergelijkbaarheid van de routekaart zal de gemeente in overleg met de corporaties een warmteplan opstellen voor de overgang naar aardgasloos wonen. Hierbij betrekken we de huurdersorganisacies. Een eersce versie is Q gereed. Organiseren van 2 discussiebijeenkomsten (met corporaties en betrokken huurders) om het thema duurzaamheid en huurverhogingen te bespreken. Uitkomst moet idealiter leiden tot inzicht in de randvoorwaarden en beperkingen bij beide partijen (bijv. tot in welke mate kunnen corporaties nog voldoende bijdragen aan presteren op de andere onderdelen zoals bijv. betaalbaarheid/beschikbaarheid). lnzet in mogelijke gezamenlijke lobby naar het Rijk. lmmers, zonder gewijzigd rijksbeleid (heffingen) zullen de corporaties niet over de financiele middelen beschikken om de opgave naar behoren te kunnen invullen. 5. Leefbaarheid Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan de leefbaarheid in de wijken en rondom complexen, met als doel veerkrachtige wijken te ontwikkelen waar mensen prettig en veilig kunnen wonen. Bewoners zijn trots op hun buurt. Door gebiedsgericht te werken ontstaat een heldere koers en ontwikkelrichting die leidt tot een opwaartse spiraal. Bij (markt-)partijen wordt energie ontketend voor commitment aan de ontwikkelrichting en investeringen in de gebieden. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Kansen als gevolg van gebiedsontwikkeling (transformatie en nieuwbouw) grijpen we aan om gezamenlijk te investeren in de leefbaarheid. De 12 prioritaire gebieden kunnen hier richting aan geven, maar we kijken ook naar de andere gebieden. Gezamenlijk beoordelen we de leefbaarheid in de wijken door de onderzoeksresultaten naast elkaar te leggen en de gezamenlijke inspanningen te bepalen. We werken samen aan de uitwerking van de buurtgerichte aanpak voor de wijken Buitenhof, Voorhof, Tanthof en Kuyperwijk. Integrale samenwerking staat hierbij voorop, zodat wijkpartners van elkaar weten wat er speelt in de wijk. Vanuit de integrale aanpak pakken we zaken als overlast, High Impact Crime (HIC), de aanpak van hennepproblematiek en schuldenproblematiek aan. De huurdersorganisaties organiseren jaarlijks een wijkschouw waar de gemeente en corporaties aan meedoen. Gemeente en corporaties experimenteren met de inzet van projecten ter bevordering van de leefbaarheid (zeals de wijkconciërge, de flatcoach en student&wijk). Zij doen dit vanuit een lange Jaarschíjf 2019 I Meerjarenafspraken I I O

14 termijn perspectief op leefbaarheid in de buurt. Gezamenlijk bepalen ze wanneer welk instrument voldoende bijdraagt om doorgezet te worden. Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke inzet op buurtbemiddeling en mediation. Prioriteit in 2019 wordt gegeven aan leefbaarheid en (woon-)overlast. Doel: We willen preciezer en scherper worden wat de inzet van leefbaarheidsmaatregelen is in de gebieden. Leefbaarheid willen we aanvullen op de versterking van de gebieden laten zijn. Dit vraagt het delen van de gegevens en inzichten van iedere partij, het vooraf benoemen wat de effecten van interventies zou kunnen betekenen (zogenaamd 'prestatiedenken'). We stemmen de plannen voor onderhoud aan de openbare ruimte hierop af. Op woonoverlast willen we een effectievere aanpak die zichtbaarder is voor betrokkenen. Afspral<en 2019 Wanneer we een perspectief op gebieden geven, zorgen we voor gebiedsafstemming: het delen van gegevens en benoemen van de inzet van leefbaarheidsinstrumenten en wat de bijdrage is aan sociaaleconomische doelen in dat gebied. We stemmen onze inzet af op elkaar. ln 2019 benoemen we wat we precies verstaan onder woonoverlast, welk proces wordt doorlopen en wat de rollen zijn. Dit leidt tot het in Ql-2019 totstandkomen vaneen convenant met alle partijen met als doel dat terugkerende (woon-)overlast wordt teruggedrongen. Corporaties en gemeente: Onder regie van de gemeente nemen corporaties, politie en bewonersorganisaties deel aan de werkgroep High Impact Crime. De gemeente neemt de regie op cases op het gebied van overlast-, hennep- en schuldenproblematiek. De noodzaak is hier om het primaire proces (onder andere via het Veiligheidshuis en het Uitvoeringsoverleg) te stroomlijnen en ervoor te zorgen dat cases zo snel mogelijk opgepakt worden. We stemmen vóór het eind van het jaar de voorgenomen leefbaarheidsactiviteiten op elkaar af (gemeente en corporaties, corporaties onderling) zodat meerwaarde voor de gebieden ontstaat. lnzet gemeente: Faciliteren wijkschouw met de huurders en het gezamenlijk benoemen van de vervolgstappen. Doorontwikkeling van de kansenkaart-systematiek en helderheid over de aanspreekpersonen in de gebieden (bijv. regisseurs publiek belang). lnzicht geven in gebieden waar een stapeling van indicatoren is en het gesprek met partijen (veiligheid, zorg, corporaties) hierover voeren met als doel tot een gezamenlijke definitie te kamen. Organiseren van twee bijeenkomsten om gebiedsfoto's voor de Westeindebuurt en Krakeelpolder met elkaar te ontwikkelen. Delen van inzichten over leefbaarheid (methodieken naast elkaar leggen), aangeven ieders inzet en (waar strijdige inzet is) beter afstemmen. Woonoverlast: Gemeente zorgt voor continuïteit op dit thema. We dragen zorg dat een overlastconvenant AVG-proof is, onnodige juridisering wordt daarbij voorkomen. We zetten in op procesverbetering op dit thema (gezamenlijke dossiers en gegevensoverdracht). We verkennen de meerwaarde van het inzetten van een overlastcoördinator. Onderzoekt de mogelijkheid om in navolging van het 'Omgekeerd lnzamelen' (Hof van Delft) te kijken of dit in de nabijheid van de studentencomplexen aan de Michiel de Ruyterweg, Stieltjesweg en de Balthasar van de Polcomplexen is in te voeren. lnzet DUWO: Neemt deel aan/levert input voor de wijkschouw en ondertekening convenant. DUWO zet een sociaal beheer budget van ,- in. I I I DUWO I WIJWonen Delft I Gemeente Delft

15 DUWO voert in 2019 het project Student &W ijk uit. DUWO zoekt daarin de samenwerking met Woonbron, Vidames en Vestia. De gemeente borgt een en ander waar nodig in de afspraken met Delft Voor Elkaar. 6. Kwetsbare groepen Opgave Door de extramuralisering en het scheiden van wonen en zorg blijven mensen weer (bijzondere doelgroepen) of langer (ouderen) zelfstandig wonen. Gemeente en corporaties maken in iedere buurt ruimte voor kwetsbare mensen en maken mogelijk dat kwetsbare mensen langer of weer zelfstandig kunnen blijven wonen. Van belang is een goede combinatie tussen draagkrachtige en kwetsbare burgers. Een voorwaarde hiervoor is de aanwezigheid van netwerken van wijkpartners en bewoners in de wijken. Dit maakt vroegsignalering mogelijk. Daarnaast vormt oak een gevarieerd woningaanbod in iedere wijk een noodzakelijk voorwaarde. De gemeente, corporaties en zorg/wclzijnsinstcllingcn werken sarnen aan de Ontwikkelagenda Langer en Weer Thuis. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: De gemeente neemt de regierol in het langer of weer (zelfstandig) thuis wonen en de Ontwikkelagenda. Onder regie van de gemeente investeren we gezamenlijk in het proces en de aanpak. Corporaties stellen woningen beschikbaar voor huisvesting van cliënten vanuit instellingen, hierover zijn procesafspraken gemaakt. Corporaties signaleren richting gemeente als er vermoedens zijn van problemen achter de voordeur. We stellen met corporaties en zorginstellingen een aanpak op die zorgt voor snelle doorstroming vanuit de crisisopvang of beschermd wonen naar sociale huurwoning. Met partners en inwoners ontwikkelen we een keten van preventie, vroegsignalering, aanpak problematiek en vangnet in de wijk. De gemeente voert vanuit de Toegang de regie over woonbegeleiding en signalering van ernstige problematiek achter de voordeur. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het voorkomen van verloedering en overlast m.b.t. kwetsbare huurders We verkennen en realiseren wat nodig is aan extra instrumenten bij het zelfstandig wonen, zoals toezicht of gemeenschappelijke ruimtes of een tussenvorm van beschermd- en begeleid wonen. We zetten in op soepele doorstroming in de woonzorgmarkt door realisatie vaneen short stayvoorziening of realisatie van andere tijdelijke doorstroomvoorzieningen. ledere corporatie draagt bij aan beschikbaar stellen van short stay. Corporaties huisvesten jaarlijks naar evenredigheid taakstelling statushouders en bijzondere doelgroepen. ln 2019 willen we het uitgangspunt van samenwerking als sociaal domeinpartners verder vormgeven en uitwerken. Doel: Voorzien in adequate huisvesting van kwetsbare groepen en senioren. Met een integrale aanpak (wonen, woonomgeving, welzijn én zorg) werken we aan resultaat om de bijzondere doelgroepen en senioren maximaal te ondersteunen in zelfstandig wonen en leven. Voor een effectieve aanpak zijn niet alleen corporaties en gemeente nodig maar oak de zorgverlenende partners. Deze zijn programmatisch verenigd in de regiegroep Langer en Weer Thuis. [aarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I 2

16 Afspraken in ln de regiegroep Langer en Weer Thuis en de bijbehorende werkgroepen, maken we met elkaar uitvoeringsafspraken op productniveau (wonen en zorg) en procesniveau. De speerpunten die we dit jaar in het convenant langer en weer thuis hebben vastgelegd zijn: Kwantitatieve en kwalitatieve opgave bepalen langer en weer thuis; Realisatie en [eren in een integrale, gebiedsgerichte aanpak: Schieoevers Tanthof; Participatie en betrekken doelgroepen; Regionale transformatie Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wanen. Gemeente en corporaties: Werken nauw samen in het kernteam Wanen en Zorg random ouderen en bijzondere doelgroepen. De gemeente is procesmatig regisseur hiervan, gezamenlijk zijn partijen verantwoordelijk voor de invulling. ln het licht van het beleid random spreiding/clustering van bijzondere doelgroepen en draagkracht in de wijk, wordt heroverwogen hoe woningtoewijzing voor bijzondere doelgroepen moet lepen: via de reguliere woonruimteverdeling en/of bemiddeling. Effectueren de verbeteringen in het urgentieproces. lnzet DUWO: DUWO is lid van de regiegroep Langer en Weer Thuis. DUWO zet de inzet (40 woningen) voor STU MASS (woonruimte voor studenten met een autismespectrum) voort. De inzet en ervaringen hiermee opgedaan, kan hier besproken worden. DUWO zal in 2019 maximaal SO studerende vergunninghouders huisvesten. Het campuscontract is van toepassing. De begeleiding van de vergunninghouders valt ender de verantwoordelijkheid van de gemeente, ook als de studie is gestaakt. lnzet gemeente: Zorgdragen voor continuering (en uitbouw) van procesregisseur langer (senioren) en weer thuis (bijzondere doelgroepen), alsmede voor een adequate sturing op beide programma's. Gemeente zergt voor regie op het regionaal transformatieplan BW/MO Organiseren van een regie- en werkgroep met gemeente(n), aanbieders en corporaties om afspraken te implementeren. 13 I DUWO I WIJWonen Delft I Gemeente Delft

17 ertekening: Delft de kening: 16 januari 2019 Dennis Huurder~:.::~:'.~~~ie WijWonen WijWonen Delft _,,/ K. Schrederhof Wethouder gemeente Delft I I / I I.M. Brandligt Wethouder gemeente Delft Mit Gemeente Delft Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 14

18 Bijlagen bij Meerjarenafspraken Bijlage I: Achtervang WSW De corporaties bieden nu jaarlijks concreet inzicht in de waarde van hun bezit in de gemeenten waar zij actief zijn, de leningen waarvoor de gemeenten een achtervangpositie hebben ingenomen en welke ontwikkeling zij daar de kernende jaren in verwachten. Bij deze meerjaren prestatieafspraken ( ) stemmen we in met het aangaan van een generieke, gelimiteerde-achtervang-overeenkomst met het WSW ten behoeve van door Woonbron, Vestia, Vidames en DUWO op te nemen leningen in de kernende prestatieafsprakenperiode 20 I , jaarlijks aan te passen aan de nieuwe periode, met een maximum van xx miljoen euro, gekoppeld aan het feitelijk investeringsprogramma in Delft van de corporaties (ten behoeve van deze woningmarkt). Deze achtervang, voor de duur van de investering, maakt leningen door de in Delft werkzame corporaties mogelijk. Met de achtervang kan het WSW leningen borgen. Op basis van de barging zijn banken en andere financiële instellingen bereid om leningen tegen een lagere rente afte sluiten met corporaties. Met de aan te trekken leningen kunnen de corporaties de prestatieafspraken realiseren. De aan te trekken leningen worden door de Delftse corporaties gebruikt om de afgesproken prestaties te realiseren. De achtervangovereenkomst is daarom gekoppeld aan de looptijd van de prestatieafspraken ( ). Hiervoor verwachten zij xx miljoen euro aan nieuwe leningen en herfinancieringen nodig te hebben. Door het maximeren van de achtervang op dit bedrag wordt voorkomen dat de gemeente Delft voor een hager bedrag borgt dan voor de uitvoering van de prestatieafspraken door de corporaties nodig is. ln de afgesproken jaarlijkse cyclus van prestatieafspraken ("jaarschijf') kan het investeringsprogramma van (een van) de corporaties wijzigen. Bij een herziening van de prestatieafspraken kan dan een nieuwe achtervang limiet worden vastgelegd. Afgesproken is dat we de gemeente middels dit format twee maal per jaar informeren: bij het doen van een bod op de woonvisie (op basis van de dpi van een jaar eerder, eventueel geactualiseerd) en uiterlijk 15 december op basis van de dan ook in te dienen dpi. Dit jaar zal uiterlijk in december de eerste aanlevering plaatsvinden. Naast de ontwikkeling van de achtervang en dekkingsgraad, worden ook de mutaties en de door de corporatie en gemeente benodigde acties in het overzicht opgenomen. Op basis hiervan is de gemeente tijdig geïnformeerd en kan het ondertekenen van eventuele documentatie snel gebeuren. IS I DUWO I WIJWonen Delft I Gemeente Delft

19 Bijlage 2: Stappenplan sloop/nieuwbouw en grootschalige renovatie Door corporatìes en gemeente te nemen stappen bij sloop of grote renovaties waarvoor moet worden verhuisd: Beleidsmatig gezien is de basis voor sloop/nieuwbouw en grate renovaties het door de gemeenteraad vastgestelde woonbeleid. Hierin staan de kaders voor een woningmarkt die aansluit bij de woonwensen. ln het verlengde hiervan worden door corporaties, huurdersorganisaties en gemeente prestatieafspraken gemaakt en hierbinnen ook de afspraken over voorgenomen sloop/nieuwbouw en renovaties. Aangegeven kan hierbij worden dat het om wederzijdse voorspelbaarheid gaat, waarbij iedere betrokken partij zijn/haar rol op zorgvuldige wijze vervult. Voorwaarde om tot sloop of renovatie over te kunnen gaan is de beschikbaarheid van een sloopreglement. Op basis van de woningwet dienen corporaties vanaf I januari 2017 te kunnen beschikken over een met de huurdersorganisatie en gemeente afgestemd sloopreglement. ln dit reglement zijn rechten en plichten voor verhuurder en huurder opgenomen inzake sloop, renovatie en groat onderhoud. ln voorkomende gevallen kan na overleg door betreffende corporatie en gemeente in gezamenlijkheid worden besloten afte wijken van het onderstaande stappenplan. TE NEMEN STAPPEN: l. eerste gesprekken met bewonersvertegen-woordiging van corporatie complex dat op nominatie voor sloop of renovatie staat 2. communicatie met bewoners (waarbij de Delfts Doen aanpak corporatie in overweging kan worden genomen) en melding in bestuurlijk overleg met gemeente en overige corporaties 3. corporatie en gemeente bespreken welke afweging is gemaakt corporatie voor een sloop of renovatieplan van afzonderlijk complex bepalend zijn bouwkundige staat in relatie tot toekomstbestendigheid, of sociaal/maatschappelijke ontwikkelingcn, prcstaticafspraken en woonvisie (bij sloop vanwege siechte bouwkundige staat van de woningen wordt door de corporatie een recent bouwkundig onderzoek, uitgevoerd door een gerenommeerd bureau, overlegd) 4. voornemen afstemmen met overige sloop- en gemeente renovatieplannen in Delft en regio (met oog op slaagkansen bij met voorrang uitverhuizen) VERANTWOORDELIJKHEID VOOR DE TE NEMEN STAP: S. bestuurders corporatie en gemeente spreken afofen welke bestuurder corporatie vervolgstappen kunnen worden genomen 6. aanvragen vergunning tijdelijke verhuur corporatie 7. besluit over verstrekken vergunning tijdelijke verhuur o.b.v. gemeente Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 16

20 leegstandswet 8. informeren bewoners over tijdelijke verhuur 9. opstellen in samenspraak met bewoners van sociaal plan o.b.v. sloop regle ment (indien binnen een jaar geen overeenstemming kan worden bereikt kan mediation worden ingeschakeld) *) 10. definitief sloop (nieuwbouw-), renovatie- of investeringsbesluit corpo rati e corpo rati e corpo rati e 11. melding aan gemeente definitief sloop (nieuwbouw-), renovatie- of investeringsbesluit 12. innemen aanvragen voor urgentie/voorrangsverklaring corpo rati e corpo rati e afstemming met Toegang/WMO i.v.m. woonzoekvragen personen met beperking - bepalen verhuisprofielen - voorbereiden voorrangsverklaringen 14. aanvragen aanwijzing actiegebied als voorwaarde voor verhuizen met voorrang 15. besluit over aanwijzen actiegebied o.b.v. huisvestingsverordening gemeente Delft (art. 3) 16. schriftelijk informeren bewoners over aanwijzen actiegebied en gelijktijdig verstrekken voorrangsverklaringen gemeente/urgentiecommissie (DAV) corporatie gemeente (college van ben w) zie voorgaande punt gemeente en urgentiecommissie (DAV) en corporatie 17. gezamenlijk persbericht corporatie en gemeente *) als het ook met tussenkomst van een derde niet lukt kan de corporatie het sociaal plan eenzijdig vaststellen, nadat zij het wettelijk vereiste participatietraject heeft doorlopen. vastgesteld tijdens het bestuurlijk overleg van corporaties en gemeente op I O november 2017 aangepast op 20 maart 2018, 6 juli 2018 en laatstelijk: 22 november 2018 I 7 I DUWO I WIJWonen Delft I Gemeente Delft

21 Bijlage 3: Convenanten en ander afspraken tussen gemeente en corporaties Duurzaamheid: Convenant E-deal Voorhof-Oost Aardgasvrij Leefbaarheid & veiligheid: Opdracht programma Buitenhof Convenant informatie-uitwisseling integrale aanpak van hennepkwekerijen ( dee. 20 I I) Convenant Samenwerking tussen ketenpartners in de Veiligheidskamer Delft (dee. 2018) Huisvesting lcwetsbare groepen: Convenant Langer en Weer Thu is: lntegraal samenwerken aan Langer en Weer Thu is (december 2018) Afspraken m.b.t. woningtoewijzing aan kwetsbare groepen en woningtoewijzing aan groepen met een 'bijzondere' woningzoekvraag (aprii 2016) DUWO: Convenant Grof vuil Van Hasseltlaan (sept 2014) Convenant Grof Vuil C. Franckstraat en F. Lisztstraat (sept 2014) Convenant Grof Vuil E. du Perronlaan en R. Holstlaan (sept 2014) Convenant Grof Vuil Jacoba van Beierenlaan (sept 2014) Convenant Grof Vuil Korvezee en Balthasar vd Polweg (sept 2014) Convenant GrofVuil Oudraadtweg (sept 2014) Woonbron Convenant Grof Vuil Poptahof (sept 2014) Convenant Grof Vuil Gillisbuurt (sept 2014) Convenant Grof Vuil Hercules- en Vulcanusweg (sept 2014) Vidomes Convenant Grof Vuil Sterflats (sept 2014) Convenant Grof Vuil Debussystraat (sept 2014) Convenant Grof Vuil Isaac da Costalaan (sept 2014) [aarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I 8

22 LANDELIJKE HUURDEAS R A A D VESTI A

23 Voor u ligt de invulling van de jaarschijf Deze jaarschijf past binnen de eerder vastgestelde meerjaren prestatieafspraken tussen de gemeente Delft, woningcorporatie Vestia en huurdersraad Vestia. Het is de vertaling naar concrete prestarleafspraken voor het jaar Gemeente, corporaties en huurdersorganisaties werken op een breed terrein samen en maken daarover, conform de Woningwet, afspraken over de volgende thema's: Nieuwbouw Betaalbaarheid, Beschikbaarheid en bereikbaarheid; Kwaliteit; Duurzaamheid; Leefbaarheid; en Huisvesting kwetsbare groepen. De afspraken zijn gebaseerd op de meerjarenvisie die beschreven staat in de Woonvisie Delft ( ). We beogen in dit document niet alle inspanningen van gemeente en corporatie(s) (volledig) te beschrijven, maar alleen die afspraken en onderwerpen die extra aandacht en inspanningen vragen en waarop we gezamenlijk willen sturen.voorde achterliggende documenten verwijzen we naar de volgende bijlagen: Afspraken over de achtervang van de barging van de WSW (bijlage I) Stappenplan sloop/nieuwbouw en grootschalige renovatie (bijlage 2) Reeds afgesloten convenanten (bijlage 3) Daarnaast zijn de reeds gemaakte regionale afspraken tussen gemeenten en corporaties van toepassing. Proces ln 2017 zijn de (meerjaren-)afspraken tot stand gekomen als resultaat van een nauwe samenwerking tussen gemeente, corporatie(s) en huurdersorganisatie(s). Hierdoor ligt er een stevige, inhoudelijke basis ender de afspraken en is er commitment ontstaan bij de samenwerkende partijen om de kernende jaren gezamenlijk vorm te blijven geven aan de afspraken en met elkaar te monitoren op de voortgang. ln 2018 is voortgebouwd op dit preces door de bieding van de corporaties, een reactie hierop van de gemeente en is samen in een tripartite-overleg gekomen tot een compacte set van 7 afspraken als prioriteit voor Het betreft de volgende afspraken: I. Samenwerking als gebiedspartners; 2. Samenwerking als sociaal domeinpartners; 3. Bewalbaarheid in relotie Lol urmvec.le/jeleic.l; 4. Doorstroming: inspelen op levensgebeurtenissen; 5. Aanpak schuldpreventie en doorontwikkeling 'incassovrije wijken'; 6. Duurzaamheid: werk maken van 'Delft Aardgasvrij'; en 7. Leefbaarheid en (woon-)overlast De (aflopende) jaarschijf van 2018 is uit deze tekst gehaald, een nieuwe jaarschijf met afspraken voor 2019 is hiervoor in de plaats gekomen. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 2

24 I. Nieuwbouw en transformatie Opgave De gemeentelijke woonvisie zet in op meer evenwichtige wijken met een kwalitatief duurzame, toekomstbestendige en gevarieerde woningvoorraad door transformatie en toevoeging van woningen. Door de toevoeging van (middel-)dure huur en koop én de voorgenomen verkoop/liberaliseringsprogramma's van woningcorporaties werken we toe naar een evenwichtiger voorraad. Het streven is de verhouding in de Delftse woonvoorraad (exclusief studentenhuisvesting) in 2030 te laten zijn: circa 33% sociaal, 13% vrije sectorhuur en 53% koop. Op deze wijze past de woningmarkt beter bij de onderwijs- en arbeidsmarkt. Kwaliteitsverbetering van de voorraad vindt plaats door vernieuwing, verjonging, verduurzaming en spreiding van de sociale voorraad. Bij het sturen op waar het aantal sociale huurwoningen minder kan en waar meer, geldt als globaal richtpunt een gemiddelde van 33% per wijk, maar zullen oak andere belangrijke factoren zeals voorraadbeleid corporaties en beschikbaarheid locaties een rol speien. Delft ontwikkelt zieh meer en meer tot internationale kennisstad. De (inter-)nationale aantrekkingskracht van de TU is groat. ln de Woonvisie is tot 2023 de prioriteit opgenomen om studenteneenheden op en rond de TU-campus te realiseren. Nieuwbouw en transformatie van sociale huurwoningen staat in het teken van toevoegen van kwaliteit en het meer spreiden van de sociale woningvoorraad binnen Delft. De inzet is het toevoegen van (ver-)nieuw(d)e sociale huurwoningen, met een focus op 4 doelgroepen: Gezinnen (grate eengezinswoningen) Ouderen Young professionals / kenniswerkers en pas afgestudeerden Mensen met een behoefte aan tijdelijke huisvesting / Er zijn 12 prioritaire gebieden: Prioritaire gebiedsopgaven Transformatiegebieden Delft I As Mercuriusweg Abtswoodseweg 2 Schiehallen -Sita 3 Station Zuid zone 4 Gasthuisplaats Wijkversterklngsgebleden Delft S Bras.serskade 6 Maria Duystlaan 7 RdGG - Sophia - Junluskwartier 8 De lfi.i - Mozartstrip I O Talllhof Scholenschuif 11 \.borhoí Greendeal t 2 Mani nus Nijhoffb.an -, 3 I Vestia I Landelijke Huurdersraad Vestia en werkgroep Delft I Gemeente Delft

25 Meerjarenafspraken De opgave om meer kwaliteit en balans in de woningvoorraad aan te brengen is niet eenvoudig. Gemeente en corporaties werken nauw samen in een geprioriteerde gebiedsaanpak. Op de korte termijn werken de 4 corporaties, ieder met de focus op één gebied/thema met gemeente en andere partners samen aan een integrale aanpak. Dit leidt in 2018 tot haalbare scenario's voor vernieuwing en toevoeging van woningen. Naast nieuwbouw betekent dit ook: verlenging van de levensduur door duurzame renovatie èn transformatie van de bestaande voorraad waar sprake is van concentratie van sociaal bezit. Met transformatie wordt bedoeid verkoop, omzetten naar middeldure huur, sloop en nieuwbouw middeldure huur of koop. Op basis van deze opbrengsten worden concrete meerjarenafspraken over fasering, inzet in de bestaande voorraad, in nieuwbouw en beschikbaarheid van locaties en inzet van middelen per partij vastgelegd. Studentenwoningen ln de periode van de woonvisie ( ) worden 2000 studentenwoningen gerealiseerd bij voorkeur op en rond de TU-Campus. Achtervang van de barging van het WSW De ontwikkelingen rond de financiering van de woningbouw hebben geleid tot nieuwe afspraken. Afspraken zijn nodig om de omvang van de noodzakelijke achtervang transparant en objectiveerbaar te maken en het proces van totstandkoming van achtervang naar alle betrokkenen hanteerbaar en acceptabel te maken. ln 2016 heeft de gemeente Delft besloten dat zij in principe alleen nog als achtervang wil fungeren voor activiteiten die ten dienste staan van de Delftse prestatieafspraken. Voorde in Delft actieve corporaties geldt dat zij daar in principe volledig in mee kunnen gaan. De afspraken die in het kader van de achtervang van de borging van het WSW zijn gemaakt staan verder beschreven in bijlage I. Afspraken ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan het principe van de samenwerking als gebiedspartners. Doel: Bewaken van de integraliteit en als regisseur kunnen sturen op gebieden. ln de buurten en wijken ('gebieden') komen de effecten van duurzaamheidsingrepen, nieuwbouw, transformaties en leefbaarheidsmaatregelen tot uitdrukking. We willen het eindbeeld van de Woonvisie concreter maken door gebiedsafstemming en als gebiedspartners met elkaar optrekken. De bovenstaande meerjarenafspraken en het principe van samenwerking als gebiedspartners, vertalen zieh naar de volgende concrete afspraken in 2019: Afspraal< We maken begin 2019 afspraken over de principes van gebiedsgewijs werken en hoe we in deze gebieden als partners optrekken. Dat geeft kader aan de investeringsbesluiten van de corporaties maar ook aan bijvoorbeeld een gezamenlijke inzet op leefbaarheid. De grote investeringsbeslissingen die in de loop van 2019 zijn genomen, komen terug als bieding/prestatieafspraak in Hiermee gieten we investeringsbeslissingen niet onnodig in het keurslijf van de prestatieafspraken. lnzet Vestia: ln aanbouw te nemen nieuwbouwwoningen: Kloosterkade, 32 woningen (24 DEAB en 8 niet DAEB). Deze woningen worden naar verwachting eind 2019 of begin 2020 opgeleverd. Eind 2018 zal naar verwachting bekend zijn welke delen van de portefeuille van DUWO en Vestia worden uitgeruild. ln 2019 volgt een principebesluit. De gemeente en huurdersorganisaties kunnen daarop hun zienswijze geven. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 4

26 Vestía is actief op zoek naar mogelijkheden om (nieuwbouw-)woningen aan te kopen in haar kerngebied (Delft, Den Haag, Rotterdam en Zoetermeer). E.e.a. binnen de (financiële) kaders van het herstelplan. Mogelijke uitvoering is mede afhankelijk van instemming van de Aw en het WSW. Brasserskade / Vrijenban i.c.m. Indische buurt: in 2019 werken we een gezamenlijk besi u it uit over de mogelijke aanpak van dit gebied gericht op verbetering van de kwaliteit, het evenwichtiger maken van de buurt en de verbetering van de openbare ruimte. Het doorzetten van de plannen is mede afhankelijk van instemming van het WSW. lnzet gemeente: Laten zien van de samenhang en de effecten van de losse projecten op de doelstellingen op stedelijk niveau en naar wijken en buurt. Het maken van afstemmingsafspraken om het gezamenlijke doel te bereiken. Organiseren van (een) gezamenlijke bijeenkomst(-en) over de effecten van voorraadbeleid, programmering nieuwbouw, de sociaal maatschappelijke componenten en duurzaamheidsvoornemens. 2. Betaalbaarheid, beschikbaarheid en bereikbaarheid Opgave De woningmarkt moet een afspiegeling zijn van de samenleving, met kansen voor diverse doelgroepen ongeacht inkomen, leeftijd of huishoudsituatie. Hierdoor blijven wijken vitaal en is er voldoende draagvlak voor voorzieningen. ln de wijken wonen doelgroepen die variëren in sociale en economisehe draagkracht. Er is sprake van een passend aanbod voor de veranderende vraag. Er is in de hele regio een grote vraag naar betaalbare woningen (met een huurprijs tot 640, prijspeil 2018). Delft zet er op in dat buurgemeenten meer aanbod realiseren voor deze doelgroep. Corporaties optimaliseren hun voorraad-, toewijzings- en huurbeleid, zodat de groepen die het meest in de knel komen worden ontzien. Richtinggevend hierin zijn de regionale afspraken over woonruimteverdeling. ln Delft zien we een oplopende wachttijd voor grote gezinnen. Hiervoor worden 150 betaalbare nieuwbouw sociale huurwoningen gerealiseerd. Betaalbare woningvoorraad vertaalt zieh ook naar het kunnen (blijven) betalen van de woning. Op dat vlak werken we samen in de vroegsignalering van schuldenproblematiek (exclusief studentenhuisvesting) en het voorkomen van huisuitzettingen. Meerjarenafspraak Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken op het gebied van Beschikbaarheid: Corporaties maken jaarlijks transparant hoe hun woningvoorraad met actuele prijzen is opgebouwd en hoe deze verhoudingen zijn op basis van het beleidslabel. Dit vormt onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis hiervan wordt het vrijkomend aanbod ingeschat. Realisatie van het vrijkomend aanbod is onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis van de wachttijdenmonitor stellen corporaties waar nodig en waar mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag ten opzichte van het gemiddelde wordt beoordeeld te verbeteren. Voorde nieuwe verkoopprogramma's geldt dater geen grote eengezinswoningen worden verkocht, geliberaliseerd en gesplitst. Er geldt een 'nee, tenzij' uitgangspunt. Definitie van een grote woning is: 65 m2 woonoppervlakte en 4 of meer kamers. Toetsingscriteria voor nieuwe verkoopprogramma's zijn: 5 I Vestia I Landelijke Huurdersraad Vestia en werkgroep Delft I Gemeente Delft

27 Draagt verkoop bij aan streven naar evenwichtige spreiding sociale woningbouw, als richtlijn 33%, per wijk? Gaat het om een schaars product? Is er een andere speler die het complex over wil nemen om middcldurc huur te rcaliscren? Vindt de verkoop plaats in een van de geprioriteerde gebieden en zo ja past dit in de gebiedsaanpak? Wat is het advies van de huurdersorganisatie aan de corporatie over het verkoopprogram ma? En de meerjarenafspraken op het gebied van Betaalbaarheid: Corporaties wijzen toe conform de regionale prestatieafspraken. Gemeente en corporaties zetten zieh in om huurschulden en huisuitzettingen te voorkomen. Het aantal huisuitzettingen vanwege een betalingsachterstand stijgt in de periode niet. Afspraken 20 I 9 ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan de verbinding van betaalbaarheid in relatie tot armoedebeleid. Doel: Agendering met elkaar van de betaalbaarheid voor specifieke inkomensgroepen. Vanuit de regionale afspraken volgt een generieke afspraak over de betaalbaarheid (85% wordt aangeboden als sociaal, 70% van het vrijkomend bezit heeft een huur onder de aftoppingsgrenzen). Deze regionale afspraak richt zieh alleen op de huur bij mutatie. Op het niveau van Delft willen wij concretere afspraken maken over de huurverhoging. De minima-effectrapportage (Ni bud, 20 I 5) toont aan dat - onder meer door landelijk beleid - dc bcstcdingsruimte voor de minima onder druk komt te staan. We ontwikkelen voor de groep tot I I 0% van de bijstandsnorm een regeling zodat deze groep ontzien wordt bij de jaarlijkse huurverhoging. Verder willen wij met de corporaties verkennen water in de toekomst verder nog mogelijk is. Afspraak We adopteren de werkwijze zoals die als pilot in Rotterdam is uitgevoerd. We maken een op de Delftse situatie en partners toegesneden werkwijze voor de huurverhoging van We evalueren en rapporteren na juli Ook geven we prioriteit aan de aanpak schuldpreventie en de doorontwikkeling van de pilot 'incassovrije wijk'. Doel: Het voorkomen van schulden, het sneller delen over en weer van de inzichten van huurachterstanden. Om hierrnee verergering voor het huishouden zelf en complexere casuïstiek te voorkomen. Daarmee beperken we de maatschappelijke kosten voor alle partijen. Afspraak Gemeente en corporaties zetten een krachtig samenwerkingsverband op het gebied van schuldpreventie op. Dit is gericht op het voorkomen van huurachterstanden en huisuitzettingen wegens huurschuld. We maken werk van een convenant dat regelt dat we over en weer de hiervoor benodigde gegevens kunnen uitwisselen. Het convenant heeft tot doel dater geen ontruimingen nodig zijn op basis van alleen financiële problemen. En dat we gezamenlijk komen tot een sluitende schuldenaanpak. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 6

28 /nzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor een projectleider die partijen bij elkaar brengt en regie voert op dit gezamenlijke preces. Hij/zij zal zergen voor de afstemming van privacy-onderdelen in relatie tot dit thema. De inzet is dat we pragmatisch maar correct met de AVG omgaan en juridisering wordt voorkomen. Hij/zij zorgt ervoor dat een convenant tot stand kamt. Is een gezamenlijke aanpak uitgetekend, dan faciliteert de projectleider de processen, het inrichten van een instrument voor melding en registratie en bekijkt deze de opvolging van de meldingen. Naast de ontwikkeling vaneen nieuwe gemeentelijke nota schulden, bezien we de mogelijkheid om tot een vorm (fonds) te kamen om schulden verder te saneren. Verder zetten we in 2019 de volgende afspraken van 2018 voort: Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke opdrachtverlening voor de wachttijdenmonitor. De gemeente en de corporaties bespreken twee keer per jaar in het bestuurlijk overleg Wanen de wachttijdenmonitor. ln overleg stellen corporaties waar nodig en mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag wordt beoordeeld te verbeteren. De corporaties passen, waar dat wettelijk is toegestaan, mogelijk een inkomensafhankelijke huurverhoging toe. De extra opbrengsten van deze inkomensafhankelijke huurverhoging worden besteed aan investeringen in Delft, zoals opgenomen in deze prestatieafspraken of de biedingen per I ju li T.b.v. de schuldpreventie geven corporaties inzicht in hun processen en kamen tot afstemming van de processen met de gemeente. lnzet Vestía: Vestia neemt geen deel aan de pilot om de groep tot I I 0% bijstandsnorm geen huurverhoging te geven. Dit is een bestuurlijke keuze, mede geiet op bezwaren vanuit haar stakeholders. Later in het jaar wordt de pilot Delftbreed geëvalueerd en gekeken of dit wordt voortgezet. Vestia voert in 2019 een beperkt verkoop- en liberalisatieprogramma uit (zie bijlage 4.A voor de verkopen en bijlage 4.B voor de liberalisaties). De aantallen zijn afhankelijk van de mutatiegraad. Bij een mutatiegraad van bijvoorbeeld 7% worden circa I O woningen verkocht en 60 woningen geliberaliseerd. De complexen uit de vastgestelde verkoopvijver en de liberalisaties die volgen uit het splitsingsplan van Vestia kunnen bij mutatie verkocht worden. Over de nieuwe complexen volgt nader overleg en kamen partijen zo snel mogelijk tot een definitieve lijst. Splitsing: Vestia heeft voor 2019 een vijver van 319 woningen opgenomen voor administratieve splitsing (zie bijlage 4.C van de bieding). Deze lijst is nog niet definitief. Vestia treedt hierover in overleg met de gemeente. Zo snel mogelijk kamen partijen tot een definitieve lijst. Voorde verkopen, splitsingen als liberalisaties gelden de beoordelingscriteria uit de woonvisie welke hierboven zijn aangehaald. Grote woningen: op basis van het verwacht vrijkomend aanbod (Explica voorraadmonitor) kamen circa 20 grate sociale woningen vrij, waarvan 12 onder de hoge aftoppingsgrens en 8 tussen de hoge aftoppingsgrens en de liberalisatiegrens. Naast dit verwacht vrijkomend aanbod van grate woningen is Vestia bereid om voor de huisvesting van grate gezinnen van minimaal 6 personen nog 4 grate woningen sociaal te verhuren. NB: grate woningen in seniorencomplexen zijn uitgezonderd. lnzet gemeente: Gemeente laat een update maken van de wachttijdenmonitor en zorgt voor een analyse met (waar noodzakelijk) wijzigingen om de slaagkans van doelgroepen te verbeteren. Gemeente draagt zorg voor een projectleider voor de pilot huurverlaging én maakt samen met de corporaties een evaluatie. 7 I Vestia I Landelijke Huurdersraad Vestia en werkgroep Delft I Gemeente Delft

29 3. Kwaliteit van de woningvoorraad Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan het verbeteren van de kwaliteit en vitaliteit van wijken. Dit doen zij ieder vanuit hun eigen rol door te investeren in de kwaliteit van gebouwen (o.a. door gebouwen duurzamer te maken), te investeren in het toekomstgericht maken van de sociale woningvoorraad en door te investeren in kwalitatief sterke openbare ruimte en veerkrachtige wijken. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Er vindt een kwaliteitsslag plaats in verouderde woningen die niet meer voldoen aan de technische eisen van deze tijd, bij voorkeur op locaties waar sprake is van een stapeling van indicatoren. De gemeente investeert in de openbare ruimte, met name op die plekken waar ook renovatie plaatsvindt. Hierin zoeken corporaties en gemeente de samenwerking Besluitvorming over grootschalige renovatie dan wel sloop/nieuwbouw vindt plaats volgens het gezamenlijk opgestelde stappenplan, vanuit ieders rol, taken en bevoegdheden, zie bijlage 2. Afspraken in 2019 We geven prioriteit om doorstroming integraal te bekijken (naar levensgebeurtenissen). Doel: Doorontwikkelen van de doorstroommakelaar naar een integrale benadering. Waar voorgaande jaren alleen de nadruk lag op het vrijspelen van grate (eengezins-) woningen, willen we dit jaar doorstroming breder faciliteren door ook te kijken naar andere aspecten die het voor huishoudens makkelijker maken om schaarse woningtypes vrij te speien. Dit willen we doen door de leefwereld van het huishouden en de kansen die doorstromen naar een nieuwe woning biedt, voorop te stellen. We willen het moment vaneen aanvraag vaneen traplift of andere voorzieningen in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment gebruiken om te spreken over verhuizen. Verder naar de toekomst toe, kijken we wat kan worden gebouwd om de gewenste doorstroming in de sociale voorraad te activeren. Dit leidt tot de volgende concrete afspraken: Gemeenten en corporaties: We plussen het profiel en de werkwijze van de doorstroommakelaar op. We kijken of we elementen en werkwijzen kunnen delen en gebruiken vanuit WMO-advisering, herkennen van eenzaamheid en geïntegreerd tot een advies te kunnen kamen (wonen, woonomgeving én wclzijn). Om zo kansen te kunnen aanreiken voor een nleuwe, passende huisvesting, We ontwikkelingen in de tweede helft van 2019 met specialisten van corporaties en het gemeentelijk sociaal team een profielschets en delen ervaringen. We verkennen najaar 2019 de mogelijkheid tot gezamenlijke inzet. Vanuit de vertaalslag van de woonvisie naar gebieden gaan wij met de corporaties aan de slag om vanuit doorstroming het gewenste woningbouwprogramma te bepalen. lnzet corporaties: De corporaties stimuleren de doorstroming van huurders, die niet meer voor een sociale huurwoning in aanmerking kamen of te groat wonen in een schaars woningtype. De instrumenten die hierbij worden ingezet zijn: lnkomensafhankelijke huurverhoging lnzet doorstroommakelaar; met de gemeente samen wordt I fte beschikbaar gesteld, waarbij de kosten voor de helft door de gemeente en voor de helft door de corporaties gedragen worden. jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 8

30 Partijen creëren budget voor het oplossen van knelpunten bij een beoogde verhuizing Maatwerk en coulance bij vertrek oude huurder uit schaarse woning en bij toewijzing Het realiseren van het gewenste woningbouwprogramma lnzet gemeente: Gemeente benoemt een projectleider die zorgdraagt voor de regie op dit gezamenlijke preces. Hij/zij zal, in afstemming met de werkgroep langer en weer thuis, zorgdragen dat kennis en ervaringen gedeeld worden van huidige werkwijze en de ervaringen van de coaches van het sociaal team inbrengen. De projectleider maakt mogelijk dat er een go/no-go plaatsvindt in Q op de gezamenlijke inzet van een doorstroommakelaar-nieuwe-stijl. Flankerende maatregelen Het nieuwbouwprogramma bevat woningen in kwaliteit en type die lange doorstroomketens bevorderen en waardoor huurders makkelijker een stap in hun wooncarrière kunnen maken. Agendering in regionale Huisvestingsverordening of voorrang voor doorstromers naar de vrije sector en koop is te realiseren. Ook in (nieuwbouw-)woningen van beleggers en projectontwikkelaars. lnzet WMO: consulenten meer informatie laten verstrekken over doorstroommogelijkheden. Gebruik het moment van een aanvraag van een traplift of andere voorzieningen in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment om te spreken over verhuizen. De gemeente onderzoekt of ontschotting mogelijk is van het WMO-budget voor woninggebonden voorzieningen (en zo - deels - beschikbaar kan worden gesteld voor verhuiskostenvergoeding). lnzet Vestia: Doorstart Bomenwijk. Vestia pakt de herstructurering van de Bomenwijk opnieuw op. Hierbij wordt toegewerkt naar een evenwichtige wijk door toevoeging van een mix van sociale huur en middeldure huur. We starten in 2019 hierover het overleg met de buurt. Vestia draagt bij toekomstige uitverhuizing zorg voor de leefbaarheid. De gemeente draagt zorg voor de verbetering en aanleg van het openbaar gebied. Nadere verkenning en besluitvorming over renovatie complex Diepenbrockstraat, 319 woningen. De woningen worden zo maximaal mogelijk verduurzaamd en de veiligheid en leefbaarheid van het complex worden verbeterd. Start renovatie complex Vosmaerstraat. Vestia voert in deze portiekflat van 24 woningen een pilot uit met Europese subsidie voor energieopwekking via de gevel. Bij gebleken succes wordt deze aanpak verder uitgerold voor vergelijkbare complexen. Renovatieprojecten in onderzoek zijn: lndustriewijk, 256 woningen en Javastraat, 67 woningen. De technische kwaliteit en de duurzaamheid van de woningen worden verbeterd. Nadere verkenning van mogelijke toekomstige renovatieprojecten: Lodewyk van Deysselhof, 132 woningen en Abtswoude / Stefanna / Spoorzone in overleg met Pieter van Foreest. Het bed rag van Vestia in 2019 voor investeringen voor renovaties en/of nieuwbouw, inclusief de no regret maatregelen voor duurzaamheid, bedraagt voor haar totale portefeuille ca. 97 min. Dit is voor Delft in ,9 miljoen. Vestia geeft in 2019 in totaal I 08 miljoen uit aan onderhoud; daarvan is 38 miljoen (35%) bestemd voor planmatige onderhoudsactiviteiten. Hiervan is 3,6 miljoen bestemd voor planmatige onderhoudsactiviteiten in Delft. 9 I Vestia I Landelijke Huurdersraad Vestía en werkgroep Delft I Gemeente Delft

31 4. Duurzaamheid Opgave ln 2050 is Delft energieneutraal, dat wil zeggen dat de hoeveelheid gebruikte energie minimaal gelijk is aan de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. Er zijn twee tussendoelstellingen: ln 2020 gebruikt Delft 35% minder energie dan in 1990 en is de CO2 uitstoot met 35% afgenomen. ln 2030 gebruikt Delft 50% minder energie dan in 1990 en is de CO2 uitstoot met 50% afgenomen t.o.v Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Vanuit het convenant Voorhof-Oost werken gemeente en corporaties samen met andere vastgoedeigenaren aan het verkennen op welke wijze 1400 woningen in Voorhof aardgasvrij kunnen worden gemaakt. DUWO realiseert alle nieuwbouw woningen waarvan de planvorming in 2018 start aardgasvrij en CO2neutraal. Daar waar aansluiting op collectieve warmte-infrastructuur mogelijk is sluit nieuwbouw aan of worden voorbereidingen getroffen om aan te sluiten door middel van een tijdelijke situatie. Deze scenario's worden opgenomen in de nag te maken meerjarenafspraken. Duurzaamheid is in 2019 een prioriteit: we maken werk van 'Delft Aardgasvrij' Doel: Ontwikkelen van een gezamenlijk energietransitieplan. Het warmteplan is een belangrijke drager hierin. Het verbreden van het warmteplan Voorhof naar de andere wijken van Delft. Afspraken 20 I 9 Gemeente en corporaties zetten het voortvarende élan op dit thema voort. Met onder meer voortzetting van de stevige regierol in de processen Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft'. We faciliteren en maken de Aedes-routekaart en de ontwikkeling van de energie-index van de voorraad onderling vergelijkbaar en inzichtelijk op het niveau van Delft en de wijken. lnzet Vestía: Vestía maakt de Aedes-routekaart concreter voor Delft zodat vergelijkbaarheid van de vier corporaties mogelijk is. Vestia maakt de energie-indexen transparant en vergelijkbaar zodat de gemeente de effecten van bclcid op ccn Dclftsc kaart kan weergeven. Start renovatie met pilot duurzaamheid in complex Vosmaerstraat (zie boven paragraaf 3). Vestía werkt actief mee aan het verduurzamingsinitiatief 'Open warmtenet Delft', wat zieh richt op het totstandkomen vaneen open warmtenet in de wijken Voorhof en Buitenhof. Vestia denkt mee en sluit aan bij een farmele samenwerkingsvorm voor het onderhoud van het net en het OEF (onderhoudsenergiefonds) van het warmtenet in Voorhof-Oost. Voorde korte termijn worden op 'natuurlijke momenten' bij planmatig onderhoud waar mogelijk isolerende maatregelen toegepast aan daken en gevels die zo veel mogelijk rekening houden met de lange-termijn ambitie CO2-neutraal in ln 2019 zorgt Vestia voor een uitbreiding van haar duurzaamheidsvisie op het gebied van invloed op duurzaam bewonersgedrag en de mate en haalbaarheid van circulair materiaalgebruik. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I O

32 lnzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor de voortzetting van de stevige regierol in de processen Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft". Als eind 2018 de concept-samenwerkingsovereenkomst Warmtenet met de vier partners en Stedin tot stand gekomen is, zal in 2019 gekomen worden tot een 'final investment decision'. Mede op basis van de onderlinge vergelijkbaarheid zal de gemeente o.b.v. de routekaart in overleg met de corporaties een warmteplan opstellen voor de overgang naar aardgasloos wonen. Hierbij betrekken we de huurdersorganisaties. Een eerste versie is Q gereed. Organiseren van twee discussiebijeenkomsten (met corporaties en betrokken huurders) om het thema duurzaamheid en huurverhogingen te bespreken. Uitkomst moet idealiter leiden tot inzicht in de randvoorwaarden en beperkingen bij beide partijen (bijv. tot in welke mate kunnen corporaties nog voldoende bijdragen aan presteren op de andere onderdelen zoals bijv. betaal baarh ei d/besch i kbaa rheid). lnzet in mogelijke gezamenlijke lobby naar het Rijk. S. Leefbaarheid Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan de leefbaarheid in de wijken en random complexen, met als doel veerkrachtige wijken te ontwikkelen waar mensen prettig en veilig kunnen wonen. Bewoners zijn trots op hun buurt. Door gebiedsgericht te werken ontstaat een heldere koers en ontwikkelrichting die leidt tot een opwaartse spiraal. Bij (markt)partijen wordt energie ontketend voor commitment aan de ontwikkelrichting en investeringen in de gebieden. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Kansen als gevolg van gebiedsontwikkeling (transformatie en nieuwbouw) grijpen we aan om gezamenlijk te investeren in de leefbaarheid. De 12 prioritaire gebieden kunnen hier richting aan geven, maar we kijken ook naar de andere gebieden. Gezamenlijk beoordelen we de leefbaarheid in de wijken door de onderzoeksresultaten naast elkaar te leggen en de gezamenlijke inspanningen te bepalen. We werken samen aan de uitwerking van de buurtgerichte aanpak voor de wijken Buitenhof, Voorhof, Tanthof en Kuyperwijk. Integrale samenwerking staat hierbij voorop, zodat wijkpartners van elkaar weten wat er speelt in de wijk. Vanuit de integrale aanpak pakken we zaken als overlast, High Impact Crime (HIC), de aanpak van hennepproblematiek en schuldenproblematiek aan. De huurdersorganisaties organiseren jaarlijks een wijkschouw waar de gemeente en corporaties aan meedoen. Gemeente en corporaties experimenteren met de inzet van projecten ter bevordering van de leefbaarheid (zoals de wijkconciërge, de flatcoach en student&wijk). Zij doen dit vanuit een lange termijn perspectief op leefbaarheid in de buurt. Gezamenlijk bepalen ze wanneer welk instrument voldoende bijdraagt om doorgezet te worden. Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke inzet op buurtbemiddeling en mediation. Priortiteit in 2019 wordt gegeven aan leefbaarheid en (woon-)overlast. Doel: We willen preciezer en scherper worden wat de inzet van leefbaarheidsmaatregelen is in de gebieden. Leefbaarheid willen we aanvullend op de versterking van gebieden laten zijn. Dit vraagt het delen van de gegevens en inzichten van iedere partij, het vooraf benoemen wat de effecten van I I I Vestía I Landelijke Huurdersraad Vestía en werkgroep Delft I Gemeente Delft

33 interventies zouden kunnen betekenen (zogenaamd 'prestatiedenken'). We stemmen de plannen voor onderhoud aan de openbare ruimte hierop af. Op woonoverlast willen we een effectievere aanpak die zichtbaarder is voor betrokkenen. Afspraken 20 I 9 Wanneer we een perspectief op gebieden geven, zorgen we voor gebiedsafstemming: het delen van gegevens en benoemen van de inzet van leefbaarheidsinstrumenten en de bijdrage aan sociaaleconomische doelen in dat gebied. We stemmen onze inzet af op elkaar. in 2019 benoernen vve wat vve precies verstaan ender wconoverlast, welk preces wordt doorlopen en wat ieders rollen zijn. Dit leidt tot het in Q totstandkomen van een convenant met alle partijen met als doel dat terugkerende (woon-)overlast wordt teruggedrongen. Corporaties en gemeente: Onder regie van de gemeente nemen corporaties, politie en bewonersorganisaties deel aan de werkgroep High lnipact Crime. De gemeente neemt de regie op cases op het gebied van overlast-, hennep- en schuldenproblematiek. De noodzaak is hier om het primaire proces (onder andere via het Veiligheidshuis en het Uitvoeringsoverleg) te stroomlijnen en ervoor te zorgen dat cases zo snel mogelijk opgepakt worden. lnzet Vestia: Neemt deel aan/leveren input voor de wijkschouw en ondertekening convenant. Leefbaarheidsaanpak Rode Dorp/Buitenhof: Deelname aan het uitvoeringsprogramma kansen voor Buitenhof. Vanuit Vestia zijn er investeringsplannen voor de complexen in het Rode Dorp. De vergroting van de veiligheid van complexen wordt hierin meegenomen. Wijkkantoor wordt beschikbaar gesteld voor gebruik van actieve bewonersgroep Rode Feniks en Delft Voor Elkaar voor buurtactiviteiten. Samenwerking met Stunt: Met stichting Stunt (leerwerkplaats) hebben we een contract afgesloten voor het schoonmaken van de binnentuinen in Buitenhof. Het gaat hier om het opruimen van zwerfvuil, tegelijkertijd is het een sociaal project nie kwetsbaren de kans geeft werkervaring op te doen. Samenwerking met Stichting Present: St. Present levert (groepen) vrijwilligers aan die werkzaamheden kunnen uitvoeren bij bewoners in de woning en/ of tuin. Het gaat hier om kwetsbare huurders die om allerlei redenen zelf niet in staat zijn hun woning en/ of tuin te onderhouden. Het gaat hier wel om éénmalige klussen, zodat een huurder een goede start heeft. Vergroten veiligheid complexen: Vestia investeert in betere verlichting in complexen en achterpaden. Aanpak woonoverlast: Voorde aanpak van overlast wordt indien nodig de APV ingezet om op te trcdcn tcgcn ovcrlast gevende huurders Samenwerking met de Sociale Teams in de wijken in situaties waar problemen achter de voordeur speien Tuinonderhoud: Samen met Hovenier van der Heijden, Vestía en Present zijn er afspraken gemaakt over een project waarbij de tui nen van een hele straat worden aangepakt. Dit betreft tuinen die niet meer bij te houden zijn door huurders, maar die grootschalig aangepakt moeten worden. Bewonersparticipatie: ln Delft zijn 6 bewonerscommissies/contactgroepen actief. Vestia onderhoudt regelmatig contact met bewonersgroepen en commissies in haar complexen. Daar waar geen groep bewoners actief is, maakt Vestia gebruik van een natuurlijke aanleiding Budget voor leefbaarheid: in het bedrag per woning houden we rekening met het wettelijk maximum. (prijspeil ,51 gemiddeld per DAEB verhuureenheid). [aarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I 2

34 lnzet gemeente: Faciliteren wijkschouw met de huurders en het gezamenlijk benoemen van de vervolgstappen. Doorontwikkeling van de kansenkaart-systematiek en helderheid over de aanspreekpersonen in de gebieden (bijv. regisseurs publiek belang). lnzicht geven in gebieden waar een stapeling van indicatoren is en het gesprek met partijen (veiligheid, zorg, corporaties) hierover voeren met als doel tot een gezamenlijke definitie te komen. Organiseren van twee bijeenkomsten om gebiedsfoto's voor de Westeindebuurt en Krakeelpolder met elkaar te ontwikkelen. Delen van inzichten over leefbaarheid (methodieken naast elkaar!eggen), aangeven ieders inzet en (waar strijdige inzet is) beter afstemmen. Woonoverlast: Gemeente zorgt voor continuïteit op dit thema. We dragen zorg dat een overlastconvenant AVG-proof is, onnodige juridisering wordt daarbij voorkomen. We zetten in op procesverbetering op dit thema (gezamenlijke dossiers en gegevensoverdracht). We verkennen de meerwaarde van het inzetten vaneen overlastcoördinator. 6. K wets bare groe pen Opgave Door de extramuralisering en het scheiden van wonen en zorg blijven mensen weer (bijzondere doelgroepen) of langer (ouderen) zelfstandig wonen. Gemeente en corporaties maken in iedere buurt ruimte voor kwetsbare mensen en maken mogelijk dat kwetsbare mensen langer of weer zelfstandig kunnen blijven wonen. Van belang is een goede combinatie tussen draagkrachtige en kwetsbare burgers. Een voorwaarde hiervoor is de aanwezigheid van netwerken van wijkpartners en bewoners in de wijken. Dit maakt vroegsignalering mogelijk. Daarnaast vormt ook een gevarieerd woningaanbod in iedere wijk een noodzakelijk voorwaarde. De gemeente, corporaties en zorg/welzijnsinstellingen werken samen aan de Ontwikkelagenda Wonen en Zorg. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: - De gemeente neemt de regierol in het langer of weer (zelfstandig) thuis wonen en de Ontwikkelagenda Wonen en Zorg. - Onder regie van de gemeente investeren we gezamenlijk in het proces en de aanpak. - Corporaties stellen woningen beschikbaar voor huisvesting van cliënten vanuit instellingen, hierover zijn procesafspraken gemaakt. - Corporaties signaleren richting gemeente bij vermoedens van problemen achter de voordeur. - We stellen met corporaties en zorginstellingen een aanpak op die zorgt voor snelle doorstroming vanuit de crisisopvang of beschermd wonen naar sociale huurwoning. - Met partners en inwoners ontwikkelen we een keten van preventie, vroegsignalering, aanpak problematiek en vangnet in de wijk. - De gemeente voert vanuit de Toegang de regie over woonbegeleiding en signalering van ernstige problematiek achter de voordeur. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het voorkomen van verloedering en overlast m.b.t. kwetsbare huurders - We verkennen en realiseren wat nodig is aan extra instrumenten bij het zelfstandig wonen, zoals toezicht of gemeenschappelijke ruimtes of een tussenvorm van beschermd- en begeleid wonen. - We zetten in op soepele doorstroming in de woonzorgmarkt door realisatie van een short stayvoorziening of realisatie van andere tijdelijke doorstroomvoorzieningen. ledere corporatie draagt bij aan beschikbaar stellen van short stay. Corporaties huisvesten jaarlijks naar evenredigheid taakstelling statushouders en bijzondere doelgroepen. I 3 I Vestia I Landelijke Huurdersraad Vestia en werkgroep Delft I Gemeente Delft

35 ln 2019 willen we het uitgangspunt van samenwerking als sociaal domeinpartners verder vormgeven en uitwerken. Doel: Voorzien in adequate huisvesting van kwetsbare groepen en senioren. Met een integrale aanpak (wonen, woonomgeving, welzijn én zorg) werken we aan resultaat om de bijzondere doelgroepen en senioren maximaal te ondersteunen in zelfstandig wonen en leven. Voor een effectieve aanpak zijn niet alleen corporaties en gemeente nodig maar ook de zorgverlenende partners. Deze zijn programmatisch verenigd in de regiegroep Langer en Weer Thuis. Afspraken in 2019 ln dc regiegroep Langer en Weer Thuis en de bijbehorende werkgroepen, maken we met elkaar uitvoeringsafspraken op productniveau (wonen en zorg) en procesniveau. Gemeente en corporaties: ln de regiegroep Langer en Weer Thuis en de bijbehorende werkgroepen, maken we met elkaar uitvoeringsafspraken op productniveau (wonen en zorg) en procesniveau. Werken nauw samen in het kernteam Wonen en Zorg rondom ouderen en bijzondere doelgroepen. De gemeente is procesmatig regisseur hiervan, gezamenlijk zijn partijen verantwoordelijk voor de invulling. Stellen een plan van aanpak Ouderenhuisvesting op. ln dit plan wordt ender andere de inzet van de doorstroommakelaar en het experimenteren met de doorstroompremie opgenomen. ln het licht van het beleid rondom spreiding/clustering van bijzondere doelgroepen en draagkracht in de wijk, wordt heroverwogen hoe woningtoewijzing voor bijzondere doelgroepen moet lepen: via de reguliere woonruimteverdeling en/of bemiddeling. Effectueren de verbeteringen in het urgentieproces lnzet Vestia: Vestía levert naar rato haar bijdrage aan het huisvesten van bijzondere doelgroepen en statushouders en labelt en topt zo nodig en waar mogelijk woningen af voor deze groepen. Vestía monitort de toewijzing aan bijzondere doelgroepen en statushouders en stemt bij mogelijke overschrijding van kritische grenzen van de leefbaarheid af met gemeente en andere corpora ties Vestía verbetert de informatievoorziening op haar website over wonen en zorg (o.a. stalling scootmobiels en WMO). De ZAV's in mutatiewoningen blijven waar mogelijk in tact voor nieuwe huurders. lnzet gemeente: 7nrgdr;:igP.n voor continuering (en uitbouw) van procesregisseur langer (senioren) en weer thuis (bijzondere doelgroepen), alsmede voor een adequate sturing op beide programma's. Gemeente zergt voor regie op het regionaal transformatieplan BW/MO Organiseren van een regie- en werkgroep met gemeente(n), aanbieders en corporaties om afspraken te implementeren. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 14

36 Plaats ondertekening: Delft Datum ondertekening: 16 januari 2019 ~Y uis Ve ; gíngsmanager Vestia v Sr.A LANDELIJKE HUURDERS R A A D V EST I K. Schrederhof Wethouder gemeente Delft """ nte Delft --.,.. pq-~tfl1"ttrcgt Wethouder gemeente Delft """ Gemeente Delft I 5 I Vestía I Landelíjke Huurdersraad Vestía en werkgroep Delft I Gemeente Delft

37 Bijlagen bij Meerjarenafspraken Bijlage I : Achtervang WSW De corporaties bieden nu jaarlijks concreet inzicht in de waarde van hun bezit in dc gcmccntcn waar zij actief zijn, de leningen waarvoor de gemeenten een achtervangpositie hebben ingenomen en welke ontwikkeling zij daar de komende jaren in verwachten. Bij deze meerjaren prestatieafspraken ( ) stemmen we in met het aangaan van een generieke, gelimiteerde-achtervang-overeenkomst met het WSW ten behoeve van door Woonbron, Vestia, Vidames en DUWO op te nemen leningen in de komende prestatieafsprakenperiode 20 I , jaarlijks aan te passen aan de nieuwe periode, met een maximum van xx miljoen euro, gekoppeld aan het feitelijk investeringsprogramma in Delft van de corporaties (ten behoeve van deze woningmarkt). Deze achtervang, voor de duur van de investering, maakt leningen door de in Delft werkzame corporaties mogelijk. Met de achtervang kan het WSW leningen borgen. Op basis van de barging zijn banken en andere financiële instellingen bereid om leningen tegen een lagere rente afte sluiten met corporaties. Met de aan te trekken leningen kunnen de corporaties de prestatieafspraken realiseren. De aan te trekken leningen worden door de Delftse corporaties gebruikt om de afgesproken prestaties te realiseren. De achtervangovereenkomst is daarom gekoppeld aan de looptijd van de prestatieafspraken ( ). Hiervoor verwachten zij xx miljoen euro aan nieuwe leningen en herfinancieringen nodig te hebben. Door het maximeren van de achtervang op dit bedrag wordt voorkomen dat de gemeente Delft voor een hager bedrag borgt dan voor de uitvoering van de prestatieafspraken door de corporaties nodig is. ln dc afgesproken jaarlijkse cyclus van prestatieafspraken ("jaarschijf') kan het investeringsprogramma van (een van) de corporaties wijzigen. Bij een herziening van de prestatieafspraken kan dan een nieuwe achtervang limiet worden vastgelegd. Afgesproken is dat we de gemeente middels dit format twee maal per jaar informeren: bij het doen vaneen bod op de woonvisie (op basis van de dpi van een jaar eerder, eventueel geactualiseerd) en uiterlijk 15 december op basis van de dan ook in te dienen dpi. Dit jaar zal uiterlijk in december de eerste aanlevering plaatsvinden. Naast de ontwikkeling van de achtervang en dekkingsgraad, worden ook de mutaties en de door de corporatie en gemeente benodigde acties in het overzicht opgenomen. Op basis hiervan is de gemeente tijdig geïnformeerd en kan het ondertekenen van eventuele documentatie snel gebeuren. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 16

38 Bijlage 2: Stappenplan sloop/nieuwbouw en grootschalige renovatie Door corporaties en gemeente te nemen stappen bij sloop of grote renovaties waarvoor moet worden verhuisd: Beleidsmatig gezien is de basis voor sloop/nieuwbouw en grote renovaties het door de gemeenteraad vastgestelde woonbeleid. Hierin staan de kaders voor een woningmarkt die aansluit bij de woonwensen. ln het verlengde hiervan worden door corporaties, huurdersorganisaties en gemeente prestatieafspraken gemaakt en hierbinnen ook de afspraken over voorgenomen sloop/nieuwbouw en renovaties. Aangegeven kan hierbij worden dat het om wederzijdse voorspelbaarheid gaat, waarbij iedere betrokken partij zijn/haar rol op zorgvuldige wijze vervult. Voorwaarde om tot sloop of renovatie over te kunnen gaan is de beschikbaarheid van een sloopreglement. Op basis van de woningwet dienen corporaties vanaf I januari 2017 te kunnen beschikken over een met de huurdersorganisatie en gemeente afgestemd sloopreglement. ln dit reglement zijn rechten en plichten voor verhuurder en huurder opgenomen inzake sloop, renovatie en groot onderhoud. ln voorkomende gevallen kan na overleg door betreffende corporatie en gemeente in gezamenlijkheid worden besloten afte wijken van het onderstaande stappenplan. TE NEMEN STAPPEN: VERANTWOORDELIJKHEID VOOR DE TE NE MEN STAP: l. eerste gesprekken met bewonersvertegen-woordiging van corporatie complex dat op nominatie voor sloop of renovatie staat 2. communicatie met bewoners (waarbij de Delfts Doen aanpak corporatie in overweging kan worden genomen) en melding in bestuurlijk overleg met gemeente en overige corporaties 3. corporatie en gemeente bespreken welke afweging is gemaakt corporatie voor een sloop of renovatieplan van afzonderlijk complex bepalend zijn bouwkundige staat in relatie tot toekomstbestendigheid, of sociaal/maatschappelijke ontwikkelingen, prestatieafspraken en woonvisie (bij sloop vanwege siechte bouwkundige staat van de woningen wordt door de corporatie een recent bouwkundig onderzoek, uitgevoerd door een gerenommeerd bureau, overlegd) 4. voornemen afstemmen met overige sloop- en gemeente renovatieplannen in Delft en regio (met oog op slaagkansen bij met voorrang uitverhuizen) S. bestuurders corporatie en gemeente spreken afofen welke vervolgstappen kunnen worden genomen bestuurder corporatie 6. aanvragen vergunning tijdelijke verhuur corporatie 7. besluit over verstrekken vergunning tijdelijke verhuur o.b.v. gemeente I 7 I Vestia I Landelijke Huurdersraad Vestia en werkgroep Delft I Gemeente Delft

39 leegstandswet 8. informeren bewoners over tijdelijke verhuur corporatie 9. opstellen in samenspraak met bewoners van sociaal plan o.b.v. corporatie sloopreglement (indien binnen een jaar geen overeenstemming kan worden bereikt kan mediation worden ingeschakeld) *) 10. definitief sloop (nieuwbouw-), renovatie- of investeringsbesluit corporatie 11. melding aan gemeente definitief sloop (nieuwbouw-), renovatie- of investeringsbesiuit 12. innemen aanvragen voor urgentie/voorrangsverklaring afstemming met Toegang/WMO i.v.m. woonzoekvragen personen met beperking - bepalen verhuisprofielen - voorbereiden voorrangsverklaringen 14. aanvragen aanwijzing actiegebied als voorwaarde voor verhuizen met voorrang 15. besluit over aanwijzen actiegebied o.b.v. huisvestingsverordening gemeente Delft (art. 3) 16. schriftelijk informeren bewoners over aanwijzen actiegebied en gelijktijdig verstrekken voorrangsverklaringen corporatie corporatie gemeente/urgentiecommissie (DAV) corpo rati e gemeente (college van ben w) zie voorgaande punt gemeente en urgentiecommissie (DAV) en corporatíe 17. gezamenlijk persbericht corporatie en gemeente *) als het ook met tussenkomst van een derde niet lukt kan de corporatie hct sociaal plan eenzijdig vaststellen, nadat zij het wettelijk vereiste participatietraject heeft doorlopen. vastgesteld tijdens het bestuurlijk overleg van corporaties en gemeente op I O november 2017 aangepast op 20 maart 2018, 6 ju li 2018 en laatstelijk: 22 november 2018 Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 18

40 Bijlage 3: Convenanten en andere afspraken tussen gemeente en corporaties Duurzaamheid: Convenant E-deal Voorhof-Oost Aardgasvrij (augustus 2017) Leefbaarheid & veiligheid: Opdracht programma Buitenhof Convenant informatie-uitwisseling integrale aanpak van hennepkwekerijen ( dee. 20 I I) Convenant Samenwerking tussen ketenpartners in de Veiligheidskamer Delft (dee. 2018) Huisvesting kwetsbare groepen: Convenant Langer en Weer Thu is: lntegraal samenwerken aan Langer en Weer Thu is ( december 20 18) Afspraken m.b.t. woningtoewijzing aan kwetsbare groepen en woningtoewijzing aan groepen met een 'bijzondere' woningzoekvraag (aprii 2016) Ontwikkelagenda Wanen en Zorg (jun i 2015) DUWO: Convenant Grof vu il Van Hasseltlaan (sept 2014) Convenant Grof Vu il C. Franckstraat en F. Lisztstraat (sept 2014) Convenant Grof Vu il E. du Perronlaan en R. Holstlaan (sept 2014) Convenant Grof Vuil Jacoba van Beierenlaan (sept 2014) Convenant Grof Vuil Korvezee en Balthasar vd Polweg (sept 2014) Convenant Grof Vuil Oudraadtweg (sept 2014) Woonbron Convenant Grof Vu il Poptahof (sept 2014) Convenant Grof Vuil Gillisbuurt (sept 2014) Convenant Grof Vu il Hercules- en Vulcanusweg (sept 2014) Vidames Convenant Grof Vu il Sterflats (sept 2014) Convenant Grof Vu il Debussystraat (sept 2014) Convenant Grof Vu il Isaac da Costalaan (sept 2014) I 9 I Vestía I Landelíjke Huurdersraad Vestía en werkgroep Delft I Gemeente Delft

41 Bijlage 4.A: Verkoopvijver Vestia gemeente Delft Postcode (4 cijfers) Aantal per Aantal per postcode postcode totale actieve verkoopvijver verkoopvijver i4 9û I I I IO o 2627 I I Totaal Bijlage 4.B: Liberalisatievijver Vestia gemeente Delft Postcode (4 cijfers) Aantal per postcode liberalisatievijver Totaal 942 Bijlage 4.C: Splitsingsvijver Vestia gemeente Delft Postcode (4 cijfers) Totaal Aantal per postcode liberalisatievijver Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 20

42

43 De afspraken zijn gebaseerd op de meerjarenvisie die beschreven staat in de Woonvisie Delft ( ). We beogen in dit document niet alle inspanningen van gemeente en corporatie(s) (volledig) te beschrijven. Slechts de afspraken en onderwerpen die extra aandacht en inspanningen vragen en waarop we gezamenlijk willen sturen.voorde achterliggende documenten verwijzen we naar de volgende bijlagen: Afspraken over de achtervang van de borging van de WSW (bijlage I) Stappenplan sloop/nieuwbouw en grootschalige renovatie (bijlage 2) Reeds afgesloten convenanten (bijlage 3) Daarnaast zijn de reeds gemaakte regionale afspraken tussen gemeenten en corporaties van toepassing. Proces ln 2017 zijn de (meerjaren-)afspraken tot stand gekomen als resultaat van een nauwe samenwerking tussen gemeente, corporatieís) en huurdersorganisatieís}. Hierdoor!igt er een stevige, inhoudelijke basis onder de afspraken en is er commitment ontstaan bij de samenwerkende partijen om de kernende jaren gezamenlijk vorm te blijven geven aan de afspraken en met elkaar te monitoren op de voortgang. ln 2018 is voortgebouwd op dit preces door de bieding van de corporaties, een reactie hierop van de gemeente en is samen in een tripartite-overleg gekomen tot een compacte set van zeven afspraken als prioriteit voor Het betreft de volgende afspraken: I. Somenwerking ois gebiedsportners; 2. Somenwerking ois sociool domeinportners; 3. Betoolboorheid in relotie tot ormoedebeleid; 4. Doorstroming: inspelen op levensgebeurtenissen; 5. Aanpok sclwldpreventie en doorontwikkeling 'incossovrije wijken'; 6. Duurzoomheid: werk moken von 'Del~ Aordgosvrij'; en 7. Leefboorheid en (woon-)overlost De (aflopende) jaarschijf van 2018 is uit deze tekst gehaald, een nieuwe jaarschijf met afspraken voor 2019 is hiervoor in de plaats gekomen. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken 20 i I 2

44 I. Nieuwbouw en transformatie Opgave De gemeentelijke woonvisie zet in op meer evenwichtige wijken met een kwalitatief duurzame, toekomstbestendige en gevarieerde woonvoorraad door transformatie en toevoeging van woningen. Door de toevoeging van (middel-)dure huur en koop én de voorgenomen verkoop/liberaliseringsprogramma's van woningcorporaties werken we toe naar een evenwichtiger voorraad. Het streven is de verhouding in de Delftse woonvoorraad (exclusief studentenhuisvesting) in 2030 te laten zijn: circa 33% sociaal, 13% vrije sectorhuur en 53% koop. Op deze wijze past de woningmarkt beter bij de onderwijs- en arbeidsmarkt. Kwaliteitsverbetering van de voorraad vindt plaats door vernieuwing, verjonging, verduurzaming en spreiding van de sociale voorraad. Bij het sturen op waar het aantal sociale huurwoningen minder kan en waar meer, geldt als globaal richtpunt een gemiddelde van 33% per wijk, maar zullen oak andere belangrijke factoren zeals voorraadbeleid corporaties en beschikbaarheid locaties een rol speien. Delft ontwikkelt zieh meer en meer tot internationale kennisstad. De (inter-)nationale aantrekkingskracht van de TU is groat. ln de Woonvisie is tot 2023 de prioriteit opgenomen om studenteneenheden op en rond de TU-campus te realiseren. Nieuwbouw en transformatie van sociale huurwoningen staat in het teken van toevoegen van kwaliteit en het meer spreiden van de sociale woningvoorraad binnen Delft. De inzet is het toevoegen van (ver-)nieuw(d)e sociale huurwoningen, met een focus op 4 doelgroepen: Gezinnen (grate eengezinswoningen) Ouderen Young professionals/kenniswerkers en pas afgestudeerden Mensen met een behoefte aan tijdelijke huisvesting Er zijn 12 prioritaire gebieden: llocaties.delft r ::,, ebiedsop avé': \~ / / \/,-' /, _/~- \,,, ~....,~\ \~ \ ' ' ' ' ' ' ) Prioritaire gebiedsopgaven Tr.nsfornutlegebleden Delft 1 As Mercuriusweg - Abts woudsf!'weg 1: Schlehallen -Siu l Smion Zuld zone 4 G.uthuispb.au Wljkvemerkingsgebleden Delít 5 B=erskade 6 MariaDuystl;ian 7 RdGG Sophi;i. Juniu~kwartier 8 Delña Mœ, rtstfip 10 Tar1thoíScholenschuif I I Voorhoí Greende;il 12 MMtlnus Nljhoiflun 3 Vidomes I Huurdersraad Vidomes I Gemeente Delft

45 Meerjarenafspraken De opgave om meer kwaliteit en balans in de woningvoorraad aan te brengen is niet eenvoudig. Gemeente en corporaties werken nauw samen in een geprioriteerde gebiedsaanpak. Op de karte termijn werken de 4 corporaties, ieder met de focus op één gebied/thema met gemeente en andere partners samen aan een integrale aanpak. Dit leidt in 2018 tot haalbare scenario's voor vernieuwing en toevoeging van woningen. Naast nieuwbouw betekent dit oak: o verlenging van de levensduur door duurzame renovatie èn o transformatie van de bestaande voorraad waar sprake is van concentratie van sociaal bezit. Met transformatie wordt bedoeid verkoop, omzetten naar middeidure huur, sioop en nieuwbouw middeldure huur of koop. Op basis van deze opbrengsten worden concrete meerjarenafspraken over fasering, inzet in de bestaande voorraad, in nieuwbouw en beschikbaarheid van locaties en inzet van middelen per partij vastgelegd. Studentenwon i ngen ln de periode van de woonvisie ( ) worden 2000 studentenwoningen gerealiseerd bij voorkeur op en rond de TU-Campus. Achtervang van de borging van het WSW De ontwikkelingen rond de financiering van de woningbouw hebben geleid tot nieuwe afspraken. Afspraken zijn nodig om de omvang van de noodzakelijke achtervang transparant en objectiveerbaar te maken en het preces van totstandkoming van achtervang naar alle betrokkenen hanteerbaar en acceptabel te maken. ln 2016 heeft de gemeente Delft besloten dat zij in principe alleen nag als achtervang wil fungeren voor activiteiten die ten dienste staan van de Delftse prestatieafspraken. Voorde in Delft actieve corporaties geldt dat zij daar in principe volledig in mee kunnen gaan. De afspraken die in het kader van de achtervang van de barging van het WSW zijn gemaakt staan verder beschreven in bijlage I. Afspraken ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan het principe van de samenwerking als gebiedspartners. Doel: Bewaken van de integraliteit en als regisseur kunnen sturen op gebieden. ln de buurten en wijken ('gebieden') kamen de effecten van duurzaamheidsingrepen, nieuwbouw, transformaties en leefbaarheidsmaatregelen tot uitdrukking. We willen het eindbeeld van de Woonvisie concreter maken door gebiedsafstemming en als gebiedspartners met elkaar optrekken. De bovenstaande meerjarenafspraken en het principe van samenwerking als gebiedspartners, vertalen zieh naar de volgende concrete afspraken in 2019: Afspraak We maken 2019-Q I afspraken over de principes van gebiedsgewijs werken en hoe we in deze gebieden als partners optrekken. Dat geeft kader aan de investeringsbesluiten van de corporaties maar oak aan bijvoorbeeld een gezamenlijke inzet op leefbaarheid. De grate investeringsbeslissingen die in de loop van 2019 zijn genomen, kamen terug als bieding/prestatieafspraak in Híermee gieten we investeringsbeslissingen niet onnodig in het keurslijf van de prestatieafspraken. lnzet Vidames: Tanthof: gebiedsversterking door het realiseren levensloopbestendíge woningen (2 sterren) op scholenlocaties. Onderzoek toekomst HAT-eenheden en mogelijkheid nieuwbouw betaalbare eengezinswoningen. Juniusbuurt: gebiedsversterking middels verkenning van een mix van(betaalbare) eengezinswoningen en levensloopbestendige woningen (2 sterren) Bij het ontwikkelen en bouwen van appartementen realiseert Vidames zoveel mogelijk 2 sterren woningen Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 4

46 /nzet gemeente: Laten zien van de samenhang en de effecten van de lasse projecten op de doelstellingen op stedelijk niveau en naar wijken en buurt. Het maken van afstemmingsafspraken om het gezamenlijke doel te bereiken. Organiseren van een gezamenlijke bijeenkomst(-en) over de effecten van voorraad,beleid, programmering nieuwbouw, de sociaal maatschappelijke componenten en duurzaamheidsvoornemens. 2. Betaalbaarheid, beschikbaarheid en bereikbaarheid Opgave De woningmarkt moet een afspiegeling zijn van de samenleving, met kansen voor diverse doelgroepen ongeacht inkomen, leeftijd of huishoudsituatie. Hierdoor blijven wijken vitaal en is er voldoende draagvlak voor voorzieningen. ln de wijken wonen doelgroepen die variëren in sociale en economisehe draagkracht. Er is sprake van een passend aanbod voor de veranderende vraag. Er is in de hele regio een grate vraag naar betaalbare woningen (met een huurprijs tot 640). Delft zeter op in dat buurgemeenten meer aanbod realiseren voor deze doelgroep. Corporaties optimaliseren hun voorraad-, toewijzings- en huurbeleid, zodat de groepen die het meest in de knel kamen worden ontzien. Richtinggevend hierin zijn de regionale afspraken over woonruimteverdeling. ln Delft zien we een oplopende wachttijd voor grate gezinnen. Hiervoor worden 150 betaalbare nieuwbouw sociale huurwoningen gerealiseerd. Betaalbare woningvoorraad vertaalt zieh oak naar het kunnen (blijven) betalen van de woning. Op dat vlak werken we samen in de vroegsignalering van schuldenproblematiek (exclusief studentenhuisvesting) en het voorkomen van huisuitzettingen. Meerjarenafspraak Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken op het gebied van Beschikbaarheid: Corporaties maken jaarlijks transparant hoe hun woningvoorraad met actuele prijzen is opgebouwd en hoe deze verhoudingen zijn op basis van het beleidslabel. Dit vormt onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis hiervan wordt het vrijkomend aanbod ingeschat. Realisatie van het vrijkomend aanbod is onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis van de wachttijdenmonitor stellen corporaties waar nodig en waar mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag ten opzichte van het gemiddelde wordt beoordeeld te verbeteren. Voorde nieuwe verkoopprogramma's geldt dater geen grate eengezinswoningen worden verkocht, geliberaliseerd en gesplitst. Er geldt een 'nee, tenzij' uitgangspunt. Definitie van een grate woning is: 65 m2 woonoppervlakte en 4 of meer kamers. T oetsingscriteria voor nieuwe verkoopprogramma's zijn: Draagt verkoop bij aan streven naar evenwichtige spreiding sociale woningbouw, als richtlijn 33%, per wijk? Gaat het om een schaars product? Is er een andere speler die het complex over wil nemen om middeldure huur te realiseren? Vindt de verkoop plaats in een van de geprioriteerde gebieden en zo ja past dit in de gebiedsaanpak? Wat is het advies van de huurdersorganisatie aan de corporatie over het verkoopprogram ma? En de meerjarenafspraken op het gebied van Betaalbaarheid: Corporaties wijzen toe conform de regionale prestatieafspraken. Gemeente en corporaties zetten zieh in om huurschulden en huisuitzettingen te voorkomen. Het aantal huisuitzettingen vanwege een betalingsachterstand stijgt in de periode niet. 5 Vidames I Huurdersraad Vidames I Gemeente Delft

47 Afspraken 20 I 9 ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan de verbinding van betaalbaarheid in relatie tot armoedebeleid. Doel: Agendering met elkaar van de betaalbaarheid voor specifieke inkomensgroepen. Vanuit de regionale afspraken volgt een generieke afspraak over de betaalbaarheid (85% wordt aangeboden als sociaal, ì0% van het vrijkomend bezit heeft een huur onder de aftoppingsgrenzen). Deze regionale afspraak richt zieh alleen op de huur bij mutatie. Op het niveau van Delft willen wij concretere afspraken maken over de huurverhoging. De minima-effectrapportage (Nibud, 2015) toont aan dat - ender meer door landelijk beleid - de bestedingsruimte voor de minima ender druk komt te staan. We ontwikkelen voor de groep tot I I 0% van de bijstandsnorm een regeling zodat deze groep die te duur woont, ontzien wordt bij de jaarlijkse huurverhoging. Verder willen wij met de corporaties verkennen wat er in de toekomst verder nag mogelijk is. Afspraak We adopteren de werkwijze zoals die als pilot in Rotterdam is uitgevoerd. We maken een op de Delftse sltuatle en partners toegesneden werkwijze voor de bevriezing van de huur. We evalueren en rapporteren na ju li Oak geven we prioriteit aan de aanpak schuldpreventie en de doorontwikkeling van de pilot 'incassovrije wijk'. Doel: Het voorkomen van schulden, het sneller delen over en weer van de inzichten van huurachterstanden. Om hiermee verergering voor het huishouden zelf en complexere casuïstiek te voorkomen. Daarmee beperken we de maatschappelijke kosten voor alle partijen. Afspraak Gemeente en corporaties zetten een krachtig samenwerkingsverband op het gebied van schuldpreventie op. Dit is gericht op het voorkomen van huurachterstanden en huisuitzettingen wegens huurschuld. We maken werk van een convenant dat regelt dat we over en weer de hiervoor benodigde gegevens kunnen uitwisselen. Het convenant heeft tot doel dater geen ontruimingen nodig zijn op basis van alleen financiële problemen en dat we gezamenlijk kamen tot een sluitende schuldenaanpak. lnzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor een projectleider die partijen bij elkaar brengt en regie voert op dit gezamenlijke proces. Hij/zij zal ook zorgen voor de afstemming van privacy-onderdelen in relatie tot dit thema. De inzet is dat we pragmatisch maar correct met de AVG omgaan en juridisering wordt voorkomen. Hij/zij zorgt ervoor dai een Lu11vt::11a11L tot stand ku111l. b een gelarnenlijke aanpak uitgetekend, dan faciliteert de projectleider de processen, het inrichten van een instrument voor melding en registratie en bekijkt de opvolging van de meldingen. Naast de ontwikkeling vaneen nieuwe gemeentelijke nota schulden, bezien we de mogelijkheid om tot een vorm (fonds) te kamen om schulden verder te saneren. Verder zetten we in 2019 de volgende afspraken van 2018 voort: Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke opdrachtverlening voor de wachttijdenmonitor. De gemeente en de corporaties bespreken twee keer per jaar in het bestuurlijk overleg Wanen de wachttijdenmonitor. ln overleg stellen corporaties waar nodig en mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag wordt beoordeeld te verbeteren. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 6

48 De corporaties passen, waar dat wettelijk is toegestaan, mogelijk een inkomensafhankelijke huurverhoging toe. De extra opbrengsten van deze inkomensafhankelijke huurverhoging worden besteed aan investeringen in Delft, zeals opgenomen in deze prestatieafspraken of de biedingen per I ju li T.b.v. de schuldpreventie geven corporaties inzicht in hun processen en kamen tot afstemming van de processen met de gemeente. lnzet Vidames: - Vidames werkt mee aan de pilot om de groep tot I I 0% bijstandsnorm geen huurverhoging te geven. We evalueren later in het jaar wat de effecten van dit instrument waren en of we dit voortzetten. Grote woningen: op basis van het verwacht vrijkomende aanbod (Explica voorraadmonitor) kamen circa 26 grate woningen vrij, waarvan 19 woningen betaalbaar gehouden worden (ender de hoge aftoppingsgrens). Vidames houdt daarnaast 34 woningen op de kwaliteitskortingsgrens. lnzet gemeente: Gemeente laat een update maken van de wachttijdenmonitor en zergt voor een analyse met (waar noodzakelijk) wijzigingen om de slaagkans van doelgroepen te verbeteren. Gemeente draagt zorg voor een projectleider voor de pilot huurverlaging én maakt samen met de corporaties een evaluatie. 3. Kwaliteit van de woningvoorraad Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan het verbeteren van de kwaliteit en vitaliteit van wijken. Dit doen zij ieder vanuit hun eigen rol door te investeren in de kwaliteit van gebouwen (o.a. door gebouwen duurzamer te maken), te investeren in het toekomstgericht maken van de sociale woningvoorraad en door te investeren in kwalitatief sterke openbare ruimte en veerkrachtige wijken. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Er vindt een kwaliteitsslag plaats in verouderde woningen die niet meer voldoen aan de technische eisen van deze tijd, bij voorkeur op locaties waar sprake is van een stapeling van indicatoren. De gemeente investeert in de openbare ruimte, met name op die plekken waar oak renovatie plaatsvindt. Hierin zoeken corporaties en gemeente de samenwerking. Besluitvorming over grootschalige renovatie dan wel sloop/nieuwbouw vindt plaats volgens het gezamenlijk opgestelde stappenplan, vanuit ieders rol, taken en bevoegdheden, zie bijlage 2. Afspraken in 2019 We geven prioriteit om doorstroming integraal aan te pakken (inspelen op levensgebeurten issen) Doel: Doorontwikkelen van de doorstroommakelaar naar een integrale benadering. Waar voorgaande jaren alleen de nadruk lag op het vrijspelen van grate (eengezins-) woningen, willen we dit jaar doorstroming breder faciliteren door oak te kijken naar andere aspecten die het voor huishoudens makkelijker maken om schaarse woningtypes vrij te speien. 7 I Vidames I Huurdersraad Vidames I Gemeente Delft

49 Dit willen we doen door de leefwereld van het huishouden en de kansen die doorstromen naar een nieuwe woning biedt, voorop te stellen. We willen het moment vaneen aanvraag van een traplift of andere voorzieningen in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment gebruiken om te spreken over verhuizen. Verder naar de toekomst toe, kijken we wat kan worden gebouwd om de gewenste doorstroming in de sociale voorraad te activeren. Dit leidt tot de volgende concrete afspraken: Gemeente en corporaties: We plussen het profiel en de werkwijze van de doorstroornrnakelaar op. We kijken of we elementen en werkwijzen kunnen delen en gebruiken vanuit WMO-advisering, herkennen van eenzaamheid en geïntegreerd tot een advies te kunnen kamen (wonen, woonomgeving én wp.lzijn). Om zo kansen te kunnen aanreiken voor een nieuwe, passende huisvesting. We ontwikkelen 20 I 9-Q2 met speciali sten van corporaties en het gemeentelijk sociaal team een profielschets en delen ervaringen. We verkennen najaar 2019 de mogelijkheid tot gezamenlijke inzet. Vanuit de vertaalslag van de woonvisie naar gebieden gaan wij met de corporaties aan de slag om vanuit doorstroming het gewenste woningbouwprogramma te bepalen. lnzet corporaties: De corporaties stimuleren de doorstroming van huurders, die niet meer voor een sociale huurwoning in aanmerking kamen of te groat wonen in een schaars woningtype. De instrumenten die hierbij worden ingezet zijn: lnkomensafhankelijke huurverhoging lnzet doorstroommakelaar; met de gemeente samen wordt I fte beschikbaar gesteld, waarbij de kosten voor de helft door de gemeente en voor de helft door de corporaties gedragen worden. Partijen creëren budget voor het oplossen van knelpunten bij een beoogde verhuizing Maatwerk en coulance bij vertrek oude huurder uit schaarse woning en toewijzing Het realiseren van het gewenste woningbouwprogramma /nzet gemeente: Gemeente benoemt een projectleider die zorgdraagt voor de regie op dit gezamenlijke proces. Hij/zij zal, in afstemming met de werkgroep langer en weer thuis, zorgdragen dat kennis en ervaringen gedeeld worden van huidige werkwijze en ervaringen en de ervaringen van de coaches van het sociaal team. De projectleider maakt mogelijk dat er een go/no-go plaatsvindt in Q op de gezamenlijke inzet van een doorstroommakelaar-nieuwe-stijl. Flankerende maatregelen Het nieuwbouwprograrnrna bevat wu11i11ge11 i11 kwaliteit e11 LyfJe die lange doorstroomketens bevorderen en waardoor huurders makkelijker een stap in hun wooncarrière kunnen maken. Agendering in regionale Huisvestingsverordening of voorrang voor doorstromers naar de vrije sector en koop te realiseren is. Ook in (nieuwbouw-)woningen van beleggers en projectontwikkelaars. lnzet WMO: consulenten meer informatie laten verstrekken over doorstroommogelijkheden. Gebruik het moment van een aanvraag van een traplift of andere voorzieningen in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment om te spreken over verhuizen. De gemeente onderzoekt of ontschotting mogelijk is van het WMO-budget voor woninggebonden voorzieningen (en zo - deels- beschikbaar kan worden gesteld voor verhuiskostenvergoed i ng). Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 8

50 lnzet Vidomes: Sloop 86 woningen, vervangende sociale nieuwbouw Van der Goesstraat en Van Schuijlenburchstraat Verbetering van de kwaliteit van de bestaande voorraad. Op de planning voor besluitvorming 2019 staan: o Mahler/Chopinlaan, 52 woningen, o Henkestraat/Casimirstraat, 36 woningen, o Westeinde/Gilleshof, Hugo de Grootstraat, 134 portiekwoningen, o Gilleshof, 24 eengezinswoningen. 4. Duurzaamheid Opgave ln 2050 is Delft energieneutraal, dat wil zeggen dat de hoeveelheid gebruikte energie minimaal gelijk is aan de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. Er zijn twee tussendoelstellingen: ln 2020 gebruikt Delft 35% minder energie dan in 1990 en is de CO2 uitstoot met 35% afgenomen. ln 2030 gebruikt Delft 50% minder energie dan in 1990 en is de CO2 uitstoot met 50% afgenomen t.o.v Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Gemeente en corporaties delen de ambitie om nieuwbouw zo snel mogelijk aardgasloos en C02 neutraal te realiseren. Vanaf I ju li 2018 zijn alle voor bouwvergunning ingediende nieuwbouwplannen aardgasloos. Duurzaamheid is in 2019 een prioriteit: we maken werk van 'Delft Aardgasvrij' Doel: Ontwikkelen vaneen gezamenlijk energietransitieplan. Het warmteplan is een belangrijke drager hierin. Het verbreden van het warmteplan Voorhof naar de andere wijken van Delft. Afspraken 20 I 9 Gemeente en corporaties zetten het voortvarende élan op dit thema voort. Met onder meer voortzetting van de stevige regierol in de processen open, lokaal Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft'. We faciliteren en maken de Aedes-routekaart en de ontwikkeling van de energie-index van de voorraad onderling vergelijkbaar en inzichtelijk op het niveau van Delft en de wijken. ln lijn met de resultaten in de Voorhof, starten de corporaties en gemeente ook in de Buitenhof het participatietraject naar aardgasvrij. lnzet Vidomes: Vidomes maakt de Aedes-routekaart concreter voor Delft zodat vergelijkbaarheid van de vier corporaties mogelijk is. Vidomes maakt de energie-indexen transparant en vergelijkbaar zodat de gemeente de effecten van beleid op een Delftse kaart kan weergeven. Vidomes denkt mee en sluit aan bij een formele samenwerkingsvorm voor het onderhoud van het net en het Onderhoudsenergiefonds (OEF) van het warmtenet in Voorhof-Oost. Zie verder onder kwaliteit (de complexen, Sterflats, Prof. Henketstraat/Casimirstraat) Vidomes zal in diverse complexen de open verbrandingstoestellen verwijderen en vervangen. Naar verwachting heeft Vidomes dan in 2020 géén complexen met open verbrandingstoestellen meer, onder voorbehoud van enkele weigeraars, waar Vidomes overweegt juridische stappen te nemen. 9 I Vidomes I Huurdersraad Vidomes I Gemeente Delft

51 lnzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor de voortzetting van de stevige regierol in de processen open, lokaal Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft". Als eind 2018 de concept-samenwerkingsovereenkomst Warmtenet met de vier partners en Stedin tot stand gekomen is, zal in 2019 gekomen worden tot een 'finaal investeringsbesluit'. Mede op basis van de onderlinge vergelijkbaarheid van de routekaart zal de gemeente in overleg met de corporaties een warmteplan opstellen voor de overgang naar aardgasloos wonen. Hierbij betrekken we de huurdersorganisaties. Een eerste versie is Q gereed. Organiseren van 2 discussiebijeenkomsten (met corporaties en betrokken huurders) om het thema duurzaamheid en huurverhogingen te bespreken. Uitkomst moet idealiter leiden tot inzicht in e.le randvoorwaarden en beperkingen bij beide partijen (bijv. tot in welke mate kunnen corporaties nog voldoende bijdragen aan presteren op de andere onderdelen zoals bijv. betaalbaarheid/beschikbaarheid). lnzet in mogelijke gezamenlijke lobby naar het Rijk. lmmers, zonder gewijzigd rijksbeleid (heffingen) zullen de corporaties niet over de financiele middelen beschikken om de opgave naar behoren te kunnen invullen. S. Leefbaarheid Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan de leefbaarheid in de wijken en random complexen, met als doel veerkrachtige wijken te ontwikkelen waar mensen prettig en veilig kunnen wonen. Bewoners zijn trots op hun buurt. Door gebiedsgericht te werken ontstaat een heldere koers en ontwikkelrichting die leidt tot een opwaartse spiraal. Bij (markt-)partijen wordt energie ontketend voor commitment aan rlp. onrwikkelrichting en investeringen in de gebieden. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Kansen als gevolg van gebiedsontwikkeling (transformatie en rneuwbouw) gnjpen we aan om gezamenlijk te investeren in de leefbaarheid. De 12 prioritaire gebieden kunnen hier richting aan geven, maar we kijken ook naar de andere gebieden. Gezamenlijk beoordelen we de leefbaarheid in de wijken door de onderzoeksresultaten naast elkaar te!eggen en de gezamenlijke inspanningen te bepalen. We werken samen aan de uitwerking van de buurtgerichte aanpak voor de wijken Buitenhof, Voorhof, Tanthof en Kuyperwijk. Integrale samenwerking staat hierbij voorop, zodat wijkpartners van elkaar weten wat er speelt in de wijk. Vanuit de integrale aanpak pakken we zaken als overlast, High Impact Crime (HIC). de aanpak van hennepproblematiek en schuldenproblematiek aan. De huurdersorganisaties organiseren jaarlijks een wijkschouw waar de gemeente en corporaties aan meedoen. Gemeente en corporaties experimenteren met de inzet van projecten ter bevordering van de leefbaarheid (zoals de wijkconciërge, de flatcoach en student&wijk). Zij doen dit vanuit een lange termijn perspectief op leefbaarheid in de buurt. Gezamenlijk bepalen ze wanneer welk instrument voldoende bijdraagt om doorgezet te worden. Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke inzet op buurtbemiddeling en mediation. Prioriteit in 2019 wordt gegeven aan leefbaarheid en (woon-)overlast. Doel: we willen preciezer en scherper worden wat de inzet van leefbaarheidsmaatregelen is in de gebieden. Leefbaarheid willen we aanvullen op de versterking van de gebieden laten zijn. Dit vraagt het delen van de gegevens en inzichten van iedere partij, het vooraf benoemenwat de effecten van Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I O

52 interventies zou kunnen betekenen (zogenaamd 'prestatiedenken'), We stemmen de plannen voor onderhoud aan de openbare ruimte hierop af. Op woonoverlast willen we een effectievere aanpak die zichtbaarder is voor betrokkenen. Afspraken Wanneer we een perspectief op gebieden geven, zergen we voor gebiedsafstemming: het delen van gegevens en benoemen van de inzet van leefbaarheidsinstrumenten en wat de bijdrage is aan sociaaleconomische doelen in dat gebied. We stemmen onze inzet af op elkaar. ln 2019 benoemen we wat we precies verstaan ender woonoverlast, welk preces wordt doorlopen en wat de rollen zijn. Dit leidt tot het in Q totstandkomen van een convenant met alle partijen met als doel dat terugkerende (woon-)overlast wordt teruggedrongen. Corporaties en gemeente: Onder regie van de gemeente nemen corporaties, politie en bewonersorganisaties deel aan de werkgroep High Impact Crime. De gemeente neemt de regie op cases op het gebied van overlast-, hennep- en schuldenproblematiek. De noodzaak is hier om het primaire preces (ender andere via het Veiligheidshuis en het Uitvoeringsoverleg) te stroomlijnen en ervoor te zergen dat cases zo snel mogelijk opgepakt worden. We stemmen vóór het eind van het jaar de voorgenomen leefbaarheidsactiviteiten op elkaar af (gemeente en corporaties, corporaties onderling) zodat meerwaarde voor de gebieden ontstaat. lnzet gemeente: Faciliteren wijkschouw met de huurders en het gezamenlijk benoemen van de vervolgstappen. Doorontwikkeling van de kansenkaart-systematiek en helderheid over de aanspreekpersonen in de gebieden (bijv. regisseurs publiek belang). lnzicht geven in gebieden waar een stapeling van indicatoren is en het gesprek met partijen (veiligheid, zorg, corporaties) hierover voeren met als doel tot een gezamenlijke definitie te komen. Organiseren van twee bijeenkomsten om gebiedsfoto's voor de Westeindebuurt en Krakeelpolder met elkaar te ontwikkelen. Delen van inzichten over leefbaarheid (methodieken naast elkaar leggen), aangeven ieders inzet en (waar strijdige inzet is) beter afstemmen. Woonoverlast: Gemeente zergt voor continuïteit op dit thema. We dragen zorg dat een overlastconvenant AVG-proof is, onnodige juridisering wordt daarbij voorkomen. We zetten in op procesverbetering op dit thema (gezamenlijke dossiers en gegevensoverdracht). We verkennen de meerwaarde van het inzetten van een overlastcoördinator. lnzet Vidames: Neemt deel aan/levert input voor de wijkschouw en ondertekening convenant. Complexbeheerders worden altijd, eventueel tijdelijk, ingezet in rode en oranje complexen. Vidomes stimuleert verbinding tussen bewoners door te voorzien in diverse bewonersruimtes en activiteiten voor en door bewoners actief te ondersteunen. Vidomes voert de volgende projecten uit: Project "sarnen wonen doen we zo". Project "Voelt u zieh al thuis" Project sociale intake Debussy. Project verwijdering schotelantennes. Project verwaarloosde tuinen. I I I Vidames I Huurdersraad Vidames I Gemeente Delft

53 6. Kwetsbare groepen Opgave Door de extramuralisering en het scheiden van wonen en zorg blijven mensen weer (bijzondere doelgroepen) of langer (ouderen) zelfstandig wonen. Gemeente en corporaties maken in iedere buurt ruimte voor kwetsbare mensen en maken mogeiijk dat kwetsbare mensen ianger of weer zelfstandig kunnen blijven wonen. Van belang is een goede combinatie tussen draagkrachtige en kwetsbare burgers. Fen voorwaarda hiervoor- is rip. r1r1nwp.7igheid van netwerken van wijkpartners en bewoners in de wijken. Dit maakt vroegsignalering mogelijk. Daarnaast vormt ook een gevarieerd woningaanbod in iedere wijk een noodzakelijk voorwaarde. De gemeente, corporaties en zorg/welzijnsinstellingen werken samen aan de Ontwikkelagenda Langer en Weer Thuis. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: De gemeente neemt de regierol in het langer of weer (zelfstandig) thuis wonen en de Ontwikkelagenda. Onder regie van de gemeente investeren we gezamenlijk in het proces en de aanpak. Corporaties stellen woningen beschikbaar voor huisvesting van cliënten vanuit instellingen, hierover zijn procesafspraken gemaakt. Corporaties signaleren richting gemeente als er vermoedens zijn van problemen achter de voordeur. We stellen met corporaties en zorginstellingen een aanpak op die zorgt voor snelle doorstroming vanuit de crisisopvang of beschermd wonen naar sociale huurwoning. Met partners en inwoners orrtwikkelen we een keten var) preventie, vroegsignalering, aanpak problematiek en vangnet in de wijk. De gemeente voert van u it de T oegang de regie over woonbegeleiding en signalering van ernstige problematiek achter de voordeur. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het voorkomen van verloedering en overlast m.b.t. kwetsbare huurders We verkennen en realiseren wat nodig is aan extra instrumenten bij het zelfstandig wonen, zoals toezicht of gemeenschappelijke ruimtes of een tussenvorm van beschermd- en begeleid wonen. We zetten in op soepele doorstroming in de woonzorgmarkt door realisatie van een short stayvoorziening of realisatie van andere tijdelijke doorstroomvoorzieningen. ledere corporatie draagt bij aan beschikbaar stellen van short stay. Corporaties huisvesten jaarlijks naar evenredigheid taakstelling statushouders en bijzondere doelgroepen. ln 2019 willen we het uitgangspunt van samenwerking als sociaal domeinpartners verder vormgeven en uitwerken. Doel: Voorzien in adequate huisvesting van kwetsbare groepen en senioren. Met een integrale aanpak (wonen, woonomgeving, welzijn én zorg) werken we aan resultaat om de bijzondere doelgroepen en senioren maximaal te ondersteunen in zelfstandig wonen en leven. Voor een effectieve aanpak zijn niet alleen corporaties en gemeente nodig maar ook de zorgverlenende partners. Deze zijn programmatisch verenigd in de regiegroep Langer en Weer Thuis. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 12

54 Afspraken in 2019 ln de regiegroep Langer en Weer Thuis en de bijbehorende werkgroepen, maken we met elkaar uitvoeringsafspraken op productniveau (wonen en zorg) en procesniveau. De speerpunten die we dit jaar in het convenant langer en weer thuis hebben vastgelegd zijn: Kwantitatieve en kwalitatieve opgave bepalen langer en weer thuis; Realisatie en leren in een integrale, gebiedsgerichte aanpak: Schieoevers Tanthof; Participatie en betrekken doelgroepen; Regionale transformatie Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wanen. Gemeente en corporaties: ln de regiegroep Langer en Weer Thuis en de bijbehorende werkgroepen, maken we met elkaar uitvoeringsafspraken op productniveau (wonen en zorg) en procesniveau. Werken nauw samen in het kernteam Wanen en Zorg random ouderen en bijzondere doelgroepen. De gemeente is procesmatig regisseur hiervan, gezamenlijk zijn partijen verantwoordelijk voor de invulling. ln het licht van het beleid random spreiding/clustering van bijzondere doelgroepen en draagkracht in de wijk, wordt heroverwogen hoe woningtoewijzing voor bijzondere doelgroepen moet lopen: via de reguliere woonruimteverdeling en/of bemiddeling. Effectueren de verbeteringen in het urgentieproces. lnzet Vidames: Vidames ontwikkelt het concept verzorgd wonen voor de volgende flats, mits daar voldoende behoefte aan is: Professor Burgershof Cort van der Lindenstraat Daarbij is ook inzet van flatcoach een mogelijkheid, in samenwerking met en medefinanciering door de gemeente. lnzet gemeente: Zorgdragen voor continuering (en uitbouw) van procesregisseur langer (senioren) en weer thuis (bijzondere doelgroepen), alsmede voor een adequate sturing op beide programma's. Gemeente zorgt voor regie op het regionaal transformatieplan BW/MO. Organiseren vaneen regie- en werkgroep met gemeente(n), aanbieders en corporaties om afspraken te implementeren. 13 I Vidames I Huurdersraad Vidames I Gemeente Delft

55 Plaats ondertekening: Delft Datum ondertekening: 16 januari 2019 D.L. Braal-Verhoog Voorzitter raad van bestuur Vidomes /"Ç S. Seubert Voorzitter Huurdersraad Vidomes hûtûgrde';'sraad vi domes K. Schrederhof Wethouder gemeente Delft.. Brandligt Wethouder gemeente Delft ;,Nt Gemeente Delft Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 14

56 Bijlagen bij Meerjarenafspraken Bijlage I : Achtervang WSW De corporaties bieden nu jaarlijks concreet inzicht in de waarde van hun bezit in de gemeenten waar zij actief zijn, de leningen waarvoor de gemeenten een achtervangpositie hebben ingenomen en welke ontwikkeling zij daar de kernende jaren in verwachten. Bij deze meerjaren prestatieafspraken ( ) stemmen we in met het aangaan van een generieke, gelimiteerde-achtervang-overeenkomst met het WSW ten behoeve van door Woonbron, Vestía, Vidames en DUWO op te nemen leningen in de kernende prestatieafsprakenperiode 20 I , jaarlijks aan te passen aan de nieuwe periode, met een maximum van xx miljoen euro, gekoppeld aan het feitelijk investeringsprogramma in Delft van de corporaties (ten behoeve van deze woningmarkt). Deze achtervang, voor de duur van de investering, maakt leningen door de in Delft werkzame corporaties mogelijk. Met de achtervang kan het WSW leningen borgen. Op basis van de barging zijn banken en andere financiële instellingen bereid om leningen tegen een lagere rente afte sluiten met corporaties. Met de aan te trekken leningen kunnen de corporaties de prestatieafspraken realiseren. De aan te trekken leningen worden door de Delftse corporaties gebruikt om de afgesproken prestaties te realiseren. De achtervangovereenkomst is daarom gekoppeld aan de looptijd van de prestatieafspraken ( ). Hiervoor verwachten zij xx miljoen euro aan nieuwe leningen en herfinancieringen nodig te hebben. Door het maximeren van de achtervang op dit bedrag wordt voorkomen dat de gemeente Delft voor een hager bedrag borgt dan voor de uitvoering van de prestatieafspraken door de corporaties nodig is. ln de afgesproken jaarlijkse cyclus van prestatieafspraken ("jaarschijf') kan het investeringsprogramma van (een van) de corporaties wijzigen. Bij een herziening van de prestatieafspraken kan dan een nieuwe achtervang limiet worden vastgelegd. Afgesproken is dat we de gemeente middels dit format twee maal per jaar informeren: bij het doen van een bod op de woonvisie (op basis van de dpi vaneen jaar eerder, eventueel geactualiseerd) en uiterlijk 15 december op basis van de dan oak in te dienen dpi. Dit jaar zal uiterlijk in december de eerste aanlevering plaatsvinden. Naast de ontwikkeling van de achtervang en dekkingsgraad, worden oak de mutaties en de door de corporatie en gemeente benodigde acties in het overzicht opgenomen. Op basis hiervan is de gemeente tijdig geïnformeerd en kan het ondertekenen van eventuele documentatie snel gebeuren. I 5 I Vidames I Huurdersraad Vidames I Gemeente Delft

57 Bijlage 2: Stappenplan sloop/nieuwbouw en grootschalige renovatie Door corporaties en gemeente te nemen stappen bij sloop of grote renovaties waarvoor moet worden verhuisd: Beleidsmatig gezien is de basis voor sloop/nieuwbouw en grote renovaties het door de gemeenteraad vastgestelde woonbe!eid. Hierin staan de kaders voor een woningmarkt die aansiui; bij de woonwensen. ln het verlengde hiervan worden door corporaties, huurdersorganisaties en gemeente prestatieafspraken gemaakt en hierbinnen ook de afspraken over voorgenomen sloop/nieuwbouw en renovaties. Aangegeven kan hierbij worden dat het om wederzijdse voorspelbaarheid gaat, waarbij iedere betrokken partij zijn/haar rol op zorgvuldige wijze vervult. Voorwaarde om tot sloop of renovatie over te kunnen gaan is de beschikbaarheid van een sloopreglement. Op basis van de woningwet dienen corporaties vanaf I januari 2017 te kunnen beschikken over een met de huurdersorganisatie en gemeente afgestemd sloopreglement. ln dit reglement zijn rechten en plichten voor verhuurder en huurder opgenomen inzake sloop, renovatie en groot onderhoud. ln voorkomende gevallen kan na overleg door betreffende corporatie en gemeente in gezamenlijkheid worden besloten afte wijken van het onderstaande stappenplan. TE NEMEN STAPPEN: VERANTWOORDELIJKHEID VOOR DE TE NEMEN STAP: 1. eerste gesprekken met bewonersvertegen-woordiging van corporatre complex dat op nominatie voor sloop of renovatie staat 2. communicatie met bewoners (waarbij de Delfts Doen aanpak corporatie in overweging kan worden genomen) en melding in bestuurlijk overleg met gemeente en overige corporaties 3. corporatie en gemeente bespreken welke afweging is gemaakt corporatie voor een sloop of renovatieplan van afzonderlijk complex bepalend zijn bouwkundige staat in relatie tot toekomstbestendigheid, of sociaal/maatschappelijke ontwikkellngen, prestatleafspraken en woonvisie (bij sloop vanwege siechte bouwkundige staat van de woningen wordt door de corporatie een recent bouwkundig onderzoek, uitgevoerd door een gerenommeerd bureau, overlegd) 4. voornemen afstemmen met overige sloop- en gemeente renovatieplannen in Delft en regio (met oog op slaagkansen bij met voorrang uitverhuizen) S. bestuurders corporatie en gemeente spreken afofen welke bestuurder corporatie vervolgstappen kunnen worden genomen 6. aanvragen vergunning tijdelijke verhuur corporatie 7. besluit over verstrekken vergunning tijdelijke verhuur o.b.v. gemeente leegstandswet Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 16

58 8. informeren bewoners over tijdelijke verhuur 9. opstellen in samenspraak met bewoners van sociaal plan o.b.v. sloopreglement (indien binnen een jaar geen overeenstemming kan worden bereikt kan mediation worden ingeschakeld) *) 10. definitief sloop (nieuwbouw-), renovatie- of investeringsbesluit 11. melding aan gemeente definitief sloop (nieuwbouw-), renovatie- of investeringsbesluit 12. innemen aanvragen voor urgentie/voorrangsverklaring afstemming met Toegang/WMO i.v.m. woonzoekvragen personen met beperking - bepalen verhuisprofielen - voorbereiden voorrangsverklaringen 14. aanvragen aanwijzing actiegebied als voorwaarde voor verhuizen met voorrang 15. besluit over aanwijzen actiegebied o.b.v. huisvestingsverordening gemeente Delft (art. 3) 16. schriftelijk informeren bewoners over aanwijzen actiegebied en gelijktijdig verstrekken voorrangsverklaringen corporatie corporatie corporatie corporatie corporatie gemeente/urgentiecommissie {DAV) corporatie gemeente (college van ben w) zie voorgaande punt gemeente en urgentiecommissie (DAV} en corporatie 17. gezamenlijk persbericht corporatie en gemeente *) als het ook met tussenkomst van een derde niet lukt kan de corporatie het sociaal plan eenzijdig vaststellen, nadat zij het wettelijk vereiste participatietraject heeft doorlopen. vastgesteld tijdens het bestuurlijk overleg van corporaties en gemeente op I O november 2017 aangepast op 20 maart 2018, 6 ju li 2018 en laatstelijk: 22 november I Vidames I Huurdersraad Vidames I Gemeente Delft

59 Bijlage 3: Convenanten en andere afspraken tussen gemeente en corporaties Duurzaamheid: Convenant E-deal Voorhof-Oost Aardgasvrij (augustus 2017) Leefbaarheid & veiligheid: Opdracht programma Buitenhof Convenant informatie-uitwisseling integrale aanpak van hennepkwekerijen (dee.2011) Convenant Samenwerking tussen ketenpartners in de Veiligheidskamer Delft (dee.2018) Huisvesting kwetsbare groepen: Ontwikkelagenda Wonen en Zorg (jun i 2015) Afspraken m.b.t. woningtoewijzing aan kwetsbare groepen en woningtoewijzing aan groepen met een 'bijzondere' woningzoekvraag (aprii 2016) Convenant Langer en Weer Thuis: lntegraal samenwerken aan Langer en Weer Thuis ( december 2018) DUWO: Convenant Grof vuil Van Hasseltlaan (sept 2014) Convenant Grof Vu il C. Franckstraat en F. Lisztstraat (sept 2014) Convenant Grof Vuil E. du Perronlaan en R. Holstlaan (sept 2014) Convenant Grof Vuil Jacoba van Beierenlaan (sept 2014) Convenant Grof Vuil Korvezee en Balthasar vd Polweg (sept 2014) Convenant Grof Vu il Oudraadtweg (sept 2014) Woonbron Convenant Grof Vuil Poptahof (sept 2014) Convenant Grof Vu il Gillisbuurt (sept 2014) Convenant Grof Vuil Hercules- en Vulcanusweg (sept 2014) Vidomes Convenant Gruí Vuil SLer flats (sept 2014) Convenant Grof Vu il Debussystraat (sept 2014) Convenant Grof Vu il Isaac da Costalaan (sept 2014) Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 18

60 ), woonbron!:prvv 1 3%7 / %7 7 / /

61 - C " Q}! Z" Có z Lëó PC " } CCZè F! èc ï CCZë" ZCó L} LC èlc C} ; yzc Có }ö" " ö Ló èc %FFó L} LC - C?Qö Azk nbszkzi Dp % C CFPCó Ló èlö èf; qï Cóö ólcö "??C Ló}! " óólópcó " ó PCï CCóöC Có ;F Z! FZ" ölca} D A F??CèLPD öc C} ; yzlë Cóp 9?C; yö} èc " Q}! Z" Có Có FóèCZJCZ! Có èlc C[ öz" " " óè" ; yö Có Ló}! " óólópcó Z" PCó Có J " " ZF! J C PCz " ï Có?Lë J L?Có }öqzcóp' FFZèC " ; yöcz?lppcóèc èf; qï CóöCó CZJLëz Có J C ó" " Z èc F?PCóèC Lë?" PCóv 0Q}! Z" Có F CZ èc " ; yöcz " óp " ó èc " ZPLóP " ó èc WSW A Lë?" PC wd 9ö"!! Có!?" ó }?FF! rólcqj FqJ Có PZFFö} ; y"?lpc ZCóF " ölc A Lë?" PC zd 8 CCè} " QPC}?FöCó ; Fó Có" óöcó A Lë?" PC 3) - " " Zó" " }ö z Lëó èc ZCCè} PCï " " öc ZCPLFó"?C " Q}! Z" Có öq} } Có PCï CCóöCó Có ; FZ! FZ" ölc} " ó öfc! " } } LóPp Proces?ó zk nd z Lëó èc Aï CCZë" ZCósD" Q}! Z" Có öfö } ö"óè PC Fï Có "?} ZC} q?ö" " ö " ó CCó ó" qj C } " ï CóJ CZ LóP öq} } Có PCï CCóöCf ; FZ! FZ" ölca} D Có yqqzècz} FZP" ól} " ölca} Dp u LCZèFFZ?LPö CZ CCó }öc LPCf LóyFqèC?Lë C " } L} CóèCZ èc " Q}! Z" Có Có L} CZ ; Fï ï Löï Cóö Fóö}ö" " ó Lë èc } " ï CóJ CZ CóèC! " ZöLëCó Fï èc CZóCóèC ë" ZCó PCz " ï Có?Lë FZï öc?lë Có PC Có " " ó èc " Q}! Z" Có Có ï Cö C? " " Z öc ï FóLöFZCó F! èc FFZöP" ópp?ó zk no L} FFZöPC FqJ è F! èlö! ZC;C } èffz èc LCèLóP " ó èc ; FZ! FZ" ölc} f CCó ZC" ; ölc ylczf! " ó èc PCï CCóöC Có L} } " ï Có Ló CCó özl! " ZöLöCsF CZ?CP PC Fï Có öfö CCó ; Fï! " ; öc } Cö " ó d " Q}! Z" Có "?}! ZLFZLöCLö FFZ zk nmp u Cö CöZCQö èc F?PCóèC " Q}! Z" Cóv I. Samenwerking als gebiedspartners; 2. Samenwerking als sociaal domeinpartners; 3. Betaalbaarheid in relatie tot armoedebeleid; 4. Doorstroming: inspelen op levensgebeurtenissen; 5. Aanpak schuldpreventie en doorontwikkeling 'incassovrije wijken'; 6. Duurzaamheid: werk maken van 'Del~ Aardgasvrij'; en 7. Leefbaarheid en (woon-)overlast - C A" Q?F! CóèCD ë" " Z} ; ylëq " ó zk no L} qlö ècz C öc }ö PCy" "?èf CCó ólcqj C ë" " Z} ; ylëq ï Cö " Q}! Z" Có FFZ zk nm L} ylcz FFZ Ló èc!?" " ö} PC Fï Cóp Jaarschijf 2019 w Meerjarenafspraken w 2

62 I. Nieuwbouw en transformatie Opgave De gemeentelijke woonvisie zet in op meer evenwichtige wijken met een kwalitatief duurzame, toekomstbestendige en gevarieerde woonvoorraad door transformatie en toevoeging van woningen. Door de toevoeging van (middel)dure huur en koop én de voorgenomen verkoop/liberaliseringsprogramma's van woningcorporaties werken we toe naar een evenwichtiger voorraad. Het streven is de verhouding in de Delftse woonvoorraad (exclusief studentenhuisvesting) in 2030 te laten zijn: circa 33% sociaal, 13% vrije sectorhuur en 53% koop. Op deze wijze past de woningmarkt beter bij de onderwijs- en arbeidsmarkt. Kwaliteitsverbetering van de voorraad vindt plaats door vernieuwing, verjonging, verduurzaming en spreiding van de sociale voorraad. Bij het sturen op waar het aantal sociale huurwoningen minder kan en waar meer, geldt als globaal richtpunt een gemiddelde van 33% per wijk, maar zullen oak andere belangrijke factoren zoals voorraadbeleid corporaties en beschikbaarheid locaties een rol speien. Delft ontwikkelt zieh meer en meer tot internationale kennisstad. De (inter-)nationale aantrekkingskracht van de TU is groat. ln de Woonvisie is tot 2023 de prioriteit opgenomen om studenteneenheden op en rond de TU-campus te realiseren. Nieuwbouw en transformatie van sociale huurwoningen staat in het teken van toevoegen van kwaliteit en het meer spreiden van de sociale woningvoorraad binnen Delft. De inzet is het toevoegen van (ver)nieuw(d)e sociale huurwoningen, met een focus op 4 doelgroepen: Gezinnen (grate eengezinswoningen) Ouderen Young professionals/kenniswerkers en pas afgestudeerden Mensen met een behoefte aan tijdelijke huisvesting Er zijn 12 prioritaire gebieden: \ \,:, ',... '\ ' '''''' / ' \ ''' ' ""'' ) Prioritaire gebiedsopgaven Transfonn.lúegebieden Delft I ~ Mercoriusweg Abts wou dseweg 2 Schlehallen - Sita 3 Statloo Zuid zone G;;islhuispluts Wljkventerkingsgebleden Delft 5 Brasserskade 6 Maria Duystfa.i.n 7 RdGG - Sophia Junluskwartler 8 Delfia - Moz.u-utrlp I O I I Tantho(Scholenschuif Voorhof Greendeal ;.. 12 Mutinus NIJhoffb:an ',_ ' ' 3 I Woonbron I CPRW I Gemeente Delft

63 Meerjarenafspraken De opgave om meer kwaliteit en balans in de woningvoorraad aan te brengen is niet eenvoudig. Gemeente en corporaties werken nauw samen in een geprioriteerde gebiedsaanpak. Op de karte termijn werken de 4 corporaties, ieder met de focus op één gebied/thema met gemeente en andere partners samen aan een integrale aanpak. Dit leidt in 2019 tot haalbare scenario's voor vernieuwing en toevoeging van woningen. Naast nieuwbouw betekent dit oak: o verlenging van de levensduur door duurzame renovatie èn o transformatie van de bestaande voorraad waar sprake is van concentratie van sociaal bezit. Met transforrnatie wordt bedoeld verkoop, omzetten naar rniddeldure huur, sloop en nieuwbouw middeldure huur of koop. Op basis van deze opbrengsten worden concrete meerjarenatspraken over tasering, inzet in de bestaande voorraad, in nieuwbouw en beschikbaarheid van locaties en inzet van middelen per partij vastgelegd. Studentenwoningen ln de periode van de woonvisie ( ) worden 2000 studentenwoningen gerealiseerd bij voorkeur op en rond de TU-Campus. Achtervang van de borging van het WSW De ontwikkelingen rond de financiering van de woningbouw hebben geleid tot nieuwe afspraken. Afspraken zijn nodig om de omvang van de noodzakelijke achtervang transparant en objectiveerbaar te maken en het proces van totstandkoming van achtervang naar alle betrokkenen hanteerbaar en acceptabel te maken. ln 2016 heeft de gemeente Delft besloten dat zij in principe alleen nag als achtervang wil fungeren voor activiteiten die ten dienste staan van de Delftse prestatieafspraken. Voorde in Delft actieve corporaties geldt dat zij daar in principe volledig in mee kunnen gaan. De afspraken die in het kader van de achtervang van de barging van het WSW zijn gemaakt staan verder beschreven in bijlage I. Afspraken ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan het principe van de samenwerking als gebiedspartners. Doel: Bewaken van de integraliteit en als regisseur kunnen sturen op gebieden. ln de buurten en wijkcn ('gcbicdcn') kamen dc cffcctcn van duurzaamhcidsingrcpcn, nicuwbouw, transformatics en leefbaarheidsmaatregelen tot uitdrukking. We willen het eindbeeld van de Woonvisie concreter maken door gebiedsafstemming en als gebiedspartners met elkaar optrekken. Bij invulling van de van de vernieuwingsopgave ligt het niet voor de hand dat Woonbron de nieuwbouw van bezit in het niet-daeb segment voor haar rekening zal nemen. De bovenstaande meerjarenafspraken en het principe van samenwerking als gebiedspartners, vertalen zieh naar de volgende concrete afspraken in 2019: Afspraak We maken 2019-Q I afspraken over de principes van gebiedsgewijs werken en hoe we in deze gebieden als partners optrekken. Oat geeft kader aan de investeringsbesluiten van de corporaties maar oak aan bijvoorbeeld een gezamenlijke inzet op leefbaarheid. De grate investeringsbeslissingen die in de loop van 2019 zijn genomen, kamen terug als bieding/prestatieafspraak in Hiermee gieten we investeringsbeslissingen niet onnodig in het keurslijf van de prestatieafspraken. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 4

64 Woonbron en gemeente maken concrete plannen over: Woonbron en gemeente onderzoeken scenario's als verdichting in de Gillisbuurt en ontwikkeling van het Delfiaterrein. Volgens de filosofie van de Kansenkaart Buitenhof. Woonbron transformeert en realiseert nieuwbouw in het Heilige land en Bieslandsekade. Woonbron en de gemeente hebben daarvoor een overeenkomst afgesloten. Partijen gaan in 2019 verder met uitvoering geven aan die overeenkomst. Woonbron en gemeente doen samen nader onderzoek naar de invulling van Huize Monica (na aflopen huurperiode DUWO, medio 2020). Daartoe behoren in elk geval buurt- en short stayfuncties. Poptahof: Partijen doen gezamenlijk onderzoek naar de herontwikkeling van Veld 4 (Reiger en parkeerveld). ln QI start deze verkenning, die voor I ju li is afgerond Bethel-terrein: Borghese gaat hier de ontwikkeling doen. Woonbron neemt bij oplevering het overeengekomen aandeel sociale woningen uit. Samen met de gemeente maken we concrete afspraken over het aantal woningen en het prijs- en kwaliteitsniveau van deze woningen. lnzet gemeente: Laten zien van de samenhang en de effecten van de lasse projecten op de doelstellingen op stedelijk niveau en naar wijken en buurt. Het maken van afstemmingsafspraken om het gezamenlijke doel te berei ken. Organiseren van een gezamenlijke bijeenkomst(-en) over de effecten van voorraadbeleid, programmering nieuwbouw, de sociaal maatschappelijke componenten en duurzaamheidsvoornemens. 2. Betaalbaarheid, beschikbaarheid en bereikbaarheid Opgave De woningmarkt moet een afspiegeling zijn van de samenleving, met kansen voor diverse doelgroepen ongeacht inkomen, leeftijd of huishoudsituatie. Hierdoor blijven wijken vitaal en is er voldoende draagvlak voor voorzieningen. ln de wijken wonen doelgroepen die variëren in sociale en economisehe draagkracht. Er is sprake van een passend aanbod voor de veranderende vraag. Er is in de hele regio een grate vraag naar betaalbare woningen (met een huurprijs tot 640). Delft zet er op in dat buurgemeenten meer aanbod realiseren voor deze doelgroep. Corporaties optimaliseren hun voorraad-, toewijzings- en huurbeleid, zodat de groepen die het meest in de knel kamen worden ontzien. Richtinggevend hierin zijn de regionale afspraken over woonruimteverdeling. ln Delft zien we een oplopende wachttijd voor grate gezinnen. Hiervoor worden 150 betaalbare nieuwbouw sociale huurwoningen gerealiseerd. Betaalbare woningvoorraad vertaalt zieh ook naar het kunnen (blijven) betalen van de woning. Op dat vlak werken we samen in de vroegsignalering van schuldenproblematiek (exclusief studentenhuisvesting) en het voorkomen van huisuitzettingen. Meerjarenafspraak Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken op het gebied van Beschikbaarheid: Corporaties maken jaarlijks transparant hoe hun woningvoorraad met actuele prijzen is opgebouwd en hoe deze verhoudingen zijn op basis van het beleidslabel. Dit vormt onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis hiervan wordt het vrijkomend aanbod ingeschat. Realisatie van het vrijkomend aanbod is onderdeel van de wachttijdenmonitor. Op basis van de wachttijdenmonitor stellen corporaties waar nodig en waar mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag ten opzichte van het gemiddelde wordt beoordeeld te verbeteren. 5 I Woonbron I CPRW I Gemeente Delft

65 Voorde nieuwe verkoopprogramma's geldt dater geen grote eengezinswoningen worden verkocht, geliberaliseerd en gesplitst. Er geldt een 'nee, tenzij' uitgangspunt. Definitie van een grote woning is: 65 m2 woonoppervlakte en 4 of meer kamers. T oetsingscriteria voor nieuwe verkoopprograrnrna's zijn: Draagt verkoop bij aan streven naar evenwichtige spreiding sociale woningbouw, als richtlijn 33%, per wijk? Gaat het om een schaars product? Is er een andere speler die het complex over wil nemen om middeldure huur te realiseren? Vindt de verkoop plaats in een van de geprioriteerde gebieden en zo ja past dit in de gebiedsaanpak? Wat is het advies van de huurdersorganisatie aan de corporatie over het verkoopprogramma? En de meerjarenafspraken op het gebied van Betaalbaarheid: Corporaties wijzen toe conform de regionale prestatieafspraken. Gemeente en corporaties zetten zieh in om huurschulden en huisuitzettingen te voorkomen. Het aantal huisuitzettingen vanwege een betalingsachterstand stijgt in de periode niet. Afspraken 20 I 9 ln 2019 geven we prioriteit en vorm aan de verbinding van betaalbaarheid in relatie tot armoedebeleid. Doel: Agendering met elkaar van de betaalbaarheid voor specifieke inkomensgroepen. Vanuit de regionale afspraken volgt een generieke afspraak over de betaalbaarheid (85% wordt aangeboden als sociaal, 70% van het vrijkomend bezit heeft een huur onder de aftoppingsgrenzen). Deze regionale afspraak richt zieh alleen op de huur bij mutatie. Op het niveau van Delft willen wij concretere afspraken maken over de huurverhoging. De minima-effectrapportage (Ni bud, 2015) toont aan dat - onder meer door landeiijk beleid - de bestedingsruimte voor de minima onder druk komt te staan. We ontwikkelen voor de groep tot I I 0% van de bijstandsnorm een regeling zodat deze groep die te duur woont, ontzien wordt bij de jaarlijkse huurverhoging. Verder willen wij met de corporaties verkennen wat er in de toekomst verder nog mogelijk is. Afspraak We adopteren de werkwijze zoals die in Rotterdam is uitgevoerd. We maken een op de Delftse situatie en partners toegesneden werkwijze voor de huurmatiging. We evalueren en rapporteren na juli Ook geven we prioriteit aan de aanpak schuldpreventie en de doorontwikkeling van de pilot 'incassovrije wijk'. Doel: Het voorkomen van schulden, het sneller delen over en weer van de inzichten van huurachterstanden. Om hiermee verergering voor het huishouden zelf en complexere casuïstiek te voorkomen. Daarmee beperken we de maatschappelijke kosten voor alle partijen. Afspraak Gemeente en corporaties zetten een krachtig samenwerkingsverband op het gebied van schuldpreventie op. Dit is gericht op het voorkomen van huurachterstanden en huisuitzettingen wegens huurschuld. We maken werk van een convenant dat regelt dat we over en weer de hiervoor benodigde gegevens kunnen uitwisselen. Het convenant heeft tot doel dat er geen ontruimingen nodig zijn op basis van alleen financiële problemen en dat we gezamenlijk komen tot een sluitende schuldenaanpak. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 6

66 /nzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor een projectleider die partijen bij elkaar brengt en regie voert op dit gezamenlijke proces. Hij/zij zal ook zorgen voor de afstemming van privacy-onderdelen in relatie tot dit thema. De inzet is dat we pragmatisch maar correct met de AVG omgaan en juridisering wordt voorkomen. Hij/zij zorgt ervoor dat een convenant tot stand komt. Is een gezamenlijke aanpak uitgetekend, dan faciliteert de projectleider de processen, het inrichten van een instrument voor melding en registratie en bekijkt de opvolging van de meldingen. Naast de ontwikkeling vaneen nieuwe gemeentelijke nota schulden, bezien we de mogelijkheid om tot een vorm (fonds) te komen om schulden verder te saneren. Verder zetten we in 2019 de volgende afspraken van 2018 voort: Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke opdrachtverlening voor de wachttijdenmonitor. De gemeente en de corporaties bespreken twee keer per jaar in het bestuurlijk overleg Wonen de wachttijdenmonitor. ln overleg stellen corporaties waar nodig en mogelijk hun voorraad-, huur-, of toewijzingsbeleid bij om de slaagkans van doelgroepen die als onevenredig laag wordt beoordeeld te verbeteren. De corporaties passen, waar dat wettelijk is toegestaan, mogelijk een inkomensafhankelijke huurverhoging toe. De extra opbrengsten van deze inkomensafhankelijke huurverhoging worden besteed aan investeringen in Delft, zoals opgenomen in deze prestatieafspraken of de biedingen per I ju li T.b.v. de schuldpreventie geven corporaties inzicht in hun processen en komen tot afstemming van de processen met de gemeente. /nzet Woonbron: Woonbron werkt mee aan de pilot om de groep tot I I 0% bijstandsnorm geen huurverhoging te geven. We evalueren later in het jaar wat de effecten van dit instrument waren en of we dit voortzetten. Grote woningen: op basis van het verwacht vrijkomende aanbod (Explica voorraadmonitor) komen circa 39 grote woningen vrij, waarvan 28 woningen betaalbaar gehouden worden (onder de hoge aftoppingsgrens). Woonbron houdt daarnaast 45 woningen op de kwaliteitskortingsgrens. De voorraadmonitor is een schatting. Welk aanbod precies vrijkomt, is afhankelijk van de huuropzeggingen. Te Woon: in vervolg en aansluiting op de afspraken uit 2018 wordt nu overeengekomen dat Woonbron het complex Kristalweg (c2 I 9p0 I, Kristalweg) bij mutatie vrij kan verkopen. Voor het complex Afrikalaan (c039p 11, Afrikalaan) wordt overeengekomen vooralsnog niet tot vrije verkoop over te gaan. Partijen willen geen definitief besluit vóóruitlopend op helderheid van de wijkversterkingsontwikkelingen in de Tanthof. /nzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor een projectleider voor de pilot huurmatiging én maakt samen met de corporaties een evaluatie. 7 I Woonbron I CPRW I Gemeente Delft

67 3. Kwaliteit van de woningvoorraad Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan het verbeteren van de kwaliteit en vitaliteit van wijken. Dit doen zij ieder vanuit hun eigen rol door te investeren in de kwaliteit van gebouwen (o.a. door gebouwen duurzamer te maken), te investeren in het toekomstgericht maken van de sociale woningvoorraad en door te investeren in kwalitatief sterke openbare ruimte en veerkrachtige wijken. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Er vindt een kwaliteitsslag plaats in verouderde woningen die niet meer voldoen aan de technische eisen van deze tijd, bij voorkeur op locaties waar sprake is van een stapeling van indicatoren. De gemeente investeert in de openbare ruimte, met name op die plekken waar ook renovatie plaatsvindt. Hierin zoeken corporaties en gemeente de samenwerking Besluitvorming over grootschalige renovatie dan wel sloop/nieuwbouw vindt plaats volgens het gezamenlijk opgestelde stappenplan, vanuit ieders rol, taken en bevoegdheden, zie bijlage 3. Afspraken in 2019 We geven prioriteit om doorstrorning integraal te bekijken (inspelen op levensgebeurtenissen). Doel: Doorontwikkelen van de doorstroommakelaar naar een integrale benadering. Waar voorgaande jaren alleen de nadruk lag op het vrijspelen van grate (eengezins-) woningen, willen we dit jaar doorstroming breder faciliteren door ook te kijken naar andere aspecten die het voor huishoudens makkelijker maken om schaarse woningtypes vrij te speien. Dit willen we doen door de leefwereld van het huishouden en de kansen die doorstromen naar een nieuwe woning biedt, voorop te stellen. We willen het moment van een aanvraag van een traplift of andere voorzieningen in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment gebruiken om te spreken over verhuizen. Verder naar de toekomst toe, kijken we wat kan worden gebouwd om de gewenste doorstroming in de sociale voorraad te activeren. Dit leidt tot de volgende concrete afspraken in 2019: Gemeente en corporaties: We plussen het profiel en de werkwijze van de doorstroommakelaar op. We kijken of we elementen en werkwijzen kunnen delen en gebruiken vanuit WMO-advisering, herkennen van eenzaamheid geïntegreerd tot een advies te kunnen kamen (wonen, woonomgeving én welzijn). Om zo kansen te kunnen aanreiken voor een nieuwe, passende huisvesting. We ontwikkelen 20 I 9-Q2 met specialisten van corporaties en het gemeentelijk sociaal team een profielschets en delen ervaringen. We verkennen in najaar 2019 of het mogelijk is om tot gezamenlijke inzet te kamen. Vanuit de vertaalslag van de woonvisie naar gebieden gaan wij met de corporaties aan de slag om vanuit doorstroming het gewenste woningbouwprogramma te bepalen. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 8

68 lnzet corporaties: De corporaties stimuleren de doorstroming van huurders, die niet meer voor een sociale huurwoning in aanmerking kamen of te groat wonen in een schaars woningtype. De instrumenten die hierbij worden ingezet zijn: lnkomensafhankelijke huurverhoging lnzet doorstroommakelaar; met de gemeente samen wordt I fte beschikbaar gesteld, waarbij de kosten voor de helft door de gemeente en voor de helft door de corporaties gedragen worden. Partijen creëren maatwerkoplossingen voor knelpunten bij een beoogde verhuizing Maatwerk en coulance bij vertrek oude huurder uit schaarse woning en toewijzing Het realiseren van het gewenste woningbouwprogramma lnzet gemeente: Gemeente benoemt een projectleider die zorgdraagt voor de regie op dit gezamenlijke preces. Hij/zij zal, in afstemming met de werkgroep langer en weer thuis, zorgdragen dat kennis en ervaringen gedeeld worden van huidige werkwijze en ervaringen en de ervaringen van de coaches van het sociaal team. De projectleider maakt mogelijk dat er een go/no-go plaatsvindt in Q op de gezamenlijke inzet van een doorstroommakelaar-nieuwe-stijl. Flankerende maatregelen Het nieuwbouwprogramma bevat woningen in kwaliteit en type die lange doorstroomketens bevorderen en waardoor huurders makkelijker een stap in hun wooncarrière kunnen maken. Agendering in regionale Huisvestingsverordening of voorrang voor doorstromers naar de vrije sector en koop te realiseren is. Ook in (nieuwbouw-)woningen van beleggers en projectontwikkelaars. lnzet WMO: consulenten meer informatie laten verstrekken over doorstroommogelijkheden. Gebruik het moment van een aanvraag van een traplift of andere voorzieningen in schaarse sociale woningen als natuurlijk moment om te spreken over verhuizen. De gemeente onderzoekt of ontschotting mogelijk is van het WMO-budget voor woninggebonden voorzieningen (en zo - deels- beschikbaar kan worden gesteld voor verhuiskostenvergoeding). lnzet Woonbron: De planontwikkeling voor mogelijke ingreep bij 22 woningen Palamedesstraat wordt in 2019 ter hand genomen Op basis van gezamenlijke uitgangspunten wordt een startbesluit voor een mogelijke ingreep genomen van 18 woningen in de Fabritiusstraat Idem voor een renovatieplan voor 144 woningen Wippolderstraat e.o., 56 woningen Meermanstraat en 64 woningen Teding van Berthoutlaan. Woonbron actualiseert in 2018 de onderhoudsbegroting voor 2019 en deelt een nieuwe tabel. Voor 2018 gold 13,2 miljoen in Delft op een totaal van S 1,6 miljoen euro aan onderhoudslasten (niet-planmatig en planmatig onderhoud en onderhoudsuitgaven ten dienste van VvE's). 9 I Woonbron I CPRW I Gemeente Delft

69 4. Duurzaamheid Opgave ln 2050 is Delft energieneutraal, dat wil zeggen dat de hoeveelheid gebruikte energie minimaal gelijk is aan de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie. Er zijn twee tussendoelstellingen: ln 2020 gebruikt Delft 35% minder energie dan in 1990 en is de CO2 uitstoot met 35% afgenomen. in 2030 gebruikt Deift 50% minder energie dan in i 990 en is de CO2 uitstoot met 50% afgenomen t.o.v Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Gemeente en corporaties delen de ambitie om nieuwbouw zo snel mogelijk aardgasloos en CO2 neutraal te realiseren. Vanaf I ju li 2018 zijn alle voor bouwvergunning ingediende nieuwbouwplannen aardgasloos. Duurzaamheid is in 2019 een prioriteit: we maken werk van 'Delft Aardgasvrij' Doel: Ontwikkelen vaneen gezamenlijk energietransitieplan. Het warmteplan is een belangrijke drager hierin. Het verbreden van het warmteplan Voorhof naar de andere wijken van Delft. Afspraken 20 I 9 Gemeente en corporaties zetten het voortvarende élan op dit thema voort. Met onder meer voortzetting van de stevige regierol in de processen open, lokaal Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft'. We faciliteren en maken de Aedes-routekaart en de ontwikkeling van de energie-index van de voorraad onderling vergelijkbaar en inzichtelijk op het niveau van Delft en de wijken. ln lijn met de resultaten in de Voorhof, starten de corporaties en gemeente ook in de Buitenhof het participatietraject naar aardgasvrij. /nzet Woonbron: Woonbron is partij (ondertekenaar E-deal) bij de pilot Gasloos Voorhof-Oost. Woonbron denkt mee en sluit aan bij een formele samenwerkingsvorm voor het onderhoud van het net en het OEF (onderhoudsenergiefonds) van het warmtenet in Voorhof-Oost. Woonbron maakt de Aedes- routekaart concreter voor Delft zodat vergelijkbaarheid van de vier corporaties mogelijk is. Woonbron maakt de energie-indexen transparant en vergelijkbaar zodat de effecten van beleid op een Delftse kaart geplot kunnen worden. Bij deze twee laatste punten sluiten we aan op de bestaande uitwisseling van gegevens op regionaal (Haaglanden) niveau. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I O

70 /nzet gemeente: Gemeente draagt zorg voor de voortzetting van de stevige regierol in de processen open, lokaal Warmtenet en 'Aardgasvrij Delft". Als eind 2018 de concept-samenwerkingsovereenkomst Warmtenet met de vier partners en Stedin tot stand gekomen is, zal in gekomen worden tot een 'finaal investeringsbesluit'. Mede op basis van de onderlinge vergelijkbaarheid van de routekaart zal de gemeente in overleg met de corporaties een warmteplan opstellen voor de overgang naar aardgasloos wonen. Hierbij betrekken we de huurdersorganisaties. Een eerste versie is Q gereed. Organiseren van 2 discussiebijeenkomsten (met corporaties en betrokken huurders) om het thema duurzaamheid en huurverhogingen te bespreken. Uitkomst moet idealiter leiden tot inzicht in de randvoorwaarden en beperkingen bij beide partijen (bijv. tot in welke mate kunnen corporaties nog voldoende bijdragen aan presteren op de andere onderdelen zeals bijv. betaa I baarhei d/besch i kbaarhei d). lnzet in mogelijke gezamenlijke lobby naar het Rijk. lmmers, zonder gewijzigd rijksbeleid (heffingen) zullen de corporaties niet over de financiële middelen beschikken om de opgave naar behoren te kunnen invullen. S. Leefbaarheid Opgave Gemeente en corporaties werken gezamenlijk aan de leefbaarheid in de wijken en rondom complexen, met als doel veerkrachtige wijken te ontwikkelen waar mensen prettig en veilig kunnen wonen. Bewoners zijn trots op hun buurt. Door gebiedsgericht te werken ontstaat een heldere koers en ontwikkelrichting die leidt tot een opwaartse spiraal. Bij (markt)partijen wordt energie ontketend voor commitment aan de ontwikkelrichting en investeringen in de gebieden. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: Kansen als gevolg van gebiedsontwikkeling (transformatie en nieuwbouw) grijpen we aan om gezamenlijk te investeren in de leefbaarheid. De 12 prioritaire gebieden kunnen hier richting aan geven, maar we kijken ook naar de andere gebieden. Gezamenlijk beoordelen we de leefbaarheid in de wijken door de onderzoeksresultaten naast elkaar te!eggen en de gezamenlijke inspanningen te bepalen. We werken samen aan de uitwerking van de buurtgerichte aanpak voor de wijken Buitenhof, Voorhof, Tanthof en Kuyperwijk. Integrale samenwerking staat hierbij voorop, zodat wijkpartners van elkaar weten water speelt in de wijk. Vanuit de integrale aanpak pakken we zaken als overlast, High Impact Crime (HIC), de aanpak van hennepproblematiek en schuldenproblematiek aan. De huurdersorganisaties organiseren jaarlijks een wijkschouw waar de gemeente en corporaties aan meedoen. Gemeente en corporaties experimenteren met de inzet van projecten ter bevordering van de leefbaarheid (zeals de wijkconciërge, de flatcoach en student&wijk). Zij doen dit vanuit een lange termijn perspectief op leefbaarheid in de buurt. Gezamenlijk bepalen ze wanneer welk instrument voldoende bijdraagt om doorgezet te worden. Gemeente en corporaties continueren de gezamenlijke inzet op buurtbemiddeling en mediation. Prioriteit in 2019 wordt gegeven aan leefbaarheid en (woon-)overlast. Doel: we willen preciezer en scherper worden wat de inzet van leefbaarheidsmaatregelen is in de gebieden. Leefbaarheid willen we aanvullen op de versterking van de gebieden. Dit vraagt het delen van de gegevens en inzichten van iedere partij, het vooraf benoemen wat de effecten van interventies I I I Woonbron I CPRW I Gemeente Delft

71 zou kunnen betekenen (zogenaamd 'prestatiedenken'). We stemmen de plannen voor onderhoud aan de openbare ruimte hierop af. Op woonoverlast willen we een effectievere aanpak die zichtbaarder is voor betrokkenen. Afspraken 20 I 9 Wanneer we een perspectief op gebieden geven, zorgen we voor gebiedsafstemming: het delen van gegevens en benoemen van de inzet van leefbaarheidsinstrumenten en wat de bijdrage is aan sociaaleconomische doelen in dat gebied. We stemmen onze inzet af op elkaar. ln 2019 benoemen we wat we precies verstaan onder woonoverlast, welk proces wordt doorlopen en wat de rollen zijn. Dit leidt tot het in Q totstandkomen van een convenant met alle partijen met als doel dat terugkerende (woon-)overlast wordt teruggedrongen. Corporaties en gemeente: Onder regie van de gemeente nemen corporaties, politie en bewonersorganisaties deel aan de werkgroep High Impact Crime. De gemeente neemt de regie op cases op het gebied van overlast-, hennep- en schuldenproblematiek. De noodzaak is hier om het primaire proces (onder andere via het Veiligheidshuis en het Uitvoeringsoverleg) te stroomlijnen en ervoor te zorgen dat cases zo snel mogelijk opgepakt worden. We stemmen vóór het einde van het jaar de voorgenomen leefbaarheidsactiviteiten op elkaar af (gemeente en corporaties, corporaties onderling) zodat meerwaarde voor de gebieden ontstaat. lnzet gemeente: Faciliteren wijkschouwmethodiek met de huurders en het gezamenlijk benoemen wat de vervolgstappen zijn. Doorontwikkeling van de kansenkaart-systematiek en helderheid over de aanspreekpersonen in de gebieden (bijv. regisseurs publiek belang). lnzicht geven in gebieden waar een stapeling van indicatoren is en het gesprek met partijen (veiligheid, zorg, corporaties) hierover voeren met als doel tot een gezamenlijke definitie te kamen. Organiseren van twee bijeenkomsten om gebiedsfoto's voor de Westeindebuurt en Krakeelpolder met elkaar te ontwikkelen. Delen van inzichten over leefbaarheid (methodieken naast elkaar!eggen), aangeven ieders inzet en (waar strijdige inzet is) beter afstemmen. Woonoverlast: Gemeente zorgt voor continuïteit op dit thema. We dragen zorg dat een overlast convenant AVG-proof is, onnodige juridisering wordt daarbij voorkomen. We zetten in op procesverbetering op dit thema (gezamenlijke dossiers en gegevensoverdracht}. We verkennen de meerwaarde van het inzetten vaneen overlastcoördinator. lnzet Woonbron: Neemt deel aan/levert input voor de wijkschouw en ondertekening convenant. Op het gebied van leefbaarheid is de inzet van Woonbron in ieder geval op : o lnzet van ruim I, I miljoen euro op schoon, heel en veilig krijgen en houden van onze woongebouwen en directe woonomgeving. Samenwerking met gemeente (toezicht en handhaving), Avalex en politie noodzakelijk voor het terugdringen van overlast, vervuiling en fietsenproblematiek. o We leiden onze complexbeheerders en sociaal beheerders op in het herkennen van bewoners met (psycho-)sociale problemen (o.a. verwarde mensen) deze bewoners. o lnzet van wijkconciërge, deze willen wij inzetten in de wijken Kuyperwijk, Gillisbuurt en Tanthof. Met de andere corporaties en de gemeente bepalen we of dit een reële optie is. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I 2

72 o ln samenwerking met de gemeente groen/grijs in beeld brengen en afspraken maken over het onderhoud en het gewenste kwaliteitsniveau. o Woonbron en Gemeente stellen samen het ambitiedocument voor de wijkversterkingsopgave GillislDelfia op. Dit ambitiedocument beschrijft niet alleen de fysieke ambities, maar ook de sociale en veiligheidsambities en beslaat het gebied van de Buitenhofdreef tim Kerkpolder. Het is immers een integrale gebiedsgerichte opgaven. Het ambitiedocument dient als paraplu voor de verschillende deelopgaven binnen de wijkversterkingsopgave. o Samen met de gemeente en Avalex gaan we overlast door huisvuil en grofvuil terugd ringen. Woonbron verwacht in 2019 binnen de reguliere norm voor de leefbaarheidsuitgaven van 127,39 (prijspeil 2018) per woning per jaar te blijven 6. Kwetsbare groepen Opgave Door de extramuralisering en het scheiden van wonen en zorg blijven mensen weer (bijzondere doelgroepen) of langer (ouderen) zelfstandig wonen. Gemeente en corporaties maken in iedere buurt ruimte voor kwetsbare mensen en maken mogelijk dat kwetsbare mensen langer of weer zelfstandig kunnen blijven wonen. Van belang is een goede combinatie tussen draagkrachtige en kwetsbare burgers. Een voorwaarde hiervoor is de aanwezigheid van netwerken van wijkpartners en bewoners in de wijken. Dit maakt vroegsignalering mogelijk. Daarnaast vormt ook een gevarieerd woningaanbod in iedere wijk een noodzakelijk voorwaarde. De gemeente, corporaties en zorg/welzijnsinstellingen werken samen aan de Ontwikkelagenda Langer en weer Thuis. Meerjarenafspraken Dit leidt tot de volgende meerjarenafspraken: De gemeente neemt de regierol in het langer of weer (zelfstandig) thuis wonen en de Ontwikkelagenda. Onder regie van de gemeente investeren we gezamenlijk in het procesen de aanpak. Corporaties stellen woningen beschikbaar voor huisvesting van cliënten vanuit instellingen, hierover zijn procesafspraken gemaakt. Corporaties signaleren richting gemeente als er vermoedens zijn van problemen achter de voordeur. We stellen met corporaties en zorginstellingen een aanpak op die zorgt voor snelle doorstroming vanuit de crisisopvang of beschermd wonen naar sociale huurwoning. Met partners en inwoners ontwikkelen we een keten van preventie, vroegsignalering, aanpak problematiek en vangnet in de wijk. De gemeente voert vanuit de Toegang de regie over woonbegeleiding en signalering van ernstige problematiek achter de voordeur. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het voorkomen van verloedering en overlast m.b.t. kwetsbare huurders We verkennen en realiseren wat nodig is aan extra instrumenten bij het zelfstandig wonen, zoals toezicht of gemeenschappelijke ruimtes of een tussenvorm van beschermd- en begeleid wonen. We zetten in op soepele doorstroming in de woonzorgmarkt door realisatie van een short stayvoorziening of realisatie van andere tijdelijke doorstroomvoorzieningen. ledere corporatie draagt bij aan beschikbaar stellen van short stay. Corporaties huisvesten jaarlijks naar evenredigheid taakstelling statushouders en bijzondere doelgroepen. 13 I Woonbron I CPRW I Gemeente Delft

73 ln 2019 willen we het uitgangspunt van samenwerking als sociaal domeinpartners verder vormgeven en uitwerken. Doel: Voorzien in adequate huisvesting van kwetsbare groepen en senioren. Met een integrale aanpak (wonen, woonomgeving, welzijn én zorg) werken we aan resultaat om de bijzondere doelgroepen en senioren maximaal te ondersteunen in zelfstandig wonen en leven. Voor een effectieve aanpak zijn niet alleen corporaties en gemeente nodig maar ook de zorgverlenende partners. Deze zijn programmatisch verenigd in de regiegroep Langer en Weer Thuis. Afspraken in 2019 ln de regiegroep Langer en Weer Thuis en de bijbehorende werkgroepen, maken we met elkaar uitvoeringsafspraken op productniveau (wonen en zorg) en procesniveau. De speerpunten die we dit jaar in het convenant langer en weer thuis hebben vastgelegd zijn: Kwantitatieve en kwalitatieve opgave bepalen langer en weer thuis; Realisatie en leren in een integrale, gebiedsgerichte aanpak: Schieoevers Tanthof; Participatie en betrekken doelgroepen; Regionale transformatie Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wanen. Gemeente en corporaties: ln de regiegroep Langer en Weer Thuis en de bijbehorende werkgroepen, maken we met elkaar uitvoeringsafspraken op productniveau (wonen en zorg) en procesniveau. Werken nauw samen in het kernteam Wanen en Zorg random ouderen en bijzondere doelgroepen. De gemeente is procesmatig regisseur hiervan, gezamenlijk zijn partijen verantwoordelijk voor de invulling. ln het licht van het beleid random spreiding/clustering van bijzondere doelgroepen en draagkracht in de wijk, wordt heroverwogen hoe woningtoewijzing voor bijzondere doelgroepen moer lopen: via cip. rp.g11lip.rp. woonruimteverdeling P.n/of hp.micicip.ling. Effectueren de verbeteringen in het urgentieproces. /nzet Woonbron: Woonbron is lid van de regiegroep Langer en Weer Thuis. Woonbron zal in dit gremium de ervaringen van de vraaggestuurde aanpak (Mozartflat) bespreken en delen Woonbron pleegt zogenaamd 'social return on investment' door verdere samenwerking met New Horizon, een bedrijf dat circulair slopen voor Woonbron verzorgt. I nzet gemeente: Zorgdragen voor continuering (en uitbouw) van procesregisseur langer (senioren) en weer thuis (bijzondere doelgroepen), alsmede voor een adequate sturing op beide programma's. Gemeente zorgt voor regie op het regionaal transformatieplan BW/MO Organiseren van een regie- en werkgroep met gemeente(n), aanbieders en corporaties om afspraken te implementeren. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I I 4

74 Plaats ondertekening: Delft Datum onde ekening: 16 januari 2019 M. Bab Directeur Woonbron Delft Jr woonbron... erman Concernparticipatieraad Woonbron (CPRW)!:PRVv BEWONERSRAAD WOONBRON K. Schrederhof Wethouder gemeente Delft ;.Nt Gemeente Delft S.M. Brandligt Wethouder gemeente Delft ;.Nt Gemeente Delft I 5 I Woonbron I CPRW I Gemeente Delft

75 Bijlagen bij Meerjarenafspraken Bijlage I: Achtervang WSW De corporaties bieden nu jaarlijks concreet inzicht in de waarde van hun bezit in de gemeenten waar zij actief zijn, de leningen waarvoor de gemeenten een achtervangpositie hebben ingenomen en welke ontwikkeling zij daar de komende jaren in verwachten. Bij deze meerjaren prestatieafspraken ( ) stemmen we in met het aangaan van een generieke, gelimiteerde-achtervang-overeenkomst met het WSW ten behoeve van door Woonbron, Vestia, Vidomes en DUWO op te nemen leningen in de komende prestatieafsprakenperiode , jaarlijks aan te passen aan de nieuwe periode, met een maximum van xx miljoen euro, gekoppeld aan het feitelijk investeringsprogramma in Delft van de corporaties (ten behoeve van deze woningmarkt). Deze achtervang, voor de duur van de investering, maakt leningen door de in Delft werkzame corporaties mogelijk. Met de achtervang kan het WSW leningen borgen. Op basis van de borging zijn banken en andere financiële instellingen bereid om leningen tegen een lagere rente afte sluiten met corporaties. Met de aan te trekken leningen kunnen de corporaties de prestatieafspraken realiseren. De aan te trekken leningen worden door de Delftse corporaties gebruikt om de afgesproken prestaties te realiseren. De achtervangovereenkomst is daarom gekoppeld aan de looptijd van de prestatieafspraken ( ). Hiervoor verwachten zij xx miljoen euro aan nieuwe leningen en herfinancieringen nodig te hebben. Door het maximeren van de achtervang op dit bedrag wordt voorkomen dat de gemeente Delft voor een hoger bedrag borgt dan voor de uitvoering van de prestatieafspraken door de corporaties nodig is. ln de afgesproken jaarlijkse cyclus van prestatieafspraken ("jaarschijf') kan het investeringsprogramma van (een van) de corporaties wijzigen. Bij een herziening van de prestatieafspraken kan dan ccn nicuwc achtcrvang limict worden vastgelegd. Afgesproken is dat we de gemeente middels dit format twee maal per jaar informeren: bij het doen van een bod op de woonvisie (op basis van de dpi vaneen jaar eerder, eventueel geactualiseerd) en uiterlijk 15 december op basis van de dan ook in te dienen dpi. Dit jaar zal uiterlijk in december de eerste aanlevering plaatsvinden. Naast de ontwikkeling van de achtervang en dekkingsgraad, worden ook de mutaties en de door de corporatie en gemeente benodigde acties in het overzicht opgenomen. Op basis hiervan is de gemeente tijdig geïnformeerd en kan het ondertekenen van eventuele documentatie snel gebeuren. Jaarschijf 2019 I Meerjarenafspraken I 16