OUTDOOR EDUCATION = intens leren in open lucht
|
|
- Adam Maes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 OUTDOOR EDUCATION = intens leren in open lucht Nieuwe inzichten en praktijkvoorbeelden. Natuur in het onderwijs : levensbelangrijk! Jan Allegaert - VIVES Tielt
2 OUTDOOR EDUCATION Vandaag: I. De tijden veranderen II. Vormen van buitenonderwijs III. Focus op outdoor education IV. Waarom? V. Aandachtspunten en voorbeelden VI. What s next?
3 I. De tijden veranderen
4 This was then
5 This was then
6 Zot van buiten, zot van natuur! Fysieke buitenactiviteit Persoonlijke en sociale ontwikkeling Educatie (over de omgeving)
7 This was then
8 and this is now. Natuurtekortstoornis?? Buitentekortstoornis??
9 Waarom zijn de scharrelkinderen verdwenen? Veiligheid Boemansyndroom Vrijheid Minder open ruimte Overbescherming Minder vrije tijd Uitbreiding verkeer Te vrijblijvend (prestatiedruk, drang naar competitie) Minder sociale controle Te weinig educatief Overdreven veiligheidsvoorschriften Schermkinderen
10 and this is now. Jaren 90 Jaren 2000 Jaren antidepressiva bij kleuters : + 66% rilatine, bij kleuters : + 369% obesitas bij kleuters : + 36% 2005 hartcirculatiestoornissen bij kdn. : 40% vrij spel bij kinderen (6-8j.) : - 25% georganiseerde sport bij kdn. : + 27% tijd besteed aan leren (tot 12j.) : + 20% actieradius van kinderen : nog 1/9 (Richard Louv, Het laatste kind in het bos) 10-12jaar : overgewicht bij 20% van de kinderen
11 Halen we de natuur naar binnen of trekken we zelf terug naar buiten? 2015 : 30% van de kinderen hebben een allergie 10% van de kinderen is chronisch astmalijder
12 OUTDOOR EDUCATION Vandaag: I. De tijden veranderen II. Vormen van buitenonderwijs III. Focus op outdoor education IV. Waarom? V. Aandachtspunten en voorbeelden VI. What s next?
13 Buitenonderwijs - VORMEN 1. Omgevingsonderwijs Door directe waarneming ontstaat een betere begripsvorming en wordt een juistere basis gelegd voor verdere verwerking. (1998, Leerplan wereldoriëntatie VVKBaO)
14 Buitenonderwijs - VORMEN 1. Omgevingsonderwijs 2. Natuurklassen - openluchtklassen De grootsheid van het avontuur (en van de natuur) is niet recht evenredig is met het aantal kilometer dat je van huis bent.
15 Buitenonderwijs - VORMEN 1. Omgevingsonderwijs 2. Natuurklassen 3. Natuurklussen Wat doet een naam van een dier of een plant er toe als je verwonderd kan opmerken en bewonderend kan genieten van wat er in de natuur om je heen gewoon gebeurt. Op de duur komen bepaalde kinderen vanzelf tot het oplijsten van wat ze herkennen. (m. Jan)
16 Buitenonderwijs - VORMEN 1. Omgevingsonderwijs 2. Natuurklassen 3. Natuurklussen 4. Buitenspel Verdwenen is de tuin voor jonge kinderen, en daarvoor in de plaats is een stukje grond gekomen met asfalt of een zacht sponsachtig oppervlak, toestellen van goedkoop plastic die nauwelijks uitdaging bieden, een paar vermoeide relikwieën van verwaarloosde planten, een groot aantal fietsen in diverse staten van onderhoud, en volwassenen die op hun horloge zitten te kijken om te checken of hun buitenwacht er al op zit. (Helen Tovey, Laat ze buiten spelen)
17 1. Omgevingsonderwijs 2. Natuurklassen 3. Natuurklussen 4. Buitenspel Buitenonderwijs - VORMEN
18 1. In een boom klimmen 2. Van een heuvel rollen 3. Wildkamperen 4. Een hutje bouwen in het bos 5. Een steen over het water ketsen 6. Rennen in de regen 7. Vliegeren 8. Vissen met een net 9. Een appel van de boom eten 10.Spelen met kastanjes 11.Sneeuwballen gooien 12.Schatgraven op het strand 13. Moddertaartjes bakken 14. Een dammetje aanleggen 15. Sleeën 16. Iemand ingraven in het zand 17. Een slakkenrace houden 18. Over een omgevallen boom lopen 19. Touwslingeren 20. In de modder rollen
19 Buitenonderwijs NIEUW? GENOEG? NATUUR ALS DOEL Fysieke buitenactiviteiten 1. omgevingsonderwijs Persoonlijke/ sociale ontwikkeling Omgevingseducatie (NATUUReducatie) 3. natuurklussen 2. natuurklassen 4. buitenspel
20 OUTDOOR EDUCATION Vandaag: I. De tijden veranderen II. Vormen van buitenonderwijs III. Focus op outdoor education IV. Waarom? V. Aandachtspunten en voorbeelden VI. What s next?
21 Zot van buiten, zot van natuur! NATUUR ALS MIDDEL Fysieke buitenactiviteit Persoonlijke en sociale ontwikkeling Educatie (over de omgeving)
22 Focus op openluchtonderwijs Buitenactiviteiten Persoonlijke/ sociale ontwikkeling Educatie over en IN de omgeving Openluchtonderwijs (outdoor education)
23 Kiezen voor openluchtonderwijs Kun je enkel binnen leren?
24 Openluchtonderwijs kan in ALLE VAKKEN en met ALLE LEEFTIJDEN geschiedenis wiskunde - meten taalbeschouwing schrift
25 Openluchtonderwijs kan in ALLE VAKKEN en met ALLE LEEFTIJDEN aardrijkskunde wetenschappen en techniek natuur
26 Openluchtonderwijs Is het wel HAALBAAR?
27 Openluchtonderwijs Is het wel HAALBAAR?
28 Openluchtonderwijs een voorbeeld Inspiratie vanuit Nederland Samenwerkingsverband tussen INAGRO en VIVES Eindwerkproject rond openluchtonderwijs VIVES Tielt (Lieselotte Vandevelde & Maaike Vanhaverbeke) Proefproject in Oostkamp (de Notelaar Oedelem) Uitbreiding en begeleiding van nieuwe boerderijscholen (Houthulst, Sint-Baafs-Vijve, Koolskamp)
29 Openluchtonderwijs een voorbeeld 10 à 20 WEKEN Telkens op dezelfde (voor)middag Twee groepen met vaste planning - doorschuifsysteem ACTIVITEIT 1 : pluimvee (eitjes roven, hokken uitmesten, voederen, ) ACTIVITEIT 2 : koeien (koeien voederen, kalverboxen uitmesten, ) Alledaagse klusjes uitvoeren, routine ervaren. Reflecteren op sociale vaardigheid. Het weer voelen en bijhouden. Begeleiding van leerkracht en landbouwer. Leren in een AUTHENTIEKE CONTEXT
30 Buitenactiviteiten Openluchtonderwijs een voorbeeld EDUCATIEF LUIK Persoonlijke/ sociale ontwikkeling Educatie over en IN de omgeving Houthulst ACTIVITEIT : pluimvee (eitjes roven, hokken uitmesten, voeder- en waterbakken verversen, ) Leggen deze kippen eieren van vrije uitloop?
31 Buitenactiviteiten Openluchtonderwijs een voorbeeld EDUCATIEF LUIK Persoonlijke/ sociale ontwikkeling Educatie over en IN de omgeving Sint-Eloois-Vijve ACTIVITEIT : fruit (fruit verpakken, kleinere taken in de boomgaard, ) WISK. = volumeberekening fruitbak WISK. = schatten en afwegen van appels (pakketten) WERO = belang van labelen (wettelijke normen)
32 OUTDOOR EDUCATION Vandaag: I. De tijden veranderen II. Vormen van buitenonderwijs III. Focus op outdoor education IV. Waarom? V. Aandachtspunten en voorbeelden VI. What s next?
33 1. gezondheid en fysieke ontwikkeling Openluchtonderwijs WAAROM?
34 1. gezondheid en fysieke ontwikkeling 2. welzijn Openluchtonderwijs WAAROM?
35 1. gezondheid en fysieke ontwikkeling 2. welzijn 3. leervermogen en concentratie Openluchtonderwijs WAAROM?
36 Openluchtonderwijs WAAROM? 1. gezondheid en fysieke ontwikkeling 2. welzijn 3. leervermogen en concentratie 4. duurzaam leven The future will belong to the nature-smart those individuals, families, businesses, and political leaders who develop a deeper understanding of the transformative power of the natural world and who balance the virtual with the real. The more high-tech we become, the more nature we need. Richard Louv
37 1. gezondheid en fysieke ontwikkeling 2. welzijn 3. leervermogen en concentratie 4. duurzaam leven 5. ideale context voor vernieuwingen binnen onderwijs Openluchtonderwijs WAAROM?
38 1. gezondheid en fysieke ontwikkeling 2. welzijn 3. leervermogen en concentratie 4. duurzaam leven 5. ideale context voor vernieuwingen binnen onderwijs 6. omdat we ons als school willen onderscheiden. Openluchtonderwijs WAAROM?
39 OUTDOOR EDUCATION Vandaag: I. De tijden veranderen II. Vormen van buitenonderwijs III. Focus op outdoor education IV. Waarom? V. Aandachtspunten en voorbeelden VI. What s next?
40 Aandachtspunt : OP PERMANENTE BASIS Van forest schools tot outdoor games Van altijd buiten tot elke dag een extra kwartiertje
41 Aandachtspunt : OP PERMANENTE BASIS Van forest schools tot outdoor games Van altijd buiten tot elke dag een extra kwartiertje
42 Aandachtspunt : OP PERMANENTE BASIS Van forest schools tot outdoor games Van altijd buiten tot elke dag een extra kwartiertje
43 Aandachtspunt : OP PERMANENTE BASIS Van forest schools tot outdoor games Van altijd buiten tot elke dag een extra kwartiertje Wat zie ik (nu)? Wat hoor ik (nu)? Wat voel ik (nu)? Wat ruik ik (nu)? Hoe komt dat? NATUUR IS IN EVOLUTIE
44 Aandachtspunt : MULTI-INZETBARE WERKVORMEN Meer info via
45 Dagplanning VAST (natuurlijk) RITUEEL
46 Dagplanning Waldkindergarten Aandachtspunt : VAST RITUEEL
47 Aandachtspunt : IN ALLE WEERSOMSTANDIGHEDEN
48 Aandachtspunt : WEINIG OF GEEN MATERIALEN (of natuurlijke materialen)
49 Aandachtspunt : GEEN UITZONDERLIJKE EN VERRE LOCATIE (= geen gemotoriseerd transport)
50 OUTDOOR EDUCATION Vandaag: I. De tijden veranderen II. Vormen van buitenonderwijs III. Focus op outdoor education IV. Waarom? V. Aandachtspunten en voorbeelden VI. What s next?
51 Openluchtonderwijs WHAT S NEXT? 1 dag per week in het basisonderwijs School@... (school@gavers, school@palingbeek,...) Samenwerking met groendienst Buiten(kleuter)scholen (gekoppeld aan provinciale domeinen) Buitenfaciliteiten op alle scholen (laarzen, )
Vandaag: OUTDOOR EDUCATION OUTDOOR EDUCATION = intens leren in open lucht
OUTDOOR EDUCATION = intens leren in open lucht OUTDOOR EDUCATION Vandaag: Nieuwe inzichten en praktijkvoorbeelden. Natuur in het onderwijs : levensbelangrijk! Jan Allegaert - VIVES Tielt II. Vormen van
Outdoor games Jan Allegaert VIVES Kortrijk
Outdoor games Jan Allegaert VIVES Kortrijk Outdoor games vormen een essentieel onderdeel van outdoor education. Outdoor education is een gezonde mix van fysieke buitenactiviteiten, omgevingsonderwijs (of
Doe locaties 50-dingenlijst
Doe locaties 50-dingenlijst De 50-dingenlijst Er zijn 50 dingen in de natuur die je eigenlijk gedaan moet hebben voor je twaalfde. Hieronder vind je wat leuke locaties zijn voor elke activiteit. De websites
Sophie Tijhuis. Barbara Wyckmans
NAAR EEN IDEE VAN Barbara Wyckmans ILLUSTRATIES Ingrid Van Kogelenberg TEKST Sophie Tijhuis Ingrid Van Kogelenberg Kerensa Verhoosel APPLAUS Dat verdienen jullie, grootouder en kleinkind, bij de start
Draaiboek educatieve pakketten
Draaiboek educatieve pakketten Week van het Bos 2018 Tussen 14 en 21 oktober is het traditiegetrouw tijd voor de Week van het Bos. Rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan: het
Verhalen van binnen en buiten Spel verhalen die in- en uitlopen.
Verhalen van binnen en buiten Spel verhalen die in- en uitlopen. Jolanda Snoek, Elly Hitters, Janneke Hagenaar copyright www.de-actviteit.nl We maken ruimte voor grote verhalen! In beelden zie je hoe spelverhalen
Hoe speelnatuur goed doet
Groene pedagogiek in de naschoolse opvang t Speelhuis Hoe speelnatuur goed doet Kansen voor een betere ontwikkeling van onze kinderen ONZE NATUURBELEVING in onzen tijd speelden we HAAL JE EEN INTENSE HERINNERING
Werken in de praktijk en concrete leerervaringen vormen dan ook het uitgangspunt van School op de Hoeve.
1. Over School@Boerderij School@Boerderij ondersteunt leerkrachten en landbouwers bij het opzetten van een langdurig leertraject op de boerderij gebaseerd op de principes van het openluchtonderwijs. In
50 NATUUR DINGEN DOEN HET GROEN
50 NATUUR DINGEN DOEN IN HET GROEN Dit natuurdingenpaspoort 2014/2015 is van : Naam :. Adres :. Woonplaats : Email : Telefoon : Voorwoord Buiten spelen is leuk! Maar je moet wel kunnen ontdekken, klimmen,
Eerlijk buitenleven. Lodewijk Hoekstra en Nico Wissing
Eerlijk buitenleven Lodewijk Hoekstra en Nico Wissing Eerlijk buitenleven Het duurzame buitenlabel voor u! Inleiding NL label, het platform voor eerlijke en duurzame materialen in de leefomgeving!! Lodewijk
Uitgeverij Schoolsupport
info schooljaar klas mijn juf/meester: Dit ben ik! voornaam:........ naam:........... geboortedatum:.... gsm: e-mailadres:....... Thuis voornaam:.. naam:...... telefoon/gsm: e-mailadres:. beroep:.... In
Groenzone Oerle zuid. Ontdek het mooiste stukje nieuw Oerle. Wendy van Kemenade
Groenzone Oerle zuid Ontdek het mooiste stukje nieuw Oerle Wendy van Kemenade Context Oerle, ons dorp Dia 2 Waarde gebied Elementen in het gebied Waterbergingen* Bos en bomen* Oude houtsingels* Boomgaard,
Biodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979
Biodiversiteits heg 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 www.enand-design.com Voor vogels zijn er plekken gemaakt waarin ze kunnen nestelen,
Leuk, geen activiteiten!
Leuk, geen activiteiten! Onderzoek met kinderen een oefening in terughoudendheid Dr. An Piessens Onderzoekscentrum Kind & Samenleving Waarom onderzoek doen met kinderen? Omdat kinderen hier en nu deel
Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010
Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be
3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur
3 hectare groot veenweide gebied, Amsterdam Westerpark st. Hart voor de Natuur Activiteiten en bereik 2011: Vrije bezoekers: 23.119 NME activiteiten: 1046 Avonturenclubs: 1474 Speciale doelgroepen 20 Openbare
hier weetjes & tips voor ouders beweegt iets een gevarieerd bewegingsaanbod voor jonge kinderen
hier beweegt iets weetjes & tips voor ouders een gevarieerd bewegingsaanbod voor jonge kinderen Als je niet kan springen, landen, lopen, vangen, werpen kan je niet voetballen, tafeltennissen, zwemmen Wat
Gezonde leerlingen presteren beter!
Gezonde leerlingen presteren beter! Wie ben ik? Monique van Ark (ark.van.m@hsleiden.nl) HALO pabo 10 jaar vakleerkracht primair onderwijs 5 jaar coördinator vakleerkrachten en combinatiefunctionarissen
Kijk eens wat ik al kan!
Kijk eens wat ik al kan! De talenten van in beeld De juf kleurt de eilanden waar je graag op vertoeft. De dingen die je daar allemaal doet kunnen je mama en papa hieronder lezen en bekijken. Dit doe jij
Zomervakantie BSO Luchtkasteel/In de Wolken Programma 22 t/m 26 juli : Ontscholen
Zomervakantie BSO /In de Wolken Programma 22 t/m 26 juli : Ontscholen BSO : 06-33870003 BSO In de Wolken: 06-29409645 22-07-2013 Start vakantieherinneringenboek Yoga/meditatie Biologisch koken We gaan
4-7 jaar Scharrelavontuur. 4-7 jaar Scharrelavontuur. Sterke geuren. Aardegeuren. Pluk een blaadje van een plantje.
Sterke geuren Pluk een blaadje van een plantje. Wrijf erover met je vingers, en verkreukel het blaadje een beetje. Ruik nu eens. Laat elkaar je blaadje ruiken. Waar ruikt het naar? Aardegeuren Ga op de
Voor het eerst naar de Pater van der Geldschool
Voor het eerst naar de Pater van der Geldschool s Morgens word je naar school gebracht door papa, mama, opa of oma. Het wachten op de speelplaats Het binnenkomen Om 5 voor half 9 gaat de zoemer; de juffen
Naam: Kim Sanders, Michelle Hoogma en Fabiënne van Hoorn Klas: 1G Evenement: Herfstwandeling/Kabouterpad
Naam: Kim Sanders, Michelle Hoogma en Fabiënne van Hoorn Klas: 1G Evenement: Herfstwandeling/Kabouterpad Beginsituatie Doelgroep beschrijven: Doelgroep: Kleuters, groep 1 en 2 (4,5 en 6 jarige) Aantal
Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5
Een hoort erbij! Over dieren uit een ei groepen 3-5 1. Een ei hoort erbij Veel dieren leggen eieren: vogels en vissen. Maar ook insecten leggen kleine eitjes. Uit dat eitje komt een klein diertje. Dat
In dit boekje onderzoek je jouw eigen relatie met de natuur. Je kunt er gedachtes, ideeën en dingen die je belangrijk vindt, in verzamelen.
Binnenkort bezoek je met je klas de theatervoorstelling lshl, Indianenwijsheid voor de 21e eeuw. Het Filiaal theatermakers heeft deze voorstelling gemaakt. We maakten eerder de voorstelling Enkeltje Mars.
Gezonde leerlingen presteren beter!
Gezonde leerlingen presteren beter! Wie ben ik? Monique van Ark HALO pabo Vakleerkracht en groepsleerkracht primair onderwijs Coördinator vakleerkrachten en combinatiefunctionarissen Leiden Docent bewegingsonderwijs
Activiteiten bij De Helderse Vallei - maart 2016
dinsdag 1 maart en donderdag 3 maart: Aan de slag op de kinderboerderij 14.30-16.00 uur Kom kijken welke dieren er allemaal op de kinderboerderij leven! Je ontdekt hoe de dieren heten, wat ze eten, welk
Eerlijk buitenleven. Lodewijk Hoekstra en Nico Wissing
Eerlijk buitenleven Lodewijk Hoekstra en Nico Wissing Eerlijk buitenleven Het duurzame buitenlabel voor jou! Inleiding Er is een groeiende behoefte aan producten en materialen die een minder grote impact
Hooge Heide - Zondag 30 september Mariaburgbos Rosmalen
Hooge Heide - Zondag 30 september Mariaburgbos Rosmalen In Hooge Heide organiseren we op 30 september de Grote Groene Deltadag. De hele zondag kun je terecht voor allerlei sportieve en avontuurlijke activiteiten.
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten
Locatie de Boomhut. Molenweg 4 6225 NC Maastricht tel: 043-3631793 info@bso-deboomhut.nl www.bso-deboomhut.nl. Locatie t Huis
Locatie de Boomhut Molenweg 4 6225 NC Maastricht tel: 043-3631793 Locatie t Huis Oranjeplein 96 6224 KV Maastricht tel: 043-7519717 1 Visie & opzet Ontdekken, beleven en grenzen verleggen, dàt is BSO DE
de aap hoe ziet het jong van het dier eruit en hoeveel jongen krijgt het dier? wat is er speciaal aan het dier?
Infokaarten oerwouddieren een schat aan woorden Dieren R Ontdek het oerwoud R Nog veel meer ontdekken blad 1 van 5 de aap waar woont het dier? wat eet het dier? hoe ziet het jong van het dier eruit en
MOS duurzame scholen straffe scholen GoodPlanet Belgium I I I
Mijn natuurbeleving MOS duurzame scholen straffe scholen I www.mosvlaanderen.be GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d Edimbourg I Brussel 1050 Bruxelles I T +32 (0)2 893 08 08 I www.goodplanet.be
(omgeving) kleuters Graad 1 Graad 2 Graad 3 kleuters Graad 1 Graad 2 Graad 3 verzamelen + info opzoeken waarneming van bomen
Algemeen Actieplan Thema Afvalpreve entie sept. okt. nov. dec. jan. feb. maart april MOS-ACTIES (schoolniveau) de groene omgeving, een milieubewuste school bijsturing van de tetrabrik, sensibilisering
Ecologie van het leren
Ecologie van het leren Beneluxconferentie dr Manon C.P. Ruijters MLD Apeldoorn 17 oktober 2013 Ecologisch? Ecologie is verbindingen en samenhang diversiteit interacties tussen organismen en hun omgeving
geeft de planten water
geeft de planten water 1. Regenverhaal regengeluiden nabootsen Geef de kinderen allerlei kosteloos materiaal waarmee ze mogen experimenteren. Ze proberen hiermee regengeluiden te produceren. Mogelijkheden:
Wat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Junglegymles. Op expeditie
Junglegymles Op expeditie Ga je mee? Op expeditie in de jungle? Pak je rugzak maar en vergeet je verrekijker niet. We gaan op pad. Onderweg komen we van alles tegen. Omgevallen boomstammen, een rivier,
Inhoud Trainersmap Verdieping
Inhoud Trainersmap Verdieping 2 Module 9 Taal Module 10 Rekenen/wiskunde en Science (basisonderwijs) Module 11 Sociaal-emotionele ontwikkeling - verdieping Module 12 Sensomotorische ontwikkeling - verdieping
TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016
TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 @NATUURISEENFEEST.NL Serieuze maar toch vrolijke trainingen. Natuur is een Feest biedt praktische
26 augustus PS De gedichten zijn op volgorde van inzending
26 augustus 2014 Wij werken deze periode Nederlands aan Poëzie en de Ik ben van gedichten van klas 7A waren zo ont-zet-tend mooi, dat we ze graag delen met wie ze lezen wil. Geniet ervan! - klas 7A en
VERNIEUWD STUDIEAANBOD VAN HET 1 STE LEERJAAR A 2014-2015
VERNIEUWD STUDIEAANBOD VAN HET 1 STE LEERJAAR A 2014-2015 WIJZIGINGEN STUDIEAANBOD 1 STE LEERJAAR A Waarom? interesse talenten observatie oriënteren 2 STUDIEAANBOD 2013-2014 1 STE LEERJAAR A Agro- en biotechnieken
Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3
1. Omgaan met jezelf, met en met volwassenen Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3 Zelfbeeld Sociaal gedrag belangstelling voor andere kinderen, maar houden weinig rekening met de ander
Bevindingen huiswerkenquête schooljaar 2013-2014
Bevindingen huiswerkenquête schooljaar 2013-2014 1. Resultaten ouderbevraging 1. De meest voorgekomen antwoorden zijn: - Het inoefenen van geziene leerstof. - Het is een vorm van controle door en voor
inhoud blz. Inleiding 1. De afvalberg 2. Soorten afval 3. Vier belangrijke stappen 4. Voorkomen 5. Opnieuw gebruiken 6. Afval als bran dstof
Afval inhoud blz. Inleiding 3 1. De afvalberg 4 2. Soorten afval 5 3. Vier belangrijke stappen 7 4. Voorkomen 8 5. Opnieuw gebruiken 9 6. Afval als bran dstof 11 7. Naar de stortplaats 12 8. Filmpjes 14
Basislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal
Basislessen Bewegingsonderwijs in de speelzaal 34 Aan de methodereeks Basislessen Bewegingsonderwijs is een nieuw deel toegevoegd. Een methode bewegingsonderwijs voor kleuters in de speelzaal. Het lijvige
DE TALENTENARCHIPEL. Basisschool Pastoor Dergent /NIX ism CEGO
DE TALENTENARCHIPEL Basisschool Pastoor Dergent /NIX ism CEGO Toelichting voor de ouders bij de verschillende eilanden. Muziekeiland Genieten van muziek en manieren zoeken om zelf muziek te maken, om te
- we luisterden naar een leuk verhaal over sloddervossen (Bedankt Saar!)? - we zelf een werkje met een boom konden scheuren?
Week van 10 tot 14 oktober 2016 Project: Het bos (bladeren en noten) - We van Helder prachtige mini - kabouters kregen? We bouwden er mooie kabouterdorpen voor. - we luisterden naar een leuk verhaal over
Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten
Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig
Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM. Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht
Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht Hoe zijn we tot STEM-onderwijs gekomen? Project robot. een drietal
SchoolConnect. Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië!
SchoolConnect Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië! SchoolConnect SchoolConnect is een programma van stichting Joni. Het is een samenwerkingsverband tussen scholen in Nederland
Auditieve oefeningen bij het thema: de kinderboerderij
Auditieve oefeningen bij het thema: de kinderboerderij Boek van de week: 1; Kinderboerderij; Betty Sluyzer 2; Kinderboerderij/kijkdoosserie 3; Het grote voorleesboek van de Kinderboerderij 4; Boeken over
De knapzak voor de kleuterschool/1 ste graad
Beste ouders, De knapzak voor de kleuterschool/1 ste graad Dit is het knapzakje van de tweede kleuterklas. Waar is uw kleuter knap in? Wat zijn zijn/haar talenten? Uw kind is volop bezig die te ontdekken,
Groepsgids. Groep 4/5/6
Groepsgids Groep 4/5/6 Wie werken er in de groepen 4-5-6: Jessica van Kempen Carla van Baarsen Moniek Campschreur j.vankempen@dezonnepoort.nl c.vanbaarsen@dezonnepoort.nl m.campschreur@dezonnepoort.nl
...het is vakantie! Het thema voor deze zomer is Summer Vibes!
...het is vakantie! Het thema voor deze zomer is Summer Vibes! In dit boekje vindt u alle activiteiten die we rond dit thema tijdens de zomervakantie doen. We gaan lekker veel naar buiten en doen super
Thema 3 Dieren en planten
Les 3.1 Landschappen. 1. De appelboom 1. Een boom waarin appels groeien. 1. 3. 2. Bloeien 2. Planten en struiken hebben bloemen 3. Het weiland 3. Een stuk land waar gras op groeit en koeien en schapen
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau
Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit de Jeugherberg van Malmedy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen
Meten wat je wilt weten
... toetsing team Hoe maak je goede toetsvragen? Meten wat je wilt weten Een goede toets is een middel waarmee kinderen kunnen laten zien over welke vaardigheden ze beschikken. Het kan aan de dag leggen
Mijn Uitdagingen SUCCES!
Ben je toe aan meer? Dan zul je met onze uitdagingen wel even zoet zijn! Wij hebben voor jou allerlei leuke, spannende en motiverende uitdagingen op een rijtje gezet. Je kunt deze lijst gebruiken als een
Bijlage 1: Stappenplan hoe werknemers te
Bijlage 1: Stappenplan hoe werknemers te bewegen tot scholing en opleiding Doel van dit stappenplan is aan te geven hoe P&O leidinggevenden kan helpen bij het selecteren van de doelgroep, het voeren van
Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen
Tussendoelen sociaal - emotionele ontwikkeling - Relatie met andere kinderen 1. Kijkt veel naar andere kinderen. 1. Kan speelgoed met andere kinderen 1. Zoekt contact met andere kinderen 1. Kan een emotionele
Park De Veldpost Badhoevedorp
Park De Veldpost Badhoevedorp Beeldverslag inbreng herkend-avond 1 april 2015 Introductie Dit beeldverslag doet verslag van de 2 e participatie avond die op 1 april 2015 is georganiseerd voor het toekomstige
De kip. De geschiedenis van de kip. Kenmerken van de kip
De kip Kippen zijn er in alle soorten en maten. Misschien kennen we de kip wel het beste uit de supermarkt, verpakt in folie, liggend in de koeling. Hier hebben we het over kippenvlees, maar hieronder
Natuurwijs Opvoeden. NME, dat doe je samen. 12 december 2013
Natuurwijs Opvoeden NME, dat doe je samen 12 december 2013 Inhoud Wie is Bram Wolthoorn Natuurwijs opvoeden gaat over de verbinding van kind met de natuur Bram Wolthoorn Groenschrijver Met Roger Klaassen
1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving
Pedagogisch Beleidsplan 1.1. Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving Een veilige en vertrouwde omgeving is de basis van waaruit een kind zich kan gaan ontwikkelen. Het is dus belangrijk dat
Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs!
Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Welkom! Allereerst bedankt voor het downloaden van deze planner! Deze planner gaat jou helpen om SLiM te plannen. Je gaat leren
De vier seizoenen in de boomgaard
Verantwoordelijke uitgever: Ann Cloet - Tel 056.860.150 De vier seizoenen in de boomgaard Draaiboek de animatie rond «Boomgaard» Voornaam:... Realisatie : CRIE Moeskroen en (Stad Moeskroen) Editie Jaar
KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019
KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019 goed kiezen is als een puzzel maken zorg ervoor dat je alle goede puzzelstukjes verzamelt Kiezen voor het secundair onderwijs
REPORTAGE: DE APPELTUIN (LEUVEN)
NOTA REPORTAGE: DE APPELTUIN (LEUVEN) Datum: 1 september 2010 REPORTAGE: DE APPELTUIN (LEUVEN) 1 september 2010 pagina 1 > 10 1 Freinetschool De Appeltuin 1.1 KORT Adres Weldadigheidsstraat 74 3000 Leuven
Centrale Zandwinning Weert. Van primaire zandwinkel naar gebiedsontwikkeling
Centrale Zandwinning Weert Van primaire zandwinkel naar gebiedsontwikkeling Centrale Zandwinning Weert Situatie Medio 2015: specie uit huidige winning definitief op De continuïteit van een lokale werkgever
FOLDER CHEMOTHERAPIE EN BEWEGEN. Door de Discipline Groep Paramedisch SKION 23 februari 2012
FOLDER CHEMOTHERAPIE EN BEWEGEN Door de Discipline Groep Paramedisch SKION 23 februari 2012 CHEMOTHERAPIE EN BEWEGEN Deze folder is geschreven om u te informeren over het effect van de behandeling voor
Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal
Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincies van Nederland. Iedereen
Oefening buikademhaling
Omgaan met stress Oefening buikademhaling Adem langzaam in gedurende drie tellen (door je neus) Adem langzaam uit gedurende vijf tellen (door je mond) Leg je hand op je buik om te voelen of je buik beweegt:
CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle
Onderzoekscentrum Preventie Overgewicht CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in ZWOLLE Een onderzoek naar het eet- en beweeggedrag van leerlingen van de 2 e klas
Het gedicht Kampioen
Het gedicht Kampioen Bibliografie: Robben, J. (2009). Zullen we een bos beginnen? Breda: De Geus. Thema: gekke talenten Korte inhoud: Gekke talenten zoals het maken van de lekkerste spaghettipindakaaskoffie,
Biotoopstudie THEMA 7
THEMA 7 Biotoopstudie In dit thema ga je op ontdekking in een biotoop. Door waarnemingen zoek je naar biotische factoren. Door metingen bepaal je enkele abiotische factoren van de lucht en de bodem. Je
De pedagogisch medewerker in de thematische buitenschoolse opvang. Hoofdstuk 21
274 De pedagogisch medewerker in de thematische buitenschoolse opvang Kevin (11): Op dinsdag gaan Tim en ik naar de buiten-bso. Op andere dagen blijven we in de gewone bso. Ik heb altijd zin in dinsdag.
LOPKE OVERZICHT ALGEMENE FICHES, VERHALEN EN ACTIVITEITENFICHES DERDE KLEUTERKLAS. ECEGO-Expertisecentrum voor Ervaringsgericht Onderwijs
LOPKE OVERZICHT ALGEMENE FICHES, VERHALEN EN ACTIVITEITENFICHES DERDE KLEUTERKLAS ECEGO-Expertisecentrum voor Ervaringsgericht Onderwijs Overzicht algemene fiches Lopke 3 de kleuterklas: algemene fiche
Strandlopers en Notenkrakers
Week 1: 13 t/m 17 juli 2015 Maandag 13-07: Op de eerste dag van de zomervakantie gaan wij verkoeling zoeken in het water en chillen in het bubbelbad. Waar kunnen we deze elementen beter vinden dan in het
BSO De Dolfijn De Tuimelaars en De Zeesterren
Vakantie Activiteiten Thema: Dromen Datum: maandag 7 t/m vrijdag 11 juli Dromen dat we winnen! Maandag: 7 juli Dinsdag: 8 juli Woensdag: 9 juli Donderdag: 10 juli Vrijdag: 11 juli Week 1 De droom is natuurlijk
Tussendoortjes boerderijklas
Tussendoortjes boerderijklas Beginsituatie 65 leerlingen: mogelijkheid tot verdelen in 2 e (34 lln) en 3 e leerjaar (31 lln) Grasveld/pleintje ter beschikking 1) Muziek: zoek het dierengeluid (10min) Elke
Programmaboekje 2019 Groepsbegeleiding Jeugd Gronsveld
Programmaboekje 2019 Groepsbegeleiding Jeugd Gronsveld Programmaboekje Groepsbegeleiding Jeugd Locatie Gronsveld Dit is het programmaboekje voor de Groepsbegeleiding Jeugd, locatie Gronsveld. In dit boekje
Opdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Voor het eerst naar school
Voor het eerst naar school Welkom op De Wonderboom Uw kind gaat binnenkort voor het eerst naar school. We wensen jullie een fijne tijd toe op De Wonderboom. Dit boekje informeert over verschillende zaken
Een eigen verbouwing. Omdat ik het leuk vind om te verbouwen en leuk dat elk groepje een eigen verbouwing had. 19 maart 2015, Anne Remmerswaal
Een eigen verbouwing Omdat ik het leuk vind om te verbouwen en leuk dat elk groepje een eigen verbouwing had. 19 maart 2015, Anne Remmerswaal Educatie- en Competentiestudies (ECS), Wageningen Universiteit
REPORTAGE: SPEELTERREIN JOEPLA (LOCHRISTI)
NOTA REPORTAGE: SPEELTERREIN JOEPLA (LOCHRISTI) Datum: 1 augustus 2007 REPORTAGE: SPEELTERREIN JOEPLA (LOCHRISTI) 1 augustus 2007 pagina 1 > 5 1 Speelterrein Joepla (Lochristi) 1.1 KORT In t kort Ligging/adres
1 JOHAN CRUYFF FOUNDATION SCHOOLPLEIN14
1 JOHAN CRUYFF FOUNDATION SCHOOLPLEIN14 2 JOHAN CRUYFF FOUNDATION SCHOOLPLEIN14 De Johan Cruyff Foundation brengt jeugd in beweging Wat kan ík doen om de jeugd in beweging te krijgen? Het is de vraag die
- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Groepsgids Groep 7-8
Groepsgids 2017-2018 Groep 7-8 Wie werken er in de groepen 7/8: Monique van Gemert Simon van Nieuwland m.vangemert@dezonnepoort.nl s.vannieuwland@dezonnepoort.nl De Bruggenbouwers maandag dinsdag (gymdag)
Moshi gaat met het vliegtuig naar Malawi
Malawi Auditieve analyse: 1.2 Eén en twee lettergrepen 1.3 Drie of meer lettergrepen Auditieve synthese 4.1 Lettergrepen samenvoegen tot een woord 4.2 Letters samenvoegen tot een woord Zon varken Malawi
Algemene info eerste graad
Algemene info eerste graad Leerlingen die instappen in de eerste graad secundair onderwijs, stappen een andere onderwijswereld binnen. Plots zijn er veel meer vakken, veel meer leerkrachten, andere aandachtspunten,
Meten en Meetkunde Meester
Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 10 april 2015 Meten en Meetkunde Meester Wat: Thema: Plaats: Wanneer: Tijd: Kosten: Aanmelden en informatie: Rekendag voor Pabo- studenten Meten en meetkunde CHE,
Vakantieprogramma BSO Woldkasteel
Vakantieprogramma BSO Woldkasteel Zomer 2014 Beste ouder(s)/verzorger(s) en kinderen, Dit jaar hebben wij voor jullie een zomervakantieboekje gemaakt, waarin jullie alles kunnen lezen over het verloop
Adem voor het Kind, Educatie: recht op Natuur, recht doen aan het kind
Adem voor het Kind, Educatie: recht op Natuur, recht doen aan het kind Utrecht, 26 oktober 2011 drs. R.M. van Raaij, ministerie EL&I, directie Kennis en Innovatie, secr. NME en LvDO 0 Rechten van het Kind
De menselijke maat: Een wetenschappelijke onderbouwing Gerben Westerhof & Ernst Bohlmeijer
De menselijke maat: Een wetenschappelijke onderbouwing Gerben Westerhof & Ernst Bohlmeijer 1 Een praktijkvoorbeeld De verzorgende helpt de bewoner zich aan te kleden en pakt de deodorant. Bewoner: Ga weg
Ons opvoedingsproject
Ons opvoedingsproject Vrije Zelfstandige Kleuterschool Melsele Een school met kiemkracht Inhoud van dit opvoedingsproject: Vijf opdrachten van een katholieke basisschool Woordbeeld van onze school Belangrijke
- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal
Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincie Utrecht. Iedereen die in Utrecht
Studiedag Duurzame Ontwikkeling
Studiedag Duurzame Ontwikkeling Wanneer je een schip wilt bouwen, breng dan geen mensen bij elkaar om hout aan te slepen, werktekeningen te maken, taken te verdelen en werk te plannen, maar leer de mensen