CENTRAAL INSTITUUT VOORLANDBOUWKUNDIG ONDERZOEK WAGENINGEN. GestencildeMededelingen Jaargang1955 nr 8

Transcriptie

1 1 CENTRAAL INSTITUUT VOORLANDBOUWKUNDIG ONDERZOEK WAGENINGEN GestencildeMededelingen Jaargang1955 nr 8 DEBENADERINGVANDEVOEDERWAARDEVANGEBROEID HOOIOPGRONDVAN CHEMISCH ONDERZOEK Dr W.B. DeijsenIrS. Bosch.\b M'bb

2

3 - 1 - I.INLEIDING Ineen vroegere publicatie overdetoerekeningvande voederwaardevanruwvoedermiddelenop grondvandechemische analyse (GestencildeMeded. vanhetc.i.l.o.nr 11,jaargang 1950) vermelddend.kappelleen W.B. D E U S opp.7het volgendeoverdeberekeningvanhetgehalteaan verteerbaarruw eiwitendezetmeelwaarde vangebroeidhooi; "Bij matig ofsterkgebroeidhooienander abnormaal hooi wordthetgehalte aan verteerbaarruweiwit (runderen) verkregen doorhetgehalte aanverteerbaarruweiwit (pepsine-hcl) indedroge stofteverminderen met1,8. Voorzwaargebroeidhooikan doorgebrek aandierproeven geenbetrekking voordezetmeelwaarde enderuwe celstof wordenvastgesteld.ditbrengt mede,dateenzetmeelwaardeberekening zeertwijfelachtig wordt". Het wasdustot nutoenietmogelijkvangebroeidhooi opeenenigszinsbetrouwbarewijze dezetmeelwaarde opgrond vanchemisch onderzoekteberekenen. Bovendienisde bovengenoemdeberekeningswijze voor hetverteerbaarruweiwit (runderen) metbehulp vandeaftrekvan1,8van het verteerbaar ruweiwit (peps.-hcl)slechts eenzeerruwebenaderingvande meest juiste waarde. Teneinde dezeleemten bijdeberekening vande voederwaardevangebroeidhooizogoedmogelijk aante vullen, werden in1952en1953doordr N.D.DIJKSTRAvanhet Rijkslandbouwproefstationte HoorninsamenwerkingmetIr D.VANDERSCHAAF vanhetc.i.l.o. onderzoekingen verricht. Drie puntenhaddendaarbijdebijzondereaandacht? 1.Dedoordebroeiveroorzaakte kwalitatieve veranderingvan devoederwaarde van het hooi. 2. De vraag,ofde bij verteringsproevengevondenvoederwaarde metbehulpvan laboratoriummethodenkanwordenbenaderd. 3. Hetzoeken naareenobjectievemaatstaf voordebeoordeling vandematevan broei. Eenverslagvanderesultatenvanditonderzoek isdoor N.D.DIJKSTRA end.van DER SCHAAEsamengesteld terpublicatie in "VerslagenvanLandbouwkundige Onderzoekingen" (ter perse). Naderebijzonderhedenovereenobjectievemaatstafvoor debeoordeling vandematevanbroeiwordendoord.vander SCHAAP, W.B. DEUS ens. BOSCHgepubliceerd in het Jaarverslag vanhetc.i.l.o. over 1954 (ter perse). IndevolgendeHoofdstukken zullen wijinhetkortde methodenaangevenvoordeberekeningvandevoederwaardevan gebroeid hooi.dedaarbijgebruikte gegevenszijnontleendaan debovenvermelde publicaties. II. DE METINGVAN DEKLEURVANGEBROEIDHOOI Teneinde demate vanbroei opeenobjectievewijzein een. cijfer vastteleggen, wordthetvolgendevoorschrift gevolgd' 1 g van het gemalenoffijngekniptehooiwordt met100 mlvan een natriumcarbonaat-oplossing (5$) gedurende 5 minuten gekooktaan eenterugvloeikoeler. Naafkoelingwordthet extractgefiltreerd endaarna met 4delenwaterverdund. Van

4

5 dezeverdunde oplossingwordtbij540m/<-eneenspleetwijdte van0,05mmdeoptischedichtheid (D =-logvandetransmissie) bepaald tenopzichtevaneenblanco oplossing (natriumcarbonaat 1$) metbehulp vaneen Beekman DU spectrophotometer (ouvette 1 cm). Dealdusbepaalde optischedichtheidvan bovengenoemde oplossing,vermenigvuldigd met 1000, wordt debroeikleur genoemd. Wanneer men nietbeschikt overeen Beekman DUspectrophotometerkan menvoorde metingvandekleur ookandere colorimeters gebruiken. Wij vergelekenderesultaten, verkregen metde Beekman (A), metdeoptische dichtheden, bepaaldmet eendrietalandere toestellen, ni.; B Unicam SP600 0 Ilford-filter nr604 DLumetron400 A Omde metdedrie andere colorimetersgevonden waarden voordeoptische dichtheid (1000 x D)teherleiden totdie voorde Beekman kan onderstaande tabel wordengebruikt. Zoals wasteverwachten, werdenmetdebeide spectrophotometers (BeekmanDUenUnicam SP600)dezelfdewaardengevonden. Tabel 1. Optische dichthedenvan hooi-extract, 1 op 5 verdund ( 1000 x D) A : Beekman;540 ny^,cuvette 1cm B : Unicam SP600; 540 m/«,cuvette 1cm C : Ilford-filter nr 604; cuvette 1cm D : Lumetron400 A;filter 530, inwendige diam.reageerbuis 15,8 mm B C D

6

7 3 - III.DE BENADERING VAN HET GEHALTE AAN VERTEERBAAR RUW EIWIT (RUNDEREN) VANGEBROEIDHOOI Voor hooi,dat weinig of nietgebroeidheeft, kanhet gehalte aan verteerbaar ruweiwit (runderen) worden berekend met dedoordijkstra gegevenformule. (Deveevoeding in nieuwe banen,landbouwjk3 (1951) p.13.) V» =0,771 (x' -13) +0,030 (m' - 9) +7,265 V' = vre, x' re, m' =asgehalte,allesinde ds. DIJKSTRAmerktdaarbij op; "Decoëfficiënt0,030, geplaatst voordeterm met m',iszo klein,datdezeterm slechts weiniggewichtinde schaallegt. Wanneerhetasgehaltemaar weinigvan 9 afwijkt, kandezeterm vervallen". Wanneer mendezeformule toepastop hooi,datwelgebroeid heeft,vindt menvolgensderecente onderzoekingenvandijkstra envanderschaaetehogewaarden voor vre.depercentuele correctie (Dr) vandezewaardewordt gevondenvolgensonderstaandeformule: D =-0, x X 2 +0,6989 x X -73,6 (ï = broeikleur,1000 x D). Hetverband tussen X en D kanworden afgelezen inonderstaandetabel. Tabel 2 Depercentuele correctie (Dr) vanhetverteerbaarruw eiwit (runderen)in verbandmetdebroeikleur (Xj X D Wanneerdebroeikleur minder dan121bedraagt, behoeft geencorrectietewordentoegepast. Bij broeikleurenhoger dan450kanalspercentuele aftrek 90 wordenaangenomen. IV. DEBENADERINGVANDEZETMEELWAARDEVANGEBROEID HOOI Voordeberekeningvandezetmeelwaarde vannietof weinig gebroeidhooiwordt deformule gebruikt,die DIJKSTRA geeftin "Deveevoeding in nieuwe banen" p. 15. Z«=-1,666 (y' -32) -1,004 (m' - 9) +38,06 Z' =ZW, y' =rc en m' =asgehalte,allesinde ds.

8

9 - 4 - Deze zetmeelwaardekanook wordenafgelezenintabel5» p. 8, vaneerdergenoemde GestencildeMededelingvanhet C.I.Ii.0. nr11 (1950). Uitdelaatste onderzoekingenvandijkstra envander SCHAAP volgt,datvoorgebroeidhooidealdus gevondenzetmeelwaardemoet wordenverlaagd. Depercentuele correctie (D z )vindtmenvolgensde formulei D z =0,1338 x X -16,06 X =broeikleur (1000 x D) Hetverband tussen X en D z kanwordenafgelezen inonderstaande tabel. Tabel 3 Depercentuele correctie (D^) vande zetmeelwaarde in verbandmet debroeikleur (X) X D z V. DEVISUELEBEOORDELINGVANDE MATEVANBROEI Wij hebben onsafgevraagd ofhetvoorpraktijkonderzoek mogelijkisdekleur vangebroeid hooiendaarmede ookde mate vanbroei langszuivervisueleweg ten naastebijvastte stellen.daartoe verzamelde D.VANDER SOHAAEeennegental monstershooi met oplopendematevanbroei. Vandezenegen standaardmonsters werd ophetc.i.l.0-.dekleurvanhet extractbepaaldmetbehulpvan een Beekman DUspectrophotometer (ziehoofstuk II),Demonsterskregencijfersvan 0 t/m 8.Indevolgende tabelv/ordendespectrophotometrisch bepaalde cijfersvoordekleurgegeven.

10

11 - 5 _ Tabel 4 Dekleurenvaneenstandaardreeksvan 9 monstersgebroeidhooi Nrv.h.monster Kleur (1000 x D) Volgens tabellen 2en 3 D r D Z Wij hebbenaanvankelijk getrachtdekleurder 9 monsters fotografischvast teleggen.dit stuitte opgrote foto-technischemoeilijkheden.daarna werden 9 buisjesvan goeddoorzichtigkleurloos plastica(lengte 12cm,diameteruitwendig 20 mm,inwendig 16 mm)steviggevuld metde 9afzonderlijke monsters hooi.debuisjeswaren aanweerskanten gesloten met eenrondplastic schijfje. Metbehulpvan deze standaardserie gaven 18verschillende onderzoekers onafhankelijk vanelkaareenbroeicijfer aan26 monsters hooi,diein verschillendematehaddengebroeid. Daartoewerd eenaanbeide zijden openplasticbuisjevan dezelfde afmetingengevuldmethette onderzoeken hooien vergeleken met destandaardserie.dekleurcijfers (1000 xd, bepaaldmet de BeekmanDUspectrophotometer)varieerdenvoor dezemonstersvan 126tot 658. Aan eendrietalzeerzwaar gebroeidemonsters (1000 x D>600)werd dooralle onderzoekers het cijfer^ 8toegekend. Hetbleek,datde beoordelingenvande18onderzoekers onderlingweinigverschildenendatdegegeven volgordevan dematevanbroei bijde26 monstersgoed overeenkwammetde gemeten waarden. Voordepraktijk zalhetopgrondvanbovenstaande waarnemingen voldoende zijn, wanneer metbehulpvaneen dergelijke "broeischaal"inplasticbuisjes eenbroeicijfer wordtbepaald. Daarvoorishet nodig,datverschillende instanties (laboratoriavoorgewasonderzoek, voorlichtingsdiensten)overidentieke broeischalenbeschikken.voorts moet danbekend zijn metwelke optische dichtheid (Beekman)elk nummer vande broeischaalovereenkomtemetbehulpvandeze broeischaal ishet dan mogelijk indepraktijk, waar menniet debeschikkingheeft overeencolorimeter,depercentuele verminderingvanhet gehalte aan vre en vandezwtengevolge vanbroei teschatten. N.B.Deintabel 4vermelde cijfersgeldenuitsluitend voor de op hetc.i.1.0, bij wijzevanproefsamengestelde serie en kunnendusniet zonder meer wordengebruiktvoorandere dergelijke broeiseries,die eventueelindetoekomst voorde praktijk zullen worden gemaakt. x )Heldergepolijst plexiglas, Techn. Bureau "Reputabel", Weesp.

12

13 - 6 - VI.VOORBEELDEN VOORDEBEREKENINGVANVREENZWVANGEBROEID HOOI Analyse; re 16,9$ re 28,0$ as 10,29è Kleur (Beekman) 412 Indiendit hooiweinigof niet gebroeid had,zou men volgens hoofdstukhlvinden;vre =10,3$en volgenshoofdstuk 1% ZW = 43,5. In verbandmet debroei dienendevolgende correcties te worden aangebracht (zie tabellen 2en3)» Voorvre : 0,87 x 10,3 = 9,0$ VoorZW ; 0,39 x43,5 =17,0 Het gehalte aanvrewordt dus 1 10,3-9,0 =1,3$ende zetmeelwaarde: 43,5-17,0 =26,5 (afgerond 26). 2.Lichtgebroeidhooi Analyse ; re 14,0$ re 32,1$ as 11,2$ Bijgebruik vandein hoofdstuk V genoemde kleurschaal werd gevonden,datdekleurvanhethooiligttussendievan debuisjes 3en4. Ditkomt ongeveer overeen met 1000 x D = 180.Voor weinig ofnietgebroeidhooizou menvinden;vre = 8,1$ enzw = 35,7. Correcties (tabel4) Voorvre ; 0,28 x 8,1 = 2,3$ VoorZW ; 0,08 x 35,7 =2,9 Hetgehalte aanvrewordt dus;8,1-2,3 =5,8$ ende zetmeelwaarde;35,7-2,9 =32,8 (afgerond 33). f te- S ex.

14 1... H f*