SPECIALISATIE TOT PASTORAAL SUPERVISOR Supervisie door en voor levensbeschouwelijke professionals

Transcriptie

1 SPECIALISATIE TOT PASTORAAL SUPERVISOR Supervisie door en voor levensbeschouwelijke professionals Raad voor Klinische Pastorale Vorming & Pastorale Supervisie in Nederland

2 Inleiding Pastorale supervisie is een leermethode bedoeld voor professionals zoals pastores, predikanten, geestelijk verzorgers/begeleiders en imams. In hun werk staat de religieuze of geestelijke dimensie van het bestaan centraal. Juist deze dimensie van het bestaan staat de laatste jaren weer volop in de aandacht. De culturele en maatschappelijk context waarin levensbeschouwelijke professionals hun werk doen is sterk veranderd. Het religieuze veld is zeer divers en geïndividualiseerd, en wordt vaak aangeduid met de overkoepelende termen zingeving en spiritualiteit. Innerlijke beleving en persoonlijke betrokkenheid staan daarbij centraal. Mensen zoeken en vinden zingeving en levensoriëntatie steeds minder binnen de traditionele levensbeschouwingen en religies. De grote verhalen zijn hun vanzelfsprekende zeggingskracht kwijt en religieuze organisaties zijn minder belangrijk geworden. Religie en spiritualiteit zijn niet langer het exclusieve domein van de kerken. Professionals voor wie de geestelijke dimensie corebusiness is, moeten zich in dit breed uitwaaierende veld van religie, spiritualiteit en zingeving opnieuw positioneren. Spiritualiteit,religie en cultuur zijn ten diepste met elkaar verweven en beïnvloeden elkaar wederzijds. Van levensbeschouwelijke professionals en supervisoren mag daarom naast de kritische openheid naar hun eigen achtergrond en traditie, ook een open kritische houding worden verwacht naar maatschappij en cultuur, en de wijze waarop het spirituele zich in die maatschappij en cultuur manifesteert. Levensbeschouwelijke professionals hebben communicatieve en reflectieve competenties gemeen met andere hulpverlenende beroepen. Hun eigen identiteit komt vooral naar voren in hermeneutische en mystagogische competenties. De focus van hun werk ligt in het helpen verbinden van religieuze/levensbeschouwelijke teksten, symbolen en praktijken met het persoonlijk leven van mensen bij hun zoeken naar levensoriëntatie en zinvolle ervaringen. De supervisorische begeleiding van levensbeschouwelijke professionals vereist specifieke kennis en inzichten, en een bijzondere bekwaamheid en sensitiviteit. Wanneer levensbeschouwelijke professionals een beroep doen op supervisie, is de reden daarvoor vaak dat zij graag meer zicht willen hebben op welke betekenis het geestelijke heeft in hun concrete werksituatie, op welke bijdrage zij als pastor of geestelijk verzorger in dit kader te bieden hebben, en op de eigen identiteit als pastor of geestelijk verzorger. Om die reden is het van belang dat een supervisor zelf als levensbeschouwelijk werker is ingevoerd in en affiniteit heeft met het gelovig-religieuze, levensbeschouwelijke en symbolische taalveld. Bovendien worden in het beroep eigen karakteristieke werkvormen met het oog op de levensbeschouwelijke communicatie gehanteerd, zoals preken en toespraken; vieringen en andere rituelen; levensbeschouwelijke vorming en bezinningsgroepen.

3 Omdat zingeving/spiritualiteit zowel de focus van het levensbeschouwelijke beroep als het belangrijkste instrument van de levensbeschouwelijke professional is, dient reflectie op de eigen positie in het veld van religie, geloof en spiritualiteit ook belangrijk te zijn voor de supervisor. Wil je mensen begeleiden bij hun spirituele ontwikkeling, dan dien je immers van binnenuit te weten waar je het over hebt en je bewust te zijn van de eigen geestelijke ontwikkeling. Pastorale supervisie is een verbijzondering van supervisie als zodanig. De opleiding tot pastoraal supervisor gaat uit van het generieke Nederlandse supervisiemodel, maar dan toegepast op een specifiek werkveld en concrete beroepssituaties. Voortraject De opleiding tot pastorale supervisie betreft een applicatiecursus bovenop de algemene supervisieopleiding, zoals erkend door de Landelijke Vereniging voor Supervisie en Coaching (LVSC). Deelname aan de vervolgroute pastorale supervisie vereist een voltooide algemene supervisieopleiding. Voor nadere informatie omtrent de (voor)opleiding tot algemeen supervisor zij hier verwezen naar het Bureau LVSC, Sint Canisiussingel 28, 6511 TJ Nijmegen, (024) ; Aspirantsupervisoren kunnen eventueel al eerder instappen in de opleiding tot pastorale supervisie, en wel na het voltooien van het methodisch-didactische deel en de eerste reeks van 15 bijeenkomsten leersupervisie (en eventueel het werkstuk) uit de algemene supervisieopleiding. In dat geval kan de aspirantsupervisor de tweede (vereiste) reeks van 15 bijeenkomsten leersupervisie volgen tijdens de vervolgopleiding bij een door de Raad voor KPV erkende en aangewezen pastoraal supervisor. Deze serie geldt tevens als tweede reeks in het kader van de LVSC-registratie. Indien een aspirantsupervisor nog geen werkstuk heeft geschreven dat geëist wordt voor de LVSC registratie, kan dit werkstuk ook gemaakt worden over een onderwerp in het kader van pastorale supervisie, onder begeleiding van een LVSC-geregistreerd docent supervisiekunde. Voorwaarden tot toelating Om deel te nemen aan de opleiding tot pastoraal supervisor zijn naast een voltooide supervisieopleiding (erkend door de LVSC: zie boven) noodzakelijk: een universitaire of daaraan gelijkwaardige opleiding theologie, religiewetenschap of humanistiek. Klinische Pastorale Vorming en/of een vergelijkbare voortgezette scholing; tenminste vier jaar werkervaring als pastor, predikant, geestelijk verzorger/ begeleider of imam.

4 Verder is het noodzakelijk dat de deelnemer gedurende de opleiding een eigen actuele praktijk van supervisie heeft aan pastores, predikanten, geestelijk verzorgers/begeleiders en/of studenten, en deze praktijk kan inbrengen. Als minimale begeleidingspraktijk tijdens de opleiding geldt een totaal van minimaal 2 van de volgende trajecten: - een reeks individuele begeleiding van 10 x 1 uur; - een reeks groepsbegeleiding van 10 x 2 1/2 uur; - een triade (begeleiding van 2 supervisanten) van 10 x 2 uur. Opleidingsdoelen Doel van de opleiding is het ontwikkelen van het vermogen het eigen supervisorschap te specificeren naar het pastorale supervisorschap: bekwaamheid in het supervisorisch begeleiden van levensbeschouwelijke professionals die werken met specifieke vormen van levensbeschouwelijke communicatie; de bekwaamheid om supervisanten te begeleiden ten aanzien van hun hermeneutische en mystagogische competenties; bekwaamheid om begeleiding en leerdoelen en middelen af te stemmen op specifieke leervragen en taken van pastorale supervisanten; bekwaamheid om pastorale supervisie op micro-, meso- en macroniveau te doordenken in relatie tot praktisch-theologische en humanistische vragen en eisen rond professionalisering; bekwaamheid om modellen en concepten uit de praktische theologie en de humanistiek in het supervisorische handelen te integreren. Opzet De vervolgopleiding tot pastoraal supervisor bestaat uit 11 dagen, bestaande uit 10 dagen rond pastorale supervisie en communicatie en een slotdag toegespitst op de bespreking van leernotities en werkstukken. Opleiders Drs. Hennie Kievit is als trainer KPV en geestelijk verzorger verbonden aan GGzCentraal te Amersfoort. Tevens is zij bij de Raad voor KPV&PS en bij de LVSC geregistreerd als (pastoraal) supervisor, leersupervisor en docent supervisiekunde. raadkpv.wordpress.com/register-supervisoren Prof.dr. Hetty Zock is bijzonder hoogleraar Religie en Geestelijke Gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen en zelfstandig gevestigd trainer & coach. Zij is bij de Raad voor de KPV&PS en bij de LVSC geregistreerd als (pastoraal) supervisor. en De organisatie wordt in opdracht van de Raad voor Klinische Pastorale Vorming & Pastorale Supervisie verzorgd door de PTHU.

5 Programma Inhoud Tijdens de training leren de deelnemers stil te staan bij wat pastorale supervisie inhoudt en bij hun motivatie voor pastorale supervisie en leren zij reflecteren op specifieke dilemma s en thema s die een rol kunnen spelen bij het geven van supervisie aan levensbeschouwelijke professionals. Verder staat centraal het leren superviseren van de wijze waarop de supervisant de kerntaken (gesprek en ritueel handelen) van het werk realiseert. Op alle dagen van de opleiding wordt, mede aan de hand van recente theorie uit de praktische theologie en de praktische humanistiek doordenking van de ingebrachte casuïstiek beoefend. Opzet De opleiding omvat 11 dagen van 6,5 uur; één keer per twee of drie weken. Elke cursusdag omvat een thematisch georiënteerd werkcollege incl. literatuurbespreking en een practicum. De deelnemer geeft tijdens de opleiding supervisie, bij voorkeur in verschillende vormen (individueel, triade, kleine groep) en in verschillende contexten (cliënt, organisatie, opleiding). Deze ervaringen vormen het materiaal waarover in de opleiding wordt gereflecteerd. Thema s die aan de orde komen zijn: het levensverhaal in supervisie spirituele identiteit pastorale/existentiële thema s geestelijke gezondheid werken met verbatims, modellen van preekbespreking en religieuze biografie leiderschap en organisatie Een uitgebreide studiegids met het programma, literatuur en opdrachten verschijnt in het voorjaar van Certificaat Bij deelname wordt een 100% aanwezigheid verondersteld. In het totale traject kan bij hoge uitzondering in totaal één dag worden gemist. Voor die eventueel gemiste dagdelen dient de deelnemer een vervangende opdracht te verrichten. Aan het eind van het opleidingstraject schrijven deelnemers een leerprocesnota en een werkstuk. Deelnemers die de opleiding met goed gevolg hebben afgerond, ontvangen een getuigschrift. Accreditatie Accreditatie wordt aangevraagd bij de LVSC en het SKGV. De SPS wordt erkend als specialisatie in het kader van de PE van de PKN.

6 Registratie De opleiding tot pastorale supervisie opent de mogelijkheid tot registratie als pastoraal supervisor door de Raad voor Klinische Pastorale Vorming & Pastorale Supervisie in Nederland (Raad voor KPV&PS). Groepsgrootte Minimaal 6 en maximaal 12 deelnemers. Studielast De totale studielast van de opleiding bedraagt 350 uur (12,5 ECTS). Daarbij bedragen de contacturen 77 uur, voorbereiding (literatuur, opdrachten, verslagen) 193 uur, leerprocesnota en afsluitend werkstuk 80 uur. De afsluitende leernota's en werkstukken worden besproken op de slotdag. Praktische informatie Data De opleiding wordt gegeven op vrijdagen van uur te Amersfoort. Data: 28 augustus, 18 september, 9 oktober, 30 oktober, 27 november en 18 december 2020; 22 januari, 12 februari, 5 maart, 26 maart en 23 april Kosten Deelnemersprijs 3200,- incl. reader en koffie/thee. Er is een lijst met fondsen waar u een beroep op kunt doen (informatie te verkrijgen bij de trainers). Informatie Inlichtingen zijn te verkrijgen bij: Drs. Hennie Kievit, h.kievit@ggzcentraal.nl, tel: of Prof. dr. Hetty Zock, t.h.zock@rug.nl, tel: Aanmelding Opgave via aanmeldingsformulier, schriftelijk of per te richten aan de opleidingscoördinator: Dr. Theo Witkamp, ltwitkamp@pthu.nl, tel: Protestantse Theologische Universiteit, Postbus 7161, 1007 MC Amsterdam.