De romantiek van het reizen. magazine. de droomreizen van Acteurskoppel Caroline de Bruijn en Erik de Vogel N 1. een uitgave van staalbankiers

Transcriptie

1 voorjaar 2013 staalmagazine 1 N 1 magazine voorjaar 2013 jaargang 10 een uitgave van staalbankiers De romantiek van het reizen de droomreizen van Acteurskoppel Caroline de Bruijn en Erik de Vogel

2 COLOFON 2 voorjaar 2013 staalmagazine 3 Inhoud Staal Magazine verschijnt drie maal per jaar en wordt verspreid onder cliënten en relaties van Staalbankiers. Jaargang 10, nummer 1 Hoofdredacteur Angela Looyé Eindredacteur Maureen Land, Maters & Hermsen 01 & Staalbankiers Voorwoord Pierre Huurman Nieuws Column Frits Wester Vraagbaak Economie Asset Class: Equity Resources Investeren met impact Beste lezer, editorial Tropisch warm door Angela Looyé Redactieraad Van link naar rechts Nicole van de Hoeve, Linda van Hesse, Kosterus Wildschut, Maureen Land, Henrietta Smeekes en Angela Looyé. Niet op de foto: Erik Boelm. Vormgeving Achmea Creatieve Diensten BEELDREDACTIE Mascha Baarda en Stephan van den Burg, Maters & Hermsen Lithografie en drukwerk Schuttersmagazijn BV Indien u vragen heeft of informatie wilt over in Staal Magazine behandelde onderwerpen, dan kunt u contact opnemen met uw contactpersoon of Angela Looyé via telefoon nr (070) of angela.looye@staalbankiers.nl. Als u geen prijs stelt op het ontvangen van ons magazine dan kunt u dit aan uw contactpersoon doorgeven of schriftelijk aangeven bij: Staalbankiers, Postbus 327, 2501 CH Den Haag. De droom van Caroline De Bruijn en Erik de Vogel Miljoenen televisiekijkers kennen ze: Ludo en Janine uit GTST. Ze vormen al jaren een stel in Neerlands bekendste soap. Ook in het echte leven zijn de acteurs Caroline De Bruijn en Erik de Vogel samen. Naast samenleven en samen werken, is samen reizen hetgeen ze het liefste doen. Jaren geleden maakten ze al een reisprogramma voor Joop van de Ende, Van hier tot Tokio. Sindsdien is het blijven kriebelen en nu, twaalf jaar later komt hun droom uit: ze produceren hun eigen reisprogramma Romancing the Globe. Inmiddels zijn er zes afleveringen uitgezonden bij RTL4, nog online te bekijken op de site Het format is van henzelf, net als de productie en de redactie. Erik: We wilden het programma vormgeven naar onze eigen smaak, zonder concessies aan bijvoorbeeld reclamemakers. Dat is goed gelukt. Romancing the Globe is anders dan andere reis programma s. Niet gericht op singles met een rugzak, maar op mensen die graag sámen reizen. Zoals Erik en Caroline dat zelf doen. Een reisprogramma dat ook gaat over de romantiek van het reizen zelf: in een piepklein vliegtuigje, in een vissersbootje of op een kameel. Slapen in een nomadentent of een sprookjespaleis. Een zelf gevangen visje eten op een verlaten strand. Op heel bijzondere plekken zijn, en bijzondere dingen doen. Stuk voor stuk onbetaalbare ervaringen. Caroline: Dat sprak ook MasterCard aan, sinds kort sponsor van het programma. Daar zijn we natuurlijk heel erg blij mee. Tekst Maureen Land (Cover)fotografie Ton Zonneveld Disclaimer Deze publicatie is uitsluitend bedoeld ter informatie en is geen aanbod noch een uit nodiging om een financieel instrument te kopen of te verkopen of om deel te nemen in een bepaalde beleggingstrategie. Elk voorbeeld gegeven in deze publicatie, geldt enkel ter nadere uitleg van het betreffende product. Aan deze voorbeelden kunnen geen rechten worden ontleend. Potentiële beleggers moeten zich bewust zijn van de risico s verbonden aan financiële instrumenten en moeten alleen overgaan tot een investeringsbeslissing met betrekking tot deze producten na voldoende beraad, in overleg met hun eigen adviseurs, waarbij in overweging moet worden genomen of deze producten passen binnen hun eigen risicoprofiel. Hoewel de in deze publicatie gestelde feiten en verstrekte opinies als juist worden verondersteld en zijn gebaseerd op betrouwbare bronnen, aanvaardt Staalbankiers geen enkele aansprakelijkheid voor enige schade in welke vorm dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud daarvan. Staalbankiers wijst op de mogelijkheid dat bepaalde informatie in deze publicatie na verloop van tijd verouderd is. De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst Financiën Het bankiersvak anno 2013 Multi Asset Fonds Ex-Artesia cliënt Hans Vermeulen Lifestyle Arnoud Greidanus, toproeier Met pensioen? No way! Gespot voor u De wijn van Peter Roorda Jong golftalent De droomreizen van Caroline De Bruijn en Erik de Vogel Goede doelen Speeltuinorganisatie NUSO 12 ethiek Vertrouwen, ethiek en integriteit spelen meer dan ooit een rol in het vak van bankier. Vijf Staalbankiers aan het woord. 36 verbinding De speeltuin verbindt jong en oud en is een ontmoetingsplek in de wijk. Rolf Oosterbaan van Speeltuinvereniging NUSO over het nut onze speeltuinen. Voor u ligt het voorjaarsnummer van Staal Magazine. Een voorjaar dat wel bijzonder koud is begonnen. Omdat we voor dit nummer een cover met een zonnig en zomers tintje in gedachten hadden en er geen ruimte is voor fotoreportages in verre exotische oorden, moesten we op zoek naar een geschikte, weersbestendige locatie. Covermodel Caroline De Bruijn kwam met de oplossing. De prachtige Hortus Botanicus ( in Amsterdam, één van de oudste botanische tuinen ter wereld. Een oase van rust aan de rand van het hectische centrum van de hoofdstad. Op een zonnige, maar ijskoude dinsdag stapten we de warme en vochtige tropische kas binnen. Van -1 C naar +30 C in twee seconden. Fotograaf Ton Zonneveld had een sfeervol plekje uitgezocht, precies daar waar de felle winterzon door het glas scheen. En het sfeervolle plekje met nog zo n tien graden extra opwarmde. Ondanks de hitte en hoge luchtvochtigheid bleven Caroline en partner Erik de Vogel vriendelijk en professioneel. Met een prachtige serie foto s als resultaat. In dit nummer van Staal Magazine vindt u ook een column van Frits Wester, politiek verslaggever en commentator bij RTL én onze nieuwe columnist. Dat hij sinds kort tegen de crisis en het doem denken in - ook ondernemer is, leest u op pagina 25. Dat het nog steeds economisch onzekere tijden zijn, moge (helaas) duidelijk zijn. Gelukkig houden we bij Staalbankiers het hoofd koel met een gedegen beleggingsstrategie en bankiers die zich niet snel van de wijs laten brengen. Op pagina 12 vertellen vijf collega s hoe zij in deze tijden tegen het bankiersvak aankijken. Ik wens u veel leesplezier! Angela Looyé is Hoofdredacteur van Staal Magazine Staalbankiers N.V., statutair ge vestigd te Den Haag aan de Lange Hout straat 8, 2511 CW, is ingeschreven bij de KvK Haaglanden onder nummer Staalbankiers is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële markten ( te Amsterdam. Voor meer informatie over het toezicht op Staalbankiers N.V. kunt u bellen naar de toezichtlijn van de AFM Reproductie, geheel of gedeeltelijk, is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van Staalbankiers. Deze publicatie is vervaardigd op 9 april P.S. Ideeën, vragen en/of opmerkingen over het magazine? Stuur ze naar redactie@staalbankiers.nl.

3 4 nieuws voorjaar 2013 staalmagazine 5 In dit magazine staat zoals u gewend bent een economisch artikel van collega Hans Smits. Helaas is dit zijn laatste artikel, Hans is plotseling overleden. Zijn overlijden heeft ons allemaal erg geraakt en brengt verwarring en verdriet. In een bedrijf als het onze kent iedereen elkaar en werken we intensief samen. We zijn meer dan elkaars collega. We wensen zijn naasten veel sterkte. Zoals u weet is onze langetermijnstrategie erop gericht om u zo goed als mogelijk te adviseren over het bereiken van uw doel stellingen. In 2012 hebben we daarom onze organisatie verder aangescherpt en hebben we onze diensten uitgebreid. Dit jaar zullen we hier mee doorgaan. Dat vergt veel van de collega s en het is dan ook heel goed te merken dat de samenwerking en betrokkenheid binnen ons bedrijf uitstekend is. Daarmee bereiken we snel de resultaten die we wensen. Het is mijn overtuiging dat we in deze tijd juist deze waarden moeten blijven koesteren. Samenwerken doen we niet alleen binnen de bank, maar ook met u. Want door elkaar goed te kennen en te weten wat u beweegt, wat u belangrijk vindt en wat u wilt bereiken, kun nen wij onze dienstverlening verbeteren en beter op u afstemmen. Dat vinden wij belang rijk en wij kijken dan ook uit naar de toekomst die we samen in gaan. In dit magazine laten we u kennis maken met een aantal collega's, we hopen dat u dat een nog beter beeld krijgt van uw bank en haar medewerkers. Staalbankiers is de eerste maanden van 2013 enerverend begonnen met de overeenkomst die we hebben gesloten met GE Artesia Bank. Ik wil in het bijzonder aan u als cliënt van GE Artesia Bank het volgende graag kwijt: wij begrijpen dat het voor u als Pierre Huurman is de Directievoorzitter van Staalbankiers voorwoord Samen door Pierre Huurman cliënt geen goed bericht was dat uw private bank haar activi teiten heeft gestaakt, maar wij zullen er alles aan doen om de overgang naar Staalbankiers zo prettig en soepel mogelijk te laten verlopen. De afgelopen maanden hebben we met u kennis mogen maken en inmiddels hebben velen van u al een nieuwe Staalbankier. Graag wil ik u persoonlijk danken voor uw vertrouwen in onze bank. Het is voor ons de eerste keer dat we op deze wijze nieuwe cliënten mogen verwelkomen. We kennen al jaren een gestage groei van cliënten, bijna altijd voortkomend uit de introductie door bestaande cliënten. Maar u heeft niet gevraagd om Staalbankiers. Dat beseffen wij en daarom is de uitdaging voor ons extra groot. We zullen we de komende jaren aan u moeten laten zien dat we voor u een passende bank zijn. Zoals u weet richt Staalbankiers zich op de lange termijn en is ook onze beleggings strategie hier op gericht. We raken niet in paniek van de waan van de dag. Met betrek king tot de financiële crisis is er helaas geen sprake meer van de waan van de dag, het is inmiddels een meerjarige ontwikkeling. Gelukkig past onze beleggingsstrategie goed bij deze volatiele omstandigheden en zijn we het jaar voor u ook weer goed begonnen. Dat draagt bij aan een goed gevoel, dat wordt versterkt door de prima samenwerking die ik ook persoonlijk ervaar met u als cliënt en dagelijks meemaak met de collega's binnen onze bank. Graag wens ik u een fijn voorjaar toe met vele zonnige momenten. nieuwsbrief Wij houden u graag op de hoogte van veranderingen bij Staalbankiers. Dat doen we met het Staal Magazine, op onze website en sinds kort ook per met een nieuws brief. In deze nieuwsbrief, die ongeveer zes keer per jaar zal Om u meer mee te geven dan artikelen alleen is dit Staal Magazine op een paar pagina s verrijkt met Layar - aangeduid met bovenstaand icoon. Als dit icoon bij een artikel staat zijn er extra media toegevoegd die u kunt bekijken via de Layarapp op uw smartphone. We nemen u bijvoorbeeld mee achter de schermen bij de covershoot. Dit moet u doen om de filmpjes te bekijken: Stap 1 Download de Layar-app voor android of iphone. Stap 2 Open Layar bij het artikel met het Layarlogo door uw spartphone boven de pagina te houden en te druk op tap to view. Stap 3 Kijk, luister en lees verder. We horen graag wat u van deze verrijking vindt. redactie@staalbankiers.nl verschijnen, vindt u interessante informatie en achter gronden bij de actuali teiten. Wilt u op de mailinglist van de nieuws brief van Staalbankiers? Geef dit dan door aan uw bankier of stuur een mailtje met uw gegevens naar marketing@staalbankiers.nl. Koersen Staalbankiers Multi Asset Fondsen In dit nummer van Staal Magazine vindt u een artikel over de onlangs geïntroduceerde Staalbankiers Multi Asset Fondsen. De koersen van deze fondsen vindt u dagelijks in De Financiële Telegraaf, in de rubriek beleggingsproducten zonder beursnotering. Meer over de Staalbankiers Multi Asset Fondsen op pagina 28 en natuurlijk op onze website Kijk mee met Layar

4 6 Economie voorjaar 2013 staalmagazine 7 Equity Resources: Voeding voor de economie Staalbankiers heeft zijn beleggingen onderverdeeld in zestien asset classes of beleggingscategorieën. In dit nummer van Staal Magazine houden we één asset class onder de loep: Equity Resources of natuurlijke hulpbronnen. Al twee decennia garant voor een goed rendement. Over sluiting van kerncentrales, winning van schaliegas en de schaarste van zeldzame aardmetalen. Tekst Hans Smits & René Lamers Illustratie Rhonald Blommestijn De aandelencategorie Resources is binnen het beleggingspakket van Staalbankiers met 4,7 procent geen grote. Sinds 1995 was er een gemiddeld rendement van 6,6 procent per jaar, tegenover bijvoor beeld 1,5 procent voor Financials. Onder Resources vallen alle soorten energiebronnen zoals olie, gas, kernenergie, windenergie en zonne-energie én grondstoffen zoals goud, chemie, uranium en kolen. Deze twee categorieën waren zo met elkaar verweven - uit grondstoffen als uranium en kolen kun je óók energie winnen dat ze zijn samengevoegd tot één beleggings categorie, natuurlijke hulpbronnen. Binnen Resources speelt een aantal grote ont wikkelingen waar we bijna dagelijks in de media over horen en lezen. Schaliegaswinning, sluiting van kerncentrales in Japan en Duitsland en de Energiewende die in Duitsland plaatsvindt ten gunste van duurzame energie. Het zijn de belangrijkste factoren voor een veranderende markt waar aardolie niet langer de alleen heerschappij heeft. wikkeld en daardoor kostbaar en onrendabel. Dankzij nieuwe technologieën is winning nu wel rendabel. Grote voorraden zijn bekend in Noord-Amerika, Latijns-Amerika, Noord- Afrika, Zuid-Afrika, Polen, Zuid-Frankrijk, China en Australië. Vooral in de Verenigde Staten en Canada neemt de winning nu een vlucht. In de VS is de gasprijs niet gekoppeld aan de olie prijs, waardoor deze slechts een kwart van de aard gasprijs in Europa bedraagt. De Amerikaanse industrie stapt massaal over op het goedkope schaliegas, wat voor investeringen in het spoornet zorgt ten behoeve van gastransport. Kolen centrales worden gesloten en de overgebleven kolen gaan tegen dumpprijzen naar Europa. Het stuit op weerstand van de milieubeweging. Die milieubeweging verzet zich in de VS ook tegen de winning van schaliegas. Hierbij worden namelijk chemicaliën gebruikt. Bovendien is winning alleen mogelijk met een techniek van trillingen (fracking), die de steenlaag een beetje breken, zodat het gas vrijkomt en opgevangen kan worden. De milieubeweging, met prominente Amerikanen als Yoko Ono en Liv Tyler voorop, vreest dat door het barsten van het steen schade lijke grondverzakkingen kunnen ontstaan. Ondanks verzet, verandert de snel opkomende schaliegaswinning nu al de Schaliegas Schaliegas heeft de kenmerken van aardgas, maar zit in leisteenlagen in gebergten of op grote diepten. De winning ervan was lange tijd ingeoliemarkt. Als poten tieel netto-exporteur van brandstoffen zijn de VS dadelijk niet meer zo afhankelijk van olie uit het Midden-Oosten. De economische, maar ook de geopolitieke waarde van olie neemt daardoor af. Wie nu op de oliemarkt olie bestelt voor over vijf jaar, betaalt minder dan voor een oliebestelling voor over een maand of een jaar. Wanneer eco no mische grootmacht China óók zijn schaliegas voorraden gaat aanboren, kan de druk op de olieprijs nog verder afnemen. China zal minder behoefte hebben aan strategische olievoorraden. Schaliegasvoorraden zouden ook andere landen een heel andere positie op de energiemarkt kunnen geven. tsunami Ook in Europa, zelfs in Neder land, komen grote hoeveel heden schaliegas voor. In ons land komt de winning echter nog niet op gang. Er is politiek en maatschappelijk verzet tegen de eventuele milieugevolgen van winning. De overheid onderzoekt momenteel de mogelijkheden van schaliegas winning, maar proefboringen staan ze niet toe. Shell maakte in maart bekend niet geïnteresseerd te zijn in schalie gaswinning in Nederland. Voorlopig gaan er nog veel fossiele brandstoffen naar Europa.

5 8 voorjaar 2013 staalmagazine 9 Naast de goedkope steenkool uit de VS, gaat het om olie en gas ter vervanging van de kernenergieproductie in Duitsland. Na de tsunami van 11 maart 2011 voor de Japanse kust en de daarop volgende kernramp, besloot de Duitse regering direct zeven oude kern centrales te sluiten en vóór 2022 nog tien andere centrales. Op dat moment maakte kernenergie 22 procent uit van de totale energiebehoefte in Duitsland. Een deel dat nu geheel moet komen uit duurzame energie. Dat vraagt grote invester ingen in zonne-en windenergie, maar ook tijd. Vooralsnog is Duitsland dus aangewezen op de import van dure fossiele brandstoffen waardoor de energie prijzen snel stijgen, tot onvrede van de industrie. Het is daarom de vraag of de Energiewende het verkiezingsjaar 2014 in Duitsland overleeft. uitgelicht: Zeldzame aardmetalen Wie had tien jaar geleden van zeldzame aardmetalen als dysprosium en neodymium gehoord? Toen waren ook nog niet zoveel mensen met mobiele telefoons, mp3 s en andere kleine apparaten. Voor dit soort microtechnologische toepassingen zijn de rare earth elements (REE) uiterst geschikt. Sinds ze meer gewoon zijn geworden, is ook de vraag naar de zeventien soorten zeldzame aardmetalen explosief gestegen. Eigenlijk is zeldzaam verkeerd gekozen. Er blijken grote voorraden van te zijn, alleen is de winning met de huidige technieken nog moeilijk en duur. De grootste bekende voor raden liggen in China. Dat land beheerst zo n 90 procent van de wereldproductie. Andere, kleinere producenten zijn India, Brazilië, Maleisië en enkele voormalige Sovjetrepu bliek en. Op de bodem van de Grote Oceaan liggen ook grote voorraden, zij het in lichtere concentraties. China heeft al drie keer exportquota voor zeldzame aardmetalen opgelegd: in % procent, in % en in %. De prijzen stegen daardoor explosief. De prijs van ceriumoxide (gebruikt in witte leds, permanente magneten, katalysators, zelf reinigende ovens en UV-absorberend glas) steeg van 3,75 dollar per kilo in 2009 naar 150 dollar in Vorig jaar kelderden de prijzen door illegale dumping vanuit China. Dit nekte jonge bedrijven buiten China, die ook REE willen winnen. Sinds China de exportquota ver lichtte, is de dumping afgenomen en is exploi tatie weer rendabeler. De toekomst voorziet een gunstig rendement voor langere tijd. ijskristallen In Japan lijkt de politiek al te bezwijken onder druk van de toch al door crisis getroffen industrie. Hier werden na de kernramp van 2011 ook kerncentrales gesloten; kernenergie voorzag op dat moment voor 30 procent in de Japanse energie behoefte. In september 2012 kondigde de toenmalige regering-koizumi aan gefaseerd alle centrales te zullen sluiten. De nieuwe regering- Abe, die belooft koste wat kost de lasten voor burgers te zullen verlagen, zei begin maart echter centrales weer te willen opstarten. Misschien weerhoudt de recente geslaagde boring naar methaan gas uit ijskristallen Japan nog van het herstarten van kerncentrales. Dit gas wordt gewonnen op 500 meter onder de zeebodem. Commerciële boring zou vanaf 2016 mogelijk zijn. Dan beschikt het nu nog energieafhanke lijke land over een voorraad gas voor 10 jaar. De wereldwijde voorraad van dit methaangas is mogelijk twee keer zoveel als de huidige voorraad aardgas. Bubble Al deze verschuivingen in energiebronnen en -markten hebben meerdere gevolgen in de asset class Resources. Door het stilleggen van kerncentrales neemt de vraag naar uranium - óók een natuurlijke hulpbron - bijvoorbeeld af. Uraniummijnen zullen hierdoor minder rende ment opleveren. De maatregelen in Duitsland voor duurzame energie raken ook een andere beleggingscategorie: die van de nutsbedrijven (Equity Utilities). Nutsbedrijven moeten meer en meer hun kerncentrales sluiten en investeren in duurzame energie. Ook de categorieën Industrial en Consumer merken de ontwikkelingen bij Resources: bij het spoortransport van schaliegas varen de transportbedrijven wel. En de industriële productie in totaal bereikt een gunstiger rendement dankzij lage gasprijzen. De effecten zijn dus wijd verspreid. Een schets van een aantal ontwikkelingen binnen Resources illustreert waarom Staalbankiers beleggingen afgewogen spreidt over meerdere categorieën. Beleggen in een individuele titel of productgroep brengt veel risico s met zich mee. Rationeel gezien, omdat één bedrijf gevoeliger is voor schommelingen dan een hele categorie met vele sectoren en bedrijven. Ook emotioneel gezien, omdat beleggen in één titel vaak gepaard gaat met emotionele verbondenheid en emoties blind kunnen maken. We zagen tijdens de internetbubble van 1997 tot 2000 dat mensen al hun geld staken in één sector. Op 10 maart 2000 bereikte de Nasdaq Composite daardoor een piek van 5532 punten. Daarna ontdekte de markt dat de IT-markt zwaar overgewaardeerd was. De Nasdaq Com posite daalde vervolgens naar 1109 punten, op 11 oktober Eens te meer werd duidelijk dat risicospreiding belangrijk is. Want uiteindelijk telt het resultaat. Wed niet op één paard Multi Asset Optimalisatie (zie ook pagina 30), de beleggings strategie van Staalbankiers, is gebaseerd op spreiding en beheersing van risico s om maximaal rendement te bereiken. Continu monito ren de porte feuillemanagers en vermogensbeheerders van Staal bankiers de risico s om het beleggingspakket daaraan aan te kunnen passen. Deze strategie houdt een verdeling van het beleggingspakket aan over diverse categorieën. Elk kwartaal bekijkt Staalbankiers of de zestien asset classes zich nog goed tot elkaar ver houden in het totaalpakket. Daarbij tellen vier factoren: marktkapitalisatie: de waarde van een beleggings categorie in de totale markt. volatiliteit: het risico op sterke waardeschommelingen. de verwevenheid met andere categorieën: in hoeverre beïnvloedt de ene categorie andere categorieën of wordt het er zelf door beïnvloed. de verwachte totale winst van de bewuste categorie. Op dit moment hebben overheidsobligaties (18,8%) en onroerend goed (12%) het zwaarste gewicht in de Multi Asset Optimalisatie-portefeuille met een neu traal risicoprofiel; nutsbedrijven zijn met 2,3% het kleinst. Over een termijn van twintig jaar bekeken levert Equity Resources een goed rendement op, maar deze asset class is zeer gevoelig voor de economische cyclus. In de fase van een herstel in de economie zal deze asset class bij de grootste stijgers behoren, terwijl bij een groeivertraging of economische terugval deze asset class tot de mindere asset classes zal behoren. In 2005 bedroeg de stijging 40 procent, in 2008 was er een daling van 42 procent. Asset classes Staalbankiers kent zestien beleggingscategorieën: acht aandelen categorieën (zeven voor ontwikkelde landen plus één voor opkomende landen), drie obli gatiecategorieën en vijf overige categorieën. Aandelen (Equity) (ontwikkelde landen) Financieel (Financials) Farmaceutisch (Pharma) Technologie (Technology) Industrie (Industrial) Natuurlijke hulpbronnen (Resources) Nutsbedrijven (Utility) Consumentenproducten (Consumer) (opkomende landen) Opkomende markten (Emerging) Obligaties (Bonds) (obligatiecategorieën) Overheid (Government) Bedrijfs (Corporate) Opkomende markten (Emerging) (overige categorieën) Hedge funds Goederen (Commodities) Goud (Gold) Onroerend goed (Real estate) Privaat vermogen (Private equity) Deze tekst kwam tot stand met de medewerking van Hans Smits, onze collega Senior Research & Analysis Manager die op 18 februari geheel onverwacht overleed. Dit is het laatste artikel van de vele waar hij aan meewerkte als redactielid van Staal Magazine.

6 10 lifestyle voorjaar 2013 staalmagazine 11 Dromen najagen Mensen die met hun passie bezig zijn en hun dromen verwezenlijken. Dat spreekt ons als Staalbankiers aan. Niet voor niets is onze pay-off Want je leeft maar één keer. Tekst Willemijn Sneep Fotografie Ton Zonneveld Elke dag roeidag Al twaalf jaar roeit Arnoud Greidanus op wereldniveau. Dat doet hij naast zijn promotieonderzoek. Zijn droom? Winnen. collega zei laatst: Oh ja, vrijdag ben je er natuurlijk niet. "Een Dat is je roeidag, toch? Toen dacht ik: Ja, net als zaterdag, zondag, maandag en alle andere dagen. Mensen hebben niet altijd in de gaten dat ik elf keer per week train. De gedachte aan winnen motiveert me. Wedstrijden varen is leuk, winnen is nog leuker. Daarvoor moet je nu eenmaal hard trainen. De mooiste baan ligt bij Luzern, op de Rotsee. Vorig jaar wonnen mijn roeipartner Joris Pijs en ik op die baan goud op de World Cup. Ze noemen het de eerlijkste baan ter wereld: een prachtig bergmeer dat heel beschut tussen heuvels ligt. Vorig jaar was sowieso een goed roei-jaar voor mij. Er was helaas geen plek voor Joris en mij in de Olympische lichte vier. Toen zijn we alleen verder gegaan in een twee zonder stuur man. We hebben nationaal en inter nationaal gescoord, de ene medaille na de andere. We braken drie keer een Neder lands record. Roeien op je tandvlees, je spieren zo verzuurd dat het haast uit je oren spuit, maar je wilt niet opgeven omdat je weet dat je tegenstanders er ook door heen zitten. Het is mooi hoe je elkaar in zo n wedstrijd naar enorme prestaties drijft. Op het WK 2012 in Plovdiv (Bulgarije) finishten we als tweede op 0,07 seconden achter de winnaars. Daar kan ik me nog steeds over opwinden. Als we beter van start waren gegaan hadden we daar gewonnen, dat weet ik zeker. Echt wakker liggen doe ik er niet van. Je moet ook kunnen relativeren, uiteindelijk is het maar een spelletje. Over tien jaar weet niemand meer dat wij toen zilver haalden. Maar alsnog gaan we wel die -0,07 seconden in +0,07 seconden omzetten en wereld kampioen worden. Dat ik zoveel train, is voor mijn vriendin wel eens lastig. Ik probeer het zo te regelen dat ik in het weekend wat meer vrije tijd heb, mijn relatie is me meer waard dan mijn roeicarrière. Ik heb wel geleerd om strak te plannen, het liefst stop ik 25 uur in een werkdag. Als ik aan mijn promotieonderzoek werk op de Technische Universiteit Delft, ben ik zeer efficiënt bezig. Ik promoveer op coatings die oppervlaktewrijving kunnen verminderen, en bijvoorbeeld een roeiboot sneller kunnen laten varen. Door mijn trainingen maak ik kortere dagen dan sommige andere collega s. Een kwartiertje kletsen op de gang of een uitgebreide lunch is er niet bij ik wil altijd zo snel mogelijk weer door. Het is jammer dat ik alleen één keer als reserve naar de Olympische Spelen ben gegaan. Ik ben nu 31 en over twee jaar klaar met promoveren. De ambitie voor Rio heb ik nog niet echt, ik leg me nergens op vast. Mijn roeicarrière bekijk ik van jaar tot jaar. Pas als ik me niet meer volledig kan committeren, dan stop ik.

7 Financiën 12 voorjaar 2013 staalmagazine 13 Bankieren in tijden van onzekerheid Het bankiersvak staat ter discussie. Meer dan ooit spelen thema s als vertrouwen, integriteit en ethiek een rol. Hoe zien de bankiers bij Staalbankiers hun professie anno 2013? Vijf deskundigen vertellen over hun vak. Tekst Sarah Leers Fotografie Timo Sorber Een serieuze sparring partner moet geen ja -knikker zijn Wilco Frikkee, senior private banker, kantoor Haarlem: In vijf jaar tijd is de financiële wereld drastisch ver anderd. Voor mij persoonlijk ging die verande ring gepaard met mijn overstap van een groot bank naar Staalbankiers. Ik ver deel mijn carrière dus in de periode vóór en de periode na de crisis. Het grote verschil tussen Staalbankiers en een grootbank in deze tijd is dat wij nog steeds naar buiten treden. Waar grote banken vooral bezig zijn met het op poetsen van de eigen balans en het veilig stellen van posities, nemen wij de tijd en ruimte om ons te verdiepen in onze cliënten. Misschien nog wel meer dan voorheen. Inmiddels werk ik al 22 jaar in de bankensector en integriteit heeft bij mij altijd bovenaan gestaan. Het is een mooie term voor alles waar het in essentie om draait: het vertrouwen van cliënten krijgen en houden. Sinds de crisis wordt integriteit steeds vaker genoemd, terwijl het altijd op nummer één hoort te staan. Ik vind: als het niet in je zit, dan ben je als bankier sowieso niet op de juiste plek. Een serieuze sparring partner moet geen ja knikker zijn of de cliënt alleen maar naar de mond praten. Om een langetermijnrelatie te kunnen waarborgen is het soms nodig om cliënten te behoeden voor avonturen, door ze te wijzen op de financiële gevolgen van hun keuzes. Onze bestaande cliënten zijn onze ambassa deurs. Het is de grootste beloning voor ons integer handelen als zij nieuwe relaties bij ons intro duceren.

8 14 voorjaar 2013 staalmagazine 15 Sinds de crisis merk je dat het financieel toe zicht is versterkt. Ik vind dat een goede ontwikkeling Nicole van de Hoeve, senior private banker, kantoor Den Haag: de crisis merk je dat het financieel toe zicht vanuit De Neder landsche Bank is versterkt. In Sinds het verleden werden we nooit zo gecontro leerd als nu. Ik vind dat een goede ontwikkeling. Door de grote mate aan verslag legging zou een ander mijn werk meteen kunnen overnemen, mocht dat nodig zijn. Ons vak is nu veel meer onderlegd. Toen ik mijn carrière in de bankensector begon, was het vanzelfsprekend dat je belegde in indivi duele aandelen. Tegenwoordig worden de wensen van de cliënt uitvoerig besproken. De eerste vraag is altijd: wat moet je geld voor jou doen? Is het een aanvulling op je pensioen? Heb je het nodig om straks je kinderen te kunnen laten studeren? Daarna gaan we kijken hoe dat haal baar is. Elk levensverhaal is anders. Ik vind het geweldig dat ik daaraan een bijdrage mag leveren met mijn advies. Voorheen gingen banken ervan uit dat je risico s kon mijden, maar wie belegt, neemt altijd een bepaald risico. Daarin zijn we heel duidelijk naar cliënten, we nemen het mee in ons advies. Cliënten voelen aan dat ons beleggingsadvies volledig onafhankelijk is. Ze weten dat ze bij ons niets hoeven. Als iemand liever spaart dan belegt, dan respecteren we die keuze. Dit werk zou ik graag nog tot mijn 67e willen doen. Maar ik ben wel voorzichtiger geworden naar de buitenwereld toe. Op feestjes kun je niet meer met goed fatsoen zeggen dat je bankier bent, ik noem mezelf liever financieel adviseur. Marcel Geerlings, senior private banker, kantoor Oosterbeek: De afgelopen jaren heeft het vertrouwen in de finan ciële sector een flinke deuk opgelopen. Dat is ontstaan door de enorme complexiteit en onduidelijke activiteiten binnen organisaties. Als je kijkt naar Staalbankiers, dan zie je dat de compactheid van onze organisatie en de transparantie in onze activiteiten ervoor zorgen dat cliënten inzicht hebben in de risico s. Voorheen was de opvatting: met een grote bank kan niets gebeuren. Je ziet nu dat mensen een compacte organisatie steeds meer gaan waarderen.de coöperatieve achtergrond van Achmea, het moederbedrijf van Staalbankiers, spreekt mensen aan. Achmea is geen beurs genoteerd bedrijf en gaat daarmee niet voor winsten op korte termijn. Ik ben zelf zestien jaar geleden begonnen bij Centraal Beheer Achmea en ik merk dat het centraal stellen van de cliënt me in de genen zit. In deze tijd van onzekerheid zijn nieuwe cliënten vaak terughoudend bij het aangaan van lange termijn contracten. Ze zijn bang dat ze er dan aan vast zitten. Onze vermogens beheervormen zijn uiteraard gericht op de langere termijn, maar onze contracten zijn flexibel. Als een cliënt er morgen uit wil stappen, dan kan dat. Natuur lijk weet ook ik niet hoe de toekomst er uit zal zien. Maar ik wil wel samen met de cliënt een financiële planning maken om zijn doel stelling en te realiseren, ook in mindere tijden. De cliënt bepaalt die doelen en wij bewaken het risico dat daarmee gepaard gaat. Ik denk dat wij daar bij Staalbankiers heel realis tisch in zijn. In deze tijd is dat precies waar mensen naar zoeken. De cliënt bepaalt de doelen en wij bewaken het risico

9 16 voorjaar 2013 staalmagazine 17 Linda van Hesse, senior bankier institu tio nele relaties, kantoor Den Haag: heb ik sinds de crisis niet veel verandering gezien. Bij Staalbankiers Eigenlijk hebben we de cliënt altijd centraal gesteld en dat is niet veranderd. Natuur lijk, het imago van bankiers heeft een deuk opgelopen. Ik krijg vaker te maken met negatieve vooroordelen. Maar ik leg dan altijd uit dat wij een andere benadering hebben. Boven dien werk ik binnen Staal bankiers op de institutendesk. Onze institu tio nele relaties zijn meestal non-profit organi saties of goede doelen, zo n 95 procent van hen wil duurzaam beleggen. Sommige cliënten bieden al wel duurzame producten, maar zijn in hun beleggingen nog niet duurzaam. Daar gaan wij dan een traject mee aan. We stellen een handboek duur zaam heid op, waarin staat welke beleggingsopties de organisatie wil uitsluiten of welke ze juist vanwege hun missie willen ondersteunen. Je moet je kunnen inleven in de dilemma s waar deze organisaties mee te maken krijgen, zoals het wegvallen van subsidies en de noodzaak om commerciëler te worden. Ik vind Natuurlijk, het imago van bankiers heeft een deuk opgelopen het een prachtige doelgroep, met mooie partijen zoals het Geldersch Landschap, het Oranjefonds, NSGK en Bio kinderrevalidatie. Het is geweldig om op deze manier iets goeds te doen voor de wereld. Staalbankiers is al tien jaar actief op het gebied van duurzaamheid en inmiddels zijn we er niet meer uniek in. Je ziet ook dat duurzaam beleggen een marketingtool is geworden. Ik ben benieuwd of we de komende jaren ook bij parti culieren een groeiende behoefte aan duurzaam beleggen gaan zien. Als het aan mij ligt, gaan we als bank die kant op. We hebben al laten zien dat we het kunnen. Jeroen van den Belt, senior private banker, kantoor Zwolle: is momenteel een belang rijke factor in de Solvabiliteit bankensector. Ik krijg er regelmatig vragen over als ik met prospects of cliënten aan tafel zit: Hoe betrouwbaar is Staalbankiers? Wat is het risico wanneer ik mijn vermogen bij jullie onderbreng? Dat zijn heel legitieme vragen in deze tijd. Staalbankiers is een kleine, degelijke bank met het hoofdkantoor in Den Haag. In de regio Noordoost was Staalbankiers in het verleden een vrij onbekende bank. Hoewel onze naamsbekendheid in deze regio de laatste jaren sterk is verbeterd, geven we in veel gesprekken uitleg over wie we zijn en wat onze dienst verlening is. Onze balanspositie laat zien dat wij als bank gezond zijn. Daarnaast hebben wij de sterke moeder Achmea achter ons staan. Deze twee punten geven ver trouwen en bieden voldoende comfort voor onze cliënten. Tien jaar geleden zijn we gestopt met het aan bieden van zakelijke en vast goedfinancieringen. Hierdoor verbeter de ons risicoprofiel. Dat blijkt achteraf een goede beslissing te zijn geweest. Staalbankiers neemt geen grote risico s en is op de lange termijn gericht. Dat komt terug in onze dienst verlening en beleggings methodiek. Ik krijg regelmatig vragen over solvabiliteit

10 18 voorjaar 2013 staalmagazine 19 Met pensioen? No way! Mijn doel is om alles in liefde te doen Luc Talen Met 65 met pensioen? Voor velen een fijn vooruitzicht, voor een enkeling niet zaligmakend. Luc Talen, Wendela van Beuningen en Lineke Bruins willen nog niet stoppen met werken. Tekst Hester Sleeking Fotografie Mark Prins Ik hoop het voorbeeld van onze Koningin te kunnen volgen, zegt Luc Talen (1944), directeur van Talens Hout handel in Punthorst. Als ik genoeg gezondheid en levenslust heb, ga ik ook door tot mijn 75e. Maar eigenlijk ben ik nog helemaal niet bezig met stoppen met werken hoor, ik vind het nog veel te leuk. De basis voor Talens Houthandel legde grootvader Klaas Talen in 1919, toen hij begon met houtbewerking. In 1939 nam vader Geert het bedrijf over, in 1961 opgevolgd door Luc. Door de jaren heen groeide het bedrijfje uit tot een complete industrie. We kopen stammen op en verkopen deze weer, op stam of verzaagd, legt Talen uit. Ik doe al heel lang zaken met Fransen, grofweg in het gebied tussen de Marne en Nevers. Door de jaren heen heb ik er veel mensen leren kennen en weet ik precies hoe ik met ze om moet gaan. Ik laat iedereen in zijn waarde. Dat geldt ook voor het bos waar ik mijn hout vandaan haal. Ik loop rond en kijk: is het hier rustig, is het rein, is er regelmaat en een relatie tussen de bomen? Met een boortje doe ik een meting aan de onder kant van de boom. Daarmee bepaal je de kwaliteit van het hout. Samen met de diameter van de boom bepaalt die de waarde. Zo kun je zo maar een stam vinden van duizend euro. Talen kijkt ook achterom in het bos. Bij elke boom die we kappen, vraag ik me af of we iets achterlaten waar de eigenaar de komende jaren ook iets aan heeft. Je kunt door kaalkap in één klap veel geld ver dienen, maar daar hebben de komende generaties niets aan. Onze filosofie is het zorgvuldig en verantwoord kappen van rijpe bomen, zodat de jonge bomen erom heen de kans krijgen om verder te groeien. Mijn doel in mijn werk is om alles in liefde te doen. Ik heb liefde voor het onder nemen, dus maak ik mijn waarde ring kenbaar aan de mensen waarmee ik zaken doe. En ik heb liefde voor de natuur en probeer, door er respectvol mee om te gaan, ervoor te zorgen dat ook toe komstige generaties van mooie bossen kunnen genieten. rustiger aan? Maar wordt het dan toch geen tijd om het rustiger aan te doen? Welnee, zegt Talen. Bovendien: ik doe het al rustiger aan. Vroeger hadden we ook een zagerij, de der de in Nederland, maar die hebben we in 1988 verkocht. Sindsdien is het rustiger hoor. Met 9 kinderen en 22 kleinkinderen is de familie ook een belangrijke tijdbesteding. We hebben een mooi huis in Zwitserland, daar geniet de hele familie van. En ik heb twee dochters die sociaal werk doen in het buitenland. Eén zit nu in Tadzjikistan. En wat dacht u, daar ga ik natuurlijk ook gewoon op de koffie.

11 20 voorjaar 2013 staalmagazine 21 Lineke Bruins (1942) heeft een carrière van ruim drie decennia in de advocatuur achter de rug. Als moeder van drie kinderen rondde ze begin jaren zeventig haar studie rechten af in Leiden. De ideale combinatie, zegt ze over die tijd. Als de kinderen sliepen, kon ik studeren. Na een aantal jaar in het middelbaar onderwijs, volgde een indruk wekkende loopbaan in de advocatuur. Bruins begon als advocaat bij Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn en richtte in 1988 samen met Emma Kostense Krans & van Hilten Advocaten op. In 2006 werd ze deken van de Orde van Advocaten bij de Hoge Raad der Neder landen. Vorig jaar begon Bruins haar eigen bedrijf Bruins Coaching & Advies en begeleidt ze juridische profes sio nals naar nieuw elan in hun werk. Werken is gewoon te leuk om ermee te stoppen, lacht ze. Ik haal veel voldoening uit mijn rol als adviseur en coach. Het is fantas tisch als je mensen kunt helpen om hun probleem op te lossen. Met vragen als zit ik als Je moet blijven oefenen met genieten Lineke Bruins advocaat in de goede sectie? of hoe krijg ik meer plezier in mijn werk? Het mooiste is als je bij iemand het kwartje ziet vallen, zó kan het ook. Bovendien vind ik werken belang rijk om financieel onaf hankelijk te zijn. Dat geeft me een zekere mate van vrijheid. Powervrouw De jarenlange ervaring in de advocatuur heeft haar milder gemaakt, vertelt Bruins. Ik kan beter luisteren dan vroeger. Ik durf met al mijn ervaring advies te geven. En ik kan beter erkennen als er iets niet zo goed is gegaan. Vroeger had ik daar veel meer moeite mee, nu weet ik dat je door fouten te maken juist beter wordt in je werk. Stoppen met werken is op powervrouw Lineke Bruins niet van toepassing, haar nieuwe bedrijf is pas een paar maanden operationeel. Stoppen hangt natuurlijk af van mijn eigen vitaliteit. Zo lang ik gezond ben en er zin in heb, ga ik door. Ik wil in ieder geval nog bereiken dat de naam van mijn nieuwe bedrijf gevestigd is. En tege lijkertijd blijf ik genieten van mijn werk en het leven. Want dat heb ik nooit begrepen: mensen die roepen dat ze na hun pensioen eindelijk kunnen gaan genieten. Absoluut zonde. Je moet altijd genieten, je moet blijven oefenen met genieten. Want als je het te lang niet hebt gedaan, dan kun je het niet meer. Zolang ik het leuk vind, ga ik door Wendela van Beuningen Ik zal nooit zeggen: ik heb alles al gezien. Wendela van Beuningen (1946) is 35 jaar werk zaam in de Haagse makelaar dij, als zzp er bij NassauHuis Makelaardij aan de Nassau laan. Elk huis is verschillend, het is altijd een ver rassing als je over de drempel stapt. Als ze binnenkomen, zie ik aan mensen of een huis bij ze past of niet. Een goede makelaar weet precies welk huis bij zijn klant aansluit en brengt die twee samen. Het vergt mensenkennis en een goed gevoel voor mediation. Dat heb je in je, of niet. Van Beuningen was in verwachting van haar vierde kind, toen ze begon in de makelaar dij. In die tijd waren er nog niet zoveel vrouwelijke make laars. Twee weken na de bevalling begon ik weer met werken. Ik reed destijds in een grote auto en had achterin een babybedje staan. Daar lag de baby in als ik bezichtigingen deed. Dat zou nu niet meer kunnen, maar toen ging dat best. Cursus facebook Inmiddels is het vak veranderd en staat de huizenmarkt onder druk. Voor van Beuningen geen reden om ermee te stoppen. Ik heb klanten die al voor de vierde keer bij mij aankloppen. Als starters kochten ze hun eerste woning via mij, daarna kwamen er kinderen en zochten ze een groter huis. Het is voor die mensen geruststellend dat ik er nog steeds ben om ze bij te staan. Natuurlijk, het is ook een zwaar vak. Ik doe geen tien bezichtigingen meer op één dag. Maar zolang ik klandizie heb, en zolang ik op de hoogte wil blijven van nieuwe ontwikkelingen, ga ik door met werken. Morgen ga ik naar een cursus over Facebook, om de waarde van dit medium voor mij als makelaar te ontdekken. Zolang ik dat leuk vind, ga ik door. De fulltime baan laat zich wel goed combineren met andere bezigheden. Ik heb geen vaste werktijden. Tijdens mijn jaren als makelaar heb ik voor veel instanties vrijwillig bestuurs werk gedaan. Van het Rode Kruis tot het Mauritshuis. Maar dat doe ik nu niet meer. Voor mijn man en mij is de band met onze negen kleinkinderen erg belangrijk. Ik geef mijn klein dochters en hun vriendinnetjes zo af en toe naailes. Ik schilder heel graag en ik ben een filmliefhebber. In de winter, als de dagen kort zijn en er weinig bezicht igingen zijn, ga ik rustig s middags naar de bioscoop. Als ik stop met werken, dan ga ik niet niets zitten doen. Dat past absoluut niet bij me.

12 22 economie april 2013 staalmagazine 23 Investeren met positieve impact De maatschappelijke druk om duurzaam en sociaal verantwoord rendement te halen, is enorm Hoogleraar Harry Hummels Een sociaal of ecologisch wenselijk effect en een goed rendement: dat is in de kern impact investment. Hoogleraar Harry Hummels zoekt voor het Global Impact Investment Network criteria voor die wenselijkheid. Wat goed is, kan je niet alleen uit een transactie afleiden. Tekst Sebastiaan van der Lubben Fotografie Ruud Jonkers Tussen filantropie en winstmaximalisatie zit de nodige ruimte voor investeringsalternatieven. Wie zijn geld niet zonder meer wil weggeven en meer met zijn vermogen wil doen dan het alleen laten groeien, kon tot drie jaar geleden op maar weinig plekken terecht. Er bleek daarvoor een gat in de investeringsmarkt een gat waarin het Global Impact Investment Network (GIIN) dook. Want, signaleerde het netwerk, de mondiale uitdagingen (bevolkingsgroei, alternatieve energie, voedselvraagstuk, duurzaamheid) waarin investeerders hun geld kunnen steken, zijn legio en prangend: ze kunnen die investeringen zelf ook goed gebruiken. Harry Hummels, Europees liaison van het netwerk en hoogleraar Ethiek, Organisatie en Samenleving in Maastricht is vanaf het eerste moment betrokken bij impact investing: Als je claimt dat investeren een positieve impact kan hebben, dan roep je over jezelf af dat je die impact ook moet kunnen aantonen. Ziedaar het bestaansrecht van het GIIN in een notendop. Dan rijst natuurlijk meteen de vraag: kunt u impact ook aantonen? Ja. Hoe dan? Door te meten. Een belangrijke taak van het GIIN is het bepalen van criteria waarmee we kunnen aantonen dat een investering de gewenste impact heeft. Dat is te meten door te kijken naar de mate waarin een investering bijdraagt aan het verminderen van armoede bijvoorbeeld of het verbeteren van toegang tot financiële dienstverlening, het verbeteren van

13 24 voorjaar 2013 staalmagazine 25 de leefomstandigheden, toegang tot onderwijs, schoon water en schone lucht. Er zijn ruim honderdvijftig methoden om de impact van investeringen te kunnen meten. Het GIIN zoekt, dat is een van haar taken, naar een gemeenschappelijke taal; om er voor te zorgen dat we over hetzelfde praten. Een taal waarin impact-investeerders elkaar kunnen aanspreken en verstaan. Waarom zouden we aan het tegengaan van problemen als armoede, milieuproblematiek of toegang tot financiële diensten willen verdienen? Terechte vraag. In veel gevallen omdat de wet ons verplicht ook een rendement te behalen. Vergeet niet dat de investeringen door bijvoorbeeld pensioenfondsen worden gedaan. Die hebben een wettelijke plicht om ervoor te zorgen dat wij straks kunnen genieten van een zeker inkomen. Ze GIIN & Staalbankiers: 'Kennis brengen en kennis halen' Huub ten Holter, Institutendesk Staalbankiers belegt onder meer vermogen van het Leger des Heils een organisatie die graag een (posi tieve) impact bewerk stelligt met haar investeringen. Om te kunnen bepalen of die investe ringen inder daad de armoedegrens optrekken of de inkomens ontwikke ling verbeteren, wil de bank, namens haar cliënt, informatie over die impact. En dat heeft Staalbankiers niet zomaar voor handen. Dat, zegt Huub ten Holter, directeur Instituten, de belangrijkste reden om lid te zijn van het GIIN. We halen kennis over de impact van investeringen en we brengen ken nis over onze ervaringen met micro-financiering en micro-verzeke ringen. Een wisselwerking dus; tussen de wensen van de cliënt, de kennis van de bank en de investerings mogelijkheden met impact. moeten dus een bepaald rendement halen. Tegelijkertijd is de maatschappelijke druk om dat duurzaam en sociaal verantwoord te doen, enorm Impact investeringen zijn daarvoor dus een gulden middenweg? Precies! Eén probleem alleen is dat er nog maar weinig producten of financiële producten zijn waarin institutionele beleggers hun vermogen kunnen investeren. Het GIIN is dan ook voortdurend op zoek naar casussen. We hebben een database, de ImpactBase, waarin iedere investment professional ook particuliere kan zoeken naar investeringsmogelijkheden met een impact. U ook mits u investment professional bent. Kunt u een concreet voorbeeld noemen van zo n investeringsmogelijkheid? Micro-krediet in Kenia. Met investeerders ben ik een tijd geleden gaan kijken bij een groep vrouwen even buiten Nairobi die met microkrediet hun eigen bedrijfjes waren gestart. Bijkomend effect was dat deze vrouwen financieel onafhankelijk werden. Ze hoefden geen geld meer te vragen aan hun echtgenoten, ze verdienden het zelf en konden het dus ook zelf weer uitgeven. Ik vond dat indrukwekkend om te zien hoe trots zij op hun eigen werk waren. Nu is micro-krediet in opspraak geraakt. Zo werden in Pakistan te hoge leningen verschaft, mensen kwamen in ernstige financiële problemen omdat ze waren overgeleverd aan malafide geldverstrekkers die -buiten het zicht van alle goede bedoelingen- ernstige schade hebben aangericht. Klopt. Dat is verschrikkelijk. Wij hebben dan ook een aantal spelregels geformuleerd. Zo mag de lening niet hoger zijn dan mensen kunnen terugbetalen. Er moet gecommuniceerd worden over reële rentes: wat gaan mensen nu precies betalen? We werken alleen met instellingen die zich er ook van vergewissen dat hun cliënten dat begrijpen. Verder streven wij naar het opzetten van kredietbureaus: een soort BKR, zou je kunnen zeggen. Die checkt of een ondernemer al elders een lening heeft uitstaan. En we kijken naar de beloningen van directeuren van micro-kredietverstrekkers: het is niet de bedoeling dat een groot deel van de investering opgaat aan het inkomen van een leninggever. Kortom: de professionalisering is heel erg belangrijk. Ook weer om de impact van een investering te kunnen bepalen. Meer weten? In het oude centrum van Voor burg, een paar honderd meter van mijn huis, staat een gezellig café. Zo n plek waar aan het einde van de dag de grote en kleine actualiteit wordt besproken. Voor wie het zich nog herin nert: zoiets als in de tv-serie Cheers. Een plaats waar veel klanten een vast plekje aan de bar hebben, waar je drankje al klaarstaat voordat je jas uit hebt getrokken en waar geen verschil is in rang of stand. Maar bovenal, het zat ook in de titelsong van de serie, een plaats where everybody knows your name. Zo n kroegje dus. Het café kwam onlangs te koop. Met pijn in het hart moesten de huidige eigenaren van de zaak af. Gewoon omdat het ze te druk werd met hun andere zaak elders in Zuid-Holland. Jammer, jammer, jammer. Want als er iets bepalend is voor de sfeer, dan zijn het wel de mensen achter de bar. Een stroom potentiële kopers kwam column Kroegbaas voorbij. Je zag ze op zaterdagmiddag loeren naar inrichting en klanten. Ik zei wel eens gekscherend tegen de huidige eigenaar: Als je het aan hem of haar verkoopt, kom ik niet meer. Dat wordt niks. Meer en meer begon ik dat nog te menen ook. En ik niet alleen, nog een paar regular costumers dachten er net zo over. U voelt hem al aankomen, ja. Met een paar man hebben wij het café gekocht. Samen met de nieuwe uitbaters. Vooral omdat banken in deze tijd niet al te scheutig zijn als het om horeca gaat, hebben wij het zo opgelost. Mijn moeder van 84 schrok zich een hoedje toen ik het vertelde: Wat, heb je een kroeg gekocht en stop je nu met werken bij RTL? Nee niets van dat alles, ik doe gewoon mee omdat ik het leuk vind. Omdat we het de nieuwe uitbaters, die we kennen en waar we veel vertrou wen in hebben, graag gunnen. En omdat we vinden dat die sociale ontmoetings plek in ons mooie door Frits Wester centrumpje leuk en gezellig moet blijven. En ook omdat ik het wel heel grappig vind te kunnen zeggen dat ik naast journalist en loonslaaf nu ook ondernemer en investeer der ben. Hoe bescheiden ook. Ik heb er dan ook vreselijk veel lol in. Misschien juist ook omdat het een beetje tegen de tijdgeest in gaat. Tegen de crisis en het doem denken in gewoon iets oppakken. Niet onbezonnen maar ook zonder garanties. We zitten nu in de fase van rechtsvorm, vergunningen, openingsfeestje en alles wat verder bij de overdracht komt kijken. En gewoon lekker fantaseren en praten over hoe we het nog leuker kunnen maken. O ja, en natuurlijk de naam. Die gaat veranderen. De definitieve keuze moet nog worden gemaakt. Maar u moet niet gek opkijken als u straks in Voor burg een cafeetje ziet dat Het Torentje heet. Gek, hoe kom ik daar nou weer op. Frits Wester is parlementair verslaggever en presentator voor onder andere RTL Nieuws. In elke uitgave van Staal Magazine schrijft hij over zaken die hem bezighouden.

14 lifestyle 26 voorjaar 2013 staalmagazine 27 Gespot voor u! In deze rubriek aandacht voor bedrijven en interessante initiatieven van cliënten van Staalbankiers. Drukkersfamilie rukkerij Opmeer heeft nog altijd de sfeer Dvan het familiebedrijf waaruit het voortkomt, vertelt Boy Opmeer. Samen met zijn broer Tony runt hij het bedrijf dat zijn ouders 44 jaar geleden in Den Haag zijn begonnen. Die familiesfeer zie je terug in het meedenken met onze relaties en de persoonlijke behandeling. Met Opmeer Online bijvoorbeeld, is het mogelijk om zelf nieuwsbrieven of brochures op te maken en te bestellen. Eenvoudig en binnen het vaste format van de eigen huisstijl. Daarnaast biedt Opmeer de service van een magazijn op afstand. Handig voor bedrijven die zelf geen opslag hebben, of voor bedrijven met meerdere filialen. De klant kan zo op ieder moment bestellen wat hij nodig heeft. Opmeer produceert al het drukwerk CO2-neutraal en loopt ook al enige jaren voorop op het gebied van MVO. Uitstoot compenseert het familie bedrijf met investeringen in groene projecten in de regio via het Haaglanden Klimaatfonds. Ook won Opmeer de Kristalprijs van het ministerie van Economische Zaken voor het beste MVO jaarverslag. Opmeer Drukkerij Blij het water op Bij het hebben van een boot komt vaak behoor lijk wat kijken. Van het vinden van het mooiste model sloep of jacht naar jouw wensen, tot het onderhoud, de stalling, vaarlessen en ver zekeringen. Omdat je van een boot vooral moet genieten, neemt De Evenaar Yachting in Breukelen haar booteigenaren deze zorgen alle maal uit handen. Want mensen blij het water op sturen, dat is het allerleukste, vertelt Marielle Wiegmans, mede-eigenaar van De Evenaar. Booteigenaren blijven bij ons terugkomen vanwege de persoonlijke aandacht en omdat we echt met ze meedenken. De Evenaar verkoopt sloepen, maar ook recreatiewoningen. Zoekt u een gebruikte sloep of een heel specifieke boot? De Evenaar kan u helpen. Voor het onderhoud van uw boot (of motor) is er een werkplaats met eigen technici. En niet onbe langrijk: vanuit Breukelen vaar je van de jacht haven in no time en in alle rust over de Loos drechtse Plassen of de prachtige rivier de Vecht. De Evenaar Yachting, Breukelen Hout op maat obuust, duurzaam, fraai in het landschap en over veertig jaar staat het er nog Rprecies zo. Dat maakt houten bouwwerken zo mooi, vindt Frans van de Lagemaat. Zijn bedrijf Bosmaat bouwt al ruim dertig jaar tuinhuizen, vlonders, veranda s, garages - eigenlijk alles wat de klant van hout wil laten bouwen. Op maat en altijd uit duurzaam hout: Noord-Europees vuren, eiken, lariks of douglas. Heeft u een specifieke wens? Geen probleem, want met dertig jaar ervaring kan Bosmaat die in een klassiek of modern ontwerp en altijd in een ambachtelijke constructie vertalen. De natuurlijke uitstraling spreekt mensen aan, vertelt Frans. Als showroom heeft hij recent een prachtige schuur van tachtig vierkante meter gebouwd. Bezoekers zeggen vaak: ik zou er wel in willen wonen! Uw eigen tuinhuis op maat? Ga langs bij Bosmaat in Woudenberg of

15 financiën 28 voorjaar 2013 staalmagazine 29 Een beleggingsfonds voor iedereen VOC-aandeel Op dit schilderij van Hendrik Kobell (Rotterdam ) zijn zeventiende-eeuwse handelsschepen van de VOC afgebeeld. De Vere nigde Oost-Indische Compagnie kon haar maritieme activiteiten alleen met kapitaal van derden bekostigen, met verhandelbare aandelen. Het eerste VOCaandeel stamt uit 1606 en de eerste effectenbeurs ter wereld staat daarom In Amsterdam. In het Multi Asset Fonds is uw vermogen breed gespreid over verschillende beleggingscategorieën. Dit nieuwe fonds is beschikbaar voor vermogens onder de euro. In drie varianten. Tekst Staalbankiers & Willemijn Sneep Beeld Hollandse Hoogte Multi Asset Fonds, drie varianten Multi Asset Defensief Fonds: Voor wie weinig risico wil lopen, bijvoorbeeld omdat de belegging een aanvulling op het inkomen vormt. Dit fonds heeft een beperkt risico maar streeft naar een rendement hoger dan de spaarrente, op jaarbasis: 4-6% Multi Asset Neutraal Fonds: Voor wie de doelstellingen verder in de toekomst liggen, maar het risico toch niet te hoog mag zijn. Door iets meer gebruik te maken van de mogelijkheden van de financiële markten, is het beoogde rendement op jaarbasis: 6-7% Multi Asset Offensief Fonds: Voor wie zijn geld voor vele jaren kan beleggen en grote schommelingen geen probleem vindt. Daarbij hoort het nemen van risico s, maar ook het streven naar een hoger rendement van 7-9% op jaarbasis. Staalbankiers introduceerde in 2009 een eigen en nieuwe beleggingsstrategie: Multi Asset Optimalisatie. Een methodiek waarbij onze specialisten uw vermogen breed verspreid beleggen en zorgvuldig beheren. Met gevarieerde beleggingen is altijd wel een deel dat goed scoort, is de achterliggende theorie. En door te beleggen in categorieën die niet aan elkaar gerelateerd zijn, wordt voorkomen dat deze allemaal plotseling tegelijk in waarde dalen of stijgen. De verhouding tussen het risico dat bij een fonds hoort en het rendement dat het oplevert is zo optimaal. De Multi Asset Fondsen bestaan uit een divers pakket aan investeringen: obligaties, grondstoffen, aandelen uit opkomen de markten, vastgoed, maar ook private equity, hedgefunds en aandelen uit volwassen markten. Met behulp van de portefeuilletheorie van de Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar Harry M. Markowitz berekenen wij de beste verdeling over deze zeven beleggingscategorieën. Om zo bij een van tevoren gekozen risico het maximale rendement te bereiken. Beleggerswensen Omdat iedere belegger andere wensen, doelen en mogelijkheden heeft, zijn er drie varianten die verschillen in risico en beoogd rendement (zie kader). Zo is het defensieve fonds voor de belegger die weinig risico wil lopen. Maar wie wat meer risico en schommelingen in de waarde van zijn beleggingen niet erg vindt, kan kiezen voor het offensieve fonds. Het is maar net wat uw beleggingsdoelstellingen zijn en op welke termijn u uw rendement bekijkt. Een behaald rendement hebben de nieuw ingerichte fondsen nog niet. Maar modelportefeuilles, beheerd volgens dezelfde Multi Asset Strategie, kunnen een goede benadering geven. Ze laten zien wat de drie fondsen zouden hebben gepresteerd in het verleden. Op die gegevens zijn de beoogde rendementen gebaseerd. Best mogelijke verdeling Per kwartaal checken wij de verdeling van de beleggingen. Is de huidige verdeling nog steeds de best mogelijke, bij het gekozen risico? Zo investeert het offensieve fonds een groter percentage in opkomende markten, terwijl het defensieve fonds juist voor een groter deel bestaat uit relatief veilige staatsleningen en geldmarktfondsen. Maar hoe die verdeling precies is, kan per kwartaal iets verschillen. Index trackers, beleggingsinstrumenten die koersontwikkelingen specifiek per categorie kunnen volgen, bepalen de samenstelling. Het gevoerde beleid lichten wij maandelijks toe in een overzicht en de koersen van uw fonds zijn zelfs dagelijks te volgen. De vergoeding die Staalbankiers voor het beheer van het fonds hanteert bedraagt 1,33% op jaarbasis over het door u belegde vermogen. De fondsen zijn volledig onafhankelijk. Staal bankiers gebruikt geen eigen beleggingsproducten of fondsen voor de invulling. Risico s Aan beleggingen in effecten en beleggingsfondsen zijn risico s verbonden die u moet kennen voordat u gaat beleggen. De risico s zijn te lezen in het Prospectus van het fonds. Deze is te vinden op de website van Staalbankiers. Hier kunt u tevens onze Essentiële Beleggersinformatie vinden. De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Meer informatie via of neem contact op met uw bankier of uw regiokantoor.

16 lifestyle 30 voorjaar 2013 staalmagazine 31 Dromen najagen Mensen die met hun passie bezig zijn en hun dromen verwezenlijken. Dat spreekt ons als Staalbankiers aan. Niet voor niets is onze pay-off Want je leeft maar één keer. Tekst Hilde Duyx Fotografie Ton Zonneveld Wijn van de advocaat Hij is advocaat in hart en nieren. Geen wijnboer, dat zit niet in zijn genen. Toch heeft Peter Roorda zijn eigen wijngaard bij zijn tweede huis aan het idyllische Lago di Trasimeno in Italië. laatste wat ik wil is mijn eigen slechte wijn drinken. Het En deze voorzetten aan mijn vrienden, die dan heel beleefd moeten zeggen dat ze die best lekker vinden. Dus toen ik in 2001 samen met mijn vrouw een tweede huis Villa Serena in Italië kocht, was ik niet meteen van plan om iets met het land te doen. Tot een paar jaar terug. Mijn compagnon Bernard Stuivinga had contact gelegd met de gebroeders Ciufoli van de beroemde wijngaard Poggio Bertaio, vlakbij ons in de buurt. Zij konden mij wel helpen bij het maken van mijn eigen wijn. En toen ging er iets broeien. Ik dacht, als ik net zulke goede wijn kan maken als die twee, dán zie ik het wel zitten. En Bernard ook. Wij zijn er samen ingestapt, met onze tuinman Adriano, die nu officieel de wijnboer is. L Avvocato Onze eerste wijnen uit 2011 kunnen binnenkort gebotteld worden. We hebben drie soorten: De rode Don Bernardo naar Bernard de witte La Contessa naar mijn vrouw en de rode topwijn L Avvocato, een Merlot-Cabernet. Ik herinner me het moment dat we voor het eerst gingen proeven nog goed. Ontzettend spannend. Er waren toch jaren van investeren aan vooraf gegaan en met wijn kan het echt flink misgaan. Maar gelukkig zat het meteen goed, de wijn smaakte heerlijk. En wordt alleen maar lekkerder met de tijd. We willen de wijnen eerst zelf drinken, met familie en vrienden, maar daarna ook verkopen. De eerste restauranthouders hebben al interesse getoond. Mijn jongensdroom was om land te bezitten, waar je echt op kunt rondlopen. Die droom hebben mijn vrouw en ik waargemaakt met de aanschaf van Villa Serena. Nu is het mijn droom om kwalitatief hoogstaande wijnen te maken. Ik doe dat natuurlijk niet zelf ik ben advocaat, geen wijnboer. Dus heb ik de beste mensen ingeschakeld, voor het allerbeste resultaat. Dat ik daarvoor kan gaan, die vrijheid, dát maakt mij gelukkig. Als ik in Italië ben en rondloop over ons land, langs de druiven, de noten- en olijfbomen, dan ontsnap ik aan de sores van alledag. En voel ik me heel erg dankbaar dat ik iets aan het landgoed, en aan mijn gezin en onze dierbaren, kan toevoegen met onze heerlijke wijn. Peter Roorda is Managing Partner bij advocatenkantoor GreenbergTraurig.

17 financiën 32 voorjaar 2013 staalmagazine 33 Ik had een goed gevoel bij Staalbankiers Toen GE Artesia Bank besloot met private banking te stoppen, stelde ze haar cliënten voor om Staalbankiers te overwegen als nieuwe bank. Tal van Artesia cliënten maakten al de overstap. Onder hen Hans Vermeulen. Hoe was uw eerdere ervaring met Staalbankiers? Heel prettig. Ik was tot 2009 CEO van Ad van Geloven bv, onder andere van Mora, de grootste kroketten- en frikadellenfabrikant van Nederland. Ik participeerde er ook in. Toen ik uit het bedrijf stapte en me uit liet kopen, hield ik daar een vermogen aan over. Dat bracht ik onder bij drie vermogensbanken, om risico s te spreiden. Waaronder de GE Artesia bank. In 2011 ontmoette ik tijdens een KPMG-golftoernooi Ad Huisman, regiodirecteur Zuid van Staalbankiers. Hij kwam heel vriendelijk en integer op me over en we maakten een afspraak. Laat maar zien waarin jullie je onderscheiden, zei ik. Het eerste jaar dat ik instapte, was het resultaat waarde loos. Maar dat kan ik Ad niet verwijten, dat kwam door de crisis. Verder beviel het me Tekst René Lamers Fotografie Jan Willem Steenmeijer namelijk erg goed bij Staalbankiers: het contact, de expertise. Hoe viel bij u het nieuws dat GE Artesia Bank ging stoppen met private banking? In eerste instantie was dat even vervelend natuurlijk. Ook voor mijn contactpersonen die hun baan zouden verliezen. Hoe makkelijk kan het gaan, dacht ik. Voor mezelf was ik niet bezorgd. Artesia kon het zich ook niet veroorloven dit níet netjes af te handelen. Dit was bovendien een mooie gelegenheid om me tot drie banken te beperken. Dat scheelt papierwerk. Leuk waren wel de verschillende adviezen van de banken, maar het rende ment onder de streep verschilde niet zo heel veel. De dag voordat de brief op deurmat belandde, waarin Artesia het besluit bekendmaakte en Staalbankiers voorstelde als nieuwe private bank, kwam Ad Huisman bij me langs. Er komen veranderingen aan zei hij. Worden jullie overgenomen?, vroeg ik. Integendeel, glimlachte Ad. De volgende dag zat hij weer bij me. Kon u snel kiezen of u uw Artesiavermogen onder zou brengen bij Staalbankiers? Binnen een uur. Ik vond het een prima oplossing. Ik had een goed gevoel bij Staal bankiers, ze bieden goede resul taten en ze hebben zich bewezen. Het enige spannende was het moment van verkoop van mijn aandelen en obligaties bij Artesia. Dat heeft me gelukkig geen geld gekost. Dat heb ik wel even bijgehouden. De overgang is verder perfect gelopen. Erg voortvarend. In vier of vijf dagen was alles klaar. Ik vroeg me zelfs even af: Ik ben toch niet de enige die overstapt? Haha. U kent beide banken. Wat zijn de verschillen? GE Artesia Bank is klein. Daardoor was de sfeer informeel. De persoonlijke benadering beviel mij. Ze kwamen degelijk over en deden goede wijzigings voor stellen met een goed verhaal erachter. De rendementen waren goed. Staalbankiers komt integer en persoonlijk over. Ze heeft een statige, voorname uitstraling. Ze werken met een stramien, dat degelijk is. Ik ben zelf licht defensief. En hun verbondenheid met golf vind ik leuk. Nu is er dus rust? Ja, ik heb er vertrouwen in. Achmea staat achter de bank, dat is solide. Maar verder blijf ik druk, hoor. Ik leg me nu vooral toe op advieswerk. Onder andere via de participatie maatschappij Egeria, die tot 2008 voor het grootste deel eigenaar was van Ad van Geloven bv. Maar ook voor een uitzendbureau en een worstenbroodjes fabriek in mijn woonplaats Waalwijk. En ik zit in het bestuur van de Jack Rabbit Foundation, dat het zieken huis verblijf van kinderen veraangenaamt. Voor de Vereniging van Gehandicapte Wintersporters begeleid ik kinderen. Genoeg te doen.

18 34 Advertentie Vraagbaak voorjaar 2013 staalmagazine 35 Wij begrijpen dat uw familiekapitaal ook op de achterbank zit Dromen willen verwezenlijken is één, dromen kunnen verwezenlijken is een ander verhaal. Dat laatste begrijpen wij als geen ander. Het is dus goed te weten dat er een private banker is die met u meeleeft. Die u onafhankelijk advies geeft in de volle breedte. En met een op uw lijf geschreven financiële planning, wordt uw doel ons doel. Want je leeft maar één keer In de media lees ik veel berichten over het aflossen van hypotheken. Moet ik iets doen? Er is een belangrijk verschil tussen de regeringsplannen van nu en besluiten die eerder genomen zijn. Veel nieuws heeft betrekking op verplichte aflossing van nieuwe hypotheken en het omzetten van bestaande aflossingsvrije hypo theken naar een andere hypotheekvorm. Dit kon tot 1 april van dit jaar, maar veel banken hadden een langere verwerkings tijd nodig en stelden eerdere deadlines. Over de aanpak en aflossings verplichting van bestaande hypo theken zijn nog geen concrete besluiten genomen. Wel zal de hypotheekrenteaftrek vanaf 2014 worden beperkt. Zijn er nog meer zaken waar ik met mijn hypotheek rekening mee moet houden? In 2001 is bepaald dat leningen voor de eigen woning maximaal 30 jaar fiscaal aftrekbaar zijn, daarmee is de rente van de leningen die u toen al had in 2031 niet meer aftrekbaar. Uw vraag ons antwoord Heeft u een hypotheek waarbij u aflost (annuïteiten, lineair, spaar- of beleggingspolis), dan is er voor dat gedeelte niets aan de hand. Bij een aflossingsvrij gedeelte, gaat u na beëindiging van de aftrekbaarheid de (bruto) rente over de hypotheekrente betalen die op dat moment van toepassing is. Het kan van belang zijn dat u zich nu al een aantal zaken afvraagt: Hoeveel door Nicole van de Hoeve Illustratie Mireille Schaap inkomen heb ik op dat moment (2031 en verder) en wat is mijn inkomensverwachting of pensioen? Hoeveel vermogen heb ik in 2031 en is het eigenlijk wel nodig dat ik mijn hypotheek voortijdig aflos? Het kan verstandig zijn om af te lossen, maar uw vermogen beschik baar houden om inkomen te creëren kan ook een optie zijn. Heeft u een vermogen van of meer, dan kan uw Het kan verstandig zijn om af te lossen, maar uw vermogen beschik baar houden kan ook een optie zijn bankier samen met u in kaart brengen hoe uw vermogen het beste tot zijn recht komt. Heeft u tips voor nuttige financiële sites of apps? Er zijn veel goede financiële sites en apps of applicaties voor op uw smart Phone. Mijn persoonlijke keuze voor het volgen van economisch en financieel nieuws op Twitter: het ABN Amro Economisch Bureau aan (@sectoreconomen), de Consumenten bond (@Consu mentenbond) en de Eerste Kamer (@Eerste Kamer) - de Consumen ten bond voor handige tips en weetjes, de Eerste Kamer voor belangrijke debatten, stemmingen en besluiten. Het Financieel Dagblad brengt finan cieel nieuws op internet via de website fd.nl maar ook via de twitter Beleggings fondsen en trackers kunt u beoordelen via morningstar.nl. De praktische site berekenhet.nl, is er om (anoniem) al uw financiële berekeningen te maken. Op de website van Afaspersonal.nl vindt u een gratis online huishoud boekje dat ook mobiel beschikbaar is, als app. NATUURLIJK SCHETSEN WIJ HIER SLECHTS RICHTINGEN. IEDERE SPECIFIEKE VRAAG HEEFT EEN ANTWOORD OP MAAT NODIG. U WEET ONS TE BEREIKEN.

19 goede doelen 36 voorjaar 2013 staalmagazine 37 De speeltuin is van ons allemaal Het begon als speelruimte voor arbeiderskinderen. Nu is de speeltuin vooral een ontmoetingsplek voor de wijk. Jong, oud, zwart, wit, met of zonder beperking: de speeltuin anno 2013 sluit niemand buiten. Directeur Rolf Oosterbaan van belangenbehartiger NUSO Speelruimte Nederland ziet een belangrijke maatschappelijke rol weggelegd voor zijn speeltuinen. Tekst Saskia Klaassen Fotografie Hollandse Hoogte & NUSO Het nieuwsbericht zorgde voor veel hilariteit. Londen opende vorig jaar een speeltuin voor ouderen. Toch is het een trend in het speeltuinwezen, zegt Rolf Oosterbaan van de belangen behartiger voor speeltuinen de NUSO. Het idee is over gewaaid uit China, waar op straathoeken toestellen staan voor ouderen. Kinderen en ouderen hebben meer gemeen dan op het eerste gezicht lijkt, denkt de directeur. Beide groepen hebben verhoudingsgewijs veel tijd. Daarom zou het een goed idee zijn als we nieuwe speeltuinen aanleggen in de buurt van ouderencentra, zodat de kleinkinderen zich met de grootouders kunnen vermaken. De speeltuin als verbindende factor, het past helemaal in de filosofie van NUSO Speelruimte Nederland. De Vereniging werd in 1931 opgericht om stadskinderen meer speelruimte te geven. Vanaf het begin was de deelname van ouders als vrijwilliger daarbij een belangrijk uitgangspunt. Dat is het nog steeds, ook al benaderen vrijwilligers de klus nu zakelijker. Oosterbaan: Ouders en wijkbewoners kiezen voor kortere periodes en bakenen de taken af. De voorzitter die dertig jaar lang óók de toiletten schrobt, is verleden tijd geworden. Schenking Nederland telt 850 speeltuinen, 750 zijn aangesloten bij NUSO. Per jaar worden daar tussen de 10 en 11 miljoen bezoekjes gebracht. Rond de 25 duizend vrijwilligers zijn hier actief, en ruim 400 duizend gezinnen zijn lid. De speeltuin is voor veel gezinnen de meest laagdrempelige voorziening in de buurt, stelt de directeur. Een speeltuin in de buurt verbetert de leefbaarheid in de wijk. Vaak liggen ze in vooroorlogse wijken, de kinderen die er spelen zijn een afspiegeling van de samenleving. Hier komen alle bevolkingsgroepen, speeltuinen zijn daarom dé plek om integratie te bevorderen. De afgelopen jaren deed NUSO verschillende projecten in het kader van integratie en sociale cohesie. Daarmee vond de organisatie een oplossing voor de afnemende subsidies van Balkenende II. Dat kabinet bouwde zes jaar geleden de ondersteuning van 170 organisaties, onder wie de NUSO af. We wisten dit gat de eerste jaren enigszins te dichten met betaalde adviestrajecten over speeltuinbeleid, integratie en kinderinspraak, vertelt de directeur. Maar nu moet de overheid opnieuw bezuinigen. Daarom is men heel erg blij met de particuliere schenking die ze onlangs kreeg. De NUSO is een instelling die algemeen nut beoogt, we hebben dus de ANBIstatus. Dat betekent dat we niet belastingplichtig zijn. Geurbeplanting Vroeger bestond een speeltuin uit een hoge glijbaan, schommels, een draaimolen en een wip. Nu zijn daar klimtoestellen bij gekomen. Het stimuleren van sport en beweging, werd een steeds belangrijkere rol voor speeltuinen. Zo wordt samengewerkt met de Richard Krajicek Foundations en de verschillende Cruyff Courts. Samen met Jantje Beton en de Nederlandse Sport Alliantie ontwikkelde NUSO een methodiek

20 38 voorjaar 2013 staalmagazine 39 lifestyle Robert-jan Derksen & GOLFEN Hoe jonger, hoe onbevangener NUSO en Staalbankiers NUSO Speelruimte Nederland kwam in contact met Staalbankiers door een particuliere schenking. Staalbankiers beheert deze nalatenschap voor de speeltuinorganisatie. De schenker was zijn leven lang betrokken bij kinderen en jeugdwerk. Voor particulieren is schenken aan een algemeen nut beogende instelling (ANBI) als NUSO gunstig, omdat er geen belasting hoeft te worden afgedragen. NUSO zorgt dat de besteding volgens de wensen van de schenker plaatsvindt. Meer weten? sport en bewegen, die direct door scholen gebruikt kan worden. De grootste uitdaging voor speeltuinen anno 2013 is zorgen dat de plek ook echt een centrale ontmoetingsplek wordt. De NUSO ondersteunt en adviseert daarbij. Een mooi voorbeeld is speeltuin De Speelkraam in Purmerend, een stad met honderdduizend inwoners maar tot vorig jaar zonder speel tuin. De eerste vier maanden na de officieuze opening in juni 2012 trok de speeltuin ruim twaalfduizend bezoekers. Dat is dankzij een groep enthousiaste vrijwilligers, die ervoor zorgden dat de speeltuin altijd open kan zijn. De Speelkraam werd een plek voor jong en oud met veel groen, heuvels, water, zand, stenen en speeltoestellen. De speeltuin in Purmer end is ruim opgezet, zodat kinderen veel moeten bewegen om van toestel naar toestel te gaan. Op die manier krijgen kinderen met overgewicht ongemerkt een extra stimulans. Bij de keuze van de speeltoestellen is bovendien rekening gehouden met kinderen met een beperking. Een voorwaarde waar de NUSO erg aan hecht. Zo zijn er een rolstoeldraaimolen en een aangepaste glijbaan. Toestellen zoals een trekvlot en speelhuis zijn aangepast zodat deze toegankelijk zijn voor iedereen. Ook voor blinden en Ieder kind heeft recht op een gebroken arm Rolf Oosterbaan, directeur NUSO slecht horenden zijn aanpassingen mogelijk. Met geurbeplanting kunnen blinden bijvoorbeeld hun weg over het terrein vinden. Gebroken arm De NUSO biedt bij deze inrichtingsvragen ondersteuning. Belangrijk, want alleen de regelgeving al geeft speeltuinen veel hoofdbrekens. Veel speeltoestellen werden afgekeurd omdat ze niet meer voldoen aan de normen die Europa in 1997 aanpaste. Vrijwilligers worden hier stapelgek van. Vaak zijn de toestellen nog prima te gebruiken. Het onderhoud wordt gedaan door een vrijwilliger die timmerman of metaalbewerker is, ze kunnen nog jaren mee. Het liefst zou NUSO de inspecties in de toekomst zelf doen, van de veiligheid van de speeltoestellen tot de hygiëne in het speeltuingebouwtje. Speeltuinen die het goed doen, krijgen een keurmerk. Het zou veel ergernis schelen. De NUSOdirecteur constateert een rare angst bij overheden voor de veiligheid in speeltuinen. De schade voor de gezondheid is groter als de jeugd niet speelt. Laat ze lekker klauteren en hun grenzen ontdekken. Ik zeg altijd: ieder kind heeft recht op een gebroken arm. Wie zijn de aanstormende talenten waar we meer van gaan horen? Bij de dames maakt Anne van Dam (17) een kans. En bij de heren zijn Robbie van West (20) en Lars van Meijel (18) veelbelovend. Ze zitten alle drie in de selectie van Oranje en komen uit op internationale wedstrijden. Wel als amateurs, ze zijn nog geen professionals. Hoe doet Nederland het ten opzichte van andere landen? We hebben ongeveer 65 jonge talenten: 30 in de C-selectie (10 tot 12 jaar), en nog 35 in de B-selectie en (jong) Oranje. In aantallen is dat minder dan andere landen, maar we hebben natuurlijk ook een kleinere vijver om in te vissen. Procentueel gezien doen we het Topgolfers als Robert-Jan Derksen ontstaan niet zomaar. Om jong talent in zijn voetsporen te laten treden, selecteert de Nederlandse Golf Federatie (NGF) al jeugd vanaf tien jaar voor speciale trainingsprogramma s. Wie wordt de volgende Robert-Jan? Vijf vragen aan de Putt coach van The Academy en Nationaal coach bij de NGF Hayo Bensdorp. best oké, en het gaat steeds beter door het jeugdbeleid van de NGF. Wat doet de NGF dan zoal om jonge talenten te kweken? Het jeugdbeleid betekent vooral: op jonge leeftijd, vanaf 10 jaar, beginnen met het aanleren van kleine basisvaardigheden. We helpen bijvoorbeeld jeugd commis sies op verschillende golfbanen met het opbouwen en ondersteunen met een jeugdprogramma. We leiden ook hun coaches extra op en geven extra trainingen. De besten kunnen al vanaf tien jaar in de landelijke selec tie komen en volgen dan een intensief trainings- en lespro gramma. Wat maakt het coachen van jeugdig talent leuk? Jonge spelers staan enorm open voor het leren van nieuwe dingen. Hoe jonger, hoe onbevangener. Het is ook heel mooi om te zien wanneer een kind steeds beter gaat spelen en dat je al vroeg ontdekt dat het echt iets gaat worden. Welke tip geef je ze mee? Naast talent, moet je goed leren plannen en discipline hebben. Gemiddeld is de jeugdselectie vijf tien uur per week met golf bezig naast school. Ook belangrijk is het om je progressie bij te houden, zodat je gericht kunt trainen. Meten is weten! Want natuurlijk wil je kunnen zien dat je steeds beter wordt.