kinderopvang in kaart

Transcriptie

1 kinderopvang in kaart Provincie Oost-Vlaanderen 2010

2 Inleiding KINDEROPVANG IN KAART Provincie Oost-Vlaanderen 2010 Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 1

3 Inleiding Voorwoord Kind en Gezin wil, samen met zijn partners, voor elk kind, waar en hoe het ook geboren is of opgroeit, zo veel mogelijk kansen creëren. 1 Kinderopvang is niet meer weg te denken uit onze samenleving en vormt een belangrijke schakel in het creëren van kansen voor alle kinderen. Kinderopvang heeft niet langer enkel een economische en pedagogische peiler maar bouwt terecht sterk aan de sociale peiler: kansen creëren voor alle kinderen. Kinderen zijn immers onze toekomst en verdienen onze aandacht. Het rapport Kinderopvang in kaart: Oost-Vlaanderen geeft een overzicht van het formele Oost- Vlaamse kinderopvanglandschap en enkele andere relevante factoren. Het rapport is opgebouwd aan de hand van kaartmateriaal en gedetailleerde cijfergegevens op gemeenteniveau. Het geeft een antwoord op enkele essentiële vragen over het kinderopvanglandschap. Hoeveel voorschoolse opvangplaatsen zijn er in een gemeente? Kunnen ouders kinderopvang vinden waar ze volgens hun inkomen betalen? Hoeveel buitenschoolse kinderopvangplaatsen zijn er beschikbaar? Om een gefundeerd beleid te voeren, is het kennen van de omgeving onmiskenbaar een belangrijke stap. Ik hoop dat dit rapport u als lokaal bestuur kan ondersteunen in het verder uitwerken en/of evalueren van het lokaal beleid kinderopvang en eveneens extra informatie oplevert voor andere beleidsdomeinen waar kinderopvang een belangrijke factor is. Dit rapport is een initiatief van de consulenten kinderopvang, Bert Van de Steene en Stijn Lauwers. Het resultaat was er niet zonder de samenwerking met Mieke Van Opstal van het Steunpunt Sociale Planning van de provincie Oost-Vlaanderen en met de cel communicatie van Kind en Gezin. Mijn oprechte dank voor de ondersteuning en medewerking aan dit project. Mij rest u enkel veel leesgenot toe te wensen Annemie Boone Afdelinghoofd Oost-Vlaanderen 1 Missie van Kind en Gezin Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 2

4 Inleiding Inhoudsopgave Voorwoord Inhoudsopgave Inleiding Socio-economische typologie van de gemeenten Deel I: Demografische en socio-economische gegevens 1. Demografisch Aantal inwoners en bevolkingsdichtheid Aantal kinderen per gemeente Aantal kinderen van 0 t.e.m. 2 jaar per gemeente Aantal kinderen van 3 t.e.m. 11 jaar per gemeente Aantal schoolgaande kinderen dat in de gemeente school loopt (3 t.e.m. 11 jaar) Geboorten Aantal geboorten per gemeente (per 1000 inwoners) Geboorten in kansarme gezinnen per gemeente over een periode van 3 jaar Taalsituatie in het gezin Overzicht van de taalsituatie in het gezin per gemeente Overzicht van de taal van de dienstverlening (communicatietaal met het gezin) Nationaliteit van het gezin Overzicht nationaliteit van het kind bij geboorte per gemeente Overzicht nationaliteit van de moeder bij de geboorte per gemeente Socio-economisch Werkzaamheidgraad en werkgelegenheidsgraad Werkenden per gemeente voor alle inwoners tussen 18 en 64 jaar Aandeel werkende vrouwen tussen 25 en 44 jaar per gemeente Het aandeel werkende mannen tussen 25 en 44 jaar per gemeente Werkgelegenheidsgraad per gemeente Werkloosheidsgraad Werklozen per gemeente voor alle inwoners tussen 18 en 64 jaar Werkloze vrouwen tussen 25 en 44 jaar per gemeente Werkloze mannen tussen 25 en 44 jaar per gemeente Eenoudergezinnen Aantal kinderen met alleenstaande ouder per gemeente Aantal alleenstaande oudergezinnen per gemeente De socio-economische positie van ouders met kinderen volgens de LIPRO-typologie De socio-economische positie van ouders met kinderen 0 t.e.m. 2 jaar De socio-economische positie van ouders met kinderen 3 t.e.m. 5 jaar De socio-economische positie van ouders met kinderen 6 t.e.m. 12 jaar Inkomen gemiddeld netto belastbaar inkomen per inwoner Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 3

5 Inleiding 2.6 Regionale en lokale verschillen in de socio-economische positie van 50- t.e.m. 64-jarigen. 47 Deel II Kinderopvang 3. Verschillende kinderopvangtypes Aantal voorzieningen per type in Oost-Vlaanderen Aantal plaatsen per type voorziening in Oost-Vlaanderen Kinderopvangplaatsen voor kinderen van 0 t.e.m. 2 jaar Aantal opvangplaatsen 0 t.e.m. 2 jaar per 100 kinderen per gemeente Aantal voorschoolse plaatsen per type voorziening per gemeente Aantal voorschoolse plaatsen bij ZOO Aantal voorschoolse plaatsen bij DVO Aantal voorschoolse plaatsen bij ZKDV Aantal voorschoolse plaatsen bij EKDV Aantal voorschoolse plaatsen bij LODI Aantal plaatsen inclusieve opvang bij EKDV per gemeente Aantal occasionele plaatsen per gemeente Aantal flexibele plaatsen per gemeente Verhouding groepsopvang versus gezinsopvang Algemene verhouding in de provincie Aantal plaatsen gezinsopvang t.o.v. het totale opvangaanbod per gemeente Verhouding erkende versus zelfstandige sector Algemene verhouding voorschoolse erkende versus zelfstandige opvang in de provincie op basis van het aantal plaatsen per voorziening Aantal plaatsen erkende en gesubsidieerde voorschoolse sector t.o.v. het totale voorschoolse opvangaanbod per gemeente Inkomensgerelateerde opvang in erkende en zelfstandige opvang Aantal IKG-plaatsen per gemeente (zelfstandige sector) Aantal IKG-plaatsen t.a.v. alle plaatsen in zelfstandige sector per gemeente Verhouding aantal inkomensgerelateerde plaatsen t.a.v. totaal aantal plaatsen Kinderopvangplaatsen voor kinderen van 3 t.e.m. 11 jaar Aantal opvangplaatsen 3 t.e.m. 11 jaar per 100 kinderen wonende in de gemeente Aantal buitenschoolse plaatsen t.o.v. aantal schoolgaande kinderen Aantal buitenschoolse plaatsen per type voorziening per gemeente Aantal buitenschoolse plaatsen bij IBO Aantal buitenschoolse plaatsen bij ZBO Aantal buitenschoolse plaatsen bij BOKDV Aantal buitenschoolse plaatsen bij LODI BS Verhouding erkende versus zelfstandige sector Vergelijking tussen de provincies Aantal voorzieningen (per type) 0 t.e.m. 11 jaar in Vlaanderen Aantal voorschoolse voorzieningen 0 t.e.m. 2 jaar per type Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 4

6 Inleiding Aantal voorschoolse voorzieningen DVO Aantal voorschoolse voorzieningen KDV Aantal voorschoolse voorzieningen ZKDV Aantal voorschoolse voorzieningen ZOO Aantal voorschoolse voorzieningen LODI Aantal buitenschoolse voorzieningen 3 t.e.m. 11 jaar Aantal buitenschoolse voorzieningen IBO Aantal buitenschoolse voorzieningen BOKDV Aantal buitenschoolse voorzieningen ZBO Aantal buitenschoolse voorzieningen LODI Aantal opvangplaatsen per type 0 t.e.m. 11 jaar in Vlaanderen Plaatsen voorschoolse opvang Aantal plaatsen voorschoolse opvang DVO Aantal plaatsen voorschoolse opvang KDV Aantal plaatsen voorschoolse opvang ZKDV Aantal plaatsen voorschoolse opvang ZOO Aantal plaatsen voorschoolse opvang LODI Plaatsen buitenschoolse opvang Aantal plaatsen t.o.v. het totaal aantal kinderen 3 t.e.m. 11 jaar Aantal plaatsen t.o.v. het totaal aantal leerlingen in het basis onderwijs Aantal plaatsen buitenschoolse opvang IBO Aantal plaatsen buitenschoolse opvang BOKDV Aantal plaatsen buitenschoolse opvang ZBO Aantal plaatsen buitenschoolse opvang LODI Aantal zelfstandige plaatsen per type 0 t.e.m. 11 jaar in Vlaanderen Aantal zelfstandige plaatsen ZKDV Aantal zelfstandige plaatsen ZOO Aantal zelfstandige plaatsen ZBO Aantal erkende plaatsen per type 0 t.e.m. 11 jaar in Vlaanderen Aantal erkende plaatsen DVO Aantal erkende plaatsen KDV Aantal erkende plaatsen BOKDV Aantal erkende plaatsen IBO Aantal erkende plaatsen LODI Aantal IKG plaatsen 0 t.e.m. 2 jaar in Vlaanderen Aantal inkomensgerelateerde plaatsen 0 t.e.m. 2 jaar in Vlaanderen t.o.v. het totaal aantal voorschoolse plaatsen Bibliografie Bijlage I: Tabellen Bijlage II: Coördinaten Bijlage III: Lijst gemeenten kleinstedelijke zorgregio s Bijlage IV: Lijst afkortingen Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 5

7 Inleiding Inleiding Situering en verantwoording In Vlaanderen zijn er heel wat cijfers beschikbaar rond kinderopvang en factoren die de nood aan kinderopvang beïnvloeden. Het is niet altijd makkelijk om daar wijs uit te raken. Dit provinciaal cijferoverzicht schetst op gemeentelijk niveau een beeld van de opvangmogelijkheden en een aantal factoren die de nood aan kinderopvang kunnen beïnvloeden. De opmaak van het rapport met relevant gemeentelijk cijfermateriaal rond kinderopvang is gericht naar volgende doelgroepen: de lokale besturen (o.m. in het kader van het lokaal sociaal beleid) het lokaal overleg kinderopvang de potentiële (zelfstandige) aanbieders van kinderopvang Het rapport biedt een antwoord op ad-hoc-vragen vanuit het werkveld. De socio-economische typologie (gekend als de Dexia-typologie) maakt het voor lokale besturen mogelijk zich te kunnen vergelijken met gelijkaardige gemeenten (zie verder). De informatie uit dit rapport kan ter ondersteuning gebruikt worden bij het formuleren van een advies rond kinderopvang aan bv. een hogere overheid bij uitbreiding van de kinderopvang. Inhoudelijk overzicht Het voorliggend document bevat objectieve cijfers rond kinderopvang en factoren die de nood aan kinderopvang kunnen bepalen. De cel sociale planning van de provincie verwerkte de kaarten, opgemaakt aan de hand van o.a. door Kind en Gezin aangeleverde gegevens. Bij de keuze van gegevens en de visuele voorstelling stemden de provinciale cellen sociale planning en Kind en Gezin interprovinciaal af, om zo ook een vergelijking tussen de provincies mogelijk te maken. Om praktische redenen worden de cijfers weergegeven tot op niveau van de decretaal bepaalde kleinstedelijke zorggebieden. Het rapport omvat drie grote delen: Een eerste deel bevat relevante demografische en socio-economische gegevens op gemeentelijk niveau. Deze gegevens werden opgenomen omdat ze een invloed kunnen uitoefenen op de nood aan kinderopvang die ouders ervaren. Het rapport biedt een overzicht van het aantal inwoners, kinderen 0-3 jaar, 3-12 jaar, schoolgaande kinderen, geboorten (in kansarme gezinnen), taalsituatie in de gezinnen, nationaliteit van het kind, werkzaamheids-, werkgelegenheids-, werkloosheidsgraad, eenoudergezinnen, Een tweede deel behandelt het aanbod aan kinderopvang op 1 januari Er wordt een onderscheid gemaakt tussen voorschoolse opvang (0-2 jaar) en buitenschoolse opvang (3-12 jaar). De verschillende opvangtypes passeren afzonderlijk de revue alsook de onderlinge verhouding. Een overzicht van de inkomensgerelateerde voorschoolse opvang sluit dit hoofdstuk af. Een laatste deel bekijkt het kinderopvanglandschap in het Vlaams Gewest. Cijfergegevens over het aantal voorzieningen en het aantal plaatsen per voorziening worden per zorggebied in kaart gebracht. De zorggebieden worden op de kaarten in verhouding geplaatst tot het Vlaamse gemiddelde. In bijlage worden de gebruikte brongegevens in tabelvorm toegevoegd. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 6

8 Deel II: Kinderopvang Socio-economische typologie van de gemeenten 1. Waarom deze typologie? Gemeenten vertonen onderling sterke socio-economische, culturele en financiële verschillen. Om de diversiteit van gemeenten in kaart te brengen werd in 2007 door Dexia een typologie ontwikkeld. Hierin worden gemeenten met een vergelijkbare socio-economische omgeving onderverdeeld in zo homogeen mogelijke klassen. Dit geeft lokale besturen de mogelijkheid om zich te vergelijken met gelijkaardige gemeenten. Meer dan 150 variabelen werden verzameld om het grondgebied, de bevolking en de economische activiteit van de 589 Belgische gemeenten onderling te kunnen vergelijken. 2 Na statistische analyse worden er 16 clusters van gemeenten opgemaakt voor Vlaanderen, 14 voor Wallonië en 5 voor Brussel. 2. Overzicht: de 16 clusters van de Vlaamse gemeenten, ondergebracht in 6 subgroepen. Woongemeenten: hoog inkomensniveau en lage centrumfunctie - cluster V2: in landelijke zones - cluster V1: in de stadsrand - cluster V10: agglomeratiegemeenten met tertiaire activiteiten - cluster V11: residentiële randgemeenten met hoge inkomens Landelijke gemeenten (of verstedelijkte plattelandsgemeenten): erg lage verstedelijking - cluster V9: kleine landbouwgemeenten - cluster V3: erg landelijke gemeenten met een sterke vergrijzing - cluster V12: landelijke of verstedelijkte plattelandsgemeenten met een sterke demografische groei Gemeenten met een concentratie van economische activiteit: grote economische, vooral industriële activiteit - cluster V4: landelijke en landbouwgemeenten met industriële activiteit - cluster V13: verstedelijkte plattelandsgemeenten met industriële activiteit en demografische groei - cluster V8: steden en agglomeratiegemeenten met een industrieel karakter Semistedelijke of agglomeratiegemeenten: stedelijk of semistedelijk karakter met lage centrumfunctie en economische activiteit en laag inkomensniveau - cluster V6: weinig verstedelijkte gemeenten met demografische achteruitgang - cluster V7: sterk verstedelijkte gemeenten met lage inkomens Centrumgemeenten: grote aantrekkingkracht en centrumfunctie - cluster V5: middelgrote steden - cluster V14: regionale steden - cluster V15: grote en regionale steden hoofdplaatsen Toeristische gemeenten - cluster V16: kustgemeente 2 Deze variabelen zijn afkomstig uit officiële statistische bronnen (NIS, ECODATA, regionale statistische diensten, ) Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 7

9 Deel II: Kinderopvang 3. Kaart: de 16 clusters van de Vlaamse gemeenten Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 8

10 Deel II: Kinderopvang Deel I: Demografische en socio-economische gegevens 1. Demografisch 1.1 Aantal inwoners en bevolkingsdichtheid De exacte bevolkingsomvang is nooit voor honderd procent volledig vast te stellen. Dit houdt verband met het feit dat tijdelijke inwoners (bijvoorbeeld illegalen) meestal niet worden meegeteld. Het aantal inwoners van een gemeente is tevens sterk afhankelijk van de oppervlakte waarover een gemeente zich uitstrekt. Toch is het inwonersaantal van groot belang bij de totstandkoming van het beleid. Men houdt bijvoorbeeld rekening met het aantal inwoners bij de erkenning als centrumstad, de bepaling van het aantal gemeenteraadsleden, Op 1 januari 2008 telde België inwoners: vrouwen (51%) en mannen (49%). Hoewel er iets meer jongens dan meisjes worden geboren, telt men in de populaties doorgaans iets meer vrouwen dan mannen. Dat is te wijten aan de hogere sterfte bij mannen op alle leeftijden. Vlaanderen is goed voor inwoners (58%. van het totaal); Wallonië (32%), en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (10%). 3 De bevolkingsdichtheid geeft de verhouding weer tussen het aantal inwoners en de oppervlakte van een bepaald gebied. Deze verhouding wordt meestal uitgedrukt in het aantal inwoners per vierkante kilometer. Op 1 januari 2008 bedroeg de bevolkingsdichtheid van België 349 inwoners per km². In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het om 6497 inwoners/km², in het Vlaams Gewest 456 inwoners/km² en in het Waals Gewest 205 inwoners/km². 4 We spreken van een hoge bevolkingsdichtheid wanneer er veel mensen op een kleine oppervlakte leven. 3 Toestand op 1/01/2008 ADSEI (Algemene Directie Statistiek en Economische informatie). 4 ECODATA, toestand op 01/01/2008 Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 9

11 Deel II: Kinderopvang De steden Gent en Aalst en de gemeenten Zelzate en Denderleeuw kennen in Oost-Vlaanderen het hoogst aantal inwoners per km². Dit zijn bijgevolg de dichtstbevolkte steden en gemeenten in Oost-Vlaanderen. In absolute cijfers heeft Gent een bevolkingsaantal van Aalst beschikt over een totale bevolking van inwoners. De stad Sint-Niklaas sluit de top 3 af met een totaal van inwoners (zie tabel 1.1.1). Het Meetjesland en de streek rondom Oudenaarde hebben de minst grote populatie in Oost- Vlaanderen. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 10

12 Deel II: Kinderopvang 1.2 Aantal kinderen per gemeente Aantal kinderen van 0 t.e.m. 2 jaar per gemeente Volgende kaart geeft een overzicht van het aantal kinderen van 0 t.e.m. 2 jaar per 100 inwoners. 5 Kluisbergen, Ronse, Zingem, Lokeren en Temse hebben het grootst aantal kinderen ten opzichte van de totale bevolking. Deze regio s wijken het meest af van het provinciaal gemiddelde (bruin ingekleurd op de kaart). Het laagst aantal kinderen van 0 t.e.m. 2 jaar ten opzicht van de totale bevolking wordt vastgesteld in Sint-Martens-Latem, De Pinte, Erpe-Mere en Waasmunster (donkerblauw ingekleurd op de kaart). Gent kent als stad het hoogst aantal kinderen tussen 0 en 2 jaar in absolute aantal met , gevolgd door Aalst met 6854, Sint-Niklaas 6668, Beveren 4524 en Lokeren met 4065 kinderen tussen 0 en 3 jaar (zie tabel 1.2.1). Het Waasland kent de grootste populatie 0- t.e.m. 2-jarigen, in tegenstelling tot het zuiden van Oost-Vlaanderen. 5 ECODATA, toestand op 01/01/2008 Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 11

13 Deel II: Kinderopvang Aantal kinderen van 3 t.e.m. 11 jaar per gemeente Volgende kaart geeft een overzicht van het aantal kinderen van 3 t.e.m. 11 jaar per 100 inwoners. 6 In Oost-Vlaanderen hebben de gemeenten Kluisbergen, Ronse, Lochristi en Sint-Gillis-Waas het hoogste aandeel kinderen van 3 t.e.m. 11 jaar (bruin ingekleurd op de kaart). Zottegem en Haaltert kennen dan weer het laagst aandeel kinderen 3 t.e.m. 11 jaar ten opzichte van de totale bevolking (donkerblauw ingekleurd op de kaart). In absolute aantallen vallen volgende steden en gemeenten op: Gent met , Aalst met 6854, Sint-Niklaas met 6668 en Beveren met 4524 kinderen tussen de 3 en 11 jaar (tabel 1.2.2). 3 ECODATA, toestand op 01/01/2008 Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 12

14 Deel II: Kinderopvang Aantal schoolgaande kinderen dat in de gemeente school loopt t.o.v. aantal kinderen (3 t.e.m. 11 jaar) wonende in de gemeente Het departement Onderwijs voert ieder jaar op 1 februari een telling uit van het aantal leerlingen en studenten. Het rapport beperkt zich tot de resultaten van de telling voor kinderen uit het kleuteronderwijs en het lager onderwijs. Deze februaritelling maakt het mogelijk de index te berekenen van het aantal kinderen dat in de gemeente school loopt t.o.v. het aantal kinderen wonend in de gemeente. De kaarten worden opgedeeld in een kaart met kinderen uit het kleuteronderwijs en een kaart met kinderen uit het lager onderwijs. Gemeenten met een index hoger dan 1 trekken schoolgaande kinderen uit een andere gemeente aan. Gemeenten met een index lager dan 1 verliezen leerlingen aan andere gemeenten. A. Aantal schoolgaande kinderen in het kleuteronderwijs dat in de gemeente school loopt t.o.v. aantal kinderen (3 t.e.m. 5 jaar) wonende in de gemeente. Algemeen zien we heel wat gemeenten en steden die vallen onder het Oost-Vlaamse gemiddelde. Dit wijst op een lage in- en uitstroom van kinderen in het kleuteronderwijs uit de gemeenten naar andere gemeenten. Anders gesteld, volgen de kleuters onderwijs in de eigen gemeente/stad. De gemeenten met een (donker)bruine kleur worden geconfronteerd met een instroom van kleuters in het kleuteronderwijs. Het betreft de gemeenten Zomergem, Wachtebeke, Sint-Martens- Latem, Stekene, Destelbergen en Maarkedal (zie tabel ). Horebeke, Wortegem Petegem, Moerbeke Waas en Waarschoot scoren eerder lager dan het Oost- Vlaamse gemiddelde wat betreft de verhouding tussen het aantal schoolgaande kinderen dat in de gemeente school loopt t.o.v. het aantal kinderen tussen 3 t.e.m. 5 jaar dat in de gemeente woont. Dit wijst op een uitstroom (donkerblauw op de kaart). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 13

15 Deel II: Kinderopvang B. Aantal schoolgaande kinderen in het lager onderwijs dat in de gemeente school loopt t.o.v. aantal kinderen (6 t.e.m. 11 jaar) wonende in de gemeente. In Oost-Vlaanderen is er een instroom van schoolgaande kinderen van 6 t.e.m. 11 jaar naar de stedelijke gebieden (bruine kleur op de kaart). Meer landelijke gebieden krijgen een uitstroom van schoolgaande kinderen van 6 t.e.m. 11 jaar (blauwe kleur). De gemeenten in het Meetjesland kennen een uitstroom van schoolgaande kinderen naar de stad. Eeklo, gemeenten rond Oudenaarde en gemeenten rond Sint-Niklaas kennen tevens een uitstroom van schoolgaande kinderen van 6 t.e.m. 11 jaar. De top drie van instroom wordt gevormd door de stad Oudenaarde en de gemeenten Wachtebeke en Buggenhout. Deze gemeenten en stad scoren veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde op de verhouding tussen het aantal schoolgaande kinderen tussen 6 en 11 jaar en het aantal kinderen binnen deze leeftijdsgroep wonende in de gemeente of stad (zie tabel ). De cijfers in de tabel laten zien dat de in- en/of uitstroom van schoolgaande kinderen in Oost- Vlaanderen eerder beperkt blijft (zie tabel ). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 14

16 Deel II: Kinderopvang 1.3 Geboorten Aantal geboorten per gemeente (per 1000 inwoners) Het officiële geboortecijfer omvat alleen de geboorten bij de Belgische bevolking en bij de buitenlandse bevolking die geregistreerd is in het vreemdelingenregister. De gemeenten Kluisbergen en Temse en de steden Gent, Ronse en Lokeren wijken het meest af van het Oost-Vlaamse gemiddelde wat betreft de verhouding tussen het aantal geboorten en de totale bevolking. In die gemeenten en steden zijn er procentueel meer geboorten in verhouding tot de totale bevolking. Er zijn in de gemeenten Lovendegem, St-Martens-Latem, De Pinte en Maarkedal in verhouding minder geboorten dan het provinciaal gemiddelde. In absolute aantallen zien we het hoogste aantal geboorten gesitueerd in Gent (3070 geboorten), Aalst (826 geboorten) en Sint-Niklaas (818 geboorten). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 15

17 Deel II: Kinderopvang 1.3 Geboorten in kansarme gezinnen per gemeente over een periode van 3 jaar (t.a.v. de gemeentelijke bevolking). Deze kaart geeft het aantal geboorten weer in gezinnen, die zich, volgens een door Kind en Gezin ontwikkelt meetinstrument, bevinden in een toestand van kansarmoede. Dit aantal zegt op zich niet veel, tenzij het wordt gerelateerd aan het totaal aantal geboorten binnen dezelfde tijdspanne van 3 jaar. Kind en Gezin beschikt over een databank met de geboorten die geregistreerd worden via contacten in de kraamklinieken en via de huisbezoeken. In tegenstelling tot het officiële geboortecijfer uit punt 1.3.1, worden hier alle geboorten geregistreerd, ongeacht het verblijfsstatuut van de ouders. Naast geboorten bij de Belgische en buitenlandse bevolking worden dus ook de geboorten bij illegalen en asielzoekers geregistreerd. Om de complexe realiteit volledig te vatten wordt het gemiddelde genomen van de registratiegegevens van Kind en Gezin over de geboorten in kansarme gezinnen uit de jaren De regioteamleden van Kind en Gezin staan in voor het aanleveren van de basisgegevens. Hiertoe toetsen zij elk gezin waarin zich een geboorte voordoet aan zes vooropgestelde criteria. Deze zijn afgeleid van de door Kind en Gezin gehanteerde definitie van kansarmoede. 7 Meer concreet zijn de gehanteerde criteria het maandinkomen van het gezin, de arbeidssituatie van de ouders, de opleiding van de ouders, de huisvesting, de ontwikkeling van de kinderen en de gezondheid. Kansarmoede heeft steeds betrekking op verschillende levensdomeinen. Wanneer een gezin aan drie of meer van deze zes criteria beantwoordt, wordt het als kansarm beschouwd. 7 De definitie omschrijft kansarmoede als volgt: Kansarmoede is een toestand waarbij mensen beknot worden in hun kansen om voldoende deel te hebben aan maatschappelijk hooggewaarde goederen, zoals onderwijs, arbeid, huisvesting. Het gaat hierbij niet om een eenmalig feit, maar om een duurzame toestand die zich voordoet op verschillende terreinen, zowel materiële als immateriële. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 16

18 Deel II: Kinderopvang De gemeenten en steden die donker kleuren op de kaart, wijken het meest af van het provinciaal gemiddeld op het aandeel van kansarme geboorten. De gemeenten met een donkerbruine kleur of een bruine kleur scoren hoog op de verhouding geboorten in kansarme gezinnen t.o.v. het totaal aantal geboorten. Dit is zo in Gent, Zelzate, Eeklo en Ronse die het meest afwijken van het Oost-Vlaamse gemiddelde en die bijgevolg hoog scoren in het aandeel kansarme geboorten. Algemeen zien we een hoger aantal geboorten in kansarme gezinnen in de streek van het Waasland. Een lager aantal geboorten in kansarme gezinnen is te situeren in Zuid-Oost- Vlaanderen. In absolute aantallen kennen de steden Gent (451 kansarme geboorten), Aalst (55 kansarme geboorten), Sint-Niklaas (51 kansarme geboorten), Lokeren (54 kansarme geboorten) en Eeklo (26 kansarme geboorten) een hoog aantal geboorten in kansarme gezinnen. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 17

19 Deel II: Kinderopvang 1.4 Taalsituatie in het gezin De taalontwikkeling is een belangrijk element in de ontwikkeling van jonge kinderen. Taalkennis of het gebrek eraan kan leiden tot een verhoogde kans op armoede. Taalontwikkeling bij jonge kinderen heeft een positief effect op latere onderwijsresultaten Overzicht van de taalsituatie in het gezin per gemeente De taal moeder-kind is de opvoedingstaal waarin het kind in zijn thuismilieu hoofdzakelijk wordt grootgebracht. Wanneer meerdere talen gesproken worden, dan wordt een afweging gemaakt in de richting van de taal die overwegend gesproken wordt. 8 Jonge kinderen die thuis een andere taal spreken dan het Nederlands, hebben een verhoogde kans om het later moeilijker te hebben bv. op school en op de arbeidsmarkt. De registratie van de taalsituatie in de gezinnen gebeurt door de regioteamleden van Kind en Gezin tijdens hun contacten in de kraamklinieken en via de huisbezoeken. A. Aantal gezinnen waar de taalsituatie het Nederlands is Gemiddeld groeien 9 op de 10 kinderen op in een gezin waar de taalsituatie het Nederlands is. Ronse, Gent, Aalst, Zele en Sint-Niklaas scoren veel lager dan het Oost-Vlaamse gemiddelde op het aandeel gezinnen waar het Nederlands de taal is die hoofdzakelijk wordt gesproken (donkerblauw op de kaart). Opvallend is tevens dat de regio van het Waasland en Lokeren eerder laag scoren op het aandeel gezinnen waar de taalsituatie het Nederlands is. In het Meetjesland is het aandeel van geboorten waar de taalsituatie in het gezin het Nederlands is, hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde. 8 Bron Kind en gezin: document Gemeentelijke kindrapporten - Beschrijving van de tabellen, 2009 Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 18

20 Deel II: Kinderopvang Ronse scoort het laagste t.o.v. de rest van de provincie met slechts 45% van de gezinnen waar de taal tussen moeder en kind het Nederlands is (zie tabel 1.4.1). Het absolute aantal geboorten waar de taal tussen de moeder en het kind het Nederlands is, ligt het hoogst in de steden Gent met 9976, Sint-Niklaas met 2964 en Aalst met 2879 geboorten (zie tabel 1.4.1). Dit is te verklaren door het algemeen hoog aantal geboorten in deze steden. B. Aantal gezinnen waar de taalsituatie in het gezin het Frans-Engels-Duits is De grensstreek van Oost-Vlaanderen met de provincie Vlaams-Brabant en Frankrijk vertoont een verhoogde aanwezigheid van gezinnen waar de taalsituatie in de gezinnen het Frans, het Engels of het Duits is. Lebbeke, Aalst, Ninove, Ronse en Deinze scoren veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde van 2,1%. Ronse wijkt het meest af van het provinciaal gemiddelde met 22%, gevolgd door Deinze met 13% en Aalst met 9,6% van de gezinnen waar de taal in het gezin het Frans het Engels of het Duits is (zie tabel 1.4.1). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 19

21 Deel II: Kinderopvang C. Aantal gezinnen waar de taalsituatie in het gezin niet het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits is Ronse, Gent, Zele, Lokeren, Sint-Niklaas en Temse scoren veel hoger dan het gemiddelde wat betreft het aantal geboorten waar de taal gesproken tussen de moeder en haar kind niet het Nederlands, Frans, Engels of Duits is, in verhouding met het totale geboortecijfer (bruin ingekleurd op de kaart). Ronse scoort het hoogst met 33,5% gezinnen met een taalsituatie anders dan het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits gevolgd door Gent met 32% gezinnen. De derde plaats wordt ingenomen door Temse met 21% (zie tabel 1.4.1). Het hoogste aantal geboorten waar de taal tussen moeder en kind niet het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits is - in absolute aantallen - situeert zich in de steden Gent met 1088, Sint- Niklaas met 249 en Aalst met 126 geboorten. Dit valt te verklaren door het feit dat in deze steden in absolute aantallen het meeste geboorten worden geteld. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 20

22 Deel II: Kinderopvang D. De verhouding tussen het aantal geboorten waar de taalsituatie in het gezin geen Nederlands is en het aantal geboorten waar de taalsituatie in het gezin het Nederlands is Het taartdiagram geeft per taal weer wat het aandeel van elke taal is tussen de moeder en het kind bij geboorte t.o.v. het totaal aantal geboorten. Zoals reeds aangetoond werd in de vorige kaarten is te zien dat het Waasland (Lokeren, Zele, Waasmunster, Hamme en Sint-Niklaas) hoger scoort t.o.v. het Oost-Vlaamse gemiddelde op het aandeel geboorten waar de taalsituatie niet het Nederlands is t.o.v. taalsituatie Nederlands bij de geboorte. Ook de steden Gent met 54%, Aalst met 31% en Ronse met 122% scoren hoger dan het Oost- Vlaamse gemiddelde van 10% op de verhouding van de geboorten waar de taalsituatie niet het Nederlands is t.o.v. geboorten waar de taalsituatie het Nederlands is. Ronse heeft dus meer niet-nederlandstalige geboorten dan geboorten waar de taalsituatie het Nederlands is. Ronse heeft hierdoor een cijfer boven de 100% (zie tabel 1.4.2). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 21

23 Deel II: Kinderopvang Overzicht van de taal van de dienstverlening (communicatietaal met het gezin) De taal van de dienstverlening is de taal die voldoende en effectieve communicatie mogelijk maakt, zodat de dienstverlening zo optimaal mogelijk kan gerealiseerd worden. De taal gebruikt tijdens de dienstverlening is de taal die het gezin overwegend zal gebruiken in de contacten met Kind en Gezin. 9 Deze gegevens worden door de regioteamleden van Kind en Gezin tijdens contacten in de kraamklinieken en via de huisbezoeken geregistreerd. A. Het aandeel geboorten waar de taal van de dienstverlening het Nederlands is Opvallend bij deze kaart zijn de lichtbruine gebieden. Deze gemeenten hebben in hun dienstverlening naar de gezinnen meer Nederlandstalige contacten t.o.v. het provinciaal gemiddelde. Ronse, Gent, Lokeren en Sint-Niklaas scoren beduidend veel lager wat betreft het percentage van de geboorten waar de taal van de dienstverlening het Nederlands is. De grensstreek met Vlaams-Brabant (Ninove, Aalst en Lebbeke) scoort lager t.o.v. het Oost- Vlaamse gemiddelde wat betreft het percentage van geboorten waar het Nederlands de taal van de dienstverlening is. Het Waasland (Sint-Niklaas, Lokeren, Zele, Waasmunster, Temse) scoort laag op het aandeel van gezinnen waar het Nederlands de taal van de dienstverlening is. In Oost-Vlaanderen wordt in 95% van de gezinnen, het Nederlands gebruikt als taal van de dienstverlening. 9 Bron Kind en gezin: document Gemeentelijke kindrapporten - Beschrijving van de tabellen Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 22

24 Deel II: Kinderopvang B. Het aandeel van geboorten waarbij de taal, gebruikt tijdens de dienstverlening van Kind en Gezin, het Frans, het Engels of het Duits is. De steden Ronse, Deinze en Aalst scoren veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde wat betreft het percentage geboorten waar de taal van de dienstverlening het Frans, Engels of Duits is (t.o.v. het totale geboortecijfer). Hoger dan het Vlaamse gemiddelde wil zeggen dat er in meer dan 5% van de gezinnen Frans, Engels of Duits wordt gesproken tijdens de dienstverlening van Kind en Gezin. Veel hoger wil zeggen meer dan 10% van de gezinnen die als dienstverleningstaal het Frans, Engels of Duits gebruiken. In absolute aantallen zijn het de steden Gent met 234 geboorten, Ronse met 132 geboorten, Aalst met 96 geboorten en Sint-Niklaas met 31 geboorten die hoge aantallen behalen op het aantal geboorten waar de dienstverlening in het Frans, Engels of Duits gebeurt (zie tabel 1.4.2). De grensstreek met Vlaams-Brabant scoorde in vorige kaart (1.4.2 A) laag op geboorten waar de taal van de dienstverlening het Nederlands is. Deze streek kleurt nu donkerbruin tot bruin op het aantal geboorten waar de dienstverlening in het Frans, Engels of Duits gebeurt. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 23

25 Deel II: Kinderopvang C. Het aandeel geboorten waarbij de dienstverlening van Kind en Gezin naar het gezin gebeurt in een taal die verschilt van het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits. Gent, Ronse, Lokeren, Sint-Niklaas, Zele en Waasmunster scoren veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde op het percentage van geboorten waar de dienstverlening gebeurt in een taal die verschilt van het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits (bruin ingekleurd op de kaart). De vorige kaart, A, gaf reeds aan dat het Waasland eerder laag scoort op het aandeel geboorten waar de dienstverlening niet gebeurt in het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits t.o.v. het provinciaal gemiddelde. Deze kaart bekrachtigt deze trend en legt het zwaartepunt op geboorten waarbij de dienstverlening gebeurt in een andere taal in deze regio. In absolute aantallen zijn het de steden Lokeren met 60 geboorten, Sint-Niklaas met 104 geboorten en Gent met 416 geboorten waar de dienstverlening in een taal gebeurt die verschilt van het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits (zie tabel 1.4.2). Het Oost-Vlaamse gemiddelde van 1,6% geeft aan dat in 1,6% van de gezinnen in Oost- Vlaanderen de taal van de dienstverlening verschilt van het Nederlands, Frans, Engels of Duits. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 24

26 Deel II: Kinderopvang (D) De verhouding tussen het aandeel geboorten waarbij de taal van de dienstverlening het Frans, het Engels of het Duits is t.o.v. het aandeel geboorten waarbij de taal van de dienstverlening niet het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits is Het taartdiagram op deze kaart geeft de verhouding weer tussen het aantal geboorten waarbij het Frans, het Engels of het Duits als taal gebruikt wordt tijdens de dienstverlening t.o.v. het aantal geboorten waarbij de taal tijdens de dienstverlening verschilt van het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits. De kleuren op de kaart geven de afwijking weer per gemeente of stad t.o.v. het Oost-Vlaamse gemiddelde wat betreft de verhouding tussen het aantal geboorten waar de dienstverlening gebeurt in een taal die verschilt van het Nederlands tot het totaal aantal geboorten. Op deze kaart wordt het aantal geboorten waar de dienstverlening gebeurt in het Frans, het Engels of het Duits opgeteld met het aantal geboorten waar de dienstverlening gebeurt in een Andere taal (anders dan het Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits). De bruine en donkerbruine inkleuring wijzen op meer geboorten waarbij de taal, gebruikt tijdens de dienstverlening, verschilt van het Nederlands. De voorgaande besproken regio s van het Waasland en de grensstreek met Vlaams-Brabant samen met de steden Gent en Ronse vertonen opvallend meer geboorten waarbij de taal die wordt gesproken tijdens de dienstverlening verschilt van het Nederlands, in vergelijking met ander gemeenten en steden uit Oost-Vlaanderen. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 25

27 Deel II: Kinderopvang 1.5 Nationaliteit van het gezin Het aantal kinderen onder de twaalf jaardat niet de Belgische nationaliteit heeft is beperkt. Het nationaliteitscriterium bij kinderen is niet erg geschikt om personen van vreemde herkomst zichtbaar te maken, gezien de mogelijkheden om bij de geboorte de Belgische nationaliteit te verkrijgen. Een beter criterium is de nationaliteit van de moeder. Het gaat hier om meer dan 120 verschillende nationaliteiten. 10 De tabel nationaliteit kind en nationaliteit moeder geeft respectievelijk een overzicht van de nationaliteit van de geboorten in het Vlaams Gewest in 2009 en van de nationaliteit van de moeders van deze kinderen (zie bijlage blz. 13). Om het overzicht van deze tabellen te behouden werden de verschillende nationaliteiten gegroepeerd in clusters. Het overzicht van de landen die in deze clusters zijn opgenomen is tevens terug te vinden in de bijlage Overzicht nationaliteit van het kind bij geboorte per gemeente Op deze kaart wordt in het taartdiagram de verhouding weergegeven tussen de geboorten waarbij het kind de Belgische nationaliteit draagt t.o.v. de geboorten waarbij het kind een andere nationaliteit dan de Belgische nationaliteit heeft. De kleuren geven de afwijking van de gemeenten en steden weer t.o.v. het provinciaal gemiddelde op de verhouding tussen geboorten van een kind met een Belgische nationaliteit en geboorten van een kind met een andere nationaliteit. 10 Bron: het kind in Vlaanderen 2008 Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 26

28 Deel II: Kinderopvang Gebieden in het bruin of donkerbruin hebben in verhouding tot de andere gemeenten in Oost- Vlaanderen meer kinderen met een andere nationaliteit t.o.v. het totaal aantal kinderen in de gemeente of stad. In het taartdiagram wordt het aandeel kinderen met een anderen nationaliteit dan de Belgische nationaliteit weergegeven door een zwarte kleur. Het aantal geboorten van kinderen met een Belgische nationaliteit krijgt een gestreepte motief in het taartdiagram. Algemeen kent het noorden van de provincie Oost-Vlaanderen meer kinderen met een vreemde nationaliteit dan het zuiden van Oost-Vlaanderen. Het zuiden van Oost-Vlaanderen scoort lager op het aandeel kinderen met een niet-belgische nationaliteit. Uitschieters zijn het Waasland (Lokeren 8%, Sint-Niklaas 8% en Zele 7%) en de steden Gent (11%) en Eeklo (7%) wat betreft het aandeel kinderen met een niet-belgische nationaliteit. Ook Zelzate, Ronse, Horebeke, Sint-Laureins, Waarschoot, Wetteren en Temse scoren hoger op het aandeel kinderen met niet-belgische nationaliteit t.o.v. het Oost-Vlaamse gemiddelde van 2,5% (zie tabel 1.5.1). Op deze kaart wordt het aandeel van geboorten weergegeven waarbij het kind de Belgische nationaliteit heeft. De kleuren tonen de afwijking van de steden en gemeenten op het Oost- Vlaamse gemiddelde van 98%. Het zuiden van Oost-Vlaanderen scoort hoger op het aandeel Belgische geboorten in verhouding tot het totaal aantal geboorten in de gemeenten. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 27

29 Deel II: Kinderopvang Het Waasland (Lokeren, St-Niklaas, Zele en Temse), Gent, Aalst en Eeklo (samen met Waarschoot en St-Laureins) hebben een lager aandeel kinderen met een Belgische nationaliteit t.o.v. het provinciaal gemiddelde. Gemiddeld 98% van de geboorten in Oost-Vlaanderen is van Belgische nationaliteit. Het wordt hier duidelijk dat het nationaliteitscriterium bij kinderen niet erg geschikt is om personen van vreemde herkomst zichtbaar te maken. Interessanter is te kijken naar de nationaliteit van de moeder bij de geboorte van het kind. Deze kaart geeft het aandeel weer van kinderen met een nationaliteit anders dan de Belgische nationaliteit. Het taartdiagram geeft de verhouding weer van de geboorten van kinderen met de Belgische nationaliteit t.o.v. geboorten van kinderen met een Franse nationaliteit of Duitse nationaliteit of een nationaliteit verschillend van voorgaande nationaliteiten. De kleur van de gemeente of steden geeft de afwijking weer tot het provinciaal gemiddelde. Een gelijkaardige trend is zichtbaar op deze kaart. Zoals op de vorig kaart scoort het zuiden van Oost-Vlaanderen algemeen lager op het aandeel van geboorten waarbij het kind een andere nationaliteit heeft dan de Belgische nationaliteit. Gent (10%), Sint-Niklaas (7,8%), Zele (6,7%), Lokeren (6,8%), Eeklo (6,8%) en Aalst (6,6%) scoren veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde (2,4%) op het aandeel van geboorten waarbij het kind geen Belgische nationaliteit heeft (zie tabel 1.5.1). In de tabel nationaliteit kind Oost-Vlaanderen in bijlage worden de nationaliteiten van kinderen bij geboorte geclusterd in categorieën. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 28

30 Deel II: Kinderopvang Het hoogst aantal geboorten van kinderen met een andere nationaliteit situeert zich in Gent in de groep van ex-oostbloklanden met 163 t.o.v. 338 geboorten. De Magreblanden en Turkije vormen de tweede grootste groep met 86 geboorten (zie tabel nationaliteit kind 2009). Aalst wordt gekenmerkt door een hoog aantal geboorten van kinderen met een Afrikaanse nationaliteit (17/59 geboorten). De kinderen met een nationaliteit uit de ex-oostbloklanden komen op de tweede plaats met 14/59 geboorten (zie tabel nationaliteit Kind 2009). Deze laatste categarie is ook in Sint-Niklaas het meest vertegenwoordigd met 41 op 72 geboorten. De Magreblanden en Turkije zijn dan weer het hoogst vertegenwoordigd in Lokeren (19/34 geboorten), Zele (9/16 geboorten) en Ronse (9/13 geboorten) (zie tabel nationaliteit kind 2009). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 29

31 Deel II: Kinderopvang Overzicht nationaliteit van de moeder bij de geboorte per gemeente Het taartdiagram geeft het aandeel weer van moeders met een Belgische nationaliteit t.o.v. moeders met een andere nationaliteit dan de Belgische. De kleuren op de kaart geven de afwijkingen weer die de gemeenten of steden vertonen t.o.v. het provinciale gemiddelde. Het Oost-Vlaamse gemiddelde is de optelsom van de gemeentelijke verhouding tussen moeders met een Belgische nationaliteit en moeders met een nationaliteit anders dan de Belgische bij de geboorte van het kind. Gemeenten met een opvallend hoger aandeel geboorten waarvan de moeder niet de Belgische nationaliteit heeft, zijn Gent, Lokeren, Sint-Niklaas, Temse, Aalst en Ronse (bruin op de kaart). Het zuiden van Oost-Vlaanderen en het Meetjesland scoren gemiddeld of lager dan het Oost- Vlaamse gemiddelde. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 30

32 Deel II: Kinderopvang Op deze kaart wordt het aandeel weergegeven van geboorten waarbij de moeder van het kind de Belgische nationaliteit heeft. De kleuren tonen de afwijking van de steden en gemeenten op het Oost-Vlaamse gemiddelde van 90%. Wat opviel bij de kaart met de nationaliteit van het kind zet zich door bij de kaart van de nationaliteit van de moeder. De regio Waasland (Lokeren, Zele, Sint-Niklaas, Temse, Hamme en Waasmunster) scoort veel lager op het aandeel van geboorten waarbij de moeder de Belgische nationaliteit heeft. Dit is ook zo voor Gent, Aalst en Eeklo en gemeenten Ronse, Lebbeke en Zelzate. Een hoger aandeel van geboorten bij moeders met een Belgische nationaliteit is terug te vinden in het zuiden van Oost-Vlaanderen en het Meetjesland. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 31

33 Deel II: Kinderopvang Deze kaart geeft het aandeel weer van de geboorte van kinderen waarbij de moeder een nationaliteit heeft anders dan de Belgische nationaliteit. Het taartdiagram geeft de verhouding weer van de geboorten van kinderen met een moeder met de Belgische nationaliteit t.o.v. geboorten met moeders met een Franse nationaliteit of Duitse nationaliteit of een nationaliteit verschillend van voorgaande nationaliteiten. De kleur van de gemeente of steden geeft de afwijking weer tot het provinciale gemiddelde. Deze kaart is een spiegel van vorige kaart. De steden en gemeenten Gent, Aalst, Sint-Niklaas, Lokeren, Zele en Ronse vallen op door hun bruine kleur. Deze steden en gemeenten scoren veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde op de verhouding tussen geboorten waarbij de moeder de Belgische nationaliteit heeft en geboorten waarbij de moeder niet de Belgische nationaliteit heeft. Wanneer we naar de verhouding kijken tussen moeders met een Belgische nationaliteit t.o.v. moeders die bij de geboorte van het kind niet-belg zijn, vallen volgende absolute aantallen op: Gent (2170 moeders met Belgische nationaliteit t.o.v moeders met niet-belgische nationaliteit bij de geboorten), Aalst (668 t.o.v. 222), Sint-Niklaas (619 t.o.v. 297), Lokeren (356 t.o.v. 138) en Ronse (218 t.o.v. 133) (zie tabel 1.5.2). In de taartdiagrammen is te zien dat er bij de vreemde nationaliteiten een groot aandeel andere naar voor komt. In de tabel nationaliteit van de moeder wordt deze categorie andere verder uitgesplitst aan de hand van 7 grote clusters (zie bijlage tabel). In de groep van andere nationaliteiten vormt de cluster Maghreb-landen en Turkije het grootste aandeel nl.: Gent (550/1164 geboorten) Lokeren (97/138), Ronse (103/128), Sint-Niklaas (156/297), Zele (43/55) en Temse (42/76). Enkel Aalst volgt de trend niet. In Aalst is het aantal van moeders met een Afrikaanse nationaliteit bij de geboorte van het kind groter dan het aantal moeders met een nationaliteit uit de Maghreb- Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 32

34 Deel II: Kinderopvang landen en Turkije. De verhouding is hier 65 geboorten bij moeders met een Afrikaanse nationaliteit op een totaal van 216 andere geboorten. Aalst heeft 57 geboorten waarbij de moeder bij geboorte van het kind een nationaliteit heeft uit de Maghreb-landen en Turkije (zie tabel nationaliteit moeder). De verhouding tussen het aantal geboorten waarbij de nationaliteit van de moeder tot de ex- Oostbloklanden behoort tot het aantal geboorten is in Gent 302/1 164 geboorten, Sint-Niklaas (74/297 geboorten), Aalst (46/216 geboorten), Lokeren (21/138 geboorten) en Temse (24/76 geboorten). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 33

35 Deel II: Kinderopvang 2. Socio-economisch 2.1 Werkzaamheidgraad en werkgelegenheidsgraad Werkenden per gemeente voor alle inwoners tussen 18 en 64 jaar De tabel en kaart geven het totaal aantal werkenden weer per 100 inwoners op arbeidsleeftijd (bevolking van 18 tot 64 jaar oud). Het aantal werkenden is de som van de loontrekkenden, de zelfstandigen en de helpers. Dit totaal wordt gecorrigeerd voor mensen met meerdere jobs. Het gaat om het jaargemiddelde. 11 Het aantal werkenden ligt in de gemeenten met een donkerbruine en bruine kleur hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde. Uitschieter is Lochristi met een veel hogere aandeel werkenden dan het Oost-Vlaamse gemiddelde (77% t.o.v. het provinciaal gemiddelde van 73%). Gemeenten en steden met een blauwe en lichtblauwe kleur hebben een veel lager aandeel werkenden. Uitschieters zijn hierbij Ronse, Gent, Zelzate, Wachtebeke en Sint-Niklaas. In absolute aantallen zijn er in de drie centrumsteden veel werkenden tussen de 18 en de 64 jaar: Gent ( werkenden), Aalst ( werkenden) en Sint-Niklaas ( werkenden), evenals in Beveren (20 572). Ten zuiden en zuidwesten van Gent hebben de gemeenten een groter aandeel werkenden. Ook valt de regio Waasland op met gemiddeld minder werkenden in verhouding tot het Oost-Vlaamse gemiddelde. 11 De door ons gebruikte cijfers zijn die van 2008, het jaar waarin de economische crisis zijn aanvang kende. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 34

36 Deel II: Kinderopvang Aandeel werkende vrouwen tussen 25 en 44 jaar per gemeente De tabel en de kaart geven het totaal aantal werkende vrouwen weer per 100 vrouwen op arbeidsleeftijd. Het gaat om de bevolkingsgroep tussen 25 en 44 jaar. Demografisch de leeftijdscategarie met de meeste kinderen. De nood aan opvang kan ontstaan door een afstemming te bekomen tussen gezin en werk. Ongeacht de standaardafwijking is de minst actieve gemeente, met name Ronse, nog steeds goed voor een tewerkstellingsgraad bij vrouwen van 72%. Gent komt uit op de voorlaatste plaats met 76% tewerkstellingsgraad bij vrouwen. De gemeenten en steden met een bruine kleur scoren hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde van 85% op het aandeel werkende vrouwen tussen de 25 en 44 jaar. Er zijn in absolute cijfers het hoogst aantal werkende vrouwen tussen de 25 en 44 jaar in de steden Gent, Aalst, Sint-Niklaas en Beveren. De gemeenten ten zuiden en zuidwesten van Gent hebben een hoger aandeel werkende vrouwen dan het Oost-Vlaamse gemiddelde. Regio Waasland heeft minder werkende vrouwen dan het Oost- Vlaams gemiddelde. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 35

37 Deel II: Kinderopvang Het aandeel werkende mannen tussen 25 en 44 jaar per gemeente De tabel en de kaart geven het totaal aantal werkende mannen weer per 100 mannen op arbeidsleeftijd. Het gaat om de bevolkingsgroep tussen 25 en 44 jaar. Demografisch de leeftijdscategorie met de meeste kinderen. De nood aan opvang kan ontstaan door de afstemming tussen gezin en werk. Wat opvalt, is dat mannen meer beroepsactief zijn dan vrouwen in de categorie 25 t.e.m. 44 jaar. Ongeacht de standaardafwijking is de minst actieve gemeente, met name Gent, nog steeds goed voor een tewerkstellingsgraad bij mannen van 82% en Ronse 83%. De gemeenten en steden met een bruine kleur scoren hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde van 91,5% op de tewerkstelling bij mannen tussen 25 en 44 jaar. Gemeenten en steden met een blauwe kleur scoren veel lager dan het Oost-Vlaamse gemiddelde voor het aandeel werkende mannen tussen de 25 en 44 jaar. Er zijn in absolute cijfers het hoogst aantal werkende mannen tussen de 25 en 44 in de steden Gent, Aalst, Sint-Niklaas en Beveren (zie tabel 2.1.3). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 36

38 Deel II: Kinderopvang Werkgelegenheidsgraad per gemeente De werkgelegenheidsgraad geeft het totaal aantal jobs weer per 100 inwoners op arbeidsleeftijd (bevolking van 15 tot 64 jaar oud). Deze toont in welke mate het aantal jobs in de gemeente zich verhoudt tot de in de gemeente wonende bevolking op arbeidsleeftijd. Het totaal aantal jobs is de som van de loontrekkende jobs en de jobs voor zelfstandigen en helpers. Het gaat om het jaargemiddelde. Het verschil tussen de werkgelegenheidsgraad en het aandeel werkenden toont aan dat een deel van de Oost-Vlaamse bevolking niet in Oost-Vlaanderen beroepsactief is. In de gemeenten met een bruine kleur is er een groter aantal jobs op 100 inwoners op arbeidsleeftijd dan het Oost-Vlaamse gemiddelde (50%). In absolute aantallen zijn er in de steden Gent, Sint-Niklaas en Aalst veel meer jobs aanwezig dan in de rest van de provincie. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 37

39 Deel II: Kinderopvang 2.2 Werkloosheidsgraad Alle cijfers i.v.m. werkloosheid zijn gebaseerd op het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ). De NWWZ zijn alle werklozen die bij de VDAB ingeschreven zijn als werkzoekende, met uitzondering van een aantal groepen, zoals werkzoekenden die een bepaalde opleiding volgen of sommige oudere werklozen. Het gaat telkens om jaargemiddelden Werklozen per gemeente voor alle inwoners tussen 18 en 64 jaar De werkloosheidsgraad is de verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWWZ) van 18 tot 64 jaar oud en de beroepsbevolking (de werkenden en de niet-werkende werkzoekenden) van 18 tot 64 jaar oud. Er is een groter aandeel werklozen (NWWZ) t.o.v. de totale werkbevolking tussen 18 en 64 jaar in de steden Ronse (8%), Gent (7%), Eeklo (5,5%) en Aalst (5%). Dit wordt op de kaart aangeduid met een donkerbruine kleur. In absolute aantallen zijn er meer werklozen (NWWZ) tussen 18 en 64 jaar terug te vinden in Gent, Aalst en Sint-Niklaas. Deze kaart is dan ook een afspiegeling van de kaart met de werkenden (zie kaart 2.1.1). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 38

40 Deel II: Kinderopvang Werkloze vrouwen tussen 25 en 44 jaar per gemeente De werkloosheidsgraad van vrouwen tussen 25 en 44 jaar per gemeente is de verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekende vrouwen tussen 25 en 44 jaar en de vrouwelijke beroepsbevolking (de werkenden en de niet-werkende werkzoekenden) van 25 tot 44 jaar. Wanneer we de werkloze (NWWZ) vrouwen bekijken tussen 25 en 44 jaar, vallen de steden Gent, Eeklo, Ronse en Aalst op met hun donkerbruine kleur alsook de gemeente Zelzate. Deze steden en gemeenten scoren hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde (9%) op het aandeel werkloze (NWWZ) vrouwen. In absolute aantallen zijn er meer werkloze (NWWZ) vrouwen tussen 25 en 44jaar terug te vinden in Gent, Aalst en Sint-Niklaas. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 39

41 Deel II: Kinderopvang Werkloze mannen tussen 25 en 44 jaar per gemeente De werkloosheidsgraad van de mannen tussen 25 en 44 jaar per gemeente is de verhouding tussen het aantal niet-werkende werkzoekende mannen tussen 25 en 44 jaar oud en de mannelijke beroepsbevolking (de werkenden en de niet-werkende werkzoekenden) van 25 tot 44 jaar oud. Indien we de werkloze (NWWZ) mannen bekijken tussen 25 en 44 jaar vallen de steden Gent, Eeklo, Aalst en Ronse op door hun donkerbruine kleur. Deze steden en gemeenten scoren hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde (7,3%) op het aandeel werklozen (NWWZ) mannen. In absolute aantallen zijn er meer werklozen (NWWZ) mannen tussen 25 en 44 jaar terug te vinden in Gent, Aalst en Sint-Niklaas. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 40

42 Deel II: Kinderopvang 2.3 Eenoudergezinnen Aantal kinderen met alleenstaande ouder per gemeente Deze kaart geeft het aantal kinderen van 0 t.e.m. 17 jaar met een alleenstaande ouder per gemeente weer. Daarnaast geeft de kaart de verhouding weer tussen het aantal kinderen van 0 t.e.m. 17 jaar ten laste van een alleenstaande ouder en het totaal aantal kinderen van 0 t.e.m. 17 jaar in de gemeente. Meerdere kinderen per alleenstaande ouder worden elk apart geteld. Het aantal kinderen met een alleenstaande ouder tussen de 0 en 17 jaar t.o.v. het totaal aantal kinderen, ligt hoger tot veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde (12%) in gemeenten en steden die respectievelijk bruin en donkerbruin ingekleurd zijn op de kaart. In absolute aantallen vinden we het meeste kinderen met een alleenstaande ouder terug in de steden Gent ( kinderen 0 t.e.m. 17 jaar), Aalst (3161 kinderen 0 t.e.m.17 jaar) en Sint- Niklaas (2777 kinderen 0 t.e.m. 17 jaar) (zie tabel 2.3.1). De meeste jonge kinderen leven in een gezin met twee ouders. Op Vlaams niveau is het aandeel kinderen onder de 3 jaar dat in een eenoudergezin leeft 7,6%; bij kinderen van 3 tot 6 jaar bedraagt het 10,8% en bij kinderen op lagere schoolleeftijd 14%. Voor alle kinderen onder de 12 jaar bedraagt dit 11,8%. 12 In Oost-Vlaanderen zijn gelijkaardige percentages te zien (zie kaarten 2.4). 12 Het kind in Vlaanderen 2009, blz. 52. Kind en Gezin. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 41

43 Deel II: Kinderopvang Aantal alleenstaande oudergezinnen per gemeente Deze kaart geeft het aantal alleenstaande oudergezinnen met kinderen van 0 t.e.m. 17 jaar per gemeente weer. Daarnaast geeft de kaart de verhouding weer tussen het aantal alleenstaande oudergezinnen met kinderen van 0 t.e.m. 17 jaar en het totaal aantal gezinnen met kinderen van 0 t.e.m. 17 jaar in de gemeente. Alleenstaande oudergezinnen zijn gezinnen die samengesteld zijn uit één referentiepersoon en een onbeperkt aantal (stief)kinderen. De gebieden die donkerbruin en bruin kleuren hebben respectievelijk een veel hoger en hoger aandeel eenoudergezinnen met kinderen 0 t.e.m. 17 jaar t.o.v. het provinciale gemiddelde van 18%. Eeklo, Ronse, Gent, Zelzate, Wetteren en Aalst scoren veel hoger dan het Oost-Vlaamse gemiddelde. Veel lager dan het Oost-Vlaamse gemiddelde scoren de gemeenten Kruishoutem, Wortegem-Petegem en Lochristi. In absolute aantallen zijn er meer alleenstaande oudergezinnen terug te vinden in Gent (9474 alleenstaande eenoudergezinnen), Aalst (3056 alleenstaande eenoudergezinnen) en Sint-Niklaas (2328 alleenstaande eenoudergezinnen). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 42

44 Deel II: Kinderopvang 2.4 De socio-economische positie van ouders met kinderen volgens de LIPRO-typologie 13 LIPRO is een internationaal gehanteerde typologie die verschillende soorten huishoudens van elkaar onderscheidt en definieert. In onderstaande kaarten gaan we uit van de situatie van het kind en kozen bijgevolg voor volgende onderverdeling: kinderen bij een koppel en kinderen bij een alleenstaande ouder. Om de link te maken naar werkzaamheidgraad werden deze beide groepen nog eens opgedeeld in: kinderen bij een koppel waar 2 ouders werken, kinderen bij een koppel waar 1 ouder werkt, kinderen bij een koppel zonder werkende ouder, kinderen bij een alleenstaande ouder met werk en kinderen bij een alleenstaande ouder zonder werk. In onderstaande kaarten geven de kleuren van de gemeenten het percentage kinderen bij ouder(s) met werk weer. De taartdiagrammen geven het totaal aantal kinderen weer. De onderverdeling in het taartdiagram laat zien wat het aandeel kinderen is in elk van de onderscheiden categorieën (bij koppels waar 2 ouders werken, bij koppels waar 1 ouder werkt, bij koppels zonder werkende ouder, bij alleenstaande ouders met werk, bij alleenstaande ouders zonder werk) De socio-economische positie van ouders met kinderen 0 t.e.m. 2 jaar Van alle kinderen van 0 t.e.m. 2 jaar leeft 7,4% bij een alleenstaande ouder. Hiervan was driekwart beroepsactief. Slechts 2% van de kinderen woont bij ouders (of een ouder) die niet werken (werkt), dus 93% van alle kinderen ziet de ouder(s) in een werksituatie. 13 Internationale indeling van huishoudens Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 43

45 Deel II: Kinderopvang De socio-economische positie van ouders met kinderen 3 t.e.m. 5 jaar Voor deze leeftijdscategorie stijgt het aandeel kinderen dat bij een alleenstaande ouder woont tot 11%. Hiervan was 82% van de alleenstaande ouders aan het werk. 2% van de kinderen woont bij ouders (of een ouder) die niet werken (werkt). In Oost-Vlaanderen ziet 94% van de kinderen de ouder(s) in een werksituatie. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 44

46 Deel II: Kinderopvang De socio-economische positie van ouders met kinderen 6 t.e.m. 12 jaar In deze leeftijdscategorie stijgt het aandeel kinderen dat bij een alleenstaande ouder woont tot 14,5%. Hiervan was 84% van de alleenstaande ouders beroepsactief. 2,5% van de kinderen woont bij ouders (een ouders) die niet werken (werkt). In Oost-Vlaanderen ziet gemiddeld 95,5% van alle kinderen de ouder(s) in een werksituatie. De cijfers dateren van In de meeste gevallen (93% à 94%) wonen kinderen bij (een) werkende ouder(s). Opvallend is dat de steden Gent en Ronse doorheen de drie kaarten donkerblauw inkleuren. Zij wijken telkens het meest af van het provinciale gemiddelde van 95,5%. Het aandeel kinderen dat bij een alleenstaande ouder woont, stijgt per leeftijdscategorie. Tevens stijgt de beroepsactiviteit binnen deze groep alleenstaanden met kinderen per leeftijdscategorie. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 45

47 Deel II: Kinderopvang 2.5 Inkomen Gemiddeld netto belastbaar inkomen per inwoner per gemeente Netto belastbare inkomens zijn alle netto inkomsten min de aftrekbare uitgaven. Netto inkomsten zijn de inkomsten voor aftrek van belastingen, zoals bedrijfsvoorheffing, maar na aftrek van de solidariteitsbijdrage (RSZ). Het gaat niet alleen om inkomsten uit arbeid; ook inkomsten uit onroerende goederen, inkomsten en opbrengsten uit roerende goederen en kapitalen, bedrijfsinkomsten en diverse inkomsten zijn inbegrepen. Opgelet: belastingplichtigen, die omwille van hun inkomen of van hun gezinslasten niet belastbaar zijn, komen in de statistiek niet voor. Het netto belastbaar inkomen wordt berekend door alle netto inkomsten te delen door alle inwoners van de gemeente of stad. De gemeenten Sint-Martens-Latem en De Pinte hebben t.o.v. het provinciale gemiddelde ( euro) een veel hoger gemiddeld netto belastbaar inkomen per inwoner (bruine kleur). Ronse scoort dan weer veel lager, met euro per inwoner als gemiddeld netto belastbaar inkomen. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 46

48 Deel II: Kinderopvang 2.6 Regionale en lokale verschillen in de socio-economische positie van 50- t.e.m. 64- jarigen per gemeente De tabellen geven het aantal 50- t.e.m.64-jarigen weer die actief zijn op de arbeidsmarkt, per gemeente, evenals de verhouding tussen het aantal 50- t.e.m. 64-jarigen actief op de arbeidsmarkt en het totaal aantal 50- tot 64-jarigen in de gemeente. Er wordt gekozen om geen kaart op te nemen omdat het de cijfers niet verduidelijkt. Binnen deze leeftijdscategorie is tussen de 35% en 55% van het totaal aantal mensen tussen de 50 en 64 jaar niet meer beroepsactief. Het provinciale gemiddelde ligt op 43% van de mensen tussen de 50 en 64 jaar die beroepsactief zijn. In Zelzate, Wachtebeke, Hamme, Stekene, Assenede ligt de beroepsactiviteit van deze bevolkingsgroep het hoogst in de provincie met meer dan 50%. Het rapport van het steunpunt Welzijn Volksgezondheid en Gezin over het gebruik van de opvang van kinderen jonger dan 3 jaar in het Vlaams Gewest, stelde vast dat de informele opvang, d.i. opvang door grootouders, een nog steeds een pertinente rol inneemt. Er wordt volgens het rapport vaak beroep gedaan op de eigen ouders voor opvang van kinderen tijdens opvangmomenten die buiten de reguliere opvangmomenten vallen (bv. nachtopvang, weekendopvang, ). Een overzicht per gemeente of stad van de beroepsactiviteit van de bevolkingsgroep van 50- t.e.m. 64-jarigen is terug te vinden in de tabellen in bijlage (zie tabel en tabel 2.6.2). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 47

49 Deel II: Kinderopvang Deel II: Kinderopvang 3. Verschillende kinderopvangtypes Eén van de kernopdrachten van Kind en Gezin is het instaan voor de regie van de kinderopvang in Vlaanderen en Brussel. Kind en Gezin organiseert zelf geen kinderopvang, maar geeft een attest van toezicht of een erkenning aan de opvang die aan de wettelijke voorwaarden voldoet. Ouders die hun kind(eren) buitenshuis laten opvangen, kunnen een beroep doen op een waaier van opvangmogelijkheden. Hierbij bestaat een onderscheid tussen informele en formele kinderopvang. Informele opvang is de opvang door grootouders, familie, vrienden of kennissen en de opvang die plaatsvindt in het thuismilieu van het kind (huispersoneel, au pair, babysit, ). Deze opvang valt buiten de bevoegdheid van Kind en Gezin. In de formele opvang bestaat er een grote diversiteit aan opvangvormen. 14 Enerzijds kunnen we een onderscheid maken tussen erkende (en gesubsidieerde) opvang en zelfstandige opvang met een attest van toezicht van Kind en Gezin. Beide opvangvormen moeten voldoen aan wettelijke voorwaarden. Er is een verschil in de wijze van financiering alsook de wijze waarop een erkenning of een attest van toezicht wordt verkregen. Een ander belangrijk verschil is dat bij de erkende kinderopvanginitiatieven de prijs afhankelijk is van het inkomen van de ouders (dagopvang) of binnen wettelijk bepaalde grenzen ligt (buitenschoolse opvang). In de zelfstandige sector kunnen initiatieven met een vaste kostprijs werken of, indien aan de voorwaarden voldaan, voor de voorschoolse opvang inkomensgerelateerd (IKG) werken. Anderzijds kan er een onderscheid worden gemaakt tussen gezinsopvang en groepsopvang. Groepsopvang is opvang aangeboden in groep. De opvang gaat door in lokalen die specifiek voor de opvang zijn ingericht. Gezinsopvang wordt georganiseerd in een huiselijke omgeving, meestal bij de onthaalouder thuis. Erkende (en gesubsidieerde) opvang Zelfstandige opvang Gezinsopvang - diensten voor onthaalouders - zelfstandige onthaalouders Groepsopvang - erkende kinderdagverblijven - initiatieven voor buitenschoolse opvang - lokale diensten voor buurtgerichte opvang - zelfstandige kinderdagverblijven - zelfstandig buitenschoolse opvanginitiatieven In het kort worden hieronder de belangrijkste verschillen en gelijkenissen uiteengezet tussen de erkende voorschoolse opvang en de zelfstandige voorschoolse opvang. Gelijkenissen Opvang met een erkenning en opvang met een attest van toezicht voldoen beiden aan de wettelijke voorwaarden. De inspectie hiervoor gebeurt door het Agentschap Inspectie. Verschillen De wettelijke voorwaarden verschillen onderling: Enkele voorbeelden: De ouders betalen in de erkende opvang altijd een prijs die afhangt van hun inkomen of die tussen bepaalde grenzen ligt. In de opvang met een attest van toezicht zijn er zowel voorzieningen die een inkomensafhankelijke prijs vragen als voorzieningen die een andere, vrij te bepalen prijs vragen. Opvang met een erkenning moet voor een deel van de plaatsen voorrang geven aan bepaalde doelgroepen. In de opvang met een attest van toezicht geldt deze enkel voor de 14 De verschillende initiatieven die in dit en de volgende hoofdstukken aan bod komen worden kort toegelicht. Voor meer informatie kunt u terecht op de website van Kind en Gezin ( Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 48

50 Deel II: Kinderopvang voorzieningen die een inkomensafhankelijke prijs vragen. In de erkende opvang zijn de kwalificatiebewijzen voor het personeel bepaalt, in de opvang met een attest van toezicht niet. Erkende opvang moet een kwaliteitsbeleid volgen, dit is een voortdurend proces om de kwaliteit te evalueren en te verbeteren. In de opvang met een attest van toezicht is dit de vrije keuze van het opvanginitiatief. De financiering is anders. Voorzieningen met een erkenning kunnen door Kind en Gezin gesubsidieerd worden voor personeels- en werkingskosten. Ook bij andere overheidsinstanties kan men subsidies aanvragen (vb. VIPA). Voorzieningen met een attest van toezicht worden niet gesubsidieerd. Hun belangrijkste bron van inkomsten is de ouderbijdrage. Onder bepaalde voorwaarden kunnen de voorzieningen, financiële ondersteuning van Kind en Gezin of andere instanties (vb. gemeentelijke premie) verkrijgen. De wijze waarop de erkenning of het attest van toezicht wordt verkregen, is anders. Diensten voor onthaalouders (DVO) Onthaalouders die aangesloten zijn bij een dienst voor onthaalouders, vangen kinderen in gezinsverband op in hun woning. Aangesloten onthaalouders vangen voornamelijk nietschoolgaande kinderen op en mogen maximaal 8 kinderen tegelijkertijd en gemiddeld vier kinderen voltijds opvangen. Om het totaal aantal plaatsen te bepalen wordt logischerwijs een gemiddelde van 4 kindjes per onthaalmoeder in rekening gebracht. De prijs voor de opvang is wettelijk geregeld en houdt rekening met het inkomen. Onthaalouders moeten voldoen aan een aantal minimale voorwaarden om zich te kunnen aansluiten bij een dienst voor onthaalouders. Een dienst voor onthaalouders bestaat minstens uit 50 plaatsen en is door Kind en Gezin erkend, wat inhoudt dat de werking van deze voorzieningstypes moet voldoen aan wettelijke voorwaarden. De dienst selecteert en begeleidt de onthaalouders en brengt hen in contact met ouders. Zelfstandige onthaalouders (ZOO) Zelfstandige onthaalouders vangen in hun woning kinderen op in gezinsverband. Ze werken autonoom en bepalen dus zelf op welke uren en momenten ze open zijn. Zelfstandige onthaalouders vangen voornamelijk niet-schoolgaande kinderen op en mogen maximaal 7 kinderen tegelijkertijd opvangen. Zelfstandige onthaalouders kunnen hun prijs vrij bepalen of een prijs vragen die rekening houdt met het inkomen, indien ze aan de voorwaarden voldoen. Wettelijk gezien moeten deze onthaalouders hun opvangactiviteit alleen maar melden aan Kind en Gezin, maar de meesten kiezen ervoor om een attest van toezicht van Kind en Gezin te verkrijgen. Dat betekent dat ze moeten voldoen aan een aantal voorwaarden betreffende de omgang met kinderen en ouders, veiligheid en gezondheid en inrichting van de ruimten. Erkende kinderdagverblijven (KDV) Erkende kinderdagverblijven vangen kinderen in groepsverband op. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds de crèches, die kinderen opvangen vanaf 0 maanden en anderzijds een beperkt aantal peutertuinen voor kinderen vanaf 18 maanden tot wanneer ze naar de kleuterschool gaan. Crèches hebben een hoofdvestigingsplaats met een minimumcapaciteit van 23 plaatsen en kunnen daarnaast een kleine vestigingsplaats van minstens 14 plaatsen realiseren. Peutertuinen hebben een minimumcapaciteit van 20 plaatsen. De prijs voor de opvang is wettelijk geregeld en houdt rekening met het inkomen. Een KDV wordt erkend door Kind en Gezin. Dit betekent dat de werking van deze voorzieningstypes voldoet aan de wettelijke voorwaarden. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 49

51 Deel II: Kinderopvang Kinderdagverblijven kunnen ook buitenschoolse opvang in aparte lokalen van een erkend kinderdagverblijf (BOKDV) aanbieden. Deze opvang gebeurt in aparte lokalen. De prijs wordt door de opvangvoorziening bepaald. De capaciteit van het buitenschoolse aanbod over de verschillende vestigingsplaatsen samen bedraagt maximaal twee derde van de totale door Kind en Gezin erkende capaciteit van het kinderdagverblijf, en bedraagt minimaal 8 plaatsen per vestigingsplaats. Initiatieven voor buitenschoolse opvang (IBO) Een initiatief buitenschoolse opvang (IBO) organiseert opvang in groepsverband, specifiek en exclusief gericht op de buitenschoolse opvang voor kinderen uit de basisschool. Een IBO heeft een minimumcapaciteit van 21 kindplaatsen en kan een werking op verschillende vestigingsplaatsen met een minimumcapaciteit van 8 kindplaatsen organiseren. De prijs voor de opvang ligt binnen wettelijk bepaalde grenzen. Een IBO wordt erkend door Kind en Gezin. Dit betekent dat de werking van deze voorzieningstypes voldoet aan de wettelijke voorwaarden. Lokale diensten voor buurtgerichte opvang (LODI) Een lokale dienst voor buurtgerichte kinderopvang (LODI) realiseert een toegankelijke kinderopvang die laagdrempelig is en respect heeft voor diversiteit. Ze heeft een specifieke werking die het gebruik van kinderopvang door kwetsbare gezinnen bevordert. Ze vangen vooral kinderen op die vaak, om allerlei redenen, niet in de reguliere opvang worden opgevangen. In de specifieke werking staan een buurtgerichte inbedding en de participatie van de doelgroep centraal. Een LODI kan zowel voor-(lodi) als buitenschoolse (LODI BS) opvang aanbieden en heeft een minimumcapaciteit van 10 plaatsen. Kenmerkend is ook de tewerkstelling van doelgroepmedewerkers, personen die moeilijk hun plaats vinden op de reguliere arbeidsmarkt. Voor de opvang van een baby of peuter betaal je er een prijs die wettelijk geregeld is en rekening houdt met het inkomen. Voor de opvang van een schoolgaand kind wordt een prijs gevraagd die binnen bepaalde grenzen ligt. Een lokale dienst moet aan wettelijke voorwaarden voldoen om toestemming te krijgen van Kind en Gezin. Zelfstandige kinderdagverblijven (ZKDV) en zelfstandig buitenschoolse opvanginitiatieven (ZBO) Zelfstandige kinderdagverblijven bieden opvang in groepsverband aan. Ze werken autonoom en bepalen dus zelf op welke uren en momenten ze open zijn. Zelfstandige kinderdagverblijven hebben een capaciteit van minstens 8 plaatsen. ZKDV s vangen kinderen op van 0 t.e.m. 12 jaar. Wanneer de opvang specifiek en exclusief gericht is op buitenschoolse opvang (voor en na de schooluren en tijdens de vakantiedagen) voor kinderen uit de basisschool spreken we van een zelfstandig buitenschools opvanginitiatief (ZBO). Zelfstandige kinderdagverblijven kunnen hun prijs vrij bepalen of, indien de voorwaarden vervuld zijn, een prijs vragen die rekening houdt met het inkomen. Een zelfstandig buitenschools opvanginitiatief bepaalt steeds de prijs zelf. Wettelijk gezien moeten deze initiatieven hun opvangactiviteit alleen maar melden aan Kind en Gezin, maar de meesten kiezen ervoor om een attest van toezicht van Kind en Gezin te verkrijgen. Dat betekent dat ze moeten voldoen aan een aantal voorwaarden inzake de omgang met kinderen en ouders, veiligheid en gezondheid en inrichting van de ruimten. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 50

52 Deel II: Kinderopvang 3.1 Aantal voorzieningen per type in Oost-Vlaanderen Het taartdiagram geeft een overzicht van het aantal opvangvoorzieningen per type binnen de provincie. De verschillende opvangtypen zijn de erkende kinderdagverblijven en diensten voor onthaalouders, de zelfstandige kinderdagverblijven en de onthaalouders, de initiatieven buitenschoolse opvang en de lokale diensten buurtgerichte kinderopvang. Aantal (voorschoolse en buitenschoolse) voorzieningen 1% 7% 2% 2% 0% 6% 9% DVO KDV ZKDV 34% 39% ZOO LODI VS IBO BOKDV ZBO LODI BS Bron: Kind en Gezin 01/01/2009 Het taartdiagram hierboven toont het aantal locaties/organiserende besturen per opvangtype. Niettegenstaande het kleine aandeel van erkende voorzieningen, bieden zij weliswaar de meeste opvangplaatsen aan. Dit valt te verklaren door hun overkoepelende organiserende besturen. Het taartdiagram toont dat de zelfstandige kinderdagverblijven met 39% van het totaal van de opvangvoorzieningen en de zelfstandige onthaalouders met 34% de meest voorkomende opvangvormen zijn in Oost-Vlaanderen. Door hun kleinschaligheid zorgen ze evenwel niet voor de realisatie van de meeste plaatsen (zie taartdiagram 3.2 aantal plaatsen). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 51

53 Deel II: Kinderopvang Aantal voorschoolse voorzieningen 1% 38% 7% 10% DVO KDV ZKDV 44% ZOO LODI VS Bron: Kind en Gezin 01/01/2009 Bovenstaand diagram verschilt van het diagram bij punt 3.1 omdat in dit diagram enkel de voorschoolse opvangvormen zijn opgenomen. Bovenstaande stelling wordt hier bevestigd nl.de hoge vertegenwoordiging van het aantal kinderdagverblijven (44% van het totaal aantal voorzieningen) en het aantal zelfstandige onthaalouders (38% van het totaal aantal voorzieningen). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 52

54 Deel II: Kinderopvang 3.2 Aantal plaatsen per type voorziening in Oost-Vlaanderen Het taartdiagram geeft een weergave van het aantal plaatsen per opvangvorm van kinderopvang en hun aandeel t.o.v. het totale aanbod. Het zijn plaatsen van erkende kinderdagverblijven en diensten voor onthaalouders, zelfstandige kinderdagverblijven en onthaalouders, Initiatieven buitenschoolse opvang, lokale diensten buurtgerichte kinderopvang. Aantal (voorschoolse en buitenschoolse) plaatsen 1% 1% 0% DVO 24% 31% KDV ZKDV 0% 7% 23% 13% ZOO LODI VS IBO BOKDV ZBO LODI BS Bron: Kind en Gezin 01/01/2009 Het taartdiagram toont het aantal plaatsen per opvangtype. De erkende sector is de grootste speler met 68% (namelijk 31% DVO, 13% KDV, 24% IBO) van het aanbod. IBO s en DVO bieden de meeste opvangplaatsen aan. In de zelfstandige sector realiseren de zelfstandige kinderdagverblijven het grootste aantal plaatsen met 23% van het totaal aantal plaatsen. Aantal voorschoolse plaatsen 9% 0% 31% 42% DVO KDV ZKDV 18% ZOO LODI VS Bron: Kind en Gezin 01/01/2009 Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 53

55 Deel II: Kinderopvang In Oost-Vlaanderen worden de meeste plaatsen in de erkende voorschoolse opvang gerealiseerd door de diensten voor onthaalouders. 42% van het totaal aantal plaatsen is een plaats binnen een dienst voor onthaalouders. Dit komt neer op een totaal van 7827 plaatsen in absolute cijfers. De zelfstandige kinderdagverblijven nemen de tweede plaats in en zijn goed voor 31% van het totaal aantal voorschoolse plaatsen in Oost-Vlaanderen. Dit komt in absolute cijfers overeen met 5782 plaatsen (zie tabel 3.2) 60% van het totaal aantal plaatsen is een plaats in de erkende sector. 40% van het totaal aantal plaatsen wordt gerealiseerd in de zelfstandige sector. Hierbij tellen we de percentages op van zowel DVO, LODI en EKDV en plaatsen we deze in verhouding met de optelsom van de percentage van ZKDV en ZOO. Het groepsaanbod versus gezinsaanbod kent een evenwichtig aanbod, nl. 51% gezinsaanbod en 49% groepsaanbod. Het gezinsaanbod is de optelsom van de percentages van de DVO en de ZOO. Het groepsaanbod is de optelsom van de percentages van de ZKDV, EKDV en de LODI. Het aandeel van plaatsen en het aandeel van de verschillende voorzieningen, weergegeven per gemeente en stad, komen aan bod in het volgende hoofdstuk. Aantal buitenschoolse plaatsen 4% 0% 4% IBO BOKDV ZBO 92% LODI BS Bron: Kind en Gezin 01/01/ % van het totaal aantal plaatsen in de buitenschoolse opvang wordt gerealiseerd door een IBO. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 54

56 Deel II: Kinderopvang 4. Plaatsen voor kinderen van 0 t.e.m. 2 jaar 4.1 Aantal opvangplaatsen 0 t.e.m. 2 jaar per 100 kinderen per gemeente Op deze kaart wordt het totaal aantal voorschoolse opvangplaatsen in verhouding geplaatst tot het aantal kinderen tussen 0 t.e.m. 3 jaar. Het aantal opvangplaatsen van 0 t.e.m. 3 jaar per 100 kinderen houdt geen rekening met het feit dat één opvangplaats door meerdere kinderen wordt gebruikt. De taartdiagrammen geven per gemeente het aandeel van elk opvangtype weer. Oost-Vlaanderen scoort met een provinciaal gemiddelde van 41% boven het Vlaamse gemiddelde van 38% (zie figuur 6.2.1). Enkele uitschieters met een opvangaanbod van meer dan 60% zijn: De Pinte, Nazareth, Oudenaarde, Melle, Waasmunster en Destelbergen. Kluisbergen (13%) en Herzele (20%) zijn gemeenten waar het aanbod aan voorschoolse plaatsen per 100 kinderen het meest afwijkt van het Oost-Vlaamse gemiddelde. De meeste gemeenten beschikken over een gevarieerd opvangaanbod (meerdere opvangtypes). Opvallend is dat in Kluisbergen en Horebeke uitsluitend gezinsopvang beschikbaar is voor kinderen van 0 t.e.m. 3 jaar. Waasmunster, Sint-Gillis-Waas en Kruishoutem beschikken slechts over twee opvangtypes, met name een DVO en ZKDV. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 55

57 Deel II: Kinderopvang 4.2 Aantal voorschoolse plaatsen per type voorziening per gemeente Aantal voorschoolse plaatsen bij ZOO Het aantal opvangplaatsen bij een zelfstandige onthaalouder wordt in verhouding geplaatst tot het totaal aantal opvangplaatsen in de gemeente of stad. De kleuren wijzen op de afwijking van de gemeenten of steden tegenover het provinciale gemiddelde van het aandeel plaatsen bij een zelfstandige onthaalouder Het hoogste aantal zelfstandige onthaalouders vinden we in Lovendegem (68%), gevolgd door Horebeke, Zomergem en Kluisbergen (45%). De regio Waasland kenmerkt zich door een laag aandeel zelfstandige onthaalouders. In de gemeenten Brakel, De Pinte, Kruibeke, kruishoutem, Sint-Gillis-Waas en Waasmunster zijn er geen zelfstandige onthaalouders aanwezig binnen het opvangaanbod (zie tabel 4.2.1). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 56

58 Deel II: Kinderopvang Aantal voorschoolse plaatsen bij DVO Het aantal opvangplaatsen bij een dienst voor opvanggezinnen wordt in verhouding geplaatst tot het totaal aantal opvangplaatsen in de gemeente of stad. Vervolgens wordt dit cijfer afgewogen tegenover het Oost-Vlaamse gemiddelde. De inkleuring geeft de mate van afwijking weer tegenover dit gemiddelde. De opvangplaatsen gerealiseerd door de diensten voor onthaalouders zijn in bijna de helft van het totaal aantal gemeenten en steden (31 op 65) goed voor meer dan 50% van het opvangaanbod. In Sint-Gillis-Waas, Dendermonde, Deinze en Geraardsbergen, zien we een overwicht (meer dan 70%) aan plaatsen gerealiseerd door diensten voor onthaalouders. Gemeenten en steden waar het aandeel DVO minder dan een kwart bedraagt zijn Gent, Ronse, Knesselare, Eeklo, Beveren, Zomergem en Lovendegem. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 57

59 Deel II: Kinderopvang Aantal voorschoolse plaatsen bij ZKDV Het aantal opvangplaatsen bij een zelfstandig kinderdagverblijf wordt in verhouding geplaatst tot het totaal aantal opvangplaatsen in de gemeente of stad. De inkleuring geeft de mate van afwijking weer tegenover het Oost-Vlaamse gemiddelde. De zelfstandige groepsopvang maakt in 47 op 65 gemeenten (72%) minstens een kwart uit van het opvangaanbod. De steden en gemeenten Knesselare, Waasmunster, Melle, Lede, Beveren, Wichelen en Destelbergen hebben een aandeel van zelfstandige kinderdagverblijven dat net boven de 50% uitkomt. In vier gemeenten is er geen aanbod van zelfstandige groepsopvang, met name Horebeke, Kluisbergen, Moerbeke en Wachtebeke. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 58

60 Deel II: Kinderopvang Aantal voorschoolse plaatsen bij EKDV Het aantal opvangplaatsen bij een erkend kinderdagverblijf wordt in verhouding geplaatst tot het totaal aantal opvangplaatsen in de gemeente. De inkleuring geeft de mate van afwijking weer tegenover het Oost-Vlaamse gemiddelde. Net niet de helft van de gemeenten (28 op 65 gemeenten) beschikt over een erkend kinderdagverblijf. In 37 gemeenten is dus geen erkende groepsopvang aanwezig. Ronse en Wachtebeke hebben in hun totaal opvangaanbod iets meer dan 50% erkende kinderdagverblijfplaatsen. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 59

61 Deel II: Kinderopvang Aantal voorschoolse plaatsen bij LODI Het aantal opvangplaatsen bij een lokale dienst buurtgerichte opvang wordt in verhouding geplaatst tot het totaal aantal opvangplaatsen in de gemeente of stad. De inkleuring geeft de mate van afwijking weer tegenover het Oost-Vlaamse gemiddelde. Slecht drie steden nl. Gent (32 plaatsen), Sint-Niklaas (11 plaatsen) en Aalst (10 plaatsen) beschikken in Oost-Vlaanderen over een lokale dienst buurtgerichte kinderopvang. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 60

62 Deel II: Kinderopvang 4.3 Aantal plaatsen inclusieve opvang bij EKDV per gemeente Inclusieve kinderopvang is opvang van een kind of van een aantal kinderen met een specifieke zorgbehoefte samen met kinderen zonder specifieke zorgbehoefte. Kinderen met een specifieke zorgbehoefte zijn kinderen die door medische en/of psychosociale problemen meer intensieve zorgen nodig hebben. Organiserende besturen van erkende kinderdagverblijven kunnen van Kind en Gezin een financiële ondersteuning krijgen voor de structurele uitbouw van inclusieve opvang in een of meer voorzieningen en/of binnen een of meer aangeduide groepen van voorzieningen. Enkel de gemeente Destelbergen en de steden Deinze en Gent beschikken over structurele plaatsen inclusieve opvang bij erkende kinderdagverblijven. De gemeenten Beveren en Nazareth beschikken over structurele plaatsen inclusieve opvang binnen initiatieven voor buitenschoolse opvang. Gelet het geringe aantal inclusieve plaatsen in de provincie, wordt gekozen hiervan geen kaart op te maken en wel te verwijzen naar tabel 4.3 in bijlage. 4.4 Aantal occasionele plaatsen per gemeente Opvang van een kind gedurende een periode van maximaal 6 maanden, ongeacht de intensiteit van het gebruik, voor één van volgende redenen: - de ouder werkt niet en start met een opleiding - de ouder werkt niet en vindt plots werk - de ouder neemt deel aan een sollicitatiegesprek - er is een acute crisissituatie in het gezin - het gezin heeft behoefte aan een korte draaglastvermindering - voor het kind is om sociale en/of pedagogische motieven gedurende de dag opvang en begeleiding buiten het eigen gezin wenselijk. Steden en gemeenten die beschikken over erkende urenpakketten occasionele opvang zijn: Aalst, Denderleeuw, Dendermonde, Evergem, Gent en Sint-Niklaas. Gelet het geringe aantal occasionele plaatsen in de provincie, wordt hievan geen kaart opgesteld, wel een verwijzing naar tabel 4.4 in bijlage. 4.5 Aantal flexibele plaatsen per gemeente Flexibele opvang is opvang van schoolgaande kinderen of niet-schoolgaande kinderen, buiten de openingstijden van het basisaanbod van de voorziening, tijdens volgende momenten: - minstens gedurende 30 minuten voor 7 uur - minstens gedurende 30 minuten na 18 uur - op dagen bovenop het minimum aantal opvangdagen voor het basisaanbod. Aalst, Beveren, Dendermonde, Eeklo, Gent, Ronse, Sint-Niklaas, Wetteren en Zottegem zijn steden en gemeenten die beschikken over erkende urenpakketten flexibele voorschoolse opvang. Gelet het aantal flexibele plaatsen beperkt is in de provincie, wordt er gekozen om geen kaart op te maken en te verwijzen naar tabel 4.5 in bijlage. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 61

63 Deel II: Kinderopvang 4.6 Verhouding groepsopvang versus gezinsopvang Groepsopvang is opvang aangeboden in groep. Voorzieningstypes die onder de voorschoolse groepsopvang vallen zijn erkende kinderdagverblijven (EKDV), zelfstandige kinderdagverblijven (ZKDV), lokale diensten buurtgerichte kinderopvang (LODI). Gezinsopvang is kinderopvang georganiseerd in een huiselijke omgeving. Voorzieningstypes die onder de voorschoolse gezinsopvang ressorteren zijn: de diensten voor opvanggezinnen (DVO) en de zelfstandige onthaalouders (ZOO) Algemene verhouding in de provincie Verhouding voorschoolse groepsopvang tov gezinsopvang 51% 49% Voorschoolse groepsopvang Voorschoolse Gezinsopvang Bron Kind en Gezin 01/01/2010 De algemene verhouding in de provincie tussen groepsopvang en gezinsopvang bedraagt respectievelijk 49% en 51%. Het grootste aandeel binen de groepsopvang wordt gerealiseerd door de zelfstandige kinderdagverblijven (31%)(zie taart 3.2). Bij de gezinsopvang bestaat dit aandeel voornamelijk uit diensten voor opvanggezinnen (42%)(zie het taartdiagram bij punt 3.2). Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 62

64 Deel II: Kinderopvang Aantal plaatsen gezinsopvang t.o.v. het totale opvangaanbod per gemeente De inkleuring op de kaart geeft weer welke gemeente of stad over meer of minder gezinsopvang beschikt t.o.v. het provinciale gemiddelde. De cirkels in de gemeenten en steden tonen het aantal plaatsen in absolute aantallen van de gezinsopvang. Gent, Ronse en Beveren hebben een veel lager aandeel aan gezinsopvang t.o.v. het het provinciale gemiddelde. Er kan aangenomen worden dat er in deze steden een overwicht is aan groepsopvang. Dit wordt bevestigd door tabel 4.5. Het noordoosten van de provincie Oost-Vlaanderen beschikt overwegend over minder gezinsopvang. Kluisbergen, Horebeke en Deinze hebben het grootste aandeel van gezinsopvang in Oost- Vlaanderen. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 63

65 Deel II: Kinderopvang 4.7 Verhouding erkende versus zelfstandige sector Algemene verhouding voorschoolse erkende versus zelfstandige opvang in de provincie op basis van het aantal plaatsen per voorziening Erkende voorschoolse opvang vs zelfstandig voorschoolse opvang 40% 60% Erkende voorschoolse opvang Zelstandige voorschoolse opvang Bron Kind en Gezin 01/01/2010 De erkende opvang is in Oost-Vlaanderen goed voor 60% van het totaal aantal opvangplaatsen. Het grootste aandeel plaatsen in de gezinsopvang wordt gerealiseerd door de diensten voor onthaalouders met 42% van het totale opvangaanbod (zie taartdiagram 3.1). De zelfstandige kinderopvang heeft een aandeel van 40% waarvan het aandeel in de groepsopvang (31%) het meest voorkomend is. Kinderopvang in kaart Oost-Vlaanderen (2010) 64