Samenvatting Geschiedenis Duitsland en Europa

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Duitsland en Europa Samenvatting door een scholier 1934 woorden 4 maart ,8 33 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hfst 1 Duitsland na de nederlaag Door de onvoorwaardelijke overgave Stunde Null aangebroken. Heimatvertriebenen naar het westen. Geen verlangen naar wraak door totale nederlaag, confrontatie Duitse gruweldaden en zorg om dagelijks bestaan. In 1943 Teheran Roosevelt, Churchill, en Stalin bijeen -> Dtsl volledig bezet en opgedeeld in Russische, Amerikaanse en Britse bezettingszone, SU kreeg Oost-Polen en Polen inname Duits grondgebied -> Oder-Neissegrens -> communisme. In feb Jalta -> Fa ook bezettingszone, bezetter absolute macht, Berlijn 4 sectoren. SU, En en VS onderling verdeeld, wisten zelf niet zo goed. In 1944 plan van Morgenthau -> Duitse industrie vernietigen -> agrarisch tijdperk en opgedeeld in aantal staten -> uiteindelijk niet door. Stalin was uit op communistische alleenheerschappij over heel Dtsl -> Dtsl sterke concurrent leiderschap wereldcommunisme -> neutraal Dtsl, afhankelijk van SU. Potsdam -> Truman, Attlee(En) -> Oder-Neissegrens, volledige ontwapening en gedemilitariseerd, gedemocratiseerd en gedenazificeerd, Duitse eenheid bewaren, economische eenheid, opkomst Geallieerde Controle Raad, voedsellevering door SU (niet nakomen -> voedselschaarste En en VS-zones -> versterkt door miljoenen vluchtelingen -> economische chaos). Hfst 2 De deling van Duitsland ( ) Op 24 juni 1948 afsluiting alle toegangswegen over land en water door Russen (blokkade van Berlijn) -> VS en En luchtbrug -> B-29 bommenwerpers naar En (atoombommen) -> Vs van vijand naar beschermer. Rosinenbomber -> rozijnen en snoep gestrooid voor landing. Na 11 mnd, 12 mei 1949, opheffing blokkade. In 23 mei > BRD, 5 mnd later, 7 okt > DDR (volksdemocratie naar Oost-Europees model). Versterking vijandschap VS en SU door ontwikkelingen in Dtsl -> andere aanpak. Communisten meester over politie- en justitieapparaat in Polen, Roemenië en Bulgarije -> stalinistisch systeem -> totale en brute onderdrukking elke vorm van vrijheid. West-Europa in diepe crisis -> vruchtbare voedingsbodem communisme. Najaar 1946 Turkije door Stalin onder druk -> zeggenschap over waterweg Zwarte Zee en Middellandse Zee. Tegelijk communisten in Griekenland burgeroorlog met Russische wapensteun -> VS containmentpolitiek -> verzet tegen iedere Russische machtsuitbreiding. Pagina 1 van 5

2 In juni 1947 Marshall-plan/European Recovery Programme -> Europa omvangrijke economische steun door communistische staatsgreep feb 1948 in Praag -> West-Europese landen gezamenlijk defensieapparaat -> maart '48 En, Fa, Benelux afspraken samenwerking. VS en Su oneens over alles in Geallieerde Controle Raad -> politieke ontwikkeling (SU democratie -> vertegenwoordigers van het volk en die wist wat het beste was, marxistische leer -> concentratiekampen -> fusie leidt tot SED(boeren en arbeiders)-> CDU en LDPD meerderheid -> invoering communisme alleen onder dwang -> Stalin afgrendeling DDR -> industriële apparaat DDR naar SU) Duitsers dwangarbeider Fa. Samenvoeging zone VS en En in zomer > industrie meer vrijheid -> bestuur door Duitsers -> Marshall-hulp -> geldhervorming op 20 juni 1948 D-mark -> economische deling Dtsl voltooid (Stalin boos -> schending Potsdam -> blokkade Berlijn -> oprichting NAVO). Adenauer bondskanselier en minister Buitenlandse Zaken -> der Alte 73 in 1949 aftrad 87. Hfst 3 Adenauer en de Westbindung ( ) Dtsl in 1950 bezet land zonder eigen leger en buitenlandse politiek, geallieerden konden bestuur overnemen. In 1951 Dtsl medezeggenschap over kolen- en staalindustrie. In 1955 Dtsl herbewapening en lid NAVO. DDR werd satellietstaat van SU, lid Warschaupact. Ijzeren Grodijn, grens tussen Oost- en West- Europa hermetisch afgesloten. Adenauer opnieuw burgemeester Keulen en leider CDU -> Westbindung en Westintegration -> door verdragen -> voordelen -> veilig tegen Russisch gevaar, enige mogelijkheid vertrouwen westelijke geallieerden winnen en snel volledige soevereiniteit BRD krijgen en betrouwbare democratie worden. Adenauer streefde ook naar Wiedervereinigung met DDR, niet ten koste Westbindung. Politik der Stärke -> ondergang DDR afdwingen -> machtspolitiek: militair en economisch -> bewapeningswedloop en DDR kon niet tegen welvaar BRD op -> aantrekkingskracht Oost-Duitsers -> instorten DDR. Adenauer totaal nieuwe koers. Socialisten Dtsl neutraal. Koude Oorlog. Communistisch Noord-Korea viel Z-K binnen en veroverde het. SU 10x zoveel soldaten in Europa dan NAVO -> WO3 -> kernoorlog -> Europa bewapend -> te weinig mankracht -> Dtsl bijdrage verdediging -> verzet bewapening en militarisme -> fam. in Oosten en ervaringen WO2, angst atoomoorlog,frontlinie. In 1951 oprichting EGKS, bedachte EDG als doel Duits leger en lidmaatschap NAVO verhinderen (fa) -> Stalin bang voor revanche -> Stalinnota -> gesamtdeutsche verkiezingen en verenigd neutraal Dtsl -> Adenauer wilde Westbindung niet in gevaar brengen. In 1952 DDR planeconomie. Afkeuring EDG -> Dtsl nu lid NAVO -> eigen leger. Eisenhower -> massive retaliation (massale atoomvergelding op SU bij aanval). Grote vier in geneve in 1955 bijeen. Gevaren voor democratie BRD door o.a. ex-nazi's. Democratie pijlers -> Wirtschaftswunder -> rijkste land Europa en anti-communisme. Hfst 4 De bouw van de Berlijnse Muur 15 juni 1961 persconferentie Ulbricht in Oost-Berlijn DDR en BRD gescheiden door brede strook prikkeldraadversperringen, mijnenvelden, wachttorens en schietinstallaties -> in Berlijn gat in Ijzeren Gordijn -> aantrekkingskracht BRD. Oprichting EEG door opbloeiende Frans-Duitse vriendschap. In 1953 arbeidersopstand DDR -> lonenverhoging en prijzenverlaging -> toename onderdrukking -> Stasi. Groeiende achterstand op BRD -> collectivisatie economie. Toenemende opstandigheid -> massale vormen Republikflucht -> DDR leegbloeden. In 1956 destalinisatie-campagne (Chroesjtjov) -> beperking Pagina 2 van 5

3 onderdrukking en terreur -> vreedzame coëxistentie -> oorlog met kapitalistische landen onnodig -> eindoverwinning ook met geweldloze concurrentiestrijd -> ontspanning SU en Westen. Chroesjtjov eind jaren '50 3 problemen: toenemende kracht en welvaart West-Europa, uitdaging China om tegenover Westen meer daadkracht te tonen en leegbloeden DDR -> Westerse geallieerden ultimatum in > terugtrekking Berlijn en erkenning DDR. Zondag 13 augustus 1961 operatie X/bouw van de Muur. VS grijpt niet in -> gericht tegen DDR-bevolking. Chroesjtjov indruk bluffen tegen Kennedy -> bouwen lanceerinstallaties kernraketten op Cuba -> eising vertrek VS troepen Berlijn -> Chroesjtjov aanvaardde VS in Berlijn door Kennedy's houding. Hfst 5 Willy Brandt en de Ostpolitik ( ) Warschau, 7 dec. 1970, bondskanselier Willy Brandt zal verdrag tekenen voor erkenning naoorlogse grenzen. In WO2 Duitser 6mln Polen gedood. Ostpolitik -> de nieuwe politiek van toenadering tot het Oosten die Brandt (bondskanselier 1969) had ingezet -> Westbindung niet in gevaar. West-Duitsland begon in het diepste geheim mensen in de DDR vrij te kopen; politieke gevangenen, kinderen en volwassenen voor vereniging familie. Eerste succes Brandt -> eind 1963 West-Berlijn pasjesovereenkomst met DDR -> basis Ostpolitik. Politik der Stärke -> alleen verharding DDR-regime. Enige mogelijke was Wandel durch Annäherung -> verandering door toenadering -> vasthouden aan Westbindung en toenadering tot Oostblok. Oosten bang voor revanchisme-> sovjet- en DDR-leiders moesten overtuigd worden van vreedzame bedoelingen -> persoonlijke contacten en handelscontacten. Adenauer en zijn CDU weigerden woord DDR te gebruiken -> o.a. Pankow genoemd -> wijk waar Oost-Duitse regering zetelde. Groeiende twijfel Amerikaanse steun -> Cuba-crisis wel ingrijpen-> Amerikaanse 'atoomparaplu' nog steeds?. Door ontspanning/détente (Cuba-crisis) mogelijk toenadering Oosten. In 1963 verdrag SU en VS geen kernproeven boven de grond of onder water. Breznjev geen bevlogen communist die Westen uitdaagde zoals Chroesjtjov. Praagse Lente ->Tsjechoslowaakse partijleider Dubçek gaf ongekende ruimte voor discussie. Breznjev-doctrine -> de communistische staten moesten ingrijpen als ergens de macht van de communistische partij werd bedreigd. Brandt vond dat verbeteringen in DDR via SU moesten worden afgedwongen. DDR-leider Ulbricht wilde geen toenadering. Ulbricht gaf in zijn Nieuwe Economische Systeem de staatsbedrijven meer zelfstandigheid -> rond 1965 soort Wirtschaftswunder. Ontstaan Nischengesellschaft -> samenleving waarin mensen in hun 'nisje' bleen en zich zo weinig mogelijk met de politiek bemoeiden. Terugkering in DDR centraal geleide planeconomie (verzet hervormingen) -> verspilling, verouderde technologie en kwalitatief minderwaardige productie en die kwantitatief ver achterbleef bij de vraag. Ulbricht alleen toenadering als BRD de DDR volkenrechtelijk erkende -> onaanvaardbaar. In 1971 Ulbricht vervangen door Honecker. Economie BRD in 1966 in recessie, Brandt minister Buitenlandse Zaken. De 68-ers vonden arbeidsethos en gezagsgetrouwheid van hun ouders belachelijk -> alternatieve cultuur -> vrijheid en zelfverwerkelijking -> Westerse politiek fout, vooral VS -> ouders ongevoeligheid t.o.v. nazi-misdaden en eisten grondige afrekening met verleden. Brandt soldaat tegen Dtsl, populair onder jongeren en in DDR. BRD kon door economische crisis DDR politieke concessies kopen -> Ostverträge -> SU erkende bestaansrecht West-Berlijn en beloofde verbetering communicatie. DDR en BRD erkenden elkaars bestaansrecht en grenzen -> beide lid VN. DDR in ruil leningen en financiële steun erkenning mensenrechten. Brandt probeerde Europese samenwerking te versterken. Nixon en Kissinger streefden ook naar ontspanning -> niet echt bezwaar Ostpolitik. Eind 1972 Pagina 3 van 5

4 BRD regering ten val -> Ostpolitik populair -> verdrag met DDR door FDP. In 1973 BRD economische crisis -> Brandt machteloos, trad af -> Schmidt. Hfst 6 Schmidt en de ontspanning Schmidt twijfelde aan VS steun. Ontspanning ten einde en toename sovjetdreiging -> SS'20's -> achter Oeral -> onbereikbaar NAVO-raketten. Guadeloupe was eerste conferentie met West-Dtsl erbij -> VS hield rekening wensen Dtsl. In jaren '70 Dtsl leidende mogenheid EG. Schmidt won vertrouwen en respect DDR. In 1975 golf van links terrorisme in BRD -> RAF -> ontwrichting samenleving -> extreem-linkse ambtenaren en leraren Berufsverbot. Schmidt -> der Macher. Bij belangrijke kwesties Scmidt en Giscard een blok -> versterking en behoud détente en Europese eenwording -> invoering EMS in > oplossing dollarcrisis -> oorzaak economische wereldcrisis (oliecrisis). Zwakke economie VS en leiderschap. VS en SU onderhandelingen beperking strategische kernwapens -> SALT-besprekingen -> in 1972 SALT 1-verdrag -> lanceerinstallaties aan maximum -> twijfel steun VS. Hoogtepunt ontspanning in 1975 met CVSE. In Slotakte van Helsinki erkenden de Europese landen en VS onschendbaarheid naoorlogse grenzen en afspraken over economische en politieke samenwerking. Russische overwicht in Europa -> meer SS'20's -> Carter wilde als tegengewicht neutronengranaat. In 1979 dubbelbestluit -> Europa middellangeafstandsraketten en NAVO daarover onderhandelen SU -> hoogtepunt macht Schmidt. In 1979 SU troepen Afghanistan binnen -> Rode Leger oorlog moslimfundamentalisten -> VS fel. Polen voedselprijsverhoging in > stakers o.l.v. Walesa eisten stakingsrecht, opheffing censuur en erkenning vakbond Solidariteit -> communisme niet onaantastbaar. Reagan verwierp ontspanning en containment-politiek. In 1982 Kohl bondskanselier. Hfst 7 De val van de Muur Op 9 november > Oost-Duitsers met visum emigratie en privé-bezoek aan buitenland -> zonder controle duizenden naar West-Berlijn -> Muur gevallen -> DDR totale bankroet en veranderingen door Gorbatsjov (leiderschapscrisis, wapenwedloop,oorlog Afghanistan). Beleid Gorbatsjov -> Perestrojka, politieke, economische en maatschappelijke hervormingen -> snelle verarming. -> Glasnost, de openheid waarmee hij het vastgelopen systeem weer in beweging wilde krijgen -> toenemende kritiek en verdeeldheid en nationalisme onder niet-russische volken. Oprichting 'volkscongres', schrapping leidende rol partij. Stopzetting SS'20's in In 1987 gesloten INFakkoord -> alle raketten met een bereik van 500 tot 5000 km vernietigd. DDR op te grote voet geleeft -> Honecker 1971 alles voor welvaartsvergroting. DDR dankzij BRD vrij toegang EG-markt. BRD gaf DDR financiële en economische steun. In DDR bevolking geïnfiltreerd door Stasi en kans op Ausbürgerung -> groeiende onvrede (onderdrukking). Hongaarse grenswachten maakten eerste gat in het Ijzeren Gordijn -> vluchtpogingen. Hongarije opzegging verdragen met DDR. In DDR in Leipzig poitiek protest -> 'Wir sind das Volk' -> eising democratie. Rode Leger steunde SED-regime niet. Op 9 november 1989 val van de Muur. Hfst 8 De Duitse eenheid Gorbatsjov riep in Westen warme gevoelens op -> als hij op Kohl kon rekenen kon Kohl de eenheid van Gorbatsjov kopen. Plan Kohl -> DDR moest politieke en economische systeem grondig veranderen -> samenwerkingsverdragen met West-Duitsland -> aansluiting Bondsrepubliek. Buitenland reageerde Pagina 4 van 5

5 overwegend negatief over eenwording. Kohl eiste lidmaatschap verenigde Dtsl van NAVO en nog steeds deelname EG. DDR demonstraties door nieuwe feiten Stasi en zelfverwerkelijking leiders -> 'Wir sind ein Volk'. Leegbloeding DDR. Aanbod Kohl wilde Gorbatsjov. Kohl en Franse president Mitterrand streefden naar versnelde eenwording Europa -> in 1991 Verdrag van Maastricht -> afspraken EMU en invoering euro. EG wordt EU voor hechtere banden. CDU kreeg bijna absolute meerderheid. Kohl verzekerde erkenning Oder-Neisse-grens aan vroegere geallieerden -> eenwording akkoord. Op 3 oktober Duitse eenheid een feit. SU viel uiteen in 15 onafhankelijke staten. Bush wees BRD aan als partner in leadership. Duitse zwakte; binnenlandse problemen en blijvend wantrouwen tegen Duitse overheersing. Opbouw van Oosten duurder dan gedacht (4,5x). De Wessies verweten de Ossies luiheid en gemakzucht; de Ossies vonden de Wessies arrogant, egoistisch en materialistisch. Zekere Ostalgie naar DDR. Pagina 5 van 5