Vergadering van De Statencommissie Verkeer en Milieu. 18 januari 2017 SC VM. Status verslag Concept. AANWEZIG: mevrouw Oosterop-van Leussen

Transcriptie

1 Verslag Vergadering van De Statencommissie Verkeer en Milieu Vergaderdatum Kenmerk 18 januari 2017 SC VM Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer Mevrouw N. Kwekkeboom Verslag van de openbare vergadering van de Statencommissie Verkeer en Milieu, gehouden op 18 januari 2017 in het provinciehuis te Den Haag AANWEZIG: Voorzitter: Griffier: mevrouw Oosterop-van Leussen de heer Duizer VVD PvdA PVV CDA SP D66 GroenLinks SGP&CU 50PLUS Partij voor de Dieren de heer Ludema, mevrouw Nelisse, de heer Paymans, de heer Weide de heer Minderhout de heer Privé, de heer Groenendijk de heer De Haan, de heer Van der Bent, de heer Çetin mevrouw Van Aelst, de heer Slooter, mevrouw Soares de heer Breitbarth, de heer Kasmi, mevrouw Wijbenga de heer Potjer de heer Scheurwater de heer Bakx de heer Canton AFWEZIG MET KENNISGEVING: AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN: de heer Janssen en de heer Vermeulen AGENDA: 2. Opening overlegvergadering 2a. Mededelingen 2b. Vaststellen van de agenda 2c. Spreekrecht 2d. Rondvraag 3. Verslag vorige vergadering 3a. Conceptverslag Statencommissie Verkeer en Milieu 23 november Besluitenlijst vorige vergadering 4a. Conceptbesluitenlijst Statencommissie Verkeer en Milieu 23 november Bespreekstukken 5a. Rapporten PFOA, GenX en Zeer Zorgwekkende Stoffen Pagina 1/27

2 5b. Themabespreking Water 5c. Incidentele subsidie aan Ondernemersvereniging Bio Science Park voor besloten bedrijfsvervoer 5d. Behandelvoorstel GS motie 644 Integrale benadering Duinpolderweg 6. Sluiting 2. Opening overlegvergadering De VOORZITTER opent de overlegvergadering om uur. 2a. Mededelingen Er zijn geen berichten van verhindering ontvangen. 2b. Vaststellen van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. Tijdens de vergadering is besloten agendapunt 5d te behandelen voor agendapunt 5c. In dit verslag is de oorspronkelijke volgorde van de agendapunten aangehouden. 2c. Spreekrecht Er hebben zich geen insprekers aangemeld. 2d. Rondvraag De heer POTJER deelt mee dat GroenLinks grote waarde hecht aan betrouwbaar en betaalbaar openbaar vervoer. Hij vestigt de aandacht op het feit dat de coalitie als doelstelling heeft om de best bereikbare provincie van Nederland te zijn. Volgens hem was dit de afgelopen weken zeker niet het geval. Hij vraagt of het college het eens is met GroenLinks dat de situatie onwenselijk, onhoudbaar en onacceptabel is. Hij wil weten welke acties het college onderneemt om de situatie zo snel mogelijk op te lossen en zijn ambitie waar te maken. Verder vraagt hij of het college de minister gaat vragen om de beloofde interventie te plegen. Tot slot vraagt hij wanneer het college verwacht dat de reizigers in Zuid-Holland weer enigszins normaal met de trein kunnen reizen. De heer VERMEULEN antwoordt dat allerlei factoren ertoe hebben geleid dat de afgelopen tijd de treinen niet altijd op tijd reden. Er is een nieuwe dienstregeling ingegaan op 11 december. Er vinden allerlei werkzaamheden plaats. Er worden intercityrijtuigen omgebouwd om ze geschikt te maken voor HSL. Deze zijn nog niet allemaal gereed, waardoor er te weinig capaciteit is. NS had al eerder gezegd dat het moeilijk was om voldoende treinen te laten rijden. GS blijven er bij gelegenheid bij de staatssecretaris op aandringen om er alles aan te doen om er bij NS op aan te dringen om de problemen op te lossen. Hij wijst erop dat het rondom de wijziging van een dienstregeling altijd lastig en spannend is. Er rijden op dit moment minder treinen tussen Den Haag en Rotterdam vanwege capaciteitsproblemen. Hij vindt dat, als dit leidt tot grote problemen, het een zaak is voor de Tweede Kamer om de staatssecretaris daarop aan te spreken. De lijn van Alphen aan den Rijn naar Gouda is een provinciale lijn. Op deze lijn zijn nieuwe treinen ingezet. Het zijn mooie treinen, maar ze functioneren nog niet Pagina 2/27

3 naar wens. NS zal er alles aan doen om de defecten weg te nemen. Als deze situatie betekent dat de prestaties onder het niveau zakken dat is afgesproken met NS voor deze lijn, nemen GS maatregelen. De heer POTJER heeft de gedeputeerde horen zeggen dat de situatie onwenselijk is en dat de gedeputeerde, als hij misschien over een half jaar de staatssecretaris spreekt, haar erop aanspreekt. GroenLinks vindt dat wat mager. Hij wil graag iets specifieker horen welke acties de gedeputeerde gaat ondernemen en hij wil graag horen in hoeverre de gedeputeerde ingaat op het aanbod dat de minister aan de Tweede Kamer heeft gedaan om te helpen bij de oplossing van de problemen op de lijn Leiden-Utrecht. Hij heeft uit de woorden van de gedeputeerde begrepen dat de gedeputeerde op zijn vierde vraag heeft geantwoord dat hij verwacht dat vandaag alle problemen zijn opgelost. Hij vraagt of dit een goede samenvatting is van de vier antwoorden. Mevrouw VAN AELST constateert dat een deel van de vragen van de heer Potjer zich toespitst op de problemen vanaf Dordrecht. Ze wijst erop dat Provinciale Staten geanticipeerd hebben op deze problemen en dat daarover meerdere moties zijn aangenomen, maar dat het nu een drama blijkt te zijn. Het aantal treinen op dit traject is gedecimeerd en is kennelijk nog verder teruggebracht door een capaciteittekort. Ze hoopt dat er niet alleen in het halfjaarlijkse overleg wordt gesproken over deze dagelijkse sardientjes-in-blik-ervaring van de reizigers. Ze denkt dat dit effect zal hebben op de Merwede-Lingelijn. Ze wijst erop dat mensen op een bepaald moment niet meer met de trein willen reizen. Ze vindt dat een onwenselijke situatie. De heer VERMEULEN is het daarmee eens. Hij is niet van plan om een half jaar te gaan zitten wachten tot hij de staatssecretaris tegenkomt. Volgens hem vindt er dit voorjaar een Spoortafel plaats. Hij zal dat nakijken. Er zal dan overleg zijn tussen de regio en het Rijk. Als dit niet het geval is, laat hij het de commissie weten. Hij heeft regelmatig overleg met de NS en ProRail op regioniveau. Daar kunnen deze zorgen ook worden geadresseerd. Toen de minister het aanbod deed om te helpen was ze verantwoordelijk voor het traject Leiden-Utrecht. Nu is de staatssecretaris verantwoordelijk voor dit traject. Hij maakt gebruik van het aanbod dat de minister heeft gedaan. Er is een afspraak in de maak om te spreken over het veel te hoge bedrag dat NS nu vraagt om daar extra sprinters te gaan laten rijden. De problemen zijn nog niet allemaal opgelost, maar hij vindt wel dat dit zo zou moeten zijn. Hij vindt dat de energie er maximaal op gericht moet zijn om de reizigers zo goed mogelijk te bedienen. Er is overleg geweest met het Rijk over het wegvallen van de intercity s Dordrecht. Er is een oplossing voor bedacht met een pendel in de richting van Noord-Brabant. Er is afgesproken om de situatie te evalueren, samen met de regio. GS hebben uitgebreid overleg gevoerd met het Drechtstedenbestuur. Daarin is afgesproken om dit jaar samen op te trekken om tijdig een evaluatie te houden en ervoor te zorgen dat de pendel niet na een jaar verdwijnt en er verder niets meer terugkomt. GS hebben de intentie dat de problemen worden opgelost. De heer POTJER deelt mee dat hij het jammer vindt dat hij niet het gevoel van urgentie ervaart bij de gedeputeerde dat hij graag zou hebben ervaren. Hij vraagt zich af of de gedeputeerde net zo laconiek zou spreken als er standaard twee uur vertraging zou zijn bij de oprit van de snelweg in Alphen aan den Rijn. Pagina 3/27

4 Mevrouw VAN AELST hoopt dat de woorden van de gedeputeerde niet alleen de Drechtsteden betreffen, maar ook de verdere Merwede-Lingelijn-gemeenten. Verder hoopt ze dat de evaluatie niet na afloop van dit jaar is. Ze kan hem verzekeren dat veel reizigers afhaken na een maand als sardientjes in een blik te hebben gezeten. De heer VERMEULEN antwoordt dat het brede betrokkenheid betreft. Hij heeft recentelijk nog overleg gehad met alle Merwede-Lingelijn-gemeenten. Daar is dit onderwerp ook aan de orde geweest. Er staan ook files op wegen. GS zetten zich er ook voor in om daar iets aan te doen. 3 Verslag vorige vergadering 3a. Conceptverslag Statencommissie Verkeer en Milieu 23 november 2016 Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. 4. Besluitenlijst vorige vergadering 4a. Conceptbesluitenlijst Statencommissie Verkeer en Milieu 23 november 2016 De besluitenlijst wordt ongewijzigd vastgesteld. 5. Bespreekstukken 5a. Rapporten PFOA, GenX en Zeer Zorgwekkende Stoffen Mevrouw WIJBENGA deelt mee dat er in Dordrecht een door D66 ingediende motie is aangenomen, getiteld Dordt is het zat. Het gaat om de situatie bij DuPont. De mensen die bij DuPont hebben gewerkt en de omwonenden zijn het zo langzamerhand zat. Dat blijkt uit de demonstratie die bij het bedrijf heeft plaatsgevonden. Ze bedankt voor de grote hoeveelheid informatie die de commissie heeft ontvangen. Ze stelt dat nu de vraag aan de orde is wat het bedrijf doet en wat de provincie doet. Ze stelt dat de allereerste vraag moet zijn wat het bedrijf deed. Ze antwoordt zelf op deze vraag dat het bedrijf vervuiling heeft veroorzaakt van de lucht, de bodem en het water in de directe omgeving, dat het bedrijf incidenten heeft veroorzaakt, onlangs nog met formaldehyde, en dat er vragen zijn met betrekking tot de gezondheid van werknemers. Ze vindt het goed om dit in het achterhoofd te houden, omdat dit ook gevolgen kan hebben voor de gezondheid van de mensen die in de omgeving wonen. Ze vraagt wat de governance van het bedrijf is. Ze vraagt zich af of er sprake is van goed bestuur en van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ze stelt dat de vraag stellen misschien hetzelfde is als hem beantwoorden. Ze vraagt waarom DuPont Chemours heeft opgericht en hoe het zit met de aansprakelijkheid met betrekking tot de vervuiling. Ze vraagt wat de provincie doet. Ze vindt dat het erop lijkt dat de provincie er bovenop zit. Ze vraagt waarom het bedrijf slecht met de omgeving communiceert. Ze hoort graag van de gedeputeerde in hoeverre er overleg met het bedrijf plaatsvindt, vooral over aansprakelijkheid en een eventuele bijdrage voor sanering van de omgeving, als dit aan de orde is. Ze vraagt of de gedeputeerde kan aangeven of dit aan de orde is, wat zijn conclusie is ten aanzien van de governance van het bedrijf en wat het bedrijf gaat doen. Pagina 4/27

5 Ze merkt op dat er een vergunning ligt waarin beperkte emissies zijn toegestaan. Ze noemt dit een vergunning om te mogen vervuilen. Daarin is een aantal stoffen opgenomen. Er is ook sprake van een minimalisatieverplichting. Ondanks de voorwaarden in de vergunning kan er toch een tamelijk grote hoeveelheid zeer zorgwekkende stoffen de schoorsteen uitgaan. Haar fractie vraagt zich af of de vergunning voldoende waarborgen biedt om de emissies van deze zeer zorgwekkende stoffen tot een minimum te beperken. Ze vraagt of de provincie wel alle stoffen die in het productieproces vrij kunnen komen in beeld heeft en of het bedrijf het meldt als er een verandering plaatsvindt. Ze vraagt zich af of de zorg om het behoud van de werkgelegenheid bij het bedrijf en bij Provinciale Staten belangrijker is dan de zorg voor de gezondheid van de medewerkers en de omwonenden. Haar fractie hoort graag van de gedeputeerden of er in de nabije toekomst een revisievergunning kan worden afgedwongen met een adequate, in goede maatregelen uitgewerkte minimalisatieverplichting en de verplichting om altijd het bevoegd gezag en de direct betrokkenen in te lichten bij calamiteiten en bij veranderingen in het productieproces. Ze stelt dat omwonenden recht hebben op een schone en veilige omgeving. Verder stelt ze dat betrokken gemeenten recht hebben op tijdige informatie. Als er sprake is van een revisievergunning, ziet D66 graag dat daarbij energiebesparing wordt betrokken. Ze stelt dat men tegenwoordig zou mogen verwachten dat elk bedrijf maatschappelijk verantwoord onderneemt. Haar fractie hoort graag wat de gedeputeerde van plan is met de vergunning. Ze vraagt of er vertrouwen is in het bedrijf. Ze vat haar vragen samen: 1. Heeft de gedeputeerde vertrouwen in een goede afwikkeling van de verontreiniging die in het verleden heeft plaatsgevonden? 2. Heeft de gedeputeerde er vertrouwen in dat het bedrijf, zeker met de afsplitsing van Chemours, zijn verantwoordelijkheid neemt? 3. Wat gaat de gedeputeerde doen met de vergunning? De heer DE HAAN bedankt GS voor de verstrekte informatie. Hij stelt dat communicatie in de situatie met Chemours belangrijk is, ook de communicatie met de bewoners van het gebied. Hij constateert dat de communicatie is verbeterd, maar dit niet zorgt voor een andere samenstelling van de chemische stoffen. Daar maakt het CDA zich zorgen over. De fractie is er door de rapporten redelijk van overtuigd geraakt dat er geen gevaar is geweest voor de gezondheid van de omwonenden, zowel met betrekking tot de uitstoot als met betrekking tot het grondwater en het drinkwater. De uitkomst van het bevolkingsonderzoek dat nog loopt, zal uitwijzen of deze conclusie klopt. Hij stelt dat met de kennis van nu een dergelijke fabriek nooit gebouwd zou worden in dit gebied. Hij vindt het goed dat GS nu duidelijk in the lead zitten met betrekking tot maatregelen en controle richting Chemours. Het CDA gaat ervan uit dat GS in the lead zullen blijven. Het CDA vindt dat de focus moet liggen op het zoveel mogelijk beperken van uitstoot. Wat het CDA betreft, kan er van uitbreiding van activiteiten die de uitstoot van gevaarlijke stoffen zou vergroten in dit gebied geen sprake zijn. De fractie vindt het belangrijk om gerustgesteld te worden door middel van onderzoek, ook met het oog op de toekomst, als er zeer zorgwekkende stoffen worden gebruikt. Het CDA vindt het zeer belangrijk om alle partijen, ook de inwoners, blijvend te informeren. De heer CANTON heeft de heer De Haan horen zeggen dat de provincie op dit moment een sterke rol heeft en dat hij hoopt dat dit in de toekomst zo blijft. Hij Pagina 5/27

6 vraagt hem of dit voor toezicht en handhaving betekent dat het regime zoals dit op dit moment geldt, slechts in beperkte mate kan worden teruggeschroefd, wat het CDA betreft. De heer DE HAAN antwoordt dat hij niet weet hoeveel controle er nu wordt uitgeoefend door de Omgevingsdienst. Hij heeft begrepen dat het bedrijf onder verscherpt toezicht staat. Hij ziet geen reden om dat af te zwakken, maar hij denkt dat de Omgevingsdienst dat beter zelf kan bepalen. Hij vindt dat het toezicht niet minder moet worden. De heer GROENENDIJK mist in de rapporten de vraag aan de vervuiler wat hij gaat doen om de rommel op te ruimen. Hij wijst erop dat DuPont in de Verenigde Staten de verplichting heeft om schoon drinkwater aan te leveren, indien de verontreiniging groter is dan een bepaalde hoeveelheid, die veel lager is dan de waarde die in Nederland wordt gehanteerd. Verder wijst hij erop dat een vervuiler in de VS bepaalde installaties aanbrengt in de drinkwaterzuivering om er PFOA (perfluoroctaanzuur) uit te filteren tot onder de richtwaarde. Hij vraagt de gedeputeerde om er bij het ministerie op aan te dringen om dergelijke maatregelen ook in Nederland te treffen. Hij vraagt waarom de gedeputeerde in de conceptvergunning niet verder gaat met de vermindering van FRD-903 en E1 bij Chemours. Hij stelt de volgende vragen: - Heeft Chemours de gedeputeerde ervan overtuigd dat Chemours de best beschikbare technieken toepast? - Kan de gedeputeerde PS informeren over het antwoord op zijn vraag? - Is de gedeputeerde bereid om naar aanleiding van de vragen van vandaag de conceptvergunning te herzien en niet te wachten op bezwarende zienswijzen uit de omliggende gemeenten en van andere belanghebbenden? De PVV is van mening dat er snel actie moet worden ondernomen met betrekking tot zeer zorgwekkende stoffen. De PVV stelt voor om bovengenoemde onderwerpen zo snel mogelijk te behandelen. De heer LUDEMA stelt dat het gaat om stoffen die men liever niet in het milieu heeft, maar die vrijkomen bij de productie van spullen die mensen gebruiken en nodig achten. Hij vindt het belangrijk dat PS zorgvuldig worden geïnformeerd. Hij denkt dat de maatregelen die nu zijn genomen, adequaat zijn. Zijn fractie is benieuwd naar de uitkomsten van de onderzoeken. Er is besloten de uitstoot te verminderen. GS hebben daarvoor een voorstel gedaan. Hij ziet dat er een voorstel is teruggekomen. Hij vraagt of dit een kwestie is van bieden en nemen of dat het bedrijf de productie niet kan voortzetten met een bepaalde hoeveelheid uitstoot. Hij is benieuwd waar de grens ongeveer ligt. Hij denkt dat het belangrijk is om niet een hoeveelheid uitstootvermindering te vragen op korte termijn om een fabriek stil te leggen, maar wel om te kijken naar het risico en naar de mogelijkheid om deze industrie zijn gang te kunnen laten gaan om te kunnen produceren. Hij wil graag vernemen hoe de afwegingen hebben plaatsgevonden. Hij vraagt hoe beheersbaar het allemaal is. Hij wijst erop dat techniek niet 100% beheersbaar is. Hij vraagt zich af of deze fabriek nog adequaat is, of dat er updates verwacht kunnen worden die de risico s verkleinen. Hij vraagt hoe het georganiseerd is in de fabriek om ervoor te zorgen dat er zich geen calamiteiten kunnen voordoen en hoe het georganiseerd is bij de Omgevingsdienst om ervoor te zorgen dat PS op de juiste wijze kunnen controleren. Pagina 6/27

7 Hij vraagt wat de interne procedures zijn bij de onderneming en welke procedures PS hebben om adequaat te kunnen controleren. Hij vraagt of deze fabriek de kennis in huis heeft om ervoor te zorgen dat de processen adequaat zijn en of de Omgevingsdienst de kennis in huis heeft om op een adequate manier te controleren. Hij denkt dat de chemische industrie, en ook de petrochemische industrie, veel meer met peer review (collegiale toetsing) zou moeten werken, omdat de kennis vaak meer aanwezig is bij de industrie zelf dan bij de controlerende diensten. Hij stelt voor om een zelfcontrolerende werking na te streven. De heer MINDERHOUT stelt dat gezien het feit dat DuPont al heel lang op de hoogte was van het feit dat PFOA slecht is voor het milieu, maar deze kennis onder de pet hield, zelfcontrole niet de meest aangewezen manier is om hier grip op te houden. Hij vraagt of de heer Ludema dat met hem eens is. De heer LUDEMA antwoordt dat als de heer Minderhout het zo formuleert, hij het met hem eens is. Hij stelt dat als iemand op de snelweg rijdt en degenen die links en rechts van hem rijden een oogje op hem houden en hij dat ook doet bij de anderen, de kans groot is dat diegene zich houdt aan de snelheid die op die weg gepast is. Het idee van peer review is dat men elkaars werk controleert. Het gaat er niet om dat de slager zijn eigen vlees keurt, maar het vlees van de slager die naast hem zit. De heer POTJER denkt dat peer review eerder aanvullend zou moeten zijn dan vervangend. Hij stelt dat als een slager het vlees keurt van een andere slager en de andere slager vervolgens zijn vlees keurt, de kans bestaat dat ze allebei niet al te streng zijn voor elkaar. Wat de andere vergelijking betreft, stelt hij dat de kans bestaat dat automobilisten samen 140 km/u rijden, terwijl de maximumsnelheid 100 km/u is. Mevrouw WIJBENGA vraagt aan de heer Ludema wat voor vlees men eigenlijk in de kuip heeft. De heer LUDEMA stelt dat het belangrijk is dat het bedrijf zorgt dat de eigen processen op orde zijn, omdat het zichzelf anders uit de markt prijst. Het is ook belangrijk dat het bedrijf voldoet aan de norm die men met elkaar stelt. PS kunnen bepalen of ze die norm adequaat vinden. Die norm wordt ook maatschappelijk bepaald. De heer SCHEURWATER heeft zich door de stukken heen geworsteld. Zijn eerste vraag is: hoe heeft dit kunnen gebeuren? Het bedrijf is er al een tijdje. Hij heeft gelezen wat er allemaal heeft plaatsgevonden. Het is niet voor het eerst dat er het een en ander gebeurt met dit bedrijf. Hij vraagt zich af in hoeverre PS al eerder de vinger aan de pols hadden kunnen houden en in hoeverre PS weten hoe dit bedrijf in elkaar zit. Hij stelt dat het gaat om een Amerikaans bedrijf. Volgens hem stelt een Amerikaans bedrijf buiten de eigen landsgrenzen andere prioriteiten en andere eisen aan zichzelf dan het land waar het is gevestigd. Hij vraagt in hoeverre GS weten of het bedrijf zich houdt aan de Nederlandse regelgeving. De heer MINDERHOUT vraagt of het de heer Scheurwater bekend is dat de PFOA-crisis juist is ontstaan doordat dit bedrijf in het moederland Amerika de regels aan zijn laars lapte en daar voor een grote milieucrisis heeft gezorgd. Pagina 7/27

8 De heer SCHEURWATER antwoordt bevestigend. Hij vraagt zich af wat men er in Nederland mee heeft gedaan. Hij vraagt in hoeverre er sprake is van een status aparte. Zijn fractie vindt dat men eerst moet weten wat er precies aan de hand is, voordat men toestemming kan geven voor vervolgzaken. Hij vraagt welke stappen GS gaan zetten om herhaling te voorkomen. Hij vraagt hoe men omgaat met communicatie, ook naar de omwonenden. Hij vraagt in hoeverre GS weten dat wat er nu gebeurd is, ook de komende jaren een halt wordt toegeroepen. De heer CANTON deelt mee dat zijn fractie het zeer zorgelijk vindt dat de berekende grenswaarde voor gezondheid kan afwijken van de grenswaarde zoals deze wordt opgenomen in een vergunning. De grenswaarde voor PFOA is jarenlang overschreden, terwijl aan de vergunning werd voldaan. Hij vraagt of hij mag aannemen dat zodra de berekening voor de grenswaarde voor de gezondheid bekend wordt, de vergunning daar zo snel mogelijk aan wordt aangepast. Hij wijst erop dat in het rapport van RIVM over GenX staat dat FRD-903 en FRD-902 zich niet in de mens lijken op te hopen. Hij vindt dat het woordje lijken een behoorlijk grote mate van onzekerheid inhoudt. Hij stelt dat als er zoveel onzekerheid is, het extra belangrijk is dat de norm zo laag mogelijk is. Wat zijn fractie betreft, zou er eigenlijk een nee-mits-beleid moeten zijn voor sommige stoffen. Hij vraagt zich af welke bevoegdheden de provincie hierin heeft. Hij heeft begrepen dat voor zeer zorgwekkende stoffen een minimalisatieverplichting geldt. Hij vraagt of al duidelijk is hoe de minimalisatieverplichting in de praktijk zal plaatsvinden. De heer POTJER deelt mee dat GroenLinks de zaak DuPont hoog opneemt. Het verontrust de fractie dat een bedrijf zo lang ongestoord de gezondheid van werknemers en omwonenden in gevaar kan brengen en via het grondwater ook van alle mensen die water drinken. Hij maakt drie opmerkingen. 1. DuPont wist op enig moment dat wat het deed, erg was. Er zijn toen maatregelen genomen in Amerika, maar niet in Nederland. Hij heeft vernomen dat DuPont het niet gemeld heeft bij het bevoegde gezag. Zijn fractie vraagt zich af hoe het bevoegde gezag er uiteindelijk mee is omgegaan en in hoeverre er nog maatregelen voor getroffen zijn en in hoeverre er acties zijn ondernomen om DuPont erop aan te spreken en misschien zelfs te vervolgen. DuPont heeft het deel dat het risico op gezondheidsschade heeft veroorzaakt, afgesplitst. Dat is nu Chemours geworden. Daardoor wordt het moeilijker om financieel verhaal te halen bij DuPont. Er is een aantal bedrijven dat de winsten opstrijkt, maar de risico s en de kosten afschuift op de maatschappij. GroenLinks vraagt welke mogelijkheden de gedeputeerden zien voor een financiële borging om te voorkomen dat de samenleving opdraait voor deze kosten. 2. De gedeputeerde geeft aan dat rondom GenX de normen worden aangescherpt. GroenLinks is daar blij om. De fractie begrijpt uit de stukken dat de gedeputeerde daarin verder wil gaan dan het bedrijf zelf. De fractie vraagt welke mogelijkheden het college of het bevoegd gezag hierin heeft. De heer LUDEMA vraagt of de heer Potjer het met hem eens is dat de normen reëel moeten zijn. Zelf vindt hij dat de normen niet zo streng moeten zijn dat het bedrijf niet meer kan produceren. Hij vraagt hoe de heer Potjer vindt dat de normen moeten worden vastgesteld. Pagina 8/27

9 De heer POTJER antwoordt dat GroenLinks vindt dat de normen moeten worden vastgesteld op basis van de risico s voor de omgeving. De heer LUDEMA stelt dat als men geen enkel risico wil lopen, men elke fabriek moet sluiten. Hij hoopt dat dit niet de bedoeling is van GroenLinks. Hij vraagt of hij dit verkeerd heeft begrepen. De heer POTJER antwoordt dat wat GroenLinks betreft de gezondheid van de mensen leidend moet zijn en niet de winst van het bedrijf. 3. Het rapport van het RIVM geeft aan dat er een lijst is van 1400 gevaarlijke stoffen. GroenLinks vindt dat veel, hoewel de fractie zich kan voorstellen dat er nog veel meer gevaarlijke stoffen zijn. Het baart de fractie zorgen dat het RIVM suggereert de lijst te willen inkorten. GroenLinks vindt dat er geen stoffen van de lijst afgehaald moeten worden omdat de lijst te lang is, maar dat alle stoffen die gevaarlijk zijn in de gaten moeten worden gehouden. Hij vraagt wat de gedeputeerden hiervan vinden. De heer MINDERHOUT citeert uit het rapport van het RIVM: Er is geen overzicht van de zeer zorgwekkende stoffen die in Nederland worden geproduceerd en gebruikt. Milieukwaliteitsmetingen en landelijke registratiegegevens beslaan slechts een deel van de ZZS (zeer zorgwekkende stoffen). Voor de zeer zorgwekkende stoffen die niet landelijk worden gemonitord, is daarom niet duidelijk of deze in het milieu terechtkomen. Tot nu toe was hij er trots op dat hij tegen buitenlandse gasten kon zeggen dat het water dat in Nederland uit de kraan komt van een hogere kwaliteit is dan wat als bronwater in de winkel wordt verkocht. Hij begint eraan te twijfelen of dat nog zo is. Hij vraagt wat GS eraan kunnen doen om ervoor te zorgen dat de waterkwaliteit van de oevergrondwaterwinning gewaarborgd blijft. Hij denkt dat het college, met de mogelijkheden die de wet biedt, gedaan heeft wat mogelijk is. Hij vraagt zich af in hoeverre dit bedrijf eigenlijk te vertrouwen is. Hij vraagt wat het toekomstperspectief is voor DuPont/Chemours op deze plek. Hij vraagt of het bedrijf van plan is om met nieuwe ontwikkelingen te beginnen. Hij vraagt zich af of het niet beter is dat deze tak van sport naar een andere plek wordt verplaatst. De heer BAKX deelt mee dat 50PLUS het goedvindt om te lezen dat de provincie zich inzet voor een veilige en gezonde leefomgeving. De fractie vindt het jammer dat dit meestal reactief gebeurt. De fractie vraagt zich af hoe het drama heeft kunnen plaatsvinden. De fractie is voorstander van een proactieve opstelling bij dit soort belangrijke zaken in dit soort fabrieken en dit soort productieprocessen. Hij vraagt hoe het is gesteld met het actief monitoren van de productieprocessen bij de fabriek. Hij vraagt hoe het heeft kunnen gebeuren dat langdurig uitstoot heeft plaatsgevonden zonder dat de provincie op de hoogte was van de toxische aard daarvan. Hij wijst erop dat bij zwembaden iedere maand een steekproef wordt gehouden door een onafhankelijk bureau en dat bij twee onvoldoendes het zwembad moet sluiten. Hij vraagt in hoeverre de gedeputeerden kunnen garanderen dat ellende in de toekomst wordt voorkomen. Zijn fractie is er niet gerust op dat alles nu goed is geregeld voor de medewerkers en de omwonenden. De fractie vraagt GS om er intensief op toe te zien dat, wellicht na inschakeling van een onafhankelijk bureau, de Omgevingswet goed gemonitord Pagina 9/27

10 wordt en dat er, waar nodig, direct gehandeld wordt bij overtredingen van de fabriek. Mevrouw VAN AELST memoreert dat tien jaar geleden vooraf vertrouwen werd gegeven aan bedrijven zoals Chemours en dat controles vooraf werden aangekondigd. Daarin is veel veranderd. Ze stelt dat dit een duidelijke politieke keuze is geweest. Ze vindt dat daarvoor een compliment op zijn plaats is. De uitstoot van gevaarlijke stoffen wordt nu verder ingeperkt. Toch is de situatie in haar ogen nog niet perfect. Ze stelt dat de situatie nooit perfect zal zijn, omdat er steeds nieuwe rapporten komen, waaruit men nieuwe dingen leert. Ze vindt dat landelijke regels en wetten strenger zouden mogen zijn. Ze vraagt zich af of de provincie met de huidige regels en wetten de juiste bevoegdheden heeft. Ze wijst erop dat de SP in 2013 aan GS heeft gevraagd om er bij de landelijke overheid voor te pleiten dat GS de mogelijkheid krijgen om een revisievergunning te kunnen afdwingen. De staatssecretaris zei destijds dat dit niet kon. Ze begrijpt dat de staatssecretaris dat standpunt nog steeds inneemt. Ze stelt dat de verkiezingen die eraan komen, nieuwe kansen kunnen bieden. Ze vraagt GS om met passie te blijven pleiten voor een afdwingbare revisievergunning, zodat de provincie beter kan handhaven en beter vergunningen kan opstellen. Ze vraagt of de provincie de bevoegdheid heeft om een bedrijf te sluiten als blijkt dat een bedrijf niet te vertrouwen is. Ze denkt dat als PS een bedrijf niet vertrouwen, dit geen enkel gevolg heeft voor de vergunning. Ze vindt dat PS betere tools zouden moeten hebben om te kunnen handhaven. Mevrouw WIJBENGA vraagt of mevrouw Van Aelst weet dat indertijd door de emissies van de AVR een groot probleem in de omgeving werd veroorzaakt waarbij dioxines een rol speelden. Daarover stond niets in de vergunning, maar dit gaf nieuwe inzichten en dat was de reden om op een nieuwe manier te kijken naar het beleid bij vuilverbrandingsinstallaties. Ze vraagt of mevrouw Van Aelst het met haar eens is dat vernieuwde inzichten, in dit geval door het feit dat er veel zeer zorgwekkende stoffen terechtgekomen zijn in de omgeving, misschien voldoende aanleiding vormen om nog eens goed naar de vergunning te kijken. Mevrouw VAN AELST stelt dat mevrouw Wijbenga goed heeft geluisterd naar het eerste deel van haar betoog, maar minder goed naar het deel waarin zij zei dat het nu nog niet perfect is. Ze vraagt zich af of de provincie binnen de huidige wetten en regels voldoende bevoegdheden heeft om bepaalde dingen te verbieden. Mevrouw WIJBENGA wijst erop dat de risico s bepalend kunnen zijn voor het aanpassen van de vergunning. Ze merkt op dat mevrouw Van Aelst suggereert dat zij selectief luistert. Ze deelt mee dat dit geenszins het geval is. Mevrouw VAN AELST denkt dat de provincie mogelijk veel minder in de melk te brokkelen heeft op het gebied van het opleggen van beperkingen aan buitenlandse bedrijven, als er nieuwe handelsverdragen komen. De heer JANSSEN deelt mee dat GS iets kunnen doen op het moment dat een bedrijf iets aan te rekenen is. Als een bedrijf rechtmatig heeft gehandeld, is het lastig om het bedrijf ergens op aan te spreken. Hij merkt op dat de heer De Haan refereerde aan het bevolkingsonderzoek. Ter aanvulling merkt hij op dat het onderzoek van TNO heeft aangetoond dat de Pagina 10/27

11 aannames met betrekking tot de uitstoot waarvan het RIVM is uitgegaan, terecht waren. Er is niet gebleken dat de uitstoot veel hoger was dan was aangenomen. Hij heeft gehoord dat de heer Potjer vroeg naar financiële zekerheid. Hij wijst erop dat GS geen financiële zekerheid kunnen vragen. Hij is namens de provincies bezig met de financiële zekerheidstelling. Zijn uitgangspunt is dat er geen publiek geld naar privaat falen moet gaan. De provincies vinden dat het Rijk moet opleggen dat er financiële zekerheid moet komen. Vervolgens moeten de provincies dat opnemen in de vergunningen. Daarna is het aan de bedrijven om te kijken hoe daaraan invulling gegeven kan worden. Er staat nu een kan-bepaling in de Omgevingswet. Hij wil dat deze bepaling uit de Omgevingswet wordt verwijderd. Als buitenlandse bedrijven in Nederland zijn gevestigd, moeten ze zich houden aan het Nederlandse recht. GS willen graag dat revisievergunningen afdwingbaar zijn. Op dit moment is dat nog niet zo. GS blijven er bij de bestuurlijke overleggen op aandringen om dit op te nemen in de Omgevingswet. De heer GROENENDIJK wijst erop dat hij nog geen antwoord heeft gekregen op de vraag hoe de gedeputeerde ervan overtuigd is door DuPont/ Chemours dat dit bedrijf de best beschikbare technieken toepast. De heer VERMEULEN vindt het zeer belangrijk dat journalisten hun werk kunnen doen. Hij vindt het ook belangrijk dat mensen niet onnodig bang gemaakt worden. Hij vindt het positief dat er onderzoek is gedaan op basis waarvan de discussie van vandaag gevoerd wordt. De provincie probeert samen met de drie meest betrokken gemeenten op te trekken en gezamenlijk scherp aan de wind te zeilen. Bij een ambtshalve wijziging bestaat de mogelijkheid dat deze sneuvelt bij de rechter. De ambtshalve wijziging moet zo goed mogelijk worden onderbouwd. Als het bedrijf of een andere partij denkt dat het nodig is om in beroep te gaan en de rechter zegt dat de provincie bepaalde zaken niet kan eisen, is dat een gegeven. Het college neemt dit risico weloverwogen. GS hebben uitgebreide gesprekken gehad met DuPont en Chemours. Beide bedrijven hebben gezegd dat ze hun verantwoordelijkheid willen nemen. DuPont en Chemours hebben een vierpuntenplan naar buiten gebracht, waarin staat dat ze beter gaan communiceren. GS wachten in spanning af hoe de bedrijven zullen reageren op de maatregelen die GS als bevoegd gezag nemen. GS trekken samen op met de gemeenten om daar waar wet- en regelgeving ontbreekt of niet scherp genoeg is, aan het Rijk aan te geven dat deze scherper moet worden. Er zit ook een Europese factor bij. De staatsecretaris is het met GS eens, hoewel misschien nog niet op alle punten, dat er op Europees niveau moet worden gekeken hoe de regelgeving rondom ZZS scherper gemaakt kan worden. Hij vindt het zeer begrijpelijk dat hierover in de gemeente Dordrecht een motie is aangenomen. Daarop zijn gesprekken gevolgd tussen de gemeente en de bedrijven. Het feit dat GS samen optrekken met de gemeenten helpt om de bedrijven op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Op de vraag of er nu vertrouwen is in de bedrijven antwoordt hij dat de bal nu bij de bedrijven ligt. Hij vindt dat de bedrijven moeten laten zien dat ze het vertrouwen waard zijn. Er loopt een strafrechtelijk onderzoek tegen DuPont. Hij vindt dat veelzeggend. Hij denkt dat DuPont moet aantonen dat het bedrijf het vertrouwen waard is. Pagina 11/27

12 De heer MINDERHOUT denkt dat er ook tegen Chemours een strafrechtelijk onderzoek loopt, vanwege een bepaalde lozing uit een van de generatoren die niet gegund was. De heer VERMEULEN deelt mee dat er in ieder geval aangifte is gedaan. Hij weet niet of er een onderzoek loopt. De heer JANSSEN deelt mee dat GS aangifte hebben gedaan van bepaalde zaken. Het is aan het OM om te bepalen hoezeer het OM dit verbreedt en om te bekijken wat het bedrijf op welk moment wist. De heer MINDERHOUT vraagt of dit hetzelfde strafrechtelijke traject is als het traject waarnaar de heer Vermeulen verwijst. Hij vraagt of er een overzichtje te krijgen is van de juridische stappen. De heer JANSSEN antwoordt dat het enige wat GS doen, aangifte doen is. GS krijgen geen updates van wat ermee gedaan wordt. GS kunnen daarom geen overzicht geven. De heer VERMEULEN deelt mee dat GS uit de krant hebben vernomen dat er onderzoek wordt gedaan. Of het onderzoek zal leiden tot vervolging, is de vraag. Wat hem betreft zegt het feit dat er een dergelijk onderzoek wordt gedaan eigenlijk genoeg. Het zegt dat het bedrijf het vertrouwen moet herwinnen. GS spreken de bedrijven DuPont en Chemours samen aan. Het zijn Nederlandse bedrijven met een Nederlandse directie en Nederlandse raden van commissarissen. GS hebben de raden van commissarissen op hun toezichthoudende rol gewezen. Chemours heeft een vierpuntenplan opgesteld waarin staat dat het bedrijf de communicatie wil verbeteren. Dit blijft een aandachtspunt. Wat hemzelf betreft gaat het niet in de eerste plaats om communicatie. Hij vindt dat het bedrijf eerst iets moet doen en vervolgens daarover goed communiceren. In heel Nederland komen ZZS uit schoorstenen. Er is altijd een minimalisatieverplichting. Het is ook verplicht om eens in de zoveel tijd onderzoek te doen om te bekijken of de uitstoot verminderd kan worden. Het college wil graag een digitale vergunning invoeren, waarbij tijdig een melding komt, zowel naar het bedrijf als naar GS en de Omgevingsdienst, om te weten wanneer een verzoek tot een dergelijk onderzoek moet worden ingediend. Mevrouw WIJBENGA vraagt of er gedacht kan worden aan reguliere metingen, die door het bedrijf zelf worden verricht of door TNO. De heer VERMEULEN is een keer bij het bedrijf op bezoek geweest. Hij heeft daar een zeer indrukwekkende installatie gezien waarmee het bedrijf allerlei verschillende stoffen meet. Hij denkt dat deze installatie niet alle stoffen meet. Volgens de vergunning moet het bedrijf alle informatie leveren die beschikbaar is. Als er informatie wordt achtergehouden, kan het bedrijf in de problemen komen. Een revisievergunning wordt verleend als het bedrijf daarom vraagt. Het bedrijf heeft gezegd dat het dit gaat doen. Hij is zeer benieuwd wat het bedrijf gaat aanvragen. Het is vervolgens aan de provincie om die aanvraag zeer kritisch te gaan beoordelen. De provincie kan dan de situatie opnieuw tegen het licht houden. Dit is een stap waaruit blijkt dat het bedrijf de zaak serieus neemt. Pagina 12/27

13 Mevrouw WIJBENGA vraagt of dit een van de vier punten is uit het vierpuntenplan. De heer VERMEULEN antwoordt dat hij dat niet zeker weet. Het is in ieder geval een van de acties die het bedrijf onderneemt. Wat CO 2 -borging betreft, deelt hij mee dat Chemours een ETS-bedrijf is. Daarom gelden er voor Chemours andere regels dan voor normale bedrijven. GS zullen een eventuele nieuwe vergunning toetsen op CO 2 en dergelijke. Wat de positie van het RIVM betreft, deelt hij mee dat hij begrijpt dat een wetenschappelijke organisatie altijd een slag om de arm houdt bij het trekken van conclusies. Hij is het met de heer De Haan eens dat de uitstoot zoveel mogelijk moet worden verminderd. Het bedrijf mag altijd meer gaan produceren, maar niet met meer uitstoot. Als het bedrijf een aanvraag doet volgens de geldende wet- en regelgeving, moeten GS een vergunning verlenen. GS hebben overleg met het drinkwaterbedrijf. De provincie is verantwoordelijkheid voor de indirecte lozingen. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de directe lozingen. GS werken samen met het ministerie om daar goed naar te kijken. Het RIVM heeft allerlei richtwaarden opgesteld. Hij vindt het goed om die mee te nemen in de vergunningenvoorschriften. Er is gevraagd waarom GS niet verder gaan met de vermindering van de uitstoot. Hij antwoordt op deze vraag dat GS goed bekijken op basis van welke informatie men tot een reductie kan komen. GS hebben in het kader van GenX gezegd: Het bedrijf stoot nu een bepaalde hoeveelheid uit. We willen in ieder geval niet dat het bedrijf door meer te gaan produceren of door een andere reden, meer gaat uitstoten. We leggen daar een (1.50) op. Hij vult aan dat, indien er andere informatie beschikbaar komt, waardoor GS willen aanscherpen, ze dat zullen doen. GS kunnen dat nu niet doen. Bij de ambtshalve wijziging kan dat naar aanleiding van een zienswijze. Hij zegt toe dat, indien er andere informatie beschikbaar komt waardoor GS willen aanscherpen, ze dat zullen doen. GS zijn in overleg met de staatssecretaris over het ZZS-beleid. Hij vindt dat de heer Ludema goed beschrijft dat men aan de ene kant het bedrijf wel de ruimte moet geven om te blijven ondernemen, maar dat aan de andere kant de uitstoot moet worden verminderd. GS denken dat als het bedrijf de juiste maatregelen neemt, het kan blijven ondernemen waarbij de uitstoot wordt verminderd. Er is gevraagd hoe het zit met de rol van de provincie richting het bedrijf. Hij denkt dat hierover kan worden gesproken in het kader van de evaluatie van de nota Vergunningenverlening, toezicht en handhaving. Er is veel industrie in Zuid-Holland, in vergelijking met andere provincies. Hij vindt het goed om er op een algemene manier naar te kijken. Hij denkt dat de herziening van de nota VTH en het programma Intensivering, waar GS mee komen, daarvoor een goede aanleiding vormen. Wat GS betreft maakt de kennis bij bedrijven en bij de Omgevingsdienst deel uit van de discussie. Wat de communicatie betreft, denkt hij dat het zeer belangrijk is dat GS samen met de gemeenten optrekken. Hij vindt het belangrijk dat de gemeenten in de gelegenheid worden gesteld om met hun inwoners te communiceren. Er zijn gemeenten in de bredere regio die aangehaakt willen blijven. Er is afgesproken dat de gemeenten die het meest direct betrokken zijn (Dordrecht, Sliedrecht en Papendrecht) de andere gemeenten informeren. GS voeren een discussie met de staatssecretaris over de verantwoordelijkheid voor het hele stelsel. Pagina 13/27

14 Op de vraag welke bevoegdheden de provincie heeft, antwoordt hij dat GS zich moeten houden aan Europese en landelijke wet- en regelgeving. Er is gevraagd naar het strafrecht. Het klopt dat GS verder willen gaan dan het bedrijf zelf. GS denken namelijk dat de uitstoot die het bedrijf nu hanteert, verminderd kan worden. Het bedrijf heeft daar wellicht een andere kijk op. GS beoordelen de aanvraag van het bedrijf. Het is de intentie van GS om zo scherp mogelijk aan de wind te zeilen. Als het bedrijf het niet met GS eens is, zal de rechter er een uitspraak over moeten doen. De heer LUDEMA neemt aan dat de uitstootnorm die nu wordt gehanteerd, haalbaar is voor het bedrijf. Hij begrijpt dat er een marge is. Hij begrijpt dat GS kiezen voor een strenge interpretatie van de norm. De heer VERMEULEN deelt mee dat GS op basis van juridische argumenten denken dat wat ze opleggen haalbaar is. Het is mogelijk dat de rechter tot een ander oordeel komt. GS denken dat wat ze nastreven, steek houdt. De heer POTJER had begrepen dat het bedrijf in zijn aanvraag zet hoeveel het wil uitstoten en dat GS deze aanvraag wel of niet honoreren. Hij gaat ervan uit dat GS niet kunnen zeggen: doe maar een andere hoeveelheid. De heer VERMEULEN deelt mee dat GS hebben besloten een ambtshalve wijziging op te leggen. GS willen namelijk de ongebruikte ruimte die het bedrijf nu nog heeft om meer te gaan uitstoten, reduceren. Het bedrijf heeft aangegeven dat het zelf een aanvraag gaat indienen, waarbij de lat wat hoger ligt. Er lopen dus twee procedures. GS denken dat ze gronden hebben om de ambtshalve wijziging te laten prevaleren. Hij merkt op dat de heer Potjer heeft gezegd dat de lijst van ZZS niet korter moet worden gemaakt als daardoor problemen buiten beeld raken. Wat GS betreft, moeten alle provincies in Nederland over dezelfde informatie kunnen beschikken. Het bevoegde gezag van elke provincie moet weten welke stoffen wel en welke stoffen niet toelaatbaar zijn. Er moeten duidelijke afspraken zijn met het Rijk en het RIVM als er zich een nieuwe stof voordoet, om te weten te komen wat voor stof dat is en welke waarde daarbij moet worden gehanteerd. Hij denkt dat dit ook een les is die de staatssecretaris trekt uit dit dossier. Hij wijst erop dat gemeenten bevoegd zijn met betrekking tot bestemmingsplannen. Binnen gemeenten kan men discussiëren over de vraag wat men wil met bepaalde gebieden. De provincie zal niet gauw zeggen: haal dat bedrijf maar weg. De heer MINDERHOUT neemt aan dat het bedrijf een toekomstvisie heeft. Volgens hem is het de vraag of deze nog strookt met de huidige plek en als dat toch het geval is, wat er dan gedaan moet worden om de cohabitatie vorm te geven. Hij verwacht niet dat er morgen ineens een besluit zal zijn dat het bedrijf naar de Maasvlakte moet verhuizen, maar hij denkt dat de provincie wel betrokken zou moeten zijn bij de discussie daarover. De heer VERMEULEN vindt dat de provincie daar zeker bij betrokken moet zijn, als het bedrijf en de gemeenten een dergelijke discussie entameren. Er zijn geen aanwijzingen dat het bedrijf weg wil van de huidige locatie. Daar is ook nog niet naar gevraagd. Hij merkt op dat de heer Bakx heeft gevraagd of GS een garantie kunnen geven dat wat er is gebeurd, niet meer gebeurt in de toekomst. Hij antwoordt op deze Pagina 14/27

15 vraag dat het moeilijk is om een garantie te geven. Hij kan alleen een garantie geven over de manier waarop GS reageren. Hij stelt dat uit deze casus blijkt dat GS uitermate alert reageren. De heer BAKX wijst erop dat het hem niet zozeer gaat om een proactieve houding van GS, maar om een proactieve houding van het bedrijf. De heer VERMEULEN deelt mee dat de Omgevingsdienst goed meekijkt. DuPont en Chemours vinden zelf dat ze proactiever moeten worden. Ze moeten dat gaan waarmaken. Hij merkt op dat mevrouw Van Aelst refereerde aan de medewerking van Chemours. Hij is ingenomen met het feit dat het bedrijf een toezegging heeft gedaan met betrekking tot verder onderzoek. Er is een stevige lobby gaande met betrekking tot landelijke wet- en regelgeving. De heer MINDERHOUT wijst erop dat gebleken is dat sporen van PFOA in het drinkwater zijn aangetroffen, die er via het oevergrondwater ingekomen zijn. Met in het achterhoofd de uitspraak van het RIVM dat lang niet alles gemeten wordt, vraagt hij welke maatregelen GS of andere instanties gaan nemen om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van het drinkwater gegarandeerd blijft. De heer VERMEULEN antwoordt dat hij al gezegd heeft dat GS ook met Rijkswaterstaat, die verantwoordelijk is voor de directe lozingen in het rivierwater, en met het drinkwaterbedrijf en het waterschap overleg voeren. Waterleidingbedrijven zijn voortdurend aan het bekijken hoe ze de kwaliteit van het kraanwater kunnen verbeteren. De VOORZITTER concludeert dat er niet veel licht zit tussen het standpunt van de commissie en het standpunt van de gedeputeerden. Ze heeft niet echt een toezegging van GS gehoord, maar ze heeft wel gehoord dat GS vinden dat de regelgeving verscherpt moet worden. Ze heeft de gedeputeerde Vermeulen horen zeggen dat hij daar aandacht voor blijft vragen bij de staatssecretaris en dat hij er ook in Europa over zal spreken. Verder heeft ze beide gedeputeerden horen zeggen dat de communicatie een aandachtspunt blijft. Tweede termijn Mevrouw WIJBENGA vraagt aan de heer Janssen of, als er informatie komt over de situatie bij de werknemers, de commissie deze informatie ter kennisname kan krijgen. Ze zou graag een keer in algemene zin met de gedeputeerden willen spreken over het verlenen van vergunningen als het gaat om zeer zorgwekkende stoffen, los van DuPont. De VOORZITTER constateert dat beide gedeputeerden instemmend knikken. De heer VERMEULEN denkt dat het goed is om te bekijken of dit voldoende aandacht krijgt bij de Impuls VTH. De heer JANSSEN zegt toe dat GS informatie over werknemers ter informatie zullen toesturen aan PS. De VOORZITTER deelt mee dat deze toezegging is genoteerd. Pagina 15/27

16 De heer LUDEMA denkt dat het goed is als bedrijven elkaar controleren. Hij vraagt of de gedeputeerde een suggestie heeft om dit op een bepaalde manier te agenderen. Hij wijst erop dat er goede voorbeelden beschikbaar zijn van peer review. De heer JANSSEN antwoordt dat GS deze opmerking zullen meenemen bij de voortgang van de nota VTH. Er zijn al verschillende initiatieven om elkaar te beoordelen. Hij wijst erop dat het bevoegde gezag wel wil zien wat er gebeurt. GS vinden het goed als bedrijven elkaar aanspreken, maar dat kan niet in de plaats komen van het bevoegde gezag. 5b. Themabespreking Water De heer CANTON wijst erop dat een van de punten die in de brief van GS aan PS staan, de verzilting van het Volkerak-Zoommeer is. Zijn fractie heeft geen bezwaar tegen deze verzilting. Ze ziet dit als mogelijke oplossing van de problematiek van de waterkwaliteit. De fractie deelt de zorgen van het CDA over waterkwaliteit met betrekking tot chemie en ecologie. De fractie vindt het vooral te betreuren dat de helft van het water nog steeds niet voldoet aan de eisen. De heer POTJER deelt mee dat zijn fractie graag even wil stilstaan bij de toekomstige ontwikkelingen met betrekking tot water. De verziltingsproblematiek speelt niet alleen in het Volkerak-Zoommeer, maar breder. Het European Environmental Agency (EEA) heeft geconstateerd dat in Zuid-Holland het risico op flooding veel hoger is dan in andere provincies. Hij vraagt of daar ook naar gekeken wordt. Hij wijst erop dat de weersomstandigheden aan het veranderen zijn. Hij vraagt in hoeverre het college actief aan het bekijken is in hoeverre de verglazing extra risico s met zich meebrengt, ten eerste omdat dit economische schade kan opleveren en ten tweede omdat het de afvoer van water in de grond tegengaat. De heer MINDERHOUT deelt mee dat de PvdA voor de plannen voor de Brouwersdam is. Hij wijst erop dat er een tekort is van 80 miljoen euro. Hij vraagt of dit bedrag van de kant van het Rijk moet komen en of er al iets gloort aan de horizon. Hij informeert naar de ebbing. Hij wijst erop dat de verdieping van de Nieuwe Waterweg kan leiden tot verzilting van de Nieuwe Maas en de Hollandse IJssel. Dit kan de waterkwaliteit van het drinkwater aantasten. Er wordt in de brief een aantal maatregelen genoemd om dat tegen te gaan. Hij constateert dat deze maatregelen nog moeten worden uitgewerkt. Er is wel al een programma om te monitoren. Hij vraagt of GS, als deze gevolgen negatief zijn, maatregelen kunnen nemen om deze gevolgen tegen te gaan. De heer BAKX deelt mee dat zijn fractie positief is over het opstellen van een zoetwaterprotocol waarmee gehandeld kan worden bij een falende zoet/zoutscheiding in de sluizen. Hij vraagt wat de positie is van de waterschappen in relatie tot de agenda van de commissie V&M. Hij vraagt of het niet verstandiger is om dit onderwerp bij de waterschappen onder te brengen. Pagina 16/27

17 Mevrouw SOARES vond de brief duidelijk. Ze ziet het deltaprogramma graag tegemoet. Mevrouw WIJBENGA is zeer content met de intentieverklaring die bij de stukken zit naar aanleiding van Statenvragen. De heer VAN DER BENT deelt mee dat zijn fractie tevreden is met de voortgang die is ingezet. Het CDA heeft vragen gesteld voor de borging van voldoende zoet water en de waterkwaliteit in relatie tot de nutriëntenuitstoot. Deze vragen zijn beantwoord. De intentieverklaring geeft een breed beeld van de inzet van verschillende partijen. Het CDA vindt dat er voldoende aandacht aan de relevante onderwerpen wordt geschonken. De heer CANTON vraagt of de heer Van der Bent vindt dat er voldoende aandacht is voor het verminderen van de vraag naar zoet water. De heer VAN DER BENT antwoordt dat hij deze vraag niet direct kan beantwoorden. Hij is benieuwd naar wat de gedeputeerde daarvan vindt. De heer GROENENDIJK deelt mee dat de PVV blij is met de uitgebreide brief en de visie die erin staat. De heer PAYMANS bedankt voor het feit dat er in de brief veel onderwerpen duidelijk zijn gemaakt. Hij constateert dat in de brief bij de beschrijving van de voortgang wordt gerefereerd aan één motie, terwijl hij invulling ziet van de tweede motie van de heer Noordermeer (motie 556), die gaat over het zoetwaterprotocol, in de projecten, maar niet op de manier zoals was bedoeld door de indieners. Hij wijst erop dat de indieners eigenlijk een zoetwaterprotocol wilden hebben, zodat als er ergens iets misgaat met de verhouding tussen zoet en zout water, duidelijk is welke maatregelen er moeten worden genomen en wie daarvoor verantwoordelijk is. Volgens hem werd dat gevraagd in motie 556. De VOORZITTER constateert dat motie 497 is afgedaan. De heer SCHEURWATER bedankt de gedeputeerde voor de heldere brief. Hij heeft drie vragen. 1. Er wordt het een en ander geschreven over de falende zoet/zoutwaterscheiding in de Volkeraksluis. Wat gaat de gedeputeerde daar de komende periode aan doen? 2. Er wordt in de brief uitgebreid gesproken over de verdieping van de Nieuwe Waterweg. Er is een permanente discussie gaande over zoet en zout water. Mensen hebben water nodig voor hun welzijn, maar er is ook water nodig voor economische bedrijvigheid. Hoe gaan we daarmee om? Hoe gaan we om met het protocol rondom de discussie welzijn/welvaart en zoet/zout water en is er een aantal criteria te noemen voor het zetten van stappen als er knelpunten zijn? 3. Zijn fractie vindt het positief dat in de brief staat dat het waterbewustzijn groter moet worden. In de brief staat letterlijk dat er een doorkijk gemaakt zal worden naar de toekomst, samen met de waterschappen. Hoe ziet de gedeputeerde dat voor zich en wanneer horen PS iets over de effecten daarvan? Pagina 17/27