Pink Link 57. Acceptatie van homoseksualiteit door jongeren in Utrecht === ===

Transcriptie

1 nieuwsbrief voor beleidsmakers en belangenbehartigers rond homo- en lesbisch beleid Pink Link 57 5 augustus 2008 Inhoud: Acceptatie van homoseksualiteit door jongeren in Utrecht Wonen voor roze ouderen Vierstedenproject afgerond Minister Van Middelkoop en de Gay Pride Geweld tegen homoseksuele asielzoekers Aruba en de Antillen === === Acceptatie van homoseksualiteit door jongeren in Utrecht MOVISIE deed een niet-representatief onderzoek naar acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren in Utrecht. Er waren 2 focusgroepen en 10 individuele interviews. De onderzochte jongeren waren op verschillende punten een gemengde groep, bijvoorbeeld als het ging om sekse en religie (gelovig en niet gelovig). De jongeren vertoonden grote verschillen qua acceptatie en kennis. Had iemand bijvoorbeeld een lesbische tante, dan was de acceptatie een stuk groter. Wat kennis betreft: achterhaalde ideeën als homoseksualiteit is besmettelijk blijken nog steeds te bestaan. Het algemene plaatje is: jongeren geven aan dat ze niet veel over homoseksualiteit weten. Ze zijn niet gewend om erover te praten. Toch vinden ze het wel een spannend onderwerp. Ze zijn bereid om erover na te denken. Stereotiepe beelden spelen een rol. Gordon en Joling, mannen in roze broekjes op de Gay Pride: dat zijn de beelden van homo s die men heeft. Als het gaat om lesbische vrouwen, leeft hier en daar nog het idee dat zij altijd kort haar hebben en tuinbroeken dragen, dus een typisch potteuze uitstraling hebben. Verder heeft men geen duidelijk beeld van hoe lesbische vrouwen eruitzien. Dat homo s geen echte mannen zijn en lesbo s geen echte vrouwen: dat is wat er meestal wordt gedacht. Van de onderzochte jongeren zegt 42 procent van de brugklassers dat zij iemand uit hun vriendenkring zullen zetten als blijkt dat hij homo is. Onder Turkse en Marokkaanse brugklassers is dat percentage twee keer zo hoog. Jongens zijn bang dat homo s hen seksueel zullen benaderen. Meisjes zijn minder bang voor seksuele toenadering door vrouwen. Meiden leren beter om assertief te zijn en te zeggen: ik wil niet dat je me aanraakt of zoent. Voor heterojongens is het afwijzen van iemand die toenadering zoekt, een nieuwe rol. Zij zijn niet gewend om hun grenzen aan te geven als het gaat om seksualiteit. Religie is vaak een motivatie om homoseksualiteit af te wijzen: Mijn godsdienst verbiedt het, dus mag ik het ook niet goed vinden. Op deze manier kunnen jongeren snel een afwijzend standpunt innemen. Maar er zit meer achter. Achter de religieuze standpuntbepaling zit vaak iets veel persoonlijkers, namelijk angst. Angst voor homoseksualiteit, angst voor het andere en onbekende, angst voor iets waarvan de jongeren weten dat het in hun familie en kennissenkring een taboe is. Utrecht is de eerste gemeente waar MOVISIE dit onderzoek naar acceptatie van homoseksualiteit door jongeren heeft gedaan. Het is de bedoeling dat MOVISIE het onderzoek ook in andere steden gaat uitvoeren.

2 Op grond van de bevindingen in Utrecht is het volgende lijstje met aanbevelingen samengesteld: Vergroot de kennis van de jongeren. Vergroot de seksuele weerbaarheid van met name jongens. Trainingen voor het vergroten van de seksuele weerbaarheid zijn er voor meisjes al volop. Het is nu belangrijk dat ze er ook voor jongens komen. Besteed op scholen aandacht aan homoseksualiteit. Verzorg media-educatie. Laat zien hoe in de media en de reclame homoseksualiteit wordt behandeld, en prik de stereotyperingen en vooroordelen in media-uitingen door. Bij media-educatie gaan jongeren soms mee met journalisten om te kijken welke keuzes er gemaakt worden, bijv. bij het filmen. Stimuleer de emancipatie. De tolerantie ten aanzien van homoseksualiteit is groter als mensen geëmancipeerder zijn, en dus bijv. geen stereotiepe ideeën hebben over de man/vrouw-rol. Wonen voor roze ouderen MOVISIE, COC, Schorer, Anbo en de Stuurgroep Experimentele Volkshuisvesting (SEV) organiseerden op 19 juni een studiedag over roze wonen. In diverse lezingen werden alternatieve woonvormen en andere ideeën gepresenteerd. Mogelijkheden zijn bijvoorbeeld: Het Extra Care Village. Zulke communities zijn er ongeveer 30 in Engeland. Ouderen (het gaat dan niet om homoseksuelen) wonen bijv. in een aantal flats rond een gebouw, waar centrale voorzieningen zijn ondergebracht. Ook ouderen die wat verder weg wonen, kunnen gebruik maken van de voorzieningen in het centrale gebouw. Je zou dus kunnen zeggen dat een Extra Care Village binnenleden en buitenleden heeft. Duo-wonen. Kennissen of vrienden kopen woningen in hetzelfde flatgebouw, bijv. boven of naast elkaar. Of: kennissen of vrienden gaan, in afzonderlijke wooneenheden, in één groot pand wonen. Deze vormen van wonen vereisen particulier initiatief. Wanneer de toekomstige samen-woners elkaar nog niet kennen, is het matchen lastig. Dat is wellicht via het internet goed te organiseren. Gestippeld Wonen. Dit betekent: in een en hetzelfde flatgebouw horen betrekkelijk veel woningen bij een woongroep, waarbij één woning dienst doet als gemeenschappelijke ruimte. In de wijk Couwenhoven in Zeist bestaat een voorbeeld van Gestippeld Wonen. In een flatgebouw met ongeveer 70 appartementen horen 22 appartementen bij een woongroep voor ouderen. Toewijzing en beheer worden gedaan door de bewoners zelf. Nieuwe bewoners moeten in ieder geval tussen de 55 en 70 jaar zijn. Bij Gestippeld Wonen liggen de appartementen niet direct naast of boven elkaar. Als dat wel het geval is, wordt er wel gesproken van het Harmonica-model. In Rotterdam bestaat een voorbeeld van een woongroep waarbij de appartementen van de woongroepleden aan één trap gelegen zijn. Bij woningcorporatie Ymere in Amsterdam bestaat het project Besteburen. Met haar website Besteburen, die in september online zal zijn, creëert Ymere een mogelijkheid om mensen bij elkaar te brengen die dezelfde woon/leefideeën hebben. Op de site kunnen mensen hun ideeën omschrijven en duidelijk maken welke initiatieven ze eventueel al genomen hebben. Er kunnen reacties worden gegeven en belangstellenden kunnen zich aanmelden. Ook roze ouderen zijn vanzelfsprekend welkom om zich aan te melden bij Besteburen en om op die manier te proberen een (woon)groep te vormen. In Nijmegen bestaat de zogeheten Roze Loper. Dat is een certificering van zorginstellingen die aangeeft dat er voldoende aandacht is voor roze ouderen. Er zijn zes huizen die de Roze Loper hebben. Het COC Nederland gaat het Roze Loper-initiatief overnemen. Er bestaat al een kwaliteitscertificaat voor zorginstellingen (het HKZ-certificaat), en daar kan het Roze Loper-certificaat aan worden toegevoegd. Ook zou het Roze Loper-certificaat kunnen worden toegevoegd aan het bestaande KWH-label (voor woningcorporaties). En wellicht kan het certificaat in de toekomst ook worden ingevoerd in het onderwijs. Vierstedenproject afgerond

3 Allochtone homoseksuelen kunnen in grote problemen komen doordat ze aan de ene kant een leven als homoseksueel willen leiden en aan de andere kant hun familie niet willen teleurstellen of in de steek laten. Families kunnen uitermate negatief reageren als de homoseksualiteit van een zoon of dochter bekend wordt. Verstoting en eerwraak zijn dan niet uitgesloten. Met financiële steun van het ministerie van VWS gingen in 2005 vier gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Tilburg aan de slag met het ontwikkelen van hulp-op-maat voor jonge allochtone homoseksuelen met problemen. Inmiddels is er veel kennis verzameld en hebben heel wat jongeren hulp gekregen. Het project is afgerond en er is een eindrapport, getiteld Dubbel en dwars. Charlot Pierik van Movisie coördineerde het project en haar collega Ossama Abu Amar had in Rotterdam te maken met de praktische hulpverlening. Het Vierstedenproject was hard nodig, vertelt Charlot Pierik. Homoseksuele islamitische jongeren konden bijvoorbeeld vanwege de problemen niet meer thuis wonen. Ze raakten hun sociale vangnet kwijt, ze kregen financiële problemen, enzovoort. Je zou verwachten dat deze jongeren goed terecht konden bij homo-organisaties, maar daar werd het westerse model van homo-emancipatie gehanteerd. Je heb je coming-out, dus je vertelt je familie op een dag hoe het zit, zij accepteren dat of niet, en verder ga je als homo door het leven. Ossama Abu Amar: In de eerste generatie allochtonen, zeg maar de gastarbeiders, was heel traditioneel en homoseksualiteit was voor hen volstrekt onbespreekbaar. Hun kinderen zijn vaak wat we dubbelbinders noemen: ze hebben misschien wel een leven als homo maar vertellen daarover niets tegen hun ouders, broers, zussen. Ze vinden het erg moeilijk om bruggetjes te slaan tussen hun twee levens. De derde generatie is assertiever dan de tweede. Die nieuwe generatie durft meer, is mondiger. Zij weten wat ze willen, zij zijn niet bang voor een homoseksuele identiteit. Zij geven zichzelf meer ruimte, terwijl ze nog steeds wel een band willen onderhouden met hun familie. Het Vierstedenproject was oorspronkelijk bedoeld op jongeren, vanaf een jaar of veertien, vijftien, maar er bleken ook heel wat cliënten van boven de dertig op af te komen. Deze mensen waren uit de tweede én de derde generatie allochtonen. In totaal hebben zo n tweehonderd cliënten psychosociale zorg gekregen. Daarnaast zijn er heel wat gesprekken met vertrouwenspersonen gevoerd, alleen al in Den Haag ongeveer honderd. Charlot Pierik: Het realiseren van opvang en hulpverlening aan allochtone homo s was het doel van het Vierstedenproject. In Amsterdam heeft dat bijvoorbeeld geleid tot het opzetten van Veilige Haven, een opvangmogelijkheid. Homoseksuelen konden daar in de eerste plaats een luisterend oor krijgen, maar ook hulp bij praktische zaken. Er was crisisopvang, er konden slaapplaatsen worden geregeld. Die mogelijkheden zijn er in Rotterdam en Den Haag ook gekomen. Verder zijn er activiteiten georganiseerd voor de kring rond de doelgroep, bijvoorbeeld voorlichting op scholen en bij migrantenorganisaties. Het bespreekbaar maken van homoseksualiteit is een belangrijk doel geweest. Migrantenorganisaties zijn zover dat ze het bestaan van homoseksualiteit in hun kring in ieder geval niet meer ontkennen, zegt Ossama Abu Amar. Ze denken niet meer dat homoseksualiteit iets puur westers is. Ze willen luisteren naar je verhaal en kennis opdoen over het onderwerp. Uiteindelijk is het de bedoeling dat ze zelf hulp bieden aan homoseksuele jongeren uit eigen kring. In autochtone kring valt er ook veel te leren, bijvoorbeeld dat emancipatie langzaam gaat. Van een Rotterdamse politieke partij kreeg ik eens een lijstje met actiepunten, met eisen mag je wel zeggen: allochtonen moeten zo snel mogelijk hun coming-out hebben en homoseksualiteit volledig accepteren. Als je dat op korte termijn wil, begrijp je niet hoe het werkt en ben je blind voor de grote culturele verschillen. Er is tijd nodig, heel veel tijd. Charlot Pierik: Op hun beurt mogen homo-organisaties niet verwachten dat die ene allochtoon die ze binnen de poort krijgen, opeens een prominente rol als homo wil spelen. Ossama Abu Amar: Misschien wil hij of zij langzaam wennen en op de achtergrond meedraaien. Het moet in zo n situatie bijvoorbeeld mogelijk zijn dat de achternaam niet naar buiten komt in brieven en mailtjes. Recht-voor-z n-raap-emancipatie, zoals autochtone Nederlanders die kennen, is vaak te westers. De jongeren die op de projecten in de vier steden zijn afgekomen, zijn moedig geweest. Zij hebben een enorme stap gezet door eindelijk met iemand te gaan praten over hun diepste gevoelens en hun problemen. Charlot Pierik: De tweehonderd mensen die hulp hebben gezocht en gekregen, waren ten einde raad. Er waren problemen rond homoseksualiteit, maar ook verder zaten ze in de ellende: financieel, op het gebied van huisvesting. Zij moesten wel hulp zoeken. Ik weet zeker dat zij nog maar het topje van de ijsberg zijn, want heel wat allochtone jongeren zullen de grote stap naar de hulpverlening niet hebben durven zetten. Hoeveel mensen vonden het zelfs te moeilijk om te bellen of te mailen? We kennen de omvang van het probleem nog lang niet. Gelukkig konden we in de vorm van een digitale huiskamer en een chatprogramma ook mensen van dienst zijn die geen rechtstreeks contact wilden zoeken. Wat zijn de volgende stappen die moeten worden gezet? Gemeenten in het hele land kunnen hun voordeel doen met de ervaringen binnen het Vierstedenproject. Als zij vergelijkbare projecten willen opstarten, kunnen ze de adviezen uit het rapport Dubbel en dwars opvolgen. Eén daarvan is: zorg dat je alle organisaties die een rol kunnen spelen bij zo n project

4 betrekt: welzijnsorganisaties, jongerenwerk, hulpverlening, homo-organisaties, migrantenorganisaties, crisisopvang. Geef niet één zak met geld aan één organisatie, maar inventariseer welke organisaties een rol kunnen spelen, verdeel het geld over hen en zorg dat zij gaan samenwerken. Een van de resultaten van het Vierstedenproject is dat ex-cliënten contact met elkaar hebben gekregen. Ossama Abu Amar: Ze gaan met elkaar eten, praten. Misschien kunnen ze thuis niet meer terecht omdat ze verstoten zijn, maar ze hebben wel nieuwe contacten, nieuwe vrienden. Dat informele netwerk is voor hen van vitaal belang, want het heft hun eenzaamheid op. En ze trekken anderen naar de hulpverlening toe: ex-cliënten zijn maatjes voor nieuwe cliënten. Misschien kunnen uit de ex-cliënten degenen voortkomen die in eigen allochtone kring iets gaan betekenen. Wie weet zitten onder hen de voorlichters en vertrouwenspersonen van de toekomst. Dubbel en dwars. Naar hulpverlening-op-maat voor allochtone jongeren (m/v) met homoseksuele gevoelens. Het rapport is te bestellen via (Dit artikel van Jos Versteegen is ook verschenen in Gay Krant nr. 599, 26/07/08-15/08/08 Minister Van Middelkoop en de Gay Pride Op zaterdag 2 augustus sprak minister Van Middelkoop (Defensie) in het radioprogramma Tros Kamerbreed over de Gay Pride, en meer specifiek over de deelname van PvdAbewindslieden aan de grachtenparade. Hij vond de aanwezigheid van de PvdA-politici demonstratief en een beetje provocerend, en hij was van mening dat de PvdA in zekere zin een claim heeft gelegd op het thema homo-emancipatie. Minister Plasterk (OCW) zei in een reactie dat hij namens de hele regering meevoer en alle kabinetsleden had uitgenodigd om mee te varen. (NRC, 4/8/2008) = = Geweld tegen homoseksuele asielzoekers COC Midden-Gelderland heeft in een brief aan de Tweede Kamer gemeld dat homoseksuele asielzoekers in opvangcentra het advies krijgen om te zwijgen over hun geaardheid. Dit in het belang van hun eigen veiligheid. Mishandeling van asielzoekers vanwege hun geaardheid komt voor, ook recent weer. NRC Handelsblad schreef over de kwestie: Tweede Kamerlid Hans Spekman (PvdA) toont zich verontwaardigd over de inhoud van de brief. Onverdraagzaamheid is onacceptabel. Het is toch de omgekeerde wereld als asielzoekers hun geaardheid moeten verbergen en daders vrijuit gaan. Ik vind zo n advies heel slecht. Spekman, die vragen gaat stellen aan het kabinet, is voorstander van een harde aanpak. Hij wil de agressieplegers ongewenst verklaren en terugsturen naar het land van herkomst. NRC: Een woordvoerder van het COA ontkent dat er officieel advies zou worden gegeven aan asielzoekers over hun geaardheid. Wij maken duidelijk dat homoseksualiteit hier kan en mag. Ik kan me voorstellen dat asielzoekers van hetzelfde geloof elkaar adviseren te zwijgen. (NRC 24/07/08) Aruba en de Antillen Op Curaçao deed zich onlangs een conflict voor tussen een getrouwd lesbisch stel en een verzekeraar. Het Parool: Een vrouw wilde haar echtgenote en haar minderjarige kinderen als medeverzekerden aanmelden bij het Bureau Ziektekostenvoorzieningen op Curaçao. De verzekeraar stelde zich op advies van de minister van Volksgezondheid en Sociale Ontwikkeling op het standpunt dat de echtgenote en haar kind niet konden worden verzekerd als gezinsleden. Een huwelijk van personen van hetzelfde geslacht was en is immers niet maatschappelijk geaccepteerd.

5 De rechter oordeelde anders. Uit het vonnis van het Gerecht in Eerste Aanleg van de Nederlandse Antillen in Willemstad blijkt dat het getrouwde lesbische paar op Aruba en de Antillen dezelfde rechten heeft als in Nederland. De verzekeraar en de minister zijn hiermee dus teruggefloten. De verzekeraar moet dus wél een verzekering afsluiten, en bovendien moet de verzekeraar de schade vergoeden die het echtpaar heeft geleden. (Het Parool, 11/07/08) Klik hier als u de Pink Link nieuwsbrief niet meer wilt ontvangen.