inhoud blz. Kou 1. Het weer 2. Rillen van de kou 3. Kleren 4. Koelkast en vriezer 5. Koude kleuren 6. Noordpool en Zuidpool 7.

Transcriptie

1 Kou

2 inhoud blz. Kou 3 1. Het weer 4 2. Rillen van de kou 5 3. Kleren 6 4. Koelkast en vriezer 7 5. Koude kleuren 8 6. Noordpool en Zuidpool 9 7. Dieren en kou Een koutje vatten Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen en foto s 16 Colofon en voorwaarden 17

3 Kou Waar denk jij aan bij het woord kou? Aan sneeuw en ijs? Aan een koelkast of een vriezer? Aan een thermometer? Dit boek gaat over kou. Brrrrr... Het is een boek om van te rillen. Het gaat niet alleen over sneeuw en ijs. Bij kou kun je ook andere dingen denken. Je kunt denken aan koude kleuren, een koutje vatten, eskimo s, de Noordpool en de Zuidpool. Je leest er veel meer over in dit boek.

4 1. Het weer Hoe koud is het? Dat kun je meten. Je meet de kou met een thermometer. Als het warm is, staat de rode lijn in de thermometer hoog. Bij kou staat de lijn juist laag. Soms zie je op een thermometer alleen een cijfer. Bij kou is het getal laag. Als het heel koud is staat er een min voor het getal. Het vriest. Water verandert in ijs. Als het vriest valt er geen regen, maar sneeuw. Hoog in de koude lucht dwarrelen de sneeuwvlokken naar beneden. Als het warm weer is, smelten ze. Er valt dan regen. Nu vriest het. De sneeuwvlok blijft gewoon een sneeuwvlok.

5 2. Rillen van de kou Het is koud. Je bent buiten. Je jas of trui is niet dik genoeg. Je lichaam wordt nu ook koud. Nu gebeurt er iets vreemds. Je lichaam gaat rillen. Het is een soort beven. Je beeft niet van angst, maar van de kou. Het gaat vanzelf. Je kunt er niets aan doen. Dat is maar goed ook. Dat rillen helpt je lijf om warmer te worden. De spieren in je lijf rillen mee. Zo worden je spieren warmer. Door het rillen wordt je lichaam warmer. Niet alleen mensen gaan rillen van de kou. Dieren gaan ook rillen als ze het koud hebben. Soms lig je ziek in bed met koorts. Ook dan kun je opeens zo n koude rilling krijgen. Zo probeert je lichaam warm te worden.

6 3. Kleren Veel dieren hebben haren, veren of een dikke speklaag.. Daardoor blijven ze warm als het koud is. Mensen zijn niet erg behaard. Als het koud is, blijft hun lichaam niet zo warm. Vroeger droegen mensen dierenhuiden Zo bleven ze warm in de kou. Hoe meer laagjes kleren des te warmer je blijft. De warmte van je lichaam blijft goed onder de kleren zitten. Zo wordt je lichaam niet koud. Eskimo s leven in landen waar het koud is. Hun kleding is nog steeds gemaakt van dierenhuid.

7 4. Koelkast en vriezer In een koelkast vriest het niet. Het is er lekker koel. In een koele ruimte bederft eten minder snel. Melk wordt minder snel zuur. Fruit gaat minder snel rotten. In een vriezer of vrieskist vriest het wel. Het eten bevriest. Dat eten kun je nog langer bewaren dan in een koelkast. De bacteriën bevriezen en kunnen niet groeien. Zo blijft het eten heel lang goed. Buiten een koelkast is het warmer. Eten gaat daar juist wel bederven. Kleine beestjes die je niet kan zien, houden van die warmte. Je noemt ze ook wel bacteriën. In die warmte komen er steeds meer bacteriën. Bacteriën bederven eten en drinken.

8 5. Koude kleuren Kleuren kunnen koud of warm aanvoelen. Dat klinkt raar! Groen en blauw zijn koude kleuren. Rood en geel zijn warme kleuren. Je voelt met je handen natuurlijk geen verschil. Een gele muur voelt net zo warm of koud als een blauwe muur. Het is een gevoel met je ogen. Een kamer met blauwe of groene muren voelt koel en rustig. Een kamer met rode of gele muren voelt warm en gezellig.

9 6. Noordpool en Zuidpool In Nederland is het alleen koud in de winter. Er zijn ook delen van de wereld waar het altijd koud is. Kijk maar eens naar de aardbol. Helemaal boven en onderaan op die bol is het het koudst. Die gebieden noem je de polen. De plek boven op noem je de Noordpool. Het is geen land, maar een groot, dik stuk ijs. De plek onderaan de bol noem je de Zuidpool. De Zuidpool is wel land. Dat land is bedekt met ijs. De Noord en de Zuidpool zijn altijd bedekt met sneeuw of ijs. In de zomer is het er minder koud. Maar toch nog steeds koud. In de winter is het niet fijn om er te zijn. Er wonen bijna geen mensen. Noordpool Zuidpool

10 7. Dieren en kou Op de polen groeien geen planten. Er leven wel dieren. Op de Noordpool leeft de ijsbeer. Dit dier is goed beschermd met een dikke huid. Ook is de ijsbeer harig. Door de witte kleur valt hij niet goed op. Het dier jaagt op zeehonden. De zeehond komt soms boven in een gat in het ijs. Het is een luchtgat. Daar kan de zeehond adem halen. De ijsbeer wacht bij zo n gat. Komt er een zeehond boven? Dan probeert de ijsbeer hem te pakken. Zeehonden hebben een dikke speklaag. Die speklaag houdt de zeehond warm.

11 Pinguins leven vooral op de Zuidpool. Deze vogels kunnen goed tegen de kou. Ze hebben een vetlaag en een glad verenpak. Pinguins kunnen niet vliegen. Het zijn goede zwemmers. Ze hebben geen vleugels maar flippers. Zo lijkt het wel alsof ze onder water vliegen. De rug van de pinguin is zwart. De buik en borst zijn wit. Die kleuren zorgen ervoor dat ze onder water moeilijk te zien zijn. Op het land lijken ze wat onhandig. Ze waggelen als oude mannetjes. Maar ze kunnen ook op hun borst vooruit glijden op het ijs.

12 8. Een koutje vatten Ben je wel eens verkouden? Je hebt keelpijn en een verstopte neus. Je hoest en snottert erop los. Vroeger dachten mensen dat je verkouden werd door de kou. Een koutje vatten betekende dat de kou je ziek gemaakt had. De meeste mensen worden wel in de winter verkouden. Toch komt het niet door de kou. In de winter zitten mensen meer binnen. Ze zitten dichter bij elkaar. Iemand die verkouden is, maakt een ander ziek met zijn gesnotter. Met zijn snothanden raakt hij van alles aan. Iemand die niet ziek is, raakt die spullen ook aan. Nu heeft die persoon ook snothanden. Soms gaan die handen naar zijn mond. Zo wordt hij dan ook verkouden. Verkouden mensen moeten daarom goed en vaak hun handen wassen. En... als je niest of hoest houd je een hand voor je mond en neus.

13 9. Filmpjes IJsland Pimguïns Bekijk het filmpje Bekijk het filmpje

14

15

16 Bronnen en foto s

17 Dit is een uitgave van E-duboek Website: Copyright Age Cnossen 2011 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit e-boek bestede zorg kan noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave.