Nota van uitgangspunten. World Food Center Experience

Transcriptie

1 Nota van uitgangspunten World Food Center Experience

2 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Waarom en wat 1.2 Doelen 1.3 Doel document 2. Masterplan 2.1 Inleiding en proces 2.2 Strategieën en thema s 2.3 De ruimtes 2.4 Online 2.5 Conclusie en vervolg 3. Ruimtelijk uitwerking 3.1 Internationaal karakter en uitstraling 3.2 Locatiekeuze Experience 3.3 Inpassing in gebiedsconcept 3.4 Ruimtelijke uitgangspunten Mauritskazerne en Experience 4. Businesscase 4.1 Inleiding 4.2 Investeringen Investeringen gebouw Investeringen inhoud en programma 4.3 Exploitatie Commitment bedrijfsleven 4.4 Staatssteun en fiscale gevolgen 5. Organisatie 5.1 Inleiding 5.2 Stichting WFC Experience 5.3 Exploitatie 5.4 Borging inhoudelijke doelstellingen 5.5 Rol Stuurgroep WFC 6. Programma s en functies verbonden aan WFC Experience 6.1 Inhoudelijke programma s Onderzoeksprogramma Internationale etalage van innovatie Voedseleducatie 6.2 Aanvullende en versterkende functies Functies direct rondom de Experience Food Innovation District Regionale versterking Bijlagen 1. Vertrouwelijk rapport Businesscase 17 januari Vertrouwelijk rapport LDP 17 december 2018

3 1 Inleiding

4 Het Ministerie van Economische Zaken is heel enthousiast. Onze voedselagenda gaat over gezondheid, duurzaamheid en voedsel en dit sluit uitstekend aan op de doelstellingen van het World Food Center. Rob van Brouwershaven, Ministerie van Economische Zaken 1.1 Waarom en wat Een alsmaar groeiende wereldbevolking en toenemende druk op de planeet leiden tot grote voedseluitdagingen. Daarnaast hebben de keuzes die we iedere dag maken op het gebied van voedsel impact op ons lichaam en onze omgeving. Om in de toekomst iedereen te voorzien van voldoende, gezonde en duurzame voeding is een omslag nodig naar een andere manier van voedsel produceren en consumeren. Het World Food Center (hierna ook: WFC) brengt consumenten en organisaties bijeen en stimuleert hen meer verantwoordelijkheid te nemen en samen antwoorden te vinden op hedendaagse en toekomstige voedselvraagstukken: we feed each other. In 2012 heeft de Stichting WFC 1 het concept voor het WFC gepresenteerd en is Ede/FoodValley na een uitgebreid selectieproces gekozen als voorkeurslocatie. Reeds in het oorspronkelijke concept uit 2012 is aangegeven dat het WFC een onafhankelijke plek wordt waar kennis, beleid en bedrijvigheid worden geclusterd en elkaar intensief kunnen ontmoeten. Een belangrijk onderdeel van het WFC is de WFC Experience (hierna ook: Experience): een attractief voedselavontuur met dialoog, educatie en zeker ook: beleving en fun. De Experience stimuleert bewustwording bij consumenten over voedselvraagstukken en over hoe zij kunnen bijdragen aan een gezondere en duurzamere toekomst voor henzelf en hun omgeving. Het volgende filmpje geeft een goed beeld van de WFC Experience: Andere belangrijke onderdelen van het WFC-gebied zijn een innovatie-district voor food en agro en een stadsgebied met wonen en werken. De Experience is de katalysator voor dit hele WFC-gebied. Doordat de Experience de focus op de consument legt, is dit een aanvulling op en daarmee een versterking van het kennisecosysteem agrofood. Een nadrukkelijk verschil tussen de Experience en de andere onderdelen van het WFC-gebied is dat de Experience volledig onafhankelijk is. Bedrijven kunnen zich elders in het gebied profileren. 1.2 Doelen Hierna volgen de doelen van de WFC Experience, zoals die na advies van de Raad van Advies WFC 2 zijn vastgesteld door de Stuurgroep WFC 3 op 18 mei De Stichting WFC is een onafhankelijk orgaan met bestuurders die een brede kennis en ervaringhebben in de voedselketen. De Stichting heeft de rol van hoeder van het gedachtengoed zoals dat onder meer is verwoord in de paragraaf 1.2 genoemde doelen voor de WFC Experience. 2. De Raad van Advies WFC (hierna ook: RvA WFC of RvA) is een onafhankelijke orgaan, werkend onder de auspiciën van de Stichting WFC. De RvA bestaat uit een groep personen met een brede kennis en ervaring in de voedselketen of specifieke expertise op deelgebieden zoals communicatie, voedsel en voedingsvoorlichting, voedselindustrie, wetenschap, edutainment of maatschappelijke dialoog. De RvA adviseert de Stuurgroep WFC gevraagd en ongevraagd over de ontwikkeling van de WFC Experience. De in paragraaf 1.2 genoemde doelen zijn hierbij het uitgangspunt. 3. De Stuurgroep WFC (hierna ook: Stuurgroep) stuurt het WFC-project aan. De Stuurgroep bestaat uit bestuurders van de gemeente Ede, de provincie Gelderland en Wageningen University & Research en uit directeuren van WFC Development. 7

5 1. Het bieden van een gebalanceerd inzicht in de zekerheden en onzekerheden in voeding en de voedselketen. Bezoekers van WFC worden zich bewust van de effecten van (hun) keuzen op welvaart en welzijn en kunnen zo betere keuzen maken. 2. De ambitie is om een WFC Experience te creëren met een (inter) nationale uitstraling waar het belang van voeding en de werking van de voedselketen op een transparante, uitdagende, inspirerende en interactieve manier is te zien en te beleven. Het WFC trekt substantiële bezoekersaantallen vanuit alle lagen van de bevolking. Kinderen/jeugd vormen een belangrijke doelgroep. 3. WFC groeit uit tot algemeen erkend ontmoetingscentrum en positief symbool voor de voedingssector in en buiten Nederland. WFC speelt een actieve rol in het maatschappelijk debat waarin alle aspecten van voedsel op een goede manier verbonden worden aan de (internationale) uitdagingen waar we voor staan, zoals over- en ondervoeding, gezondheid, duurzaamheid en voedselzekerheid voor de groeiende wereldbevolking. 4. Het WFC is een plek waar Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen elkaar ontmoeten en inspireren en zo laten zien welke rol Nederland speelt bij het oppakken van de grote mondiale uitdagingen. Het WFC biedt een internationale etalage voor de excellente Nederlandse agro foodsector. Tevens biedt het ruimte voor een onderzoeksprogramma dat wetenschap en bedrijfsleven aan elkaar koppelt en dat open innovatie faciliteert en stimuleert. 2 Masterplan Deze vier doelen zijn vervolgens tevens door Provinciale Staten van Gelderland opgenomen in hun afwegingskader voor beschikbaarstelling van hun subsidie aan het WFC, waarover meer in hoofdstuk 4: Businesscase. 1.3 Doel document Dit document heeft als doel te komen tot besluitvorming rondom de WFC Experience. Er bestaat inmiddels een plan voor de inhoudelijke invulling van de WFC Experience (het Masterplan), de ruimtelijke uitgangspunten zijn opgesteld, er is een businesscase uitgewerkt en er ligt een voorstel voor de vervolgorganisatie. De Stuurgroep WFC wil deze zaken nu intern laten vaststellen bij de organisaties die in de Stuurgroep zijn vertegenwoordigd (gemeente Ede, provincie Gelderland, Wageningen University & Research en WFC Development), zodat een nieuw op te richten organisatie dit als uitgangspunten kan gebruiken voor de vervolgfase. Deze vervolgfase omvat het ontwikkelen en realiseren van de WFC Experience. 8

6 Gezond, lekker en duurzaam eten is wat ons hier bij het World Food Center bindt. En dat is ook waarom wij, letterlijk vanaf dag één, bij het World Food Center betrokken zijn. Wij doen mee omdat wij, als grootste supermarktbedrijf van Nederland, een maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen om dit tot een succes te helpen maken. 2.1 Inleiding en proces Begin 2017 heeft het Amerikaanse ontwerp- en productiebureau van Experiences, BRC Imagination Arts (hierna ook: BRC), samen met betrokken partijen een conceptplan voor de WFC Experience tot stand gebracht. Van april tot september 2018 is gewerkt aan een verdere uitwerking van dit conceptplan tot een zogenaamd Masterplan. Dit Masterplan vormt de schematische basis voor de reis die bezoekers afleggen in de WFC Experience en omvat onder meer: verschillende verhaallijnen; duidelijkheid over welke onderdelen waar (grofweg) in het gebouw komen; onderbouwing van onder meer bezoekersstromen, aantallen bezoekers en gedragingen. Anita Scholte op Reimer, Albert Heijn Voor de totstandkoming van het Masterplan hebben vele relevante stakeholders input geleverd. Denk hierbij aan het agrofoodbedrijfsleven, de overheden, de WUR, de FAO 4 en vertegenwoordigers namens het onderzoeksprogramma, voedseleducatie en de internationale etalage Strategieën en thema s Om zoveel mogelijk bezoekers bewust te maken van de keuzes die zij hebben in de voedselketen, worden de volgende strategieën gebruikt: Bezoekers meenemen op een transformerende en sensationele reis Mensen laten leren door betrokkenheid De gezichten achter de voedselketen laten zien 4. VN-organisatie: Food and Agricultural Organization 5. Het onderzoeksprogramma, voedseleducatie en de internationale etalage worden in hoofdstuk 6 verder toegelicht. 11

7 Door elke ruimte in de attractie lopen vijf thematische rode draden waarmee een samenhangende boodschap wordt opgebouwd en versterkt. Het gaat om deze vijf thema s: 1. De consument mondig maken en kennis geven; 2. Het plezier en de sociale aspecten van eten; 3. De weg die de belangrijkste ingrediënten afleggen in de voedselwaardeketen; 4. De eigen gezondheid en de invloed van voedsel op lichaam en welzijn; 5. Innovatie en duurzaamheid. Transparantie omarmen en uitnodigen tot gesprek Technologie alleen inzetten om het verhaal te ondersteunen 2.3 De ruimtes Bezoekers komen binnen in de centrale hal, de zogenaamde hub : een energieke, kleurrijke en actieve startplek voor bezoekers. Het is ook de plek waar groepen en delegaties een korte rondleiding kunnen krijgen over wat de WFC Experience inhoudt, zonder een volledig bezoek af te leggen. In en rondom de hub wordt in flexibele tentoonstellingen het wereldvoedselverhaal verteld, geclusterd rondom vier onderwerpen. Indien een uitgebreider bezoek aan de Experience gebracht wordt, kan men verschillende ruimtes bezoeken waarin deze vier onderwerpen verder verdiept worden. Voor ieder van de hieronder opgesomde vier onderwerpen van het wereld-voedselverhaal is tevens een boodschap geformuleerd, die de bezoeker na afloop meeneemt. 2. De voedselwaardeketen: De voedselwaardeketen vanaf de grond tot verpakking, vervoer en levering aan de consument. Door de verhalen van telers, kwekers en boeren te laten zien wordt de afstand tussen consument en voedsel verkleind. Boodschap: Ik wist niet dat de voedselwaardeketen zo internationaal is en zoveel kwaliteits- en veiligheidsmaatregelen bevat. Ik kan zelf iets doen door duurzame keuzes te maken. 3. Wereldwijde voedseluitdagingen: De uitdagingen voor een toekomst met voldoende gezond, betaalbaar en duurzaam geproduceerd voedsel voor iedereen. Boodschap: Nu snap ik dat we op nieuwe manieren voedsel moeten gaan produceren om de verstedelijking, de klimaatverandering en de groei van de wereldbevolking het hoofd te bieden. 4. De rol van Nederland. Hoe in Nederland van oudsher hoogwaardig voedsel wordt geproduceerd en verwerkt (zowel vroeger als nu), en hoe ons land met zijn wereldwijde export helpt bij het voeden van de wereldbevolking. Boodschap: Nu snap ik dat Nederland een zeer belangrijk voedselland is, zowel op productie- als op innovatiegebied. De food sector is heel interessant. Misschien kan ik er wel werk in vinden! 1. Het lichaam: Hoe voedsel ons als individu beïnvloedt en hoe we gezonder en meer gebalanceerd kunnen leven. Boodschap: Ik kan kiezen voor voedsel dat gezond is voor mij en duurzaam voor de aarde. Hier bij het World Food Center heb ik geleerd dat dit helemaal niet zo moeilijk is! Bezoekersreis Open podiums Town Hall Het lichaam The body Treinstation Train Station Flexibele galerij Flex Gallery De voedselwaardeketen The Food Value Chain WFC Story Pods WFC Story Pods World Food Center-app World Food Center-app Digitale Seed Saver-badges Digital Seed Saver Badges Geocaching Geo-Caching Plein The Plaza Lopende band Conveyor Belt Ontvangst en kaartverkoop Welcoming / Ticketing Kus machine Restaurant WFC tuin WFC Garden WFC markt WFC Marketplace Theaterbelevenis Theatre Kiosk voor een hapje en drankje Refreshment Kiosk Zaaddispenser Seed Dispenser Mindiaal/lokaal Global/Local Verleiding Entice Aankomst Enter Betrekken Engage Goed gevoel bij vertrek Emotional Exit Vasthouden Extend 12 13

8 Enkele andere ruimtes die de bezoekers (in willekeurige volgorde) kunnen bezoeken zijn: Open podium: Dit is een plek waar bezoekers maatschappelijke dialoog kunnen bijwonen of aan mee kunnen doen. De thema s kunnen breed zijn en voor een zeer uiteenlopend publiek (van schoolkinderen tot academici). Bij de uitwerking van het Masterplan wordt een brede groep NGO s betrokken die deze dialoog kan voeden. De Experience biedt daarnaast op meer plekken mogelijkheden voor dialoog, maar dit is een duidelijk herkenbare. Flexibele galerij: Hier wordt een podium gecreëerd voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kennis en innovatie, bijvoorbeeld uit het WFC-onderzoeksprogramma, het Sustainable Food Initiative 6 of One Planet 7. Theaterbelevenis: Gedurende een indrukwekkende theaterbelevenis wordt de bezoeker ondergedompeld in waar de Experience om draait. De bezoeker volgt de reis van de jonge Alexandra langs wat er allemaal al is ontdekt maar ook wat er nog allemaal aan voedseluitdagingen te ontdekken valt in de toekomst. 3 Ruimtelijke uitwerking 2.4 Online Het WFC, en de Experience in het bijzonder, wordt ontwikkeld als de kern van een food-ecosysteem met zowel ruimtelijke als online vertakkingen. Het zal functioneren als een hub in de belangrijke online kanalen rondom voedsel. Het WFC zal zich online manifesteren als de aggregaat, moderator en redactie voor alles wat met food te maken heeft. Het creëert community s, sluit community s op elkaar aan en creëert een platform voor maatschappelijke dialoog. Het WFC werkt daarbij met iedereen samen en biedt veel ruimte voor co-creatie en cross-overs, ook met niet-branchegenoten, zoals leisure, sport en opvoeding. Bij de uitwerking van het Masterplan wordt een brede groep NGO s betrokken die de maatschappelijke dialoog kan voeden. 2.5 Conclusie en vervolg Het Masterplan is op diverse momenten in het totstandkomingsproces besproken met en getoetst door de Raad van Advies WFC, aan de hand van de vier doelen voor het WFC zoals genoemd in hoofdstuk 1. De Raad van Advies heeft volmondig positief geadviseerd over de eindversie van het Masterplan. Hierna heeft de Stuurgroep het Masterplan vastgesteld. In de vervolgfase wordt het Masterplan uitgewerkt in een definitief ontwerp. Dit betekent dat zowel een ruimtelijk en architectonisch ontwerp wordt uitgewerkt als de feitelijke content van de informatie die de bezoeker wordt aangeboden. De strategieën, thema s, boodschappen en ruimtes geven richting aan hoe de WFC Experience eruit komt te zien. Bij de uitwerking kan zo nodig echter worden afgeweken van het Masterplan, zolang dit binnen de doelen van de WFC Experience past. 6. Hierover meer in paragraaf Hierover meer in paragraaf

9 De Experience is mooi voor gezinnen met kinderen en brengt daarmee levendigheid. Maar daarnaast biedt het WFC ook uitstekende B2B-mogelijkheden. Het is het geheel. Een plek waar je inspiratie kunt opdoen en mooie ontmoetingen kunt creëren rondom food. Een plek om naartoe te gaan met internationale relaties om mensen in andere sfeer uitgebreider en in een bredere context te inspireren. Angelique Philipsen, KeyGene 3.1 Internationaal karakter en uitstraling Nederland is een van de meest productieve voedselregio s in de wereld. Ons land heeft - met Wageningen University & Research, wereldleider op het gebied van landbouw en voedingswetenschap, en met een agrofoodsector die vooruitloopt op het gebied van technologie en innovaties - een belangrijke taak bij het voeden van de snelgroeiende wereldbevolking. Het World Food Center biedt daarom in Nederland een internationale ontmoetingsplaats voor consumenten, internationale spelers in de voedingsketen en overheden. Ook de plek binnen Nederland is niet toevallig gekozen. Het World Food Center ligt middenin de regio FoodValley: een centraal in Nederland gelegen samenwerkingsverband van acht gemeenten gericht op food en innovatie. Hierbij zijn belangrijke rollen weggelegd voor onder andere Wageningen University & Research, Ziekenhuis Gelderse Vallei, dat zich heeft toegelegd op voeding en beweging in de patiëntenzorg, en Sportcentrum Papendal, dat gezonde voeding voor topsporters als belangrijk doel heeft. Daarnaast kent de regio ruim agrofoodbedrijven. Van start-ups en mkb-bedrijven tot en met gerenommeerde R&D-instituten van multinationals. Deze unieke combinatie van bedrijven, kennis-, zorg-, en sportinstellingen maken FoodValley tot dé internationale topregio voor kennis en innovatie op het gebied van agrofood en health. Het World Food Center wordt het kloppende hart van deze regio. De architectuur van de Experience moet passen bij het internationale karakter van het WFC en dus indruk maken op de bezoekers. Daarnaast moet de architectuur dienend zijn aan de beleving en is de food-uitstraling van belang. Verder is het belangrijk dat het gebied een gezond voedselaanbod kent. 3.2 Locatiekeuze Experience De Experience krijgt een plek in en achter de Mauritskazerne. Hiervoor zijn de volgende redenen: Deze locatie heeft een monumentale uitstraling waarbij het samenkomen van oud en nieuw de icoonwaarde van de Experience zal versterken. De Experience is vanuit het treinstation Ede-Wageningen direct zichtbaar. Het stuurt de bezoekers op een natuurlijke manier het gebied in. De Mauritskazerne ligt direct aan de nieuwe toegang naar het station. Dit bevordert het gebruik van het openbaar vervoer. De geringe hoogte van het Experience programma achter de kazerne (maximaal twee verdiepingen) maakt een goede routing mogelijk binnen de Experience. 17

10 Artist impressie met de mogelijke invulling van de World Food Center-locatie met hierop de Friso- en Mauritskazerne (28 ha.). De iconische nieuwbouw van het WFC Experience wordt geïntegreerd met de bestaande rijksmonumentale Mauritskazerne. Het World Food Center biedt bezoekers uit binnen- en buitenland de kans om kennis te maken met de Nederlandse zuivelketen, van gras tot glas. Een geweldige ervaring die laat zien waar we als klein land groot in zijn. Dit is een initiatief dat omarmd moet worden door overheid, wetenschap en bedrijfsleven samen. Berndt Kodden, FrieslandCampina Branded NL WFC Experience Mauritskazerne Düsseldorf g Frisokazerne f Amsterdam Wageningen g University & Research

11 3.3 Inpassing in gebiedsconcept De Mauritskazerne met nieuwbouw erachter biedt niet alleen ruimte voor de Experience, maar ook voor foodbedrijvigheid, horeca en (kleinschalige) congresvoorzieningen. Betrokken partijen hechten belang aan een centrale ontmoetingsplek om kennisinteractie en innovatie te stimuleren: een levendige gebiedskern (zie figuur 3.1). De Experience is een belangrijk vliegwiel voor het interactieve en innovatieve kennismilieu van het WFC-gebied. De hoofdentree met de publieke functies (binnen en buiten) ligt aan de pleinruimte van de oude appèlplaats. Hiermee geeft de Experience optimaal voeding aan het interactiemilieu dat zich tussen en achter de kazernegebouwen bevindt en dat meerdere bezoekersfuncties kent. De openbare ruimte vormt het entreegebied van de Experience en de verbinding naar de rest van het terrein, en is vooral ook een verblijf- en ontmoetingsruimte op zichzelf. 3.4 Ruimtelijke uitgangspunten Mauritskazerne en Experience De ruimtelijke uitgangspunten worden vastgelegd in de binnenkort op te stellen Structuurvisie WFC en deelplannen hierna. Hierbij wordt de Mauritskazerne met de Experience gezien als onderdeel van een groter geheel: het Kazerneplateau. Dit wordt gevormd door de Friso- en Mauritskazerne, de nieuwbouw en de hoger gelegen groenstrook hier direct achter en het plein ertussen. Het is belangrijk dat dit Kazerneplateau als een samenhangend geheel en in harmonie met de monumenten wordt ontwikkeld. De kazernes met de Experience vormen straks, samen met het ervoor gelegen park, het gezicht naar de stad. Oriëntatie, benadering en zicht vanaf het westen dienen zoveel mogelijk te worden hersteld. De belangrijkste ruimtelijke uitgangspunten voor de verdere ruimtelijke uitwerking van de Mauritskazerne en de Experience als gebouw zijn hieronder beschreven en weergegeven in figuur 3.2. De WFC Experience als gebouw Figuur 3.1 De Experience is onderdeel van de gebiedskern: een plek van ontmoeting en kennisuitwisseling Is een icoon Het is de beelddrager van het WFC, voor het gehele gebied en voor de WFC Experience in het bijzonder, passend in een gebied dat rijk is aan natuur en cultuurhistorie. Het samenkomen van oud en nieuw versterkt de icoon- en attractiviteitswaarde en vraagt tegelijk om een zeer zorgvuldige benadering van de architectuur. Afstemming met de Rijksdienst cultuur-historisch erfgoed is noodzakelijk. Bij de combinatie van oud en nieuw gelden de volgende principes: - De Mauritskazerne en de nieuwbouw zijn qua voorkant gericht op het centrale kazerneplein, het NS-station, de Parklaan en de Stationsweg; - De inrichting van de verschillende onderdelen van de Experience volgt zoveel mogelijk de hoofdstructuur van de oorspronkelijke vleugels en de open binnenterreinen van de Mauritskazerne; - De nieuwbouw wordt eigentijds en in harmonie en interactie met de monumenten ontworpen. De Experience kan bij wijze van uitzondering gedeeltelijk een (iconisch) hoogteaccent krijgen. Hierbij is het belangrijk te zoeken naar een goede balans met het monument; - De (binnen)tuinen hebben grote waarde omdat ze via doorzichten een logische verbinding leggen met de groene ruimten in het omliggende (publieke en private) gebied, verkoelend werken en het foodthema zichtbaar maken; - De logistiek wordt uit het zicht, bij voorkeur aan de achterzijde van de kazerne, opgelost. Vormt een oriëntatiepunt in de grotere omgeving Het geheel van gebouwen in de levendige gebiedskern is herkenbaar vanaf de Parklaan en Station Ede-Wageningen. Is goed bereikbaar Het gebouw is per fiets, openbaar vervoer en met de auto goed bereikbaar. Het ligt logisch in de route vanaf het station en ten opzichte van de parkeerfaciliteiten. Op termijn wordt in de planontwikkeling voorzien in een parkeergarage nabij de ontsluiting van het gebied en op korte afstand van de Mauritskazerne. Deze parkeervoorziening gaat plekken bieden voor de parkeerbehoefte van meerdere functies in de gebiedskern, waardoor maximaal sprake is van dubbelgebruik

12 Is attractief Het gebouw voegt iets toe aan de beleving van de bezoekers van het WFC, ook aan passanten die er niet naar binnen gaan, en heeft een relatie met de plek: het is authentiek en uniek. 4 Businesscase Geeft optimale voeding aan het interactiemilieu Het gebouw ligt met de hoofdentree aan de pleinruimte en centrale as en heeft zo een prominente plek in de gebiedskern. Het heeft de publieke en vrij toegankelijke functies aan de voorkant. De bezoekersstromen gaan via de buitenruimte, wat een uitnodiging is tot verdere verkenning van het gebied. Er is een duidelijke relatie tussen binnen en buiten en ook in het gebouw is de omgeving beleefbaar. Is samenhangend met andere gebouwen en functies Het gebouw is gebalanceerd gepositioneerd ten opzichte van de andere grote publiekstrekkers, zoals het hotel en bedrijvengebied. De overlast tussen verschillende groepen gebruikers is beperkt. Is functioneel Het gebouw heeft een logische ruimtelijke opzet passend bij het concept van de Experience. Is toekomstbestendig en duurzaam Het gebouw is flexibel indeelbaar en bruikbaar en heeft de mogelijkheid tot transformatie naar andere functies. De grens tussen het publiek toegankelijke deel en het deel waarvoor entreegeld verschuldigd is, moet makkelijk te verleggen zijn. Het gebouw is uitbreidbaar, afhankelijk van de toekomstige vraag en bezoekersaantallen. Programmatische invulling Situatie en ontsluiting Figuur 3.2 Programmatische invulling en ontsluiting van de Mauritskazerne en Experience 22

13 Science for Impact is ons credo. De samenleving is in verwarring en de mensheid is op drift. Instituties worden niet meer geloofd. Met het WFC als etalage voor de Nederlandse Agrofoodwereld kunnen we een gezicht geven aan de sector. WUR wil kennispartner zijn voor zowel consumenten als voor de agrofoodsector. Het WFC biedt een grote kans om zowel samen te kunnen werken aan gezondere, betaalbare en duurzame geproduceerde voeding als aan het wegnemen van verwarring. Tijs Breukink, Voormalig lid Raad van Bestuur Wageningen University & Research 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk geeft op hoofdlijnen een toelichting op de investeringen en de exploitatie zoals beschreven in de businesscase. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de beschrijving van de businesscase. Deze is opgenomen als vertrouwelijke bijlage bij dit document (bijlage: rapport Businesscase 17 januari 2019). De in de businesscase gehanteerde cijfers zijn gebaseerd op het Masterplan, zoals beschreven in hoofdstuk 2, en de ruimtelijke uitgangspunten, zoals beschreven in hoofdstuk 3. De cijfers zijn uiteraard zeer zorgvuldig tot stand gekomen en met betrokkenheid van verschillende experts. De exploitatie en de bezoekersinschattingen zijn opgesteld door Leisure Development Partners (LDP). Dit is een organisatie uit het Verenigd Koninkrijk met specialistische consultants die voortdurend haalbaarheidsstudies en economische en marktanalyses verzorgen op het gebied van themaparken, entertainment, attracties en musea. LDP beschikt over een enorme hoeveelheid data en is een gerenommeerde partij om de exploitatie op te stellen en de aannames te beoordelen. Het rapport van LDP is opgenomen als vertrouwelijke bijlage bij dit document (bijlage: rapport LDP 17 december 2018). 4.2 Investeringen De investeringen in de WFC Experience bestaan grofweg uit twee onderdelen: 1. Investeringen in het gebouw, ook vaak de stenen genoemd 2. Investeringen in de inhoud en het programma Investeringen WFC Experience totaal 60 miljoen Vastgoed Investeringen gebouw 26 miljoen Inhoud/programma Investeringen 34 miljoen Investeringen in de Experience (de uitwerking van het Masterplan BRC) en de ontwikkelkosten Investeringen in vastgoed worden vertaald in huursom van het gebouw en moeten vanuit de exploitatie opgebracht worden Investeringen niet op te brengen vanuit Exploitatie. Incidentele dekking vanuit overheden en fondsen noodzakelijk 25

14 In bovenstaande figuur zijn de investeringen in de WFC Experience uitgewerkt. Zoals te zien is, moeten de investeringen in het gebouw opgebracht worden vanuit de exploitatie. De overige investeringen (met uitzondering van de herinvesteringen) worden niet vanuit de exploitatie opgebracht Investeringen gebouw Om de investeringen in het gebouw in deze fase in te kunnen schatten was het van belang om enkele uitgangspunten vast te stellen. Een daarvan is de locatiekeuze voor de Experience: de Mauritskazerne met het gebied voor de nieuwbouw erachter. Het andere uitgangspunt is de benodigde ruimtes met het vereiste oppervlak. Op basis hiervan is een structuurschets uitgewerkt en doorgerekend. Deze doorrekening komt uit op een benodigde investering voor de Experience van 17,5 miljoen. De gehele bouw en verbouw van de Mauritskazerne wordt ingeschat op 26 miljoen. Een gedeelte is zoals aangegeven voor de Experience en moet uit de exploitatie van de Experience worden bekostigd. Het overige deel is beschikbaar voor andere programma s en commerciële activiteiten en moet door een huursom worden gedekt. Voor een onderbouwing hiervan wordt verwezen naar bijlage: rapport Businesscase 17 januari Investering Mauritskazerne en uitbouw Investeringen masterplan BRC 25 miljoen Investeringen inhoud en programma Investeringen programma Totaal 34 miljoen Investeringen buitenruimte 1 miljoen Bovenstaande figuur geeft inzicht in de omvang en de opbouw van de investeringen in het programma. Om de exploitatie van de WFC Experience niet te zwaar te belasten, is de insteek in dit project altijd geweest om de investeringen in de inhoud direct te dekken vanuit incidentele bijdragen. Deze investeringen zijn namelijk slechts zeer beperkt op te brengen vanuit bezoekers en de omzet die zij opleveren. Pre-openingskosten 8 miljoen Huisvesting Experience Commerciële ruimtes Benodigde dekking programma Totaal 34 miljoen Zoals al aangegeven moeten de investeringen in het gebouw worden opgebracht vanuit de exploitatie. De exploitatie van met name de Experience is gebaat bij het betaalbaar houden van de huisvestingslasten. Dat heeft er in de verdere uitwerking toe geleid om te zoeken naar borgstelling vanuit overheden, dan wel financiering door overheden, omdat deze vanuit hun positie in staat zijn om financiering tegen lage rentes aan te trekken. Op dit moment ligt er een financieringsvraagstuk bij de overheden. Dit vraagstuk is verder uitgewerkt in de stukken voor Raad en Staten. Bijdrage gemeente Ede 6 miljoen Bijdrage provincie Gelderland 17 miljoen Bijdrage Rijk 5 miljoen Fonden en suppliers 3,5 miljoen Van bovenstaande bijdragen zijn het grootste deel van de gemeentelijke en provinciale bijdragen al gereserveerd in de begrotingen. De bijdrage van het Rijk wordt ingeschat op 5 miljoen. De WFC Experience was opgenomen in de aanvraag voor de zogenaamde Regiodeal FoodValley. Het kabinet heeft aangegeven dat er voor deze regiodeal 20 miljoen beschikbaar is. In de eerste helft van 2019 zal deze deal tussen de regio en het Rijk getekend worden. De bijdrage vanuit fondsen wordt ingeschat op 2,5 miljoen. Het traject om deze bijdrage binnen te halen is ingezet en er is goede hoop dat de fondsen zullen bijdragen. Lening bank 2,5 miljoen 26 27

15 4.3 Exploitatie In de marktstudie van LDP is uitgebreid onderzoek gedaan naar de bezoekersaantallen die haalbaar zijn voor de Experience. De bevindingen komen uit op een aantal bezoekers van circa in een gemiddeld jaar. LDP heeft op basis van onderzoek en vergelijkingen inschattingen gemaakt voor de uitgangspunten van de exploitatie van de Experience. Op basis van deze uitgangspunten is de omzet vanuit de bedrijfsvoering van de Experience en Business to Business bepaald. Daarnaast zijn een aantal andere bijdragen, zoals sponsoring vanuit de agrofoodsector opgenomen in de businesscase. Om terugkerende investeringen in de content mogelijk te maken, is het van belang om een percentage van de omzet te sparen voor herinvesteringen. In de businesscase is op advies van LDP uitgegaan van een jaarlijkse reservering van 7% van de omzet. Alle uitgangspunten en bijdragen zijn uitvoerig onderbouwd in de vertrouwelijke bijlage: rapport Businesscase. Het jaarlijks resultaat van de WFC Experience komt in de huidige businesscase uit op 0,8 miljoen positief in jaar 1. Dit loopt in de loop der jaren op tot een positief resultaat van 1,5 miljoen in jaar 10. Dit positieve resultaat is in de eerste jaren ook nodig om een buffer op te bouwen. Deze buffer dient om wisselingen in bezoekersaantallen op te vangen en verdere investeringen in de content mogelijk te maken. Met dit jaarlijkse resultaat is met bezoekers per jaar de businesscase nog steeds sluitend. Bijdrage bedrijfsleven businesscase Het proces Bij de start van de Masterplanfase is met de koploperbedrijven een intentieovereenkomst gesloten. Nu het Masterplan gereed is, wordt met deze bedrijven gesproken over het sluiten van definitieve overeenkomsten. Hierin wordt beschreven wat hun rol in de Experience wordt: zowel inhoudelijk als financieel. Voor het financiële deel zijn, om te komen tot ambitieuze en gelijktijdig haalbare bijdragen, de volgende stappen ondernomen: Er is expertise ingeschakeld vanuit Lokerman Marketing & Sponsoring om een advies en strategie op te stellen; Er is een benchmark uitgevoerd bij vergelijkbare experiences/musea (onder andere Corpus en Nemo); Er zijn gesprekken gevoerd met managers en betrokkenen bij het Spoorwegmuseum, Corpus, Floriworld en Eden Holland om ervaringen met betrekking tot de exploitatie en sponsoring op te halen; Er zijn gesprekken gevoerd met de koploperbedrijven en andere foodbedrijven om de intenties en mogelijkheden vanuit het bedrijfsleven te peilen. Op basis van de adviezen, gesprekken en het onderzoek is gekomen tot een model waarbij bedrijven financieel kunnen participeren in de WFC Experience in ruil voor exclusieve rechten en tegenprestaties. Denk hierbij aan: brancheexclusiviteit, gratis toegangskaartjes, eerste recht van levering producten en diensten, recht op inhoudelijke betrokkenheid, rechten op het gebied van hospitality (ontvangstmogelijkheden, congressen) en marketing en communicatierechten. Hierbij gaat het veelal om bedragen van tot per jaar en meerjarige trajecten (3-4 jaar). Naast de zogenaamde koploperbedrijven worden deze pakketten momenteel ook besproken met andere bedrijven uit de sector. Dit verloopt zowel via het eigen netwerk als via het netwerk van de koploperbedrijven. De bedragen In de businesscase van de Experience zijn de bovengenoemde sponsorpakketten vertaald naar een jaarlijkse bruto bijdrage van 1,5 miljoen vanuit de agrofood bedrijven. Qua dekking hiervan zijn er op dit moment harde toezeggingen voor financiële bijdragen door het bedrijfsleven van in totaal 9,5 miljoen: deels in de vorm van eenmalige investeringen en deels in de vorm van meerjarige bijdragen aan de exploitatie. Daarnaast is in de businesscase opgenomen dat vanuit het commerciële deel jaarlijks 5 per m 2 wordt bijgedragen aan de exploitatie van de Experience. Dit kan in de loop van de tijd oplopen tot een bedrag van enkele tonnen per jaar Commitment bedrijfsleven Bijdrage bedrijfsleven tot nu toe Al geruime tijd zijn de zogenaamde zes koploperbedrijven intensief betrokken bij het WFC. Dit zijn: Albert Heijn, DSM, FrieslandCampina, KeyGene, Nestlé en Scelta Mushrooms. Deze bedrijven leveren hun inhoudelijke kennis om de Experience actueel te laten zijn en investeren zo op dit moment al in natura in de Experience. Een aantal van deze bedrijven heeft ook al een financiële bijdrage geleverd in de ontwikkelingskosten. Daarnaast heeft WFCD tot nu toe enkele miljoenen geïnvesteerd in de ontwikkeling van de WFC Experience. 4.4 Staatssteun en fiscale gevolgen De financiering door de gemeente Ede en de provincie Gelderland moet plaatsvinden binnen de geldende kaders voor staatssteun. De investeringen in het gebouw worden deels gefinancierd onder marktconforme voorwaarden waarbij geen sprake is van staatssteun. Voor het niet-commerciële, culturele gedeelte zal de financiering tegen gunstigere voorwaarden plaatsvinden. Deze vorm van steun valt onder zogenaamde steun voor cultuur en instandhouding van erfgoed

16 De investeringen in de inhoud en het programma vallen in dezelfde steuncategorie. Het zijn daarmee toelaatbare vormen van steun, indien in de uitwerking aan de daaraan verbonden voorwaarden wordt voldaan 8. 5 Organisatie Enkele aandachtspunten daarbij zijn: De stichting moet een gescheiden boekhouding voeren voor culturele en niet-culturele activiteiten. Het vastgoed moet voor minimaal 80% gebruikt worden voor culturele doeleinden. Het is van belang om de constructie van het WFC zodanig in te richten dat er geen ongewenste fiscale gevolgen ontstaan. In dat kader zijn verschillende structuren verkend en onderzocht. In alle structuren is de VPB (vennootschapsbelasting) en BTW zodanig te structureren dat geen ongewenste fiscale gevolgen ontstaan. Daarnaast is het voor het verkrijgen van donaties en giften van belang dat er nog een hulpstichting wordt opgericht met een zogenaamde ANBI-status (algemeen nut beogende instelling). Tenslotte moet de op te richten stichting een aanbestedende dienst zijn, die bij aanbesteding rekening moet houden met drempelbedragen voor Europese aanbesteding. Voor meer informatie over de inrichting van de organisatie wordt verwezen naar hoofdstuk De grondslag en precieze voorwaarden zijn opgenomen in artikel 53 van de algemene groepsvrijstellingsverordening 651/2014 van de Europese Commissie (de AGVV ). 30

17 Een wereldbevolking op een duurzame manier gezond voeden, vraagt niet alleen innovatie op productiegebied, maar ook veranderingen op consumptiegebied. Het WFC kan en zal een belangrijke rol spelen in die kennisoverdracht en wij als Nestlé willen daarin ook onze verantwoordelijkheid nemen. Klaas Cuperus, Nestlé Nederland 5.1 Inleiding In de initiatieffase en de fase van het Masterplan lag de verantwoordelijkheid voor het uitdenken van de Experience bij World Food Center Development B.V. (WFCD), conform de afspraken die de gemeente Ede en WFCD hierover in 2015 hebben gemaakt. Besluiten over de Experience zijn steeds genomen in de Stuurgroep WFC. Nu het Masterplan gereed is en er een sluitende businesscase is, vinden de partners in de Stuurgroep WFC het tijd om een professionele, zelfstandige organisatie op te zetten voor de Experience. Uitgangspunt hierbij is dat de subsidiegevers en investeerders grip houden op de geïnvesteerde middelen en dat tegelijkertijd een exploitant de ruimte krijgt de WFC Experience binnen de meegekregen kaders te exploiteren. Een uitgebreide omschrijving en verantwoording van de organisatieopzet is te vinden in de vertrouwelijke bijlage: rapport Businesscase. 5.2 Stichting WFC Experience De partners in de Stuurgroep WFC richten een nieuwe stichting op waarbinnen het gebouw en de content van de WFC Experience wordt gerealiseerd (niet te verwarren met de reeds bestaande Stichting WFC onder wiens auspiciën de RvA op dit moment werkt). Gebouw en content van de Experience blijven na realisatie in eigendom van de nieuw op te richten stichting. In de statuten van deze stichting wordt geborgd dat de content van de WFC Experience tot in lengte van jaren ingezet wordt ten bate van de doelstellingen die in dit document zijn beschreven. De stichting wordt bestuurd door deskundige bestuurders met kennis van en ervaring in de agrofoodsector, experiences, commerciële exploitaties en juridische zaken. De stichting bouwt een kleine, kwalitatief hoogwaardige organisatie op, die wordt aangestuurd door een directeur. Samen met BRC zorgt dit team voor de realisatie van de Experience binnen de afgesproken kaders en budgetten. Na de opening verandert de samenstelling van het personeel van de stichting en kan ook de samenstelling van het bestuur veranderen. 5.3 Exploitatie In de ontwikkelfase wordt ook een exploitatiemaatschappij opgericht, dan wel aansluiting gezocht bij een bestaande exploitant. Het heeft de voorkeur zo spoedig mogelijk een professionele exploitant aan tafel te hebben, die mee gaat denken met de uitwerking van de Experience en de exploitatie. Ook exploitatie in eigen beheer is een mogelijkheid. Recent heeft WFCD afspraken gemaakt met een mogelijke exploitant om de komende periode een mogelijke samenwerking en exploitatie te onderzoeken. 5.4 Borging inhoudelijke doelstellingen De relatie tussen de stichting en de exploitatiemaatschappij/exploitant verandert na realisatie van de WFC Experience in een huurrelatie. In de huurovereenkomst worden ook afspraken gemaakt over het behalen van de inhoudelijke doelstellingen van de Experience. Jaarlijks wordt door de Raad van Advies gevraagd en ongevraagd advies gegeven over het behalen van de doelstellingen. 33

18 Op het onvoldoende nastreven van de doelstellingen komen sancties te staan. Het voordeel van de constructie met een stichting en een exploitatiemaatschappij is dat deze eenvoudig van opzet is, het optimaal ruimte biedt aan de exploitant om te kunnen ondernemen en dat de overheden door middel van de stichting optimaal de doelstellingen van de Experience kunnen borgen. 6 Programma s en functies verbonden 5.5 Rol Stuurgroep WFC In de Stuurgroep WFC zitten de overheden die subsidies beschikbaar stellen, Wageningen University & Research als belangrijke kennisdrager en WFCD als de ontwikkelaar van het WFC-gebied. Tot en met de opening van de WFC Experience zal de Stuurgroep WFC blijven bestaan. De Stuurgroep zal zich ten uiterste blijven inspannen om de WFC Experience te helpen realiseren en ondersteunt hierbij de nieuw op te richten stichting waar mogelijk. Tegelijkertijd bewaakt de Stuurgroep WFC gedurende de ontwikkel- en realisatieperiode de subsidievoorwaarden die de overheden stellen. De Stuurgroep WFC adviseert de verschillende overheden wanneer in de verschillende projectfases de subsidiebedragen beschikbaar gesteld kunnen worden aan de nieuwe stichting. Hierbij laat de Stuurgroep WFC zich adviseren door de Raad van Advies WFC. aan WFC Experience 34

19 Het belang van een World Food Center is groter dan ooit. Om een snelgroeiende wereldbevolking op een duurzame manier te kunnen blijven voorzien van gezond en voedzaam eten, hebben we nieuwe manieren van samenwerken, innoveren en consumeren nodig. Het is nu een uitgelezen moment voor andere bedrijven om zich aan te sluiten bij dit project. Het WFC is een prima etalage voor Nederlandse innovaties, onderzoek en ontwikkeling. Frank Meijer, DSM 6.1 Inhoudelijke programma s Als versterking van het WFC als geheel en de Experience in het bijzonder wordt een aantal inhoudelijke programma s voorbereid: het onderzoeksprogramma, de internationale etalage van innovatie en voedseleducatie. Waar mogelijk kunnen de programma s (grotendeels) al starten nog voor de opening van de WFC Experience. Zodra de Experience geopend is, vormt het een basisfaciliteit voor een grootschalig onderzoeksprogramma (dat dan deels al is opgestart), heeft het een allure als nationaal platform voor agrofood gerelateerde buitenlandse bezoeken (de internationale etalage) en kan het verder uitgroeien tot een nationaal knooppunt op het gebied van voedseleducatie. Daarmee is de Experience een belangrijke toevoeging op daar waar al structureel samengewerkt wordt tussen overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen in de regio FoodValley Onderzoeksprogramma Onderzoek speelt een belangrijke rol bij innovatie. Een transitie van voedselsystemen kan alleen door op een nieuwe manier met consumenten de uitdagingen aan te gaan. Het onderzoeksprogramma richt zich daarom op consumentenonderzoek rondom voedsel, met als doel de ontwikkeling van producten, beleid en onderwijs. Het beoogde programma is uniek in Nederland vanwege de exclusieve mogelijkheid tot grootschalig consumentenonderzoek rondom de bezoekers van de WFC Experience. In het WFC-Onderzoeksprogramma werken zowel universiteiten als hogescholen samen met overheden, onderwijspartners en bedrijven. Ook VNorganisatie FAO volgt het onderzoeksprogramma met grote interesse. Het Wageningse TiFN 9 heeft de rol van penvoerder. De totale kosten van het onderzoeks-programma zijn circa 10 miljoen met een looptijd van 5 jaar. Hiervoor wordt momenteel een aanvraag ingediend bij een financieringsprogramma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk onderzoek (NWO). Het onderzoeksprogramma en de Experience hebben een sterke wisselwerking. De Experience maakt gebruik van de bezoekers die de Experience aantrekt. Daarnaast kunnen de onderzoekers de uitkomsten van de onderzoeken presenteren in de Experience aan het grote publiek: science to consumer Internationale etalage van innovatie Er is een grote internationale interesse in de Nederlandse agrofoodsector. Jaarlijks krijgt Nederland vele verkennende bedrijven, overheden en kennisinstellingen op bezoek. Veelal hebben de bezoeken een oriënterend karakter, waardoor het voor veel bedrijven en kennisinstellingen minder interessant is om deze delegaties te ontvangen. Het gevolg is dat delegaties slechts een beperkte inzage krijgen in de vele innovatieve oplossingen die de Nederlandse agrofoodsector voor handen heeft. De ambitie is daarom om naast de WFC Experience een zakelijke faciliteit te creëren die het business- en innovatievisitekaartje van Nederland is. In aanloop naar de bouw van de WFC Experience gaat FoodValley NL dit vanaf 2019 al inrichten in de vorm van een pop-up Innovation Xpo. Dit zal tevens vast bekendheid genereren voor het WFC. 9. TiFN is een platform waar de sector en academische partners door middel van integraal onderzoek samenwerken aan innovatieve doorbraken in de voedingssector. Zie voor meer informatie

20 In de Experience is in de flexruimte ook plek gereserveerd voor een korte presentatie aan de internationale delegaties. Daarnaast biedt de Experience aan de internationale delegaties de mogelijkheid om een aanvullend bezoek te brengen Voedseleducatie De ambitie van de WFC Experience om bezoekers te stimuleren om thuis in hun dagelijks handelen toe te passen wat zij hebben gezien en geleerd, sluit goed aan op de landelijke ambities rondom voedseleducatie. Diverse partijen zoals het Rijk, de Wageningen University & Research en het Voedingscentrum, hebben daarom samen een ambitie geformuleerd over hoe de WFC Experience een nationaal knooppunt kan worden voor voedseleducatie. Nederland kent een breed aanbod van voedseleducatie: binnen en buiten de klas en op alle niveaus: zowel bij lager en middelbaar onderwijs als bij MBO s en HBO s. Dat betekent dat voedseleducatie rondom het WFC een aanvulling moet zijn op het bestaande aanbod. Het unieke van het WFC is dat een unieke centrale locatie wordt geboden waar zintuigelijke en educatieve beleving, wetenschap, bedrijfsleven en consumenten bij elkaar komen. De WFC Experience biedt op een informele wijze een educatieve ervaring. Uiteraard is dit volledig onafhankelijk. De ambitie voor voedseleducatie in het WFC, zoals vastgesteld door de Stuurgroep WFC, wordt meegegeven aan de entiteit verantwoordelijk voor het ontwerp en nadere uitwerking van de WFC Experience. Het is de bedoeling dat de (lokale) onderwijspartners hierbij betrokken worden. 6.2 Aanvullende en versterkende functies Functies direct rondom de Experience Net buiten het betaalde gebied van de WFC Experience komt een aantal andere functies die zorgen voor ontmoeting en die gelegenheid bieden om langer in het gebied te verblijven en ook buiten het gebied op verkenning te gaan. Denk daarbij aan een restaurant, aan (souvenir)winkels, een markt waar bezoekers producten en vervolg-excursies kunnen kopen, lesruimten zoals kookstudio s, buitenruimte en demonstratieruimten. Naast het Experience Center is plek gereserveerd voor een hotel- en congrescentrum. De functies Experience Center, congres en hotel versterken elkaar en vormen gezamenlijk een vliegwiel voor de verdere ontwikkeling van het gebied en de regio FoodValley Food Innovation District De WFC Experience is een belangrijk vliegwiel voor het interactieve en innovatieve kennismilieu van het WFC gebied. Deze bedrijvigheid wordt ontwikkeld als een thematisch Innovation District gericht op Food: het Food Innovation District. Dit concept sluit aan bij het levendige en gemengde karakter van het gebied en biedt ruimte aan innovatieve bedrijven in de agrofoodsector (groot, middelgroot en start-ups), kennisinstellingen en leidt tot reuring. De combinatie van functies en voorzieningen schept een ecosysteem van innovatie. Het bevordert het voortbrengen van ideeën en de commercialisering daarvan Regionale versterking De WFC Experience en het WFC als geheel staan in nauwe verbinding met meerdere andere initiatieven, netwerken en programma s die de regio kent. Een daarvan is het Sustainable Food Initiative (SFI). De initiatiefnemers: Unilever, Wageningen University & Research, het Institute for Sustainable Process Technology en TiFN hebben de campus van Wageningen University & Research gekozen als fysieke hub waar onderzoekers en vernieuwers uit de hele wereld gaan samenwerken en innoveren. Meerdere toonaangevende bedrijven, onderzoeksinstellingen, universiteiten en overheden hebben de handen ineen geslagen in het SFI om werk te maken van de benodigde energietransitie en forse stappen te zetten in het verduurzamen van de voedselketen. In samenspraak met de provincie Gelderland zal het SFI op verschillende manieren informatie en kennis delen met het WFC. Zoals in het opzetten van testomgevingen voor onderzoek op het gebied van proteïnes en inbreng in de programma s van het WFC. Ook drie andere initiatieven bieden mogelijkheden om dwarsverbanden te leggen met het WFC. 1. Het eerste is het expertisecentrum Alliantie Voeding in de Zorg. Het centrum maakt wetenschappelijke inzichten over voeding en bewegen persoonlijk toepasbaar in de zorg. Kernpartners in de Alliantie Voeding in de Zorg zijn Wageningen University & Research, Ziekenhuis Gelderse Vallei en Rijnstate. Samen met gemeente Ede en zorgorganisatie Opella wordt optimale voedingszorg in regio FoodValley gerealiseerd. 2. Het tweede initiatief is The Protein Cluster (TPC). Dit cluster is in 2017 gestart vanuit provincies Gelderland en Overijssel, FoodValley NL en OostNL en zal fungeren als internationaal centrum voor ondernemers in de plantaardige eiwitketen die inzetten op de duurzaam-commerciële potentie en internationalisering van groene eiwitten. 3. Het derde initiatief is One Planet: een samenwerkingsverband van de Wageningen University & Research, het Radboud universitair medisch centrum en onderzoekscentrum Imec. Het samenwerkingsverband slaat de handen ineen om langetermijnoplossingen te ontwikkelen die de gezondheid bevorderen en helpen bij de productie van voedsel op een duurzame en evenwichtige manier

21 Nederland is food-land. Ik vind daarom dat we een verantwoordelijkheid hebben om de wereld uit te leggen wat goed voedsel is en waar het vandaan komt. Een gezonde levensstijl is belangrijk voor iedereen, en zeker voor kinderen. Het World Food Center is bij uitstek een plaats waar we met elkaar kunnen bijdragen aan een gezonder voedingspatroon van kinderen. Jan Klerken, Scelta Mushrooms World Food Center Nieuwe Kazernelaan 2-D JC Ede T E info@worldfoodcenter.net Januari 2019 Aan deze nota van uitgangspunten kunnen geen rechten worden ontleend.