Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2014

Transcriptie

1 Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage Organisatie Platform Duurzame Glastuinbouw 1 2. Activiteiten Koers Platform Duurzame Glastuinbouw 7 4. Financiering 8 Juni 2015

2 1. Organisatie Platform Duurzame Glastuinbouw Platform Duurzame Glastuinbouw gericht op emissieloze sector in 2027 In het Platform Duurzame Glastuinbouw stemmen overheden, glastuinbouwsector en milieuorganisaties beleid op het gebied van glastuinbouw en duurzaamheid met elkaar af. De partijen signaleren en bespreken eventuele knelpunten. De gemeenschappelijke visie en koers van het platform is verwoord in de duurzaamheidagenda De duurzaamheidagenda geeft richting aan de activiteiten van het platform in de komende jaren. De verantwoordelijkheid voor het beleid en uitvoering blijft daarbij bij de afzonderlijke partijen liggen. Als gevolg van bezuinigingen en veranderingen bij de overheid en in de sector is het beschikbare budget voor financiering van het PDG beperkter dan in 2013 en de jaren daarvoor. De heroriëntatie in 2013 heeft geresulteerd in een gerelateerde beperking van activiteiten. Alle betrokkenen zetten zich echter onverminderd in voor de continuering van het Platform als gremium dat de voortgang richting de nagenoeg emissieloze glastuinbouwsector in 2027 volgt en acties neemt waar nodig. Het Platform Duurzame Glastuinbouw richt zich op de vermindering van de emissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. De glastuinbouwsector en de overheden (rijksoverheid, gemeenten en waterschappen) hebben afgesproken om tot een nagenoeg nulemissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in 2027 te komen. Met deze doelstelling willen de sector en overheden voldoen aan de vereisten van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en de Europese Nitraatrichtlijn. Om dit te bereiken is samenwerking van groot belang; tussen ondernemers, ketenpartners, wetenschap en overheden. Met elkaar wordt gewerkt aan het verbeteren van de leefomgeving en het bestendigen van een sterke tuinbouwsector. Het PDG brengt jaarlijks een voortgangsrapport uit ter verantwoording van de uitgevoerde acties en gemaakte afspraken. Betrokken partijen De samenstelling van het Platform Duurzame Glastuinbouw was in 2014 als volgt: De stuurgroep bewaakt de voortgang, de afspraken en de bereikte resultaten en faciliteert activiteiten van partners op verzoek. De leden van de stuurgroep zijn: De heer J. van der Tak (Gemeente Westland) vertegenwoordigt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG); De heer M.A.P. van Haersma Buma (Hoogheemraadschap Delfland) vertegenwoordigt Unie van Waterschappen; De heer N. van Ruiten, De heer Tiny Aerts (in memoriam 19 juni 2014), De heer Jean Aerts vertegenwoordigen LTO Glaskracht Nederland; Mevrouw G.L. Veerbeek namens het Ministerie van Economische Zaken; De heer J. Busstra namens het Ministerie van Infrastructuur en Milieu; De heer S.P. Akkerman namens Natuur en Milieu. De heer P.L.B.A. Van Geel is onafhankelijk voorzitter. Mevrouw R.J. Oosterheert/Mevrouw J.M. de Ruiter, secretaris (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland). Jaarrapportage

3 De managementgroep bestaat uit ambtelijk vertegenwoordigers van de platformpartijen, te weten: Mevrouw Martine Tieleman (Gemeente Westland) / Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) Mevrouw Marianne Mul / Unie van Waterschappen Mevrouw Margreet Schoenmakers, De heer Guus Meis / LTO Glaskracht Nederland Mevrouw Sabine Pronk / Ministerie van Economische Zaken i.s.m. De heer Ruud Teunissen / Ministerie van Infrastructuur en Milieu De heer Frans Pladdet / Natuur en Milieu Mevrouw R.J. Oosterheert/Mevrouw J.M. de Ruiter / voorzitter/ secretaris (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) Vanaf 2014 is steeds 1 rijksvertegenwoordiger, namens zowel Ministerie van Economische Zaken als Ministerie van Infrastructuur en Milieu, aanwezig in zowel SG als MG, waarbij zij tevens elkaars vervanging vormen. Aanvullend worden in de werkgroep Emissies Glastuinbouw zaken uitgewerkt die nodig zijn voor het behalen van de geformuleerde doelstellingen. In het jaar 2014 heeft het platform gebruik gemaakt van het bij RVO.nl belegde secretariaat. Met als aanvangsdatum 1 januari 2015 zijn deze taken bij een nieuwe partij belegd. Deze jaarrapportage geeft een beknopte weergave van Voor detailinformatie verwijzen wij u graag naar de betrokken partijen. Jaarrapportage

4 2. Activiteiten in 2014 Managementgroep en Stuurgroep De stuurgroep is het verantwoordelijke orgaan van het Platform Duurzame Glastuinbouw. Zij vergaderde in 2014 tweemaal. De stuurgroep heeft een strategisch karakter en zorgt voor aansturing van de managementgroep. De werkzaamheden zijn gericht op de ambitie van (nagenoeg) emissieloze kas in 2027 met expliciete focus op water en aanpalende wetgeving/zaken. De managementgroep bereidt de agenda van de stuurgroep voor, adviseert de stuurgroep, bewaakt de voortgang en uitvoering van afspraken tussen partners en het jaarplan van het platform. In 2014 vergaderde de managementgroep zes keer. Het PDG houdt de voortgang bij van de afspraken, processen, beleidsvorming en projecten, in het kader van haar taak en beleidsdoelen. In 2014 is dit bijgehouden door middel van een schematisch stappenplan waarin wordt aangegeven of er voldoende voortgang wordt gemaakt of dat er extra actie ondernomen dient te worden. De maatregelen zijn uitgesplitst naar Wet- en regelgeving, Techniek (onderzoek & implementatie), Implementatie watermaatregelen door teler en Monitoring. In dit kader worden een aantal geagendeerde en in 2014 uitgevoerde zaken hieronder toegelicht. Activiteiten m.b.t. wet - en regelgeving Algemeen Het PDG zet zich in om de beleidsdoelen in wettelijke kaders te helpen realiseren. Belangrijkste kaders voor het hoofdthema water zijn het Activiteitenbesluit en de Tweede Nota Duurzame Gewasbescherming. Het Activiteitenbesluit bevat sinds 2013 emissienormen voor de substraatteelt die elke drie jaren zullen worden aangescherpt tot nul in 2027, afhankelijk van de tussentijdse evaluaties. Daarnaast zijn in het Activiteitenbesluit voor grondgebonden teelten gebruiksnormen en een zorgplicht opgenomen. Streven is om in de loop der jaren de zorgplicht zodanig in te vullen dat met een set van maatregelen nullozing kan worden gerealiseerd. In de tweede Nota Duurzame Gewasbescherming zijn doelstellingen opgenomen voor de kwaliteit van het oppervlaktewater, inclusief een beoogde 50% reductie van normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater vanaf 2018 en een aanscherping tot 90% in Tevens is in de nota de maatregel opgenomen dat de glastuinbouw in 2016 zuiveringstechnieken voor verwijdering van gewasbeschermingsmiddelen uit te lozen water, moet toepassen. Deze wettelijke kaders geven in het traject richting 2027 de koers aan voor zowel glastuinders als gemeenten, waterschappen, rijksoverheid en toeleveranciers van technieken of middelen. Jaarrapportage

5 Zuivering gewasbeschermingsmiddelen N.a.v. de tweede Nota duurzame gewasbescherming heeft de Tweede Kamer de regering verzocht om samen met de glastuinbouw en de waterbeheerders te zoeken naar een realistische tijdsplanning om het afvalwater van glastuinbouwbedrijven zodanig te zuiveren dat normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in lokaal oppervlaktewater worden teruggebracht. Daarnaast werd de regering gevraagd om via een pilot te onderzoeken hoe tot verdere kostenbeheersing van het zuiveringsproces kan worden gekomen. De Staatssecretaris van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu zal in 2015 de Tweede Kamer informeren over de stand van zaken en de vervolgstappen. Ten behoeve hiervan heeft in 2014 een aantal keer bestuurlijk overleg plaatsgevonden, is het onderwerp besproken in de Stuurgroep van het PDG en zijn de overleggen voorbereid door een ambtelijke werkgroep bestaande uit betrokken partijen. De Stuurgroep van het Platform Duurzame Glastuinbouw heeft voor de relevante onderwerpen de beschikbare informatie verzameld en op basis daarvan een achtergronddocument voor een realistische aanpak en planning voor zuivering opgesteld (notitie Zuiveringstechnieken Platform Duurzame Glastuinbouw). Belasting op leidingwater In de begrotingsafspraken 2014 werd vastgelegd dat de belasting op leidingwater zou worden verhoogd en dat het heffingsplafond van 300m3 zou vervallen. De verhoging zou plaatsvinden trapsgewijs in 2014 en definitief en volledig in werking treden in Het Platform Duurzame Glastuinbouw heeft haar zorg toegelicht aangezien deze voorgenomen maatregel een groot aantal niet beoogde gevolgen zou hebben. En daarmee zou conflicteren met voorgenomen activiteiten om de beleidsdoelstelling (nagenoeg) nulemissie 2027 te halen. Overleg met het Platform en meerdere koepelorganisaties heeft er toe geleid dat het heffingsplafond niet is komen te vervallen. Techniek Glastuinbouw Waterproof ; onderzoek en kennisoverdracht Onderzoek voor water en glastuinbouw is in 2014 grotendeels uitgevoerd binnen de PPS Glastuinbouw Waterproof. Dit programma, binnen de kaders van de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, heeft een looptijd van 2013 tot en met Doel van de PPS is uitvoeren van onderzoek en valorisatie-activiteiten die het einddoel (nagenoeg) nulemissie dichterbij brengen. Het PDG stuurt de PPS op grote lijnen aan, bewaakt de voortgang en signaleert knelpunten. De projecten van de PPS werden in 2014 uitgevoerd door Wageningen Universiteit (DLO, Alterra, LEI) en Wetsus. Financiering vond plaats door het ministerie EZ en de tuinbouwsector. Met de formele opheffing van de Productschappen per 1 januari 2015 zal de financieringsstructuur veranderen. Het onderzoek besloeg het gehele traject van fundamenteel onderzoek tot valorisatie: Fundamenteel/strategisch onderzoek: nieuwe waterzuiveringstechnieken en doorontwikkeling daarvan in een tuinbouwomgeving, kennis over weerbaarheid gewassen en voorkomen van groeiremming, herontwerp teeltsystemen, meet- en regeltechnieken. Toegepast onderzoek: verbeteren en toepassen nieuwe watergiftstrategieën, toepassing sensoren, meet- en regeltechnieken, zuiveringsconcepten, gebiedsgerichte toepassingen, teelttechnische implementaties. Valorisatie van bestaande kennis: nieuwe richtlijnen, good practices, werkwijzen m.b.t. bemesting, gewasbescherming en hergebruik van proceswater, nieuwe werkwijzen om de kennisoverdracht te verbeteren en implementatie te versnellen. Jaarrapportage

6 De projecten in de PPS Glastuinbouw Waterproof gaven input op de volgende routes: 1. Voorkomen van ontstaan van restwater: zorgen voor goed gietwater, door ontwikkelen emissiemanagementsysteem voor grondgebonden teelten. 2. Hergebruik restwater: waterkwaliteitsverbetering en zuiveringstechnieken om recycling en emissievrije teelt mogelijk te maken, emissiearme teeltsystemen als alternatief voor grondteelten. 3. Zuivering restwater: op bedrijfs-, cluster- en regionaal niveau. 4. Emissiebeperking van gewasbeschermingsmiddelen, d.m.v. teeltmaatregelen. Ook in de topsector Water wordt onderzoek uitgevoerd dat relevant is voor de glastuinbouw. De sector is namens het PDG vertegenwoordigd in het Kennisplatform watertechnologie & glastuinbouw, waar afstemming plaatsvindt over onderzoek uit beide topsectoren (Water en T&U). Het PDG tracht telers op meerdere terreinen tegelijk te faciliteren richting implementatie van maatregelen. Waar mogelijk gaat dan over inzet van kennisoverdracht via sector, adviseur en handhaving, inzicht geven in het waarom van maatregelen, financiële prikkels, belonen van goed gedrag, andere marktbenadering, beschikbaar stellen van nieuwe technieken etc. De beïnvloeding vanuit het PDG vooral verloopt door communicatie, onderzoek coördinatie, wetgeving en handhaving. Enkele zichtbare acties in 2014 betroffen: Communicatie over het Activiteitenbesluit 18 september 2014 Kennisdag Water en telersdagen, met kennisuitwisseling over concreet te nemen maatregelen (bv. zuiveringstechnieken), innovatieve projecten en baten van duurzaam produceren. Uitdragen van regionale projecten als goede voorbeelden o.a. op workshops en congressen Gebruiken van de kernboodschap, een eenduidige breed gedragen boodschap over het waarom van emissiebeperking én het hoe, die gebracht wordt door medewerkers en bestuurders De website is het centrale medium voor kennisoverdracht van de wateraspecten in de glastuinbouw. LTO Glaskracht Nederland beheert de site in samenwerking met diverse partners, waaronder het PDG. Implementatie watermaatregelen door telers en Monitoring Handhaving en communicatie m.b.t. Activiteitenbesluit De PDG-partijen zijn in 2014 actief geweest met de uitvoering van het in 2013 gewijzigde Activiteitenbesluit waarin op het gebied van water onder meer emissienormen voor substraatteelten en een zorgplicht voor grondgebonden teelten zijn opgenomen. In de klankbordgroep glastuinbouw voor gemeenten en waterschappen zijn tips en voorbeelden besproken rond knelpunten bij de uitvoering. Daarnaast hebben alle partijen de communicatie richting ondernemers en hun stakeholders geïntensiveerd. Zo is er in 2014 een webtool voor ondernemers ontwikkeld met uitleg over specifieke voorschriften in de tekst van het besluit ( Het PDG hecht aan een goede registratie en rapportage van de emissiegegevens in het kader van de Uitvoeringsorganisatie Integrale Milieu Taakstelling (UO). In 2014 hebben de bij het UO betrokken partijen een verbetertraject ingezet van kwantiteit en kwaliteit van de aangeleverde rapportages. De uitvoering van dit zgn. Actieplan kwaliteitsverbetering registratiegegevens glastuinbouw zal ook in 2015 doorlopen. Jaarrapportage

7 Contact MPS Het Platform heeft actie ondernomen gericht op het opnemen van nieuwe wetgeving voortvloeiend uit het Activiteitenbesluit in certificeringschema s zoals MPS. Monitoring voortgang ingezet Het Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) heeft met als uitgangspunt een monitoringfrequentie van 3 jaar, in het najaar van 2014 een monitoring uitgevoerd. De monitoring heeft in principe betrekking op het resultaat in het milieu (kwaliteit oppervlaktewater en emissies uit de kas) en de mate waarin (innovatie)maatregelen worden toegepast. Daarvoor is in 2014 gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Tendensen vastgesteld door handhavers MIA/VAMIL Waterschappen (stikstof, fosfor, gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewater van glastuinbouwgebieden) UO-gegevens De gegevens die in 2014 zijn verzameld zullen begin 2015 worden gerapporteerd. Jaarrapportage

8 3. Koers Platform Duurzame Glastuinbouw In 2014 is een tweejaren werkplan gemaakt voor 2014 en 2015 waarbij de focus ligt op: het handhaven van de ambitie van een nagenoeg emissieloze glastuinbouwsector in 2027; op alleen het thema Water; afstemming over andere milieuzaken in het kader van het activiteitenbesluit en over beleid ten aanzien van de ondergrond, om synergie te bereiken of te behouden en spanningsvelden te traceren en zo mogelijk op te lossen. De organisatie en werkverdeling van de betrokkenen is aangepast aan de verminderde financiering. De volgende dossiers zijn ook in 2015 aan de orde: Uitvoering PPS Glastuinbouw Waterproof en voorbereiding vervolg in samenhang met Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen en Topsector Water. Inventariseren en uitvoeren activiteiten t.b.v. implementatie watermaatregelen bij de teler Communicatie over het Activiteitenbesluit Ervaren knelpunten en oplossingen rond Activiteitenbesluit Verbetering kwaliteit/kwantiteit van gegevens UO i.v.m. het belang dat PDG partijen hechten aan een goede registratie en rapportage van de emissiegegevens in het kader van de Uitvoeringsorganisatie Integrale Milieu Taakstelling (UO) 2e Nota Duurzame Gewasbescherming Ervaren knelpunten en oplossingen rond RUD s (regionale uitvoeringsdiensten) Vervolgens zal voor de periode zal een tweejaren werkplan worden gemaakt. De partijen binnen het Platform Duurzame Glastuinbouw blijven haar activiteiten richten op het hoofddoel van een nagenoeg nulemissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in 2027 zoals geformuleerd in de kernboodschap van het PGD. Kernboodschap Platform Duurzame Glastuinbouw De maatschappij vraagt in toenemende mate om producten die zonder negatieve milieueffecten zijn geproduceerd. De glastuinbouwsector in Nederland wil verder verduurzamen en de milieuregelgeving wordt steeds strenger. Vanuit dit gezamenlijke uitgangspunt richt het Platform Duurzame Glastuinbouw zich op de vermindering van de emissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Water is van primair belang voor de glastuinbouwsector. Goed uitgangswater kan langer worden hergebruikt in de teelt, waardoor minder snel andere gietwaterbronnen nodig zijn. Dit is van belang omdat door klimaatverandering droge periodes vaker zullen voorkomen en langer kunnen duren. Daarnaast betekent meer hergebruik van water minder lozingen in oppervlaktewater, riool of bodem en dus een impuls voor de kwaliteit van de leefomgeving. De glastuinbouwsector en de overheden (rijksoverheid, gemeenten en waterschappen) hebben afgesproken om tot een (nagenoeg) nulemissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in 2027 te komen. Waterkringloopsluiting op bedrijfs- of gebiedsniveau is hierbij essentieel. Om dit te bereiken is samenwerking van groot belang. Tussen ondernemers die elkaar weten te vinden, kennis willen delen, samen willen investeren en risico s willen en durven nemen. Maar ook samenwerking met de ketenpartners, de wetenschap en overheden. In het Platform Duurzame Glastuinbouw zitten overheden, glastuinbouwsector en milieuorganisaties bij elkaar aan tafel om gezamenlijk te komen tot de nulemissie in Met elkaar werken zij aan het verbeteren van de leefomgeving en het bestendigen van een sterke tuinbouwsector. Jaarrapportage

9 4. Financiering De begroting voor PDG 2014 is besproken en akkoord bevonden in de bijeenkomst van de stuurgroep op 30 oktober In 2014 is de structuur en organisatie van het platform van de voorgaande jaren gecontinueerd. Dit budget is in 2014 samengesteld uit bijdragen van de PDG-partijen te weten, Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Ministerie van Economische Zaken, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Unie van Waterschappen en de Sector. Tabel 1 Begroting en realisatie PDG 2014 Platform Duurzame Glastuinbouw 2014 ( ) Begroting Realisatie Secretariaat voor maximaal 1080 uur inzet Bijdrage inwerken MDCommunicatie (nieuw secretariaat) Voorzitter in (incl. 21% btw & onkosten) Natuur&Milieu in Bijdrage aan Website Glastuinbouw Waterproof in Budget voor kleine uitgaven: accountant, print jaarrapportage, etc in Totale benodigde middelen in Jaarrapportage