Platform Duurzame Glastuinbouw Werkprogramma en begroting
|
|
- Esther Martina Hermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Platform Duurzame Glastuinbouw Werkprogramma en begroting Utrecht, maart
2 INHOUD 1. INLEIDING STRUCTUUR EN WERKWIJZE PDG IN 2014 EN AMBITIES VAN HET PDG ACTIVITEITEN IN 2014 EN ORGANISATIE EN BEGROTING BIJLAGEN STAPPENPLAN (SEPARAAT) EN TOELICHTING OVERZICHT COMMUNICATIEACTIVITEITEN GERICHT OP IMPLEMENTATIE MAATREGELEN DOOR TELER, 2014/
3 1. Inleiding In het landelijke Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) stemmen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties het beleid op het gebied van glastuinbouw en duurzaamheid op elkaar af. Het platform is in 2011 gestart, als doorstart van het doelgroepoverleg Glastuinbouw en Milieu dat het convenant Glastuinbouw en Milieu uitvoerde. De in het platform samenwerkende partijen streven naar een samenhangende aanpak van duurzaamheid voor de sector. Het platform signaleert vraagstukken en agendeert deze waar nodig. Het platform zet een gezamenlijke koers uit naar een duurzame glastuinbouw. De verantwoordelijkheid voor het beleid en de uitvoering ligt bij de afzonderlijke partijen. Dit werkprogramma beschrijft de werkzaamheden en prioriteiten van het platform voor de komende twee jaren. Voor het jaar 2014 is het secretariaat ondergebracht bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl), voorheen AgentschapNL. Vanaf 2015 neemt RVO.nl deze ondersteunende en faciliterende rol niet meer op zich. De partijen betrokken bij het platform hebben het voornemen om de taken van het huidige secretariaat te herverdelen en deels onder te brengen bij een externe partij. De in hoofdstuk 5 opgenomen begroting betreft afzonderlijk het jaar 2014 en het jaar De begroting voor 2014 is reeds geaccordeerd in de bijeenkomst van de stuurgroep op 30 oktober Deze begroting heeft betrekking op de kosten van het secretariaat, de onafhankelijk voorzitter en Natuur en Milieu. Ten opzichte van voorgaande jaren zijn deze kosten en de in te zetten capaciteit van RVO.nl opnieuw drastisch verminderd; en deze lijn zet door na De inrichting van de organisatie van het platform zal daarop moeten worden aangepast. De begroting voor 2015 is een voorlopige begroting, uitgaande van efficiëntere inzet in uren van de betrokken partijen, continuering van de ondersteuning van en kostenvergoeding voor de onafhankelijk voorzitter en kostenvergoeding voor Natuur&Milieu. 3
4 2. Structuur en werkwijze PDG in 2014 en 2015 Het Platform Duurzame Glastuinbouw werkt vanuit een gemeenschappelijke visie, die is verwoord in de duurzaamheidsagenda De duurzaamheidsagenda bepaalt de koers en geeft richting aan de activiteiten van het platform in de komende jaren. Het platform heeft een stuurgroep met een onafhankelijk voorzitter, vanaf eind 2010 is dit de heer Van Geel, voormalig staatssecretaris van Milieu. De stuurgroep bewaakt de voortgang van de duurzaamheidagenda, de afspraken en de bereikte resultaten en faciliteert activiteiten van partners op verzoek. De stuurgroep duurzame glastuinbouw bestaat uit bestuurlijke vertegenwoordigers van de primaire sector (glastuinbouw), het ministerie van Economische Zaken (EZ), het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M), de gemeenten (VNG), de Unie van Waterschappen (UvW) en Natuur en Milieu (N&M). De betrokkenheid van de provincies (IPO) in stuurgroep en managementgroep is met ingang van 2013 beëindigd. De stuurgroep komt in 2014 twee of indien nodig- drie keer bijeen. De stuurgroep wordt ondersteund door een managementgroep en een secretariaat. De managementgroep bestaat uit vertegenwoordigers van LTO Glaskracht Nederland (sinds begin 2014 twee personen), het Rijk (EZ & I&M bij toerbeurt), de gemeenten, de waterschappen en N&M. De managementgroep bereidt de agenda van de stuurgroep voor, adviseert de stuurgroep, bewaakt de voortgang en uitvoering van afspraken tussen partners en het werkprogramma van het platform. Het secretariaat is tot eind 2014 ondergebracht bij RVO.nl. Het is verantwoordelijk voor het secretariaat van stuurgroep en managementgroep en is voorzitter van de managementgroep. De managementgroep komt in 2014 zes keer bijeen. Voor onderwerpen die nadere uitwerking vragen zijn werkgroepen actief. Sinds 2013 is de werkgroep Emissies Glastuinbouw actief, een fusie van de tot in najaar 2012 opererende werkgroep Emissienormen met de werkgroep Op Wegg (Waterwerkgroep emissie gewasbeschermingsmiddelen glastuinbouw). Daarnaast is er de Regiegroep Ondergrond, in 2011 ingesteld om de energie- en waterfuncties in de ondergrond nader in beeld te brengen. Dit is een nu slapende werkgroep, te activeren als nodig. De steeds beperktere beschikbaarheid van zowel financiële middelen als personele capaciteit bij de verschillende betrokken organisaties was aanleiding voor het traject Koers PDG vanaf 2014 onder leiding van de voorzitter. Uitkomst van dit proces is dat de stuurgroepleden kiezen voor: 4
5 handhaven van de ambitie van (nagenoeg) emissieloze kas in 2027, expliciete focus op water en aanpalende wetgeving of zaken, zoals Activiteitenbesluit; meer aandacht van de stuurgroep voor het strategische karakter en voor aansturing van de managementgroep; continueren van een secretariaat dat aanjaagt, afstemt en het overzicht bewaakt en dat de onafhankelijk voorzitter zodanig ondersteunt dat hij zijn rol kan vervullen; het in 2015 gezamenlijk beschikbaar stellen van maximaal 60k voor de organisatie van het platform, waarbij de sector in absolute zin hetzelfde maar in relatieve zin financieel meer bijdraagt dan in 2014 en daarnaast in kind een bijdrage levert. Vanaf 2015 zal de organisatie van het platform veranderen omdat het budget dan verder omlaag gaat. De taken van het huidige secretariaat zullen dan worden herverdeeld en (deels) worden ondergebracht bij een externe partij. De organisatiestructuur met managementgroep en werkgroep Emissies blijft in 2015 functioneren. Ook de vergaderfrequentie van stuurgroep (2 á 3 keer per jaar) en managementgroep (6 keer per jaar) blijft gelijk. 5
6 3. Ambities van het PDG Doel van het platform is bevorderen van een samenhangende aanpak van duurzaamheidsvraagstukken door de betrokken partners (sector, EZ, I&M, UvW, VNG en N&M) op basis van een gezamenlijke visie en uitvoeringsstrategie. Het platform signaleert, agendeert en adresseert de vraagstukken, bewaakt de afspraken en monitort de resultaten. De Stuurgroep stelde in november 2010 de herijkte duurzaamheidsagenda vast. Drie thema s zijn tot prioriteit voor het PDG benoemd: Water, Energie en Leefomgeving. Onderdeel van de duurzaamheidsagenda zijn de onderwerpen die nog niet elders belegd zijn of expliciete aandacht of actie behoeven, belangrijke raakvlakken met diverse thema s hebben of al vanuit het PDG zijn ingezet. De prioriteiten waar het platform zich op richt zijn dus slechts een uitsnede van de onderwerpen die voor de sector van belang zijn. Belangrijkste thema voor het PDG is water. De ambitie van het platform op dit thema is het realiseren van (nagenoeg) nullozing in de gehele glastuinbouwsector in het jaar De kernboodschap van het PDG luidt: De maatschappij vraagt in toenemende mate om producten die zonder negatieve milieueffecten zijn geproduceerd. De glastuinbouwsector in Nederland wil verder verduurzamen en de milieuregelgeving wordt steeds strenger. Vanuit dit gezamenlijke uitgangspunt richt het Platform Duurzame Glastuinbouw zich op de vermindering van de emissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Water is van primair belang voor de glastuinbouwsector. Goed uitgangswater kan langer worden hergebruikt in de teelt, waardoor minder snel andere gietwaterbronnen nodig zijn. Dit is van belang, omdat door klimaatverandering droge periodes vaker zullen voorkomen en langer kunnen duren. Daarnaast betekent meer hergebruik van water minder lozingen in oppervlaktewater, riool of bodem en dus een impuls voor de kwaliteit van de leefomgeving. De glastuinbouwsector en de overheden (rijksoverheid, gemeenten en waterschappen) hebben afgesproken om tot een (nagenoeg) nulemissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in 2027 te komen. Waterkringloopsluiting op bedrijfsniveau of gebiedsniveau is hierbij essentieel. Om dit te bereiken is samenwerking van groot belang. Tussen ondernemers die elkaar weten te vinden, kennis willen delen, samen willen investeren en risico s willen en durven nemen. Maar ook samenwerking met de ketenpartners, de wetenschap en overheden. In het Platform Duurzame Glastuinbouw zitten overheden, glastuinbouwsector en milieuorganisaties bij elkaar aan tafel om gezamenlijk te komen tot de nulemissie in Met elkaar werken zij aan het verbeteren van de leefomgeving en het bestendigen van een sterke tuinbouwsector. In het onder H.2 genoemde traject Koers PDG vanaf 2014 hebben de stuurgroepleden zich uitgesproken voor: het handhaven van de ambitie van een nagenoeg emissieloze glastuinbouwsector in 2027 een focus op alleen het thema Water, niet meer volgen van zaken die elders al belegd zijn wel nog afstemming over andere milieuzaken in het kader van het activiteitenbesluit en over beleid ten aanzien van de ondergrond, om synergie te bereiken of te behouden en spanningsvelden te traceren en zo mogelijk op te lossen deelname van dezelfde partijen, geen marktpartijen toevoegen. 6
7 Het PDG zet zich in om de beleidsdoelen in wettelijke kaders te helpen realiseren, die de koers aangeven in het traject richting Voor het hoofdthema water gaat het hier om: Het Activiteitenbesluit, met sinds 2013 emissienormen (nutriënten) voor de substraatteelt die elke drie jaren zullen worden aangescherpt tot nul in 2027, afhankelijk van de tussentijdse evaluaties. Het Activiteitenbesluit, met gebruiksnormen (nutriënten) en een zorgplicht voor grondgebonden telers. Streven is om in de loop der jaren de zorgplicht zodanig in te vullen dat met een set van maatregelen nullozing kan worden gerealiseerd. De tweede Nota Duurzame Gewasbescherming, met daarin doelstellingen voor de kwaliteit van het oppervlaktewater inclusief een beoogde 50% reductie van normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater vanaf 2018 en een aanscherping tot 90% in Voor gewasbeschermingsmiddelen moet in 2023 een flinke reductie van emissies in het oppervlaktewater bereikt zijn. Daarna zal nog een extra inspanning nodig zijn om te zorgen dat in 2027 de emissie uit de kas (nagenoeg) nul is. Alleen dan wordt het doel van het PDG, de nagenoeg emissieloze kas in 2027, bereikt. Het PDG sluit aan bij de ontwikkelingen rond de topsectoren, met name Tuinbouw&Uitgangsmaterialen en Water. De onderzoeksactiviteiten rond water zijn verzameld in een PPS Glastuinbouw Waterproof. Het programmamanagement voor deze PPS ligt vanaf 2014 bij LTO Glaskracht Nederland. De PPS is in 2013 positief beoordeeld door het topsectorteam Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en heeft in 2013 TKI-toeslag ontvangen vanuit de TKI-Tuinbouw. Ook de in de PPS opgenomen projecten voor het jaar 2014 zijn positief beoordeeld. 7
8 4. Activiteiten in 2014 en 2015 Bij de totstandkoming van dit inhoudelijk werkprogramma voor de periode heeft de managementgroep op verzoek van de stuurgroep nadrukkelijk gekeken naar de onderlinge samenhang tussen tal van activiteiten, de knelpunten, het beoogde resultaat op verschillende thema s in de tijd en de link met het bovengelegen doel: (nagenoeg) emissieloze glastuinbouwsector in Hiertoe is door de verschillende leden van de managementgroep en in samenwerking met DLO te Bleiswijk een inhoudelijk stappenplan ontwikkeld. Vier aandachtsgebieden in dat stappenplan zijn: A. Wet- en regelgeving B. Techniek (onderzoek en uitrol resultaten in de sector) C. Implementatie watermaatregelen door de teler (bewustwording, markt creëren) D. Monitoring In de bijlage staan per aandachtsgebied de activiteiten benoemd. Een kleurencodering (groen, oranje, rood) geeft aan of we op de goede weg zitten richting het beoogde doel of dat extra aandacht en inzet nodig is. Het totaalbeeld dat hieruit naar voren komt is dat we met het oog op het einddoel nagenoeg nulemissie de belangrijke aandachtsgebieden in beeld hebben en geen essentiële zaken missen. We zijn met veel onderdelen op de goede weg richting einddoel in 2027, maar op diverse onderdelen is zeker nog extra inspanning nodig. Op de oranje en rode codering wil het platform in de periode versterkt inzetten, zelf of via anderen. Hieronder staan per aandachtsgebied de activiteiten voor 2014 en 2015 beschreven. Aandachtsgebied A. Wet- en regelgeving: o.a. nader invullen en uitdragen Activiteitenbesluit De PDG partijen hebben zich de afgelopen jaren samen ingezet om nieuw beleid te ontwikkelen voor de emissie van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Het Activiteitenbesluit (AB) is in 2013 in werking getreden, de 2e Nota Duurzame Gewasbescherming kwam in 2013 uit. Op de korte termijn is een goede uitvoering van het AB van belang evenals uitwerking van de maatregelen uit de 2e Nota Duurzame Gewasbescherming in voor de sector uitvoerbare maatregelen. Knelpunten en versterkte inzet in 2014 en 2015 (code oranje en rood): Wat betreft de 2 e Nota Duurzame Gewasbescherming is de voorgenomen, in het AB op te nemen, verplichte zuiveringstechniek per teler vanaf 2016 een belangrijk knelpunt omdat Rijk en sector verschillende inzichten hebben over de invulling hiervan en de termijn zeer kort is. De discussie over individuele verplichting versus collectieve oplossingen in een regio speelt al op meerdere plekken en heeft de aandacht van het PDG. Aanpak in 2014 en 2015: structureel overleg tussen I&M en de andere PDG-partijen. Hierin overeenstemming bereiken over de keuze tussen doel/middelvoorschriften en over individuele/collectieve zuivering. 8
9 Voor het Activiteitenbesluit liggen er knelpunten op het vlak van kennisniveau van de teler en handhaver. Alle betrokken PDG-partijen zetten in op een goede en intensieve communicatie richting ondernemers en hun stakeholders. Begin 2013 is dit goed opgepakt maar gaandeweg het jaar is enige vertraging ontstaan. Aanpak: in 2014 intensivering van het communicatietraject dat in 2013 is gestart, in de jaren er na blijvende aandacht geven. De in 2018 beoogde evaluatie van emissienormen ligt nog een aantal jaren verder. Wel is het voor een goede evaluatie nodig dat de komende twee jaren een belangrijke verbeterslag plaatsvindt van kwantiteit en kwaliteit van de door gebruikers bij UO-IMT aangeleverde rapportages. Hiervoor is door de betrokken partijen in samenwerking met het management van het UO-IMT het Actieplan kwaliteitsverbetering registratiegegevens glastuinbouw ontwikkeld dat in 2014 en 2015 wordt uitgevoerd onder regie van het UO- Bestuur. Behalve voor de evaluatie van emissienormen zijn goede gegevens voor PDG van belang voor de driejaarlijkse monitoring. Naast het Activiteitenbesluit spelen andere beleidskaders waarin het PDG versterkt zal inzetten in 2014 en 2015: PDG ziet de regionale aanpak als een zeer belangrijke en kansrijke route om het einddoel te realiseren. Een knelpunt dat per 1 juli 2014 gaat spelen is de accijnsverhoging op leidingwater, waar bv. ook het te transporteren gietwater vanuit een collectieve zuivering onder valt. Door de prijsverhoging zal het veel lastiger worden om te concurreren met het reguliere gietwater. Het platform zet in 2014 in op het wegnemen van de negatieve gevolgen voor regionale initiatieven en voert hiertoe overleg met het ministerie van Financiën. Daarnaast zal het PDG de kennisoverdracht over regionale projecten versterken, om deze route te stimuleren. Ondergrondse waterberging is een kansrijke maatregel die verdere ontwikkeling en uitrol behoeft. Het PDG zet zich de komende jaren in om kansen hierin te benutten en om te voorkomen dat ontwikkelingen in het ruimtelijke-ordeningsbeleid een verdere inzet van ondergrondse waterberging tegengaan. Via de werkgroep Emissies starten de PDG-partijen in 2014 met verzameling van informatie over wat er op dit terrein speelt, om vervolgens te bepalen hoe hier op in te spelen. Daarnaast besteedt PDG in 2014 en 2015 aandacht aan de volgende onderwerpen die code groen hebben gekregen ( op de goede weg ): 4e tranche wijziging Activiteitenbesluit en voorbereiding op overstap naar Omgevingswet: overleg met I&M over gewenste invulling Zorgplicht voor grondgebonden teelten: bevoegd gezag stimuleren om de checklist bij de teler toe te passen Maatwerk in AB: handreikingen opstellen en communiceren. Aandachtsgebied B. Techniek (onderzoek en uitrol resultaten in de sector) Veel onderzoek rond het thema Water is opgenomen in de PPS Glastuinbouw Waterproof. Deze PPS heeft draagvlak bij overheid, kennisinstituten en sector en kent zowel publieke als private geldstromen. De governance van de PPS ligt bij het PDG. Taken van het PDG zijn het bewaken van 9
10 de voortgang, signaleren van knelpunten en aansturen op grote lijnen. Daarnaast zorgt het PDG voor betere betrokkenheid en vergroting van draagvlak bij de partijen via deelname aan begeleidingscommissies. De MG prioriteert en formuleert waar mogelijk of nodig flankerende activiteiten vanuit de betrokken partijen. Het programmamanagement ligt vanaf 2014 bij LTO Glaskracht Nederland, die zorgdraagt voor een directe betrokkenheid van telers bij het onderzoek en de prioritering. In 2014 inventariseert het PDG de projecten die binnen de PPS maar ook daarbuiten lopen of gepland zijn. Hierdoor ontstaat er voor alle betrokken partijen overzicht van wat er loopt, en is het mogelijk om eventuele hiaten te benoemen. Dit zal dan input zijn voor de onderzoeksprogrammering voor Voor met name 2015 en de jaren daarna voorziet het PDG dat de financiering van onderzoek opdroogt, nu er met het opheffen van het Productschap Tuinbouw geen collectieve middelen meer beschikbaar zijn. Dit is een zeer groot knelpunt omdat onderzoek dan grotendeels stopt, terwijl dit de basis is voor innovatie in de sector en voor het behalen van het doel nagenoeg nulemissie. In 2014 bepalen de PDG-partijen wat de benodigde acties zijn om toekomstige financiering overeind te houden. In de periode kent het onderzoek een indeling naar vier hoofdonderwerpen: 1 Voorkomen ontstaan restwater Onderzoek rond de beschikbaarheid van goed gietwater, waarmee emissievrij is te telen, richt zich op ondergrondse opslag van hemelwater, mogelijkheden voor aanvullend gietwater en alternatieven voor brijnlozing. Indruk van zowel onderzoekers als sector is dat dit onderzoek goed verloopt. Een andere route is het verder onderzoeken en ontwikkelen van managementmaatregelen voor de grondgebonden teelt, zoals de lysimeter, bodemvochtsensoren en nauwkeurige watergeefsystemen. Ook deze route krijgt een code groen. Zorgpunt bij dit onderwerp is de zuiverheid van meststoffen. Hoe meer de waterkringloop gesloten wordt, des te groter is de invloed van de onzuiverheden in meststoffen die kunnen ophopen en aanleiding geven tot lozing. 2 Hergebruik restwater Onderzoek ten behoeve van een betere waterkwaliteit door zuivering en andere maatregelen richt zich op verwijdering van diverse groeiremmende factoren zoals pathogenen, zouten e.a.. Het onderzoek verloopt goed en in de periode zal meer kennis worden opgedaan. De zorg zit wel bij de ontwikkeling van emissiearme teeltsystemen als alternatief voor grondteelten (code oranje). Dit is volgens de PDGpartijen een mogelijke oplossingsroute waarop nog te weinig resultaat is geboekt. Via de PPS wordt hierop in 2014/2015 ingezet. 10
11 3 Zuivering restwater Onderzoek op dit vlak kent twee verschillende insteken: ontwikkeling van praktijkrijpe technieken voor de zuivering van gewasbeschermingsmiddelen en voor meststoffen. De urgentie is groot omdat conform de Tweede Nota Duurzame Gewasbescherming vanaf 2016 zuiveringstechnieken dienen te worden toegepast door telers, op bedrijfs- of clusterniveau. Het onderzoek krijgt van de PDG partijen inclusief onderzoekers een codering oranje: er zijn nog veel kennishiaten terwijl voor gewasbeschermingsmiddelen de implementatie door telers dient te worden voorbereid op basis van wetgeving die nog niet voldoende is uitgewerkt. 4 Emissiebeperking Onderzoek richt zich op minimale en precieze toediening van gewasbeschermingsmiddelen op maat per gewas, opdat via deze teeltspecifieke maatregelen de emissie van gewasbeschermingsmiddelen beperkt blijft. Het onderzoek is nog onvoldoende en krijgt een codering oranje van de betrokken partijen. Aandachtsgebied C. Implementatie van watermaatregelen door de teler Een ander onderwerp rond water dat in prioriteit krijgt is de implementatie van maatregelen bij de ondernemers. De stuurgroep PDG heeft in het najaar van 2012 haar zorg uitgesproken over het uitrollen van kennis en het implementeren van maatregelen door ondernemers. In 2013 is door de managementgroep een analyse aan de hand van het innovatiemodel van Hekkert uitgevoerd. De analyse leverde inzicht en overzicht op en bleek een goed hulpmiddel om breed te kijken naar beïnvloedende factoren. Duidelijk werd dat de teler op meerdere terreinen tegelijk gefaciliteerd dient te worden om over te willen en kunnen gaan tot implementatie van maatregelen. De managementgroep heeft daarom extra activiteiten benoemd op de verschillende sleutelfactoren en daarin prioriteit aangebracht voor de komende twee jaren. De beïnvloeding van PDG op dit onderwerp verloopt vooral via communicatie, onderzoekscoördinatie, wetgeving en handhaving. Zie bijlage 2 voor de communicatieactiviteiten. Daarnaast geven het Activiteitenbesluit en de emissienormen een stimulans aan de implementatie van maatregelen. Ook regionale initiatieven en pilots, waarbij de diverse stakeholders (overheden, adviseurs, telers e.a.) samenwerken, kunnen een belangrijke bijdrage leveren. De verwachting is dat huidige succesvolle regionale activiteiten navolging zullen vinden. Het PDG zal deze ontwikkelingen volgen en waar mogelijk stimuleren. De aanpak voor 2014 en 2015 richt zich vooral op de bewustwording van de teler: communicatieacties om de noodzaak en mogelijkheden van een emissieloze kas te laten inzien, het stimuleren van regionale aanpak en samenwerking en het beïnvloeden van adviseurs en toeleveranciers. Aandachtsgebied D. Monitoring De managementgroep constateerde in 2013 dat weliswaar op het vlak van implementatie van maatregelen veel activiteiten worden uitgevoerd, maar dat niet bekend is wat de effectiviteit ervan is. Het is niet bekend of de gezamenlijke acties de doelgroep voldoende bereiken en aan zetten tot gewenst gedrag. In 2010 heeft het PDG afspraken gemaakt over de monitoring. Vanwege gebrek aan budget is destijds gekozen voor een eenvoudige en goedkope methode, aan de hand van 11
12 bestaande en makkelijk te achterhalen informatie. Hiermee kunnen we slechts een globaal beeld krijgen en trends volgen. Het PDG heeft afgesproken om op deze wijze elke drie jaar de implementatie van maatregelen te monitoren. In 2012 zijn de resultaten van een door de managementgroep uitgevoerde nulmeting voorgelegd aan de stuurgroep. In voeren de PDG-partijen samen een tweede meting uit. In 2014 wordt de informatie rond GroenLabelKas en de gebruikmaking van MIA/VAMIL en EIA verzameld en geanalyseerd. Aanvullend zal in 2015 een uitvraag worden gedaan onder handhavers, die meer kwalitatieve informatie oplevert over telers, de kwaliteit van de rapportages, de toegepaste maatregelen, etc. Een goede uitvoering van het UO-IMT actieplan gericht op een betere kwaliteit van de registratie in de UO-database kan in 2015 mogelijk ook nog bruikbare informatie opleveren. De monitoring van de kwaliteit van het oppervlaktewater krijgt in 2014 eveneens aandacht. In 2013 door de waterschappen verzamelde informatie over het vóórkomen van gewasbeschermingsmiddelen in de beheergebieden wordt nader geanalyseerd. Eind 2015 moet de monitoring bruikbare input leveren richting stuurgroep, bestuur UO-IMT én I&M, mede ten behoeve van de beoogde evaluatie van de emissienormen. Communicatie Binnen de bovengenoemde activiteiten vallen ook communicatieactiviteiten Over de communicatie is de volgende werkwijze in het platform PDG afgesproken: In principe zijn partijen zelf verantwoordelijk voor communicatie over het beleid naar de eigen achterban en doelgroepen. Communicatie vindt plaats door afzonderlijke partijen via de eigen kanalen. Voor onderwerpen waarvoor het Platform vorm wil geven aan publiciteit, vindt over deze communicatie afstemming plaats met de PDG partijen. Het is van belang dat partijen elkaar aan kunnen spreken op het uitvoeren van deze communicatie-acties en op de boodschap. Naast de communicatie door partijen zelf kan het wenselijk zijn om als platform de publiciteit te zoeken, bijvoorbeeld om het platform te profileren of om een sterke boodschap over te kunnen dragen (gedragen door alle partijen, gelijke boodschap vanuit diverse partijen). Voor de activiteiten rond het thema water zal de website Glastuinbouw Waterproof de centrale plek zijn voor informatie over projecten binnen de PPS, de voortgang, de tips richting telers etc. In 2014 draagt het PDG, net als in 2013, bij aan de kosten van het beheer van de website, dat in handen is van LTO Glaskracht Nederland. 12
13 5. Organisatie en begroting 2014 In 2014 wordt de structuur en organisatie van het platform van de voorgaande jaren nog gecontinueerd. Taken van het secretariaat zijn het faciliteren van stuurgroep, managementgroep en voorzitter in het uitvoeren van het werkprogramma, het aanjagen van werkzaamheden, informatie bij elkaar brengen en afstemmen en het overzicht bewaken. Daarnaast faciliteert het secretariaat in 2014 enkele specifieke thema s zoals het schrijven van een tweejarig inhoudelijk werkprogramma en de uitvoering van de monitoring. Het beschikbare aantal secretariaatsuren is voor 2014 gehalveerd. In het najaar van 2014 zullen taken worden afgebouwd en worden overdragen aan de bestaande betrokken partijen, een en ander afhankelijk van de gekozen organisatievorm vanaf De begroting voor PDG 2014 is besproken en akkoord bevonden in de bijeenkomst van de stuurgroep op 30 oktober Het budget is ook in 2014 opnieuw gereduceerd, met fors minder beschikbare uren voor het secretariaat. Het in 2014 benodigde bedrag komt daardoor uit op totaal, inclusief de bijdrage voor de onkostenvergoeding van voorzitter en Natuur&Milieu. Tabel 1 Begroting PDG 2014 Begroting Platform Duurzame Glastuinbouw 2014 ( ) Bijdrage secretariaat voor maximaal 1080 uur inzet in Bijdrage voorzitter in (incl. 21% btw & onkosten) Bijdrage Natuur&Milieu in Bijdrage website Glastuinbouw Waterproof in Budget voor kleine uitgaven: accountant, print jaarrapportage, etc in Totale benodigde middelen in De verdeling van de bijdragen over de PDG-partijen volgt uit de tabel 2 hieronder. De absolute bijdrage in euro s vermindert in 2014 opnieuw voor elke PDG-partner. 13
14 Tabel 2 Verdeling bijdragen PDG-partijen in 2014 Budget PDG 2012 ( ) Budget PDG 2013 ( ) Begroting PDG 2014 ( ) Verdeelsleutel in 2013 Verdeelsleutel in 2014 Bijdragen partners in I&M % 32% EZ % 32% IPO % 0% VNG % 14% UvW* % 14% Sector % 8% Overheveling Totaal in * Bijdrage UvW is lager dan( IPO en) VNG omdat UvW niet bijdraagt aan de kosten van Natuur&Milieu Het secretariaat van het Platform Duurzame Glastuinbouw wordt tot eind 2014 uitgevoerd door Rijkdienst voor Ondernemend Nederland. RVO.nl heeft aangegeven deze taak vanaf 2015 niet meer uit te voeren. Stuurgroepleden hebben aangegeven in 2015 door te willen met het Platform Duurzame Glastuinbouw bij een verder gereduceerd budget van De taken van het huidige secretariaat zullen dan worden herverdeeld en (deels) worden ondergebracht bij een externe partij. Van het budget van incl. btw worden behalve de inhuur van een externe partij ook de vergoeding voor onkosten van de voorzitter en Natuur&Milieu, de bijdrage aan de website en overige kleine kosten betaald. Tabel 3 Concept begroting PDG 2015 Begroting Platform Duurzame Glastuinbouw 2015 ( ) Bijdrage secretariaat Bijdrage voorzitter in (incl. 21% btw & onkosten) Bijdrage Natuur&Milieu in Bijdrage website Glastuinbouw Waterproof in Totale benodigde middelen in
15 Tabel 4 Verdeling bijdragen PDG-partijen in 2015 (concept) Begroting 2014 ( ) Begroting 2015 ( ) * Verdeelsleutel 2014 Verdeelsleutel 2015* I&M % 25% EZ % 25% VNG % 17% UvW % 17% Sector % 17% * Exacte verdeelsleutel moet door de partijen onderling nog worden bepaald, UvW betaalt niet mee aan eventuele bijdrage Natuur&Milieu. 15
16 6. Bijlagen 6.1 Stappenplan (separaat) en toelichting Gekozen aanpak en duiding schema Met het oog op de doelstelling nagenoeg nullozing in 2027 heeft het PDG een overzicht gemaakt van benodigde stappen in de komende jaren om het einddoel te realiseren. De platformpartijen hebben in samenspraak met DLO een overzicht opgesteld van de benodigde aanpak, met onderscheid in beleidsdoelen en maatregelen, en de bijbehorende planning in de tijd. Zie de (separate) exceltabel schematisch stappenplan PDG. Beleidsinstrumenten die relevant zijn voor water in de glastuinbouw en de nullozing zijn het Activiteitenbesluit en de 2 e Nota duurzame gewasbescherming. De beleidsdoelen van deze instrumenten geven richting aan de benodigde maatregelen. De maatregelen zijn onderverdeeld in vier aandachtsgebieden: - A. Wet- en regelgeving - B. Techniek (onderzoek en uitrol resultaten in de sector) - C. Implementatie watermaatregelen door de teler (bewustwording, markt creëren) - D. Monitoring Elk aandachtsgebied is verder uitgewerkt in onderwerpen met bijbehorende doelen of gewenste resultaten. Daaronder staan de activiteiten die nodig zijn om de doelen/resultaten te realiseren. Een kleurencodering geeft aan of we op de goede weg zitten richting het beoogde doel: Groen = voldoende aandacht, op schema; Oranje = werken aan aandachtspunten, extra inzet nodig; Rood = loopt niet goed, nog veel aandacht/onderzoek nodig. Overwegingen en constateringen bij invulling stappenplan Bij het invullen van het schema kwamen de volgende punten naar voren: 1. Onderdeel B.Techniek: in plaats van acties en projecten hebben we hier een aantal routes benoemd waarlangs bovenliggende doelen bereikt moeten worden. Wel is er behoefte aan een overzicht van lopende en voorgenomen projecten, zodat alle betrokkenen weten wat er speelt en er geen onderzoeken dubbel worden gedaan. Hiertoe is een projectenoverzicht in voorbereiding. 2. Onderdeel B.Techniek: het bleek te complex om beoogde resultaten van de onderzoeksprojecten te kwantificeren en te toetsen aan de beleidsdoelen en het einddoel nullozing. De relaties zijn niet eenduidig en bijdragen per activiteit bij elkaar optellen is niet mogelijk vanwege verschillen in teelt, regio, geologie ondergrond, fysiologische verschillen, etc. Onderzoek is vaak gewasspecifiek en niet direct te vertalen naar impact voor de gehele sector. Gekozen is daarom voor een kwalitatieve invulling: kleurencodering en een prognose van looptijd van het onderzoek op themaniveau. Als het onderzoek de gewenste resultaten oplevert zal daarna de implementatiefase starten. 3. Onderwerpen waarbij PDG nu geen directe betrokkenheid heeft maar die wel invloed kunnen hebben op behalen van de doelstelling zijn in een aparte lijst gezet. Zo houdt het platform de onderwerpen in beeld en kan het op moment dat het nodig is actie ondernemen. Een voorbeeld is bovengrondse regenwateropslag, dat op esthetische bezwaren stuit en in het kader van de WRO beperkt zou kunnen worden. Uit oogpunt van emissiereductie is het belangrijk draagvlak voor regenwateropslag te behouden. 4. De activiteiten concentreren zich op de eerste jaren. Het is lastig om invulling te geven voor een wat langere termijn omdat deze afhankelijk is van eerdere resultaten. Dit betekent dat er regelmatig een update nodig is van het stappenplan. Monitoringresultaten uit de periode kunnen hierin worden meegenomen. 16
17 6.2 Overzicht communicatieactiviteiten gericht op implementatie maatregelen door teler, 2014/2015 Het stappenplan bevat het onderdeel C. Implementatie watermaatregelen door teler, dat op hoofdlijnen is weergegeven. In de tabel hieronder staan de achterliggende activiteiten, uitvoerende instellingen en planning benoemd op het gebied van communicatie. Nr Actie Uitvoerders planning 1 Kernboodschap nullozing 2027 uitdragen Sector en overheden 19 juni (Kennisdag Water) e.a. bijeenkomsten 2 Blauwdruk Waterstromen actualiseren Sector en waterschappen 3 Regionale projecten uitdragen via interviews en nieuwsitems op 4 Webtool voor ondernemers voor toelichting Activiteitenbesluit 5 Communicatiecampagne (toelichtende testen/art. opstellen en verspreiden) 6 Bijeenkomst voor adviseurs van bouw- en installatiebedrijven 7 Bijeenkomst voor teeltadviseurs: probleemstoffen oppervlaktewater, Activiteitenbesluit: emissienormen e.d. Sector en waterschappen November 2014 Maart, juni, oktober 2014 I&M en sector Maart 2014 Waterschappen, gemeenten, sector Sector, waterschappen, gemeenten Sector, waterschappen, gemeenten Jan 2014 okt 2015 Begin 2015 Juni 2014 (evt.koppelen aan kennisdag Water) 8 Aanpak en stappenplan brijnbeleid communiceren 9 Kostenbesparingen (minder nutriënten, water) zichtbaar maken m.b.v. berekeningstool waterschappen 10 Relatie terugdringen emissies gewasbeschermingsmiddelen en het kunnen meten van de effecten in de waterkwaliteit Sector, waterschappen, gemeenten, Rijk Sector en waterschappen Sector en waterschappen Februari 2014 Maart 2014 Derde kwartaal
Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Werkprogramma
Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Werkprogramma 2016-2017 1. Doelstelling Platform Duurzame Glastuinbouw 1 2. Organisatie 2 3. Activiteiten 2016-2017 4 1. Wet- en regelgeving 2. Techniek; onderzoek
Nadere informatiePlatform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2014
Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2014 1. Organisatie Platform Duurzame Glastuinbouw 1 2. Activiteiten 2014 3 3. Koers Platform Duurzame Glastuinbouw 7 4. Financiering 8 Juni 2015 1.
Nadere informatiePlatform Duurzame Glastuinbouw
Platform Duurzame Glastuinbouw Voortgangsrapport 2013 1 Kernboodschap Platform Duurzame Glastuinbouw De maatschappij vraagt in toenemende mate om producten die zonder negatieve milieueffecten zijn geproduceerd.
Nadere informatiePlatform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2016
Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2016 1. Organisatie Platform Duurzame Glastuinbouw 1 2. Activiteiten 2016 3 3. Koers Platform Duurzame Glastuinbouw 7 4. Financiering 2016 8 Maart 2017
Nadere informatiePlatform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2015
Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2015 1. Organisatie Platform Duurzame Glastuinbouw 1 2. Activiteiten 2015 3 3. Koers Platform Duurzame Glastuinbouw 7 4. Financiering 2015 8 Maart 2016
Nadere informatieDe leden-waterschappen bijdrage aan PDG, UO en Stimuleringsbudget. Geachte leden,
De leden-waterschappen datum ons kenmerk contactpersoon 8 mei 2012 63491 JR mw. M.I. Mul bijlage(n) uw kenmerk e-mail 4 - mmul@uvw.nl betreft bijdrage aan PDG, UO en Stimuleringsbudget in 2012 doorkiesnummer
Nadere informatieHOOFDLIJNENAKKOORD WATERZUIVERING IN DE GLASTUINBOUW
HOOFDLIJNENAKKOORD WATERZUIVERING IN DE GLASTUINBOUW LTO Glaskracht Nederland, Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto), Unie van Waterschappen (UvW), Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG),
Nadere informatie16-7-2014. Uitgangssituatie. Uitgangssituatie. Waterkwaliteit is verbeterd, maar doelstelling nog niet voltooid.
Uitgangssituatie Evaluatie Nota duurzame gewasbescherming 2004-2010 Doel Doelstelling 2010 Resultaat ACTIEPLAN Gezond gewas, Schoon water Ecologische kwaliteit oppervlaktewater Drinkwaterkwaliteit Reductiemilieubelasting
Nadere informatieJAARPROGRAMMA & BEGROTING 2012 (beleidsarm; op basis van begroting 2011) Platform Duurzame Glastuinbouw
Stuurgroep PDG 21/09/11 Bijlage 5B JAARPROGRAMMA & BEGROTING 2012 (beleidsarm; op basis van begroting 2011) Platform Duurzame Glastuinbouw Utrecht, 14 september 2011 In het project Duurzame Glastuinbouw
Nadere informatieWestland/Oostland, samen op weg naar de emissieloze kas in 2027
Westland/Oostland, samen op weg naar de emissieloze kas in 2027 Afsprakenkader waterkwaliteit en glastuinbouw Context afsprakenkader Het doel van dit afsprakenkader is: het op een zo efficiënt mogelijke
Nadere informatiePakket van maatregelen emissiereductie gewasbescherming open teelten: acties algemeen
Pakket van maatregelen emissiereductie gewasbescherming open teelten: acties algemeen Communicatie 2018 georganiseerd bopstellen communicatieplan (éénduidige boodschap, kennisoverdracht incl onderwijs
Nadere informatiePlatform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2017
Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2017 1. Organisatie Platform Duurzame Glastuinbouw 1 2. Activiteiten 2017 3 3. Koers Platform Duurzame Glastuinbouw 8 4. Financiering 2017 9 Maart 2018
Nadere informatiePlatform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2018
Platform Duurzame Glastuinbouw (PDG) Jaarrapportage 2018 1. Organisatie Platform Duurzame Glastuinbouw 1 2. Activiteiten 2018 3 3. Koers Platform Duurzame Glastuinbouw 8 4. Financiering 2018 9 V 4-3-2019
Nadere informatieGlastuinbouw Waterproof. KOEPELTREKKERS Margreet Schoenmakers, LTO Glaskracht Nederland Ellen Beerling, Wageningen Research BU Glastuinbouw
Glastuinbouw Waterproof KOEPELTREKKERS Margreet Schoenmakers, LTO Glaskracht Nederland Ellen Beerling, Wageningen Research BU Glastuinbouw Inhoud Doel Wat is daarvoor nodig? Hoe bereiken we de emissieloze
Nadere informatieWorkshop PPS Glastuinbouw Waterproof KPV symposium 19 nov Inhoudelijke toelichting PPS Ellen Beerling (WUR / Programmaleider)
Nul-emissie in 2027 Discussieleider Freek Stelder (Adama) 1. Inhoudelijke toelichting PPS Ellen Beerling (WUR / Programmaleider) 2. Betrokkenheid en rol bedrijfsleven Margreet Schoenmakers (LTO / Programmaleider)
Nadere informatieDelta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017
Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater Emissiesymposium 6 april 2017 1 Ministerie van 11 april Infrastructuur 2017 en Milieu Waarom een Delta-aanpak? Waterkwaliteit is verbeterd, maar nog niet voldoende
Nadere informatie1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen
1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking
Nadere informatiePlatform Duurzame Glastuinbouw Voortgangsrapport 2011
Platform Duurzame Glastuinbouw Voortgangsrapport 2011 Platform Duurzame Glastuinbouw Voortgangsrapport 2011 Juni 2012 Het Platform Duurzame Glastuinbouw is een landelijk platform waarin overheid en bedrijfsleven
Nadere informatieWaterEvent 6 oktober 2016 Ervaringen zuiveringsclusters
WaterEvent 6 oktober 2016 Ervaringen zuiveringsclusters 1. Ervaringen zuiveringsclusters Workshop Collectieve aanpak zuiveringsplicht en het businessplan Martine Tieleman Bas Nanninga Daan van Empel Inhoud
Nadere informatieBESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN
BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN Aanpak De opdracht Afstemmen investeringen is voortvarend opgepakt door de werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de Gelderse waterschappen en
Nadere informatie32627 (Glas)tuinbouw. 27858 Gewasbeschermingsbeleid. Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu
32627 (Glas)tuinbouw 27858 Gewasbeschermingsbeleid Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 23 juni 2015 Mede
Nadere informatieHandvatten voor terugbrengen emissie gewasbeschermingsmiddelen
Glastuinbouw Waterproof - Kennisdag Water 3 juni, Wageningen UR Glastuinbouw Bleiswijk Presentaties van discussiebijeenkomst Watermanagement en bedrijfsuitrusting 1. Handvatten voor terugbrengen emissie
Nadere informatieWaterzuivering Westland Bijeenkomst 's-gravenzande
Waterzuivering Westland Bijeenkomst 7-12-2015 's-gravenzande Even voorstellen Bas Nanninga Hoogheemraadschap van Delfland Daan van Empel LTO Glaskracht Nederland Programma 19.30 uur Ontvangst en opening
Nadere informatieWaterzuivering glastuinbouw
Waterzuivering glastuinbouw 17 oktober 2017 Informatiebijeenkomst Zuiveringsplicht 'kleinere bedrijven' Programma Opening (Aad Vernooy en Ruud van Velzen) Zuiveringsplicht & stappenplan (Daan van Empel)
Nadere informatieSamenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen
Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 3 Samenwerkingsovereenkomst
Nadere informatieINFOBLAD IMPULS LOKAAL BODEMBEHEER 2012
INFOBLAD IMPULS LOKAAL BODEMBEHEER 2012 1. Wat houdt de Impuls Lokaal Bodembeheer in? De Impuls Lokaal Bodembeheer (ILB) is een impulsregeling vanuit het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M).
Nadere informatiePlan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein
Plan van aanpak voor een tussentijdse evaluatie beleidsplan Sociaal Domein Gemeente Bronckhorst, 23 augustus 2016 1. Aanleiding We willen het beleidsplan Sociaal Domein 2015-2018 gemeente Bronckhorst tussentijds
Nadere informatieGEMEENTE ^ LaHSlPgCrl3RCj. Westland/Oostldnd, samen op weg naar de emissieloze kas in Afsprakenkader waterkwaliteit en glastuinbouw
GEMEENTE ^ LaHSlPgCrl3RCj gemeente Zuidpias WADDINXVEEN ^ " ^ Midden-Delfland'~ 5^ P i j n a c k e r N o o t d o r p S S ^GLASKRACHT Schieland en de Krimpenerwaard L/61T L3.T1 Q Westland/Oostldnd, samen
Nadere informatieWijziging Meerjarenafspraak Energietransitie Glastuinbouw
Wijziging Meerjarenafspraak Energietransitie Glastuinbouw 2014-2020 Partijen: en 1. De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Carola Schouten, handelend als bestuursorgaan, hierna te noemen:
Nadere informatieSAMENVATTING VERKENNING MIGRATIE LANDELIJKE VOORZIENINGEN
SAMENVATTING VERKENNING MIGRATIE LANDELIJKE VOORZIENINGEN Met de komst van de Omgevingswet gaan per 1-1 2021 de drie landelijke voorzieningen (Activiteitenbesluit Internet Module (AIM), het Omgevingsloket
Nadere informatieInvoering Omgevingswet
Invoering Omgevingswet Projectplan Versie 1.2 Datum: 19-09-2016 Opsteller: Linda Roeterink Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Projectomschrijving... 2 2.1. Aanleiding... 2 2.2. Totstandkoming projectplan... 2
Nadere informatieOnline spreekuur Water
Online spreekuur Water 7 juni 2017 Welkom bij dit spreekuur. We starten om 11.00 uur Programma Introductie Doelstelling Hoofdlijnenakkoord Achtergrond Oplossingsrichtingen zuiveringsplicht Relatie certificering
Nadere informatieWaterdagen april, Moerkappele 20 april, Made 26 april, Burgerveen 28 april, Beek en Donk 11 mei, Maasdijk
Waterdagen 2016 14 april, Moerkappele 20 april, Made 26 april, Burgerveen 28 april, Beek en Donk 11 mei, Maasdijk Waterdagen 2016 Mede mogelijk gemaakt door: Aan de slag met de zuiveringsplicht Webversie
Nadere informatieB. Stuurgroep Vervoerregio, 18 september 2014
B. Stuurgroep Vervoerregio, 18 september 2014 Convenant Versterking Samenwerking Verkeer en Vervoer Concept 10 september, versie ten behoeve van de stuurgroep vervoerregio van 18 september Convenant tussen
Nadere informatie1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen
1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieOMGEVINGSCONVENANT. Handreiking. Juli In opdracht van BrabantAdvies opgesteld door: Esma Mekrani, student Juridische Hogeschool Avans-Fontys
OMGEVINGSCONVENANT Handreiking Juli 2018 In opdracht van BrabantAdvies opgesteld door: Esma Mekrani, student Juridische Hogeschool Avans-Fontys BrabantAdvies Brabantlaan 3 5216 TV s-hertogenbosch info@brabantadvies.com
Nadere informatieConvenant OCW-SBO. Aanpak van het Lerarentekort
Convenant OCW-SBO Aanpak van het Lerarentekort Partijen: De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, mevrouw M.J.A. van der Hoeven, en Het Algemeen Bestuur van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt,
Nadere informatieBurgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad
Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen
Nadere informatieDialoog veehouderij Venray
Dialoog veehouderij Venray aanbevelingen dialoog veehouderij gemeente Venray Datum 21 december 2016 Portefeuillehouder Martijn van der Putten Team RO Naam steller Jos Kniest De onderstaande aanbevelingen
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieVOORSTEL AB AGENDAPUNT :
VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE
Nadere informatieStartnotitie Omgevingsvisie Nijmegen
Startnotitie Omgevingsvisie Nijmegen Inleiding In juni van dit jaar is met de gemeenteraad gesproken over de Nijmeegse Omgevingsvisie aan de hand van de Menukaart Omgevingsvisie (zie bijlage). Afgesproken
Nadere informatieStructuur regionale samenwerking in Regio Rivierenland
Structuur regionale samenwerking in Regio Rivierenland Gemeenteraden Ambitiebepaling, kaderstelling en controle op hoofdlijnen van beleid Besluiten over meerjarenprogramma s speerpunten Besluiten over
Nadere informatiePlan van aanpak. Taskforce op zoek naar Evenwicht. Achtergrond bij Agendapunt 3 van de AV van NOC*NSF op 18 mei
Plan van aanpak Taskforce op zoek naar Evenwicht Achtergrond bij Agendapunt 3 van de AV van NOC*NSF op 18 mei Plan van aanpak; op zoek naar evenwicht Inleiding Na de vorige extra Algemene Vergadering van
Nadere informatieStappenplan Veilig Ondernemen winkelgebieden in Zoetermeer
Stappenplan Veilig Ondernemen winkelgebieden in Zoetermeer Inhoudsopgave 1 HET STAPPENPLAN VEILIG ONDERNEMEN WINKELGEBIEDEN IN ZOETERMEER...3 2 PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING: BETROKKEN PARTIJEN...3 GEMEENTE...3
Nadere informatieDuurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis
Duurzame kennis door publiek-private samenwerking Annet Zweep Directie Agrokennis Opbouw van mijn verhaal 1. Introductie van mijzelf 2. Topsector en proces 3. Per PPS van vandaag: doel, opzet en wijze
Nadere informatieRisico A: De samenwerkingsdoelen worden niet / onvoldoende bereikt
Risico-inventarisatie Samenwerking Haarlem Zandvoort Deze risico-inventarisatie heeft betrekking op de voorgenomen ambtelijke samenwerking tussen de gemeenten Haarlem en Zandvoort vanaf 1 januari 2018.
Nadere informatieStartnota Gebruikersoverleg Functiegebouw Rijk
Startnota Gebruikersoverleg Functiegebouw Rijk Versie 1.0 Datum 23 november 2012 Status Besproken in het GO-FGR op 22 november 2012 Aangepast 23 september 2014 (werkwijze) Inhoud Inleiding 1 Doel, Reikwijdte
Nadere informatieCommunicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder
Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Proeftuinen vernieuwing KK GZ. 15 December 2015 Domstad Utrecht
Informatiebijeenkomst Proeftuinen vernieuwing KK GZ 15 December 2015 Domstad Utrecht Programma 14:00: Welkom en toelichting programma 14:15: presentatie vernieuwd KK GZ 14:45: presentatie proeftuinen 15:15:
Nadere informatieBijlage bij Uitvoeringsovereenkomst Provincie Utrecht 2017
Bijlage bij Uitvoeringsovereenkomst Provincie Utrecht 2017 1. Inleiding De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (Opdrachtnemer) staat voor de bewaking en bevordering van de veiligheid en kwaliteit van
Nadere informatieNetwerkdag IKN Jan Broos, Adviesbureau Broos Water BV 20 april 2017
Het verbeteren van de waterkwaliteit; de rol van de landbouw Netwerkdag IKN Jan Broos, Adviesbureau Broos Water BV 20 april 2017 Broos Water BV Als praktijkgericht kennis- en adviesbureau werken wij aan
Nadere informatieProjectplan Duurzaam Inkopen
Projectplan Duurzaam Inkopen Gemeente Franekeradeel, afdeling Bouwen en Milieu Minke Lotens - Eichhorn Augustus 2010 status: Definitief Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelstellingen projectplan 4 Overige resultaten
Nadere informatieSector- en keteninitiatieven
Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van A van Ooijen Woerden B.V. Auteur(s): Mevr. G.A.W. Mielke-van
Nadere informatieZuiveringsplicht glastuinbouw. Ben Kooy Hoogheemraadschap van Rijnland
Zuiveringsplicht glastuinbouw Ben Kooy Hoogheemraadschap van Rijnland Indeling 1. Is de zuiveringsplicht van toepassing op uw bedrijf? 2. Lozing grondteelt (knelpunten) 3. Lozing teelt los van de ondergrond
Nadere informatieInventarisatie voortgang regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen. Enquête respons 1
Inventarisatie voortgang regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Enquête respons Respons ID 4 Datum verstuurd 26-3-6 :5:46 Laatste pagina 7 Begin taal nl Startdatum 26-2-9 :3:47
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 31
Nadere informatieKunnen we zonder zuivering? Samen naar een minimaal volume afvalwater
Kunnen we zonder zuivering? Samen naar een minimaal volume afvalwater Wetgeving Emissie normen voor meststoffen NO3, NH4 en P Zuiveringsplicht De zuiveringsplicht houdt in dat de gewasbeschermingsmiddelen
Nadere informatieDe rol van de gemeente is het stellen van beleidskaders en het benoemen van de gewenste maatschappelijke effecten, welke de gemeenteraad vast stelt.
Voorsorteren op deel B Deel B van de woonvisie wordt gevormd door het uitvoeringsprogramma. De kaders en doelen worden hierin doorvertaald naar projecten en inspanningen opdat de doelen behaald worden.
Nadere informatieTerugblik en tussenstand Regionale Energietransitie Opbrengst terugblik projectgroep op 18 oktober 2018 t.b.v. PHO+ op 21 november
Terugblik en tussenstand Regionale Energietransitie Opbrengst terugblik projectgroep op 18 oktober 2018 t.b.v. PHO+ op 21 november Opzet 1. Doel en aanpak terugblik 2. Behaalde resultaten en producten
Nadere informatieAchtergrondnotitie De toon van communicatie aan doelgroepen in relatie tot verbetering van de chemische waterkwaliteit
Achtergrondnotitie De toon van communicatie aan doelgroepen in relatie tot verbetering van de chemische waterkwaliteit 5 juni 2015 Aanleiding De waterkwaliteit in Delfland voldoet niet aan de geldende
Nadere informatieSamenwerkingsafspraken Enschede 2014-2015 Vanuit een gedeelde visie, onderling vertrouwen en gelijkwaardigheid
Samenwerkingsafspraken Enschede 2014-2015 Vanuit een gedeelde visie, onderling vertrouwen en gelijkwaardigheid Vastgesteld en ondertekend in het bestuurlijk overleg d.d. 26 november 2014 1 Jaarlijks terugkerend
Nadere informatieKenniscentrum Duurzaam Verpakken
Kenniscentrum Duurzaam Verpakken 1. Aanleiding In de Raamovereenkomst 2013-2022 is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [KCDV]).
Nadere informatieSAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016
SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieCommunicatieplan CO 2 -reductie. Baggerbedrijf West Friesland
Communicatieplan CO 2 -reductie Baggerbedrijf West Friesland Gebruikte handelsnamen: Baggerbedrijf West Friesland Grond & Cultuurtechniek West Friesland Andijk, februari-mei 2014 Auteurs: M. Komen C. Kiewiet
Nadere informatieCO 2 Communicatieplan
CO 2 Communicatieplan CO2 communicatieplan Opgesteld d.d.: 07-05-2019 Akkoord bevonden door Rein Tempel (directeur) Versie: 3 Opgesteld door: Marijke Schat () Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Communicatiedoelstellingen
Nadere informatieDuurzaam omgaan met Water. Margreet Schoenmakers Programmamanager/ innovatiespecialist Water
Duurzaam omgaan met Water Margreet Schoenmakers Programmamanager/ innovatiespecialist Water Programma Water - Eisen omgeving/wetgeving - Hoe nu verder? Rol bedrijf en sector - Onderzoeksprogramma water
Nadere informatieVoorstel aan college b&w van Landsmeer
STATUS: Voorstel aan college b&w van Landsmeer B&W vergadering: 10-06-2014 Nr. Agendapunt: Portefeuillehouder: C. Hienkens Onderwerp: Ondertekening verbreed convenant BAW regio Zaanstreek-Waterland Afdeling
Nadere informatieOCW, provincie Zuid-Holland, provincie Noord-Holland, gemeente Leiden, gemeente Haarlem
Cultuurconvenant 2005 2008 OCW, provincie Zuid-Holland, provincie Noord-Holland, gemeente Leiden, gemeente Haarlem De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw mr. M.C. van der Laan
Nadere informatieProjectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012)
-1- Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) 1 Aanleiding voor het project Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderwerp voor mensen met een chronische ziekte of functiebeperking
Nadere informatieConvenant Versterking Samenwerking Verkeer en Vervoer
Convenant Versterking Samenwerking Verkeer en Vervoer 1 december 2014, eindversie ten behoeve van de ondertekening door de vertegenwoordigers van het het openbaar lichaam Stadsregio Amsterdam, de gemeenten
Nadere informatieConvenant voor Samenwerking Economische Verkenning Voorzieningenkern Binnenstad
Convenant voor Samenwerking Economische Verkenning Voorzieningenkern Binnenstad Stad met een hart Convenant voor Samenwerking Economische Verkenning Voorzieningenkern Binnenstad 1 Economische Verkenning
Nadere informatieagendapunt 04.01 Aan Commissie Watersystemen - kwaliteit en kwantiteit WATERKWALITEITSRAPPORTAGE GLASTUINBOUWGEBIED
agendapunt 04.01 910789 Aan Commissie Watersystemen - kwaliteit en kwantiteit WATERKWALITEITSRAPPORTAGE GLASTUINBOUWGEBIED Voorstel Commissie Watersystemen - kwaliteit en kwantiteit 1-2-2011 Kennis te
Nadere informatieSector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie
Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2016 Revisie:
Nadere informatieAgenda Bestuursplatform
secretariaat Limburglaan 10 postbus 5700 6202 MA Maastricht telefoon 043 389 77 66 info@rovl.nl www.rovl.nl Rabobank 13.25.75.728 Agenda Bestuursplatform Datum vergadering 12 mei 2011 Tijdstip 9.00 12.30
Nadere informatieFunctieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00
1 Functieprofiel Beleidsadviseur Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Ontwikkelen, implementeren en evalueren van beleid en adviseren op één of meerdere aandachtsgebieden/beleidsterreinen ten behoeve
Nadere informatieCommunicatieplan CO 2 -reductie. Van Schoonhoven Infra B.V.
Communicatieplan CO 2 -reductie B.V. Leusden, november 2013 Auteurs: G.J. van Schoonhoven D.J. van Boven Geaccordeerd door: D.J. van Boven Directeur eigenaar INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 1.1 Over dit communicatieplan
Nadere informatieONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK. Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie
ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie OPZET VAN DE PRESENTATIE Bodemvisie Waarom? Doel Middel Ingrediënten SPRONG Wie, wat, waarom? Het proces
Nadere informatieBrief aan de leden T.a.v. het college en de raad. 17 mei 2017 U Lbr. 17/028 (070) Gezamenlijke gemeentelijke uitvoering
Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad Datum 17 mei 2017 Ons kenmerk BB/U201700352 Lbr. 17/028 Telefoon (070) 373 8393 Bijlage(n) 3 Onderwerp Gezamenlijke gemeentelijke uitvoering Samenvatting
Nadere informatieDatum 20 november 2009 Betreft Voortgang dossier zandwinputtenvoortgang dossier zandwinputten. Geachte Voorzitter,
> Retouradres Postbus 30945 2500 GX Den HaagPostbus 30945 2500 GX Den Haag De Voorzitter van de Tweede KamerDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaalder Staten-Generaal Postbus 20018Postbus
Nadere informatie11 mei april 2017 R BIRB/2017/2575
W GEMEENTE VELSEN Raadsbesluit Datum raadsvergadering Datum IJmond-commissie Raadsbesluitnummer Registratienummer 11 mei 2017 18 april 2017 R17.022 Onderwerp: toekomst van de IJmondsamenwerking De raad
Nadere informatieWaterbijeenkomst Voorne Konneweg 10 te Tinte. Even voorstellen. Inhoud. Waterkwaliteit en middelenpakket. Achtergronden
Aan de slag met de zuiveringsplicht 25 mei 2016 Even voorstellen Daan van Empel Vanuit ZLTO werkzaam voor LTO Glaskracht Nederland o.a. op dossier water @: daan.van.empel@zlto.nl M: +31 6 295 202 56 Waterbijeenkomst
Nadere informatieInformatiesheet deelname collectief AWZI Nieuwe Waterweg
Informatiesheet deelname collectief AWZI Nieuwe Waterweg Onderwerp: Centrale collectieve waterzuivering AWZI Nieuwe Waterweg Status: Informatie behorende bij deelnameformulier AWZI Nieuwe Waterweg Datum:
Nadere informatieConcretere eisen om te (kunnen) voldoen aan relevante wet- en regelgeving zijn specifiek benoemd
>>> Overgang Maatstaf 2016 Onderstaand overzicht bevat de selectie van de geheel nieuwe eisen uit de Maatstaf 2016 en de eisen waarbij extra of andere accenten zijn gelegd, inclusief een korte toelichting.
Nadere informatieFinancieringsvoorwaarden ondersteuning regionale allianties 2014-2016
1. Inleiding In september 2013 is door een groot aantal partijen, waaronder de Rijksoverheid, werkgevers- en werknemersorganisaties, natuur- en milieuorganisaties, financiële instellingen en de VNG, het
Nadere informatieConvenant Bereikbaar Haaglanden en Rijnland
Convenant Bereikbaar Haaglanden en Rijnland Ondernemersverenigingen 2018 t/m 2020 Convenant Bereikbaar Haaglanden en Rijnland Ondernemersverenigingen 2018 t/m 2020 Optimale bereikbaarheid staat bij u hoog
Nadere informatieJaarplan Programma Warmte en Koude Metropoolregio Amsterdam juni 2016 juni warmtekoude. metropoolregio amsterdam
Jaarplan Programma Warmte en Koude Metropoolregio Amsterdam juni 2016 juni 2017 warmtekoude metropoolregio amsterdam INLEIDING teken stond van de technische en organisatorische rondes met Grand Design
Nadere informatieBijdragenr. 32. Verkeerskundig beheer van verkeerslichten en andere verkeerssystemen
Bijdragenr. 32 Verkeerskundig beheer van verkeerslichten en andere verkeerssystemen ****** Erna Schol (Rijkswaterstaat Dienst Verkeer en Scheepvaart, Groene Golf Team) Emile Oostenbrink (CROW) Samenvatting
Nadere informatieSector- en keteninitiatieven
Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van Aannemings- en wegenbouwbedrijf Verdam B.V. Auteurs;
Nadere informatieHerijking Strategische Visie Barendrecht 2025 SAMEN BOUWEN AAN BARENDRECHT
Herijking Strategische Visie Barendrecht 2025 SAMEN BOUWEN AAN BARENDRECHT Herijking Strategische Visie Barendrecht 2025 Samen bouwen COLOFON Deze uitgave is tot stand gekomen met dank aan de inzet van
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Publiek gefinancierd energieonderzoek 2016 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) in opdracht van het ministerie
Nadere informatieCommunicatieplan. Energie- & CO 2 beleid. Van Gelder Groep
Van Gelder Groep B.V. Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Van Gelder Groep 1 2015, Van Gelder Groep B.V. Alle rechten voorbehouden. Geen enkel deel van dit document mag worden gereproduceerd in welke
Nadere informatieStand van zaken V asbestdakensanering en Versnellingsaanpak 26 juni 2018
Stand van zaken V asbestdakensanering en Versnellingsaanpak 26 juni 2018 In deze stand van zaken worden de werkzaamheden en resultaten beschreven die onderdeel zijn van de programmatische aanpak voor de
Nadere informatieJAARPLAN 2016 EEN ZICHTBAAR FUNDAMENT
Agendapunt 8 JAARPLAN 2016 EEN ZICHTBAAR FUNDAMENT Implementatie meerjarenbeleidsplan 2014-2016 Bouwen aan de toekomst van onze sport Vizier op de toekomst, focus op het fundament Augustus 2015 Agendapunt
Nadere informatieCommunicatieplan. Conform eisen 1.C.1 1.C.2 2.C.1 2.C.2 2.C.3 3.C.1 3.C.2. van CO₂-Prestatieladder 3.0
Communicatieplan Conform eisen 1.C.1 1.C.2 2.C.1 2.C.2 2.C.3 3.C.1 3.C.2. van CO₂-Prestatieladder 3.0 B&G Hekwerk Industrieweg 187a 5683 CC Best PO Box 66 5680 AB BEST Tel. +31 (0)499-363666 www.bghekwerk.nl
Nadere informatieCONCEPT-OPDRACHT STICHTING EINDHOVEN/BRABANT 2018
Hoort bij raadsvoorstel 27-2012 BIJLAGE 2 APPENDIX 1. CONCEPT-OPDRACHT STICHTING EINDHOVEN/BRABANT 2018 1. Doel van de opdracht Winnen van de titel Culturele Hoofdstad van Europa voor het project 2018Brabant
Nadere informatieTerms of Reference (ToR) Overlegplatform General Aviation
Plesmanweg 1-6 Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag Contactpersoon Doelstelling Terms of Reference (ToR) Overlegplatform General Aviation Het Overlegplatform General Aviation (hierna: het platform)
Nadere informatie