NOTITIE BODEMFUNCTIEKLASSENKAART SOEST

Transcriptie

1 NOTITIE BODEMFUNCTIEKLASSENKAART SOEST Nota bodemfunctieklassenkaart Maart 2013

2 INHOUDSOPGAVE I. Algemeen... 3 II. Bodemfunctieklassenkaart... 3 III. Hergebruik van grond en grondverzet... 4 A. Voorbeelden grondverzet en -hergebruik... 4 B. Grootschalige toepassingen... 5 C. Kwaliteit van bermen en taluds... 5 D. Melden... 5 IV. Afwegingen bij het opstellen van een functiekaart... 6 V. Bodemfunctieklassenkaart Bijlage 1 Rode contour Soest Bijlage 2 Rode contour Soesterberg Bijlage 3 B&W besluit 26 februari

3 I. Algemeen Het Besluit bodemkwaliteit (verder te noemen Besluit) heeft onder meer het Bouwstoffenbesluit vervangen. Vanaf 1 juli 2008 is het Besluit volledig van kracht geworden ook voor bouwstoffen en voor het toepassen van grond en baggerspecie op landbodems. Belangrijke aanleidingen om de regels te herzien waren de versnippering van de bestaande regels en de wens van de lokale overheden om de bodemkwaliteit beter te laten aansluiten op gebruiksfunctie. Bovendien wil de regelgeving zoveel mogelijk hergebruik van grond (en baggerspecie) milieuhygiënisch verantwoord mogelijk maken zodat er minder primaire grondstoffen nodig zijn. De grootste verandering voor gemeenten is dat ze door het Besluit zelf normen kunnen vaststellen die aansluiten bij de kwaliteit en functie van de bodem ter plaatse en de gewenste ontwikkeling van een bepaald gebied. In deze notitie zal niet steeds worden verwezen naar baggerspecie, waarvoor hetzelfde regime geldt. Gemeentes kunnen kiezen tussen gebiedsspecifiek en generiek beleid voor het gebruik van de bodem. Gebiedsspecifiek beleid op grond van het besluit biedt onder andere de mogelijkheid om grootschalig grond te verzetten en te hergebruiken zonder analyses van de op te brengen grond en ontvangende bodem. Het is dan wel noodzakelijk om de actuele bodemkwaliteit te bepalen en een bodemkwaliteitskaart en bodembeheersplan op te stellen. Het generieke beleid wordt van kracht als een lokale overheid geen gebiedsspecifiek beleid heeft opgesteld. Uitgangspunt van het generieke beleid is dat de kwaliteit moet aansluiten bij de functie van de bodem én dat de lokale bodemkwaliteit niet mag verslechteren: het standstill-beginsel. Een functieklassenkaart voor de bodemtypering is op grond van het besluit verplicht. Grond die voldoet aan de kwaliteits- en functieklasse van de ontvangende bodem mag worden toegepast als zowel de op te brengen grond als de ontvangende bodem is onderzocht. Als er nog geen bodemfunctieklassenkaart is opgesteld dan moet de op te brengen grond schoon multifunctioneel toepasbaar zijn. Uit het onderzoek Implementatie Besluit bodemkwaliteit binnen het Gewest Eemland 2008 blijkt dat de gewestgemeenten en ook Soest kunnen volstaan met het generieke beleid. Deze keuze is vooral gebaseerd op de overwegend schone gebieden in Soest, zonder probleemstoffen en op het beperkte grondverzet. Een eerder vastgestelde bodemkwaliteitskaart en bodembeheersplan hebben in Soest niet geleid tot noemenswaardige facilitering van hergebruik van grond. De kosten van het opstellen van de kaart en het plan zijn hoger geweest dan de baten van effectiever grondverzet. De keuze van Soest voor het generieke beleid houdt dus in dat de kwaliteit van de op te brengen grond en de ontvangende bodem moet zijn bepaald met analyses. In Soest is er met het opstellen van de bodemfunctieklassenkaart gewacht omdat eerst de Structuurvisie vastgesteld diende te zijn. De rode contouren opgenomen in zo n structuurvisie zijn van groot belang om op een kaart de gebieden met verschillende bodemfunctieklasse goed te kunnen aangeven. II. Bodemfunctieklassen In artikel 55. lid 1 van het Besluit bodemkwaliteit is het volgende bepaald: Burgemeester en wethouders leggen uiterlijk een half jaar na inwerkingtreding van dit besluit op een kaart de bodemfunctieklassen, zijnde industrie of wonen, van het gebied binnen hun gemeente, waarop of waarin de grond of baggerspecie zal worden toegepast, vast. Door een gebied (niet) in te delen in ene bepaalde bodemfunctieklasse, geeft het bevoegd gezag aan welk gebruik van de boden en welke duurzame kwaliteit zij met dit gebruik beoogt te bereiken. 3

4 Een bodemfunctieklassenkaart is een (digitale) kaart die de ligging aangeeft van: - gebieden met de bodemfunctieklasse wonen. - gebieden met de bodemfunctieklasse industrie. Overige gebieden, zoals landbouw- en natuurgebieden, worden niet ingetekend. Daar geldt de achtergrondwaarde, vroeger aangeduid als schoon/multifunctioneel. Deze waarde wordt aangeduid als AW2000. Bij bepaalde functies van de bodem hoort een minimaal beschermingsniveau. In de bij het besluit behorende Regeling bodemkwaliteit is aangegeven welke normen horen bij de functieklassen en de toe te passen grond. De functieklasse wonen geeft aan dat zowel de ontvangende grond/bodem als de op te brengen grond licht verontreinigd mogen zijn. Er zijn geen risico s voor de bewoners en gebruikers van deze percelen. De functieklasse industrie geeft dat de ontvangende bodem als de op te brengen grond matig verontreinigd mogen zijn. In deze klasse kan het zo ver gaan dat er voor de ontvangende bodem net geen sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging. Ook de aan te brengen grond kan als net niet saneringswaardig worden betiteld. Als de op te brengen grond zelfs niet aan de klasse industrie (sterk verontreinigd) voldoet dan is deze niet toepasbaar en moet worden afgevoerd naar een verwerker of een stortplaats. III. Hergebruik van grond en grondverzet Indien men grond wil toepassen dan moet deze zijn voorzien van een kwaliteitsverklaring. Deze kwaliteitsverklaring kent dezelfde kwalificatie als hierboven genoemd. De toe te passen grond wordt bestempeld als zijnde: - voldoet aan de achtergrondwaarde; - voldoet aan de klasse wonen; - voldoet aan de klasse industrie - of is niet toepasbaar. Wanneer men de grond elders als bodem wilt gaan toepassen toetst men aan zowel de bodemfunctieklasse als de daar nog te bepalen bodemkwaliteit van de ontvangende bodem. De strengste norm geldt! A. Voorbeelden grondverzet en -hergebruik Als de vrijkomende grond voldoet aan de achtergrondwaarde, dan kan deze als schoon worden bestempeld en is deze vrij toepasbaar. Een toets van de bodemkwaliteit van de ontvangende bodem is dan niet meer noodzakelijk. Indien vrijkomende grond voldoet aan de bodemkwaliteitsklasse wonen, dan kan deze in principe worden toegepast in de gebieden die de functieklassen wonen en industrie kent. Vervolgens dient men nog de onderliggende bodem te laten onderzoeken. De toepasser van de grond is hier verantwoordelijk voor. Als uit het onderzoek naar voren komt dat de ontvangende grond voldoet aan de klasse wonen of industrie dan is het grondverzet toegestaan. Daarentegen als blijkt dat de onderliggende bodem voldoet aan de achtergrondwaarde dan is het grondverzet toch niet toegestaan. Indien de vrijkomende grond voldoet aan de bodemkwaliteitsklasse industrie kan deze alleen worden toegepast in een gebied met als functie industrie en waar na onderzoek blijkt dat de kwaliteit van de bodem tevens in de klasse industrie valt. Als de ontvangende grond toch minder verontreinigd blijkt dan is het toepassen wederom niet toegestaan! Er zou dan immers niet tegemoet worden gekomen aan het standstill-beginsel. 4

5 De toepassingsmogelijkheden zijn weergegeven in onderstaande tabel. Bodemfunctiekl. ontv. bodem Kwaliteit ontvangende bodem Toepassingseis grond of (na analyse bodem) baggerspecie WONEN AW2000 > Wonen.. > Industrie.> AW2000 Wonen Wonen INDUSTRIE AW2000 Wonen..> Industrie > AW > Niet relevant Geen analyses nodig Wonen Industrie AW2000 Altijd AW2000 B. Grootschalige toepassingen Het aanleggen van grote grondlichamen zoals wegen, spoorwegen, dijken of geluidwallen heeft in het verleden in de praktijk vaak tot uitvoeringsproblemen geleid. Er is dan veel grond nodig die naarmate de grond schoner moet zijn, duurder zal worden. Om het aanleggen van dit soort grote grondlichamen toch mogelijk te maken is voor bepaalde toepassingen met een groot volume en laagdikte een bijzonder toetsingskader opgesteld. De bijzonderheid is dat er niet hoeft te worden getoetst aan de kwaliteit en de functie van de ontvangende bodem. Een grootschalige toepassing van grond of baggerspecie kent volgens het besluit een minimaal volume van 5000 m 3 en een minimale toepassingsdikte van 2 m. Met deze eisen van de toepassingshoogte moet i.v.m. taludvorming pragmatisch omgegaan worden volgens de Handreiking bodemkwaliteit van Senter Novem (nu Agentschap.nl). Een grootschalie toepassing moet altijd worden afgedekt met een leeflaag van tenminste 0.5 m., behalve als er sprak zou zijn van wegbermen. C. Kwaliteit van bermen en taluds Voor bermen en taluds bij rijkswegen, provinciale wegen en spoorwegen zijn uitzonderingen opgenomen voor de kwaliteit van de toe te passen grond. Hiervoor geldt dat alleen hoeft te worden getoetst aan de (maximale) waarden van de klasse industrie. Er geldt in dit geval geen toets aan de ontvangende bodem(kwaliteit). Deze uitzondering is gemaakt omdat de milieubelasting van verkeer (nog steeds) een brom van vervuiling vormt. De uitzondering is daarom begrensd tot een maximum van 10 m vanaf de rand van de verharding of ballastbed. De uitzondering geldt niet voor gemeentelijke wegen. Deze bermen en taluds worden wel getoetst aan de kwaliteit en de functie van de naastliggende bodem omdat gemeentelijke wegen vaak door bewoond gebied gaan. In een gezamenlijke brief van 30 juni 2009 hebben Rijkswaterstaat, SBNS en Prorail al gevraagd aandacht te besteden aan deze uitvoeringsmogelijkheid. D. Melden Alle toepassingen van grond (en baggerspecie) moeten centraal worden gemeld door degene die grond of baggerspecie gaat toepassen. De toepasser moet dit ten minste vijf werkdagen van tevoren digitaal melden via het (landelijk) Meldpunt bodemkwaliteit. ( De meldingsplicht geldt niet voor: - de toepassing van grond of baggerspecie door particulieren; - het toepassen van grond of baggerspecie binnen een landbouwbedrijf als de grond of baggerspecie afkomstig is van een tot dat landbouwbedrijf behorend perceel grond waarop een vergelijkbaar gewas wordt geteeld als op het perceel grond waar de grond of baggerspecie wordt toegepast; 5

6 - het verspreiden van baggerspecie uit een watergang over de aan de watergang grenzende percelen; - tijdelijke uitname; - het toepassen van schone grond en baggerspecie in hoeveelheden kleiner dan 50 m 3. Het Servicebureau gemeenten voert in mandaat het toezicht en de handhaving van het Besluit bodemkwaliteit voor Soest uit. IV. Afwegingen bij het opstellen van een functiekaart Indien er geen bodemkwaliteitskaart is, worden de bodemfunctieklassen direct afgeleid van het actuele bodemgebruik, de bodemfuncties zoals die eventueel zijn vastgesteld in het bestemmingsplan of een voorbereidingsbesluit op grond van de Wet ruimtelijke ordening. Bij de indeling in bodemfunctieklassen geldt als uitgangspunt dat de bodemfunctieklasse die wordt toegekend aan een gebied overeen komt met de gevoeligste bodemfunctie(klasse) binnen het betreffende gebied. Uit bodemonderzoekanalyse voor het eerder opstellen van een bodemkwaliteitskaart voor Soest is gebleken dat de bovengrond van het grondgebied nauwelijks verontreinigd is. Dit geldt ook voor de oude als nieuwe industriegebieden. Locaal zijn er soms vervuilingen veroorzaakt door (voormalige) bedrijven en run-off van drukke wegen en voormalige stortplaatsen. Verder is een deel van de bodem van de Soesterbergse wijk Gemini/Mercury vervuild voornamelijk met polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) zeer waarschijnlijk ten gevolge van militaire kampementen/activiteiten. In algemene zin kan wel worden gesteld dat de bodemkwaliteit binnen de verstedelijkte gebieden minder is dan in het landelijk gebied. Het ligt daarom voor de hand om het gebied binnen de rode contouren van de gemeente Soest aan te duiden met de bodemfunctieklasse wonen (mogelijk licht verontreinigd). Deze contouren zijn vastgelegd in het Streekplan van de Provincie Utrecht. De aanwijzing van het gebied binnen de rode contouren als bodemfunctieklasse wonen biedt mogelijkheden om grond en eventueel baggerspecie, afhankelijk van de werkelijke kwaliteit, efficiënt te hergebruiken. In Soest worden geen gebieden met de bodemfunctieklasse industrie aangewezen. Voor het gebied Nationaal Militair Museum is er in 2013 gedetailleerde bodeminformatie en een grondstromenplan aangeleverd. Op basis hiervan is het milieuhygiënisch verantwoord om voor dit gebied de bodemfunctieklasse Wonen toe te kennen. De adviesnota is als bijlage bij deze nota bijgevoegd. V. Bodemfunctieklassenkaart In de bijlagen zijn op twee kaarten de actuele rode contouren voor de kernen Soest en Soesterberg te vinden. Ze zijn gedetailleerd en kunnen helpen de rode contouren te plaatsen in de gemeente. De actuele rode contouren, behalve die voor het Nationaal Militair Museum, zijn door de Provincie Utrecht digitaal beschikbaar gesteld voor verwerking in digitale kaarten van de gemeente. De bodemfunctieklassenkaart zal opnieuw worden opgenomen in het bodeminformatiesysteem en kan ook geraadpleegd worden via het bodemloket van Soest. De bodemfunctieklassenkaart zal worden aangepast als de rode contouren in Soest en Soesterberg wezenlijk zullen wijzigen. 6

7 7

8 8 Bijlage 1 Rode contour Soest

9 9

10 10 Bijlage 2 Rode contour Soesterberg

11

12 Bijlage 3 B&W adviesnota 26 februari 2013

13 ADVIESNOTA GEMEENTE SOEST.fis :..." Steller advies: A.C. de Jong / R.F.den Hartog Onderwerp: aanpassen bodemfunctieklasse m Kenmerk Afdeling: Ruimte eumkwartier Soesterberg Datum: Pair. dir tr Voorstel tot besluit: De bodemfunctieklasse van het gebied "museumkwartier Soesterberg" te wijzigen van "AW2000" (achtergrondwaarde) In "wonen" en dit in een beleidsregel Nota bodemfunctieklassenkaart vastleggen. Advies secretaris: Beslissing CONFORM BESLOTiN Openbaar Ja, B&W verg.d.d. Bijzondere aspecten Portefeuillehouder Overleg met portefeuillehouder Nee Wethouder Witte Ja 2 6 f B. 20H Akkoord AN HW JvB YK RC Overleg met andere afd. en ext. partners Bespreken Ter Inzage voor beleidsveld Ruimte Bijlagen nieuwe Beleidsregel Nota bodemfunctieklassenkaart grondstromenplan

14 Volledig voorstel behorend bij: -2- Voorstel tot besluit De bodemfunctieklasse van het gebied "museumkwartier Soesterberg" te wijzigen van "AW2000" (achtergrondwaarde) in "wonen" en dit in de beleidsregel Nota bodemfunctieklassenkaart vastleggen. Inleiding Op 25 augustus 2010 heeft u de Nota bodemfuntieklassenkaart vastgesteld met de daarbij behorende bodemfunctieklassenkaart. Indeling In bodemfunctieklasse is verplicht op grond van het Besluit bodemkwaliteit. Middels deze nota Is de bodem van Soest en Soesterberg in functieklassen ingedeeld. Met deze indeling wordt het gebruik en de duurzame kwaliteit van de bodem bepaald. Op deze kaart (zie bijlage) is de ligging van de volgende gebieden aangeven: wonen; De functieklasse wonen geeft aan dat zowel de ontvangende grond als de op te brengen grond licht verontreinigd mogen zijn. Deze verontreinigingen vormen geen risico's voor de bewoners en gebruikers van deze percelen. overige gebieden, (AW2000 gebieden) De overige gebieden zijn o.a. landbouw- en natuurgebieden. Voor deze gebieden geldt de achtergrondwaarde. Dit betekent dat zowel de ontvangende grond/ als de op te brengen grond "schoon" moet zijn. De wetgeving kent ook nog de functie industrie. Deze bodem functie is in deze nota niet aan gebieden in Soest en Soesterberg toegekend. Het bovenstaande houdt in dat indien er grond binnen de gemeente Soest wordt opgebracht of afgevoerd, deze grond moet zijn voorzien van een kwaliteitsverklaring. Met deze kwaliteitsverklaring wordt aangetoond wat de kwaliteit van de grond is en of deze kan worden hergebruikt. En zo ja waar. Bodem Museumkwartier Volgens de huidige bodemfunctieklassenkaart zou de (op te brengen) grond van het museumkwartier aan de kwaliteit achtergrondwaarde ("schone grond") moeten voldoen. Tijdens het opstellen van de eerste fase van het grondstromenplan voor het museumkwartier door de aannemer Heijmans is gebleken dat de huidige grond niet aan de klasse "achtergrondwaarde" voldoet. De grond heeft de klasse "wonen" of zelfs "industrie". Dit zou inhouden dat een groot gedeelte van de vrijkomende grond niet elders op het terrein kan worden 'hergebruikt' en dat de grond moeten worden afgevoerd en worden vervangen door schone grond. Omdat dit uit kostenoogpunt niet realistisch is, is er vanuit het SBG (voor ons de toezichthouder) contact geweest met de firma Heijmans over de oplossing van het probleem. Het SBG heeft de firma Heijmans voorgesteld om middels de 'op-, en nabijregeling' van het Besluit bodemkwaliteit grondverzet en -hergebruik toch mogelijk te maken. Deze regeling geeft aan dat grond die vrijkomt ongeacht de klasse kan worden hergebruikt nabij de locatie waar deze vrijkomt. De firma Heijmans wilde namelijk eerder voor het gehele ontwikkelingsgebied de 'open nabijregeling' van toepassing verklaren. Het SBG heeft echter aangegeven hier niet mee te kunnen instemmen. Tijdens een intern ambtelijk overleg ( mevrouw Starink, de heren Loogman, De Jong en twee heren Den Hartog van het SBG) is naar voren gekomen dat er voor Heijmans en voor het SBG een werkbare situatie zou ontstaan als het in de bijlage aangegeven gebied Museumkwartier in tegenstelling tot de huidige klasse achtergrondwaarde, de klasse "wonen" zou krijgen. De voorwaarde was wel dat Heijmans zou instemmen met het aanleveren van extra Informatie over de bodemkwaliteit en u zou instemmen met de wijziging van de bodemfunctieklassekaart. Het SBG heeft dit voorstel voorgelegd aan de firma Heijmans. Deze firma heeft aangegeven met deze oplossing uit de voeten te kunnen en bereid te zijn mee te willen werken aan het aanleveren van extra bodeminformatie. Inmiddels is deze extra bodem informatie aangeleverd bij het SBG en heeft het daarop gebaseerde grondstromenplan de instemming van het SBG. Beooad resultaat Door de bodemfunctieklassenkaart voor dit gebied aan te passen ontstaat er voor de firma Heijmans een werkbare situatie binnen de kaders van het Besluit bodemkwaliteit.

15 Volledig voorstel behorend bij: -3- Araumenten 1.1 Het niet aanpassen van de bodemfunctieklassenkaart zou kostenverhogend en vertragend werkten op de ontwikkeling van het museumkwartier; De Nota bodemfunctieklassenkaart geeft aan dat wanneer men grond elders als bodem wil gaan toepassen men moet toetsen aan zowel de bodemfunctieklasse als de bodemkwaliteit van de ontvangende bodem. Na deze toets geldt de strengst aangegeven klasse. Uit recente bodemonderzoek is gebleken dat de kwaliteit van de huidige op het museumkwartier aanwezige grond " wonen" of "industie" heeft. Het bovenstaande houdt In dat veel van de vrijkomende grond zou moeten worden afgevoerd. De reden hiervoor dat volgens het de huidige bodemfunctieklassenkaart alleen grond mag opgebracht met de klasse AW (de laagste klasse). Overigens, een doelstelling van het Besluit bodemkwaliteit is hergebruik van grond te bewerkstelligen zonder dat het milieu, de bodem, verslechtert. 1.2 De provincie heeft al een beschikking afgegeven voor het saneren van ernstige bodemverontreiniging binnen het gebied van het museumkwartier. In de beschikking is aangegeven dat er moet worden teruggesaneerd tot de bodemfunctiekiassen "wonen"; Op het terrein zijn een aantal ernstige verontreinigingen aangetroffen. Voor het saneren van deze verontreinigingen is een saneringsplan opgesteld. Het saneringsplan is bij de provincie Ingediend. De provincie heeft inmiddels een beschikking afgegeven waarin ze aangeven dat er moet worden terug gesaneerd tot de bodemfunctiekiassen "wonen. Gezien deze ontwikkeling Is het in verband met de eenduidigheid wenselijk hierbij aansluiting te zoeken. 1.3 Bij het opstellen van de huidige bodemfunctieklassenkaart is geen rekening gehouden met de huidige ontwikkelingen binnen het gebied van het museumkwartier; Bij het opstellen van de bodemfunctieklassenkaart in 2010 was nog niet bekend dat er in het gebied van het museumkwartier de nu bekende ontwikkeling zou plaats vinden met het daarbij behorende grootschalige grondverzet. Bovendien was toen ook niet bekend dat de bodem in het projectgebied bijna overal licht verontreinigd is ('wonen'). 1.4 Binnen de aangegeven contouren van het museumkwartier kan meer vrij gekomen grond worden hergebruikt; Doordat er een minder 'zware' bodemfunctieklasse op het gebied rust kan de vrijkomende grond gemakkelijker worden hergebruikt mét inachtneming van het stand-stillbeginsel van de bodemkwaliteit. Het grondstromenplan geeft hiervoor de spelregels. De firma Heijmans heeft het museumkwartier in 8 deelgebieden verdeeld. Per deelgebied wordt er een (deel)grondstromenplan opgesteld. De betreffende (deel)grondstromenplannen wordt ter goedkeuring aangeboden aan het SBG. Kanttekenlngen/risicobeheersinq n.v.t. Aanpak/uitvoerina De summiere wijziging van de bodemfunctieklassenkaart is formeel een beleidsregel. De huidige Nota bodemfunctieklassenkaart zal op een klein onderdeel aangepast moeten worden. De exacte begrenzing van het gebied, museumkwartier, zal geschieden aan de hand van de projectgrens, die Heijmans heeft aangegeven. De nieuwe nota zal na uw vaststelling conform art 3:42 van de Awb bekend worden gemaakt in de huis aan-huisbladen. Inwerkingtreding is de dag na publicatie. Er is overigens geen bezwaar mogelijk op de wijziging van de kaart en is direct na publicatie van kracht.

16 Volledig voorstel behorend bij: -4- Commun/cat/e en participatie De wijziging van de bodemfunctieklassenkaart zal worden opgenomen in het digitale bodemloket van de gemeente Soest. Het wijzigen van de kaart is met name van belang voor grondverzetbedrijven. Met het SBG zal worden afgestemd dat zij uw besluit actief kenbaar maken aan de firma Heijmans. Evaluatie en verantwoordina n.v.t. Kosten, baten, dekking n.v.t. Referendabel ia/nee Nee

17