Hieronder vindt u veelgestelde vragen over het onderdeel grond & baggerspecie.

Transcriptie

1 Veelgestelde vragen Veelgestelde vragen over Grond en baggerspecie Besluit bodemkwaliteit Hieronder vindt u veelgestelde vragen over het onderdeel grond & baggerspecie. 1. Wat is de definitie voor grond? En wat is de definitie voor baggerspecie? 2. Wanneer krijg ik te maken met de regels voor grond en baggerspecie in het Besluit bodemkwaliteit? 3. Wat regelt het Besluit bodemkwaliteit allemaal op het gebied van grond en baggerspecie? 4. Wat verandert er ten opzichte van de regelgeving voor inwerkingtreding van het Besluit bodemkwaliteit? 5. Wat zijn nuttige toepassingen van grond en baggerspecie? 6. Wat is het verschil tussen generiek en gebiedsspecifiek beleid? 7. Hoe verandert de klassenindeling voor grond en baggerspecie? 8. Welke kwaliteit grond en baggerspecie mag worden toegepast? 9. Wanneer mag grond en baggerspecie boven de Maximale Waarden voor de klasse industrie of Interventiewaarde waterbodems worden toegepast? 10. Welke bewijsmiddelen (milieuhygiã«nische verklaringen) zijn er om de kwaliteit van grond en baggerspecie aan te tonen? 11. Mag ik de bodemkwaliteitskaart (conform de Vrijstellingsregeling grondverzet of Besluit bodemkwaliteit) gebruiken als bewijsmiddel voor toepassen in Bouwstoffenbesluit-werken en grootschalige toepassingen? 12. Wanneer moet ik grond en baggerspecie melden? 13. Onder welke voorwaarden mag grond en baggerspecie worden opgeslagen? 14. Wat is een functiekaart? Hoe en door wie wordt deze vastgesteld? 15. Waarom is de functiekaart verplicht? En wat zijn de consequenties bij het ontbreken van een functiekaart? 16. Hoe weet ik of ik het beste gebiedsspecifiek of generiek beleid kan maken? 17. Als een gemeente voorlopig de bestaande bodemkwaliteitskaart (conform de Vrijstellingsregeling) blijft hanteren, zijn de overige toepassingsregels van het Besluit bodemkwaliteit dan niet van toepassing? 18. Welke regels gelden voor toepassing van grond en bagger van buiten een gemeente die op basis van het overgangsrecht voorlopig nog gebruik maak van een bodemkwaliteitskaart op basis van de Vrijstellingsregeling grondverzet?

2 19. Is het mogelijk om binnen een gemeente deels gebruik te maken van de bestaande bodemkwaliteitskaart en voor een deel gebruik te maken van de mogelijkheden van het nieuwe Besluit bodemkwaliteit? 20. Wat verandert er rondom de tijdelijke opslag van grond en baggerspecie buiten inrichtingen? 21. Valt opslag van grond en baggerspecie die wordt afgevoerd naar een verwerker onder het Besluit bodemkwaliteit? 22. Hoe lang mag grond of baggerspecie in opslag worden genomen? 23. Wat is de relatie tussen het nuttig toepassen en tijdelijke opslag voorafgaand aan nuttige toepassing van grond en baggerspecie volgens het Besluit bodemkwaliteit met de milieuvergunning of algemene regels die de milieuvergunning vervangen (het Activiteitenbesluit of het Besluit landbouw)? 24. Onder welke regelgeving vallen composten met minder dan 10% organisch stof? 25. Welke regels gelden er tussen 1 januari en 1 juli 2008 voor composten met minder dan 10% d.s. organische stof? 26. Waarmee moet rekening worden gehouden bij toetsing van toepassing van grond in oppervlaktewater en vice versa? 27. Wat is de reikwijdte van het verspreiden van baggerspecie? 28. Waaraan moet de kwaliteit van de leeflaag voldoen van een grootschalige toepassing? 29. Geldt het overgangsrecht voor werken nu voor individuele partijen of een geheel werk? 30. Hoe weet u welk beleid (overgangsrecht, generiek of gebiedsspecifiek) sinds 1 juli 2008 in een bepaalde gemeente geldt? 1. Wat is de definitie voor grond? En wat is de definitie voor baggerspecie? Het Besluit bodemkwaliteit hanteert voor grond en baggerspecie de volgende definities (artikel 1): Grond is vast materiaal dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 mm en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature worden aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 millimeter, met uitzondering van baggerspecie. Baggerspecie is materiaal, dat is vrijgekomen uit de bodem via het oppervlaktewater of de voor dat water bestemde ruimte en dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 millimeteren organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature worden aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 millimeter. 2. Wanneer krijg ik te maken met de regels voor grond en baggerspecie in het Besluit bodemkwaliteit? Iedereen die grond of baggerspecie op of in de bodem of in oppervlaktewater toepast, krijgt te maken met de regels voor grond en baggerspecie van het Besluit bodemkwaliteit. Ook het onderzoeken, bewerken, opslaan en andere werkzaamheden in het bodembeheer vallen onder het Besluit bodemkwaliteit. De regels hiervoor zijn te vinden in het onderdeel Kwalibo. Particulieren zijn uitgezonderd van de verplichte kwaliteitsbepaling en het melden van grond en baggerspecie. 3. Wat regelt het Besluit bodemkwaliteit allemaal op het gebied van grond en baggerspecie? Het Besluit bodemkwaliteit bevat de randvoorwaarden voor het toepassen van grond en baggerspecie of op in de bodem en in oppervlaktewater. Hiermee wordt het kader bepaald voor duurzaam gebruik en beheer van de bodem. Voor grond en baggerspecie bevat het Besluit bodemkwaliteit regels over: - de verdeling van de bevoegd gezag taken;

3 - de kwaliteit waaraan grond en baggerspecie in verschillende situaties moet voldoen (kwaliteitsnormen); - het maken van generiek en gebiedsspecifiek beleid; - de wijze van het toepassen van grond en baggerspecie; - de wijze waarop de kwaliteit van grond en baggerspecie kan worden aangetoond; - het melden van grond en baggerspecie. In het onderdeel Kwalibo zijn regels opgenomen over bodemwerkzaamheden zoals monsterneming, veldwerk, uitvoering van saneringen, enzovoort. 4. Wat verandert er ten opzichte van de regelgeving voor inwerkingtreding van het Besluit bodemkwaliteit? Het Besluit bodemkwaliteit brengt de volgende veranderingen met zich mee: Decentralisatie van verantwoordelijkheden Elke lokale (water)bodembeheerder is voortaan verantwoordelijk voor de bodem- en waterbodemkwaliteit van zijn beheergebied. Hiertoe kunnen lokale overheden zelf normen vaststellen voor hun beheergebied, zodat lokaal maatwerk mogelijk is. Transparante normen op basis van de risicobenadering De nieuwe normstelling is gebaseerd op een risicobenadering. Dit betekent dat voor situaties met een gering risico weinig regels en soepele normen gelden, terwijl in situaties met meer risicoâ?"s strengere normen en meer regels gelden. De normstelling legt bovendien een directe relatie tussen het gebruik (de functie) en de kwaliteit van de bodem Nieuwe toetsingskaders De nieuwe normstelling is vertaald naar nieuwe toetsingskader. Het Besluit bodemkwaliteit maakt onderscheid tussen de volgende toetsingskaders: - Algemene toetsingskaders voor het toepassen van grond en baggerspecie: i. Generiek ii. Gebiedsspecifiek - Grootschalige toepassingen - Verspreiding baggerspecie over aangrenzende percelen en in oppervlaktewater Minder procedures bij tijdelijke opslag van grond en baggerspecie Voor tijdelijke opslag die voorafgaat aan een nuttige toepassing zijn algemene regels in de plaats gekomen van de vergunningplicht. Samenwerking en afstemming op gebiedsniveau Het Besluit bodemkwaliteit biedt in veel gevallen meer mogelijkheden voor hergebruik van grond en baggerspecie zonder dat dit ten koste gaat van de gebiedskwaliteit. Vooral wanneer gebiedsspecifiek bodembeleid wordt gemaakt voor een groter gebied. Hiervoor is samenwerking en afstemming tussen de gebiedsactoren noodzakelijk. Het gaat om samenwerking tussen meerdere gemeenten, waterschappen en Rijkswaterstaat en provincies, maar ook om het bedrijfsleven en andere belanghebbenden zoals natuur- en milieuorganisaties. 5. Wat zijn nuttige toepassingen van grond en baggerspecie? Partijen grond en baggerspecie mogen binnen de kaders van het Besluit bodemkwaliteit alleen worden toegepast als sprake is van een nuttige toepassing. Is dit niet het geval, dan wordt de toepassing gezien als een middel om zich te ontdoen van afvalstoffen en gelden op grond van de Europese Kaderrichtlijn afvalstoffen strengere regels. Daarom is voor het onderdeel grond en baggerspecie precies aangegeven welke toepassingen als nuttig worden beschouwd in het kader van het Besluit bodemkwaliteit (art. 35). Nuttig toepassen betekent ook dat niet meer materiaal mag worden toegepast dan nuttig of nodig is. Bovendien moet de toepassing een duidelijk nut of noodzaak hebben. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om een geluidswal aan te leggen in een gebied waar dit niet nodig is, of die hoger is dan nodig om het geluid te weren. Nuttige toepassingen op grond van art. 35: a) Toepassing in bouw- en wegconstructies, waaronder wegen, spoorwegen en geluidswallen. b) Toepassing in ophogingen van industrieterreinen, woningbouwlocaties en landbouw- en natuurgronden, met het oog op het verbeteren van de bodemgesteldheid. c) Toepassing voor het afdekken van een saneringslocatie of als bovenafdichting voor een stortplaats, met het oog op het voorkomen van nadelige gevolgen voor mens, plant of dier als gevolg van contact met het onderliggende materiaal. d) Toepassing in ophogingen in waterbouwkundige constructies en voor het verondiepen en dempen

4 van oppervlaktewater met het oog op de hoogwaterbescherming, de doelstellingen van de Kaderrichtlijn water, bevordering van natuurwaarden en de vlotte en veilige afwikkeling van de scheepvaart; e) Toepassing in aanvullingen, waaronder de herinrichting en stabilisering van voormalige winplaatsen voor delfstoffen, of met het oog op onderhoud en herstel van de toepassingen bedoeld in a tot en met d. f) Verspreiding van baggerspecie uit een watergang over de aan de watergang grenzende percelen, met het oog op het herstellen of verbeteren van de aan de watergang aangrenzende percelen. g) Verspreiding van baggerspecie in oppervlaktewater, uitgezonderd uiterwaarden, gorzen, slikken, stranden en platen, met het oog op de duurzame vervulling van de ecologische en morfologische functies van het sediment. h) Tijdelijke opslag van grond en baggerspecie, bestemd voor de toepassingen bedoeld in onderdeel a tot en met e, gedurende maximaal drie jaar op landbodems of gedurende maximaal 10 jaar in oppervlaktewater. i) Tijdelijke opslag van baggerspecie, bestemd voor toepassingen bedoeld in a tot en met f, gedurende maximaal drie jaar op percelen gelegen naast de watergang waaruit de baggerspecie afkomstig is. 6. Wat is het verschil tussen generiek en gebiedsspecifiek beleid? Generiek beleid: - de generieke normen zoals opgenomen in de Regeling bodemkwaliteit zijn van toepassing. - een functieklassenkaart is verplicht, de bodemkwaliteitskaart is een keuzeoptie. - grond en baggerspecie die voldoen aan de kwaliteits- en functieklasse van de ontvangende bodem mogen worden toegepast (geen functietoets bij waterbodems). Gebiedsspecifiek beleid: - lokale (water)bodembeheerders kunnen zelf normen vaststellen, onderbouwd door een risicobeoordeling. Dit maakt lokaal maatwerk mogelijk. - een bodembeheernota en bodemkwaliteitskaart zijn verplicht. - grond en baggerspecie die aan de lokale normen voldoen mogen worden toegepast. - het standstill-beginsel geldt op gebiedsniveau en op stofniveau. - het standstill-beginsel geldt op locatieniveau en op klasseniveau (niet op stofniveau). Verschil in normstelling generiek/gebiedsspecifiek bij landbodems Verschil in normstelling generiek/gebiedsspecifiek bij waterbodems 7. Hoe verandert de klassenindeling voor grond en baggerspecie? Landbodem Het generieke kader kent voor toepassingen op de landbodem een klassenindeling die gekoppeld is aan het gebruik van de bodem. Het Besluit bodemkwaliteit maakt onderscheid tussen twee klassen: wonen en industrie. Deze klassen worden gebruikt om de kwaliteit van de ontvangende bodem of van een partij toe te passen grond of baggerspecie aan te duiden (kwaliteitsklasse). Ook worden deze klassen gebruikt om de functie aan te duiden van een locatie waar grond of baggerspecie wordt toegepast (functieklasse). Het generieke kader kent een dubbele toetsing: aan de functieklasse en aan de kwaliteitsklasse. In het gebiedsspecifieke kader is de klassenindeling meestal niet van toepassing. In het gebiedsspecifieke kader wordt getoetst op de afzonderlijke stoffen, of geldt de generieke

5 klassenindeling, met uitzondering van bepaalde stoffen. De functie van de bodem is veelal verwerkt in het toetsingskader. De gemeente legt het toetsingskader vast in een bodembeheerplan. Het is de taak van de gemeente om een gebied in functieklassen in te delen. De gemeente legt de functies van een gebied vast op een functie(klassen)kaart. De indeling in kwaliteitsklassen is de taak van de toepasser. In veel gevallen zal de gemeente echter ook beschikken over een indeling in kwaliteitsklassen. De regels voor de indeling in kwaliteitsklassen zijn te lezen in de Handreiking Besluit bodemkwaliteit. Waterbodem Voor toepassing op de waterbodem (inclusief onder andere uiterwaarden en stranden) geldt alleen een indeling in kwaliteitsklassen. Er worden dus geen verschillende functies onderscheiden. Voor toepassing op de waterbodem is er onderscheid tussen de klassen A en B. De grens tussen klasse A en B wordt gevormd door de Maximale Waarden die in het generieke kader gelden voor het verspreiden van baggerspecie in zoet oppervlaktewater. Voor meer uitleg over de klassenindeling voor grond en baggerspecie wordt verwezen naar hoofdstuk 5 van de Handreiking Besluit bodemkwaliteit. 8. Welke kwaliteit grond en baggerspecie mag worden toegepast? Altijd en nooit Grond of baggerspecie die voldoet aan de Achtergrondwaarden, mag altijd worden toegepast. Grond of baggerspecie die het Saneringscriterium overschrijdt, mag nooit worden toegepast. Generiek In het generieke kader mag alleen grond en baggerspecie worden toegepast van dezelfde of een betere kwaliteitsklasse dan de ontvangende (water)bodem. Hierbij geldt voor toepassing op landbodem dat de kwaliteitsklasse industrie of schoner mag worden toegepast. En voor het toepassen in oppervlaktewater mag baggerspecie de Interventiewaarden voor waterbodems niet overschrijden en grond de Maximale Waarden voor de klasse industrie. Voor het toepassen op landbodems wordt getoetst aan de bodemkwaliteitsklasse en aan de bodemfunctieklasse. De strengste van deze twee klassen geldt als toepassingseis. Voor toepassing in oppervlaktewater wordt alleen getoetst aan de ontvangende waterbodemkwaliteit. Voor het verspreiden van baggerspecie wordt niet getoetst aan de ontvangende (water)bodemkwaliteit. Hiervoor gelden Maximale Waarden voor verspreiden. In grootschalige toepassingen mag grond en baggerspecie worden toegepast die de Emissiewaarden voor grootschalige toepassingen niet overschrijdt. Gebiedsspecifiek Grond en baggerspecie die voldoen aan de Lokale Maximale Waarden mag worden toegepast. Bij toepassing van grond in oppervlaktewater mag de kwaliteit echter nooit de Maximale Waarden voor de klasse industrie overschrijden. 9. Wanneer mag grond en baggerspecie boven de Maximale Waarden voor de klasse industrie of Interventiewaarde waterbodems worden toegepast? Lokale Maximale Waarden mogen alleen boven de Maximale Waarden voor de klasse industrie of de Interventiewaarden waterbodems worden opgesteld voor gebieden die al diffuus verontreinigd zijn en alleen voor stoffen die in het betreffende gebied al in concentraties boven deze waarden aanwezig zijn. De Lokale Maximale Waarden voor deze stoffen moeten overeenkomen met de aangetroffen concentraties in het betreffende gebied en mogen het saneringscriterium niet overschrijden. Vanwege de samenhang met het bodemsaneringsbeleid wordt bij overschrijding van de Interventiewaarden van tevoren afgestemd met het bevoegd gezag bodemsanering. De Lokale Maximale Waarden moeten zijn vastgelegd in een Nota bodembeheer en vastgesteld door de gemeente of waterkwaliteitsbeheerder. In gebieden met Lokale Maximale Waarden boven de Interventiewaarde mag alleen grond of baggerspecie worden toegepast die uit hetzelfde gebied afkomstig is en de Lokale Maximale Waarden niet overschrijdt. Het toepassen van baggerspecie met een kwaliteit boven de Interventiewaarden waterbodems

6 of grond met een kwaliteit boven de Lokale Maximale Waarden industrie op een bodem die verontreinigd is beneden respectievelijk de Interventiewaarde waterbodems en Lokale Maximale Waarden industrie is nooit toegestaan, ook niet via gebiedsspecifiek beleid. 10. Welke bewijsmiddelen (milieuhygiã«nische verklaringen) zijn er om de kwaliteit van grond en baggerspecie aan te tonen? De kwaliteit van grond en baggerspecie moet worden aangetoond met een milieuhygiã«nische verklaring. Het Besluit bodemkwaliteit kent voor grond en baggerspecie de volgende typen milieuhygiã«nische verklaringen: 1. partijkeuring 2. erkende kwaliteitsverklaring 3. fabrikant-eigenverklaring 4. (water)bodemonderzoek 5. (water)bodemkwaliteitskaart (De eerste 3 typen milieuhygiã«nische verklaringen kunnen ook voor bouwstoffen worden gebruikt.) Toelichting (water)bodemonderzoeken Bodemonderzoeken die voldoen aan bepaalde onderzoeksstrategieã«n van de NEN 5740 zijn toegestaan als milieuhygiã«nische verklaring op grond van het Besluit bodemkwaliteit. Hierbij is een onderscheid gemaakt tussen de bodemkwaliteit op een bepaalde locatie en de kwaliteit van een partij toe te passen grond. Voor toe te passen grond zijn alleen de volgende onderzoeksstrategieã«n uit de NEN 5740 toegestaan als milieuhygiã«nische verklaring voor de kwaliteit: onderzoeksstrategie voor de toetsing of sprake is van een schone bodem. onderzoeksstrategie voor de toetsing of sprake is van een schone bodem op grootschalige locaties. onderzoeksstrategie voor de partijkeuring van niet-schone grond uit diffuus belast gebied met een heterogene verdeling van de verontreinigende stof. Deze onderzoeksstrategieã«n van de NEN 5740 gaan uit van een monsternemingsintensiteit die in een zelfde orde van grootte ligt als bij de partijkeuring en de erkende kwaliteitsverklaringen. Voor de bodemkwaliteit op een bepaalde locatie zijn de volgende onderzoeksstrategieã«n uit de NEN 5740 toegestaan als milieuhygiã«nische verklaring voor de kwaliteit: onderzoeksstrategie voor een onverdachte locatie. onderzoeksstrategie voor een grootschalig onverdachte locatie. onderzoeksstrategie bij een onbekende bodembelasting. onderzoeksstrategie voor de toetsing of er sprake is van een schone bodem. onderzoeksstrategie voor de toetsing of er sprake is van een schone bodem op grootschalige locaties. onderzoeksstrategie voor de partijkeuring van niet-schone grond uit diffuus belast gebied met een heterogene verdeling van de verontreinigende stof. Als milieuhygiã«nische verklaring voor de kwaliteit van toe te passen of te verspreiden baggerspecie en voor de kwaliteit van de bodem onder oppervlaktewater zijn de onderzoeksstrategieã«n die voldoen aan de NVN 5720 of aan een daarvoor bestemd onderzoeksprotocol voor de bodem onder oppervlaktewater (genoemd in onderdeel II van bijlage D van de Regeling) toegestaan. Al deze verschillende protocollen worden nog tot à à n NEN 5720 samengebracht. Naar verwachting is deze begin 2009 gereed. Toelichting (water)bodemkwaliteitskaarten Het is aan de lokale bodem- of waterkwaliteitsbeheerder om te bepalen of een (water)bodemkwaliteitskaart gebruikt mag worden als milieuhygiã«nische verklaring. In bepaalde

7 situaties, bijvoorbeeld in heterogene gebieden, kan een partijkeuring de voorkeur hebben, aangezien de (water)bodemkwaliteitskaart slechts een voorspelling doet van de kwaliteit, terwijl een partijkeuring de kwaliteit daadwerkelijk bepaalt (en dus nauwkeuriger is). Verder zijn aan het gebruik van (water)bodemkwaliteitskaarten een aantal voorwaarden verbonden. Deze zijn te vinden in de Richtlijn bodemkwaliteitskaarten en in hoofdstuk 4 van de Handreiking Besluit bodemkwaliteit. 11. Mag ik de bodemkwaliteitskaart (conform de Vrijstellingsregeling grondverzet of Besluit bodemkwaliteit) gebruiken als bewijsmiddel voor toepassen in Bouwstoffenbesluit-werken en grootschalige toepassingen? Voor Bouwstoffenbesluit-werken geldt het volgende: Volgens het Bouwstoffenbesluit mag een bodemkwaliteitskaart niet gebruikt worden als bewijsmiddel om grond en bagger toe te passen in een Bouwstoffenbesluit-werk. Het bewijsmiddel "bodemkwaliteitskaart conform Besluit bodemkwaliteit" mag dus ook niet gebruikt worden om in de overgangsfase grond of bagger in een Bouwstoffenbesluit-werk toe te passen. Voor grootschalige toepassingen geldt het volgende: Er wordt onderscheid gemaakt in: 1. de toepassing in de leeflaag en 2. in het grondlichaam dat de kern vormt van de grootschalige toepassing. Ad 1) Voor de leeflaag geldt het volgende: Indien binnen het gebied waarop een bodemkwaliteitskaart conform de vrijstellingsregeling grondverzet van toepassing is, een grootschalige toepassing wordt aangebracht, dan geldt dat voor toepassing van grond en bagger in de leeflaag een kwaliteit grond of bagger dient te worden gebruikt, die op dezelfde locatie ook op basis van de bodemkwaliteitskaart (vrijstellingsregeling grondverzet) mag worden toegepast als bodem. Dus grond en bagger vanuit het gebied zelf conform reikwijdte bodemkwaliteitskaart of anders grond die voldoet aan de Achtergrondwaarden. Aangezien het Besluit bodemkwaliteit ook vraagt om te kijken naar de nevenfunctie van de leeflaag van de grootschalige toepassing, dient daarbij wel rekening gehouden te worden met deze nevenfunctie. De kwaliteit mag deze nevenfunctie geen geweld aan doen. Bij een bodemkwaliteitskaart conform het Besluit bodemkwaliteit zijn voor de leeflaag de regels van toepassing die gelden volgens het Besluit bodemkwaliteit, danwel geregeld in de nota bodembeheer voor de toepassing als bodem. Ad 2) Voor het grondlichaam dat de kern vormt geldt het volgende: Het Besluit bodemkwaliteit regelt niet dat je de bodemkwaliteitskaart conform de Vrijstellingsregeling grondverzet als bewijsmiddel kunt gebruiken. Een dergelijke bodemkwaliteitskaart kan dus (net als bij Bouwstoffenbesluit-werken) niet gebruikt worden als bewijsmiddel om grond of bagger toe te passen in de kern (het deel van het lichaam dat minimaal 2 meter hoog moet zijn, met uitzondering van wegen) van een grootschalige toepassing. Volgens het Besluit bodemkwaliteit mag een bodemkwaliteitskaart opgesteld conform de nieuwe Richtlijn bodemkwaliteitskaarten wã l gebruikt worden als bewijsmiddel voor toepassing in een grootschalige bodemtoepassing. Dit betreft dus een verruiming voor bewijsmiddelen ten opzichte van de regels van de Vrijstellingsregeling grondverzet. Via het generieke beleid geldt dit voor (grootschalige) toepassingen gelegen binnen het gebied waarvoor de kaart is opgesteld. In een nota bodembeheer kan het bevoegd gezag beperkingen of verruimingen (reikwijdte andere gebieden) aangegeven voor het gebruik van de kaart als bewijsmiddel. Uiteraard moet in geval van overschrijding van de emissietoetswaarden wel aanvullend uitloogonderzoek en toetsing aan de emissiewaarden plaatsvinden. 12. Wanneer moet ik grond en baggerspecie melden? De meldingsplicht geldt voor alle toepassingen van grond en baggerspecie (inclusief kortdurende en tijdelijke opslag), met uitzondering van: de toepassing van grond of baggerspecie door particulieren; het toepassen van grond of baggerspecie binnen een landbouwbedrijf als de grond of baggerspecie afkomstig is van een tot dat landbouwbedrijf behorend perceel grond waarop een

8 vergelijkbaar gewas wordt geteeld als op het perceel grond waar de grond of baggerspecie wordt toegepast; het verspreiden van baggerspecie uit een watergang over de aan de watergang grenzende percelen; het toepassen van schone grond en baggerspecie in hoeveelheden kleiner dan 50 m3. Voor het toepassen van schone grond en baggerspecie in hoeveelheden vanaf 50 mâ³ moet eenmalig de toepassingslocatie worden gemeld; het tijdelijk verplaatsen of uit de toepassing wegnemen van grond of baggerspecie, indien deze vervolgens, zonder te zijn bewerkt, op of nabij dezelfde plaats en onder dezelfde conditie opnieuw in die toepassing wordt aangebracht. Als u grond of baggerspecie gaat toepassen, moet u dit ten minste vijf werkdagen van te voren melden via het meldpunt bodemkwaliteit. Hier vind u ook nadere informatie over het melden, zoals welke gegevens moeten worden gemeld en de meldingsformulieren. Na vijf werkdagen mag u â zonder tegenbericht â de partij grond of baggerspecie toepassen. Meldingen die als gevolg van het overgangsrecht nog worden getoetst aan het Bouwstoffenbesluit of de Vrijstellingsregeling grondverzet moet u nog rechtstreeks aan het bevoegd gezag zenden. 13. Onder welke voorwaarden mag grond en baggerspecie worden opgeslagen? Het Besluit bodemkwaliteit maakt onderscheid tussen verschillende vormen van tijdelijke opslag, die vooraf gaan aan een definitieve toepassing. De verschillende vormen en de bijbehorende voorwaarden zijn weergegeven in onderstaande tabel. Vorm van tijdelijke opslag Voorwaarden van het Besluit Maximale duur van de opslag Kwaliteitseisen Meldingsplicht Kortdurende opslag 6 maanden - Ja Tijdelijke opslag op landbodem Tijdelijke opslag in oppervlaktewater Weilanddepot: opslag van baggerspecie op aangrenzend perceel 3 jaar Kwaliteit moet voldoen aan de kwaliteitsklasse van de ontvangende bodem. 10 jaar Kwaliteit moet voldoen aan kwaliteitsklasse van de ontvangende waterbodem 3 jaar Alleen baggerspecie die voldoet aan de normen voor verspreiding over aangrenzende percelen Ja, met duur van de opslag en eindbestemming Ja, met duur van de opslag en eindbestemming Ja, met duur van de opslag en eindbestemming Opslag bij tijdelijke Looptijd van de - Nee uitneming werkzaamheden 14. Wat is een functiekaart? Hoe en door wie wordt deze vastgesteld? Een functiekaart is een kaart met de bodemfunctieklassen die de ligging aangeeft van: - Gebieden met de bodemfunctieklasse wonen. - Gebieden met de bodemfunctieklasse industrie. Overige gebieden, zoals landbouw- en natuurgebieden, kunnen vrijblijvend worden ingetekend. Bij het

9 maken van de kaart kan gebruik worden gemaakt van bijvoorbeeld bestemmingsplannen en bodemkwaliteitskaarten. Uitgangspunt bij de indeling in bodemfunctieklassen, is dat de klasse die wordt toegekend aan een gebied overeenkomt met de gevoeligste bodemfunctie binnen het betreffende gebied. Bovendien moet er rekening worden gehouden met de mate van blootstelling van de mens en de mate van bescherming van het ecosysteem. Voor de gebieden, die niet in een bodemfunctieklasse wonen of industrie zijn ingedeeld, moet de kwaliteit van toe te passen grond en baggerspecie altijd voldoen aan de Achtergrondwaarden. Een kaart met bodemfunctieklassen is nodig om als toepasser in het generieke beleid te bepalen aan welke bodemfunctieklasse de kwaliteit van de toe te passen grond of baggerspecie moet worden getoetst. Hoe de kaart met bodemfunctieklassen moet worden opgesteld is vastgelegd in de richtlijn in bijlage J van de Regeling bodemkwaliteit. De functiekaart wordt vastgesteld door het college van Burgemeester en Wethouders. 15. Waarom is de functiekaart verplicht? En wat zijn de consequenties bij het ontbreken van een functiekaart? Het Besluit bodemkwaliteit schrijft voor dat gemeenten uiterlijk een half jaar na inwerkintreding van het besluit een bodemfunctiekaart vaststellen, waarop de functies van de bodem (wonen, industrie) zijn weergegeven. De regels omtrent het opstellen van de functiekaart zijn per 1 januari 2008 in werking getreden. De functietoets is onderdeel van de toetsing voor toepassen van grond en baggerspecie op landbodems in het generiek kader en de kaart is daarvoor dan ook een noodzakelijk toetsingsinstrument. Als de bodem niet in een functie is ingedeeld, of als er geen bodemfunctiekaart is opgesteld, kan alleen grond worden toegepast die voldoet aan de Aachtergrondwaarden. Voor gebieden waarvoor gebiedsspecifiek beleid is opgesteld, is een bodemfunctiekaart niet noodzakelijk, maar wel nuttig voor het vormgeven van dit beleid. Hier wordt immers niet getoetst aan de bodemfunctieklasse, maar aan de Lokale Maximale Waarden die in het betreffende gebied gelden (de bodemfuncties zijn overigens wel meegenomen bij het vaststellen van de Lokale Maximale Waarden). Als een gemeente gebruik maakt van het overgangsrecht, dan heeft het ontbreken van een functiekaart geen directe gevolgen op de korte termijn, aangezien de toepassingen in de gemeente plaatsvinden volgens de vastgestelde bodemkwaliteitskaart, inclusief bodembeheerplan. Dit verandert op het moment dat de overgangstermijn vervalt of eerder op eigen initiatief wordt ingetrokken. Om de uitvoering van projecten niet te stagneren, adviseren wij gemeenten om tijdig voor het aflopen van de overgangstermijn een bodemfunctiekaart op te stellen. Of de afweging te maken of gebiedsspecifiek beleid gewenst is. Deze afweging maakt u in samenspraak met andere overheden, zoals het waterschap. Inzicht in de functies van de bodem is bij deze afweging noodzakelijk. 16. Hoe weet ik of ik het beste gebiedsspecifiek of generiek beleid kan maken? Op deze vraag is geen eenduidig antwoord te geven. Elk gebied is immers anders. Om u te ondersteunen bij de keuze tussen generiek en gebiedsspecifiek beleid, is in de Handreiking Besluit bodemkwaliteit een stappenplan opgenomen. Dit stappenplan wijst u op de factoren die een belangrijke rol (kunnen) spelen en geeft tips voor de aanpak. Heeft u zelf de voorkeur aan een andere werkwijze, dan is dat uiteraard mogelijk. Het stappenplan is geen verplichting, maar slechts een hulpmiddel. Voor medewerkers van Rijkswaterstaat wijzen we erop dat binnen Rijkswaterstaat een eigen stappenplan beschikbaar is voor gebiedsspecifiek beleid voor de Rijkswateren via Daarnaast is voor het kiezen en opnemen van verbredingsthemaâ "s in het bodembeleid een stappenplan beschikbaar via Gevoel voor de bal? Generiek of gebiedsspecifiek beleid? Deze keuze is geen simpele invuloefening. Toch is er een aantal vuistregels te noemen dat u een â Ügevoel voor de balâ " kan geven. In onderstaand schema is een aantal voorbeelden genoemd dat illustreert wanneer voor een bepaald gebied het generieke, of juist het gebiedsspecifieke beleid, in de meeste gevallen geschikt zal zijn. wanneer generiek beleid wanneer gebiedsspecifiek

10  Overwegend schone gebieden, zonder specifieke probleemstoffen  Gebieden met diffuse (ernstige) verontreinigingen  Gebieden met een landbouw- of natuurfunctie  Gebieden met weinig grondverzet en een beperkte baggeropgave  Gebieden zonder bijzondere ambities ten aanzien van de gebiedskwaliteit  Gebieden met specifieke probleemstoffen (zoals DDT, lood of van nature verhoogde achtergrondconcentraties arseen)  Gebieden met veel grondverzet of een grote baggeropgave  Gebieden met bijzondere ambities, bijvoorbeeld kwaliteitsverbetering voor natuurontwikkeling 17. Als een gemeente voorlopig de bestaande bodemkwaliteitskaart (conform de Vrijstellingsregeling) blijft hanteren, zijn de overige toepassingsregels van het Besluit bodemkwaliteit dan niet van toepassing? De Vrijstellingsregeling grondverzet regelt niet het verspreiden van baggerspecie, de tijdelijke opslag van grond of baggerspecie en de grootschalige toepassingen. Voor dergelijke toepassingen gelden dus de regels van het Besluit bodemkwaliteit. 18. Welke regels gelden voor toepassing van grond en bagger van buiten een gemeente die op basis van het overgangsrecht voorlopig nog gebruik maak van een bodemkwaliteitskaart op basis van de Vrijstellingsregeling grondverzet? Als een gemeente gebruik maakt van het overgangsrecht voor de bodemkwaliteitskaart op grond van de Vrijstellingsregeling grondverzet, dan kiest de gemeente bewust voor het hanteren van de regels die hierbij horen. Een uitzondering geldt voor de toepassingen genoemd in het antwoord van de voorgaande vraag, waar de bodemkwaliteitskaart niet op toe ziet (grootschalige bodemtoepassing, verspreiden van baggerspecie, tijdelijke opslag). Hier komt een nadeel naar voren van het hanteren van de bodemkwaliteitskaart conform de Vrijstellingsregeling grondverzet, namelijk het feit dat voorheen conform het Bouwstoffenbesluit (kleine) werken vanaf 50 m3 zijn toegepast met bijvoorbeeld categorie 1 grond. Los van overgangsrecht voor bestaande werken is deze optie vervallen. Hiervoor in de plaats kan gebruik worden gemaakt van de optie â Ügrootschalige toepassingâ ", die echter niet mag worden gebruikt voor het ophogen van onder andere woonwijken, industrieterreinen en parken. 19. Is het mogelijk om binnen een gemeente deels gebruik te maken van de bestaande bodemkwaliteitskaart en voor een deel gebruik te maken van de mogelijkheden van het nieuwe Besluit bodemkwaliteit? Ja. Een gemeente kan de bestaande bodemkwaliteitskaart voor een deelgebied intrekken, zodat het generieke beleid van toepassing is, of voor een deelgebied gebiedsspecifiek beleid opstellen. In beide gevallen trekt het bevoegd gezag de bestaande bodemkwaliteitskaart voor dat betreffende deelgebied in. Voor het overige deel van de gemeente blijft de bestaande bodemkwaliteitskaart op grond van het overgangsrecht van kracht. 20. Wat verandert er rondom de tijdelijke opslag van grond en baggerspecie buiten inrichtingen? Vóór de inwerkingtreding van het Besluit bodemkwaliteit was tijdelijke opslag van grond en baggerspecie buiten inrichtingen vergunningplichtig op grond van de Wm en de Wvo, met uitzondering van tijdelijke opslag korter dan zes maanden. Het Besluit bodemkwaliteit komt tegemoet aan de wensen tot deregulering vanuit de praktijk door geen Wm- en Wvo-vergunning te eisen indien de opslag plaatsvindt voorafgaand aan definitieve toepassing, conform de reikwijdte die hiervoor in artikel 35 van het Besluit is geboden. Daarnaast ondervangt het deels de problemen bij de handhaving door de verplichting tot het melden van opslag korter dan 6 maanden. Voor tijdelijke opslag van grond en baggerspecie in afwachting van definitieve toepassing op een geplande en gemelde eindbestemming, gelden de toetsingskaders voor de algemene toepassingen van grond of baggerspecie (afdeling 2, paragraaf 1 en 2, van hoofdstuk 4 van het Besluit bodemkwaliteit). Zo kan voor opslag van baggerspecie in weilanddepots het toetsingskader gelden voor het verspreiden van baggerspecie. Voor het begrip kan een tijdelijke opslag dan ook als tijdelijk toepassing worden beschouwd, aangezien hier dezelfde voorwaarden voor gelden. Dit betekent dat een Wvo-vergunning voor bijvoorbeeld het lozen van proceswater bij baggeropslag niet meer noodzakelijk is als de tijdelijke opslag past binnen de gestelde voorschriften. Bij de lozing dient wel vanuit de zorgplicht (artikel 7) voorkomen te worden dat er nadelige gevolgen voor het oppervlaktewater optreden. Aangezien de tijdelijke opslag geen gebruiksfunctie vervult hoeft er op landbodems niet te worden getoetst aan de bodemfunctie. Als niet voldaan kan worden aan de voorschriften van het Besluit bodemkwaliteit dan geldt de vigerende regelgeving voor opslag (vergunningsplicht). Met deze regelgeving is voorzien in meer flexibiliteit bij de uitvoering van

11 projecten. Voor meer gedetailleerde informatie wordt verwezen naar de Handreiking Besluit bodemkwaliteit of paragraaf van de toelichting bij het Besluit. 21. Valt opslag van grond en baggerspecie die wordt afgevoerd naar een verwerker onder het Besluit bodemkwaliteit? Indien grond of baggerspecie wordt afgevoerd naar een verwerker gelden de regels van het Besluit bodemkwaliteit niet, aangezien hier geen sprake is van opslag voorafgaand aan definitieve toepassing als handeling genoemd in artikel 35. De vigerende Wet milieubeheer blijft leidend. 22. Hoe lang mag grond of baggerspecie in opslag worden genomen? Opslag op de landbodem mag maximaal drie jaar duren, opslag in het oppervlaktewatersysteem maximaal tien jaar. Bij het melden van de tijdelijke opslag moet de eindbestemming à n de voorziene periode van opslag binnen 6 maanden zijn aangegeven. Voor opslag korter dan 6 maanden is dit niet noodzakelijk. Indien tijdens de opslagperiode de eindbestemming wijzigt, dient dit gemeld te worden. 23. Wat is de relatie tussen het nuttig toepassen en tijdelijke opslag voorafgaand aan nuttige toepassing van grond en baggerspecie volgens het Besluit bodemkwaliteit met de milieuvergunning of algemene regels die de milieuvergunning vervangen (het Activiteitenbesluit of het Besluit landbouw)? Antwoord op deze vraag is te vinden op de website van InfoMil. 24. Onder welke regelgeving vallen composten met minder dan 10% organisch stof? Composten die minder dan 10% d.s. organische stof bevatten kunnen niet als meststof worden verhandeld en toegepast. Dergelijke producten moeten als grond worden toegepast overeenkomstig het Besluit bodemkwaliteit. De (van nature) in deze producten aanwezige mineralen hoeven niet worden meegeteld in het gebruiksnormenstelsel. Composten met 10% d.s. organische stoffen of meer vallen onder de Meststoffenwet. 25. Welke regels gelden er tussen 1 januari en 1 juli 2008 voor composten met minder dan 10% d.s. organische stof? Composten met minder dan 10% d.s. organische stof vallen vanaf 1 januari 2008 niet meer onder de Meststoffenwet, maar onder de toepassingsregels voor grond van het Besluit bodemkwaliteit. De toepassingsregels voor grond op of in de landbodem treden per 1 juli 2008 in werking ter vervanging van de huidige toepassingsregels van het Bouwstoffenbesluit. Compost met minder dan 10% d.s. organische stof valt formeel ook niet onder het vigerende Bouwstoffenbesluit. De administratieve verplichtingen van het Bouwstoffenbesluit zijn daarom niet van toepassing. Dit betekent niet dat composten met minder dan 10 % d.s. organische stof in de periode tussen 1 januari en 1 juli 2008 zomaar kunnen worden toegepast. In deze tussenliggende periode is de toepasser gehouden aan art 13 Wbb (zorgplicht). Zorgplicht houdt in dit geval in dat in de geest van de toepassingsregels van het Besluit bodemkwaliteit moet worden gehandeld. 26. Waarmee moet rekening worden gehouden bij toetsing van toepassing van grond in oppervlaktewater en vice versa? Als grond wordt toegepast in oppervlaktewater dient de kwaliteit van de grond te worden getoetst aan de klassenindeling die geldt voor toepassen in oppervlaktewater. Andersom bij toepassing op de landbodem dient baggerspecie te worden getoetst aan de bodemklassen- (en functie-) indeling die geldt voor toepassen op de landbodem. Daarnaast dient bij toepassing van grond in oppervlaktewater rekening gehouden te worden met het zogenaamde â Üschotâ ": grond dat de maximale waarde voor de referentie industrie overschrijdt mag nooit worden toegepast in oppervlaktewater. Door verschillen in normstelling, zou niet toepasbare grond anders als klasse B kunnen worden toegepast. De wetgever acht het ongewenst dat voor niet toepasbare grond gezocht wordt naar passende bestemmingen in oppervlaktewater, in plaats van bijvoorbeeld reinigen van deze grond. 27. Wat is de reikwijdte van het verspreiden van baggerspecie? Zie bijgevoegd document Handvat verspreiden van baggerspecie (doc, 539 kb). 28. Waaraan moet de kwaliteit van de leeflaag voldoen van een grootschalige toepassing? De leeflaag van een grootschalige toepassing moet conform artikel 63, lid 4 van het Besluit bodemkwaliteit voldoen aan de toepassingsregels volgens het algemene toetsingskader. Dit toetsingskader kan generiek zijn (toetsing aan de kwaliteit van de ontvangende bodem + op de landbodem toetsing aan de functie volgens de door de gemeente vastgestelde functiekaart), maar ook gebiedsspecifiek (toetsing aan de vastgestelde locale maximale waarden). Artikel 63 schrijft dus

12 voor dat de leeflaag van dezelfde bodem- en functiekwaliteit moet zijn als de bodem waarop de GBT wordt aangelegd. Voor bermen en taluds van spoor- rijks- en provinciale wegen geldt een uitzonderingsregel, zoals opgenomen in artikel 63, lid 6, waarbij tot aan een fysieke afscheiding met een maximum van 10 meter vanaf de rand van de verharding of ballastbed een kwaliteit mag worden toegepast tot de maximale waarden bodemfunctieklasse industrie. Bij het toetsingskader voor grootschalige toepassingen schuif je de kern van de toepassing als het ware onder de bovenste 0,5 meter (=leeflaag) van het maaiveld. Voor landbodems mag in de overgangssituatie waarin de bestaande bodemkwaliteitskaart op grond van de Vrijstellingsregeling grondverzet nog wordt gebruikt, een leeflaag worden aangebracht die dezelfde kwaliteit heeft als de grond die op basis van deze kaart ook ter plaatse als bodem mag worden toegepast. Nu kunnen er situaties voorkomen waarbij toetsing aan de omliggende kwaliteit eerder voor de hand ligt. Een specifiek voorbeeld hierbij is het verondiepen van een put, waarin de zandwinning recent is gestopt. Volgens het algemene toetsingskader zou bij verondiepen de leeflaag moeten voldoen aan de nieuwe waterbodem die recent gecreã«erd is. Vanuit duurzaamheid is het aanbrengen van een leeflaag in een omgeving waarin de omliggende waterbodemkwaliteit van mindere kwaliteit is, niet gewenst. Over afzienbare tijd zal de leeflaag door sedimentatie, stroming en gebruik van het water een vergelijkbare kwaliteit hebben als de omliggende waterbodemkwaliteit. Specifiek in die situaties, die zich voornamelijk voordoen in oppervlaktewater, is het dan ook duurzamer om direct een leeflaag toe te passen met een kwaliteit van het nieuw te vormen sediment of sediment dat bijvoorbeeld door scheepvaartbewegingen vanuit de randen van de put op de leeflaag wordt afgezet. De nota van toelichting van het Besluit bodemkwaliteit heeft in hoofdstuk voorzien in deze situatie, door te stellen dat de kwaliteit mag voldoen aan de omliggende bodem. 29. Geldt het overgangsrecht voor werken nu voor individuele partijen of een geheel werk? Het overgangsrecht is bedoeld voor werken die reeds in uitvoering zijn bij inwerkingtreding van het Besluit bodemkwaliteit of waarvan de uitvoering aanvangt binnen een half jaar na inwerkingtreding en alle partijen die in dat werk worden toegepast. Sinds maart is bovengenoemd standpunt door het Rijk ingenomen ter nadere interpretatie van artikel 78 van het Besluit bodemkwaliteit. Er bestond namelijk veel onduidelijkheid of het overgangsrecht voor werken die conform het Bouwstoffenbesluit worden aangelegd geldt voor alle partijen die in dat werk worden aangebracht (tot maximaal 3 jaar na inwerkingtreding) of alleen voor die partijen die daadwerkelijk voorafgaand aan inwerkingtreding zijn gemeld bij het bevoegd gezag. Het eerste is dus het geval. Doelstelling van de overgangsbepaling is dat die werkzaamheden onder dezelfde voorwaarden voortgezet kunnen worden, ondanks de inwerkingtreding van het Besluit bodemkwaliteit. Dat betekent concreet dat ook partijen die voorafgaand aan inwerkingtreding nog niet zijn gemeld bij het bevoegd gezag, onder de voorwaarden van het Bouwstoffenbesluit toegepast kunnen worden in het werk. Er is een overgangstermijn van 3 jaar waarbinnen het werk onder de voorwaarden van het Bouwstoffenbesluit kan worden afgemaakt. De verwijzing naar de melding ex. Artikel 11, eerste lid, 18, tweede lid, of 21, tweede lid Bsb is in artikel 78 aangebracht om het bevoegd gezag een handvat te bieden waarmee kan worden getoetst of het werk reeds voorafgaand aan inwerkingtreding van het Bbk in aanleg was. Wanneer van deze overgangsbepaling gebruik wordt gemaakt dient elke individuele partij die wordt toegepast conform de regels van het Bouwstoffenbesluit conform die regels voorafgaand aan de toepassing in het werk rechtstreeks te worden gemeld bij het bevoegd gezag. Er zijn gevallen bekend waar in de uitvoeringspraktijk van het Bouwstoffenbesluit wordt gewerkt met paraplumeldingen, waarbij achteraf wordt gemeld welke concrete partijen zijn toegepast. Het Bouwstoffenbesluit biedt echter geen grondslag voor paraplumeldingen en achteraf melden. Het Bouwstoffenbesluit kent net als het Besluit bodemkwaliteit een meldingsverplichting per partij voorafgaand aan de toepassing. Op korte termijn wordt een aanvullende FAQ opgenomen rondom de combinatie van werken conform het Bouwstoffenbesluit en werken en grootschalige toepassingen conform het besluit bodemkwaliteit. Hierbij zal tevens aandacht worden gegeven aan in te zetten bewijsmiddelen. 30. Hoe weet u welk beleid (overgangsrecht, generiek of gebiedsspecifiek) sinds 1 juli 2008 in een bepaalde gemeente geldt? Als toepasser kunt u bij de gemeente waar de toepassing plaats vindt informeren welke beleid (overgangsrecht, generiek of gebiedsspecifiek beleid) per 1 juli aan de orde is. Via de website is op dit moment al zichtbaar welke gemeenten een bestaande bodemkwaliteitskaart hebben (en waarschijnlijk gebruik maken van het overgangsrecht) en welke nog geen kaart hebben (en dus terugvallen op het generieke beleid). In de toekomst zal meer informatie op deze website terug te vinden zijn.

13 (c) Copyright SenterNovem 2008 Dit PDF bestand is gegenereerd op: 13 augustus 2008 ( originele url )