Merel Hille Communicatiewetenschap Afstudeerproject Corporate Communicatie Social media use in organizations. 13 januari 2014 W.

Transcriptie

1 Running head:. EEN ONDERZOEK NAAR PERSOONLIJKHEIDSKENMERKEN EN DE BEHOEFTE AAN ZELFPRESENTATIE ALS VOORPELLERS VAN HET SOCIALE MEDIAGEBRUIK VAN WERKNEMERS Online ben ik op m n best, baas. Een onderzoek naar persoonlijkheidskenmerken en de behoefte aan zelfpresentatie als voorspellers van het sociale mediagebruik van werknemers. Merel Hille Communicatiewetenschap Afstudeerproject Corporate Communicatie Social media use in organizations 13 januari 2014 W. van Zoonen Universiteit van Amsterdam

2 Online ben ik op m n best, baas. Een onderzoek naar persoonlijkheidskenmerken en de behoefte aan zelfpresentatie als voorspellers van het sociale mediagebruik van werknemers. Samenvatting Tot op heden is in de wetenschap nog weinig bekend over de motieven voor werk gerelateerd sociaal media gebruik. Dit onderzoek had als doel om meer inzicht te creëren in de motieven voor werk gerelateerd sociaal mediagebruik door internetgebruikers aan de hand van de behoefte aan zelfpresentatie en de persoonlijkheidseigenschappen narcisme en eigenwaarde. Verwacht werd dat de behoefte aan zelfpresentatie en de persoonlijkheidseigenschappen narcisme en lage eigenwaarde zouden leiden tot meer werkgerelateerd sociaal media gebruik, en dat deze relatie zou worden gemodereerd door geslacht. Om deze verwachtingen te toetsen is een vragenlijst afgenomen onder N = 355 sociale media gebruikers. De data zijn geanalyseerd aan de hand van meervoudige regressie analyses. Uit de resultaten is gebleken dat de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en lage eigenwaarde niet leiden tot meer werkgerelateerd sociaal media gebruik. Daarnaast bleek geslacht de relatie tussen de onafhankelijke variabelen en de afhankelijke variabele niet te modereren. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de resultaten van dit onderzoek geen ondersteuning bieden voor de opgestelde hypothesen. 2

3 Online ben ik op m n best, baas. Een onderzoek naar persoonlijkheidskenmerken en de behoefte aan zelfpresentatie als voorspellers van het sociale mediagebruik van werknemers. 1. Inleiding Sociale media zijn een steeds belangrijkere rol gaan spelen in onze maatschappij (Van den Bighelaar & Akkermans, 2013; Wang, Tchernev, & Solloway, 2012). Van de internetgebruikers in Nederland gebruikt in % sociale netwerksites als Facebook en Twitter. Ook de professionele netwerksite LinkedIn is in gebruik toegenomen, namelijk van 20 procent naar 23 procent in het jaar 2012 (Van den Bighelaar & Akkermans, 2013). Deze populariteit van sociale netwerksites brengt steeds meer vragen met zich mee over het gebruik (Nadkarni & Hofmann, 2012). Voorgaand onderzoek naar sociaal media gebruik heeft zich tot nu toe voornamelijk gericht op motivatie door behoeftebevrediging, zoals de behoefte aan zelfpresentatie (Verhoeven, 2012; Wang, Tchernev, Solloway, 2012). Maar, naast behoeftebevrediging lijken ook andere factoren een belangrijke rol te spelen onder gebruikers. Onderzoek heeft aangetoond dat sociaal mediagedrag ook wordt bepaald door bepaalde persoonlijkheidskenmerken (Amichai-Hamburger & Vinitzky, 2010; Buffardi & Campbell, 2008; Correa, Hinsley & Zuniga, 2010; Krämer & Winter, 2008; Mehdizadeh, 2010; Ross, Orr, Sisic, Arseneault, Simmering, & Orr). Onder andere Mehdizadeh (2010) noemt de persoonlijkheidseigenschappen narcisme, eigenwaarde en zelfpresentatie als belangrijke kenmerken die in staat zijn het gebruik te beïnvloeden. Daarnaast heeft voorgaand onderzoek zich met name gericht op sociaal mediagebruik door consumenten (o.a. Joinson, 2008; Barker, 2009; Valenzuela et al., 2009). Echter, in mindere mate heeft onderzoek gekeken naar sociaal media gedrag door andere soorten gebruikers, zoals medewerkers in een werkgerelateerde context (Verhoeven, 2012). Aangezien in een onderzoek van Verhoeven (2012) wordt geïmpliceerd dat motieven van werknemers voor sociaal mediagebruik verschillen van die van consumenten, vraagt dit om het bestuderen van de motieven voor werkgerelateerd sociaal media gebruik. In dit onderzoek zal worden 3

4 gekeken naar de rol van behoefte aan zelfpresentatie, en de persoonlijkheidskenmerken narcisme en eigenwaarde bij werkgerelateerd sociaal media gebruik. Aangezien in eerder onderzoek naar voren is gekomen dat demografische gegevens, waaronder geslacht de relatie tussen behoefte aan zelfpresentatie, persoonskenmerken en sociaal media gebruik kunnen beïnvloeden (Manago et al., 2008; Park et al., 2009; Mediazadeh, 2010), wordt in dit onderzoek rekening gehouden met de modererende rol van geslacht in de relatie tussen behoefte aan zelfpresentatie, narcisme, eigenwaarde, en werkgerelateerd sociaal media gedrag. De onderzoeksvraag luidt als volgt: Wat is de invloed van de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde op het sociale mediagedrag van werknemers en welke rol speelt geslacht hierin? Dit onderzoek draagt bij aan de wetenschappelijke kennis over de motieven van medewerkers voor hun werkgerelateerd sociaal mediagebruik door de rol van persoonskenmerken en de behoefte aan zelfpresentatie empirisch te onderzoeken. Onderzoek naar motieven van media gebruik is belangrijk om communicatiegedrag te begrijpen. Daarnaast heeft dit in praktische zin belangrijke implicaties voor organisaties en medewerkers. Doordat medewerkers online over hun werk of organisatie praten beïnvloeden zij de online merkdialoog. Hiermee kunnen zij percepties van het merk beïnvloeden (Verhoeven, 2011). Door een beter inzicht in de motieven voor dit gedrag te creëren, kunnen organisaties beter inspelen op deze online merkdialoog. Bovendien krijgen bedrijven inzicht in factoren die gedrag van medewerkers kunnen bepalen waardoor zij dit proces kunnen beïnvloeden. Deze studie begint met een theoretische en contextuele achtergrond van de onderzoeksvraag. Bestaande literatuur over sociaal mediagebruik door werknemers en motieven om sociale media te gebruiken zullen eerst besproken worden. Vervolgens zullen de concepten zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde aan bod komen. Daarna zal de methodologie uiteengezet worden en worden de hypothesen beantwoord. Tot slot worden de conclusie en discussie besproken. 4

5 2. Theoretisch Kader Dit hoofdstuk gaat verder in op de theoretische achtergrond van de verschillende concepten die een rol spelen in dit onderzoek naar de invloed van de behoefte aan zelfpresentatie en de persoonlijkheidskenmerken narcisme en eigenwaarde op werkgerelateerd sociaal media gebruik. Op basis van bestaande literatuur en theorieën zullen verbanden worden gelegd tussen de concepten, en dit zal uiteindelijk leiden tot het vormen van hypothesen en een conceptueel model (zie figuur 1). 2.1 Werkgerelateerd sociaal media gebruik Met de opkomst van sociale media worden de traditionele massamedia steeds meer vervangen door het internet (Verhoeven, 2012). Het concept sociale media kan worden gedefinieerd als een groep van op internet gebaseerde toepassingen die voortbouwen op de ideologische en technologische grondslagen van Web 2.0., wat staat voor de creatie en uitwisseling van user-generated content (Kaplan & Haenlein, 2010). Zoals hierboven reeds werd genoemd hebben studies binnen het sociale media onderzoeksveld zich tot op heden voornamelijk gericht op het vaststellen van de motieven voor sociaal media gebruik door consumenten (o.a. Joinson, 2008; Barker, 2009; Valenzuela et al., 2009). Maar, er is nog weinig inzicht in de motieven voor het gebruik van sociale media door specifiekere groepen individuen, zoals medewerkers. Uit een onderzoek door Verhoeven (2012) is gebleken dat maar liefst één op de drie werknemers wel eens op sociale media schrijft over het werk dat ze doen, de organisatie waar ze werken, of de producten en diensten die de organisatie levert. Inhoudsanalyse heeft aangetoond dat ruim 20% van de tweets van werknemers gaan over het werk of de werkgever van de twitteraar. Het gebruik van sociale media door medewerkers is op deze wijze in staat om het organisatiemerk te beïnvloeden. Op sociale media kunnen gebruikers namelijk merkgerelateerde boodschappen ontwerpen en verspreiden zonder tussenkomst van een redactie (Verhoeven, 2012). Oftewel, op sociale media is er geen controle op de publicatie van berichten over een merk of organisatie door een individu. Een specifieke definitie van sociaal media gebruik in een werkgerelateerde context kan worden gevonden in een studie door Shao (2009). Onder werkgerelateerd sociaal media gebruik wordt verstaan de professionele, werkgerelateerde indrukken die gebruikers trachten achter te laten op sociale media. Dit sociale mediagedrag kan bijvoorbeeld gaan over de gebruikers zijn of haar werkzaamheden, over de organisatie waar de werknemer voor werkt, of zijn over zijn of haar werkgever (Verhoeven, 2012). Het gaat om het produceren en publiceren van werkgerelateerde content, zoals teksten, beelden, geluid en video (Shao, 2009). Door het 5

6 plaatsen van berichten op sociale media kunnen medewerkers de publieksagenda en de associaties van het publiek met het organisatiemerk beïnvloeden (Verhoeven, 2012). Omdat gebruikers het organisatiemerk kunnen beïnvloeden is het waardevol voor organisaties om meer inzicht te creëren in de motieven van werkgerelateerd scoiaal media gebruik. Deze nieuwe inzichten kunnen bijdragen aan het controleren of beïnvloeden van de online merkdialoog, en wellicht op een positieve manier worden gestuurd. Aangezien onderzoek zich tot op heden voornamelijk heeft gericht op de motieven van sociaal media gebruik door consumenten (o.a. Joinson, 2008; Barker, 2009; Valenzuela et al., 2009), zal deze kennis worden gebruikt om verwachtingen te scheppen over werkgerelateerd sociaal media gebruik. Hieronder zullen enkele motieven voor sociaal media gebruik worden besproken. 2.2 Behoeftebevrediging bij werkgerelateerd sociaal media gebruik Sociaal media gebruik wordt in de literatuur vaak verklaard in termen van behoeftebevrediging. Een theorie die dit gedrag voorspelt en verklaard op het gebied van motivatie door behoeftebevrediging is de Uses and Gratifications theorie (U&G theorie: Katz, Blumler & Gurevitch, 1974) Uses and Gratifications Theorie Om te verklaren waarom individuen berichten op sociale media plaatsen wordt vaak gebruik gemaakt van de U&G theorie (Katz, Blumler, & Gurevitch, 1974). De U&G theorie stelt dat gebruikers bepaalde media selecteren en gebruiken om specifieke behoeften te bevredigen (Katz, Blumler, & Gurevitch, 1974). Een van deze behoeften is het construeren en presenteren van de persoonlijke en professionele identiteit van individuen (Raacke & Bonds- Raacke, 2008). Internetgebruikers hebben de behoefte om controle uit te oefenen op de indrukken die zij achterlaten om bepaalde doelen te verwezenlijken (Verhoeven, 2012) of om hun zelfbeeld te verbeteren (Kaplan & Haenlein, 2010). Zij hebben er belang bij dat zij gezien worden als slim, toegewijd en veel belovend. Internetgebruikers hebben dus om verschillende redenen de behoefte om zichzelf te presenteren en deze behoefte zou gegratificeerd kunnen worden door middel van sociaal mediagebruik. Zo heeft onderzoek aangetoond dat door middel van Facebook gebruik, de meeste gratificaties van gebruikers worden bevredigd, zoals contact onderhouden met vrienden, vermaak, verhogen van de eigen status en informatie (Park et al., 2009). Uit onderzoek door Quan-Haase en Young (2010) 6

7 blijkt eveneens dat Facebook voornamelijk wordt gebruikt om lol te maken, op de hoogte te blijven van de activiteiten in zijn of haar omgeving, of om zichzelf op een bepaalde manier te presenteren naar de buitenwereld toe De rol van behoefte aan zelfpresentatie bij werkgerelateerd sociaal media gebruik Een reden waarom we onszelf presenteren en een bepaalde impressie bij anderen willen achterlaten, is het construeren van een bepaalde identiteit van onszelf (Hogan, 2010). Een concept dat het construeren van een identiteit door middel van zelfpresentatie verklaart is self-enhancement (Seidman, 2012). Self-enhancement gaat om het verlangen van mensen om zich goed over zichzelf te voelen en hun eigenwaarde te verhogen. Mensen hebben de behoefte om zichzelf als competent, geliefd en getalenteerd te zien. Anderen ervan te overtuigen dat we over bepaalde positieve kwaliteiten en eigenschappen beschikken is een manier om onszelf te overtuigen. Dit geeft mensen vervolgens een goed gevoel over zichzelf. Gesteld kan worden dat mensen trachten om goede impressies bij anderen achter te laten om zichzelf een goed gevoel te geven (Seidman, 2012). Een meta-analyse door Nadkarni en Hoffman (2012) heeft aangetoond dat Facebook gebruik wordt voorspeld door de behoefte aan zelfpresentatie. Facebook profielen zijn een reflectie van het publieke persoon, welke dus wordt gevormd door de behoefte aan zelfpresentatie. Deze behoefte blijkt een voorspeller te zijn van het specifieke gedrag van Facebook gebruikers, zoals de keuze voor een profiel foto, het aantal online vrienden, of de berichten die mensen plaatsen. Deze zaken zullen in overeenstemming zijn met de vorming van de gebruiker zijn of haar gewenste impressie. Daarnaast heeft onderzoek door Seidman (2012) eveneens bewijs gevonden voor de invloed van de behoefte aan zelfpresentatie op Facebook gebruik. Individuen die hoger scoorden op behoefte aan zelfpresentatie bleken actiever te zijn op Facebook en meer berichten te plaatsen dan mensen die laag scoorden op behoefte aan zelfpresentatie. Wanneer we deze kennis over de behoefte aan zelfpresentatie en sociaal media gebruik onder consumenten in een werkgerelateerde context plaatsen, zou dit betekenen dat mensen met een hoge behoefte aan zelfpresentatie ook meer werkgerelateerd sociaal media gedrag zouden vertonen. Indien de behoefte aan zelfpresentatie bij een individu hoog is, zou het logischerwijs aannemelijk zijn dat deze persoon niet alleen over zijn of haar persoonlijke leven op sociale media zou berichten, maar ook over andere aspecten van het leven zoals zijn of haar werk. Een hoge behoefte aan zelfpresentatie zou dus naar verwachting leiden tot meer werkgerelateerd sociaal media gebruik, in vergelijking tot een lage behoefte aan 7

8 zelfpresentatie. Hieruit volgt de volgende hypothese: H1: Behoefte aan zelfpresentatie is positief gerelateerd aan werkgerelateerd sociaal media gebruik. Naast motieven tot zelfpresentatie van gebruikers van sociale media, heeft ook de persoonlijkheid invloed op sociaal media gedrag (o.a. Correa et al., 2010). 2.3 De rol van persoonlijkheidseigenschappen bij werkgerelateerd sociaal media gebruik Voorgaande studies hebben het verband aangetoond tussen de persoonlijkheid van gebruikers en hun gedrag online (o.a. Correa et al, 2010). Volgens Amichai-Hamburger (2002) is de persoonlijkheid zelfs één van de belangrijkste factoren in het verklaren van online gedrag. Meer specifiek is gebleken dat de persoonlijkheid invloed heeft op sociaal media gebruik. Zo suggereerden Ross et al. (2009) dat Facebook gebruik gerelateerd is aan de persoonlijkheid. Aan de hand van het Five Factor Model, een model die persoonlijkheidseigenschappen opdeelt in vijf dimensies (extraversie, neuroticisme, mildheid, oderlijkheid en autonoom) werd middels zelfrapportage onderzocht welke persoonlijkheidseigenschappen een rol spelen bij het gebruik van Facebook. Hieruit bleek dat de persoonlijkheidseigenschappen extraversie en neuroticisme invloed hebben op het gedrag van Facebook gebruikers. Correa et al. (2010) vonden dat extraversie, autonomiteit en neuroticisme gerelateerd waren aan sociaal media gebruik. Bovendien werd in een onderzoek door Amichai-Hamburger en Vinitzky (2010) aan de hand van meer objectieve criteria vastgesteld dat alle vijf de persoonlijkheidseigenschappen afkomstig uit het Five-Factor-Model invloed uitoefenen op Facebook gebruik De rol van narcisme bij werkgerelateerd sociaal media gebruik Binnen het Five-Factor-Model kan iedere dimensie worden gezien als een overkoepelende categorie voor verschillende meer specifiekere persoonlijkheidseigenschappen. Zo geldt dit ook voor de dimensie extraversie-introversie (Correa et al., 2010). Binnen deze categorie vallen onder andere de specifiekere eigenschappen narcisme en eigenwaarde. Aangezien deze persoonlijkheidseigenschappen in eerder onderzoek zijn gerelateerd aan de behoefte tot zelfpresentatie (Buffardi & Campbell, 2010), is het aannemelijk dat deze eigenschappen ook gerelateerd zijn aan meer sociaal media gebruik. Studies hebben dan ook aangetoond dat narcisme en lage eigenwaarde belangrijke voorspellers zijn van sociaal media gebruik 8

9 (Buffardi & Campbell, 2010; Mehdizadeh, 2010). Narcisme is een persoonlijkheidskenmerk dat getypeerd wordt door een opgeblazen zelfbeeld. Narcisten zijn er van overtuigd dat ze speciaal en uniek zijn (Bergman, Fearrington, Davenport, & Bergman, 2010), en hebben behoefte aan aandacht en bewondering (Mehdizadeh, 2010). Narcisme is een continuüm, waarbij ieder mens zich op een bepaald punt van deze schaal bevind. Mensen die hoog scoren op narcisme hebben de behoefte om continu in het middelpunt van de aandacht te staan en zullen elke gelegenheid aangrijpen om zichzelf te promoten (Carpenter, 2012). Tevens is bekend dat narcisten niet in staat zijn zelf hun eigenwaarde te reguleren en zijn daarom afhankelijk van externe bronnen voor bevestiging. (Campbell, Rudich, & Sedikides, 2002). Sociale media lijken een ideale setting te bieden voor deze behoefte aan zelf promotie ten einde aandacht en bevestiging te krijgen. Publiceren op sociale media zou aantrekkelijk zijn voor narcisten omdat zij zelf kunnen bepalen hoe zij zich presenteren, het bevredigt de drang naar aandacht en bevordert oppervlakkige relaties (Buffardi & Campbell, 2008). Verschillende onderzoeken hebben dan ook bewijs gevonden dat gebruikers die hoger scoren op narcisme vaker sociale media gebruiken, in tegenstelling tot gebruikers die lager scoren op narcisme (Bergman et al., 2010; Buffardi & Campbell, 2008; Mehdizadeh, 2010). In een onderzoek door Buffardi en Campbell (2008) werden Facebook webpagina s gecodeerd op verschillende inhoudelijke kenmerken en gerelateerd aan de mate van narcisme van de gebruiker, verkregen via zelfrapportage. Hieruit bleek dat narcisme een voorspeller was van meer sociale activiteiten in de online gemeenschap. Ander onderzoek heeft eveneens op basis van inhoudsanalyse van facebook pagina s en scores op narcisme via zelf rapportage aangetoond dat individuen die hoger scoren op narcisme zijn gerelateerd aan meer online activiteit op facebook (Mehdizadeh, 2010). In de context van werkgerelateerd sociaal media gebruik zou het aannemelijk zijn dat narcistische individuen niet alleen actiever zijn op sociale media op persoonlijk vlak, maar ook op werkgerelateerd vlak. Logischerwijs zou een narcistische persoonlijkheid zich niet beperken tot het profileren van enkel en alleen de eigen persoon op sociale media, maar zouden werkgerelateerde aspecten hier ook voor worden gebruikt. Oftewel, personen die hoger scoren op narcisme zouden naar verwachting ook meer werkgerelateerd sociaal media gedrag vertonen dan personen die lager scoren op narcisme. De tweede hypothese luidt dan ook als volgt: H2: Narcisme is positief gerelateerd aan werkgerelateerd sociaal media gebruik. 9

10 2.3.2 De rol van eigenwaarde bij werkgerelateerd sociaal media gebruik Een andere persoonlijkheidseigenschap welke in de literatuur wordt genoemd als motivator voor internetgebruik is eigenwaarde (Joinson, 2003). Meer specifiek wordt de mate van eigenwaarde gezien als een voorspeller voor sociaal media gebruik. In het onderzoeksveld bestaat tot op heden geen overeenstemming over de mate waarin het niveau van eigenwaarde leidt tot meer of minder sociaal media gebruik (Zywica & Danowski, 2008). In dit onderzoek zullen we onze verwachtingen baseren op de armen worden rijker hypothese, oftewel sociale compensatie (Valkenburg et al., 2005). In andere woorden, gebruikers proberen hun online populariteit te vergroten ter compensatie van hun lage populariteit offline. Verschillende onderzoeken hebben bewijs gevonden dat sociale media gebruikers met een lage mate van eigenwaarde inderdaad gerelateerd zijn aan meer online activiteit (o.a. Valkenburg et al., 2006; Steinfield et al., 2008). Mehdizadeh (2010) vond op basis van inhoudsanalyse van facebookpagina s en zelfrapportage van de mate van eigenwaarde, dat gebruikers met lage eigenwaarde meer actief waren op facebook. Daarnaast bleek dat sociaal media gebruikers met lage eigenwaarde meer voordeel haalden uit het gebruik van sociale media op het gebied van sociaal kaptiaal dan gebruikers met hoge eigenwaarde. Oftewel, gebruikers met lage eigenwaarde wisten door middel van het gebruik van sociale media meer voordeel te halen in onder andere gemeenschapsactiviteiten, sociale steun en participatie (Steinfield et al., 2008). Bovendien werd gevonden dat gebruikers die minder populair waren offline, minder eigenwaarde hadden, en ernaar streven om populairder te zijn op facebook (Zywica & Danowski, 2008). Om hun online populariteit te verhogen bleken zij activer te zijn op facebook. Wanneer we zouden kijken naar een werkgerelateerde context, zou het aannemelijk zijn dat lage eigenwaarde eveneens een positieve invloed zou hebben op werkgerelateerd sociaal media gebruik, en niet alleen op sociaal media gebruik door consumenten. Verwacht wordt dat personen met lage eigenwaarde hun zelfbeeld niet alleen zouden willen verbeteren via sociale media in een persoonlijke context, maar ook in andere contexten zoals bijvoorbeeld een werkgerelateerde context. Lage eigenwaarde zou logischerwijs eveneens resulteren in de behoefte aan zelfpresentatie in een werkgerelateerde context en niet alleen op persoonlijk vlak. Dus, lage eigenwaarde zou leiden tot meer werkgerelateerd sociaal media gebruik. De derde hypothese luidt dan ook als volgt: H3: Lage eigenwaarde is positief gerelateerd aan werkgerelateerd sociaal media gebruik. 10

11 2.4 De modererende invloed van geslacht Onderzoek naar de motieven voor sociaal media gebruik onder consumenten heeft aangetoond dat deze kunnen verschillen tussen mannen en vrouwen (Manago et al., 2008). Gebleken is dat demografische gegevens zoals geslacht, de relatie tussen motieven voor sociaal media gebruik en het gedrag kunnen beïnvloeden (o.a. Manago et al., 2008; Correa et al., 2009; Park et al., 2009; Mehdizadeh, 2010). Zo is onder andere gebleken dat mannen narcistischere persoonlijkheidstrekken vertonen dan vrouwen, meer behoefte hebben aan zelfpresentatie, en bij een lage eigenwaarde meer behoefte hebben aan zelfpresentatie (Manago et al., 2008; Correa et al., 2009; Park et al., 2009; Mehdizadeh, 2010). Dit zou onder andere kunnen worden verklaard doordat mannen meer behoefte hebben aan macht en status dan vrouwen, resulterend in strategieën om dit te beïnvloeden en/of te verhogen (Manago et al, 2008). Zoals eerder besproken zijn de sociale media een uitstekend kanaal om een bepaald imago naar de sociale omgeving toe te construeren (Hogan, 2010). Deze verschillen in motieven tussen mannen en vrouwen betekent dat de relatie tussen de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en lage eigenwaarde enerzijds en sociaal media gebruik sterker zou zijn onder mannen dan onder vrouwen. Wanneer de verschillen in de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde en sociaal media gebruik in een werkgerelateerde context wordt geplaatst, kunnen we ervan uitgaan dat werkgerelateerd sociaal media gedrag op dezelfde wijze door geslacht wordt beïnvloed als sociaal media gebruik door consumenten. Het is aannemelijk dat de behoefte aan zelfpresentatie onder mannen niet alleen groter is dan vrouwen in een persoonlijke context, maar ook op het gebied van werkgerelateerd sociaal media gebruik. Naar aanleiding hiervan verwachten wij dan ook dat geslacht de relatie tussen de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde enerzijds en werkgerelateerd sociaal media gebruik anderzijds beïnvloeden. Meer specifiek gaan we er vanuit dat de relatie tussen de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde en werkgerelateerd sociaal media gebruik sterker is voor mannen dan voor vrouwen. De vierde hypothese luidt als volgt: H4: De relatie tussen behoefte aan zelfpresentatie, narcisme, eigenwaarde en werkgerelateerd sociaal media gebruik is sterker voor mannen dan voor vrouwen. 11

12 Figuur 1 Conceptueel model. 12

13 3. Methoden 3.1 Design Om te onderzoeken of de behoefte aan zelfpresentatie en de persoonlijkheidseigenschappen narcisme en eigenwaarde invloed hebben op werkgerelateerd sociaal media gebruik, is gebruik gemaakt van een vragenlijst. Met behulp van een vragenlijst kunnen inzichten worden verkregen in onder andere persoonlijkheidskenmerken en gedrag door middel van zelfrapportage. Op deze manier kunnen correlaties worden aangetoond, echter, het is niet mogelijk om op basis hiervan causale conclusies te trekken. 3.2 Procedure Respondenten werden via benaderd om deel te nemen aan het onderzoek. In de werd een korte beschrijving gegeven van de onderzoeksdoelen. In de beschrijving stond genoeg informatie op basis waarvan de genodigden konden bepalen of zij mee wilden doen, maar gaf tegelijkertijd het ware doel van het onderzoek niet weg. Daarnaast werd aangegeven dat deelname aan het onderzoek vrijwillig en anoniem was, en dat het onderzoek werd uitgevoerd door studenten van de Universiteit van Amsterdam. Nadat men toestemming hadden gegeven voor deelname begon de vragenlijst. Allereerst werd de respondenten gevraagd antwoord te geven op een aantal algemene vragen, zoals geslacht, leeftijd en hoogst genoten opleiding. Daarna kregen de respondenten een aantal vragen over hun werk en hun sociaal media gebruik. Daarna volgden reeksen met stellingen met betrekking tot de persoonlijkheidskenmerken narcisme, eigenwaarde en zelfpresentatie waarbij de respondenten gevraagd werd in hoeverre de stellingen op hen van toepassing zouden zijn (zie appendix A voor de exacte stellingen). Het invullen van de vragenlijst nam ongeveer 15 minuten in beslag. Na afloop werden respondenten bedankt voor hun bijdrage aan het onderzoek. Het was voor respondenten mogelijk om hun adres op te geven indien zij op de hoogte wilden worden gehouden van het onderzoek, eventueel om uiteindelijke onderzoeksresultaten of conclusies te kunnen ontvangen. Bovendien bestond er de mogelijkheid voor de respondenten om contact te zoeken met de onderzoekers voor vragen over het onderzoek. 3.3 Respondenten Ongeveer 335 mensen werden gecontacteerd om deel te nemen aan het onderzoek. Potentiele deelnemers werden benaderd via verschillende bedrijven waaronder de ING bank, Amsterdam Museum, MVGM, of waren afkomstig uit het sociale netwerk van de 13

14 onderzoekers. Er werden twee voorwaarden gesteld tot deelname aan het onderzoek. Men moest minimaal 32 uur per week werken en geregistreerd zijn bij één van de sociale netwerksites Facebook of LinkedIn. 204 respondenten bleken te voldoen aan de selectiecriteria en bereid te zijn om mee te doen aan het onderzoek. Van de 204 respondenten die begonnen aan de vragenlijst heeft een totaal van 155 respondenten het hele onderzoek voltooid, en zijn opgenomen in de onderzoeksample. Binnen de uiteindelijke sample (N = 155) waren het aantal mannen en vrouwen vrij gelijkmatig verdeeld (40% mannen). De gemiddelde leeftijd van de respondenten was 35 jaar (M = 34,70; SD = 11,42). De respondenten waren relatief hoog opgeleid (28% WO, 45% HBO, 27% overige opleidingen). 3.4 Meetinstrumenten Om de invloed van de persoonlijkheidskenmerken narcisme, eigenwaarde en zelfpresentatie op werkgerelateerd sociaal media gebruik te meten zijn voor iedere onafhankelijke variabele en voor de afhankelijke variabele verschillende items gebruikt. De afhankelijke variabele werkgerelateerd sociaal media gebruik is gemeten aan de hand van vijf items, afkomstig uit het onderzoek door Verhoeven (2012). De items meten de mate waarin medewerkers berichten plaatsen op sociale media met betrekking tot verschillende aspecten van hun werk. Meer specifiek wordt gemeten in hoeverre de respondenten berichten op sociale media plaatsen over de volgende vijf werkgerelateerd aspecten De functie die ik binnen mijn organisatie bekleed, Mijn organisatie, Producten of diensten van mijn organisatie, Mijn vakgebied, Projecten waar mijn organisatie aan werkt. De vijf items zijn allen gemeten op een zeven-punts Likert schaal, variërend van 1 = helemaal mee eens tot 7 = helemaal mee oneens. Uit de factoranalyse bleek dat alle items op dezelfde factor laadden en door middel van een betrouwbaarheidsanalyse is vast gesteld dat de factor betrouwbaar is (EV = 2,38; R 2 = 0,48; α = 0,88; M = 29,64; SD = 7,29). Zie tabel 1 voor een volledig overzicht. 14

15 Tabel 1 Geroteerde componenten-matrix van de componenten van werkgerelateerd social media gebruik, eigenwaarde, proportie verklaarde variantie en de Cronbach s alpha. Stellingen Ik bericht op sociale media over de functie die ik binnen mijn 0,90 organisatie bekleed Ik bericht op sociale media over mijn organisatie 0,89 Ik bericht op sociale media over producten en diensten van 0,86 mijn organisatie Ik bericht op sociale media over mijn vakgebied 0,84 Ik bericht op sociale media over projecten waar mijn 0,74 organisatie aan werkt Eigenwaarde 2,38 Proportie verklaarde variantie 0,48 Cronbach s alpha 0,88 De onafhankelijke variabele zelfpresentatie is gemeten aan de hand van zeven items, afkomstig uit de self-presentation tactic scale (Lee et al., 1999). Respondenten werden gevraagd aan te geven in hoeverre de volgende stellingen op hen van toepassing waren, bijvoorbeeld: Ik heb de behoefte om anderen te vertellen over mijn goede kwaliteiten (zie bijlage A). Een principale componenten analyse toonde aan dat alle items op dezelfde factor laadden en een betrouwbaarheidsanalyse toonde aan dat deze factor betrouwbaar is (EV = 1,92; R 2 = 0,28; α = 0,88; M = 26,80; SD = 8,07). Zie tabel 2 voor een volledig overzicht. 15

16 Tabel 2 Geroteerde componenten-matrix van de componenten van zelfpresentatie, eigenwaarde, proportie verklaarde variantie en de Cronbach s alpha. Stellingen Ik heb de behoefte om anderen te vertellen over mijn goede 0,92 kwaliteiten Ik heb de behoefte om meningen te uiten die anderen zullen 0,90 waarderen Ik heb de neiging om positieve dingen te benadrukken 0,87 wanneer anderen deze niet bemerken Ik heb de behoefte om mensen te vertellen over mijn goede 0,23 prestaties Wanneer ik met een groep aan een project werk voel ik de 0,12 behoefte om mijn bijdrage groter te laten lijken dan het is Wanneer ik een taak met succes volbreng heb ik de 0,40 behoefte om naar anderen te overdrijven hoe belangrijk de taak was Wanneer ik een taak met succes volbreng heb ik de 0,30 behoefte om naar anderen te overdrijven hoe belangrijk de taak was Eigenwaarde 1,92 Proportie verklaarde variantie 0,28 Cronbach s alpha 0,88 De tweede onafhankelijke variabele narcisme is gemeten aan de hand zeven items, gebaseerd op de Narcissism Personality Inventory (NPI) (Ames, Rose & Anderson, 2006). Respondenten werden gevraagd aan te geven in hoeverre de volgende stellingen op hen van toepassing waren, bijvoorbeeld: Ik sta graag in het middelpunt van de aandacht (zie bijlage A). De zeven items zijn allen gemeten op een zeven-punts Likert schaal, variërend van 1 = helemaal mee eens tot 7 = helemaal mee oneens. De items laadden allemaal op één factor en bleken betrouwbaar te zijn (EV = 3,28; R 2 = 0,47; α = 0,84; M = 20,80; SD = 9,03). Zie tabel 3 voor een volledig overzicht. 16

17 Tabel 3 Geroteerde componenten-matrix van de componenten van narcisme, eigenwaarde, proportie verklaarde variantie en de Cronbach s alpha. Stellingen Ik sta graag in het middelpunt van de aandacht 0,78 Ik vind mezelf bijzonder 0,78 Ik heb de neiging om op te vallen als ik de kans krijg 0,77 Iedereen vindt het leuk om mijn verhalen te horen 0,61 Ik sta niet graag in het middelpunt van de aandacht -0,83 Ik ben meer bekwaam dan andere mensen 0,36 Ik ben een fantastisch persoon 0,54 Eigenwaarde 3,28 Proportie verklaarde variantie 0,47 Cronbach s alpha 0,84 De derde onafhankelijke variabele eigenwaarde is gemeten aan de hand acht items, afkomstig uit de Self-esteem scale (Rosenberg, 1965). Respondenten werden gevraagd aan te geven in hoeverre de volgende stellingen op hen van toepassing waren, bijvoorbeeld: Over het algemeen ben ik tevreden met mezelf (zie bijlage A). De acht items zijn allen gemeten op een zeven-punts Likert schaal, variërend van 1 = helemaal mee eens tot 7 = helemaal mee oneens. Uit de factoranalyse bleek dat alle items op dezelfde factor laadden en door middel van een betrouwbaarheidsanalyse is vast gesteld dat de factor betrouwbaar is (EV = 4,70; R 2 = 0,78; α = 0,83; M = 32,26; SD = 5,15). Zie tabel 4 voor een volledig overzicht. 17

18 Tabel 4 Geroteerde componenten-matrix van de componenten van eigenwaarde, eigenwaarde, proportie verklaarde variantie en de Cronbach s alpha. Stellingen Over het algemeen ben ik tevreden met mezelf 0,37 Soms denk ik dat ik nergens goed voor ben 0,87 Ik heb het gevoel dat ik een aantal goede kwaliteiten heb 0,81 Ik ben in staat om dingen net zo goed te doen als de meeste 0,19 mensen Ik heb het gevoel dat ik niet veel heb om trots op te zijn 0,81 Ik voel zeker wel eens nutteloos 0,85 Eigenwaarde 4,70 Proportie verklaarde variantie 0,78 Cronbach s alpha 0,83 4. Resultaten De resultaten van dit onderzoek worden vermeld aan de hand van univariate, bivariate en multivariate analyses. 4.1 Univariate analyses Werkgerelateerd sociaal mediagebruik blijkt over het algemeen bovengemiddeld hoogte zijn (M = 4,16; SD = 1,81). Van de twee persoonlijkheidskenmerken narcisme en eigenwaarde wordt er gemiddeld hoger gescoord op eigenwaarde (M = 5,38; SD = 0,92) dan narcisme (M = 4,23; SD = 1,04). Gemiddelde behoefte aan positieve zelfpresentatie onder de respondenten blijkt gemiddeld te zijn (M = 3,83; SD = 1,15). Een volledig overzicht van de beschrijvende statistieken is terug te vinden in tabel 5. 18

19 Tabel 5 Overzicht van het gemiddelde, de standaarddeviatie en de scheefheid van de variabelen. Variabelen M SD Skewness WSMG Zelfpresentatie Narcisme 4,16 3,83 4,23 1,81 1,15 1,04-0,27 0,11-0,05 Eigenwaarde 5,38 0,92-0, Bivariate analyses Onderlinge correlaties tussen de onafhankelijke variabelen en de afhankelijke variabele zijn vastgesteld aan de hand van Pearson s Correlations. Tussen de afhankelijke variabele werkgerelateerd sociaal media gebruik en de drie onafhankelijke variabelen werd zoals verwacht een significante correlatie gevonden voor zelfpresentatie (r = 0,16; p = 0,047), maar in tegenstelling tot de verwachtingen niet voor narcisme (r = 0,08, p > 0,05) en eigenwaarde (r = -0.01; p > 0,05). Vervolgens is gekeken naar de correlaties tussen de onafhankelijke variabelen. Significante correlaties werden gevonden tussen alle onafhankelijke variabelen onderling, namelijk tussen eigenwaarde en zelfpresentatie (r = -0,22; p = 0,007), tussen eigenwaarde en narcisme (r = 0,30; p = 0,000) en tussen narcisme en zelfpresentatie (r = 0,38; p = 0,000). Voor een overzicht van alle correlaties, zie tabel 6. Tabel 6 Correlaties tussen de variabelen. Variabelen WSMG 2. Zelfpresentatie 0,16* 3. Narcisme 0,08 0,38** 4. Eigenwaarde -0,01-0,22** 0,30** Noot. Significantie aangeduid met * = p < 0,05; ** = p < 0,01. 19

20 4.3 Multivariate analyses Voor de eerste en tweede hypothese verwachtten we dat de behoefte aan zelfpresentatie en narcisme een positief effect zou hebben op werkgerelateerd sociaal media gebruik. Voor de derde hypothese verwachtten we dat eigenwaarde een negatief effect zou hebben op werkgerelateerd sociaal media gebruik. Oftewel, mensen die hoger scoren op de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en lager op eigenwaarde gebruiken meer werkgerelateerde sociale media. Om deze verwachting te toetsen hebben we een meervoudige regressie analyse uitgevoerd. In de regressie analyse gold zelfpresentatie als de onafhankelijke variabele, en werkgerelateerd sociaal media gebruik als de afhankelijke variabele. Uit de resultaten blijkt dat zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde geen significante voorspellers zijn van werkgerelateerd sociaal media gebruik, F(3,151) = 1,37; ns. Dit betekent dat het regressie model niet bruikbaar is om werkgerelateerd sociaal media gebruik te voorspellen aan de hand van behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde. Het blijkt dat de mate van behoefte aan zelfpresentatie marginaal leidt tot meer werkgerelateerd sociaal media gebruik, b* = 0,29; t = 1,70; p = 0,090. Dit is in overeenstemming met de eerste hypothese. Echter, de resultaten tonen ook aan dat er geen significant verband bestaat tussen narcisme en werkgerelateerd sociaal media gebruik (b* = 0,03; t = 0,15; ns) en ook niet tussen eigenwaarde en werkgerelateerd sociaal media gebruik (b* = 0,04; t = 0,26; ns). Dit betekent dat er geen bewijs gevonden is ter bevestiging van hypothese 2 en 3. Oftewel, de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde zijn samen geen significante voorspellers van werkgerelateerd sociaal media gebruik. Zie tabel 7 voor een overzicht van de regressie analyse. 20

21 Tabel 7 Meervoudige regressie analyse voor narcisme, eigenwaarde en zelfpresentatie en werkgerelateerd sociaal media gebruik (N = 155). B SE β t Constante Zzelfpresentatie Znarcisme 4,16 0,28 0,03 0,15 0,17 0,17 0,16 0,01 28,77 1,70 0,15 Zeigenwaarde 0,04 0,07 0,02 0,26 Noot. R 2 = 0,03 F = 1,37 Significantie aangeduid met * = p < 0,10; ** = p < 0, Moderatie analyses Om moderatie door geslacht te toetsen zijn regressie analyses uitgevoerd. Ter voorbereiding voor de regressie analyses zijn de onafhankelijke variabelen narcisme, eigenwaarde, zelfpresentatie, en de moderator geslacht gestandaardiseerd. Daarnaast zijn interactie variabelen geconstrueerd tussen de drie onafhankelijke variabelen en de moderator. Voor de vierde hypothese verwachtten we dat geslacht het verband tussen zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde, werkgerelateerd sociaal media gebruik zou beïnvloeden. Meer specifiek betekent dit dat de invloed van narcisme, eigenwaarde en zelfpresentatie op werkgerelateerd sociaal media gebruik sterker zou zijn voor mannen dan voor vrouwen. Om het potentiele moderatie effect van geslacht te onderzoeken, hebben we een serie van lineaire regressies uitgevoerd. In de regressie analyses gold werkgerelateerd sociaal media gebruik als afhankelijke variabele. Als voorspellers hebben we één voor één zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde en ingevoerd samen met de interactie tussen geslacht en de bijbehorende onafhankelijke variabele (bijvoorbeeld: zelfpresentatie*geslacht). Uit de resultaten van de regressie analyses bleek dat de interactie tussen geslacht en zelfpresentatie geen significante toename in variantie verklaarde in werkgerelateerd sociaal media gebruik, F(3,151) = 1,29; ns. (zie tabel 8). Dit betekent dat geslacht geen modererende rol heeft in het effect van behoefte aan zelfpresentatie op werkgerelateerd sociaal media gebruik. Daarnaast bleek uit de regressie analyse dat de interactie tussen geslacht en narcisme eveneens geen significante 21

22 toename in variante verklaarde in werkgerelateerd sociaal media gebruik F(3,151) = 1,23; ns. (zie tabel 9). Dit betekent dat geslacht ook geen modererende rol heeft in het effect van narcisme op werkgerelateerd sociaal media gebruik. Bovendien liet de regressie analyse zien dat de interactie tussen geslacht en eigenwaarde geen significante toename in variantie verklaarde in werkgerelateerd sociaal media gebruik F(3, 151) = 1,29; ns. (zie tabel 10). Dit betekent dat geslacht opnieuw geen modererende rol heeft in het effect van eigenwaarde op werkgerelateerd sociaal media gebruik. Geslacht heeft geen modererende werking op het effect van alle drie de onafhankelijke variabelen op werkgerelateerd sociaal media gebruik. Oftewel, in tegenstelling tot onze verwachtingen bleek dat de invloed van zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde op werkgerelateerd sociaal media gebruik niet sterker is voor mannen dan voor vrouwen. Tabel 8 Enkelvoudige regressie analyses voor de interactie tussen zelfpresentatie en geslacht voor werkgerelateerd sociaal media gebruik (N = 155). B SE β t Constante Zzelfpresentatie Zgeslacht 4,15 0,20 0,17 0,15 0,16 0,15 0,07 0,09 28,77 0,03 0,12 Zzelfpresentatie*Zgeslacht -0,12 0,17-0,06 0 F = 1,29 R 2 = 0,03 Significantie aangeduid met * = p < 0,10; ** = p < 0,05. 22

23 Tabel 9 Enkelvoudige regressie analyses voor de interactie tussen narcisme en geslacht voor werkgerelateerd sociaal media gebruik (N = 155). B SE β t Constante Znarcisme Zgeslacht 4,15 0,18 0,22 0,15 0,15 0,15 0,10 0,12 28,58 1,23 1,53 Znarcisme*Zgeslacht -0,10 0,15-0,05-0,64 F = 1,23 R 2 = 0,02 Significantie aangeduid met * = p < 0,10; ** = p < 0,05. Tabel 10 Enkelvoudige regressie analyses voor de interactie tussen eigenwaarde en geslacht voor werkgerelateerd sociaal media gebruik (N = 155). B SE β t Constante Zeigenwaarde Zgeslacht 4,16-0,01 0,21 0,15 0,15 0,15-0,01 0,11 28,71-0,06 1,43 Zeigenwaarde*Zgeslacht -0,20 0,15-0,11-1,37 F = 1,29 R 2 = 0,03 Significantie aangeduid met * = p < 0,10; ** = p < 0,05. 23

24 5. Conclusie en discussie In dit hoofdstuk wordt op basis van de resultaten de onderzoeksvraag beantwoord. Hierbij worden mogelijke verklaringen gegeven voor resultaten. Tevens worden de beperkingen van dit onderzoek besproken en worden aanbevelingen gedaan voor vervolgonderzoek. 5.1 Conclusie Het doel van deze studie was om te onderzoeken of de behoefte aan zelfpresentatie, en de persoonlijkheidskenmerken narcisme en eigenwaarde invloed hebben op werkgerelateerd sociaal media gebruik. De onderzoeksvraag luidde als volgt: Wat is de invloed van de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde op het sociale mediagedrag van werknemers en welke rol speelt geslacht hierin? Met dit onderzoek wordt bijgedragen aan de bestaande kennis over de mogelijkheid tot beïnvloeding van de online merkdialoog. Door meer inzicht in te creëren in de rol van persoonlijkheidskenmerken hierin, kan door organisaties wellicht op deze merkdialoog worden ingespeeld. We verwachtten dat de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en een lagere mate van eigenwaarde zouden leiden tot meer werkgerelateerd sociaal media gebruik. In dit onderzoek hebben we geen bewijs gevonden die deze verwachtingen bevestigen. Uit de resultaten kan worden geconcludeerd dat behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde geen voorspellers zijn van werkgerelateerd sociaal media gebruik. Deze bevindingen zijn niet consistent met de bestaande wetenschappelijke basis op het gebied van sociaal media gebruik, aangezien de literatuur stelt dat de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en lage eigenwaarde het sociaal media gebruik door individuen beïnvloed (o.a. Mehdizadeh, 2010; Hogan, 2010, enz.). Dit impliceert dat het sociaal media gebruik door consumenten niet in dezelfde mate wordt beïnvloedt door de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde als sociaal media gebruik door medewerkers. Meer algemeen zou kunnen worden gesteld dat de motieven voor sociaal media gebruik anders zijn voor consumenten, dan voor medewerkers. Dit zou kunnen worden verklaard doordat het doel van werkgerelateerd sociaal media gedrag meer gericht is op het beïnvloeden van het organisatiemerk dan op het beïnvloeden van het eigen imago. Wanneer we vanuit dit oogpunt redeneren, hebben persoonlijkheidseigenschappen en de behoefte aan zelfpresentatie logischerwijs in mindere mate invloed op werkgerelateerd sociaal media gebruik dan op sociaal media gebruik door consumenten, aangezien het onderwerp niet de eigen persoon is 24

25 maar de organisatie. Dit onderzoek vond ook geen bewijs voor de modererende rol van geslacht in de relatie tussen de persoonlijkheidskenmerken en werkgerelateerd sociaal media gebruik. Verwacht werd dat de relatie tussen de behoefte aan zelfpresentatie en de persoonlijkheidseigenschappen narcisme en lage eigenwaarde enerzijds en werkgerelateerd sociaal media gebruik anderzijds sterker zou zijn onder mannen (vs. onder vrouwen). Uit de resultaten kan worden geconcludeerd dat voor mannen geen sterkere relatie bestaat tussen de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en lage eigenwaarde en werkgerelateerd sociaal media gebruik, dan voor vrouwen. Deze bevindingen zijn eveneens niet in overeenstemming met de eerder besproken literatuur op het gebied van sociaal media gebruik door consumenten (Manago et al., 2008; Correa et al., 2009; Park et al., 2009; Mehdizadeh, 2010). Ook deze resultaten impliceren dat werkgerelateerd sociaal media gebruik door andere motieven wordt gedreven dan sociaal media gebruik door consumenten, motieven die niet worden beïnvloed door geslacht. Wellicht scoren mannen enkel hoger op de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde met betrekking tot het eigen imago, en niet met betrekking tot het imago van de organisatie waar ze voor werken. Dit zou verklaren waarom onder mannen de behoefte aan zelfpresentatie, en de persoonlijkheidseigenschappen narcisme en eigenwaarde geen sterkere invloed hebben op werkgerelateerd sociaal media gebruik dan onder vrouwen. Het is aannemelijk dat in een werkgerelateerde context, de verschillen tussen mannen en vrouwen vervagen wanneer het aankomt op de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde enerzijds en werkgerelateerd sociaal mediagebruik anderzijds. 5.1 Tekortkomingen en vervolgonderzoek Aan dit onderzoek zijn enkele tekortkomingen verbonden. Ten eerste is dit een correlationeel onderzoek, en geen experimenteel onderzoek. Dit betekent dat er geen oorzakelijke verbanden kunnen worden vastgesteld. In andere woorden, het is niet bekend welke variabele de andere beïnvloed. Het zou kunnen zijn dat de onafhankelijke variabelen zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde invloed uitoefenen op werkgerelateerd sociaal media gebruik, maar deze beïnvloeding zou ook andersom kunnen werken. Wellicht leidt sociaal media gebruik tot een grotere behoefte aan zelfpresentatie, meer narcisme en een lagere eigenwaarde. Omdat een dergelijk causaal verband met behulp van correlationeel onderzoek niet kan worden aangetoond, wordt aangeraden om vervolgonderzoek van experimentele aard te laten zijn. Experimenteel onderzoek naar de invloed van werkgerelateerd sociaal media gebruik op de 25

26 behoefte aan zelfpresentatie en persoonlijkheidseigenschappen zoals narcisme en eigenwaarde, zou kunnen worden uitgevoerd in een pre-test post-test design waarbij de mate van sociaal media gebruik wordt gemanipuleerd. Aan de hand van een dergelijk experimenteel onderzoek zou kunnen worden vastgesteld of er verandering is opgetreden in de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde ten gevolge van de mate van sociaal media gebruik. Daarnaast is een verklaring voor het gebrek aan bewijs voor de hypothesen dat het over het algemeen lastig is om een direct verband tussen persoonlijkheidskenmerken en gedrag aan te tonen. Algemene theorie over gedrag stelt dat attitude, beliefs en gedragintenties de beste voorspellers zijn van gedrag, en niet persoonlijkheidskenmerken. Vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op de beliefs, attitudes en intenties van werknemers met betrekking tot werkgerelateerd sociaal media gebruik, en hun relatie tot het daadwerkelijke werkgerelateerde sociaal media gebruik. Door meer inzicht te creëren in de relatie tussen beliefs, attitudes en intenties die leiden tot werkgerelateerd sociaal media gebruik, zouden deze voorspellers eventueel kunnen worden beïnvloed. Voor organisaties zou dit van grote waarde kunnen zijn, aangezien beliefs, attitudes en intenties makkelijker te beïnvloeden zijn dan individuele persoonlijkheidskenmerken. Ten slotte kunnen andere suggesties voor vervolgonderzoek worden gevonden in de vergelijking tussen sociaal media gebruik door consumenten en medewerkers. Bij het vormen van de hypothesen zijn we er telkens vanuit gegaan dat de invloed van de behoefte aan zelfpresentatie, narcisme en eigenwaarde kan worden uitgebreid van een persoonlijke context naar een werkgerelateerde context. Echter, op basis van de resultaten uit dit onderzoek is deze aanname onjuist gebleken. Op basis van het in dit onderzoek gevonden bewijs voor de motieven van werkgerelateerd sociaal media gebruik zou het nuttig zijn om meer onderzoek te doen naar andere motieven die werkgerelateerd sociaal media gebruik beïnvloeden, en hoe deze verschillen van sociaal media gebruik door consumenten. Op deze manier kan verder worden bijgedragen aan de bestaande kennis over de mogelijkheid tot beïnvloeding van de online merkdialoog door organisaties. 26

27 Referenties Ames, D.R., Rose, P., & Anderson, C.P. (2006). The NPI-16 as a short measure of narcism. Journal of Research in Personality, 40, doi: /j.jrp Amichai-Hamburger (2002) Internet and personality. Computers in Human Behavior, 18, Amichai-Hamburger, Y., & Vinitzky, G. (2010). Social network use and personality. Computers in Human Behavior, 26, doi: /j.chb Asendorpf, J. B. (2011). Psychologie van de persoonlijkheid. Bohn: Stafleu van Loghum. Baumeister, R.F., Tice, D.M., & Hutton, D.G. (2011). Self-presentational motivations and personality differences in self-esteem. Journal of Personality, 57(3), doi: /j tb02384.x Barker, V. (2009). Older adolescents motivations for social network site use: The influence of gender, group identity, and collective self-esteem. CyberPsychology & Behavior, 12, Bergman, S.M., Fearrington, M.E., Davenport, S.W., & Bergman, J.Z. (2011). Millenials, narcissism, and social networking: What narcissists do on social networking sites and why. Personality and Individual Differences, 50, doi: /j.paid Bighelaar, van den, S., & Akkermans, M. (2013). Bevolkingstrends 2013: Gebruik en gebruikers van sociale media. Centraal Bureau voor de Statistiek (oktober) Verkregen op 31 oktober 2013 van 495E F6-F2A53E819957/0/ b15art.pdf. Buffardi, L.E., & Campbell, W.K. (2008). Narcissism and social networking web sites. Personality and Social Psychology Bulletin, 34(10), doi: / Carpenter, C.J. (2012). Narcissism on facebook: Self-promotional and anti-social behavior. Personality and Individual Differences, 52, doi: /j.paid Correa, T., Hinsley, A. W., & de Zuniga, H. G. (2010). Who interacts on the web?: The intersection of users personality and social media use. Computers in Human Behavior, 26, doi: /j.chb Collins, D.R., & Stukas, A.A. (2008). Narcissism and self-presentation: The moderating effects of accountability and contingencies of self-worth. Journal of Research in Personality, 42(6), DeWall, C.N., Buffardi, L.E., Bonser, I., & Campbell, W.K. (2011). Narcissism and implicit attention seeking: Evidence from linguistic analyses of social networking and online presentation. Personality and Individual Differences, 51, doi: /j.paid