Beter 1 vriend in de hand dan 10 op Hyves.

Transcriptie

1 Beter 1 vriend in de hand dan 10 op Hyves. Het effect van de hoeveelheid vrienden op een sociale netwerk site op het geluk en de tevredenheid van jonge adolescenten. Bachelorscriptie T.A.C. Boerrigter T.A.C.Boerrigter@uvt.nl (s587897) Begeleider: Dr. M.L. Antheunis Tweede lezer: Dr. P.J. van der Wijst Faculteit: Geesteswetenschappen Communicatie en Informatie Wetenschappen Bedrijfscommunicatie & Digitale Media Universiteit van Tilburg, 12 januari 2010

2 Samenvatting Het doel van deze studie is onderzoeken of de hoeveelheid vrienden op een sociale netwerk site (SNS) een effect heeft op het geluk en de tevredenheid van jonge adolescenten. Tevens is gekeken in welke mate dit effect gemodereerd wordt door opleidingsniveau. In totaal hebben 2560 jonge adolescenten door heel Nederland een vragenlijst ingevuld met betrekking tot dit onderwerp. Uit de resultaten is gebleken dat het hebben van meer vrienden op een SNS een negatief effect heeft op het geluk. De tevredenheid bestaat uit twee variabelen, namelijk tevredenheid over het leven en het zelfbeeld. Er is geen effect gevonden van het hebben van meer vrienden op een SNS op de tevredenheid over het leven. Als laatste is er een negatief effect gevonden van het hebben van meer vrienden op een SNS op het zelfbeeld van jonge adolescenten. Bij geen van de variabelen werd het effect gemodereerd door opleidingsniveau. Uit deze studie is geconcludeerd dat de hoeveelheid vrienden geen, ofwel een negatief, effect heeft op het geluk en de tevredenheid van jonge adolescenten. II

3 Inhoudsopgave Samenvatting... II Inhoudsopgave... III Inleiding... 1 Theoretisch kader Sociale netwerk site De hoeveelheid vrienden Het geluk De tevredenheid over het leven Het zelfbeeld Opleidingsniveau... 9 Methode Steekproef Procedure Metingen...11 Resultaten Effect op het geluk Effect op de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld Effect van opleidingsniveau op de resultaten...14 Discussie Onderzoeksvraag en hypotheses Praktische en theoretische implicaties Beperkingen en toekomstig onderzoek Conclusie...19 Bronvermelding Bijlage III

4 Inleiding Giving people the power to share and make the world more open and connected (Facebook, 2010a). Facebook is een sociale netwerk site (SNS) en omvatte in september 2010 meer dan 500 miljoen actieve en passieve leden (Facebook, 2010b). Een Nederlandse versie van een SNS is Hyves, die op dit moment ruim 10 miljoen leden heeft (Hyves, 2010). Meer dan 60% van de Nederlandse bevolking heeft een profiel op Hyves (CBS, 2010). Een SNS is een service op het internet waar individuen een profiel kunnen aanmaken in een bepaald systeem, een vriendennetwerk kunnen opbouwen om gegevens van elkaar te bekijken en om informatie met elkaar te delen (Steinfield, Ellison & Lampe, 2008). Deze sites zorgen ervoor dat mensen over de hele wereld in contact met elkaar kunnen komen (Boyd & Ellison, 2008). Het begrip SNS wordt steeds populairder. Vergeleken met 2008 besteedde men in % wereldwijd meer tijd op een SNS. Daarnaast is het aantal bezoekers op een SNS met 27% gestegen naar 307 miljoen mensen in december 2009 ten opzichte van december 2008 (Marketingfacts, 2010). Naar verwachting zullen deze cijfers blijven stijgen. Het gebruik van deze sites is intussen geïntegreerd in het dagelijks leven van de gebruikers gezien het feit dat men per dag gemiddeld 20 minuten op de site doorbrengt (Ellison, Steinfield & Lampe, 2007). De voornaamste redenen om gebruik te maken van een SNS zijn het contact houden met vrienden op afstand of oude vrienden en het versterken van bestaande relaties (Ellison et al., 2007). De toename van het gebruik en communicatie via een SNS zorgt voor onrust. De maatschappij maakt zich zorgen over de sociale effecten, zoals eenzaamheid, status en/of geluk, voornamelijk bij jonge adolescenten. De nieuwe communicatietechnologie, zoals SNS, is voor jonge adolescenten een manier om hun sociaal leven voort te zetten op een SNS in plaats van in de offline wereld (Pauwels, Bauwens & Vleugels, n.d.). De onrust over eenzaamheid komt voort uit het feit dat men zich zorgen maakt dat jonge adolescenten minder tijd zullen besteden aan offline activiteiten (Baker & White, 2010). Op een SNS proberen jonge adolescenten een bepaalde identiteit te creëren die kan zorgen voor een populaire status bij leeftijdsgenoten. Het gedrag dat jonge adolescenten vertonen op een SNS wordt beloond door middel van een stijging in populariteit op school (Boyd, 2008). Het gedrag dat leidt naar populariteit kan extreme vormen aannemen. Zo komt het voor dat er op een SNS vulgaire foto s worden geplaatst. Jonge adolescenten komen voor de keuze te staan om zich populair te presenteren tegenover leeftijdsgenoten of om zich te houden aan de normen en waarden van de ouders en de maatschappij. Hierdoor komen zij onder druk te staan in een publieke ruimte op het internet die wereldwijd zichtbaar is (Boyd, 2008). Op een SNS is het eenvoudig om vrienden te maken. Het kost immers weinig moeite om een persoon aan het vriendennetwerk van een SNS toe te voegen (Kim & Lee, 2010). Voor jonge adolescenten die het lastig vinden om in de offline wereld vrienden te maken biedt een SNS 1

5 mogelijkheden om dat online wel te kunnen (Ellison et al., 2007). Daarnaast is gebleken dat mensen die meer tijd online doorbrengen eerder mensen vinden met dezelfde eigenschappen als zij zelf. Dit geeft een gevoel van comfort, omdat ze iemand hebben gevonden met wie ze informatie kunnen delen. Dit kan positief werken op een vriendschap en daardoor op het geluk van een adolescent (Bonebrake, 2002; Schiffrin, Edelman, Falkenstern & Steward, 2010). Aan de andere kant is uit een ander onderzoek gebleken dat het delen van informatie op een SNS ook negatieve consequenties heeft voor jonge adolescenten (Christofides, Muise & Desmarais, 2009). Zo kunnen er misplaatste berichten of foto s op een profiel gezet worden, wat nadelig kan werken in de toekomst, bijvoorbeeld bij een formele werkgever. Dit stelt de risico s van een SNS wederom ter discussie. Tot op heden is er voornamelijk onderzoek gedaan naar de effecten van SNS gebruik op geluk, tevredenheid over het leven en zelfbeeld (Amichai-Hamburger & Vinitzky, 2010; Valkenburg, Peter & Schouten, 2006). Uit eerder onderzoek is geconcludeerd dat positieve feedback een positief effect heeft op het geluk en het zelfbeeld van een gebruiker (Valkenburg et al., 2006). Ook motivatie, persoonlijkheid, onderhouden van relaties en sociale identiteit zijn gemeten variabelen (Bonebrake, 2002; Amichai-Hamburger & Vinitzky, 2010; Bargh & Mckenna, 2003). Hieruit is gebleken dat studenten met een extroverte persoonlijkheid vaak meer vrienden online hebben dan studenten met een introverte persoonlijkheid (Amichai-Hamburger & Vinitzky, 2010). Daarnaast is gebleken dat de persoonlijkheid die jonge adolescenten uitstralen op een profiel, betrekking heeft op het aantal vrienden dat jonge adolescenten hebben op een SNS (Kalpidou, Costin & Morris, 2010). De hierboven genoemde studies zijn echter gekenmerkt door enkele beperkingen. Ten eerste bestaan de onderzoekspopulaties vaak uitsluitend uit oudere adolescenten en worden jonge adolescenten meestal niet gekozen als doelgroep van een onderzoek (Amichai-Hamburger & Vinitzsky, 2010; Bonebrake, 2002; Buote, Wood & Pratt, 2009; Steinfeld et al., 2008; Yu, Chou & Lin, 2009). Dit kan komen doordat 75% van de adolescenten tussen de achttien en vierentwintig jaar een profiel heeft op een SNS (Lenhart, 2009), en daardoor een meer representatieve doelgroep zijn. Ten tweede is het onderzoeksveld doorgaans beperkt tot één universiteit, één campus of één sociaal netwerk (Bonebrake, 2002;Valkenburg et al., 2006; Steinfeld et al., 2008). De steekproef is dan niet uitgebreid genoeg, wat kan leiden tot minder representatieve resultaten. Als laatste spreken de conclusies elkaar soms tegen. In eerder onderzoek is beweerd dat meer tijd spenderen op een SNS leidt tot een vermindering van de offline contacten (Schiffrin et al., 2010). In ander onderzoek is het tegendeel beweerd. De hoeveelheid tijd dat besteed wordt op een SNS heeft geen relatie met de offline vriendschappen (Pollet, Roberts & Dunbar, 2010). De meeste studies die voorheen gedaan zijn gaan vooral over het gebruik van een SNS en de effecten van het gebruik van een SNS. Het aantal vrienden in een netwerk en de effecten daarvan is niet uitgebreid besproken. Het hebben van vrienden en het maken van nieuwe vrienden zijn echter één van de belangrijkste aspecten van een SNS. Daarnaast zijn in andere onderzoeken jonge adolescenten weinig besproken. Deze leeftijdscategorie is echter een 2

6 belangrijke periode in het leven, omdat tijdens deze leeftijd jonge adolescenten meer een eigen identiteit beginnen te vormen (Finkenauer, Engels, Meeus & Oosterwegel, 2002). Dit onderzoek houdt zich bezig met de effecten van de hoeveelheid vrienden op een SNS op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten tussen de elf en de zestien jaar. De onderzoeksvraag luidt: Heeft de hoeveelheid vrienden op een SNS effect op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten?. 3

7 Theoretisch kader 2.1. Sociale netwerk site Een sociale netwerk site (SNS) is een systeem op het internet waarbinnen individuen een profiel kunnen aanmaken, een vriendennetwerk kunnen opbouwen en kunnen communiceren met anderen (Boyd & Ellison, 2008). Het unieke aan een SNS is dat men het profiel, en dus het netwerk, kan tonen aan de rest van de wereld waardoor mensen in staat worden gesteld om vreemden te ontmoeten (Boyd & Ellison, 2008). Door nieuwe technologieën en de digitalisering, zoals SNS, kunnen jonge adolescenten ook makkelijker en meer contacten onderhouden vanuit huis (de Haan, n.d.). Sinds de introductie van SNS hebben miljoenen mensen een profiel aangemaakt waardoor het concept SNS steeds populairder aan het worden is (Boyd & Ellison, 2008; Facebook, 2010b; Hyves, 2010) De hoeveelheid vrienden Een van de belangrijkste karakteristieken van een SNS is het aantal vrienden (Boyd & Ellison, 2008). Op een SNS gaat het sluiten van vriendschappen gemakkelijker dan in de offline wereld (Kim & Lee, 2010). Op het moment dat mensen op een SNS een profiel aanmaken is er de mogelijkheid om vrienden te worden met alle mensen die ook op die SNS een profiel hebben aangemaakt (Haythornthwaite, 2005). Als de vriendschap op een SNS eenmaal is bevestigd door beide vrienden dan is de connectie tussen die vrienden zichtbaar als een zwakke relatie, het kost immers weinig tijd en moeite om de vriendschap in stand te houden. Deze connectie kan ontpoppen tot een sterkere relatie door middel van applicaties, zoals feedback plaatsen op een profiel of verjaardagswensen sturen. Door het hebben van meer contact op een SNS worden de zwakkere relaties sterker, wat mogelijkheden biedt voor diepere vriendschappen (Donath & Boyd, 2004; Haythornthwaite, 2005). Het aantal vrienden op een SNS is een indicator dat gebruikers meer belang hechten aan SNS, omdat er meer tijd aan wordt besteed (Steinfield et al., 2008). Een SNS speelt immers een grotere rol bij het onderhouden van vriendschappen als het gebruik van een SNS groter is. Daarnaast heeft de hoeveelheid vrienden een positief effect op het gevoel van acceptatie (Amichai-Hamburger & Vinitzky, 2010). Hoe meer vrienden op een SNS, des te groter het gevoel van acceptatie is voor jonge adolescenten. Jonge adolescenten willen het gewenste populaire imago creëren, waardoor ze op basis daarvan vrienden accepteren en uitnodigen tot het eigen netwerk. De criteria om vrienden te accepteren op een SNS worden daarom versoepeld (Amichai-Hamburger & Vinitzky, 2010) en het gaat vaak alleen nog maar om het hebben van de meeste vrienden. De term vrienden op een SNS heeft een andere betekenis 4

8 dan de term vrienden in de offline wereld (Boyd & Ellison, 2008). Zo kan de grote hoeveelheid vrienden op een SNS bestaan uit enkel oppervlakkige relaties (Steinfield et al.,2008). Jonge adolescenten die gebruik maken van een SNS lijken ook te beseffen dat het aantal vrienden op een SNS niet allemaal goede vrienden zijn (Antheunis & Schouten, in press). Ondanks dat jonge adolescenten lijken te beseffen dat SNS vrienden niet allemaal goede vrienden zijn, lijken zij geen limiet te stellen op het aantal vrienden op een SNS. Blijkbaar is de kwantiteit van SNS vrienden wel belangrijk voor jonge adolescenten (Antheunis & Schouten, in press). Er vanuit gaande dat de kwantiteit belangrijk is, is er in dit onderzoek gekeken naar het effect van de hoeveelheid vrienden op drie variabelen: het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld. In eerste instantie lijken de drie begrippen synoniemen van elkaar, er zijn echter verschillen. Deze worden nu besproken Het geluk Als eerste is het effect van de hoeveelheid vrienden op het geluk onderzocht. In onderzoeken wordt geluk meestal gebruikt als men spreekt over de stemming, enthousiaste karaktertrekken, algemene tevredenheid over het leven en sociale aansluiting van personen (Lyubomirsky, Tkach & Dimatteo, 2006). In voorgaande studies over SNS is er geen consensus over het effect van SNS op het geluk van gebruikers. In een eerdere studie is SNS besproken in combinatie met depressie, eenzaamheid en stress. Immers, sterke offline vriendschappen worden nu ingewisseld voor zwakkere online vriendschappen (Kalpidou et al., 2010). Een andere studie is hier tegenin gegaan en bespreekt SNS in combinatie met geluk, omdat een SNS kan zorgen dat jonge adolescenten nieuwe vrienden maken en de oude vrienden houden (Ellison et al., 2006). Deze studies gaan echter over het gebruik van SNS, terwijl de te bespreken studie de hoeveelheid vrienden op een SNS voorop stelt. In de offline wereld hangt het geluk van mensen onder andere af van het netwerk waarin zij zich bevinden. Indien mensen in een offline sociaal netwerk gelukkig zijn stralen ze dit uit. Dit werkt op den duur positief voor het gehele netwerk (Fowler & Christakes, 2010). In de online wereld is dit proces anders, aangezien men elkaar niet kan zien. Hierbij gaat het om de perceptie van personen en volgt aantrekkingskracht door het geven en ontvangen van informatie over anderen (Bonebrake, 2002). Valkenburg et al. (2006) hebben in hun studie gekeken naar het geven van feedback op de online profielen met betrekking tot geluk van adolescenten. Zij hebben geconcludeerd dat het geluk afhangt van de hoeveelheid feedback en de toon van feedback die gegeven wordt op een SNS. Het krijgen van positieve feedback op een SNS heeft een positief effect op het geluk van adolescenten en het krijgen van negatieve feedback op een SNS heeft een negatief effect op het geluk van adolescenten. Hierop voortredenerend betekent dat het hebben van meer vrienden op een SNS kan leiden tot het meer geven en krijgen van feedback. Als de feedback positief van aard is, leidt het meer geven en krijgen van feedback tot een positief effect op het geluk van jonge adolescenten. 5

9 Uit ander onderzoek over de offline wereld is gebleken dat de hoeveelheid vrienden positief gerelateerd is met geluk over het algemeen (Taylor, Chatters, Hardison & Riley, 2010). Hierbij is onderzoek gedaan naar de cultuur van Afrikaanse Amerikanen, waar vriendschap gelijk staat aan familie. De relatie met familieleden is voor hen van groot belang voor het geluk, waardoor het hebben van meer vrienden leidt tot een grotere familie en dus een groter geluk (Taylor et al., 2010). Demir en Urberg (2004) hebben gekeken naar het verband tussen kwantiteit en kwaliteit van vriendschappen in de offline wereld en zijn tot de conclusie gekomen dat de kwantiteit van vriendschappen een onzichtbare positieve invloed heeft op de kwaliteit van vriendschappen. Jonge adolescenten die het eigen sociale netwerk verbreden, hebben immers meer kans om nieuwe goede vrienden te maken (Nangle, Erdley, Newman, Mason & Carpenter, 2003). In een vervolg studie is gebleken dat de kwaliteit op den duur een positieve invloed heeft op het geluk van adolescenten. Met andere woorden de kwantiteit van vriendschappen heeft een positieve invloed op het geluk, immers de kwantiteit van vriendschappen is één van de voorwaarden voor een betere kwaliteit van vriendschappen bij adolescenten (Demir & Weitekamp, 2007). De hoeveelheid vrienden op een SNS heeft een positieve invloed op de zwakkere vriendschappen in de offline wereld (Donath & Boyd, 2004). Doordat communicatie via een SNS snel en goedkoop is, is het makkelijker om meer contacten te behouden en te verbeteren. Hierdoor kunnen zwakkere vriendschappen sterker worden. In hetzelfde onderzoek is geconcludeerd dat mensen die een sterke band hebben in de offline wereld deze sterke band zullen houden in de online wereld (Donath & Boyd, 2004). Met andere woorden, een SNS zorgt ervoor dat de zwakke vriendschappen versterkt kunnen worden en de sterke vriendschappen behouden worden. Tevens is in een ander onderzoek geconcludeerd dat de hoeveelheid vrienden een betere voorspeller is voor het geluk dan de tijd die gespendeerd wordt op een SNS (Kalpidou et al., 2010). Hoe langer adolescenten een profiel hebben op een SNS, des te meer contacten zij hebben op een SNS. Adolescenten voelen zich hierdoor meer verbonden met het SNS, omdat zij meer betrokken worden in het sociale leven wat een positief effect heeft op het geluk (Kalpidou et al., 2010). Naar aanleiding van de voorgaande conclusies lijkt het erop dat het hebben van meer vrienden op een SNS voor een positief effect op het geluk zorgt, immers zwakkere relaties kunnen sterker worden en jonge adolescenten voelen zich meer betrokken in het sociale leven. De eerste hypothese van dit onderzoek luidt: H1 Meer vrienden op een SNS heeft een positief effect op het geluk van jonge adolescenten. 6

10 2.4. De tevredenheid over het leven Als tweede is het effect van de hoeveelheid vrienden op de tevredenheid over het leven onderzocht. Dit begrip is sterk gerelateerd aan geluk, want uit onderzoek blijkt dat de tevredenheid over het leven één van de voorwaarden is voor eigen geluk (Lyubomirsky et al., 2006). Echter de tevredenheid over het leven heeft betrekking op meer domeinen, zoals werk, gezondheid en recreatie (Lyubomirsky et al., 2006). Deze studie bespreekt de tevredenheid over het leven als een apart begrip, zodat alle domeinen van de tevredenheid over het leven worden meegenomen in het onderzoek. Door nieuwe technologieën, waaronder SNS, is de kwaliteit van het leven verbeterd (Leung & Lee, 2005) en daarmee ook de tevredenheid over het leven van mensen. Over het algemeen zijn vriendschappen belangrijk voor alle leeftijden, omdat het in relatie staat met de tevredenheid over het leven (Cavanaugh & Blanchard-Fields, 2006). Vriendschappen betekenen voor alle leeftijden hetzelfde, namelijk dat ze gebaseerd zijn op interesse, vertrouwen en loyaliteit en dat ze zorgen voor amusement en recreatie. Daarnaast bepalen vriendschappen in welke mate mensen van het leven genieten (Cavanaugh & Blanchard-Fields, 2006). Daarop aansluitend concludeert Xie (2008) dat een betere vriendschap, zowel online als offline, door volwassenen wordt geassocieerd met tevredenheid over het leven, omdat volwassen mensen langer de tijd hebben gehad om in een vriendschap te investeren. Daarnaast staat ook de breedte en diepte van sociale connecties in relatie met de tevredenheid over het leven, zoals de connecties met buren of vrienden (Ellison et al., 2008; Helliwell & Putnam, 2004). Een SNS biedt mogelijkheden om met zoveel mogelijk vrienden contact te houden, ook op grote afstanden. Mensen voelen zich deel van een groter netwerk, wat positief is voor de tevredenheid over het leven (Steinfield et al., 2008). In de studie van Pinquart en Sörensen (2000) is het effect op tevredenheid over het leven onderzocht van zowel de kwantiteit als kwaliteit van offline vriendschappen. De onderzoekers concluderen dat de kwantiteit van vriendschappen in een netwerk wel degelijk een positief effect heeft op de tevredenheid over het leven, een vriendschap levert immers een bepaalde hoeveelheid van sociale ondersteuning op. De kwaliteit van vriendschappen blijkt echter een grotere invloed te hebben op de tevredenheid over het leven van mensen, omdat hechtere vrienden vaker positieve beoordelingen geven aan elkaar, wat een positief effect heeft op de tevredenheid over het leven (Pinquart & Sörensen, 2000). De reden waarom de kwantiteit van vriendschappen minder belangrijk dan de kwaliteit van vriendschappen is, omdat dat niet alle relaties even hecht zijn. Sommige relaties kunnen zelfs stress opleveren als de verwachtingen in de relatie niet hetzelfde zijn (Pinquart & Sörensen, 2000). Volgens deze redenering zou er een negatief effect worden verwacht tussen de hoeveelheid vrienden en de tevredenheid over het leven. De kwantiteit van vriendschappen lijkt minder belangrijk te zijn, echter is het ook niet onbelangrijk. Daarnaast is er eerder in de huidige studie aangegeven (hoofdstuk 2.2) dat de kwantiteit van vriendschappen op een SNS belangrijk zijn voor jonge adolescenten (Antheunis 7

11 & Schouten, in press). Met andere woorden, zowel de kwantiteit als de kwaliteit van vriendschappen heeft positief effect op de tevredenheid over het leven. Echter, er is nog weinig tot geen onderzoek gedaan naar de relatie tussen de kwantiteit van vriendschappen op een SNS en de tevredenheid over het leven. Ondanks de conclusie van Pinquart en Sörensen (2000), dat de kwaliteit van offline vriendschappen belangrijker is voor de tevredenheid over het leven dan de kwantiteit van offline vriendschappen, is er in deze studie gekeken of de hoeveelheid vriendschappen op een SNS effect heeft op de tevredenheid over het leven in de offline wereld. De breedte en diepte van sociale connecties zijn belangrijk, omdat het een bepaalde hoeveelheid sociale ondersteuning geeft (Helliwell & Putnam, 2004). Daarnaast bepalen vriendschappen hoeveel mensen van het leven genieten, omdat ze zorgen voor amusement en recreatie (Cavanaugh & Blanchard-Fields, 2006). Op een SNS voelen mensen zich deel van een groter netwerk, wat positief is voor de tevredenheid over het leven (Steinfield et al., 2008). De tweede hypothese van het huidig onderzoek luidt: H2 Meer vrienden op een SNS heeft een positief effect op de tevredenheid over het leven van jonge adolescenten Het zelfbeeld Als derde is het effect van de hoeveelheid vrienden op het zelfbeeld onderzocht, ook wel de evaluatie van zichzelf (Bonebrake, 2002). In de meeste studies wordt er met het zelfbeeld bedoeld dat mensen zichzelf op een optimistische manier beoordelen (Lyubomirsky et al., 2006). In het eerder genoemde onderzoek van Valkenburg et al. (2006) is ook geconcludeerd dat positieve feedback voor een positief effect op het zelfbeeld zorgt van adolescenten. Tevens zorgt negatief feedback op een profiel ook voor een negatief effect op het zelfbeeld. Bishop en Inderbitzen (1995) hebben geconcludeerd dat jonge adolescenten gelukkiger zijn als zij tenminste één wederzijdse vriend hebben, dan wanneer zij geen wederzijdse vriend hebben. Er is echter geen cumulatieve stijging gevonden op het effect van zelfbeeld in relatie tot het hebben van meerdere vrienden in de offline wereld. De studie van Valkenburg et al. (2006) sluit hierop aan, zij concluderen dat er een positief effect is op het zelfbeeld als men meer interactie heeft met de vrienden op een SNS. Daarnaast concluderen zij dat de hoeveelheid vrienden geen effect heeft op het zelfbeeld van adolescenten. Het aanmaken van een profiel op een SNS heeft positieve gevolgen voor de gebruikers op een SNS. Er worden nieuwe vriendschappen gevormd, relaties opgebouwd en het zelfvertrouwen van adolescenten wordt vergroot (de Haan, n.d.). Kim en Lee (2010) beweren dat gebruikers bij het zien van een groter aantal vrienden op het eigen profiel eraan worden herinnerd hoeveel sociale connecties zij hebben op een SNS, wat een positief effect heeft op het zelfbeeld. Het gemiddelde aantal vrienden op Facebook ligt tussen de 150 en 200 mensen (Steinfield et al., 8

12 2008). Hoewel onderzoekers van mening zijn dat dit een netwerk is van minder intieme relaties in tegenstelling tot kleinere netwerken met diepe relaties (Steinfield et al., 2008; Pinquart & Sörenson, 2000), is het bewezen dat de kwantiteit van het aantal vrienden goed is voor het zelfbeeld van jonge adolescenten (Kim & Lee, 2010). In voorgaande studies is geconcludeerd dat de hoeveelheid vrienden in relatie staat met het populariteitsgehalte bij jonge adolescenten (Zywica & Danowski, 2008). Jonge adolescenten hechten meer waarde aan populair zijn bij leeftijdsgenoten, omdat zij nog aan het experimenteren zijn met het vinden van een passende identiteit. Jonge adolescenten willen graag een bepaalde sociale status bereiken en het eigen netwerk van vrienden uitbreiden om zo het zelfbeeld te verbeteren (Zywica & Danowski, 2008). Er is gebleken dat bij jonge adolescenten, een verhoogde focus ligt op het zelfbeeld (Bonebrake, 2002). Meer vrienden hebben op een SNS geeft adolescenten het gevoel dat ze meer geaccepteerd worden (Amichai-Hamburger & Vinitzky, 2010). Mruk (1999) concludeert dat het geaccepteerd worden op bepaalde gebieden, zoals online, op school of in de familie, positief werkt op het zelfbeeld. Daarnaast hebben Valkenburg et al. (2006) gevonden dat er een positief effect is op het zelfbeeld als men meer interactie heeft met de vrienden op een SNS. Opmerkelijk is dan wel dat zij concluderen dat de hoeveelheid vrienden geen effect heeft op het sociale zelfbeeld van een persoon. Door tegenstrijdige bevindingen op dit gebied is verder onderzoek belangrijk. Doordat het hebben van meer vrienden in relatie staat met de populariteit van jonge adolescenten en doordat populariteit weer in relatie staat met een positief effect op het zelfbeeld, luidt de derde hypothese als volgt: H3 Meer vrienden op een SNS heeft een positief effect op het zelfbeeld van jonge adolescenten Opleidingsniveau Er is tot op heden weinig tot geen onderzoek gedaan naar het effect van opleidingsniveau op de hoeveelheid vrienden op een SNS. Kalpidou et al. (2010) concludeerden dat het aantal vrienden op een SNS gerelateerd is aan lage academische vaardigheden, vooral bij eerstejaars studenten. Hiermee wordt bedoeld dat eerstejaars studenten het moeilijker vinden om het studentenleven te combineren met goede resultaten op de universiteit. Een verklaring die de onderzoekers geven is dat eerstejaars studenten door middel van vrienden op een SNS de stress van het nieuwe studentenleven en de aanpassingen die daarbij horen willen delen. Vandaar dat eerstejaars studenten zich meer verbonden voelen met een SNS dan ouderejaars studenten. Met andere woorden, de eerstejaars studenten voelen zich meer verbonden met een SNS en ook meer betrokken in het sociale leven, wat leidt tot een positief effect op het geluk (Kalpidou et al., 2010). Zoals eerder al beschreven (hoofdstuk 2.4) heeft het betrokken voelen in een groter netwerk een positief effect op de tevredenheid over het leven (Steinfield et al., 2008). 9

13 Er is nog geen onderzoek gedaan of het opleidingsniveau een modererend effect heeft op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten. Doordat er in eerder onderzoek over studenten al is verklaard dat studenten die het lastig vinden om zich aan te passen aan het nieuwe leven comfort zoeken op een SNS. Dit heeft een positief effect op het geluk (Kalpidou et al., 2010). Volgens deze redenering kan het zijn dat jonge adolescenten die het moeilijk hebben op school, en bijgevolg een lagere opleiding hebben, zich ook meer verbonden voelen met een SNS en daardoor gelukkiger worden. Op basis van deze beredenering luidt de vierde hypothese van dit onderzoek: H4 Hoe lager het opleidingsniveau, des te sterker het effect van de hoeveelheid vrienden op een SNS op de variabelen geluk, tevredenheid over het leven en zelfbeeld van jonge adolescenten. De geformuleerde hypotheses kunnen grafisch getoond worden in het conceptueel model afgebeeld in figuur 1. H1 Geluk De hoeveelheid vriendschappen in het online vriendennetwerk H2 H3 Tevredenheid over leven Tevredenheid over zichzelf H4 Opleidingsniveau Figuur 1 Conceptueel model waarin de hypotheses zijn verwerkt. 10

14 Methode 3.1. Steekproef Aan dit onderzoek hebben 2560 jonge adolescenten meegedaan, waarvan 1182 (46.2%) jongens en 1378 (53.8%) meisjes. De leeftijd varieerde van elf tot en met zestien jaar. Van alle deelnemers hadden 2266 (88.5%) een account op Hyves en 294 (11.5%) geen account op Hyves. In totaal zaten er 658 (25.7%) leerlingen op het VMBO, 641 (25.0%) leerlingen op het VMBO/HAVO, 152 (5.9%) op de HAVO, 398 (15.5%) leerlingen op de HAVO/VWO en 711 (27.8%) leerlingen op het VWO. De deelnemers spendeerden gemiddeld 224 minuten per week op Hyves (SD = 326) en het gemiddelde aantal vrienden op Hyves bedroeg 241 (SD = 175.7) Procedure Er is gekozen om een vragenlijst te verspreiden onder vijftien middelbare scholen door heel Nederland, omdat jonge adolescenten in de brugklas en de tweede klas de betreffende leeftijden hadden voor dit onderzoek. Er is gekozen voor een vragenlijst, omdat dit een gemakkelijke manier is om een grote doelgroep te bereiken. Verder hadden de scholen vanwege gebrek aan computers een voorkeur voor een schriftelijke vragenlijst in plaats van een online vragenlijst. De vragenlijst begon met een korte instructie over het doel van de studie en wat er verwacht werd van de respondenten. Daarna werden er algemene vragen gesteld die betrekking hadden op de respondenten, zoals leeftijd, geslacht en opleidingsniveau. Vervolgens werd gekeken naar de hoeveelheid tijd die respondenten doorbrachten op Hyves, het aantal vrienden dat zij op Hyves hadden en de verbondenheid die zij voelden met Hyves. Het laatste gedeelte ging over de vriendschappen op Hyves en de gevoelens van de respondenten zelf Metingen De onafhankelijke variabele, de hoeveelheid vrienden, werd gemeten door een open vraag te stellen; Hoeveel vrienden heb je op Hyves (het aantal dat tussen haakjes staat achter je naam)? Het gemiddelde aantal vrienden van de respondenten in Nederland was 241 (M = 241; SD = 175.7). Om de variabele geluk te meten werd gebruik gemaakt van de korte versie van de Oxford Happiness Inventory (Argyle, Martin & Crossland, 1989). Voorbeelditems waren: Ik ben blij met mijn leven, Ik vind mezelf niet knap en Ik vind het moeilijk om beslissingen te nemen. De 11

15 antwoordcategorieën varieerden van 1 (klopt helemaal niet) tot en met 5 (klopt precies). Uit de factor analyse is gebleken dat de acht items die voorgelegd werden aan de participanten op twee factoren laadden (verklaarde varianties van 39.0% en 13.5%); gelukkig met het leven (happiness 1, 2, 3 en 5) en gelukkig met zichzelf (happiness 4, 6 en 7). De vraag; Ik heb niet echt goede herinneringen aan vroeger is uit de vragenlijst gehaald, omdat het geen specifiek resultaat opleverde. Verder is er bewust gekozen om de overige variabelen niet samen te voegen, om reden dat het drie verschillende definities betreft, die dicht tegen elkaar aanliggen. In het vervolg van deze studie is de variabele geluk opgesplitst in twee begrippen, namelijk gelukkig zijn met het leven en gelukkig zijn met zichzelf. De eerste factor (gelukkig met het leven) resulteerde in een betrouwbare schaal met een Cronbach s Alpha van.80 (M = 3.88; SD =.74). De tweede factor (gelukkig met zichzelf) resulteerde in een zeer onbetrouwbare schaal met een Cronbach s Alpha van.45 (M = 2.98; SD =.70). Deze Cronbach s Alpha van.45 is echter te laag voor een goede betrouwbaarheid van het item. Daarom is in het vervolg van dit onderzoek de variabele gelukkig met zichzelf bewust uit het onderzoek gehaald. De variabele tevredenheid over het leven werd gemeten door de korte versie van de Satisfaction with Life Scale (Alfonso, Allison, Rader, & Gorman, 1996). Voorbeelden van items waren: Ik wil niets aan mijn leven veranderen (als ik het over kon doen) en Mijn leven ziet er prima uit. Ook bij deze variabele waren de antwoordcategorieën geordend van 1 (klopt helemaal niet) tot en met 5 (klopt precies). De vijf items die gegeven zijn in deze vragenlijst laadden op één factor (verklaarde variantie 63.0%) en resulteerde in een betrouwbare schaal met een Cronbach s Alpha van.84 (M = 3.75; SD =.74). De variabele het zelfbeeld is gemeten op basis van the Rosenberg self-esteem scale (Rosenberg, 1965). Items zoals: Soms vind ik mezelf waardeloos, Ik ben net zo goed als anderen en Ik vind dat ik goede eigenschappen heb werden voorgelegd. De antwoordcategorieën werden wederom geordend van 1 (klopt helemaal niet) tot en met 5 (klopt precies). De zes items die gebruikt zijn in deze vragenlijst laadden op één factor (verklaarde variantie 52.1%) en resulteerde in een betrouwbare schaal met een Cronbach s Alpha van.80 (M = 3.71; SD =.66). De variabele opleidingsniveau werd gemeten door de vraag te stellen: Welk niveau onderwijs volg je?. De antwoordcategorieën waren 1 (VMBO), 2 (VMBO/HAVO), 3 (HAVO), 4 (HAVO/VWO) en 5 (VWO/Atheneum/Gymnasium) (M = 2.95; SD = 1.60). 12

16 Resultaten De onderzoeksvraag luidde of de hoeveelheid vrienden op een SNS effect had op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten. Aan de hand van deze vraag waren er hypotheses opgesteld om een duidelijk beeld te vormen en een antwoord te creëren op de onderzoeksvraag. Door middel van lineaire regressieanalyses en general linear model (GLM) zijn de hypotheses onderzocht. Eerst is gekeken of het aantal vrienden op Hyves effect had op het geluk, daarna op de tevredenheid over het leven en vervolgens op het zelfbeeld van jonge adolescenten. Tot slot is gekeken of opleidingsniveau een modererend effect had op de resultaten. Allereerst de correlaties tussen de variabelen van dit onderzoek. Variabelen Gelukkig zijn met het leven Tevredenheid over het leven.746** Zelfbeeld.686**.589** Geslacht -.117** -.059** -.147** Klas -.044* Aantal vrienden op Hyves *.141**.255** *. P <.05 **. P <.01 Tabel 1 Correlaties tussen gelukkig zijn met het leven, tevredenheid over het leven, zelfbeeld, geslacht, klas en het aantal vrienden op Hyves. Zoals aangegeven in tabel 1 is er een positief verband gevonden tussen zowel klas als geslacht en het aantal vrienden op Hyves. Met andere woorden, jonge adolescenten in de tweede klas en meisjes hadden meer vrienden op Hyves dan jonge adolescenten in de eerste klas en jongens. Ook zijn er positieve verbanden gevonden tussen gelukkig zijn met het leven en tevredenheid over het leven, tussen gelukkig zijn met het leven en het zelfbeeld en tussen tevredenheid over het leven en het zelfbeeld. Dit is logisch te verklaren, omdat de drie variabelen nauw samenhangen. Met andere woorden, jonge adolescenten die gelukkiger zijn met zichzelf zijn vanzelfsprekend ook gelukkiger met het leven en meer tevreden over het leven. Andersom geldt, als jonge adolescenten gelukkiger zijn in het leven, hebben ze ook een positiever zelfbeeld. Verder zijn er negatieve verbanden gevonden tussen het geslacht en klas op het gelukkig zijn met het leven, tussen geslacht op tevredenheid over het leven en tussen geslacht en aantal vrienden op Hyves op het zelfbeeld. Met andere woorden, meisjes zijn minder gelukkig met het leven, minder tevreden over het leven en hebben een negatiever zelfbeeld. Verder zijn jonge adolescenten uit de tweede klas ook minder gelukkig met het leven en bleek dat hoe hoger het aantal vrienden op Hyves, des te lager het zelfbeeld van jonge adolescenten. Deze conclusies werden als controle gebruikt bij de lineaire regressieanalyses en de GLM. 13

17 4.1. Effect op het geluk De eerste hypothese verwachtte dat het hebben van meer vrienden op een SNS een positief effect heeft op het geluk van jonge adolescenten. Uit de lineaire regressieanalyse met het gelukkig zijn met het leven als afhankelijke variabele en het aantal vrienden op Hyves als onafhankelijke variabele is er een licht negatief effect gevonden (β = -.03, p <.05). Doordat het effect negatief was, kwam dit niet in overeenstemming met de hypothese, waardoor op basis van deze resultaten de eerste hypothese is verworpen Effect op de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld De tweede hypothese luidde dat meer vrienden op een SNS een positief effect heeft op de tevredenheid over het leven van jonge adolescenten. Om deze hypothese te toetsen is er een lineaire regressieanalyse uitgevoerd met als afhankelijke variabele tevredenheid over het leven en als onafhankelijke variabele het aantal vrienden op Hyves. Er is geen effect geconstateerd van het aantal vrienden op Hyves op de tevredenheid over het leven (β = -. 02, p =.41). Op basis van deze resultaten is de tweede hypothese verworpen. De derde hypothese luidde dat meer vrienden op een SNS een positief effect zou hebben op de tevredenheid over zichzelf van jonge adolescenten. Om deze hypothese te toetsen is er wederom een lineaire regressieanalyse gedaan met het aantal vrienden op Hyves als onafhankelijke variabele en de tevredenheid over zichzelf als afhankelijke variabele. Uit de resultaten is gebleken dat er een effect is gevonden van het aantal vrienden op Hyves op de tevredenheid over zichzelf (β = -.05, p <.05). Echter was het effect negatief, waardoor de derde hypothese niet overeenkwam met de resultaten. Bijgevolg is de derde hypothese ook verworpen Effect van opleidingsniveau op de resultaten De vierde hypothese luidde hoe lager het opleidingsniveau, des te sterker het effect van de hoeveelheid vrienden op een SNS is op de variabelen geluk, tevredenheid over het leven en zelfbeeld van jonge adolescenten. Er is in dit onderzoek dus gekeken of opleidingsniveau een modererend effect had op de variabelen die eerder al een effect toonden: gelukkig zijn met het leven en het zelfbeeld. Ondanks dat gelukkig zijn met het leven een negatief effect weergaf (β = -.03; p <.05), kon het nog mogelijk zijn dat er een modererend effect ontstond. Om dit te toetsen is er gebruik gemaakt van de GLM. Het aantal vrienden op Hyves en het opleidingsniveau waren bij de onafhankelijke variabele ingevoerd en het gelukkig zijn met het leven als afhankelijke variabele. 14

18 Uit de resultaten is gebleken dat het effect van het aantal vrienden op gelukkig zijn met het leven niet werd gemodereerd door opleidingsniveau (F(712, 972) = 1,00, p =.50). Hetzelfde gold voor het zelfbeeld. Ondanks het negatieve effect (β = -.05, p <.05), was een modererend effect van opleidingsniveau nog mogelijk. Wederom is er gebruik gemaakt van de GML met het aantal vrienden op Hyves en het opleidingsniveau als onafhankelijke variabelen en het zelfbeeld als afhankelijke variabele. Uit de resultaten is gebleken dat opleidingsniveau geen modererend effect had op het zelfbeeld (F(712,972) = 1,01, p =.46). In het kort, opleidingsniveau had geen modererend effect op het gelukkig zijn met het leven en het zelfbeeld, waardoor de resultaten niet overeen kwamen met de hypothese. Bijgevolg is ook de vierde hypothese verworpen. 15

19 Discussie 5.1. Onderzoeksvraag en hypotheses Het doel van dit onderzoek was om te kijken of het aantal vrienden dat jonge adolescenten hebben op Hyves effect zou hebben op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten. Daarnaast is gekeken of opleidingsniveau een modererend effect had. De eerste hypothese veronderstelde dat het hebben van meer vrienden op een SNS een positief effect heeft op het geluk van jonge adolescenten. In deze studie is gesteld dat het geluk bestond uit twee delen: het gelukkig zijn met het leven en het gelukkig zijn met zichzelf. De variabele gelukkig zijn met zichzelf is uit de studie gehaald, wegens een te lage betrouwbaarheid. Naar aanleiding van de resultaten in dit onderzoek, is geconcludeerd dat er een negatief effect is van het aantal vrienden op Hyves op gelukkig zijn met het leven. Er is dus gebleken dat jonge adolescenten met meer vrienden op een SNS minder gelukkig zijn met het leven, dan jonge adolescenten met een lager aantal vrienden op een SNS. Deze negatieve relatie is eerder al verklaard over de offline wereld door Pinquart en Sörenson (2000). Met andere woorden, ook op een SNS zullen jonge adolescenten gelukkiger zijn met het leven wanneer zij een online netwerk hebben van een paar goede vrienden, dan wanneer ze beschikken over een uitgebreid oppervlakkig netwerk op een SNS. De tweede hypothese veronderstelde dat het hebben van meer vrienden op een SNS een positief effect heeft op de tevredenheid over het leven van jonge adolescenten. Er is geen effect geconstateerd van het aantal vrienden op Hyves op de tevredenheid over het leven van jonge adolescenten. Met andere woorden, de variabelen het aantal vrienden op Hyves en de tevredenheid over het leven zijn onafhankelijk van elkaar. De resultaten van dit onderzoek kwamen niet overeen met alle literatuur, maar wel met de conclusie van Pinquart en Sörenson (2000) over de offline wereld. Doordat jonge adolescenten het gevoel van acceptatie willen creëren door meer vrienden uit te nodigen in de online vriendenlijst, kunnen zij ook vriendschappen aangaan met mensen die zij in de offline wereld als minder aardig beschouwen. Hierdoor wordt het sociale netwerk wel verbreed, maar blijkbaar worden de relaties in dit onderzoek er niet dieper en hechter van, terwijl dit volgens Helliwell en Putnam (2004) in verband staat met de tevredenheid over het leven. De derde hypothese veronderstelde dat meer vrienden op een SNS een positief effect heeft op het zelfbeeld van jonge adolescenten. Deze hypothese is op basis van de resultaten verworpen, omdat er een negatief effect is geconstateerd. Dit betekent dat het hebben van meer vrienden op een SNS zorgt voor een lager zelfbeeld bij jonge adolescenten. Een mogelijke verklaring 16

20 hiervoor is dat op lange termijn jonge adolescenten zich realiseren dat het hebben van veel vrienden op Hyves niet betekent dat het ook echte vrienden zijn waar ze op kunnen bouwen in de offline wereld. Zij kunnen zich realiseren dat het belangrijker is om goede vrienden te hebben, waar zij op terug kunnen vallen. Immers, goede vriendschap kan een voorwaarde zijn om meer tevreden te zijn over zichzelf. De laatste hypothese veronderstelde dat het hebben van meer vrienden op een SNS bij jonge adolescenten met een lager opleidingsniveau een sterker effect heeft op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld. Deze hypothese is alleen getoetst bij gelukkig zijn met het leven en het zelfbeeld, omdat daar een effect was gevonden. Uit de resultaten is gebleken dat opleidingsniveau niet modereert, waardoor de laatste hypothese is verworpen. Het verschil in opleidingsniveau van jonge adolescenten heeft geen extra invloed op het al ontstane effect op het gelukkig zijn met het leven en het zelfbeeld. Een mogelijke verklaring is dat jonge adolescenten op die leeftijd net op de middelbare school zitten en in deze fase nog geen sterke waarde hechten aan het verschil van opleidingsniveau. Zij zullen aanvankelijk bezig zijn met het maken van nieuwe vrienden en proberen zich zo goed mogelijk aan te passen om een vriendengroep te vormen, ongeacht het verschil in opleidingsniveau Praktische en theoretische implicaties Deze studie biedt verschillende theoretische en praktische implicaties. Waar eerder nog geen onderzoek naar is gedaan, is er nu meer duidelijkheid over het effect van het aantal vrienden op een SNS op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten. In een voorgaande studie is aangetoond dat er een positief effect is tussen het aantal vrienden op een SNS en het geluk van jonge adolescenten, immers een grotere hoeveelheid vrienden op een SNS geeft jonge adolescenten het gevoel dat ze betrokken zijn in een sociaal leven, wat positief werkt op het geluk (Kalpidou, 2010). De huidige studie heeft het tegendeel aangetoond. Verder heeft eerder onderzoek aangetoond dat het hebben van meer vrienden een positief effect heeft op de tevredenheid over het leven, immers zich betrokken voelen in een groter netwerk heeft een positief effect op de tevredenheid over het leven (Steinfield et al., 2008). In deze studie is echter wederom het tegendeel gevonden. Het blijkt dat de hoeveelheid vrienden geen effect heeft op de tevredenheid over het leven. Bovendien heeft de huidige studie ook aangetoond dat een grotere hoeveelheid vrienden op een SNS een negatief effect heeft op het zelfbeeld van jonge adolescenten. Dit is in tegenspraak met een eerder onderzoek van Kim en Lee (2010), die beweren dat het zien van een groter aantal vrienden op het eigen profiel van een SNS zorgt voor een beter zelfbeeld van jonge adolescenten in vergelijking tot wanneer jonge adolescenten een lager aantal vrienden zien op het eigen profiel. Een belangrijke praktische implicatie heeft te maken met de onrust van de maatschappij over SNS. Eerder in deze studie is aangegeven dat communicatie via een SNS onrust veroorzaakt. De maatschappij maakt zich zorgen over de sociale effecten, zoals eenzaamheid, status en/of 17

21 geluk, in het bijzonder bij jonge adolescenten. Uit de resultaten van dit onderzoek is gebleken dat het hebben van meer vrienden op een SNS leidt tot minder geluk, minder tevredenheid over het leven en een lager zelfbeeld. Daarop voortredenerend, als dit effect optreedt bij meer jonge adolescenten, zal dit een groter negatief effect hebben op de maatschappij. De zorg van de maatschappij is daarom gedeeltelijk terecht als het gaat om de sociale effecten van jonge adolescenten met betrekking tot het hebben van meer vrienden op een SNS. Echter besteed de gemiddelde gebruiker van een SNS gemiddeld 20 minuten per dag op de site en tweederde van de gebruikers meldt zich minstens één keer per dag aan op de site, waardoor het gebruik van een SNS, ongeacht de negatieve effecten, blijft integreren in het dagelijkse leven (Ellison et al., 2007). De stijging van SNS kan ook positieve effecten hebben voor jonge adolescenten in toekomst. Jonge adolescenten krijgen de mogelijkheid om makkelijker in contact te blijven met vrienden op afstand wat het geluk stimuleert (Schiffrin et al., 2010; Steinfield et al., 2008) Beperkingen en toekomstig onderzoek Ondanks de gevonden antwoorden op de hypotheses die vooraf gesteld waren, kent deze studie enkele beperkingen. Ten eerste is gebleken dat opleidingsniveau niet de beste variabele is als moderator van dit onderzoek. Het feit dat opleidingsniveau de relatie tussen de hoeveelheid vrienden op het geluk en het zelfbeeld van jonge adolescenten niet modereert kan wellicht verklaard worden, doordat jonge adolescenten nog geen sterke waarde hechten aan het verschil in opleidingsniveau. Op het moment dat jonge adolescenten naar de brugklas gaan, moeten zij zich aanpassen aan een nieuwe situatie. Zichzelf in de groep laten opnemen en vrienden maken is dan belangrijker, want verschil in opleidingsniveau is nog niet aan de orde. Naarmate zij langer op de middelbare school zitten en dus ouder zijn, is het mogelijk dat zij dit besef over het opleidingsniveau misschien wel creëren. Het is dus mogelijk dat dit onderzoek bij een oudere doelgroep andere resultaten oplevert. Toekomstig onderzoek zou dus dezelfde hypotheses kunnen stellen bij een doelgroep van kinderen tussen de zestien en negentien jaar. Die leeftijdscategorie zit in de eindfase van de middelbare school, waardoor zij al een vaste vriendengroep hebben gevonden en niet zoekende zijn naar nieuwe vrienden. Ten tweede had dit onderzoek met meer variabelen rekening kunnen houden om te kijken wat het aantal vrienden op Hyves doet voor de maatschappij, omdat het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van meer factoren afhangen dan alleen het aantal vrienden. In toekomstig onderzoek, met oog op de maatschappij, kan ook rekening worden gehouden met de verbondenheid met Hyves en/of de tijd die jonge adolescenten spenderen op Hyves. De variabelen verbondenheid en tijd kunnen belangrijk zijn, omdat als jonge adolescenten een grotere hoeveelheid vrienden op een SNS hebben, maar zich niet verbonden voelen met een SNS, de hoeveelheid vrienden op een SNS geen waarde hoeft te hebben. Hetzelfde geldt voor de tijd die jongeren spenderen op een SNS. Vrienden maken op een SNS gaat gemakkelijk (Kim & Lee, 2010), maar als jonge adolescenten weinig tijd spenderen op een SNS, kan de hoeveelheid vrienden op een SNS ook weinig zeggen over het geluk, de tevredenheid over het 18

22 leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten. Het is daarom belangrijk deze variabelen mee te nemen in een toekomstig onderzoek Conclusie Tot slot heeft dit onderzoek antwoord gegeven op de onderzoeksvraag: Heeft de hoeveelheid vrienden op een SNS effect op het geluk, de tevredenheid over het leven en het zelfbeeld van jonge adolescenten? Het antwoord op deze vraag is dat de hoeveelheid vrienden een negatief effect heeft op het geluk en het zelfbeeld en geen effect heeft op de tevredenheid over het leven van jonge adolescenten. Op grond van dit onderzoek zou men de hoeveelheid vrienden op een SNS een minder grote rol moeten toedichten. 19

23 Bronvermelding Alfonso, V.C., Allison, D.B., Rader, D.E., & Gorman, B.S. (1996). The extended satisfaction with life scale: Development and psychometric properties. Social Indicators Research, 38(3), Amichai-Hamburger, Y., & Vinitzky, G. (2010). Social network use and personality. Computers in Human Behavior, 26, Antheunis, M.L., & Schouten, A.S. (in press). Adolescents attractiveness on social network sites. Journal of Computer-Mediated Communication. Argyle, M., Martin, M., & Crossland, J. (1989). Happiness as a function of personality and social encounters. Recent Advances in Social Psychology: an International Perspective Baker, R.K., & White, K.M. (2010). In their own words: Why teenagers don t use social networking sites. CyberPsychology, Behavior, and Social Networking, 0(0), 1-4. Bargh, J.A., & Mckenna, K.Y.A. (2004). The internet and social life. Annual Review of Pscychology, 5, Bishop, J.A., & Inderbitzen, H.M. (1995). Peer acceptance and friendship: An investigation of their relation to self-esteem. The Journal of Early Adolescence, 15(4), Bonebrake, K. (2002). College students internet use, relationship, formation, and personality correlate. CyberPsychology and Behavior, 5(6), Boyd, D. (2008). Why youth social network sites: The role of networked publics in teenage social life. Youth, Identity, and Digital Media, Boyd, D.M., & Ellison, N.B. (2008). Social network sites: Definition, history, and scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13, Buote, V.M., Wood, E., & Pratt, M. (2009). Exploring similarities and differences between online and offline friendships: The role of attachment style. Computers in Human Behavior, 25, Cavanaugh, J.C., & Blanchard-Fields, F. (2006). Adult development and aging (5th ed.) Belmont, CA: Wadsworth Publishing/Thomson Learning. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). (2010). Bevolkingsteller. Op 24 oktober 2010 ontleend aan NL/menu/themas/bevolking/cijfers/extra/bevolkingsteller.htm Christofides, E., Muise, A., & Desmarais, S. (2009). Information disclosure and control on Facebook: Are they two sides of the same coin or two different processes? CyberPsychology, Behavior, 12(3),

24 Demir, M., & Urberg, K.A. (2004). Friendship and adjustment among adolescents. Journal of Experimental Child Psychology, 88, Demir, M., & Weitekamp, L.A. (2007). I am so happy cause today I found my friend: Friendship and personality as predictors of happiness. Journal of Happiness Studies,8(2), Ellison, N. B., Steinfield, C., & Lampe, C. (2006). Spatially bounded online social networks and social capital: The role of Facebook. Paper presented at the 56 th Annual Conference of the International Communication Association, Dresden. Ellison, N.B., Steinfield, C., & Lampe, C. (2007). The benefits of Facebook Friends: Social capital and college students use of online social network sites. Journal of Computer- Mediated Communication, 12, Facebook. (2010a). Home. Op 24 oktober 2010 ontleend aan Facebook. (2010b). Perskamer statistieken. Op 24 oktober 2010 ontleend aan Finkenauer, C., Engels, R. C. M. E., Meeus, W., & Oosterwegel, A. (2002). Self and identity in early adolescence: The pains and gains of knowing who and what you are. Understanding Early Adolescent Self and Identity: Applications and Interventions. New York, State University of New York Press, Fowler, J.H. & Christakis, N.A. (2008). Dynamic spread of happiness in a large social network: Longitudinal analysis over 20 years in the Framingham Heart Study. British Medical Journal, 337(a2338), 1-9. Haan, de J. (n.d.). Sociale Contacten via Digitale Kanalen Haythornthwaite, C. (2005). Social networks and internet connectivity effects. Information. Communication & Society, 8(2), Helliwell, J. F., & Putnam, R. D. (2004). The social context of well-being. Philosophical Transactions of the Royal Society, 359(1449), Hyves. (2010). Hyves. Home. Op 24 oktober 2010 ontleend aan Kalpidou, M., Costin, D., Morris, J. (2010). The relationship between Facebook and the wellbeing of undergraduate college students. CyberPsychology, Behavior, and Social Networking, 0(0), 1-7. Kim, J., & Lee, J.E.R. (2010). The Facebook paths to happiness: Effects of the number of facebook friends and self-presentation on subjective well-being. CyberPsychology, Behavior and Social Networking, 0(0),

25 Lenhart, A. (2009). Adults and social network websites. Op 10 januari 2010 ontleend aan Pew Internet & American Life Project: Network-Websites.aspx Leung, L., & Lee, P.S.N. (2004). Multiple determinants of life quality: The roles of internet activities, use of new media, social support, and leisure activities. Telematic and Informatics, 22, Lyubomirsky, S., Tkach, C., & Dimatteo, R.M. (2006). What are the differences between happiness and self-esteem? Social Indicators Research, 78(3), Marketingfacts. (2010). Marketingfacts home. Op 24 oktober 2010 ontleend aan ocial_networks/ Mruk, C. (1999). Self-esteem research, theory and practice. Free Association Books London Nangle, D. W., Erdley, C. A., Newman, J. E., Mason, C. A., & Carpenter, E. M. (2003). Popularity, friendship quantity, and friendship quality: Interactive influences on childrens loneliness, and depression. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 32(4), Pauwels, C., Bauwens, J., & Vleugels, C. (n.d.). Cyberteens: De betekenis van ICT in het dagelijkse leven van Belgische tieners. Teens and ICT: Risks and Opportunities. Pinquart, M., & Sörenson, S. (2000). Influences of socioeconomic status, social network, and competence on subjective well-being in later life: A meta-analysis. Psychology and Aging, 15(2), Pollet, T.V., Roberts, S.G.B., & Dunbar, R.I.M. (2010). Use of social network sites and instant messaging does not lead to increaded offline social network size, or to emotionally closer relationships with offline network members. CyberPsychology, Behavior, and Social Networking, 0(0), 1-6. Schiffrin, H., Edelman, A., Falkenstern, M., Steward, C. (2010). The associations among computer-mediated communication, relationships, and Well-being. CyberPsychology, Behavior, and Social Networking, 13(3), Steinfield, C., Ellison, N.B., & Lampe, C. (2008). Social capital, self-esteem, and use of online social network sites: A longitudinal analysis. Journal of Applied Developmental Psychology, 29, Taylor, R.J., Chatters, L.M., Hardison, C.B., & Riley, A. (2010). Informal social support networks and subjective well-being among African Americans. Journal of Black Psychology, 27(4), Valkenburg, P.M., Peter, J., Schouten, A.O. (2006). Friends networking sites and their relationship to adolescents well-being and social self-esteem. CyberPsychology and Behavior, 9(5),

26 Xie, B. (2008). The mutual shaping of online and offline social relationships, Information Research, 13(3) paper350. [Available at Yu, S.C., Chou, C., & Lin, Y.H. (2009). Pleasant life online and offline: Implications for understanding college students virtual lives. Proceedings of the World Congress on Engineering and Computer Science, 1. Zywica, J., & Danowski, J. (2008). The faces of Facebookers: Investigating social enhancement and social compensation hypotheses; predicting Facebook and offline popularity from sociability and self-esteem, and mapping the meanings of popularity with semantic networks. Journal of Computer-Mediated Communication, 14,

27 Bijlage 24

28 25

29 26

30 27

31 28

32 29

33 30

34 31

35 32

36 33

37 34

38 35

39 36