Register (R) en woordkeus (W)

Transcriptie

1 BEOORDELING SCHRIJFV AARDIGHEID In dit document wordt de kijkwijzer voor schrijftaken toegepast op een aantal tekstfragmenten van onze studenten. De bedoeling is te illustreren hoe zowel taal- als vakdocenten feedback kunnen geven op taal en waar de lat ligt. Een tekst moet voldoen aan een aantal minimumcriteria. De tekst moet een voldoende scoren voor elk van de criteria. De beoordeling van de tekst is dus geen optelsom van verschillende deelcijfers. De gebeurde in functie van het doel van de tekst. De tekst is gestructureerd volgens de richtlijnen van de opleiding. De tekst is samenhangend: goed gebruik van bindteksten, signaalwoorden, verwijswoorden zorgt voor tekstuele samenhang. Er wordt een redenering opgebouwd. Register (R) en woordkeus (W) Spelling (SP) en grammatica De stijl is over het algemeen zakelijk, zeker niet informeel. Het gekozen vertelstandpunt (eerste, tweede of derde persoon) is correct. De tekst is grotendeels correct, op een aantal taalfouten na. Vooral taalfouten die kunnen vermeden worden door iets op te zoeken worden niet toegelaten. 1 De tekst voldoet aan de vormcriteria voor zakelijke teksten zoals beschreven in de handleiding (bronvermelding met APA, tabellen/grafieken/figuren worden goed geïntegreerd, ). FRAGMENT ÉÉN Mensen moeten zich kunnen controleren om hun vrije tijd goed te kunnen besteden. De tijd dat mensen hebben wordt vaak voor dingen zoals Facebook en andere sociale media verbruikt. De meesten onder ons die zonder computers kunnen leven hebben meer tijd om over alles na te denken. Door zo veel te doen op het werk kunnen werknemers niet meer op kantoor nadenken. Het lukt beter wanneer ze terug thuis zijn in hun vertrouwde omgeving. Deze alinea bevat wel een kernzin en is één betekenisgeheel. Maar de verbanden tussen zinnen worden niet expliciet gemaakt. Daardoor is de redenering moeilijk te volgen. Het perspectief klopt niet. Deze student schrijft vanuit de ik-persoon (de meesten onder ons); terwijl in een zakelijke tekst steeds de derde persoon gebruikt moet worden. Er worden te veel onbestaande of foute woorden gebruikt; mensen moeten zich kunnen controleren, verbruikt, De tekst is te vaag geformuleerd: tijd om over alles na te denken, zo veel te doen.

2 Grammatica: weinig grammaticafouten, maar: de tijd dat mensen hebben de tijd die mensen hebben Spelling: geen spelfouten Een vermelding van de bron tussen haakjes ontbreekt. Hoewel er weinig taalfouten in deze tekst staan, komt de boodschap bij de lezer niet over. Daarom scoort deze tekst een onvoldoende. FRAGMENT TWEE Deze aflevering gaat het over concentratieproblemen in het kantoor. Mensen kunnen zich niet meer concentreren op het kantoor, want ze worden veel onderbroken vooral door s. Om productief te zijn, moeten ze niet onderbroken worden anders onze brein kan niet multitasken. Theo Compernolle gaf een simpele voorbeeld waar de persoon achtereenvolgens een woord schreef en als volgt getallen schreef van 1 tot 12. Het ging zonder problemen tot dat de persoon het door elkaar deed. Hij was veel langzamer en maakte één fout. Deze student wil een redenering opbouwen die als lezer niet te volgen is. Hij geeft de indruk zelf niet helemaal te begrijpen wat hij schrijft. Woordgebruik is niet correct. Bv. Woordkeus: Deze aflevering gaat het over / en als volgt De formulering is vaag, te weinig precies. Bv. Wie zijn die mensen? wie is de persoon? 2 Zinsbouw en interpunctie klopt niet. Bv. Mensen kunnen zich niet meer concentreren op het kantoor, want ze worden veel onderbroken vooral door s. Bv. Om productief te zijn, moeten ze niet onderbroken worden Grammaticafouten: Bv. een simpele voorbeeld Een vermelding van de bron tussen haakjes ontbreekt. Over welke aflevering gaat het? Deze tekst scoort onvoldoende over de hele lijn. FRAGMENT DRIE Computers, smartphones en tabletten nemen onze tijd en leiden ons af. Maar zonder deze technologie zouden we het tegenwoordig heel moeilijk hebben om te werken. Alles wat we nu zo makkelijk kunnen doen zouden we zonder deze technologie nooit zo snel klaar krijgen. Daarom is de technologie op zich niet het probleem, dat zijn wij. Wij moeten ons beter controleren en meer tijd besteden om even tot rust te komen zonder de technologie die we nu ter beschikking hebben. Door gewoon al wat te wandelen of andere buitenhuis activiteiten kunnen we op

3 die manier onze hersenen laten rusten. Bovendien leveren de hersenen mooi werk wanneer ze aan het rusten zijn, dan worden er nieuwe ideeën gecreëerd (Van Compernolle, 2014). Er wordt een redenering opgebouwd. Er worden goede signaalwoorden gebruikt (maar, om, door, ). Dat was in de vorige fragmenten veel minder het geval. De informatiedichtheid van dit fragment is nogal laag: er is veel herhaling. Perspectief is niet oké: er wordt vanuit de ik-persoon geschreven (wij, ons, ) en niet vanuit de derde persoon. Woordkeus klopt soms niet Bv. we moeten ons controleren De stijl is over het algemeen wel zakelijk en voldoende formeel. Zinsbouw en interpunctie kloppen niet. Bv. Mensen kunnen zich niet meer concentreren op het kantoor, want ze worden veel onderbroken vooral door s. Bv. Om productief te zijn, moeten ze niet onderbroken worden Enkele andere grammaticafouten: Bv. een simpele voorbeeld Spelling: Er worden geen grove spelfouten, noch gemaakt. Een vermelding van de bron tussen haakjes ontbreekt. Op voorwaarde dat er een bronvermelding is. Deze student zou vooral moeten leren schrappen. 3 FRAGMENT VIER (INTEGRALE TEKST) Rijden we over enkele jaren allemaal met een zelfrijdende wagen? De zelfrijdende wagens zijn de toekomst voor velen, er moet echter nog wat gebeuren om ongevallen te voorkomen. Er rijden momenteel 48 zelfrijdende wagens op de openbare wegen, vier hiervan zijn betrokken geweest bij een ongeluk. Gelukkig is er enkel materiële schade aan de wagens. Twee van de vier ongevallen zouden te wijten zijn aan menselijke fouten, Google beweert dat zijn autonome wagens geen schuld treffen. De wagens van Google hebben al een kilometer afgelegd, dit zorgt voor een hoger ongeval gemiddelde dan dat van gewone wagens. Professionele hackers hebben een zelfrijdende Tesla Model S kunnen kraken en op die manier hadden ze controle over de ramen, motor en remmen. Het probleem is verholpen door middel van een software-update. Het lukte hackers ook al om de besturing van een rijdende Jeep Cherokee over te nemen, de bouwer Fiat Chrysler riep hun wagens terug en loste het probleem ook op met een update. Deze twee voorvallen laten de keerzijde zien van een nieuwe generatie auto s. Dit houdt de makers niet tegen om de zelfrijdende auto s tot in de puntjes perfect te maken, vele grote internetgiganten zoals Google, Apple en Microsoft zijn zeer geïnteresseerd in de wagens omdat ze daarvan hun mobiele terminals willen maken, ze weten dat de smartphonemarkt op een bepaald moment zal minderen en proberen daarom hun speelterrein te vergroten en over te nemen. Volgens de mobiliteitsclub VAB is de Vlaamse consument nog niet klaar voor zelfrijdende auto s, Vlaanderen moet meer mee experimenteren met Nederland, die de voortrekkersrol wilt spelen bij de ontwikkeling ervan.

4 Het probleem is dat er nog inzichten ontbreken, hoe dat accordeonfiles ontstaan en hoe ze vermeden kunnen worden. Het psychologisch aspect is ook nog niet in orde, Vlamingen zijn nog niet klaar om de controle over hun voertuig af te staan, het grijpt te fel in op de keuzevrijheid van de gebruiker. Er zijn natuurlijk nog andere vragen die onbeantwoord blijven: wie is aansprakelijk bij een ongeval met twee zelfrijdende auto s? Hoe moet de verkeersinfrastructuur aangepast worden en wat is de kostprijs van een autonome wagen? Mercedes Benz heeft ook al hun eigen concept-voertuig, de F015. Deze wagen heeft wel nog een stuur, maar de stoel van de bestuurder kan draaien zodat die kan praten met de passagiers. De auto kan ook communiceren met de buitenwereld, zoals voetgangers. Een inleiding ontbreekt. Een conclusie of slot ook. Er is geen samenhang, geen logische lijn in deze tekst. De kernzinnen van deze alinea s dekken de lading niet altijd. - Het probleem is dat er nog inzichten ontbreken - Deze alinea blijkt over verschillende hindernissen te gaan, niet enkel het gebrek aan deze inzichten. De gehanteerde stijl is voldoende formeel. De formulering zit de leesbaarheid van deze tekst niet in de weg. De taal is eerder rijk: de woordenschat van deze student is eerder uitgebreid. Woordgebruik is soms vaag - de toekomst voor velen, er moet nog wat gebeuren Formulering is soms spreektalig - hoe dat accordeonfiles kunnen ontstaan Zinsbouw, zinsafbakening en gebruik van leestekens zijn niet altijd correct - De zelfrijdende wagens zijn de toekomst voor velen, er moet echter nog wat gebeuren om ongevallen te voorkomen. - De auto kan ook communiceren met de buitenwereld, zoals voetgangers. De tekst bevat enkele taalfoutjes - Mercedes Benz heeft ook al hun eigen concept-voertuig Met hun kan je niet verwijzen naar Mercedes Benz. 4 De bronnen waarop deze tekst gebaseerd is, moeten zowel in de tekst als in een aparte literatuurlijst vermeld worden. Deze tekst is eerder taalrijk. De student neemt vlot een brede waaier aan woorden over uit de bronteksten. Jammer genoeg ontbreekt een logische tekststructuur. De tekst wordt niet vormgegeven als een antwoord op de centrale vraag. De schrijver (student) plaatst informatie uit de bronnen samen zonder daar een nieuwe structuur in aan te brengen.

5 FRAGMENT VIJF (INTEGRALE TEKST) Rijden we over enkele jaren allemaal in een zelfrijdende auto? De vraag is niet of we over enkele jaren standaard in een zelfrijdende auto zullen rijden maar eerder wanneer dit het geval zal zijn. Nederland stuurt binnenkort haar eerste zelfrijdende auto s op de baan. Dit is echter geen primeur; in Amerika zijn google en Delphi al volop hun zelfrijdende auto s aan het uittesten. Er bestaan dus al prototypes en men kan dus aannemen dat zelfrijdende auto s op de baan over enkele jaren geen illusie is. Het is vast en zeker een project waar veel bedrijven volop aan bezig zijn om als eerste op de markt te zijn. Sommige mensen houden niet van het besturen van een wagen, andere voelen zich niet veilig in het verkeer. Voor deze mensen(en nog vele anderen) is een zelfrijdende auto werkelijk een droom. Het heeft zo veel voordelen: je hoeft niet meer op de andere bestuurders letten want je wagen doet het voor je, je kan rustig met je passagiers praten, bejaarden kunnen veilig de weg op zonder dat ze op hun ondermaatse reflexen worden gewezen, Let echter wel op dat je de nadelen niet vergeet. Een zelfrijdende auto is een elektronisch bestuurd voertuig en kan dus gehackt worden als de software van de fabrikant niet goed beveiligd is. Op de Black Hatcyberveiligheidsconferentie in Las Vegas bleek al dat het enkele hackers al is gelukt om voertuigen van Tesla en Jeep te kraken en konden ze van op afstand de wagen besturen. Een andere vraag die veel gesteld wordt is: wie is er aansprakelijk als twee zelfrijdende auto s tegen elkaar botsen? In Californië zijn er al vier zelfrijdende wagens die betrokken waren bij een ongeval. Uit cijfers blijkt dat de kans op een botsing met een zelfrijdende auto groter is dan met een wagen die men zelf bestuurd. De vraag of iedereen met zo n wagen zal of wil rijden is moeilijker omdat er ook veel tegenstanders zijn, net door al deze mankementen. Men mag ook niet vergeten dat er veel bestuurders zijn die graag zelf met hun wagen rijden omdat ze er plezier aan beleven. Kan men deze mensen zomaar hun plezier afnemen? Alvast een vraag waarover valt na te denken. Er is dus nog veel werk aan de winkel voor dat deze voertuigen op de markt beschikbaar zullen zijn. De producenten moeten ervoor zorgen dat hun voertuigen volledig in orde zijn en dat ze hun besturingssystemen zeer goed beveiligen. Als dit allemaal functionerend is dan kan m n zelfrijdende wagens op de baan verwachten. Persoonlijk heb ik niets tegen zelfrijdende auto s zolang het besturingssysteem goed beveiligd is en dat er geen gaten in zitten. Als dit het geval is kunnen deze wagens ervoor zorgen voor minder ongevallen op de rijbaan. 5 De tekst is een systematische bespreking van argumenten voor/tegen de lancering van zelfrijdende auto s. Eerst worden voorstanders en voordelen besproken, vervolgens komen de hindernissen, de nadelen aan bod. Ten slotte worden deze afgewogen en komt de student tot een soort besluit. De kernzinnen van deze alinea s dekken hun lading. De lezer weet waar hij aan toe is, de tekst is makkelijk scanbaar. De gehanteerde stijl is voldoende formeel. De formulering zit de leesbaarheid van deze tekst niet in de weg. Woordgebruik is soms vaag - Sommige mensen houden niet van - Het gaat hier om de consumenten, de chauffeurs. Er is een vreemde perspectiefwissel halverwege. - Let wel op dat je de nadelen niet vergeet - Hier spreekt de student plots zijn lezer aan, wat niet de bedoeling is.

6 Zinsbouw, zinsafbakening en gebruik van leestekens zijn niet altijd correct - Het is vast en zeker een project waar veel bedrijven volop aan bezig zijn om als eerste op de markt te zijn. De tekst bevat enkele taalfoutjes - Het heeft zo veel voordelen - Met het kan je niet naar de auto verwijzen. - Andere voelen zich niet veilig in het verkeer moet anderen zijn. De bronnen waarop deze tekst gebaseerd is, moeten zowel in de tekst als in een aparte literatuurlijst vermeld worden. Deze student heeft een logische structuur aangebracht in zijn tekst. Hij maakt een aantal taalfouten, maar deze zitten een vlotte lezing van de tekst niet in de weg. Anderzijds is deze tekst ook geen pareltje: het is geen heel taalrijke tekst, de woordenschat van deze student lijkt op het eerste gezicht eerder beperkt, beperkter dan bijvoorbeeld de woordenschat van de auteur van fragment vier. 6