Het gesproken woord geldt

Transcriptie

1 Het gesproken woord geldt MVdV 117 Toespraak van minister-president Yves Leterme op Netwerk-Event voor het vrije beroep op woensdag 15 juni 2005 te Roeselare (Beveren) Vooreerst wens ik de zaakvoerders van MExT te feliciteren met de opening van hun nieuwe zaak. Maar ook het initiatief van deze avond is belangwekkend: de start van een netwerk van vrije beroepen. Vrije beroepen zijn met weinig andere beroepen te vergelijken, maar ze horen thuis in de brede dienstensector. In een complexe samenleving als de onze worden dienstverlening inzake fiscale en administratieve verplichtingen en advies bij ontwikkelingen met commerciële en juridische gevolgen almaar belangrijker. Wetgeving en fiscaliteit, om maar die twee te noemen, zijn een ingewikkeld kluwen. De complexiteit van onze samenleving gaat samen met een streven naar kwaliteit op alle vlakken. Een goede gezondheidszorg is een van de topprioriteiten van een zorgzame samenleving, maar ook een steeds ingewikkelder verhaal in voortdurende ontwikkeling. Het is in die twee snel evoluerende dienstensectoren van onze samenleving de juridische en fiscale ondersteuning enerzijds en de medische en paramedische zorg anderzijds dat de vrije beroepen zich bevinden. Meer dan ooit mag men de vrije beroepen vandaag intellectuele beroepen noemen, zoals men ze 1

2 vroeger wel eens meer noemde. Er moet immers voortdurend gestudeerd worden door wie in die branches werken. Het zijn specialisaties die nooit aan het einde van (de kennis van) hun Latijn zijn. De spraakkunst en de syntaxis van boekhouding en recht, het vocabulaire en de literatuur van genees- en heelkunde zijn voortdurend nieuw. Het volstaat dus niet van je klassiekers te kennen. Levenslang leren is bij de vrije beroepen een evidentie. Tevens staan de vrije beroepen voor grote uitdagingen, want we leven in een samenleving die niet aan de landsgrenzen ophoudt. Niet alleen is er de discussie over de Europese dienstenrichtlijn, kortweg de Bolkestein-richtlijn genoemd, er zijn ook de tendensen van schaalvergroting, internationalisering en multidisciplinariteit die de traditionele uitoefening van het vrije beroep onder druk kunnen zetten. De toegenomen kennisintensiteit waar ik al naar verwees, maar ook de onderlinge concurrentiedruk maken dat de alleen werkende beoefenaar van het vrije beroep het moeilijker en moeilijker krijgt. Vooral de starter die binnen moet breken op een markt die al veel spelers telt, heeft het lastig. Kan hij het nog allemaal alleen aan? Hij dient ofwel zich binnen zijn sector te specialiseren om alleen dat aspect van de dienstverlening verder te zetten ofwel zich te associëren met collega s om het gehele pakket van de dienstverlening te kunnen aanbieden. Met het oog op een betere en efficiëntere dienstverlening bouwen 2

3 beoefenaars van hetzelfde vrije beroep associaties uit of informele netwerken. Meer dan de helft van de bedrijfsrevisoren, accountantskantoren en advocatenpraktijken zijn associaties. Ook de meeste jonge artsen vervoegen of vormen een groepspraktijk. Die samenwerking is niet altijd een associatie, maar kan ook een informeel netwerk zijn. Informele samenwerking beperkt zich vaak tot dossiergebonden contracten, zoals bij nogal wat accountants, maar kan ook een duurzamere vorm hebben, zoals bij nogal wat advocatenkantoren. Bij het notariaat heeft de samenwerking vooral een inhoudelijke functie: informatiedoorstroming en adviesaanvragen. Bij het bedrijfsrevisoraat hebben we veelal te maken met strategische allianties: gemeenschappelijke profilering, afspraken en beleidsaspecten. Zoals gezegd, de vrije beroepen leven steeds meer in een internationale omgeving, al is het vrije beroep zo specifiek dat de internationalisering veelal beperkt blijft tot het behandelen van dossiers van grensoverschrijdende vraagstukken. Voor kantoren die vaak geconfronteerd worden met dergelijke dossiers, kan de noodzaak zich voordoen om samen te werken met beoefenaars uit andere landen, desgewenst in een duurzaam netwerk of zelfs in een internationale associatie. Dat is echter voorlopig althans veeleer beperkt, omdat het grootste deel van het cliënteel van de vrije beroepen in de sectoren 3

4 juridische en fiscale bijstand KMO s zijn die weinig met internationale dossiers worden geconfronteerd. Feit is ook dat internationale associaties voor het grootste deel van het potentiële cliënteel een te hoge drempel hebben. De materies die de vrije beroepen vandaag te behandelen hebben, worden steeds complexer. Dat betekent dat de nieuwe dienstverlening aan particulieren en bedrijven ook in toenemende mate multidisciplinair is: problemen van diverse aard vloeien als het ware samen in één bedding. En de klant vraag volledige service op één stopplaats. We zien dan ook in toenemende mate samenwerking ontstaan tussen accountants en bedrijfsrevisoren, en tussen advocaten en notarissen. Die samenwerking is onomkeerbaar, maar daarom is het des meer van belang dat de vrije beroepen zich bezinnen over hun eigenheid en hun deontologie. Eigenlijk hebben de vrije beroepen een imagoprobleem. Hun imago is beladen met al of niet terechte historische beelden uit een lange geschiedenis van geheimzinnigheid en ondoorzichtigheid. Het wantrouwen dat hieruit bij het volk ontstond, vinden we nog steeds terug in het taalgebruik. Ik hoef u niet te herinneren aan de vele spreuken en gezegden waarin advocaten, deurwaarders en dokters optreden, en aan wat een apotheker in de overdrachtelijke zin soms betekent. Om niet te zeggen wat men bedoelt, als men iemand een boekhouder noemt (ik weet er alles van). 4

5 Het is dus belangrijk dat de organisaties van de vrije beroepen, zoals dit nieuwe netwerk van Unizo, drie dingen realiseren: a) de beroepsethiek bevorderen; b) zorgen voor transparantie van het beroep; c) een actieve en dynamische communicatiepolitiek voeren met het oog op een imagoverbetering. Imagoverbetering is niet het einddoel. Het einddoel is dat particulieren en bedrijven hun drempelvrees overwinnen en bovenal dat daardoor de vrije beroepen hun rol van dienstverlening in een complexere samenleving ten volle kunnen vervullen. 5

6 6