Agrarische Agenda DE BOER ALS VOEDSELPRODUCENT DUURZAAMHEID EN MILIEU SOCIALE ONTMOETING VERNIEUWING LANDSCHAP EN RECREATIE

Transcriptie

1 Agrarische Agenda DE BOER ALS VOEDSELPRODUCENT DUURZAAMHEID EN MILIEU SOCIALE ONTMOETING VERNIEUWING LANDSCHAP EN RECREATIE

2 Agrarische Agenda Oost Gelre In 08 heeft de gemeente Oost Gelre het plan opgepakt om de situatie van de agrarische sector in Oost Gelre te onderzoeken. Daarbij niet alleen kijkend naar het heden, maar ook naar de toekomst. In de zomer van 08 heeft dit uitvoering gekregen door alle agrariërs in het gebied een keukentafelgesprek aan te bieden. Ruim 00 agrariërs hebben hieraan gehoor gegeven. Aan de hand van de,tijdens deze gesprekken ingevulde, vragenlijsten is de rapportage Uitkomsten Keukentafelgesprekken Agrariërs ( in de gemeente Oost Gelre opgesteld. Deze is te vinden op de website van de gemeente Oost Gelre. Er is onder andere aandacht gevraagd voor het zogenoemde stil leed op agrarische bedrijven. Om de visie van agrariërs op de toekomst te ondervangen, is deze Agrarische Agenda opgesteld. Agrariërs in het gebied konden op verschillende momenten hun inbreng voor de agenda geven. In november 08 is een bijeenkomst georganiseerd om aan de hand van de WaardeWijzer van Stimuland de wensen en visie van de aanwezige agrariërs op te halen. Op die avond hebben een aantal van de agrariërs aangegeven mee te willen denken, zij zijn in januari en februari 09 bijeen geweest om de verwerkte inbreng te bespreken en te verfijnen. Alle inbreng van de agenda is afkomstig van lokale agrariërs, gefaciliteerd door de gemeente Oost Gelre. Leeswijzer De Agrarische Agenda is opgezet aan de hand van vijf thema s: () de boer als voedselprodu - cent, () duurzaamheid & milieu, (3) sociale ontmoeting, (4) vernieuwing en (5) landschap & recreatie. Binnen elk thema wordt eerst de huidige situatie (heden) beschreven, vervolgens wordt een blik in de toekomst (gewenste situatie) geworpen (toekomst). Daarop volgt een overzicht met kansen. Deze kansen kunnen omgezet worden in acties uit te voeren door de agrariërs zelf, de gemeente en/of andere externe partijen zoals bijvoorbeeld scholen. Vervolg Deze agenda is een basisstuk dat dient als input van de agrariërs in Oost Gelre voor de gemeen - te, bijvoorbeeld voor de nieuwe Omgevingsvisie. Verder is er een klankbordgroep in het leven geroepen waarin agrariërs uit Oost Gelre met medewerkers van de gemeente nadenken over de kansen/acties die deze agenda biedt en de uitvoering daarvan. Bent u agrariër in Oost Gelre en wilt u graag meedenken in de klankbordgroep? Neem dan contact op met Mirjam Arends via marends@stimuland.nl of

3 Kansen de boer als voedselproducent Sector Berichtgeving Imago De boer als voedselproducent Agrariërs verkopen zichzelf beter door 6 goede PR en zichtbaarheid op social media. Positieve berichtgeving door en over de agrarische sector naar burgers. De agrariërs in Oost Gelre zijn trots op de huidige In de toekomst heeft de agrarische sector (in Oost Gelre) in de profilering en beeldvorming van en burger wordt verzorgd door een agrarische sector en hebben plezier in hun werk. een (nog) beter imago. De sector komt vaker positief in het de sector, ook richting de landelijke en vertegenwoordiger. Daarbij benoemen een aantal agrariërs het goed in nieuws en er is meer waardering voor de boer als voed provinciale overheid/politiek. mijn vel zitten, als iets waar zij blij mee zijn en de selproducent. De jeugd wordt gemotiveerd en geënthou zaakjes goed op orde hebben ondanks de regelge- siasmeerd voor de agrarische sector. De bewustwording Een korte boerderijstage voor deel aan een boerderijdag om kennis te ving. Agrariërs in het gebied zijn, in veel gevallen, van de agrarische sector begint dan ook bij het onderwijs. beleidsmedewerkers van de gemeente maken met de sector/voedselproducent. ook naast hun bedrijf actief: werk gerelateerd, privé Er vindt meer positieve berichtgeving over de agrarische waardoor zij in gesprek gaan met de (verenigingen, clubs) of een combinatie. Ook de ge- sector (in Oost Gelre) plaats richting de burger. Er is we agrarische ondernemers. zondheid van hun dieren is een reden voor trots én derzijds respect tussen boer en burger en begrip voor (en dat het verhaal van de boer steeds meer aandacht door) de agrarische sector. Het draagvlak voor de agrariërs krijgt; ook landelijk. Wel moet er vaak gereageerd als voedselproducent is vergroot in de gemeente. Tot slot worden op negatieve berichtgeving in de media, in zijn er goede vertegenwoordigers die een eerlijke commu plaats van positieve. Ook heerst het gevoel dat de nicatie verzorgen van boer naar burger. burger verder af staat van de sector dan voorheen. Voor hun eigen gezondheid vinden agrariërs het belangrijk een goed imago te hebben als agrarische sector door positieve berichtgeving in de media. Ook het gastvrij zijn voor burgers is iets om trots op te zijn. Het gastheerschap en maatschappelijke betrokkenheid worden dan ook belangrijk gevonden. Verder genereerd de sector werkgelegenheid, niet alleen op de agrarische bedrijven, maar ook bij andere bedrijven. Agrariërs geven aan trots te zijn op hun eigen bedrijf en de reuring in de regio Achterhoek. Vanuit de gemeente actieve ondersteuning De (eerlijke) communicatie tussen boer Elk kind in de gemeente Oost Gelre neemt Naar verwachting treedt de Omgevingswet in 0 in werking. Agrariërs uit Oost 4 Gemeente en agrariërs gaan meer met Gelre kunnen hierbij betrokken worden en elkaar in gesprek. inbreng leveren, bijvoorbeeld middels deze Agrarische Agenda. 5 Onderwijs als middel voor bewustwording van de consument. Agrariërs geven aan trots te zijn op hun eigen bedrijf en de reuring in de regio Achterhoek. 7

4 Duurzaamheid & milieu Energie Ecologie Mestverwerking De Nederlandse boeren hebben de laagste milieu-impact ter wereld (NOS, 07), reden voor trots onder de agrariërs in Oost Gelre. Dankzij de hoge productie, minder gebruik van bestrijdingsmiddelen, hergebruik van afvalstoffen en het lage percentage voedselverspilling heeft de Nederland - se agrarische sector de laagste ecologische voetafdruk ter wereld (Hortinext, 07). Ook zijn projecten als Kunstmest - vrije Achterhoek en Vruchtbare Kringloop Achterhoek reden voor trots en blijdschap voor de agrariërs. Er wordt steeds meer gekeken naar kunstmestvervangers en het meer ge - bruiken van eigen mest, waardoor het aandeel kunstmest omlaag gaat. Verder zijn de agrariërs blij met de luchtwassers, de kansen van bio - massa, energiecoöperaties, windmolens en de daaruit voorgekomen groene energie in het gebied. Bij alle rege - lingen en activiteiten rondom duurzaamheid en milieu geldt dat het inkomen voor agrariërs het belangrijkst blijft; mocht een regeling of activiteit een impact hebben op het inkomen van de agrariër dan wordt het minder/niet aantrekkelijk en wellicht zelfs niet uitvoerbaar. Bij alle regelingen en ac - tiviteiten rondom duurzaamheid en milieu geldt dat in de eerste plaats het inkomen van de agrariër erdoor niet op achteruit moet gaan. Duurzame energie opwekking krijgt een grotere rol in de gemeente Oost Gelre. Agrariërs en de gemeente trekken samen op om dit te realiseren. De regelgeving aanpassen ligt wellicht buiten het bereik van de gemeente ambtenaar, maar er is wel het besef van de ambtenaar dat een agrariër met veel regels te maken heeft. Er wordt meer gedaan aan de sloop van oude gebouwen en het herbestemmen van Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB s), bijvoorbeeld in de vorm van asbestsubsidie. Zonnepanelen en (kleine) windmolens worden gebruikt om duurzame energie op te wekken. Wat betreft zonne-energie geldt vanuit agrariërs de sterke voorkeur om eerst daken vol te leggen en eventuele zonneparken een plek te geven langs bijvoorbeeld wegen, taluds en blusvijvers. Pas in het uiterste geval zonnepanelen op agrarische gronden plaatsen, de voorkeur gaat er naar uit om bijvoorbeeld industrieterreinen te benutten voor zonnepanelen. In 04 is elk erf asbestvrij. Agrariërs geven aan dat, om duurzame initiatieven te stimuleren, geld, kennis en passende regelgeving beschikbaar moeten zijn. De Nederlandse agrarische sector heeft de laagste ecologische voetafdruk ter wereld 3 4 Kansen duurzaamheid & milieu Meer doen voor de sloop van oude gebouwen of herbestemming van VAB s, bijvoorbeeld door een asbestsubsidie. Zonnepanelen om energie op te wekken. Windmolens (groot of klein> dat wat rendabel is). Geld, kennis en passende regelgeving zijn beschikbaar om initiatieven te ondersteunen. 5 6 De Rood voor Rood regeling nieuw leven in blazen. Voorlichting/kennisdeling vanuit gemeente (kennis toelichting); bijeenkomsten faciliteren. Bijvoorbeeld voor zon op erf. Gebouwen afbreken, zonnepanelen op erf; kost geen landbouwgrond.

5 Sociale ONTMOETING Noaberschap Verenigingsleven Dorpshuis Kansen Sociale kansen Behoud van dat waar we trots op zijn: de soci - ale ontmoeting in dorpshuizen/ontmoetings - centra, het rijke verenigingsleven en het gevoel Het sterke verenigingsleven en het gevoel van noaber- schap en burenhulp is diep geworteld in Oost Gelre. Ook voor agrariërs in de gemeente is dit van belang, om zich thuis te voelen en ook buiten hun bedrijf activiteiten voor/door de gemeenschap uit te kunnen voeren. Goed contact en overleg met de buurt is belangrijk voor agrariërs. Veel agrariërs geven aan dat dit momenteel goed loopt en de buurverhouding goed is. Daar zijn zij trots op. Wel vergt dit extra inzet wat betreft het gesprek aangaan en in gesprek blijven. Ook zijn zij blij met het drukke ver - enigingsleven en de vele verenigingen in hun omgeving. Er worden genoeg activiteiten georganiseerd om deel aan te nemen, want: ook buiten je bedrijf actief zijn, geeft energie. Ook de ontmoetingscentra of dorpshuizen van de verschillende kernen in Oost Gelre zijn een punt van trots voor de agrariërs. Verder is men blij dat veel jongeren willen blijven wonen in het eigen dorp. van noaberschap. Agrariërs blijven (en gaan) in gesprek met hun buren over de impact van hun bedrijf op de omgeving. Als je wat wil met je bedrijf moet je in een vroeg stadium je buurt betrekken (al dan niet verplicht) van tevoren. De huidige situatie wordt behouden in de toekomst. Agrariërs maken, net zoals nu, onderdeel uit van de (hechte) gemeenschap en dragen hun steentje bij. Er worden genoeg activiteiten georganiseerd om deel aan te nemen, want: ook buiten je bedrijf actief zijn geeft energie.

6 Vernieuwing Innovatie Contact gemeente/overheid en agrariërs Kansen Vernieuwing Er is één vast aanspreekpunt bij de gemeente: een contactpersoon uit de agrarische sector die 8 Gebruik van drones voor landbouw doeleinden, onder bestaande voorwaarden. Agrariërs zijn blij met de verbreding van de agrarische sec - tor en de omvang van de bedrijven in Oost Gelre. Ook is de innovatie in het gebied en van de sector, onder andere rondom mestverwerking (bijvoorbeeld op bedrijfsniveau) en mestraffnage, iets waar men trots op is. Er zijn goede, moderne boerenbedrijven gesitueerd in het gebied. Verder is de beschikbaarheid van glasvezel in het gebied iets om blij mee te zijn. Verder is men blij met de bedrijvigheid van andere secto - ren, in het gebied. Daar moet zuinig mee omgegaan wor - den om hen te behouden voor het gebied, in verband met de werkgelegenheid die deze bedrijven creëren. Het contact tussen de agrariërs en de gemeente politiek en op medewerkersniveau biedt nog kansen voor verbe - tering. Vooral tussen beleidsmedewerkers en de agrariërs wordt een kloof gevoeld. Er bestaat nog veel zij en wij denken. Ook heerst het gevoel dat de niet-boer beslist over de boer en dat beleidsmedewerkers soms eigen invul - ling geven aan beleid. Er bestaat goed en geregeld contact tussen agrariërs in Oost Gelre, beleidsmedewerkers van de gemeente en de politiek. Een groep agrariërs trekt samen met ambtenaren op in een klankbordgroep om onderwerpen en thema s te bespreken en gezamenlijk tot acties en uitvoering te komen. Verder is er vanuit de gemeente één persoon aangesteld als aanspreekpunt tussen gemeente en agrariërs. Dit is iemand die feeling met zowel de agrarische sector als het werk op het gemeentehuis heeft. Een spin in het web die linken legt en de klankbordgroep van agrariërs en gemeente faciliteert en begeleidt. Zowel agrariërs als medewerkers van de gemeente komen laagdrempelig in contact met elkaar. Er is een brug geslagen tussen zij en wij. We praten met elkaar, in plaats van over elkaar. Er wordt gedacht in oplossingen in plaats van bedreigingen door alle partijen. Doordat agrariërs en beleidsmedewerkers van de gemeente meer met elkaar in contact komen, is er meer wederzijds begrip. Snellere besluitvorming vindt plaats. De Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB s) mag geen belemmering vormen voor de bedrijfsvoering samenwerkt met de boeren en gemeente. Een werkgroep (of klankbordgroep) bestaande uit agrariërs en beleidsmedewerkers is opgestart en komt eens in de zoveel tijd bij elkaar, of wanneer er dringende thema s spelen. Oppervlakte landbouwgrond vergroten. Bijvoorbeeld door als gemeente gratis grond beschikbaar te stellen ter verbetering van het landschap. Boeren onderhouden het land en krijgen de bijbehorende opbrengsten. Uitwisseling van landschapselementen om effciënter te kunnen boeren. Met minder vee hetzelfde verdienen. Vrijkomende Agrarische Bebouwing vormt geen belemmering voor de bedrijfsvoering van agrariërs. Actieve bedrijven in het gebied wordt ruimte geboden voor ontwikkeling, dit hoeft niet perse groei te zijn Een regionaal onderwijsprogramma is opgezet voor kennisdeling, door ondernemers zelf, gefaciliteerd door de gemeente. Kennis uit de sector wordt zo gedeeld en gebruikt. Gemeentelijke beleidsmedewerkers gaan op ambtenarendag/-ochtend op de boerderij om kennis te maken met de lokale agrariër. Er is flexibelere regelgeving rondom de postzegel (bouwblok). De gemeente geeft hierin ruimte aan agrariërs o.a. door zo min mogelijk procedures en een snellere afwikkeling binnen de gemeente. Een lobbyist/belangenbehartiger voor de landbouw in Oost Gelre is aangesteld. Deze is door de agrariërs gekozen, in samenspraak met de gemeente. Deze persoon vertegenwoordigd het collectief van agrariërs en is daarin anders dan het aanspreekpunt. Geen extra eisen bovenop provinciale en landelijke eisen. van agrariërs. Het gevoel dat de niet-boer belsist over de boer heerst bij de agrariërs

7 Landschap & recreatie Verzorgd Coullissenlandschap Paden De gemeente Oost Gelre is een gebied met een aantrekkelijk landschap waarin ruimte wordt geboden om moderne landbouw te bedrijven met een goede uitstraling, wat onder andere terug te zien is in de nette bedrijfserven in het gebied. Onderdeel van landschap is het ken - merkende coulisselandschap in de gemeente waarin een netwerk van kerkepaden, fietspaden en wandelpaden lopen. Er zijn voldoende land - schapselementen om het coulissenlandschap in ere te houden, iets om blij mee te zijn. Kortom: een verzorgd buitengebied, een aantrekkelijk landschap en de aankleding rondom het dorp is mooi. Agrariërs zijn hier blij mee; hun mooie landschap kunnen zij zo breder delen. Een aan - tal lokale voorbeelden die uitgelicht worden: het bloemencorso, Kronenburger Veen en de Koren - molen. Een verzorgd buitengebied, een aantrekkelijk landschap en de aankleding rondom het dorp is mooi Het prachtige landschap in Oost Gelre, waar zowel agrariers en gemeente trots op zijn, wordt behouden. Gemeente en agrariërs in het gebied trekken samen op om dit te bewerkstellingen. Landschappelijke elementen zijn niet tegenstrijdig aan de bedrijfsvoering van agrariërs, maar onderling afgestemd. Overleg tussen gemeente en agrariërs zorgt voor deze afstemming. Er vindt praktisch berm- en slotenbeheer plaats, waarover zowel de gemeente als de agrariers in het gebied tevreden zijn en waarbij veiligheid ook een belangrijk criterium is. Toerismegelden worden gebruikt om bankjes in het gebied te plaatsen, op die manier wordt het buitengebied gepromoot en kunnen mensen genieten van de schoonheid van het gebied. Om verpaupering van het buitengebied tegen te gaan is de Rood voor Rood regeling nieuw leven ingeblazen Kansen landschap & recreatie Akkerranden inzaaien. Weidevogelbeheer. Berm- en slootbeheer; bermen helemaal maaien, bomen en struiken snoeien. Bestrijden van exoten (o.a. de Japanse Duizendknoop). Overleg tussen agrariërs en gemeente over landschappelijke elementen vindt plaats. 6 7 Een deel van de inkomsten van de toeristenbelasting wordt besteed aan landschapsbeheer door agrariërs bijvoorbeeld voor de koe in de wei en komt derhalve ten goede aan de omgeving. Ook kan een deel van de toerismegelden terugvloeien naar bijvoorbeeld de stichtingen en verenigingen die kerkepaden beheren. Agrariërs kunnen het beheer van singels en bosjes op gemeentegronden krijgen.

8 De Agrarische Agenda Oost Gelre is tot stand gekomen met ondersteuning van Stichting Stimuland. De gemeente Oost Gelre heeft de totstandkoming van de Agrarische Agenda gefaciliteerd. Redactieadres voor vragen en opmerkingen: T info@stimuland.nl Vormgeving en drukwerk: Lepelstraat Groenlo

9