PROJECTEN IJSSELSPRONG BRUMMEN, VOORST, ZUTPHEN WATERSCHAP VELUWE SNIPCODES T/M 4.2.6, DEFINTIEF CONCEPT T.B.V. SNIP3

Transcriptie

1 RUIMTE VOOR DE RIVIER R PROJECTEN DIJKVERLEGGINGEN EGGINGEN CORTENOEVER EN VOORSTERKLEI EN EEN GEUL IN DE TICHELBEEKSEWAARD COTIVO OM NATUUR PASSENDE SENDE BEOORDELING NATUURBESCHERMINGSWET PROJECTEN IJSSELSPRONG BRUMMEN, VOORST, ZUTPHEN WATERSCHAP VELUWE SNIPCODES T/M 4.2.6, DEFINTIEF CONCEPT T.B.V. 24 oktober :A - Vrijgegeven C

2 Inhoud 1 Inleiding Ruimte voor de rivier Plan dijkverleggingen Cortenoever en Voorsterklei en geul Tichelbeeksewaard Leeswijzer 7 2 Doel en kader Cortenoever, Tichelbeeksewaard en Voorsterklei Drie doelstellingen dijkverleggingen Cortenoever en voorsterklei en geul Tichelbeeksewaaard Het planproces: van SNIP2a tot voorkeursontwerp 9 3 Ontwikkeling tot definitief ontwerp (DO) Cortenoever Tichelbeeksewaard Voorsterklei Proces in relatie tot natuurwetgeving Overzicht maatregelen per gebied 19 4 Huidige situatie Inleiding Gebruikte gegevens Cortenoever Tichelbeeksewaard Voorsterklei 39 5 Wettelijk kader Natura Natuurbeschermingswet Ontwerp- en aanwijzingsbesluiten Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel Kenschets en gebiedsbeschrijving Instandhoudingsdoelen Beoordelingskader 52 6 Effectbeschrijving en beoordeling Natura Inleiding Overzicht mogelijke effecten Gevoeligheden voor effecten Effectbeschrijving en beoordeling Cortenoever Tichelbeeksewaard Cumulatie Voorsterklei 83 7 Conclusies en randvoorwaarden :A - Vrijgegeven ARCADIS 1

3 7.1 Overzicht effectbeoordeling Randvoorwaarden Aanbevelingen Vervolg procedure Onzekerheden en lacunes in kennis 89 Bijlage 1 Geraadpleegde bronnen 90 Bijlage 2 Objectenkaarten 92 Bijlage 3 Objectenboom 94 Bijlage 4 Kaarten Cortenoever 96 Bijlage 5 Kaarten Voorsterklei 98 Bijlage 6 Kaart roeplocaties kwartelkoning 100 Bijlage 7 Grondwaterrelatie Veluwe en IJssel 102 Bijlage 8 Begrenzing Natura Bijlage 9 Instandhoudingsdoelstellingen Uiterwaarden IJssel 106 Colofon :A - Vrijgegeven ARCADIS 2

4 Voorwoord Voor u ligt de Passende Beoordeling Natuurbeschermingswet 1998 (artikel 19d en 19j) voor de Ruimte voor de Rivier maatregelen dijkverleggingen Cortenoever en Voorsterklei en een geul in de Tichelbeeksewaard (verder: CoTiVo). Het rapport Passende Beoordeling Natuurbeschermingswet maakt deel uit van de rapporten van de planstudie CoTiVo in de SNIP-3 fase. In deze fase staat de verdere uitwerking en optimalisatie van de Variantkeuze uit de verkennende fase van de planstudie (de SNIP-2a fase) centraal. Daarbij is het doel te komen tot een ontwerp, waarin technische en landschappelijke aspecten, aandachtspunten van de staatssecretaris, omliggende projecten en de wensen van belanghebbenden samen komen. Hierbij is de haalbaarheid van het plan belangrijk: het plan moet uitvoerbaar, betaalbaar, vergunbaar en beheerbaar en te onderhouden zijn. De ontwikkeling in de tijd van het ontwerpproces, in de SNIP-3 fase en de daarbij behorende producten, is in onderstaande figuur weergegeven. De SNIP-3 fase eindigt met de projectbeslissing van de staatssecretaris. Deze beslissing markeert het einde van de planstudiefase en het begin van de realisatiefase. Voordat echt tot realisatie over kan worden gegaan, moeten ook het betreffende Bevoegd Gezag met het bestemmingsplan en de vergunningaanvragen kunnen instemmen. Afbeelding 1 Overzicht van producten voor de SNIP-3 fase :A - Vrijgegeven ARCADIS 3

5 :A - Vrijgegeven ARCADIS 4

6 HOOFDSTUK 1Inleiding 1.1 RUIMTE VOOR DE RIVIER PLANOLOGISCHE KERNBESLISSING RUIMTE VOOR DE RIVIER - Bescherming uiterlijk 2015 op wettelijk vereiste niveau - Ruimtelijke kwaliteit verbeteren Aanleiding Het kabinet heeft in 2000 een standpunt voor de aanpak van hoogwater ingenomen, dat, naar aanleiding van de klimatologische ontwikkelingen, in 2001 is bijgesteld. Door het parlement (Tweede en Eerste Kamer) is de Planologische Kernbeslissing Ruimte voor de Rivier (verder: PKB) vastgesteld. Het doel van deze PKB is om de bescherming tegen overstromingen bij de maatgevende hoogwaterafvoer (MHW) in de rivieren uiterlijk in 2015 op het wettelijk vereiste niveau te brengen. Daarnaast heeft het kabinet een nevendoelstelling geformuleerd om met het maatregelenpakket ten behoeve van de veiligheid tevens de ruimtelijke kwaliteit in het rivierengebied te verbeteren, en de huidige functie in het rivierengebied te behouden. PROGRAMMA RUIMTE VOOR DE RIVIER - 39 maatregelen ter bescherming tegen overstromingen Om de rivierverruiming te realiseren is door het Rijk het programma Ruimte voor de Rivier opgesteld. In de Planologische Kernbeslissing Ruimte voor de Rivier (verder: PKB) zijn 39 maatregelen opgenomen die op korte termijn (2015) de bescherming tegen overstromingen op het vereiste niveau moeten brengen. Tevens moet dit Basispakket uit de PKB de ruimtelijke kwaliteit verbeteren. In de gemeenten Brummen en Voorst gaat het om de twee dijkverleggingen bij Cortenoever en Voorsterklei. 1.2 PLAN DIJKVERLEGGINGEN CORTENOEVER EN VOORSTERKLEI EN GEUL TICHELBEEKSEWAARD OMGEVING ZUTPHEN - 2 van de 39 PKB maatregelen - dijkverlegging Voorsterklei en Cortenoever In de gemeenten Brummen en Voorst liggen 2 van de 39 maatregelen die aangewezen zijn in de PKB. Als maatregel is in de PKB gekozen voor het verleggen van de dijk bij Cortenoever en Voorsterklei. In beide gebieden wordt een nieuwe primaire waterkering landinwaarts aangelegd zodat ruimte aan het rivierbed wordt toegevoegd voor de verwerking van hoogwaterafvoeren. Afbeelding 2 geeft het zoekgebied van de dijkverleggingen weer :A - Vrijgegeven ARCADIS 5

7 Afbeelding 2 Maatregelen in de PKB Ruimte voor de Rivier bij Zutphen voor de korte termijn EXTRA MAATREGEL - geul in Tichelbeeksewaard In samenhang met de beide dijkverleggingen uit de PKB wordt in het kader van het project IJsselsprong Brummen-Voorst-Zutphen ter hoogte van Zutphen aan de westzijde van de IJssel uitwerking gegeven aan de planstudie voor een uiterwaardvergraving ergraving in de Tichelbeeksewaard. ACHTERGROND: BLAUWE ENVELOP VAN PROJECT IJSSELSPRONG: ALLES IN 1 KEER De twee dijkverleggingen en de geul in de Tichelbeeksewaard vormen de Blauwe Envelop van de integrale gebiedsontwikkeling IJsselsprong: alles in 1 keer (verder: IJsselsprong). Dit plan is voor kennisgeving aangenomen door de gemeenteraden van Brummen, Voorst en Zutphen, het Algemeen Bestuur van het waterschap Veluwe en Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland in mei 2009 en vervolgens voorgelegd aan de Staatssecretaris. Het is ontstaan uit de mogelijkheid om een omwisselbesluit voor de omgeving Zutphen te bewerkstelligen. De regio verkreeg de mogelijkheid in de PKB om een alternatief plan aan te bieden. Naar aanleiding hiervan is door de gemeenteraden van Brummen, Voorst en Zutphen de intergemeentelijke structuurvisie (IGSV) IJsselsprong: in 1 keer goed (2008) vastgesteld, waarbij de PKB maatregelen voor de dijkverleggingen, de realisering van een geul bij Zutphen (Breed water) en het verwijderen van de ruimtelijke reservering om De Hoven in Zutphen voor hoge waterstanden op lange termijn. IJsselspong zijn opgenomen. Naar aanleiding van de reactie van de Staatssecretaris in juli 2008, is de planstudie van de dijkverleggingen uit de PKB gecombineerd met de geul van de Tichelbeeksewaard om te bezien of daarmee de lange termijn maatregelen voor waterverruiming in de regio in 1 keer goed kunnen worden gerealiseerd. Het project IJsselsprong In 1 keer goed bestaat uit vier enveloppen: - De Blauwe Enveloppe omvat de maatregelen die nodig zijn in het kader van Ruimte voor de Rivier en de geul in de Tichelbeeksewaard;. - De Rode Enveloppe-opgave opgave betreft een woningbouwontwikkeling van ongeveer woningen; - De Grijze Enveloppe betreft de realisering van rondwegen dan wel het treffen van oplossingen voor infrastructurele problemen; - De Groene Enveloppe bevat plannen in het kader van natuur en landschap :A - Vrijgegeven ARCADIS 6

8 1.3 LEESWIJZER Onderdeel van het projectontwerp voor de dijkverleggingen bij Cortenoever en Voorsterklei en de geul in de Tichelbeeksewaard is het opstellen van de Passende Beoordeling Natuurbeschermingswet voor het in te richten gebied. Een Passende Beoordeling dient uitgevoerd te worden omdat significant negatieve effecten niet op voorhand uitgesloten kunnen worden, omdat de werkzaamheden gedeeltelijk in Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel plaatsvinden. Dit rapport bespreekt in hoofdstuk 1 de achtergrond en in hoofdstuk 2 de essentie van het project CoTiVo. Vanaf hoofdstuk 3 begint het deel dat alleen geldt voor het voorliggende Passende Beoordeling Natuurbeschermingswet. Lezers die alleen geïnteresseerd zijn in de specifieke hoofdstukken kunnen het beste beginnen bij hoofdstuk 3. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de relevante maatregelen in de gebieden en is een inrichtingsschets opgenomen. Omdat de maatregelen grotendeels buiten Natura gebied zijn gepland wordt per maatregel aangegeven of er invloed kan zijn op Natura gebied. Hierbij is rekening gehouden met externe werking. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de huidige situatie van de gebieden waarbij nadrukkelijk aandacht wordt gegeven aan Natura 2000 waarden. Hoofdstuk 5 behandelt het wettelijke kader en de instandhoudingsdoelstellingen. Vervolgens worden in hoofdstuk 6 de effecten op de instandhoudingsdoelstellingen beschreven en beoordeeld. Hoofdstuk 7 geeft een overzicht van de resultaten. Terminologieën voorliggend rapport Omdat de maatregelen per gebied verschillen is de officiële benaming van het project: Ruimte voor de Rivier projecten dijkverleggingen bij Cortenoever en Voorsterklei en een geul in de Tichelbeeksewaard. Voor de leesbaarheid van het rapport is verder de projectnaam gebaseerd op de geografische ligging (Cortenoever, Tichelbeeksewaard en Voorsterklei) en afgekort tot CoTiVo. Binnen Natura 2000 wordt gesproken over foeragerende ganzen en voldoende ruimte voor foeragerende ganzen. In Natura 2000 moet voldoende ganzenfoerageergebied aanwezig zijn om het instandhoudingsdoel te kunnen herbergen; dit wordt de draagkracht van een gebied genoemd. In het ganzenfoerageergebied (of wel gebieden waarop ganzen foerageren) binnen de Natura 2000 begrenzingen krijgen grondeigenaren geen schadevergoeding voor vernieling van landbouwgewassen, tenzij dit gebied ook is aangemerkt als ganzengebied of ganzenfoerageergebied in het kader van provinciaal beleid. De betekenis van de term ganzengebied of ganzenfoerageergebied verschilt per wettelijk kader: In het kader van Natura 2000 worden deze termen gebruikt om gebieden te benoemen waar ganzen foerageren; In het kader van het provinciaal beleid wordt deze term gebruikt om gronden aan te duiden die in aanmerking komen voor een schadevergoeding aan landbouwgewassen veroorzaakt door foeragerende ganzen :A - Vrijgegeven ARCADIS 7

9 HOOFDSTUK 2Doel en kader Cortenoever, Tichelbeeksewaard en Voorsterklei 2.1 DRIE DOELSTELLINGEN DIJKVERLEGGINGEN CORTENOEVER EN VOORSTERKLEI EN GEUL TICHELBEEKSEWAAARD DOELSTELLING 1: TAAKSTELLING DIJKVERLEGGINGEN CORTENOEVER EN VOORSTERKLEI Veiligheid Dijkverlegging Cortenoever en Voorsterklei Waterschap Veluwe heeft opdracht de landelijke PKB doelstelling regionaal uit te werken voor een aantal projecten. In het kader van de PKB geldt het landinwaarts verleggen van de IJsseldijk als uitgangspunt voor project dijkverleggingen Cortenoever en Voorsterklei. Doelstelling van het project dijkverleggingen Cortenoever en Voorsterklei is het verleggen van de huidige dijk langs de IJssel op een zodanige wijze dat een verlaging van de maatgevende hoogwaterstand wordt gerealiseerd: Bij Cortenoever (tussen km 917,9 918,8) van tenminste 35 cm volgens PKB-taakstelling respectievelijk 31 cm volgens PDR- werktaakstelling. Bij Voorsterklei (tussen km 929,1 930,1) van tenminste 29 cm volgens PKB-taakstelling respectievelijk 26 cm volgens PDR-werktaakstelling. TICHELBEEKSEWAARD Taakstelling: 12 cm Anticiperen op verwachte ontwikkelingen lange termijn Geul in de Tichelbeeksewaard De geul in de Tichelbeeksewaard is voortgekomen uit het project IJsselsprong in 1 keer goed, opdat de gebiedsontwikkeling kan plaatsvinden en de ruimtelijke reservering vanuit de PKB om De Hoven wordt opgeheven. Aan de geul is de concrete taakstelling meegegeven: verlaging van de maatgevende hoogwaterstand (MHW) met 12 cm. De geul heeft een aanmerkelijk waterstandverlagend effect nabij Zutphen. Met deze extra verlaging wordt geanticipeerd op de verwachte verdere toename van de maatgevende rivierafvoeren in de toekomst. Hiermee wordt invulling gegeven aan de wens van het kabinet, geadviseerd door de commissie Veerman en geformuleerd in het Nationaal Waterplan, om waar mogelijk te anticiperen op de verwachte ontwikkelingen op lange termijn. ACHTERGROND: LANGE TERMIJN OPGAVE PKB RUIMTELIJKE RESERVERING In de PKB is voor de lange termijn een ruimtelijke reservering rondom De Hoven opgenomen. Vanuit het oogpunt van integrale gebiedsontwikkeling is met project IJsselsprong een alternatief voor deze lange termijn reservering voorgesteld. Het alternatief is een geul in de Tichelbeeksewaard. De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu laat onderzoeken of de geul in de Tichelbeeksewaard voldoende robuust is voor de lange termijnopgave van de PKB. De staatssecretaris zal aan het eind :A - Vrijgegeven ARCADIS 8

10 van de planstudie, op grond van de resultaten van het onderzoek, een besluit nemen over 1) of de geul voldoende robuust is voor de lange termijn, en 2) daaraan gekoppeld het al of niet opheffen van de ruimtelijke reservering rondom De Hoven. IJSSELLANDSCHAP Gevarieerd en kleinschalig Ruimtelijke kwaliteit Er wordt veel waarde gehecht aan het gevarieerde en kleinschalige karakter van het IJssellandschap. Dit is het resultaat van het eeuwenlange samenspel tussen drie lagen die in het landschap herkenbaar zijn: het natuurlandschap, het cultuurlandschap en het stedelijk netwerk. DOELSTELLING 2: BEHOUD RUIMTELIJKE KWALITEIT Doelstelling voor de dijkverleggingen en geul is dan ook het verbeteren danwel het behoud van ruimtelijke kwaliteit. In de nabije toekomst zullen verschillende geplande maatregelen meer of minder ingrijpende gevolgen hebben voor het landschap van de IJssel. Daarom zal de locatie en de vormgeving van die maatregelen met de nodige zorgvuldigheid moeten gebeuren. Dat geldt met name voor de dijkverleggingen bij Cortenoever en Voorsterklei. Indien vergravingen in het nieuwe buitendijkse gebied nodig zijn, verdient het de voorkeur deze zoveel mogelijk te beperken en bovendien zoveel mogelijk te laten aansluiten op het huidige reliëf in het landschap. DOELSTELLING 3: BEHOUD HUIDIGE FUNCTIE Behoud huidige functie In de eerste plaats is voor de dijkverleggingen in de PKB opgenomen dat het landbouwkundig gebruik van de gebieden Cortenoever en Voorsterklei gehandhaafd moet kunnen blijven. RANDVOORWAARDE: Voortzetting landbouw: niet vaker dan 1x per 10 jaar overstromen Voortzetting én ontwikkeling: niet vaker dan 1x per 25 jaar overstromen De PKB gaat er vanuit dat de nieuwe buitendijkse gebieden van Cortenoever en Voorst jaarlijks overstromen. Voortgezette landbouw vereist, zo blijkt uit reeds uitgevoerd onderzoek door het Landbouw Economisch Instituut (LEI), dat het gebied niet vaker dan gemiddeld eens in de 10 jaar overstroomt. Continuïteit én ontwikkeling van het landbouwkundig gebruik vereist, zo blijkt uit hetzelfde onderzoek, dat het gebied niet vaker dan gemiddeld eens in de 25 jaar overstroomt. 2.2 HET PLANPROCES: VAN SNIP2A TOT VOORKEURSONTWERP VAN SNIP2A NAAR ONTWERP 1 EN 2 In december 2009 heeft de staatssecretaris (I&M) voor de drie deelgebieden de SNIP2Avariantkeuze vastgesteld. Bij het benoemen van de SNIP2A-Variantkeuze heeft de staatssecretaris in de brief d.d. 21 december 2009 tevens wensen en aanbevelingen voor nadere uitwerking van de maatregelen benoemd. Op basis hiervan is door het waterschap Veluwe een gebiedsproces opgestart, waarbij de bewoners, gebruikers, eigenaren en belangengroepen in het gebied intensief zijn betrokken. In het gebiedsproces is de basis gelegd voor de voorkeursontwerpen 1. 1 De dijkverlegging bij Cortenoever en Voorsterklei wordt uitgevoerd conform het Spelregelkader Natte Infrastructuurprojecten (SNIP). Er worden standaard binnen de SNIP-procedure drie fasen (verkenningen-, planstudie- en realisatiefase) onderscheiden en daarmee samenhangend zeven :A - Vrijgegeven ARCADIS 9

11 In de periode tussen maart en juni 2010 zijn, mede op basis van het advies van de staatssecretaris, twee ontwerpen per gebied ontwikkeld: Ontwerp 1 en Ontwerp 2. De verfijning van -en aanpassingen op de Variantkeuze zijn met name ingegeven door de thema s natuur, landschap en landbouw en een effectbeoordeling vanuit de rivierkundige taakstelling. Daarnaast is rekening gehouden met wensen uit de omgeving. Deze ontwerpen zijn in de vorm van informatiebrochures en wensen-, advies- en informatiebijeenkomsten naar buiten gebracht. VAN ONTWERP 1 EN 2 NAAR EEN VOORLOPIG VOORKEURSONTWERP Mede op basis van deze bijeenkomsten die zijn gehouden met de omgeving heeft waterschap Veluwe, in overleg met de publieke partners van het project IJsselsprong, in juli 2010 per locatie een voorlopig voorkeursontwerp (VKO) gekozen: Cortenoever: Ontwerp 1, kades buitenom. Tichelbeeksewaard: Ontwerp 1, nieuwe natuur met elementen van agrarisch natuurbeheer. Voorsterklei: Ontwerp 2, ander dijktracé en behoud Wellenberg. De VKO s zijn, als VKO 1, DO1, VKO 2 en DO 2, in de periode tot mei 2011 geoptimaliseerd. In Afbeelding 3 staat welke stappen daarbij zijn genomen. beslismomenten. De planstudiefase bestaat uit het de Variantkeuze (SNIP2A) en het Projectbesluit () van de staatssecretaris :A - Vrijgegeven ARCADIS 10

12 Afbeelding 3 Van SNIP2A-Variantkeuze tot een Projectbesluit Op basis van de milieueffecten van het DO (in Afbeelding 3, het DO 2), die in het Milieueffectrapport (MER) aan de orde komen, en de bijbehorende technische achtergrond documenten (waaronder voorliggend rapport) wordt gevraagd aan de staatssecretaris om het Projectbesluit te nemen. Dit markeert het einde van de SNIP planstudiefase, en het begin van de realisatiefase. Het Projectbesluit wordt planologisch verankerd in bestemmingsplannen en in verschillende door Bevoegd Gezag te nemen besluiten (Natuurbeschermingswet, Ontgrondingenwet, Waterwet etc.). De uitvoering van de gekozen maatregelen wordt voor 2015 uitgevoerd :A - Vrijgegeven ARCADIS 11

13 HOOFDSTUK 3Ontwikkeling tot definitief ontwerp (DO) 3.1 CORTENOEVER Inrichting Het DO is per gebied in een hoog detailniveau weergeven in de Objectenkaart (bijlage 2). De invulling van alle objecten staat in de bijbehorende Objectenkaart (bijlage 2). Afbeelding 4 geeft het uiteindelijke beeld voor Cortenoever weer. Hieronder zijn de belangrijkste kenmerken van het DO opgesomd. De hoogte van de nieuwe bandijk varieert van 10,2 tot 10.8 meter +NAP; Met flauwe taluds (1:10 tot 1:30) is de dijk landschappelijk ingepast; Rondom de RWZI komt een nieuwe ringdijk (10,8 m +NAP) met aan de noordelijke zijde een op en afrit; De uitstroomdrempel ligt op 8,55 tot 8,46 m + NAP, de 1e instroomdrempel loopt van 9.00 tot 8,94 m +NAP en de 2e instroomopening loopt van 8,88 tot 8,85 m + NAP voor een overstromingsfrequentie van eens in de 25 jaar; De rechter in- en de uitstroomdrempel worden versmald tot een kruin van 5m, De linker instroomdrempel wordt versmald tot een kruin van 7,8m. Ze worden bekleed met een steenbestorting en/of erosieklasse-1-klei afgedekt met geschikte grond voor landschappelijke- en ecologische doelstellingen; Achter de westelijke instroomdrempel wordt het maaiveld vergraven volgens een reliefinspirerend patroon met een maximale vergraving van ca m3 in een oppervlak van ca. 34 ha. In het noorden wordt rond de al aanwezige watergangen vergraven. Het gaat om een oppervlakte van ca. 6,5 ha en een grondverzet van ca m3. Deze vergravingen kennen een gemiddelde diepte van 1,5m tot 2m met een maximale diepte van 2,4m; Er worden 7 agrarische bedrijven en 1 ander bedrijf geamoveerd inclusief bedrijfswoningen. Daarnaast zijn er 4 agrarische bedrijven waarvan de functie veranderd. Van de overige woningen binnen Cortenoever zullen er 9 moeten verdwijnen. De woningen in het gebied kunnen, afhankelijk van uitkomsten van onderzoek, maatwerkoplossingen voor schadebeperking bij de woningen en/of tuin of erf krijgen. Er komen nieuwe watergangen in het nieuwe buitendijkse gebied, de huidige watergangen worden niet aangepast. Er komt een permanent gemaal voor regulier waterbeheer dat ook zorgt voor het leegpompen van het gebied na een hoogwatersituatie; Er liggen twee ontsluitingswegen in het gebied: Holthuizerweg en de Piepenbeltweg; :A - Vrijgegeven ARCADIS 12

14 De ondergrondse infrastructuur wordt verlegd; Er komen geen bomen en/of nieuwe fiets- en voetpaden op de bestaande dijken; Er komen geen nieuwe wandelpaden in het gebied; Het Plangebied Cortenoever is circa 305 hectare groot. Daarvan is op circa 9 hectare (ca 3 %) geen landbouw meer mogelijk vanwege aanleg dijk en diepe vergraving noord. Een oppervlakte van circa 44 hectare (ca 14 %) is beperkt agrarisch gebruik mogelijk (landschapsberm ca 10 ha en ondiepe vergraving west ca 34 ha). Een oppervlakte van circa 252 hectare (ca 83 %) is voortzetting van agrarisch gebruik mogelijk. Gebruik Het gebied blijft de huidige agrarische gebruiksfunctie behouden. Echter, ter plaatse van de te vergraven gebieden wordt het agrarisch grondgebruikbeperkt vanwege een te hoog grondwaterregime in de winter :A - Vrijgegeven ARCADIS 13

15 Afbeelding 4 DO Cortenoever :A - Vrijgegeven ARCADIS 14

16 3.2 TICHELBEEKSEWAARD Inrichting Het DO is per gebied in een hoog detailniveau weergeven in de Objectenkaart (bijlage 2). De invulling van alle objecten staat in de bijbehorende Objectenkaart (bijlage 2). Afbeelding 5 geeft het uiteindelijke beeld voor de Tichelbeeksewaard weer. Onder de afbeelding zijn de belangrijkste kenmerken van het DO opgesomd. Er komen 3 duikers bij de uitstroom- en 1 duiker bij de instroomopening. Bij een waterafvoer van de IJssel stroomt de geul mee met een hoeveelheid van 3% van het IJsseldebiet; De geul is 3,5 tot 4,5 meter diep en circa 25m (zuid) tot circa 120 m (noord) breed. De Oekensebeek wordt teruggelegd naar haar oorspronkelijke loop en krijgt een cascadestuw met vaste overlaat; Het huidige verharde onderhoudspad verdwijnt. Er komen twee lussen van deels onverharde en verharde wandelpaden met over de geul een houten voetgangersbrug en een voetgangersveer evenwijdig aan de stadsbrug; De zomerkade in het noorden wordt doorgetrokken tot aan de brug over de IJssel. Op de zomerkade komt een onderhoudspad vanaf het noorden tot net voorbij de voetgangersbrug; De ondergrondse infrastructuur wordt verlegd. Gebruik Het noordelijk deel ter hoogte van Noorderhaven - Vispoorthaven krijgt een stedelijke uitloopfunctie. In het zuidelijk deel blijft de nadruk liggen op een combinatie van landbouw en natuur :A - Vrijgegeven ARCADIS 15

17 Afbeelding 5 DO Tichelbeeksewaard :A - Vrijgegeven ARCADIS 16

18 3.3 VOORSTERKLEI Inrichting Het DO is per gebied in een hoog detailniveau weergeven in de Objectenkaart (bijlage 2). De invulling van alle objecten staat in de bijbehorende Objectenkaart (bijlage 2). Afbeelding 6 geeft het uiteindelijke beeld voor Voorsterklei weer. Hieronder zijn de belangrijkste kenmerken van het DO opgesomd. De hoogte van de nieuwe bandijk varieert van 9,1 tot 9,5 m + NAP; Met flauwe taluds (1:10 tot 1:30) is de dijk landschappelijk ingepast; De uitstroomdrempel ligt op 7,66 tot 7,61 m + NAP, de instroomdrempel op 7,87 tot 7,74 m + NAP voor een overstromingsfrequentie van eens in de 25 jaar; De in- en uitstroomdrempels worden versmald tot een kruin van 5m. Ze worden bekleed met een steenbestorting en/of erosieklasse-1-klei afgedekt met geschikte grond voor landschappelijke- en ecologische doelstellingen; Achter de instroomdrempels wordt het maaiveld vergraven waarbij ca m3 grond wordt verwijderd over een oppervlak van ca. 23,3ha. Er worden twee strangen gecreëerd met de bodem op 2,5 m +NAP. In deze strangen staat permanent water, het waterpeil hierin fluctueert met de IJssel en grondwatersysteem; Er worden 4 woningen, 1 agrarisch bedrijf met levende have en enkele schuren bij een agrarisch bedrijf (zuidwestelijk Voorsterklei) geamoveerd. Hierbij is het voor een locatie aan de Dovenkampseweg niet nodig het gehele perceel te amoveren. Alleen voor enkele bijgebouwen. De woningen in het gebied kunnen, afhankelijk van uitkomsten van onderzoek, maatwerkoplossingen voor schadebeperking bij de woningen en/of tuin of erf krijgen; Er komen nieuwe watergangen in het nieuwe buitendijkse gebied, de huidige watergangen blijven in principe zoals deze thans zijn gedimensioneerd. Er komt een permanent gemaal voor regulier waterbeheer dat mede zorgt voor het leegpompen van het gebied na een hoogwatersituatie; Er ligt een nieuwe oost-west gelegen ontsluitingsweg in het gebied voor de twee woningen en De Wellenberg, deze weg volgt deels het tracé van een bestaand kavelpad in de noordelijke helft van het gebied; Een calamiteiten ontsluiting loopt via de instroom; De ondergrondse infrastructuur wordt verlegd. Daarnaast wordt de TenneT bovengrondse hoogspanningsmast aangepast aan de overstromingssituatie; Het Plangebied Voorsterklei is circa 215 hectare groot. Daarvan is op circa 20 hectare (ca 10 %) geen landbouw meer mogelijk vanwege aanleg dijk en diepe vergraving (strangen). Een oppervlakte van circa 20 hectare (ca 10 %) is beperkt agrarisch gebruik mogelijk (landschapsberm ca 6 ha en ondiepe vergraving west ca 14 ha). Een oppervlakte van circa 175 hectare (ca 80 %) is voortzetting van agrarisch gebruik mogelijk. Gebruik Het gebied blijft de huidige agrarische gebruiksfunctie behouden. Echter, ter plaatse van de te vergraven gebieden wordt het agrarisch grondgebruikbeperkt vanwege een te hoog grondwaterregime in de winter. De strangen zijn niet meer bruikbaar als agrarisch gebied, hier staat permanent water in :A - Vrijgegeven ARCADIS 17

19 Afbeelding 6 DO Voorsterklei 3.4 PROCES IN RELATIE TOT NATUURWETGEVING Bij de bovengenoemde processtappen voor het tot stand komen van het DO is toetsing aan de kaders vanuit natuurwetgeving, waaronder Natura 2000 telkens meegenomen. Vooral voor de totstandkoming van het DO in de Tichelbeeksewaard was dit van belang om te voorkomen dat er maatregelen in het DO werden opgenomen die op een later moment strijdig bleken met Natura 2000 doelen. In iedere werkstap zijn de risico s met betrekking tot Natura 2000 in beeld gebracht en heeft afstemming binnen het ontwerp plaatsgevonden. Dit heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat de recreatieve druk is afgestemd op de Natura :A - Vrijgegeven ARCADIS 18

20 doelen. Daarnaast is ook het uitvoeringsplan zorgvuldig afgestemd met natuurwetgeving kaders, waardoor schade tijdens de uitvoering zo veel mogelijk wordt voorkomen. 3.5 OVERZICHT MAATREGELEN PER GEBIED In onderstaande tabellen zijn de maatregelen per deelgebied verder uitgewerkt en is aangegeven of er mogelijk invloed is op het Natura 2000-gebied. In onderstaande afbeelding is de inrichtingsschets van het gebied weergegeven. De onderdelen die géén invloed hebben op het Natura 2000-gebied worden verder niet meegenomen in de toetsing. Bestaande situaties die niet veranderen door het plan worden niet meegenomen in de passende beoordeling. Veel onderdelen van het plan Cortenoever en Voorsterklei worden uitgevoerd buiten de begrenzing van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel en hebben geen uitstralend effect in het Natura 2000-gebied, bijvoorbeeld de sloop van gebouwen of wegen. Deze onderdelen hebben dus geen invloed op het Natura 2000-gebied. De afstand van Cortenoever, Tichelbeeksewaard en Voorsterklei tot de Natura gebieden Landgoederen Brummen en Veluwe zijn te groot om te spreken over effecten als gevolg van externe werking. Uitzondering daarop zijn stikstofdepositie voor de Landgoederen Brummen in relatie tot Cortenoever en grondwaterstromingen in relatie tot de nevengeul in de Tichelbeeksewaard. Deze twee onderdelen zijn meegenomen in de toetsing. Voor stikstofdepositie Landgoederen Brummen zie mer bestemmingsplan buitengebied en voor grondwater in relatie tot de Veluwe bijlage 7. De uitvoering van de maatregelen kan wel effecten met zich meebrengen, daarom zijn in de tabel ook uitvoeringsonderdelen opgenomen, zoals het vervoer van materiaal en de aanleg van loswallen. Tijdens de ontwerpsessies zijn enkele ontwerponderdelen, namelijk toestaan of uitbreiden recreatie en bomenrij op de bandijk bij Cortenoever en Voorsterklei, onderzocht. Deze ontwerponderdelen zijn in de MER getoetst aan de kaders van de Natuurbeschermingswet. De conclusie van deze toetsing was dat het niet mogelijk is om deze ontwerponderdelen te realiseren met inachtneming van de juiste vereisten van de NB-wet. Deze ontwerponderdelen behoren niet tot het DO en komen niet terug in deze Passende Beoordeling. Het gevolg van de verwijdering van woningen op basis van provinciaal en gemeentelijk beleid, is dat er binnen het project, geen nieuwe woningen in het buitendijks of binnendijks gebied ontstaan. Betrokkenen kunnen op basis van de schadevergoeding een bestaande woning of woonbestemming kopen. Voor agrarische bedrijven is het gevolg, dat in principe herplaatsing binnendijks in of buiten de gemeente mogelijk is. Het opnemen van nieuwe locaties voor agrarische bedrijven is geen onderdeel van het DO en maakt hierdoor geen onderdeel uit van deze passende beoordeling. Korte beschrijving van de maatregelen In- en uitstroomopening Cortenoever en Voorsterklei ; Van de huidige bandijk wordt de top van de dijk verlaagd. Het buitendijkse talud blijft vanaf de nieuwe drempel intact. De nieuwe top van de dijk en het binnendijkse talud :A - Vrijgegeven ARCADIS 19

21 worden verstevigd met stortsteen. Op de nieuwe top wordt een onderhoudspad aangelegd met grasbeton.in de dijk wordt een uitstroomvoorziening, bijvoorbeeld een gemaal, aangelegd. Door ligging in het Natura 2000 Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Vergravingen Cortenoever en Voorsterklei Deze vergravingen vinden binnendijks plaats. Een deel van de grond wordt gebruikt voor de nieuwe bandijk. De overtollige grond wordt afgevoerd. Door ligging buiten het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten niet mogelijk. Nieuwe bandijk Cortenoever en Voorsterklei De nieuwe dijk wordt binnendijks aangelegd. Een deel van de grond komt uit de binnendijkse vergravingen. Specifieke grondsoorten die niet voorhanden zijn, worden binnendijks aangevoerd. Door ligging buiten het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten niet mogelijk. Graven uitvliet Cortenoever en Voorsterklei Voor de afvoer van overtollig water wordt, met behulp van een gemaal, aan de noordzijde van beide gebieden een uitvliet gegraven in de uiterwaard, dat aansluit op de huidige afvoerwatergangen richting de IJssel. Uitgangspunt bij de locatiekeuze van de uitvliet is dat deze niet komt te liggen op (potentiële) habitattypen of (potentiële) verblijfplaatsen van habitatsoorten. De uitvliet van Cortenoever is niet vrij optrekbaar voor vissen vanuit de uiterwaard/ijssel om de populatie kamsalamander in het gebied te beschermen. Door ligging in het Natura 2000 Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Verwijderen wegen, leidingen, kabels, gebouwen Cortenoever en Voorsterklei Binnendijks liggen allerlei objecten die verwijderd of verlegd worden. Het vrijgekomen materiaal wordt afgevoerd als hergebruik in het plan niet mogelijk is. Door ligging buiten het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten niet mogelijk. Aanleg van wegen Voorsterklei, fiets- en wandelpaden Cortenoever en Voorsterklei Wegen of fiets- en wandelpaden worden niet buitendijks of op de huidige bandijk aangelegd, tenzij deze in de huidige situatie al aanwezig zijn. De wegen, fiets- en wandelpaden worden binnendijks aangelegd. Door ligging buiten het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten niet mogelijk. Aanleg wegen Cortenoever Op de instroomopening wordt het huidige wandelpad tot aan de RWZI vervangen voor een gebiedontsluitingsweg. De overige wegen worden binnendijks aangelegd. Door ligging aan de grens van het Natura 2000 Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Verplaatsen agrarische bedrijven In Cortenoever en Voorsterklei word agrarische bedrijven uit het gebied wegbestemd en wordt de bestaande planologische ruimte in het vigerend bestemmingsplan opnieuw bestemd voor twee agrarische bouwvlakken in het deelgebied Cortenoever. In samenhang met de agrarische bedrijven die uit het plangebied worden wegbestemd, is onderzocht wat het effect van atmosferische depositie van stikstof is van de maximale planologische ontwikkeling. Het effect van stikstofdepositie van een fictief pluimveebedrijf op beide :A - Vrijgegeven ARCADIS 20

22 bestaande agrarische bouwvlakken in het deelgebied Cortenoever is onderzocht. Deze worst-case invulling van het DO past binnen de beschikbare ruimte. Deze toetsing is niet voldoende voor het aanvragen van milieuvergunningen voor individuele agrarische bedrijven. Ondanks het feit dat er agrarische bedrijven (m.n rundvee) uit het plangebied verdwijnen, kan een significant effect op Natura 2000 niet op voorhand worden uitgesloten. Een passende beoordeling van een concreet initiatief, op grond van de Natuurbeschermingswet 1998, blijft nodig Hierbij geldt wel dat de mogelijke ammoniakdepositie op Natura 2000 vanuit de vigerende planologische situatie minder goed scoort dan de situatie waarin de dijkverleggingen planologisch mogelijk wordt gemaakt. Dat komt omdat in de vigerende situatie de agrarische bedrijven nog in het plangebied zitten en de twee agrarische locaties in Cortenoever nu ook al de planologische mogelijkheid hebben om te groeien naar een pluimveebedrijf met legkippen. Door de reikwijdte van stikstofdepositie zijn effecten op het Natura 2000 gebied Uiterwaarden IJssel mogelijk. Uitvoeringsactiviteiten Cortenoever en Voorsterklei De uitvoering bestaat uit graven binnendijks, vervoer van grond en verwijderen van objecten. Overtollig en nieuw materiaal wordt deels aangevoerd via de rivier. Ten behoeve hiervan wordt bij de instroomopening een loswal aangelegd in Voorsterklei. In Cortenoever wordt bij de in- en uitstroomopening een loswal aangelegd. Uitgangspunt bij de locatiekeuze en moment van aanleg van de loswallen is dat deze niet ligt op (potentiële) habitattypen of (potentiële) verblijfplaatsen van habitatsoorten. Door ligging in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Graven geul Tichelbeeksewaard De graafwerkzaamheden vinden plaats in het 2e en 3e kwartaal van een jaar. Hierdoor is verstoring in het winterseizoen uitgesloten. Locaties waarop kwalificerende habitattypen liggen, worden voor aanvang van de werkzaamheden uitgerasterd, zodat schade wordt voorkomen. De geul stroomt gemiddeld 100 dagen in het jaar en kan vrij mee fluctueren met de waterstanden in de hoofdstroom. Hierdoor ontstaan slikkige rivieroevers in de geul. In het ontwerp is uitgegaan van een variërend talud van 1:4 voor de Hoven tot 1:20 bij de instroomopening. De breedte van de geul varieert van circa 60 meter bij de instroom tot 130 meter bij de uitstroom. Door ligging in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Wandelpaden Tichelbeeksewaard In de Tichelbeeksewaard wordt een halfverhard wandelpad aangelegd en een deel als gemaaid graspad. Ter hoogte van de spoorbrug kunnen de wandelaars het gebied in lopen en met een burg over de geul aan de IJsseloever voor een rondje om de uitstroomopening. Op de IJsseloever ligt vanaf de uitstroomopening tot aan de instroomopening een wandelpad. Ongeveer halverwege de geul kunnen de wandelaars de IJsseloever verlaten door met een pontje de geul over te steken en met een bruggetje de Oekensche beek. Vanaf dit punt aan de IJsseloever is het wandelpad een graspad tot aan de instroomopening. Het gebied is toegankelijk van een halfuur na zonsopgang en een halfuur voor zonsondergang :A - Vrijgegeven ARCADIS 21

23 Honden zijn toegestaan mits aangelijnd 2. De wandelpaden ten noorden van de burg zijn geopend van 1 maart tot 1 september. Door ligging in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Graven geïsoleerde plas In de Tichelbeeksewaard wordt een nieuwe plas gegraven ter vervanging van de meest noordelijke plas. De maximale diepte ligt op 1 meter onder het nieuwe GLG, hierdoor valt de plas niet droog in het zomerseizoen. De oppervlakte van de plas is circa 14 ha. Door ligging in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Verlengen Oekensche beek De huidige beekloop wordt verlengd en mondt uit in de geul. De verbinding tussen de Oekensche beek en de geul is vrij passeerbaar voor vis. De Oekensche beek krijgt een afwisselend talud van zeer flauw (1:4) als natuurvriendelijke oever tot zeer steil als potentiële nestlocaties voor ijsvogels. Door ligging in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Zomerkade Op de oever van de IJssel wordt een lage zomerkade aangelegd voor het sedimenttransport in de hoofdgeul. Uitgangspunt bij de locatiekeuze van de zomerkade is, is dat deze niet komt te liggen op habitattypen of (potentiële) verblijfplaatsen van habitatsoorten. Op locaties met potentieel glanshaverhooiland, nabij de instroomopening wordt de kader aangelegd met gebiedseigen zand. Op deze locaties word een zomerkade vormgegeven als een oeverwal. Door ligging in het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel zijn effecten mogelijk. Uitvoeringsactiviteiten algemeen De potentiële locatie voor een loswal is niet gelegen op (potentie van) een habitattype. Daarnaast is de afstand tussen het plangebied en de IJssel zo klein mogelijk gehouden om eventuele verstoring te verminderen. De loswallen worden aangelegd buiten de kwetsbare periode van beschermde soorten, zoals de rivierrombout. De ligging van de werklocaties ten opzichte van het Natura 2000-gebied Uiterwaarden IJssel kunnen effecten veroorzaken. De effecten stikstof en geluid van tijdelijke ontsluitingswegen zijn in deze versie van de passende beoordeling globaal meegenomen, waarbij verschillende aannames zijn gedaan. In de vervolgfase kunnen deze aannames wellicht worden verscherpt met behulp van berekeningen van stikstof en geluid, in het geval specifiek voor tijdelijke ontsluitingswegen een omgevingsvergunning zou worden aangevraagd. 2 In november vindt besluitvorming in gemeente Zutphen plaats op raadsniveau ten aanzien van het huidige hondenpoepbeleid, waarin voor het gebied geen aanlijngebod geldt. In deze Passende Beoordeling is uitgegaan van een gewijzigd beleid waarin loslopende honden niet meer zijn toegestaan in dit gebied :A - Vrijgegeven ARCADIS 22

24 Afbeelding 7 Inrichtingsschets Cortenoever, Tichelbeeksewaard, Voorsterklei :A - Vrijgegeven ARCADIS 23

25 Tabel 1 Overzicht van de maatregelen in het plangebied Cortenoever. De nummers in de kolom element/scope verwijzen naar de nummering zoals opgenomen in de objectenboom en -kaart Cortenoever Subsysteem Component Element / Scope Inlaat- en uitstroomopening en waterkeringen Grondwaterstandregulerende voorzieningen (waterbeheersing) NUTS voorzieningen Inlaat en uitlaat Verlagen bandijk met 0,7 tot 2,7 meter ( en ) In- en uitstroomkade aan binnendijkse zijde afgewerkt met steenbestorting op geotextiel. Buitenzijde huidige dijkbedekking ( a, b, ) Waterkeringen Nieuwe bandijk ( ) Nee Nieuw buitendijks gebied Bebouwing Wegen Fiets-verbindingen Nieuw buitendijks gebied Binnendijks gebied RWZI Ringdijk RWZI ( ) Oude te handhaven banddijk ( ) Kade aan de Holthuizerweg 12 buitendijks verwijderen ( ) Herinrichting landbouwgronden met verkaveling, waterlopen, rasters en drainage. Huidige waterpeilen blijven gehandhaafd ( ) Vergraven huidig maaiveld nabij in- en uitstroomopening ( a en c) Amoveren bebouwing, incl. verwijdering erfverharding, erfbeplanting, enz. ( a t/m r) Buffervoorziening slib RWZI ( ) Gebiedsontsluitingswegen ( a t/m g) Erfontsluitingswegen ( a t/m p) Half verharde onderhoudswegen op de huidige bandijk ( a t/m c) Fietspaden recreatief, niet op de huidige bandijk ( a) Waterlopen, aanpassingen / aanleg watergangen t.p.v. terreindepressies, eventueel verwijderen begroeiing ( a t/m x) Aanleg duikers ( ) Aanleg uitlaatwerk in de uitstroomopening en graven uitvliet ( ) Aanleg gemaal Cortenoever II ( ) Aanpassen huidige waterlopen, afrastering, enz. ( ) Aanpassing aan bestaande RWZI ( ) Mogelijke invloed op Natura 2000 Ja Ja Nee Nee Ja Nee Ja Nee Nee Ja Nee Nee Nee Nee Nee Ja Ja Nee Nee Afvalwaterleidingen Persleidingen naar RWZI ( ) Nee Dienstleidingen Aanpassen drukriolering buitengebied ( ) Verwijderen en vernieuwen bestaande dienstleidingen ( t/m ) Nee Nee :A - Vrijgegeven ARCADIS 24

26 Subsysteem Component Element / Scope Ecologische voorzieningen Nieuw buitendijks gebied Rooien en afvoeren van bos, individuele bomen, houtwallen en hagen ( ) Aanbrengen beplanting ( a t/m d) Compensatievoorzieningen flora- en fauna ( a t/m h) Aan- en afvoer van grond en materialen Aanleg en afbreken van loswallen langs de Ijssel Mogelijke invloed op Natura 2000 Nee Nee Nee Ja Ja Tichelbeeksewaard Tabel 2 Overzicht van de maatregelen in het plangebied Tichelbeeksewaard. De nummers in de kolom element/scope verwijzen naar de nummering zoals opgenomen in de objectenboom en -kaart Subsysteem Component Element / Scope Geul Inlaat en uitlaat 1x inlaatduiker en 3x uitstroomduiker en aanpassen IJsseloever ( en ) Wegennet - infrastructuur Uitvoeringsactiviteiten Grondwaterstandregulerende voorzieningen (waterbeheersing) NUTS voorzieningen Waterkering de Hoven Geul Wegen Oever-/bodemconstructie in geul, bestaande uit geotextiel met steenbestorting ( ) Graven geul tot op een diepte van NAP +2,5 meter en vergraven plas ( en ) Pijlers brug Zutphen ( ) Oeverconstructie geul ( ) Slikkige oevers aan weerszijden van de geul ( ) Zomerkade ( ) Onderhoudswegen ( a en b) Wandelpaden Wandelpaden recreatief ( ) Ja Oekensche beek Bruggen ( a en b) Pontje, aanpassingen / aanleg watergangen t.p.v. terreindepressies ( ) Waterlopen, graven nieuwe beek t.p.v. oude beekloop ( a t/m p) Duikers ( ) Stuw Oekensche beek ( a) Verwijderen gemaal en onderleider Cortenoeverse uitvliet ( a en b) Mogelijke invloed op Natura 2000 Ja Nee Ja Nee Nee Ja Ja Nee Ja Ja Ja Nee Nee Waterleiding Vitens ( ) Nee MS/ LS kabel Liander KPN INN en KPN ASN Ja ( en ) Nee ( ) Nee UPC kabel ( ) Nee Prorail kabel ( ) Nee :A - Vrijgegeven ARCADIS 25

27 Subsysteem Component Element / Scope Ecologische voorzieningen buitendijks gebied Rooien en afvoeren van bos, individuele bomen, houtwallen en hagen ( ) Aanbrengen beplanting ( ) Compensatievoorzieningen flora en fauna, heraanleg geïsoleerde strang ( en ) Afvoer van grond en aanvoer van materialen Aanleg en afbreken van loswallen langs de IJssel Mogelijke invloed op Natura 2000 Nee Nee Ja Ja Ja Voorsterklei Tabel 3 Overzicht van de maatregelen in het plangebied Voorsterklei. De nummers in de kolom element/scope verwijzen naar de nummering zoals opgenomen in de objectenboom en -kaart Subsysteem Component Element / Scope Inlaat- en uitstroomopening en waterkeringen Wegennet - infrastructuur Uitvoeringsactiviteiten Grondwaterstandregulerende voorzieningen (waterbeheersing) Inlaat- en uitlaat Waterkeringen Nieuw buitendijks gebied Bebouwing Wegen Fiets-verbindingen Nieuw buitendijks gebied Verlagen bandijk met 0,7 tot 2,7 meter ( en ) In- en uitstroomkade aan binnendijkse zijde afgewerkt met steenbestorting op geotextiel. Buitenzijde huidige dijkbedekking ( en ) Nieuwe bandijk en kwelschermen ( , a en b) Bestaande bandijk ( ) Verwijderen bestaande kade aan de noordkant ( ) Herinrichting landbouwgronden met verkaveling, waterlopen, rasters en drainage. Huidige waterpeilen blijven gehandhaafd ( ) Vergraven huidig maaiveld nabij in- en uitstroomopening en strangen ( ) Amoveren bebouwing, incl. verwijdering erfverharding, erfbeplanting, enz.en verwijderen kuilvoeropslag ( a t/m e en ) Gebiedsontsluitingswegen ( a t/m e) Erfontsluitingswegen ( a t/m p) Onderhoudswegen op de bestaande bandijk ( a t/m h) Fietspaden recreatief, niet op de huidige bandijk ( a) Waterlopen, aanpassingen / aanleg watergangen t.p.v. terreindepressies, eventueel verwijderen begroeiing ( a t/m q) Aanleg duikers ( ) Aanleg uitlaatwerk en uitvliet ( ) Mogelijke invloed op Natura 2000 Ja Ja Nee Nee Nee Nee Ja Nee Nee Nee Ja Nee Nee Nee Ja :A - Vrijgegeven ARCADIS 26

28 Subsysteem Component Element / Scope NUTS voorzieningen Ecologische voorzieningen TenneT hoogspanningsleiding Uitvoeringsactiviteiten Binnendijks gebied Afvalwaterleidingen Gasunie DPO Dienstleidingen Nieuw buitendijks gebied Gemaal Voorsterklei, t.p.v. uitlaatwerk ( ) Aanpassen huidige waterlopen, afrastering ( ) Amoveren persleiding Voorst-Ijssel en drukriolering buitengebied ( en ) Beveiligen bestaande fundatie van hoogspanningsmast ( ) Verwijderen en vernieuwen bestaande gasleidingen ( ) Verwijderen en vernieuwen bestaande DPO-leidingen ( ) Verwijderen en vernieuwen bestaande dienstleidingen ( t/m ) Rooien en afvoeren van bos, individuele bomen, houtwallen en hagen. ( ) Aanbrengen beplanting ( a t/m d) Compensatievoorzieningen flora en fauna ( a t/m h) Afvoer van grond en aanvoer van materialen Aanleg en afbreken van loswallen langs de IJssel Mogelijke invloed op Natura 2000 Ja Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Ja Ja :A - Vrijgegeven ARCADIS 27

29 HOOFDSTUK 4Huidige situatie 4.1 INLEIDING In dit hoofdstuk wordt de huidige situatie van de drie deelgebieden beschreven. Allereerst wordt de ligging en begrenzing toegelicht. Hierna volgt een algemene beschrijving van het deelgebied. Vervolgens worden de relevante natuurwaarden toegelicht. 4.2 GEBRUIKTE GEGEVENS Gegevens over soorten 3 In 2008 is begonnen met de veldonderzoeken naar beschermde soorten en habitattypen in Cortenoever, Tichelbeeksewaard en Voorsterklei. Waar nodig hebben in 2009 en 2010 aanvullende onderzoeken plaatsgevonden. Op basis van deze onderzoeken is een compleet beeld van het voorkomen van beschermde soorten en habitattypen aanwezig (zie ARCADIS en Ecogroen Advies, 2010). Het onderzoek naar het voorkomen van beschermde soorten is een combinatie geweest van literatuuronderzoek, verspreidingsgegevens van bekende Particuliere Gegevensbeherende Organisaties (PGO) en lokale natuurorganisaties. Het veldonderzoek was gericht op het vaststellen van beschermde soorten en habitattypen in het plangebied. Natura 2000 gegevens Via een webapplicatie van de Provincie Gelderland 4 kunnen de Natura 2000 waarden van onder andere Uiterwaarden IJssel worden opgevraagd. Dit betreft habitattypenkaarten, verspreiding van Habitatrichtlijnsoorten en verspreiding en aantal Vogelrichtlijnsoorten. Daarnaast zijn in 2008 vegetatiekarteringen uitgevoerd door Bureau Waardenburg in de Tichelbeeksewaard. Deze gegevens zijn vertaald naar habitattypen. In 2010 is door Ecogroen nogmaals gekeken naar de aanwezigheid van een habitattype in een geïsoleerde strang in de Tichelbeeksewaard en zijn de bandijken ten hoogte van de in- en uitstroomopeningen bij Voorsterklei en Cortenoever onderzocht op het voorkomen van habitattypen. Broedvogelgegevens zijn beschikbaar in de vorm van seizoensgemiddelden per kilometerhok en afkomstig van de werkgroep weidevogelbeheer voor het jaar 2009 (Parmentier, 2010). 3 Deze gegevens hebben vooral betrekking op Flora- en faunawet soorten, maar er is overlap met Natura 2000 soorten :A - Vrijgegeven ARCADIS 28

30 Broedgegevens van de kwartelkoning zijn beschikbaar over de jaren 2007 t/m Gegevens over overwinterende vogels zijn beschikbaar per telgebied (zie Afbeelding 8). Het plangebied ligt in SOVON telgebied RG 2171 (Oekense veld- spoorbrug Zutphen). Afbeelding 8 Ligging telgebieden nietbroedvogels. Het binnendijkse gedeelte bij Cortenoever en de Tichelbeeksewaard liggen in hetzelfde telgebied. 4.3 CORTENOEVER Ligging & begrenzing Het plangebied Cortenoever is gelegen in de IJsselvallei, aan de westzijde van de IJssel tussen Brummen en Zutphen (tussen rivierkilometer 918 en 925). Door de realisatie van het DO wordt ca. 264 hectare binnendijks gebied aan de uiterwaard van de IJssel toegevoegd. Het huidige binnendijkse gedeelte wordt Cortenoever genoemd, het buitendijkse gedeelte wordt Reuversweerd genoemd. De maatregelen hebben vooral betrekking op het binnendijkse gedeelte dat geen onderdeel is van het Natura 2000-gebied. De binnendijkse gelegen rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) wordt ingepast en valt binnen het plangebied. Rondom de RWZI liggen diverse woningen en agrarische bedrijven op een hogere stroomrug. Het grondgebruik in Cortenoever bestaat vooral uit grasland en akkerbouw. Verder naar het noorden ligt binnendijks het monumentale landhuis en de boerderij Reuversweerd, met twee bospercelen en deels omgeven door een waterpartij. Aan de noordzijde ligt aansluitend een tweede landhuis, Laag Helbergen, eveneens met een waterpartij omgeven. Het plangebied wordt aan de zuid-, oost- en noordzijde gevormd door de Brummense Bandijk. De westgrens van het plangebied loopt vrijwel noord-zuid en volgt globaal de Cortenoeverse weg :A - Vrijgegeven ARCADIS 29