F^T^W^/UO ~ T " -"~r. O'V'v^vP^-' / i ^A o PC '" ^-"^ « JAN 2008 re,jea EOR. ^^^lli^l^ ^ CeoR i' Behandeld door D.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "F^T^W^/UO ~ T " -"~r. O'V'v^vP^-' / i ^A o PC '" ^-"^ « JAN 2008 re,jea EOR. ^^^lli^l^ ^ CeoR i' Behandeld door D."

Transcriptie

1 F^T^W^/UO ~ T " -"~r O'V'v^vP^-' / i ^A o PC '" ^-"^ «33 Accountants B.V JAN 2008 re,jea '>,wv EOR. Un^t.J...«'.»..>, v^ *^ '"' i.-mni:i..iiiii 1 JX Dordrecht itbus BD Dordrecht : (078) c: (078) w.deloitte.nl Aan de zakelijk directeur van de Gemeenschappelijke Regaling D t.a.v. de heer J.H. van de Zedde Postbus AP DORDRECHT ^^^lli^l^ ^ _J CeoR i' Datum Onderwerp Aanpak accountantscontrole 2008 en prijsopgave Behandeld door D. Nederveen RA Ons kenmerk 08R0060/SA/ Uw kenmerk Geachte heer Van de Zedde, Hierbij doen wij u een nieuwe versie toekomen van het voorstel aanpak accountantscontrole 2008 en prijsopgave. De door u reeds abusievelijk ondertekende versie d.d. 8 januari 2008, komt daarmee te vervallen. Op verzoek van de heer A.J. van der Heiden hebben wij in deze versie nog twee passages aangepast, te weten: op bladzijde 13 is een zinsnede toegevoegd in de alinea over het normen- en toetsingskader op bladzijde 21 is in de prijsopgave bij de BDD een zinsnede toegevoegd. Wij vertrouwen crop u hiermede voldoende te hebben geinformeerd. Hoogachlendrelortte Accountants B. drs. R.MJv. van Vugt RA B lage(n): Voomel aanpak accountantscontrole 2008 en prijsopgave in tweevoud Op alle contractuele relaties van zijn de algemene voorwaarden van, welke zijn gedeponeerd bij de Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam onder aktenummer 84/2004 van toepassing. Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandei te Rotterdam onder nummer Member of Touche Tohmatsu

2 Voorstel uitgebracht aan de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht Accountantscontrole 2008 en prijsopgave

3 Accountants B.V. Wilgenbos JX Dordrecht Postbus f BD Dordrecht Tel: (078) Fax:(078) Aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Postbus AP DORDRECHT Datum Behandeld door Ons kenmerk D. Nederveen RA 08R0015/SA/5501 Onderwerp Voorstel aanpak accountantscontrole 2008 en prijsopgave Uw kenmerk Geachte raad, Hierbij doen wij u ons voorstel voor de aanpak van de accountantscontrole 2008 van uw gemeenschappelijke regeling toekomen, alsmede de daarbij behorende prijsopgave. Wij hanteren daarbij de volgende indeling: 1. Inleiding 2. Situatieschets 3. Controlefilosofie en voorgestelde aanpak accountantscontrole 4. Rechtmatigheid 5. Randvoorwaarden voor de controle/werkafspraken 6. Rapportage en overige communicatie 7. Invulling adviesfunctie 8. Samenstelling controleteam 9. Honorarium lo.tot slot 1. Inleiding De Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (hierna: GR Drechtsteden) is opgericht in 2006 en de uitvoerende activiteiten zijn in 2007 feitelijk begonnen. hi 2008 zullen de activiteiten verder worden uitgebreid, omdat dan het Sociaal Geografisch Bureau (SGB), het Service Center Drechtsteden (SCD) en de Belastingdienst Drechtsteden (BDD) van start gaan. De opdracht voor de accountantscontrole over 2007 heeft u onlangs aan ons kantoor verstrekt. U hebt ons verzocht om voor het jaar 2008 een plan van aanpak met betrekking tot de controle voor dat jaar op te stellen en een prijsopgave te doen voor de uitvoering van deze controle. Via deze brief ontvangt u ons voorstel en prijsopgave. Op alle contractuele relaties van zijn de algemene voorwaarden van, welke zijn gedeponeerd bij de Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam onder aktenummer 84/2004 van toepassing. Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer Member of louche Tohmatsu

4 . 2 08R0015 ^ In het gesprek dat wij hadden met ondermeer uw zakelijk directeur/concerncontroller, de heer J. van de Zedde, is naar voren gekomen dat wij voor onze controle en kostenraming ervan uit kunnen gaan dat de activiteiten die reeds in 2007 plaatsvinden ook in 2008 in ongeveer dezelfde mate en omvang zullen plaatsvinden. Nieuw voor 2008 is uiteraard de controle van de activiteiten die in 2008 opstarten. Daarop gaan wij hierna nog nader in. Sinds 2004 is het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten (Bapg) van toepassing. Het Bapg stelt minimumeisen aan de accountantscontrole en de accountantsverklaring. Een nadere invulling hiervan is door uw gemeenschappelijke regeling geregeld in de verordening voor de controle op het financieel beheer ex artikel 213 van de Gemeentewet. In deze verordening is ondermeer bepaald dat de Drechtraad een programma van eisen vaststelt, waarin nadere bepalingen zijn opgenomen met betrekking tot de uit te voeren accountantscontrole. Deze nadere uitwerking heeft inmiddels plaatsgevonden in het controleprotocol 2007 en 2008, dat in december 2007 door uw Drechtraad is vastgesteld. Dit voorstel voor de aanpak van de accountantscontrole 2008 is ons voorstel voor de nadere uitwerking van de hiervoor genoemde bepalingen. In deze brief zal eerst een situatieschets worden gegeven, waarna nader wordt ingegaan op de controlefilosofie van en ons voorstel voor de aanpak van de controle. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de rechtmatigheid, de rapportage en communicatie en de adviesfunctie. Het team dat betrokken zal worden bij de uitvoering van de controle wordt vervolgens voorgesteld, waarna wij tenslotte nog zullen ingaan op de aan de controlewerkzaamheden verbonden kosten. 2. Situatieschets Op 8 maart 2006 is de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden opgericht en in 2007 daadwerkelijk van start gegaan. Met ingang van 1 januari 2007 omvat de GR Drechtsteden de volgende organisatieonderdelen: Bureau Drechtsteden (BDS). Binnen dit organisatieonderdeel worden diverse activiteiten uitgevoerd, waaronder het loopbaancentrum en het project Manden Maken. Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). De belangrijkste taken van dit organisatieonderdeel zijn de uitvoering van bij stands verlening en re-integratie, inburgering, WMO en armoedebeleid/minimabeleid. Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS). Ingenieursbureau Drechtsteden (IBD). Dit bureau is overwegend werkzaam voor de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht. Het ingenieursbureau kan ook werkzaamheden van derden aannemen.

5 , 3 08R0015 >\ Het is de bedoeling dat in 2008 nog drie organisatieonderdelen van start gaan: Sociaal Geografisch Bureau (SGB) Servicecentrum Drechtsteden (SCD). Dit organisatieonderdeel gaat naar verwachting op 1 april 2008 daadwerkelijk van start en gaat zich bezighouden met dienstverlening aan de deelnemende organisaties op het gebied van: Financien, Informatisering, Automatisering, Documentaire Informatievoorziening, Communicatie, Inkoop, Personeel & Organisatie, Facilitate zaken en Juridische zaken. Belastingdienst Drechtsteden (BDD). Dit organisatieonderdeel gaat zich bezighouden met de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen en de afvalstoffenheffing, alsmede de uitvoering van de Wet Waardering Onroerende zaken. De planning is, dat op 1 juli 2008 wordt gestart met de uitvoering van de activiteiten. Het is de bedoeling dat over 2008 een geconsolideerde jaarrekening wordt gemaakt voor de gehele GR Drechtsteden, waarbij een accountantsverklaring moet worden gevoegd. De begroting 2008 van de GR Drechtsteden omvat ca. 235 miljoen (primaire begroting, incl. wijzigingen met betrekking tot de 3 nieuwe organisatieonderdelen). De belangrijkste posten betreffen de SDD (ca. 167 miljoen), Manden Maken (ca. 18 miljoen) en de SCD (ca. 28 miljoen). Een nieuwe organisatie als de GR Drechtsteden is uiteraard nog volop in ontwikkeling. Een aantal formele randvoorwaarden in de vorrn van verordeningen e.d. is inmiddels ingevuld dan wel in ontwikkeling. Zoals vermeld is in december 2007 het controleprotocol 2007 en 2008 door uw Drechtraad vastgesteld. Na het samenstellen van het concept controleprotocol heeft het Platform Rechtmatigheid de Kadernota 2007 gepubliceerd. Daarin is ten opzichte van de vorige Kadernota een aantal aanpassingen opgenomen, ondermeer met betrekking tot de begrotingsrechtmatigheid. Daarmee kon in uw controleprotocol nog geen rekening worden gehouden. Wij zullen bij onze controle uw verordening financieel beheer en controleprotocol 2007 en 2008 als leidraad gebruiken en, daar waar de Kadernota 2007 andere eisen stelt, de Kadernota (als hogere regelgeving) volgen. De administratieve organisatie en interne beheersing, met daaraan gekoppeld een planning- en controlcyclus, zijn belangrijke pijlers voor het sturen en beheersen van uw organisatie. Ook voor de uitvoering van de accountantscontrole zijn deze zaken van groot belang, aangezien bij de accountantscontrole zoveel mogelijk wordt gesteund op (interne controle) werkzaamheden die binnen uw organisatie worden verricht. Doordat uw organisatie nog in opbouw is, zal op het punt van planning en control/administratieve organisatie en interne beheersing in 2008 ook nog sprake zijn van een ontwikkelingstraject; dit heeft uiteraard ook gevolgen voor de inrichting van onze controlewerkzaamheden.

6 4 08R0015 >\ 3. Controlefilosofie en voorgestelde aanpak accountantscontrole 3.1. Controlefilosofie Onze Controlefilosofie heeft als uitgangspunt dat de specifieke situatie waarin de GR Drechtsteden zich bevindt, in belangrijke mate bepalend is voor de aanpak van onze controle. Kermis van de gemeentelijke rnarkt waarop uw organisatie opereert en van de GR Drechtsteden in het bijzonder, zijn daarom belangrijke succesfactoren voor een effectieve en efficiente accountantscontrole. De kerntaak van uw externe accountant is het certificeren van de jaarrekening en, indien van toepassing, incidentele andere verantwoordingen van uw organisatie. Wij vinden dat de accountantscontrole een grotere toegevoegde waarde heeft als deze ook leidt tot signalering van strategische en operationele risico's en advisering over mogelijkheden tot verbetering van de beheersing van de organisatie. Wij zorgen daarom voor een breed inzicht in de risico's van uw organisatie. Daarnaast is het voor ons essentieel op de hoogte te zijn van de specifieke wensen van de diverse betrokkenen binnen uw organisatie. Dit inzicht in risico's en wensen stelt ons in staat intensief met uw organisatie samen te werken en onze bevindingen op alle relevante niveaus te communiceren. De hoofdkenmerken voor onze aanpak zijn: Wij zijn de accountant voor de gehele GR Drechtsteden. Prirnair leggen wij verantwoording af aan onze opdrachtgever, de Drechtraad. Daarnaast leveren wij toegevoegde waarde aan het Drechtstedenbestuur, de directie en de ambtelijke organisatie. Adviezen die wij geven sluiten aan op de bedrijfsfilosofie en het bedrijfsconcept van uw organisatie en zijn vooral praktisch van aard, mede gericht op de realisatie van uw ambities. Wij garanderen u een proactieve houding. Wij zijn alert op de gevolgen van ontwikkelingen in wet- en regelgeving (fiscaal, wettelijk, subsidiemogelijkheden) voor uw organisatie, nemen kermis van uw plannen en benaderen u actief voor afspraken. «Wij bespreken voorafgaand aan onze controles de controleplanning en vernemen graag de specifieke behoeftes van de Drechtraad, het Drechtstedenbestuur en de ambtelijke leiding. De wensen van de Drechtraad zijn leidend. «Een uitgebreide analyse van risico's en kansen en de door de GR Drechtsteden genomen beheersingsmaatregelen om deze te beperken c.q. te benutten, is een van de belangrijkste pijlers van onze controleaanpak. «Inzicht in de kwaliteit en effectiviteit van de interne beheersing. Kennis van de regio (Drechtstedengebied).

7 08R0015 ^ onderschrijft de NIVRA-voorschriften rondom de onafhankelijkheid van de accountant volledig en heeft hiervoor strikte interne richtlijnen geformuleerd. Wij stellen voor jaarlijks de onafhankelijkheid van de accountant met u te bespreken. Wij rnaken bij onze controle gebruik van geavanceerde automatiseringshulpmiddelen, die specifiek worden toegesneden op uw organisatie en die de kwaliteit en de efficiency van de controle optimaliseren. Bij de uitvoering van de controle wordt een vast team ingezet. Wijzigingen in de teamsamenstelling worden zoveel mogelijk vermeden. Een wijziging in de teamsamenstelling zal altijd vooraf met u worden besproken Controleaanpak Schematisch kan de door ons kantoor gehanteerde controleaanpak als volgt worden weergegeven: Client Service Plan Controleplan Verelag van bevindingen

8 6 08R0015 ^ Controleplan Het controleplan vomit de rode draad in deze cyclus. Jaarlijks stellen wij een controleplan op aan de hand van het door uw Drechtraad vast te stellen controleprotocol. In dit controleplan werken wij onze aanpak van de controle van de jaarrekening voor het betreffende jaar uit. Tevens gaan wij in op de wijze waarop het verslag van bevindingen wordt ingericht, geven wij hierin aan wie de verantwoordelijke personen zijn voor de uit te voeren controles en nemen wij een roulatieschema op, waaruit blijkt welke processen met normale of uitgebreide aandacht worden getest. Tenslotte bevat het controleplan een planning van de uit te voeren werkzaamheden gedurende het jaar en gaan wij in op de uit te brengen rapportages en afstemmomenten voor zowel de interim- als de jaarrekeningcontrole. Het controleplan voor 2008 is opgenomen in dit voorstel voor de aanpak accountantscontrole. Planning en organisatiegerichte werkzaamheden Fase 1 hi het pre-audit gesprek met een afvaardiging van de Drechtraad (auditcommissie), de zakelijk directeur/concerncontroller en de portefeuillehouder financien wordt de uit te voeren controle vormgegeven en worden actuele ontwikkelingen binnen de GR Drechtsteden besproken. De uitkomsten van dit gesprek en onze eerste risico-inventarisatie worden vastgelegd in het controleplan. Met de zakelijk directeur/concerncontroller stemmen wij, voorafgaand aan de daadwerkelijke uitvoering van de controlewerkzaamheden, de werkzaamheden van interne en externe controle en de door de GR Drechtsteden aan te leveren informatie, af. Op deze wijze bereiken wij een optimale aansluiting tussen interne en externe controlewerkzaamheden. Fase 2 Op basis van de uitkomsten van het pre-audit gesprek en de inventarisatie van de controleomgeving actualiseren wij onze risico-inschatting per bedrijfsproces en jaarrekeningpost. De uitkomsten van de risicoanalyse zijn bepalend voor de aard en omvang van de organisatiegerichte en gegevensgerichte controlewerkzaamheden. Fase 3 Om voldoende zekerheid te krijgen over de getrouwheid van de jaarrekening als geheel, testen wij jaarlijks uw bedrijfsprocessen. Hierbij zijn drie aspecten van belang. hi de eerste plaats beoordelen wij de opzet van een bedrijfsproces (hoe zit een proces in elkaar en is het ingevoerd). hi de tweede plaats controleren wij of het bedrijfsproces ook daadwerkelijk bestaat en werkt zoals bedoeld en ontworpen. hi de derde plaats is de governancestructuur van uw organisatie van belang. Het gaat hierbij om de kwaliteit van de interne beheersing: sturen, uitvoeren, verantwoording afleggen en toezicht houden.

9 7 08R0015 >< De financiele verordening ex. artikel 212 Gemeentewet en de indenting van het planning-encontrolinstrumentarium staan hierbij centraal. Bij onze organisatiegerichte werkzaamheden maken wij onderscheid tussen normale aandacht en uitgebreide aandacht. Normale aandacht Jaarlijks beoordelen wij van elk financieel proces de opzet van de interne beheersmaatregelen in de administratieve organisatie. Als uit deze beoordeling geen belangrijke wijzigingen in de opzet naar voren komen en als uit de risicoanalyse geen specifieke risico's naar voren komen, kunnen wij volstaan met deze normale aandacht. Voor de activiteiten die reeds in 2007 werden verricht binnen uw gemeenschappelijke regeling hebben wij de voor onze controle relevante processen in 2007 alle met uitgebreide aandacht gecontroleerd, aangezien 2007 het eerste jaar was. Dat betekent dat voor deze processen voor 2008 in principe zal kunnen worden volstaan met normale aandacht. Uitgebreide aandacht Jaarlijks selecteren wij processen die wij onderwerpen aan meer uitgebreide controle (uitgebreide aandacht). Wij hanteren hiertoe een roulatieschema. Wij testen minimaal iedere drie jaar diepgaand de werking van de beheersmaatregelen in elk bedrijfsproces. Ook onze analyse van het risicoprofiel, het financiele belang, eventuele wijzigingen in het proces en onze ervaringen in voorgaande jaren kunnen aanleiding geven (onderdelen van) bedrijfsprocessen regelmatiger met uitgebreide aandacht te testen. Uw organisatie heeft de mogelijkheid om aanpassingen in het roulatieschema aan te brengen. Op deze wijze heeft de Drechtraad jaarlijks invloed op de specifieke aandachtspunten voor de accountantscontrole. Zolang de aanpassingen aanvaardbare verschuivingen tussen de verschillende jaren betreffen, worden de kosten voor de accountantscontrole niet hoger. hi 2008 zullen wij de voor onze controle relevante processen van de nieuwe organisatieonderdelen (SGB, SCD en BDD) uitgebreid controleren. De automatiseringsgraad van organisaties neemt steeds verder toe, het belang van een betrouwbare geautomatiseerde verwerking dus ook. Een vast onderdeel van onze organisatiegerichte werkzaamheden is een zogenaamde EDP-audit, waarbij wij nagaan hi hoeverre wij kunnen steunen op de maatregelen in en om het automatiseringssysteem. Voor de controle 2008 zullen wij EDP-audits laten uitvoeren bij het SCD (ondermeer gericht op de factuurafhandeling via het geautomatiseerde systeem) en bij de BDD (belastingpakket). De EDP-audit wordt uitgevoerd door Enterprise Risk Services (ERS) van. ERS is een afzonderlijk onderdeel van circa 120 professionals binnen en houdt zich bezig met risicomanagement rond de geautomatiseerde informatievoorziening. De lokale overheid is daarbij een belangrijk aandachtsgebied.

10 . 8 08R0015 ^ Over de uitkomsten van de organisatiegerichte werkzaamheden rapporteren wij hi de vorm van een managementletter aan het Drechtstedenbestuur. De managementletter wordt besproken met de zakelijk directeur/concerncontroller en de portefeuillehouder financien met de mogelijkheid hierop te reageren. De managementletter bevat concrete en heldere adviezen die voortvloeien uit de beoordeling van de interne beheersing. Tevens worden aandachtspunten voor het opstellen van de jaarrekening gerapporteerd. De interim-controle levert op deze manier sturingsinformatie voor uw organisatie op. Hierdoor kan de eindejaarscontrole worden versneld. Een afschrift van onze managementletter verstrekken wij aan de griffier ten behoeve van de auditcommissie. Gegevensgerichte werkzaamheden Fase 4 De omvang van deze gegevensgerichte werkzaamheden is mede afhankelijk van het risicoprofiel van uw organisatie en de uitkomst van de organisatiegerichte werkzaamheden. Niet de processen, maar de uitkomsten (cijfers) van de processen staan in deze fase centraal. De controlewerkzaamheden zijn onder andere gericht op: De naleving van in- en externe verslaggevingsvoorschriften. De waardering van balansposten. Juiste en volledige verwerking van besluiten (Drechtraad). Juiste en volledige verwerking van risico's. Kwaliteit van de toelichtingen. Diverse cijferanalyses. Diverse overige controles. Verklaring van het Drechtstedenbestuur over de volledigheid van de verstrekte informatie. De gegevensgerichte controle richt zich vooral op de presentatie en waardering van de posten in de jaarrekening. Afronding en rapportage Fase 5 Na afloop van de controle wordt een accountantsverklaring afgegeven en een verslag van bevindingen uitgebracht aan de Drechtraad, in afschrift aan het Drechtstedenbestuur. Wij zullen het rapport indelen volgens de inrichtingseisen die in het door de Drechtraad nog vastgestelde controleprotocol daaraan worden gesteld. Onder andere wordt ingegaan op de financiele positie van de GR Drechtsteden, de verslaggeving, risico's, interne beheersing en actuele ontwikkelingen. Uiteraard worden de geconstateerde fouten, onzekerheden en onrechtmatigheden in de jaarrekening die de in het controleprotocol vermelde rapporteringstolerantie(s) overschrijden, benoemd. Hierbij gaan wij tevens in op eventuele kwalitatieve gebreken van noemenswaardig belang.

11 08R0015 ^ 3.3. Weging van fouten en onzekerheden (jaarrekening) De goedkeuringstoleranties zijn vastgelegd hi het Bapg. Dit zijn de wettelijke minimumeisen. hi uw controleprotocol 2007 en 2008 volgt u deze wettelijke minimumeisen. Dit betekent dat wij een goedkeuringstolerantie hanteren van maximaal 1% voor fouten en van maximaal 3% voor onzekerheden voor de jaarrekening als geheel. Bij uw GR Drechtsteden is de marge op basis van de begroting 2008 (primaire begroting, na wijzigingen met betrekking tot toevoeging activiteiten van SGB, SCD en BDD) voor fouten derhalve 2,3 miljoen en voor onzekerheden 7,0 miljoen. Goedkeuringstolerantie Fouten in de jaarrekening (% lasten) Onzekerheden in de controle (% lasten) Goedkeurend <1% <3% Beperking >1%<3% >3%<10% Oordeelonthouding _ >10% Afkeurend >3% - Naast de weging van fouten en onzekerheden om tot een accountantsoordeel (t.b.v. strekking accountantsverklaring) te komen, is het ook nuttig om een rapporteringstolerantie af te spreken. Fouten die de rapporteringstolerantie overschrijden zullen wij opnemen in ons rapport van bevindingen. hi het controleprotocol 2007 en 2008 is de rapporteringstolerantie voor niet gecorrigeerde fouten en onzekerheden in de jaarrekening vastgesteld op 0,1 miljoen. Voor specifieke verantwoordingen kunnen andere tolerantiegrenzen worden gehanteerd. Daarop komen wij in paragraaf 3.5. nader terug Planning en logistiek De planning van onze werkzaamheden zullen wij laten aansluiten op de planning-encontrolcyclus van uw organisatie. Onze gebruikelijke aanpak is om jaarlijks afspraken te maken met de auditcommissie, de portefeuillehouder financien en de zakelijk directeur / concerncontroller over het tijdstip van de diverse controlemomenten en de aanlevering van rapportages. Indien wijzigingen in omstandigheden of interne ontwikkelingen bij de GR Drechtsteden gedurende het controlejaar een wijziging in de planning noodzakelijk maken, zullen wij hier flexibel op inspelen en in overleg met u een nieuwe planning vaststellen. Doordat 150 professionals in onze regio gemeenten en gemeenschappelijke regelingen tot hun kernactiviteit rekenen, kunnen wij u deze flexibiliteit aanbieden.

12 10 08R0015 >\ Wij streven ernaar om uiterlijk binnen zes weken na aanlevering van de jaarrekening de controlewerkzaamheden geheel af te ronden inclusief het definitieve accountantsverslag en de accountantsverklarhig. Deze maximale doorlooptijd hanteren wij ook bij de uitvoering van de interim-controle. Voor elke rapportage geldt dat wij deze, voordat deze definitief wordt uitgebracht, ter beoordeling voorleggen aan de direct betrokkenen en het verantwoordelijk management om misverstanden en foutieve interpretaties van geconstateerde zaken te voorkomen. Wanneer er afwijkingen worden geconstateerd die leiden tot het afgeven van een niet-goedkeurende accountantsverklaring melden wij dit direct aan het Drechtstedenbestuur. Wij zullen met het Drechtstedenbestuur hierover in overleg treden en vervolgens de Drechtraad schriftelijk informeren Controle specifieke verantwoordingen Voor het verkrijgen van bijzondere uitkeringen en subsidies moet uw organisatie jaarlijks verantwoordingen opstellen en verstrekken aan andere overheden (de geldgevers). hi veel gevallen verlangt de geldgever een accountantsverklaring bij deze verantwoordingen. hi een aantal gevallen moeten deze verantwoordingen door uw organisatie worden opgesteld ten behoeve van de deelnemende gemeenten, omdat de gemeenten verantwoordingsplichtig zijn naar de betrokken geldgevers. Het aantal verantwoordingen en de eisen die aan de controle worden gesteld, wijzigt jaarlijks. Met ingang van 2007 is het aantal subsidies van de rijksoverheid dat onder het principe van Single information Single audit (SiSa) is gebracht sterk uitgebreid. Op hoofdlijnen betekent dit dat de afzonderlijke verantwoordingen ten behoeve van ministeries met bijbehorende accountantsverklaringen naar verwachting komen te vervallen. Hiervoor hi de plaats is met ingang van 2006 een extra, wettelijk voorgeschreven, bijlage in de jaarrekening van de gemeenten (resp. gemeenschappelijke regelingen) gekomen. Het aantal afzonderlijk te controleren specifieke verantwoordingen zal dus afnemen. Volgens de thans beschikbare gegevens zullen met name door de SDD ten behoeve van de deelnemende gemeenten verantwoordingen in het kader van SiSa moeten worden opgesteld. Ons voorstel is om uit efficiency-overwegingen deze verantwoordingen te betrekken in onze reguliere controle bij de SDD. De SDD kan deze SiSa-verantwoordingen dan beschikbaar stellen aan de betrokken gemeenten, die deze gegevens vervolgens kunnen opnemen in hun SiSa-bijlage. Bij de aan de gemeenten beschikbaar te stellen SiSa-gegevens zullen wij een consolidatieverklaring afgeven. Dit is een accountantsverklaring waarvan de betrokken gemeenten gebruik kunnen maken voor het in hun jaarrekening consolideren van de SiSa-gegevens. Het is uiteraard van belang dat door u deze gedragslijn vooraf wordt afgestemd met de betrokken gemeenten (die dat vervolgens met hun accountant kunnen afstemmen).

13 , u 08R0015 ^ De controle van deze SiSa-verantwoordingen zal plaatsvinden, rekening houdende met de tolerantie- en rapporteringsgrenzen die van rijkswege zijn vastgesteld voor de controle van de SiSa-bijlage, waarbij rekening zal worden gehouden met het voor de specifieke gemeenten van toepassing zijnde tolerantiebedrag. hi het kader van deze prijsopgave gaan wij ervan uit dat de volgende regelingen via de SiSa-systematiek moeten worden verantwoord: Wet Werk en Bijstand (WWB) IOAW IOAZ Bbz Tijdelijke stimuleringsregeling schuldhulpverlening Allochtone vrouwen Naast de SiSa-verantwoordingen van de SDD zullen naar verwachting ook bij het Bureau Drechtsteden SiSa-verantwoordingen moeten worden gemaakt met betrekking tot Experimenten WMOenWEB. Verder kan sprake zijn van nog andere verantwoordingen (bijv. ten behoeve van de provincie) waarbij een accountantsverklaring wordt verlangd. Dergelijke controles zullen wij jaarlijks opnemen in het controleplan, voor zover deze bij het opstellen van het controleplan bekend zijn. hi de overige gevallen zullen wij deze controles uitvoeren na ontvangst van een schriftelijk opdracht daartoe. Wij voeren de controle van de specifieke verantwoordingen uit in overleg met de verantwoordelijke medewerkers, binnen de daarvoor vastgestelde termijnen en conform hetgeen hierover is vastgelegd in de voorschriften van de subsidieverstrekker (waaronder controletoleranties en rapporteringseisen). Overigens worden de controlewerkzaamheden die in het kader van de specifieke (SiSa)verantwoordingen moeten worden verricht, uitgevoerd door een team van specialisten die goed bekend zijn met de desbetreffende regeling Overige verantwoordingen door SDD en BDD aan deelnemende gemeenten Bij de SDD wordt, zoals hiervoor is vermeld, een consolidatieverklaring afgegeven bij de SiSa verantwoording. Naast de verantwoording SiSa moet de SDD aan de deelnemende gemeenten ook verantwoording afleggen met betrekking tot de WMO en inburgering. Het is de bedoeling dat dit op een soortgelijke manier als bij SiSa gaat gebeuren, waarbij ook een consolidatieverklaring zal worden afgegeven.

14 12 08R0015 ^ Met ingang van medio 2008 gaat de BDD voor de deelnemende gemeenten de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen en de afvalstoffenheffing, alsmede de uitvoerhig van de Wet Waardering Onroerende zaken verzorgen. De deelnemende gemeenten moeten in hun jaarrekening de hiermee samenhangende opbrengsten (opgelegde aanslagen, kwijtscheldingen, verminderingen e.d.), vorderingen en schulden verantwoorden. Hiervoor hebben zij dus informatie nodig van de BDD voor wat betreft de volledigheid, juistheid en rechtmatigheid van de opgelegde aanslagen etc. Wij stellen voor om ook hiervoor te werken met een consolidatieverklaring. Dat betekent dat door de BDD per gemeente jaarlijks een opgave wordt gedaan, waarbij door ons een consolidatieverklaring wordt afgegeven. Ook voor de in deze paragraaf vermelde verantwoordingen van SDD en BDD aan gemeenten geldt, dat het nuttig is dat u deze gedragslijn vooraf afstemt met de betrokken gemeenten (die dat vervolgens met hun accountant kunnen afstemmen) Controle en verantwoording bij Servicecentrum Drechtsteden (SCD) hi dit plan van aanpak is het uitgangspunt dat de accountantscontrole bij de SCD uitsluitend betrekking heeft op (begrotingsposten van) de SCD zelf, zoals de eigen salaris- en materiele kosten. De SCD gaat zich bezighouden met dienstverlening ten behoeve van de deelnemers, waaronder de verwerking van financiele gegevens. De deelnemers blijven zelf primair verantwoordelijk voor de verantwoording van deze financiele gegevens in hun eigen jaarrekening. Zij zijn daarbij afhankelijk van de betrouwbaarheid van de gegevensverwerking bij het SCD. hi het kader van de overdracht van werkzaamheden door de deelnemers aan het SCD zullen nog nadere afspraken moeten worden gemaakt over de verantwoordelijkheid van zowel het SCD als de deelnemers in het kader van deze gegevensverwerking en over de manier waarop de accountantscontrole daarop moet worden ingevuld. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het afgeven van een zgn. systeemverklaring door de accountant van het SCD, waarin een oordeel wordt gegeven over de kwaliteit van en interne controles op de gegevensverwerking bij het SCD. Omdat in 2008 over de wijze van verantwoorden nog nadere afspraken moeten worden gemaakt, is hiermee in dit plan van aanpak verder nog geen rekening gehouden. 4. Rechtmatigheid Lid 3 van artikel 213 van de Gemeentewet bepaalt dat de accountant nagaat of de baten en lasten evenals de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Deze rechtmatigheidscontrole maakt onderdeel uit van de accountantscontrole.

15 13 08R0015 >\ De interne aanpak van rechtmatigheid bestaat uit 2 pijlers: 1. Een duidelijk normen- en toetsingskader. 2. De interne organisatie moet de zichtbare naleving van wet- en regelgeving waarborgen. 2 Ultimo 2007 is het normen- en toetsingskader (pijler 1) van uw gemeenschappelijke regeling vastgesteld voor de activiteiten die op dat moment werden uitgevoerd, dus exclusief de taken die er in 2008 bijkomen. Dit betekent dat voor de nieuwe taken dit nog verder uitgewerkt moet worden. Dit zou eventueel nog kunnen leiden tot op dit moment nog niet te voorziene extra accountantswerkzaamheden; daarmee is in dit plan van aanpak en de prijsopgave derhalve nog geen rekening gehouden. hi het controleprotocol is door u gekozen voor de wettelijke minimurnvariant, hetgeen betekent dat alleen de voorwaarden vallende onder de criteria 'recht', 'hoogte' en 'duur' onderdeel uitmaken van de rechtmatigheidscontrole. hi het kader van onze prijsopgave zijn wij hier dan ook vanuit gegaan. De volgende stap (pijler 2) in het rechtmatigheidsproces is dat intern zichtbaar en controleerbaar wordt vastgelegd dat de wet- en regelgeving wordt nageleefd. Het gaat dan om een verdere kwaliteitsverbetering van de opzet en werking van het interne systeem van risicoafweging, administratieve organisatie en interne controle, planning en control en tussentijdse informatievoorziening. Deze zogenaamde systemen van harde controls in de organisatie moeten de rechtmatigheid waarborgen. Overigens zijn ook de zachte controls van cultuur, personeel en sturing onmisbaar bij het waarborgen van rechtmatigheid.

16 14 08R0015 A Pijler 2: interne organisatie isatrefe Verbijzondere interne controle Voor wat betreft de interne toetsing van de zichtbare naleving van wet- en regelgeving gaan wij er in onze prijsopgave vanuit dat de rechtmatigheidstoetsingen intern zullen plaatsvinden en dat de uitkomsten daarvan zichtbaar en controleerbaar worden vastgelegd, zodat wij daarvan in het kader van de accountantscontrole gebruik kunnen maken. 5. Randvoorwaarden voor de controle/werkafspraken 5.1. Werkafspraken voor de controle van de jaarrekening De randvoorwaarden voor de controle van de jaarrekening hebben in onze beleving ten minste twee dimensies. Enerzijds gaat het om de kwaliteit van de interne beheerstructuur en het daadwerkelijk functioneren daarvan (organisatiegericht). Deze zijn namelijk sterk van invloed op de daadwerkelijke realisatie van de controlebenadering, zoals wij die toepassen. Anderzijds spelen de tijdigheid en de wijze van oplevering van verantwoordingstukken en de eisen die daaraan worden gesteld een belangrijke rol. De kwaliteit van de interne beheerstructuur (de administratieve organisatie en interne controle) van de GR Drechtsteden is bepalend voor de omvang van de door ons te verrichten controlewerkzaamheden. hi deze prijsopgave zijn wij ervan uitgegaan dat de kwalificatie van de administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) van alle voor de jaarrekeningcontrole relevante primaire en ondersteunende processen, ten minste 'voldoende tot goed' zal zijn.

17 15 08R0015 ^ Voor een voldoende tot goed opgezette en als zodanig werkende AO/IC moet(en) binnen de onderkende processen: De bevoegdheden helder geregeld zijn. Functiescheidingen goed zijn doorgevoerd. De procedures adequaat zijn opgesteld, vastgelegd en nageleefd. De documentatie van de procesgang op orde zijn. De interne controlemaatregelen binnen de processen volgens afspraak zijn uitgevoerd en vastgelegd. Zowel voor een goed financieel-administratief beheer als voor een efficiente interne en externe controle is het volgende van belang: Binnen de GR Drechtsteden wordt op een actieve en anticiperende wijze omgegaan met vorderingen en schulden. Deze worden direct na ontstaan opgeboekt. Alle voorkomende tussenrekeningen worden tijdig, regelmatig en op vaste momenten geheel gespecificeerd, geanalyseerd en leeggeboekt. De resultaten hiervan worden overzichtelijk vastgelegd. De saldi van de debiteuren- en crediteurenrekeningen worden voortdurend gevolgd, gespecificeerd en geanalyseerd. Hiervan worden goed bruikbare vastleggingen gemaakt. De juistheid en rechtmatigheid, de juiste rubricering en (via een marginale toetsing) de aanvaardbaarheid van de uitgaven worden door de financiele administratie stringent beoordeeld. Bij opvallende zaken wordt direct contact opgenomen met de budgethouder. Ter bewakuig van de (voorgenomen en uitgevoerde) belangrijke investerings- en onderhoudsprojecten worden aanvullende en systematische controles verricht voor het proces van voor- en nacalculatie. De resultaten hiervan (onder meer de maatregelen tot bijsturing) worden goed vastgelegd. Bij de samenstelling van de jaarrekening worden de jaarlijks door het Drechtstedenbestuur vastgestelde data gevolgd. Voor de jaarrekeningcontrole is voorts het volgende van belang: De jaarrekening wordt op de afgesproken aanvangsdatum van de controle volledig opgeleverd. De jaarrekening wordt opgeleverd met een samensteldossier met daarin alle relevante achterliggende stukken voor de onderbouwing van de jaarrekeningposten. Voor opgenomen ramingen worden de onderbouwingen bijgevoegd. Voor debiteuren- en crediteurenstanden en overige transitoria wordt een overzicht verstrekt van de samenstelling daarvan (oorzaken, actuele stand, wijze waarop en tijdstip van afwikkeling). Daarnaast blijkt uit het samensteldossier de zichtbare toets van de samengestelde jaarrekening en de naleving van de verslaggevingvoorschriften (Bbv).

18 16 08R0015 A hi een vroegtijdig stadium zullen wij met uw concerncontroller overleggen over de inhoud van het aan te leveren samensteldossier van de jaarrekening. Wij stellen hierbij de "Handreiking opstellen jaarrekening gemeenten" als leidraad ter beschikking Werkafspraken voor de controle van deelverklaringen Voor een effectieve en efficiente controle van subsidieverantwoordingen (ondermeer in de SiSa-bijlage) gaan wij uit van de volgende randvoorwaarden: hi het algemeen zullen subsidieverantwoordingen, waarbij een deelverklaring moet worden afgegeven, eerst intern moeten worden beoordeeld op rechtmatigheid, getrouwheid, financiele consequenties en gevolgen voor de financiele administratie, voordat deze stukken aan externe instanties ter beschikking worden gesteld. Wij stellen voor dat voor de uitvoering hiervan een coordinator wordt aangewezen. Deze coordineert en bewaakt tevens de tijdige gereedmelding van de subsidieverantwoordingen voor de accountantscontrole en de tijdige indiening van de gecontroleerde subsidieverantwoording bij de subsidierende instantie. Het aanwijzen van een coordinator heeft als voordelen dat het samenstel- en controleproces efficient verloopt en dat kritische indieningterrnijnen worden gehaald. Van het samenstellen en intern controleren van de subsidieverantwoordingen wordt een samensteldossier aangelegd, dat beschikbaar is bij de start van de accountantscontrole. hi het samensteldossier zijn onder meer opgenomen: De eventuele subsidieaanvraag en onderbouwing daarvan. De subsidietoezeggingabeschikking. Beschikking van eventuele subsidievoorschotten. De relevante regelgeving c.q. een verwijzing daarnaar. De zichtbare interne controle op de getrouwheid van de subsidieverantwoording en de naleving van de subsidievoorschriften en controleprotocollen. De zichtbare aansluiting tussen de subsidieverantwoording en de financiele administratie en eventuele subadministraties (bijvoorbeeld de uitkeringenadministratie). Specificaties en analyses van relevante vorderingen, schulden en tussenrekeningen. De relevante brondocumenten zoals facturen en andere uitgaafstukken of een verwijzing daarnaar. Wij zullen in een vroegtijdig stadium overleggen over de inhoud van het samensteldossier per subsidieverantwoording.

19 17 08R0015 A 6. Rapportage en overige communicatie 6.1. Rapportage Over het jaar 2008 zullen door ons de volgende rapportages worden uitgebracht: Drechtraad Auditcommissie Drechtstedenbestuur Management Interim-controle Managementletter - Afschrift Origineel Afschrift Jaarrekeningcontrole Accountantsverklaring en rapport van bevindingen Origineel Origineel Afschrift Afschrift Zoals vermeld in paragrafen 3.5. en 3.6. zullen hiernaast nog consolidatieverklaringen worden afgegeven, in het kader van de SiSa-verantwoording en de verantwoordingen van WMO, inburgering en de belastingopbrengsten. hi onze rapportages worden de bevindingen van de controlewerkzaamheden opgenomen. De conceptrapportages zullen worden besproken met het management. Daarna zullen deze in definitieve vorm aan het Drechtstedenbestuur (managementletter) respectievelijk de Drechtraad (rapport van bevindingen) worden uitgebracht. Zowel de managementletter als het rapport van bevindingen zullen organisatiebreed worden opgesteld en omvatten dus alle organisatieonderdelen van de GR Drechtsteden Overige communicatie De inrichting van de accountantscontrole wordt voor een groot deel door uw Drechtraad bepaald. Ook de bevindingen van de accountantscontrole zullen wij voorafgaand aan de behandeling van de jaarstukken met uw Drechtraad bespreken. Daarnaast blijft belangrijk dat de accountant de inrichting van de controle en de bevindingen bespreekt met het management en het Drechtstedenbestuur.

20 R0015 A Ter bevordering van een efficiente en doeltreffende accountantscontrole zijn afspraken over de formele comrnunicatielijnen dan ook onmisbaar. De auditcommissie met daarin vertegenwoordigers van de Drechtraad, de raadsgriffier, de portefeuillehouder financien en de zakelijk directeur/concerncontroller heeft hierbij een coordinerende functie. Gesprekspartner Auditcommissie Raadsgriffie Drechtraad/carrousel Drechtstedenbestuur Portefeuillehouder financien en zakelijk directeur/concerncontroller Frequentie per jaar 2 2 Op uitnodiging Op uitnodiging 3 Onderwerp Pre-auditgesprek en rapport van bevindingen Diverse onderwerpen Diverse onderwerpen Diverse onderwerpen Pre-auditgesprek, managementletter, rapport van bevindingen en accountantsverklaring Daarnaast is het de bedoeling om ook overleg te hebben met de directeuren van de diensten binnen uw gemeenschappelijke regeling. Ook voor andere onderwerpen kan uw management, de portefeuillehouder financien, het Drechtstedenbestuur en uw Drechtraad/auditcommissie overleg met de accountant vragen. 7. Invulling adviesfunctie De interne en externe factoren die uw bedrijfsvoering beinvloeden, zijn mede bepalend voor hoe wij onze controle inrichten. Wij baseren onze controlestrategie tevens op de uitkomsten van de regelmatige besprekingen die wij met u zullen hebben. Door deze focus op uw organisatie ontstaat zicht op de achterliggende waarborgen voor betrouwbare informatie in uw organisatie. Dit vormt de basis voor onze natuurlijke adviesfunctie. Mede vanuit de samenwerking met de specialisten binnen mag u van ons verwachten dat wij als kritisch controleur niet alleen een onafhankelijk en deskundig oordeel hebben, maar tevens vanuit onze controle ook praktische adviezen en oplossingen koppelen aan onze bevindingen. Deze adviezen komen tot uitdrukking in de managementletter en het rapport van bevindingen bij de jaarrekening.

21 19 08R0015 ^ Tijdens de pre-audit meeting zullen wij met u in kaart brengen over welke onderwerpen u nader geadviseerd wilt worden. Door onze kennis van actualiteiten en voor u relevante onderwerpen in combinatie met uw en onze kennis van uw organisatie, kunnen wij deze onderwerpen zeer specifiek benoemen. Daarnaast zullen wij u ook ongevraagd adviseren wanneer hiertoe aanleiding bestaat. Wij zien de natuurlijke adviesfunctie niet uitsluitend als byproduct van onze controle. Ook indien wij beschikken over informatie die voor uw organisatie van belang kan zijn, mag u van ons verwachten dat wij deze kennis proactief met u zullen delen. Onze industry group Lokaal Bestuur en ons wetenschappelijk bureau hebben een belangrijke centrale rol hi onze interne en externe informatievoorziening. Wij informeren onze clienten en medewerkers op continue basis over actuele ontwikkelingen, niet alleen bij de uitvoering van de controle, maar ook door middel van publicaties, periodieken en (thema)bijeenkomsten. 8. Samenstelling controleteam De accountantscontrole 2008 zal worden uitgevoerd door een team van ervaren medewerkers met expertise in de publieke sector, onder leiding van de heer drs. R.(Rein-Aart) M.J. van Vugt RA. De dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden vindt plaats onder leiding van mevrouw C.(Chantal) Wemmerus (Sociale Dienst Drechtsteden) en de heer D.(Dick) Nederveen RA (concern en overige organisatieonderdelen). 9. Honorarium De kosten voor de controle van de jaarrekening 2008, SiSa-verantwoordingen over 2008 en de consolidatieverklaringen zijn als volgt opgebouwd: Interimcontrole Jaarrekeningcontrole iotaal I. Controle administratie en jaarrekening Bureau Drechtsteden (incl. loopbaancentrum), inclusief 2 SiSa verantwoordingen en de organisatiebrede controles (zoals salarissen), consolidatie jaarrekening, pre-auditmeeting en organisatiebrede rapportages in vorm managementletter en rapport van bevindingen Manden Maken

22 , 20 08R0015 ^ Interimcontrole Jaarrekeningcontrole Totaal Sociale Dienst Drechtsteden: controle jaarrekening (excl.sisa en consolidatieverklaringen, zie hierna) Ingenieursbureau Bureau Leerplicht en Voortijdig School verlaten Sociaal Geografisch Bureau Service Center Drechtsteden Belastingdienst Drechtsteden: controle jaarrekening (excl.consolidatieverklaring) Totaal controle administratie en jaarrekening, exclusief (eemalige) EDP audit, SiSaverantwoordingen bij SDD en consolidatieverklaringen (bij SDD en BDD) II. EDP-audits Kosten (eenmalige) EDP-audits bij: SCD BDD Totaal EDP-audits 6000 III. Overige verantwoordingen Sociale dienst Drechtsteden: 1. SiSa: Gemeente Alblasserdam 1.900

23 21 08R0015 A Gemeente Dordrecht Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Gemeente Papendrecht Gemeente Sliedrecht Gemeente Zwijndrecht Interimcontrole Jaarrekeningcontrole Totaal Totaal SiSa Consolidatieverklaringen WMO en inburgering: Gemeente Alblasserdam Gemeente Dordrecht Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Gemeente Papendrecht Gemeente Sliedrecht Gemeente Zwijndrecht Totaal consolidatieverklaringen WMO en inburgering: Belastingdienst Drechtsteden: consolidatieverklaring belastingen De omvang van de belastingen per gemeente was bij het opmaken van dit plan van aanpak nog niet bekend. Het opgenomen bedrag is derhalve een raming op basis van globaal ingeschatte gegevens voor Op basis van de werkelijke omvang van de activiteiten in 2008 zal het offertebedrag nog worden bijgesteld. Gemeente Dordrecht Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Gemeente Papendrecht Gemeente Sliedrecht Gemeente Zwijndrecht Totaal consolidatieverklaringen en belastingen

24 R0015 ^ Interimcontrole Jaarrekeningcontrole Totaal IV. Besprekingen Betreft besprekingen met drs. R.M.J. van Vugt RA en/of mevrouw C. Wemmerus of de heer D. Nederveen RA, voor zover niet genoemd in paragraaf 6.2. (per bespreking: 2 personen, 2 uur) 800 Wij merken hierbij nog het volgende op: Bovenstaande prijzen zijn gebaseerd op de randvoorwaarden voor de controle, zoals genoemd in paragraaf 5 en het intern uitvoeren van rechtmatigheidscontroles (zie paragraaf 4). Naast de SiSa-verantwoordingen (zoals limitatief opgesomd in paragraaf 3.5.) is de controle van overige specifieke verantwoordingen (paragraaf 3.5.) niet in de prijs inbegrepen. Mochten zich werkzaamheden voordoen die niet vallen binnen de scope van deze prijsopgave (bijvoorbeeld in de vorm van aanvullende wensen t.a.v. de controle, aanvullende opdrachten en bij reviews), dan zullen wij per opdracht vooraf afspraken met u maken over het honorarium. Wij hanteren daarbij de volgende tarieven: Functieomschrijving Partner Manager Supervisor Assistenten Tarief

25 23 08R0015 ^ Deze tarieven zijn tevens van toepassing ingeval van aanvullende werkzaamheden als gevolg van het niet nakomen van (een deel van) de werkafspraken door uw organisatie. Eventueel meerwerk brengen wij uitsluitend in rekening in overleg met en na goedkeuring van uw zakelijk directeur. De genoemde bedragen zijn gebaseerd op prijspeil 2008, exclusief omzetbelasting en inclusief bijkomende kosten. lo.tot slot Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geinforrneerd over de door ons voorgestelde controleaanpak voor 2008 en de daarmee samenhangende kosten. Wij verzoeken u bij insteniming met ons voorstel het tweede exernplaar van deze brief te dateren en ondertekenen en aan ons te retourneren. Hoogi 7^~ )eloitte Voor akkoord, Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Bijlagejn): Algemene voorwaarden.

$ - $ ( / - / 5 mei ( & ) 8 & / - / Nadere uitwerking aanpak accountantscontrole 2009

$ - $ ( / - / 5 mei ( & ) 8 & / - / Nadere uitwerking aanpak accountantscontrole 2009 ! " # $ %! " & & & ' ' Aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling t.a.v. de auditcommissie t.n.v. de heer J. van de Zedde Postbus 619 3300 AP DORDRECHT $ - $ ( / - / 5 mei 2009 ( & ) 8 & / -

Nadere informatie

Deloitte. Voorstel. uitgebracht aan Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht

Deloitte. Voorstel. uitgebracht aan Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht Voorstel uitgebracht aan Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht Voorstel aanpak accountantscontrole specifieke verantwoordingen 2009 en prij sopgave Deloitte Accountants

Nadere informatie

Deloitte. Voorstel. uitgebracht aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht

Deloitte. Voorstel. uitgebracht aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht Voorstel uitgebracht aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht Aanpak accountantscontrole 2009 en prijsopgave Deloitte Accountants B.V. Wilgenbos 4 3311 JX Dordrecht

Nadere informatie

$!! ' ( #!! ) *! ) ' + ) $ %# #! #! # #! % %!!!!,! % -! %.!, /! - %!, / 0 )' 0 % #!

$!! ' ( #!! ) *! ) ' + ) $ %# #! #! # #! % %!!!!,! % -! %.!, /! - %!, / 0 )' 0 % #! + $! 1 $ * 2 - % + 1 )3 4 1 5 6 1 & evangenderen@regiozhz.nl! "! " #! # $% & #! # # $!! ' ( #!! ) *! ) ' + ) $ %# #! #! # #! % %!!!!,! % -! %.!, /! - %!, / 0 )' 0 % #! pagina 2, agendapunt De algemene

Nadere informatie

Vergadernotitie Voor de Auditcommissie op 1 februari 2011

Vergadernotitie Voor de Auditcommissie op 1 februari 2011 bijlage 3 Vergadernotitie Voor de Auditcommissie op 1 februari 2011 Onderwerp Accountantscontrole 2011 Status Ter advisering Aandachtspunten van de portefeuillehouder bij agendering Geen agendapunt 4 datum

Nadere informatie

Bijlage 5F Sliedrecht

Bijlage 5F Sliedrecht Bijlage 5F Sliedrecht Beschrijving organisatie Sliedrecht is een dorp met bijna 25.000 inwoners en ligt aan een van de drukst bevaren rivieren van Nederland, de Beneden Merwede. Sliedrecht is de bakermat

Nadere informatie

Bijlage 5G Zwijndrecht

Bijlage 5G Zwijndrecht Bijlage 5G Zwijndrecht Beschrijving organisatie De gemeente Zwijndrecht is een actieve gemeente met een rijk verenigingsleven en veel vrijwilligers die voor anderen klaar staan. Zwijndrecht ziet inwoners,

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENTE TEN BOER.

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENTE TEN BOER. CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2016 VAN DE GEMEENTE TEN BOER. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Programma van eisen voor de Europese aanbesteding van Accountancydiensten.

Programma van eisen voor de Europese aanbesteding van Accountancydiensten. Programma van eisen voor de Europese aanbesteding van Accountancydiensten. Kenmerk: CTM 169773 Versie CONCEPT Datum 12-12-2017 1.1. Omvang van de opdracht De accountantsdiensten omvatten de volgende werkzaamheden:

Nadere informatie

Behandeld door D, Nederveen RA

Behandeld door D, Nederveen RA Deloitte Accountants B.V. Wllgenbos 4 33 JX Dordrecht Postbus65 3300 BD Dordrecht Tel: (078) 62500 Fax:(078)62577 www.deloitte.nl Aan het Drechtstedenbestuur van de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden

Nadere informatie

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Mill en Sint Hubert

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Mill en Sint Hubert Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2014-2017 van de gemeente Mill en Sint Hubert 1. Inleiding Bij besluit van 12 juni 2014 heeft de gemeenteraad Deloitte accountants opdracht

Nadere informatie

Aanbieding continuering accountants dienstverlening Deloitte Accountants B.V. voor de boekjaren 2019 tot en met 2021

Aanbieding continuering accountants dienstverlening Deloitte Accountants B.V. voor de boekjaren 2019 tot en met 2021 Aanbieding continuering accountants dienstverlening Deloitte Accountants B.V. voor de boekjaren 2019 tot en met 2021 2 Inhoud 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding voor deze aanbieding 3 1.2 Uitgangspunten voor

Nadere informatie

Controleprotocol Jaarrekening Gemeente De Bilt 2014

Controleprotocol Jaarrekening Gemeente De Bilt 2014 Behoort bij raadsbesluit d.d. 29 januari 2015 tot vaststelling van het 'Controleprotocol 2014'. Controleprotocol Jaarrekening 2014 Inhoudsopgave 1. Samenvatting... 3 2. Inleiding... 3 2.1 Doelstelling...

Nadere informatie

Object van controle is de jaarrekening 2013. Tevens geeft de accountant aan of het jaarverslag met de jaarrekening verenigbaar is.

Object van controle is de jaarrekening 2013. Tevens geeft de accountant aan of het jaarverslag met de jaarrekening verenigbaar is. CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2013 VAN DE GEMEENTE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL 1. Inleiding Bij besluit van 06 november 2003 heeft de gemeenteraad Deloitte Accountants aangewezen

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL. Voor de accountantscontrole op de jaarrekeningen

CONTROLEPROTOCOL. Voor de accountantscontrole op de jaarrekeningen CONTROLEPROTOCOL Voor de accountantscontrole op de jaarrekeningen 2014 2017 Juni 2014 Gemeente Dalfsen 2 Inhoudsopgave Object van controle...4 Doelstelling...4 Te hanteren goedkeurings- en rapporteringtoleranties...4

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL. voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2010 van de gemeente Leeuwarderadeel

CONTROLEPROTOCOL. voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2010 van de gemeente Leeuwarderadeel CONTROLEPROTOCOL voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2010 van de gemeente Leeuwarderadeel Middelen Februari 2011 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Doelstelling...3 1.2 Wettelijk kader...3 2.

Nadere informatie

Gemeente Doetinchem. Clientserviceplan voor het boekjaar 2013

Gemeente Doetinchem. Clientserviceplan voor het boekjaar 2013 Clientserviceplan voor het boekjaar 2013 oktober 2013 Inhoud 1. Inleiding 4 2. Controleopdracht 4 2.1 Opdracht 4 2.2 Materialiteit en tolerantie 5 2.3 Fraude 6 3. Planning 6 3.1 Inleiding 6 3.2 Algemene

Nadere informatie

AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders

AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders Nummer: Datum vergadering: 16-08-2005 Onderwerp: Vaststellen protocol voor de accountantscontrole 2005. Conceptbesluit: De raad in zijn vergadering van 20 september

Nadere informatie

2 Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid)

2 Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid én rechtmatigheid) Controleprotocol voor de accountantscontrole 2013 van de gemeente Sliedrecht 1. Inleiding Voor het jaar 2013 heeft de gemeenteraad aan Deloitte Accountants B.V. opdracht verstrekt om de accountantscontrole

Nadere informatie

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Velsen

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Velsen Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Velsen Inleiding Jaarlijks dienen de accountants van gemeenten op grond van artikel 213 van de Gemeentewet behalve een

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTS- CONTROLE OP DE JAARREKENINGEN 2011 TOT EN MET 2014 VAN DE GEMEENTE BOXTEL

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTS- CONTROLE OP DE JAARREKENINGEN 2011 TOT EN MET 2014 VAN DE GEMEENTE BOXTEL Pagina 1 van 5 CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTS- CONTROLE OP DE JAARREKENINGEN 2011 TOT EN MET 2014 VAN DE GEMEENTE BOXTEL Artikel 1 Te hanteren goedkeuringstolerantie De in het hierna opgenomen schema

Nadere informatie

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2014 van de gemeente Bellingwedde

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2014 van de gemeente Bellingwedde Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2014 van de gemeente Bellingwedde Wedde, 27 november 2014 1. Inleiding 1.1 Algemeen De gemeenteraad heeft aan Deloitte Accountants B.V.

Nadere informatie

Controleprotocol accountantscontrole jaarrekening 2011 Waterschap Rivierenland

Controleprotocol accountantscontrole jaarrekening 2011 Waterschap Rivierenland CVDR Officiële uitgave van Waterschap Rivierenland. Nr. CVDR272951_1 9 februari 2016 Controleprotocol accountantscontrole jaarrekening 2011 Waterschap Rivierenland Ter voorbereiding en ondersteuning van

Nadere informatie

Controleprotocol. Accountantscontrole Jaarrekening Gemeente Berkelland Bijlage 1. Versie juni 2014 Controleprotocol pagina 1 van 9

Controleprotocol. Accountantscontrole Jaarrekening Gemeente Berkelland Bijlage 1. Versie juni 2014 Controleprotocol pagina 1 van 9 Controleprotocol Accountantscontrole Jaarrekening 2014 Controleprotocol pagina 1 van 9 Algemeen Doelstelling In dit controleprotocol staat waaraan de accountant zich moet houden bij de accountantscontrole.

Nadere informatie

Plan van aanpak Aanbesteding Accountantscontrole

Plan van aanpak Aanbesteding Accountantscontrole Plan van aanpak Aanbesteding Accountantscontrole Bij de aanbesteding van de accountantsdienstverlening zijn de volgende zaken van belang, die voorafgaand aan de eerste externe procedurestap helemaal helder

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL 2015

CONTROLEPROTOCOL 2015 CONTROLEPROTOCOL 2015 11. Inleiding Bij besluit van 2 maart 2015 heeft de gemeenteraad de overeenkomst met Ernst & Young Accountants LLP inzake de uitvoering van de accountantscontrole als bedoeld in art

Nadere informatie

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2009 van Waterschap Rivierenland

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2009 van Waterschap Rivierenland CVDR Officiële uitgave van Waterschap Rivierenland. Nr. CVDR272110_2 9 februari 2016 Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2009 van Waterschap Rivierenland Inhoudsopgave 1. Inleiding

Nadere informatie

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid. Gemeente IJsselstein

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid. Gemeente IJsselstein Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid Gemeente IJsselstein INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. ALGEMENE UITGANGSPUNTEN CONTROLE... 4 3. GOEDKEURINGS- EN RAPPORTERINGSTOLERANTIES...

Nadere informatie

Controleprotocol Gemeente Loon op Zand

Controleprotocol Gemeente Loon op Zand Controleprotocol 2016 Gemeente Loon op Zand Financien & Belastingen Oktober 2016 1. Inleiding De gemeente Loon op Zand geeft ieder jaar opdracht om de accountantscontrole als bedoeld in artikel 213 GW

Nadere informatie

Hierbij doen wij u onze accountantsverklaring d.d. 21 mei 2010 bij de jaarrekening 2009 van uw gemeenschappelijke regeling toekomen.

Hierbij doen wij u onze accountantsverklaring d.d. 21 mei 2010 bij de jaarrekening 2009 van uw gemeenschappelijke regeling toekomen. MPGR32010052509330164 GR3 25.05.2010 Q164 6R3 Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Tel: (088) 2882888 Fax: (088) 2889830 www.deloitte.nl Aan de Drechtraad

Nadere informatie

Slagvaardig partnerschap

Slagvaardig partnerschap Slagvaardig partnerschap Gemeente Purmerend Concept-cliënt service Plan 2010 27 September 2010 Opdracht In de overeenkomst van dienstverlening die is afgesloten tussen de gemeente Purmerend en zijn de

Nadere informatie

Controleprotocol Werkorganisatie Duivenvoorde

Controleprotocol Werkorganisatie Duivenvoorde Controleprotocol Werkorganisatie Duivenvoorde Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Doelstelling... 3 3. Wettelijk kader... 3 4. Algemene uitgangspunten voor de controle (getrouwheid en rechtmatigheid)... 3 4.1

Nadere informatie

Controleprotocol 2014 t/m 2018 Regio Gooi en Vechtstreek

Controleprotocol 2014 t/m 2018 Regio Gooi en Vechtstreek Itegio Gooi en\įechtstreek Controleprotocol 2014 t/m 2018 Regio Gooi en Vechtstreek Bussum, 12 november 2014 Regnr.: 14.0006911 f Gooi enuechhtreek Het algemeen bestuur van de Regio Gooi en Vechtstreek;

Nadere informatie

1.2 Wettelijk kader CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2017 VAN DE GEMEENTE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL. 1.

1.2 Wettelijk kader CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2017 VAN DE GEMEENTE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL. 1. CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2017 VAN DE GEMEENTE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL 1. Inleiding Bij besluit van 17 september 2015 heeft de gemeenteraad Mazars Paardekooper Hoffman

Nadere informatie

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Purmerend

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Purmerend Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarstukken 2015 van de gemeente Purmerend Inhoud 1. Inleiding... 1 1.1 Doelstelling... 1 1.2 Wettelijk kader... 1 1.3 Procedure... 2 2 Algemene uitgangspunten

Nadere informatie

Controleprotocol gemeente Coevorden

Controleprotocol gemeente Coevorden Controleprotocol gemeente Coevorden Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Vaststelling Controleprotocol 3 3 Wettelijk kader 3 4 Goedkeurings- en rapporteringstolerantie 3 4.1 Goedkeuringstolerantie 4 4.2 Rapporteringstolerantie

Nadere informatie

Document:13IT Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van het Waterschap Brabantse Delta

Document:13IT Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van het Waterschap Brabantse Delta Document:13IT021860 Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van het Waterschap Brabantse Delta vanaf jaarrekening 2013 Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 1.1 Algemeen...3 1.2 Doelstelling...3

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OBJECT VAN CONTROLE: JAARREKENING 2014 EN 2015

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OBJECT VAN CONTROLE: JAARREKENING 2014 EN 2015 CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OBJECT VAN CONTROLE: JAARREKENING 2014 EN 2015 Voor de gemeenten Tubbergen, Dinkelland en het Openbaar lichaam Noaberkracht Dinkelland Tubbergen September 2014

Nadere informatie

BIJLAGE 5H OZHZ. Ad 1) Controle jaarrekening van de gemeenten: Conform, met uitzondering van

BIJLAGE 5H OZHZ. Ad 1) Controle jaarrekening van de gemeenten: Conform, met uitzondering van BIJLAGE 5H OZHZ Beschrijving organisatie Op 1 januari 2011 startte de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) als eerste omgevingsdienst in Nederland. Een nieuwe organisatie, waarin het collectief van

Nadere informatie

Controleprotocol 2018 en 2019 voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Delfzijl

Controleprotocol 2018 en 2019 voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Delfzijl Controleprotocol 2018 en 2019 voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de gemeente Delfzijl Nick Doorn (concerncontroller) 20 juni 201914 juni 2019 1. Inleiding In 2016 heeft de aanbesteding

Nadere informatie

Controleprotocol jaarrekening 2016

Controleprotocol jaarrekening 2016 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Wettelijk kader 3 1.2 Doel 4 2. Accountantscontrole 5 2.1 Controle getrouwheid en rechtmatigheid in het algemeen 5 2.2 Controle rechtmatigheid in het bijzonder 5 2.3 Controletoleranties

Nadere informatie

Bijlage 5B Alblasserdam

Bijlage 5B Alblasserdam Bijlage 5B Alblasserdam Beschrijving organisatie Alblasserdam is een dorp met een bedrijvig karakter en een sterke sociale gemeenschap met levensbeschouwelijke diversiteit. De verbinding met de rivier

Nadere informatie

Deloitte. 6 NOV, OTL BAR-org-anisatie INGEKOMEN

Deloitte. 6 NOV, OTL BAR-org-anisatie INGEKOMEN Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9830 www.deloitte.nl Aan de leden van het algemeen bestuur van de Gemeenschappelijke

Nadere informatie

Clientserviceplan 2009 Gemeente Doetinchem

Clientserviceplan 2009 Gemeente Doetinchem Clientserviceplan 2009 Gemeen Inhoud 1. Inleiding 1 2. Opdracht 1 2.1 Opdrachtomschrijving 1 2.2 Materialiteit en tolerantie 2 2.3 Fraude 3 3. Interim-controle 3 3.1 Inleiding 3 3.2 Algemene pijlers 4

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2013 van de gemeente Hengelo

CONTROLEPROTOCOL voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2013 van de gemeente Hengelo CONTROLEPROTOCOL voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2013 van de gemeente Hengelo 0 Inleiding De Gemeentewet(GW), art. 213, schrijft voor dat de gemeenteraad één of meer accountants aanwijst

Nadere informatie

Dienstverleningsplan 2017 gemeente Doetinchem Zwolle, 30 augustus 2017

Dienstverleningsplan 2017 gemeente Doetinchem Zwolle, 30 augustus 2017 Dienstverleningsplan 2017 gemeente Doetinchem Zwolle, 30 augustus 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Uw Team 3. Verwachtingen van Doetinchem 4. Controleaanpak 5. Rapportage 6. Single information Single

Nadere informatie

Gemeente Lelystad Ingekomen 16 JUN 2015. Kopie aan:

Gemeente Lelystad Ingekomen 16 JUN 2015. Kopie aan: 0^=> \d ju^va.' lot's OLJ&rje^oeUi naarcs 150014156 Gemeente Lelystad Ingekomen 16 JUN 2015 Kopie aan: Orteliuslaan 982 3528 BD Utrecht Postbus 3180 3502 GD Utrecht Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088

Nadere informatie

Controleprotocol 2009 Waterschap Peel en Maasvallei

Controleprotocol 2009 Waterschap Peel en Maasvallei Controleprotocol 2009 Waterschap Peel en Maasvallei voor de accountantscontrole op de jaarrekening Opgesteld door: Lando Welters, adviseur planning en control, Waterschap Peel en Maasvallei Versie: Algemeen

Nadere informatie

voorstel aan de gemeenteraad

voorstel aan de gemeenteraad voorstel aan de gemeenteraad Aan de raad van de gemeente sector - afdeling cs steller Esther Schilt onderwerp Normenkader rechtmatigheidscontrole telefoon 8537 voorstelnummer 132 8 november 2005 iz-nummer

Nadere informatie

Voordracht aan Provinciale Staten. Van Subcommissie Bestuur en Middelen. Mei xxxx. Wijziging controleverordening.

Voordracht aan Provinciale Staten. Van Subcommissie Bestuur en Middelen. Mei xxxx. Wijziging controleverordening. Voordracht aan Provinciale Staten Van Subcommissie Bestuur en Middelen Vergadering Mei 2013 Onderwerp Wijziging controleverordening Nummer xxxx 1 Ontwerpbesluit Provinciale Staten van Zuid-Holland, Gelet

Nadere informatie

1 Inleiding. 2 Doel protocol. 3 Rechtmatigheid

1 Inleiding. 2 Doel protocol. 3 Rechtmatigheid 1 Inleiding Vanaf de jaarrekening 2004 is de accountantsverklaring uitgebreid met een oordeel over de rechtmatigheid. De accountant kijkt niet alleen naar het getrouwe beeld, maar ook of baten, lasten

Nadere informatie

PROGRAMMA VAN EISEN (CONTROLEPROTOCOL) VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE VAN DE JAARREKENING VAN DE OMGEVINGSDIENST GRONINGEN

PROGRAMMA VAN EISEN (CONTROLEPROTOCOL) VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE VAN DE JAARREKENING VAN DE OMGEVINGSDIENST GRONINGEN PROGRAMMA VAN EISEN (CONTROLEPROTOCOL) VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE VAN DE JAARREKENING VAN DE OMGEVINGSDIENST GRONINGEN Algemeen Bestuur Veendam 29 oktober 2013 Het Algemeen Bestuur van de Omgevingsdienst

Nadere informatie

Aan de Raad en het College van Gemeente Woerden Postbus AA WOERDEN. Beh. Ambt.: Afschr.: B.V.O.: Rotterdam, 8 november 2017

Aan de Raad en het College van Gemeente Woerden Postbus AA WOERDEN. Beh. Ambt.: Afschr.: B.V.O.: Rotterdam, 8 november 2017 Aan de Raad en het College van Gemeente Woerden Postbus 45 3440 AA WOERDEN 17.022452 Registratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op: 13/11/2017 Beh. Ambt.: Streefdat.: Afschr.: B.V.O.: Rotterdam,

Nadere informatie

Hellendoom. Aan de raad. III II III IIII IIII III III II (code voor postverwerking)

Hellendoom. Aan de raad. III II III IIII IIII III III II (code voor postverwerking) Punt 11. : Controleprotocol jaarrekeningen G 6 m 6 6 R T 6 2011 tot en met 2014 _- sa. Hellendoom Aan de raad Samenvatting: De accountant geeft bij de jaarrekening een controleverklaring af waarin zowel

Nadere informatie

Datum collegevergadering : Stuurgroep Datum raadsvergadering : 14 februari Portefeuillehouder : B. Huizing Volgnummer : 9B.

Datum collegevergadering : Stuurgroep Datum raadsvergadering : 14 februari Portefeuillehouder : B. Huizing Volgnummer : 9B. *ZEACDDDAD8C* RAADSVOORSTEL Datum collegevergadering : Stuurgroep Datum raadsvergadering : 14 februari 2018 Portefeuillehouder : B. Huizing Volgnummer : 9B. Onderwerp Verordening voor de controle op het

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2004 VAN DE GEMEENTE SLIEDRECHT.

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2004 VAN DE GEMEENTE SLIEDRECHT. CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING 2004 VAN DE GEMEENTE SLIEDRECHT. 1. Inleiding Bij besluit van 31 januari 2005 heeft de gemeenteraad van Sliedrecht aan Deloitte B.V. opdracht

Nadere informatie

Controleprotocol Het Waterschapshuis vanaf boekjaar 2013

Controleprotocol Het Waterschapshuis vanaf boekjaar 2013 Controleprotocol Het Waterschapshuis vanaf boekjaar 2013 Versie 1.1 21 mei 2013 Adrie-Jan de Korte Kenmerk: V0050/H1516 Inhoud 1. Inleiding 3 1.1 Doelstelling 3 1.2 Wettelijk kader 3 2. Algemene uitgangspunten

Nadere informatie

Besluit van Provinciale Staten

Besluit van Provinciale Staten Besluit van Provinciale Staten Vergaderdatum December 2015 Nummer 6856 Onderwerp Besluit controleverordening Provincie Zuid-Holland 2015 1 Besluit Provinciale Staten van Zuid-Holland, overwegende dat -

Nadere informatie

Datum Behandeld door Ons kenmerk 22 juni 2005 Drs. A.P.W.M. Scheepers RA/ J.J. Zuidema

Datum Behandeld door Ons kenmerk 22 juni 2005 Drs. A.P.W.M. Scheepers RA/ J.J. Zuidema Deloitte Accountants B.V. Flight Forum 1 5657 DA Eindhoven Postbus 376 5600 AJ Eindhoven Tel: (040) 2345000 Fax: (040) 2345014 www.deloitte.nl Aan de gemeenteraad van de gemeente Heusden t.a.v. de heer

Nadere informatie

MPGR12011042014440279 GR1 20.04.2011 0279. drs. F.P. Smilde

MPGR12011042014440279 GR1 20.04.2011 0279. drs. F.P. Smilde MPGR12011042014440279 GR1 20.04.2011 0279 ^Ó^ Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Tel: (088) 2882888 Fax: (088) 2889830 www.deloitte.nl Aan de directie

Nadere informatie

INTERN CONTROLEPLAN 2014 Rechtmatigheid Gemeente Marum

INTERN CONTROLEPLAN 2014 Rechtmatigheid Gemeente Marum INTERN CONTROLEPLAN 2014 Rechtmatigheid Gemeente Marum 2 Controleplan rechtmatigheid gemeente Marum 2014 Inhoud 1 Inleiding... 5 2 Controleaanpak... 6 2.1 Uitgangspunten voor de controle... 6 2.1.1 Te

Nadere informatie

Controleverordening gemeente Papendrecht 2015

Controleverordening gemeente Papendrecht 2015 Controleverordening gemeente Papendrecht 2015 Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Papendrecht Inhoudsopgave Controleverordening

Nadere informatie

Bevindingen jaarrekeningcontrole 2009 Gemeente Dordrecht

Bevindingen jaarrekeningcontrole 2009 Gemeente Dordrecht Bevindingen jaarrekeningcontrole 2009 Gemeente Dordrecht Auditcommissie 18 mei 2010 Dordrecht Rein-Aart van Vugt JaapJan Visser 1 < Hier komt de footer. Pas aan in de masterslide > 2009 Deloitte Touche

Nadere informatie

Controleprotocol jaarrekening gemeente Heerenveen

Controleprotocol jaarrekening gemeente Heerenveen gemeente Heerenveen Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Wettelijk kader... 3 1.2 Doel... 4 2 Accountantscontrole... 5 2.1 Controle getrouwheid en rechtmatigheid in het algemeen... 5 2.2 Controle rechtmatigheid

Nadere informatie

gemeente Tiel 2 8 JULI 2016 (ta-

gemeente Tiel 2 8 JULI 2016 (ta- Accountants B.V. Meander 551 6825 MD Arnhem Postbus 30265 6803 AG Arnhem Nederland gemeente Tiel Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9777 www.deloitte.nl 2 8 JULI 2016 (ta- 116.006927 Aan de gemeenteraad en

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENTE VENRAY 2010 EN VERDER

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENTE VENRAY 2010 EN VERDER CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GEMEENTE VENRAY 2010 EN VERDER 1 Inleiding Op grond van artikel 213 van de Gemeentewet dient er een accountantscontrole plaats te

Nadere informatie

Dienstverleningsplan 2016 gemeente Doetinchem Zwolle, 27 oktober 2016

Dienstverleningsplan 2016 gemeente Doetinchem Zwolle, 27 oktober 2016 Dienstverleningsplan 2016 gemeente Doetinchem Zwolle, 27 oktober 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Uw Team 3. Verwachtingen van Doetinchem 4. Controleaanpak 5. Rapportage 6. Single information Single

Nadere informatie

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid

Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid Controleprotocol voor de jaarrekening Getrouwheid en rechtmatigheid INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. ALGEMENE UITGANGSPUNTEN CONTROLE... 4 3. GOEDKEURINGS- EN RAPPORTERINGSTOLERANTIES... 5 4. RECHTMATIGHEID...

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013

gemeente Eindhoven Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013 gemeente Eindhoven Raadsnummer 13R5570 Inboeknummer 13bst01755 Beslisdatum B&W 15 oktober 2013 Dossiernummer 13.42.251 Raadsvoorstelinzake controleplan accountant 2013 Inleiding Vanaf boekjaar 2010 is

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL JAARREKENING 2015 GEMEENTE WOENSDRECHT

CONTROLEPROTOCOL JAARREKENING 2015 GEMEENTE WOENSDRECHT CONTROLEPROTOCOL JAARREKENING 2015 GEMEENTE WOENSDRECHT 1. Inleiding De gemeenteraad heeft aan Deloitte Accountants BV opdracht verstrekt om over het controlejaar 2015 de accountantscontrole als bedoeld

Nadere informatie

Deloitte. Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland. Rapport van bevindingen voor het boekjaar eindigend op 31 december 2014.

Deloitte. Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland. Rapport van bevindingen voor het boekjaar eindigend op 31 december 2014. Deloitte Accountants B.V. Park Veidzigt 25 4336 DR Middelburg Postbus 7056 4330 GB Middelburg Nederland Tel: 088 288 2888 Fax 088 288 9895 www.deloitte.n1 Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland

Nadere informatie

De I0 tte. Aan de gemeenteraad van de gemeente Sliedrecht Postbus 16 3360 AA SLIEDRECHT. Geachte leden van de raad,

De I0 tte. Aan de gemeenteraad van de gemeente Sliedrecht Postbus 16 3360 AA SLIEDRECHT. Geachte leden van de raad, De I0 tte. Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9830 www.deloitte.nl Aan de gemeenteraad van de gemeente

Nadere informatie

Controleprotocol subsidies gemeente Alkmaar voor verantwoording subsidies > 250.000

Controleprotocol subsidies gemeente Alkmaar voor verantwoording subsidies > 250.000 Controleprotocol subsidies gemeente Alkmaar voor verantwoording subsidies > 250.000 1 Algemeen Op grond van de Kaderverordening Subsidieverstrekking van de gemeente Alkmaar kunnen subsidies worden verstrekt.

Nadere informatie

: Controleprotocol voor de accountantscontrole inclusief normenkader

: Controleprotocol voor de accountantscontrole inclusief normenkader Agendapunt 5 algemeen bestuur Onderwerp : Controleprotocol voor de accountantscontrole inclusief normenkader Datum : 14 februari 2018 Opsteller Behandeling DSO : Jan de Jonge : n.v.t. Bijlage(n) : Samenvatting

Nadere informatie

De raad kan de accountant alleen nadere aanwijzingen geven voor zover dit uitgaat boven de wettelijke minimumeisen.

De raad kan de accountant alleen nadere aanwijzingen geven voor zover dit uitgaat boven de wettelijke minimumeisen. CONTROLEPROTOCOL voor de accountantscontrole op de Jaarrekening 2013 en 2014 van de gemeente Aa en Hunze 1. Inleiding Vanaf de jaarrekening 2004 is een gemeente verplicht om een controleprotocol aan de

Nadere informatie

Voorstel aan college van Burgemeester en Wethouders

Voorstel aan college van Burgemeester en Wethouders Openbaar Registratienummer: 212560 Datum voorstel: 13 mei 2016 Niet openbaar Portefeuillehouder: De heer P. Lucassen Afdeling: BV Finance & Control Agendapunt 2 Onderwerp/Titel: Verslag interne controle

Nadere informatie

Datum Behandeld door Ons kenmerk 31 oktober 2006 drs. J.J. Zuidema 61965-103767- 991310/JJZ/mj

Datum Behandeld door Ons kenmerk 31 oktober 2006 drs. J.J. Zuidema 61965-103767- 991310/JJZ/mj Deloitte Accountants B.V.Flight Forum 1 5657 DA Eindhoven Postbus 376 5600 AJ Eindhoven Tel: (040) 2345000 Fax: (040) 2345014 www.deloitte.nl Aan de gemeenteraad van de gemeente Heusden t.a.v. de heer

Nadere informatie

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de DCMR Milieudienst Rijnmond

Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de DCMR Milieudienst Rijnmond CVDR Officiële uitgave van DCMR Milieudienst Rijnmond. Nr. CVDR406889_1 14 november 2017 Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening van de DCMR Milieudienst Rijnmond Het algemeen bestuur

Nadere informatie

CONTROLE VERORDENING GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX.

CONTROLE VERORDENING GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX. CONTROLE VERORDENING GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING REINIGINGSBEDRIJF AVALEX. Blz. 1 van 6 Controleverordening Avalex art 213 gemeentewet 2014 Inhoud Artikel 1 Definities... 3 Artikel 2 Opdrachtverlening

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GE- MEENTE VENRAY

CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GE- MEENTE VENRAY CONTROLEPROTOCOL VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE GE- MEENTE VENRAY 2016-2019 1 Inleiding Op grond van artikel 213 van de Gemeentewet dient er een accountantscontrole plaats te vinden

Nadere informatie

Behandeld door W.P. de Vries RA 088 288 1225

Behandeld door W.P. de Vries RA 088 288 1225 Gustav Mahlerlaan 2970 1 081 LA Amsterdam Postbus 5811 0 1 040 HC Amsterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9737 www.deloitte.nl VERTROUWELIJK Aan het algemeen bestuur gemeenschappelijke regeling

Nadere informatie

Uei0iiie. Aan de leden van het algemeen bestuur van het Hoogheemraadschap van Delfiand Postbus 3061 2601 DB DELFT

Uei0iiie. Aan de leden van het algemeen bestuur van het Hoogheemraadschap van Delfiand Postbus 3061 2601 DB DELFT Uei0iiie 1 -. Deloitte Accountants Wilhelminakade 1 3072 AF Rotterdam Fostbus 2031 3000 GA Rotterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9830 www.deloitte.nl Aan de leden van het algemeen bestuur

Nadere informatie

Protocol op de accountantscontrole BghU 2018

Protocol op de accountantscontrole BghU 2018 Protocol op de accountantscontrole BghU 2018 Het Bestuur van de gemeenschappelijke regeling Belastingsamenwerking gemeente en hoogheemraadschap Utrecht (BghU). gelet: op artikel 109 van de Waterschapswet

Nadere informatie

Gemeente Papendrecht Auditplan 2016

Gemeente Papendrecht Auditplan 2016 Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9830 www.deloitte.nl Gemeente Papendrecht Auditplan 2016 Op alle opdrachten

Nadere informatie

gelet op artikel 213 Gemeentewet en het Besluit accountantscontrole gemeenten;

gelet op artikel 213 Gemeentewet en het Besluit accountantscontrole gemeenten; De verordening artikel 213 Gemeentewet De raad van de gemeente Etten-Leur besluit; gelet op artikel 213 Gemeentewet en het Besluit accountantscontrole gemeenten; vast te stellen: Verordening voor de controle

Nadere informatie

Hierbij doen wij u onze controleverklaring d.d... mei 2012 bij de jaarrekening 2011 van uw gemeente toekomen.

Hierbij doen wij u onze controleverklaring d.d... mei 2012 bij de jaarrekening 2011 van uw gemeente toekomen. Deloitte Accountants B.V. Amerikalaan 110 6199 AE Maastricht Airport Postbus 1864 6201 BW Maastricht Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9904 www.deloitte.nl Aan de gemeenteraad van de gemeente Simpelveld

Nadere informatie

Gemeente Woerden Registratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op: Behandeld door Drs. A. van Doesburg RA

Gemeente Woerden Registratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op: Behandeld door Drs. A. van Doesburg RA Gemeente Woerden 06.005572 Registratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op: 31/05/2006 PM Orteliuslaan 1041 3528 BE Utrecht Postbus 85103 3508 AC Utrecht Tel: (030) 2995500 Fax: (030) 2995502

Nadere informatie

VERORDENING voor de controle op het financieel beheer en op de. beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Lelystad

VERORDENING voor de controle op het financieel beheer en op de. beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Lelystad VERORDENING voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de gemeente Lelystad Wetstechnische informatie Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie

Nadere informatie

Door de intreding van de dualisering zijn er een aantal dingen veranderd op het gebied van de controle. De belangrijkste wijzigingen zijn:

Door de intreding van de dualisering zijn er een aantal dingen veranderd op het gebied van de controle. De belangrijkste wijzigingen zijn: gb03.103 1 RAADSVOORSTEL raadsvergadering: 5 november 2003 onderwerp: verordening ex art 213 Gw bijlage: ontwerpbesluit datum: 23 oktober 2003 gemeenteblad I nr.: 103 agenda nr.: 9 Aan de gemeenteraad,

Nadere informatie

Intern controleplan gemeente Venray. Boekjaar 2011

Intern controleplan gemeente Venray. Boekjaar 2011 Intern controleplan gemeente Venray Boekjaar 2011 Een onderzoeksplan om verder in control te komen Nicole Peeters Trifunovski en Henk Mijnster, adviseurs AO/IC gemeente Venray ICP 2011DEF Pagina 1 van

Nadere informatie

Voorstel accountantscontrole Gemeente Molenwaard

Voorstel accountantscontrole Gemeente Molenwaard Voorstel accountantscontrole 2014 Gemeente Molenwaard Aan de leden van de auditcommissie van de gemeenten Molenwaard Postbus 5 2970 AA BLESKENSGRAAF Drs. I.L.J. Visser RA Voorstel accountantscontrole 2014

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL 2017 VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE REGIONALE UITVOERINGSDIENST DRENTHE

CONTROLEPROTOCOL 2017 VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE REGIONALE UITVOERINGSDIENST DRENTHE CONTROLEPROTOCOL 2017 VOOR DE ACCOUNTANTSCONTROLE OP DE JAARREKENING VAN DE REGIONALE UITVOERINGSDIENST DRENTHE Het algemeen bestuur van de RUD Drenthe Besluit: - Op grond van artikel 2 van de Controleverordening

Nadere informatie

MEMO AAN DE GEMEENTERAAD

MEMO AAN DE GEMEENTERAAD MEMO AAN DE GEMEENTERAAD Aan T.a.v. Datum Betreft Van Ons kenmerk CC De gemeenteraad - 23 maart 2012 Interim-controle 2011 Deloitte Het college 112623 Paraaf Datum Controller RP 22-3-2012 Directie Geachte

Nadere informatie

Kader aanbesteding accountantscontrole. Rekeningencommissie gemeenteraad Hilversum September 2013

Kader aanbesteding accountantscontrole. Rekeningencommissie gemeenteraad Hilversum September 2013 Kader aanbesteding accountantscontrole Rekeningencommissie gemeenteraad Hilversum September 2013 Introductie Met ingang van boekjaar 2008 is Ernst & Young Accountants door een benoemingscommissie uit de

Nadere informatie

Interne controleplan gemeente Venray

Interne controleplan gemeente Venray Interne controleplan 2010 gemeente Venray Nicole Peeters Trifunovski en Henk Mijnster, adviseurs AO/IC gemeente Venray ICP 2010DEF2 Pagina 1 van 8 Inhoudsopgave 1. Aanleiding... 3 2. Doelstelling... 3

Nadere informatie

VERANTWOORDINGS- EN CONTROLEPROTOCOL GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING SABEWA ZEELAND INZAKE BELASTINGEN EN HEFFINGEN BOEKJAAR 2013 GEMEENTE REIMERSWAAL

VERANTWOORDINGS- EN CONTROLEPROTOCOL GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING SABEWA ZEELAND INZAKE BELASTINGEN EN HEFFINGEN BOEKJAAR 2013 GEMEENTE REIMERSWAAL VERANTWOORDINGS- EN CONTROLEPROTOCOL GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING SABEWA ZEELAND INZAKE BELASTINGEN EN HEFFINGEN BOEKJAAR 2013 GEMEENTE REIMERSWAAL Datum : 17 december 2013 Verantwoordings- en controleprotocol

Nadere informatie

CONTROLEPROTOCOL 2017

CONTROLEPROTOCOL 2017 CONTROLEPROTOCOL 2017 Inleiding Ter voorbereiding en ondersteuning van de uitvoering van de accountantscontrole moet de gemeenteraad een aantal zaken regelen, wat in dit controleprotocol plaatsvindt. Dit

Nadere informatie

Controleaanpak belastingen ten behoeve van financiële overzichten deelnemers en hun accountants boekjaar 2018

Controleaanpak belastingen ten behoeve van financiële overzichten deelnemers en hun accountants boekjaar 2018 Deloitte Accountants B.V. Wilhelminakade 1 3072 AP Rotterdam Postbus 2031 3000 CA Rotterdam Nederland Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9830 www.deloitte.nl Controleaanpak belastingen ten behoeve van financiële

Nadere informatie

De10itte. Erfgoedcentru m Achterhoek en Liemers. Accountantsverslag voor het boekjaar eindigend op 31 december 2013. 20 maart 2014

De10itte. Erfgoedcentru m Achterhoek en Liemers. Accountantsverslag voor het boekjaar eindigend op 31 december 2013. 20 maart 2014 De10itte. Deloitte Accountants B.V. Meander 551 6825 MD Am hem Postbus 30265 6803 AG Am hem Nederland Tel: (088) 288 2888 Fax: (088) 288 9777 www. deloitte.nl Erfgoedcentru m Achterhoek en Liemers Accountantsverslag

Nadere informatie