RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Basisschool Vondel

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Basisschool Vondel Plaats : Aerdenhout BRIN nummer : 18OP C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 24 juni 2016 Datum vaststelling : 13 oktober 2016

2 Pagina 2 van 16

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING EINDOORDEEL TOELICHTING REACTIE VAN HET BESTUUR OPZET VAN HET ONDERZOEK Pagina 3 van 16

4 Pagina 4 van 16

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 24 juni 2016 een onderzoek uitgevoerd op de Vondelschool naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek gedifferentieerd toezicht op 24 juni 2016 vanwege de verplichting om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken, is een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat er risico s waren in de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Op 24 juni 2016 hebben wij de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bestuur besproken. Naar aanleiding van dit gesprek hebben wij besloten het lopende kwaliteitsonderzoek gedifferentieerd toezicht om te zetten en een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Pagina 5 van 16

6 2 EINDOORDEEL Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de Vondelschool een aangepast arrangement zwak toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bestuur is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in juni 2017 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in juni 2017 een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Verder maken wij nadere afspraken met het bestuur over te bereiken resultaten en over een voortgangsgesprek en tussentijds kwaliteitsonderzoek naar bereikte verbeteringen. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Wij houden intensief toezicht tot het moment dat de kwaliteit van het onderwijs weer helemaal op orde is. Belangrijkste bevindingen De opbrengsten zijn voldoende. De aangeboden leerinhouden van Nederlandse taal en rekenen zijn voldoende. Leraren beheersen essentiële vaardigheden van het didactisch handelen nog niet. Het onderwijs is te weinig afgestemd op de verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. Het leerlingvolgsysteem is niet compleet. De planmatige zorg is onder de maat. De school heeft geen inzicht in de onderwijsbehoeften van de leerlingen. De evaluatie van de resultaten is nog geen onderdeel van het handelen van leraren. De kwaliteitscultuur moet nog ontwikkeld worden. De voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn nog geen onderdeel van het onderwijs. Pagina 6 van 16

7 3 TOELICHTING Hieronder staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. zeer zwak 2. zwak 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Opbrengsten Opbrengsten * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. De onderwijsresultaten van de school aan het einde van de schoolperiode zijn voldoende. Dit oordeel baseert de inspectie op de eindresultaten van 2015 en 2016, die hoger zijn dan de bovengrens van de inspectienorm en de eindresultaten van 2014, die hoger zijn dan het landelijke gemiddelde. Daarnaast liggen de sociale competenties van de leerlingen op een niveau dat mag worden verwacht. Hoewel de onderwijsresultaten in overeenstemming zijn met de kenmerken van de leerlingen, kunnen directie en team in onvoldoende mate aantonen dat deze resultaten gerelateerd zijn aan opbrengstdoelen van de school, de kwaliteit van het onderwijsproces, de begeleiding en zorg en de kwaliteitscultuur van het team. Pagina 7 van 16

8 Leerstofaanbod Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. De methodes die de school gebruikt zijn dekkend voor de kerndoelen. De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden tot en met het niveau van leerjaar 8 aangeboden. Het aanbod biedt voldoende mogelijkheden om rekening te houden met de verschillen in onderwijsbehoeften van de leerlingen. Naast deze positieve punten constateert de inspectie dat de leerinhouden van groep 1/2 in onvoldoende mate aansluiten op die van groep 3. De planning van het aanbod in groep 1/2 is niet duidelijk. Ook kan de school niet aantonen hoe zij de taal- en rekenontwikkeling van kleuters volgt. Hierdoor is niet zichtbaar of de school de tussendoelen beginnende geletterdheid en gecijferdheid realiseert. Didactisch handelen en afstemming Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Pagina 8 van 16

9 Afstemming De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Tijdens de lesobservaties, die de inspectie samen met observanten van de school heeft gedaan, is gebleken dat leraren essentiële vaardigheden van het didactisch handelen niet beheersen. De observanten waren het eens met de bevindingen van de inspectie. In de lessen is de uitleg in onvoldoende mate doelmatig en interactief. Zo geven leraren geen terugblik op eerdere activiteiten; wordt de voorkennis van de leerlingen niet geactiveerd; hanteert elke leraar een eigen lesstructuur; zijn leraren vooral zelf aan het woord en zijn leerlingen te weinig in de gelegenheid gesteld om hun oplossingsstrategie te vertellen en te reageren op elkaar. Het gevolg hiervan is dat er in de bezochte lessen geen sprake is van een taakgerichte werksfeer en dat de leerlingen te weinig actief betrokken zijn. Het onderwijs van de school is ook in onvoldoende mate afgestemd op de verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen, terwijl de methoden hiertoe wel mogelijkheden bieden en er teamafspraken zijn gemaakt. Tijdens de lesbezoeken heeft de inspectie samen met de observant van de school gezien dat leraren bij de instructie te weinig rekening houden met niveauverschillen tussen leerlingen. De meeste lessen zijn klassikaal en het geven van extra instructie aan leerlingen met leerachterstanden is geen vast onderdeel van de les. De verwerking van het aanbod wordt wel afgestemd op de verschillen tussen leerlingen, maar de inspectie vindt dat dit scherper kan. Zo is het aanbod voor de meer- en hoogbegaafde leerlingen niet uitdagend genoeg. De afstemming van de onderwijstijd op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen is ook een verbeterpunt. Leraren kunnen de onderwijstijd voor een vak waarin leerlingen goed zijn inkorten en deze tijd gebruiken voor een vak waarmee de leerlingen meer moeite hebben. Ook het huiswerk dat leerlingen krijgen kan op maat gegeven worden. Bijvoorbeeld door na de foutenanalyse van toetsen die leerlingen gemaakt hebben, onderdelen die niet beheerst worden als huiswerk mee te geven. Pagina 9 van 16

10 Begeleiding en zorg Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. De begeleiding is onvoldoende, omdat het systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van leerlingen niet compleet is. De school gebruikt in de groep 1 en 2 geen gestructureerd observatie-instrument voor de taal- en rekenontwikkeling van de kleuters. De school heeft wel een gestructureerd instrument, maar leraren hebben dit gewijzigd en besloten het naar eigen inzicht te gebruiken. Hierdoor lukt het niet om op betrouwbare wijze de ontwikkeling van kleuters te kaart te brengen. Daarnaast gaan leraren van de groepen 3 tot en met 8 op eigen wijze om met het leerlingvolgsysteem. Zo bleek tijdens het onderzoek dat leraren niet alle toetsresultaten van de leerlingen in het leerlingvolgsysteem registreren. Ook bleek dat de intern begeleider niet altijd toegang heeft tot de gegevens van leerlingen die leraren bijhouden. Verder bleek tijdens de lesbezoeken dat leraren de resultaten van de methodegebonden toetsen niet analyseren. Hierdoor hebben zij te weinig informatie om de begeleiding voor de leerling in het kader van de leerlingenzorg te plannen. Ook de uitvoering van de zorg voldoet niet. Zo is er voor zorgleerlingen niet altijd een handelingsplan. De schoolafspraak is dat de leraar voor zorgleerlingen een handelingsplan opstelt, maar niet alle leraren houden zich aan deze afspraak. De plannen die er zijn, worden nog beperkt geëvalueerd. Deels omdat ze beperkte doelen bevatten en in onvoldoende mate Pagina 10 van 16

11 gebaseerd zijn op een analyse van de gegevens van de leerlingen. Daarom lukt het evalueren en het nagaan van effecten van zorg in onvoldoende mate. Voorts constateert de inspectie dat de intern begeleider van de onderbouw geen ambulante tijd heeft om haar taak naar behoren uit te voeren. Kwaliteitszorg en voorwaarden voor kwaliteitszorg Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Voorwaarden voor kwaliteitszorg De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur Bij de zorg voor kwaliteit zijn bestuur, directie, team en andere belanghebbenden betrokken. Bij de kwaliteitszorg zijn de evaluatie van het onderwijsleerproces en het planmatig werken aan de verbeteractiviteiten voldoende. Het onderwijsproces is een vast onderdeel van de tweejaarlijkse tevredenheidspeilingen onder ouders en leerlingen. Op basis van de evaluaties en eigen observaties stelt de school een jaarplan op dat geëvalueerd wordt en de basis vormt voor het volgende jaarplan. De school volgt het strategisch beleidsplan van het bestuur en koppelt haar jaar- en schoolplan hieraan. De andere indicatoren van de kwaliteitszorg zijn verbeterpunten. Hoewel de school de verbeteractiviteiten plant en uitvoert, zijn de effecten nog niet merkbaar in het onderwijs van de school. Leraren hebben te veel ruimte om het onderwijs naar eigen inzichten in te richten. Ook hebben directie en team te weinig inzicht in de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Hierdoor is het onderwijs in onvoldoende mate ingericht op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Zo houden directie en team nog te weinig rekening met Pagina 11 van 16

12 de (cognitieve en creatieve) talenten, de zelfstandigheidsbevordering en de sociaal- emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Verder is het nog geen gewoonte op de Vondelschool om op basis van de evaluatie van de resultaten gerichte afspraken met het team te maken. De inspectie constateert dat het nog niet is gelukt om het team deelgenoot te maken van de evaluatie van de opbrengsten. Het bespreken hiervan vraagt om een cultuur van openheid en vertrouwen en een goed werkende interne communicatie. Hierin liggen belangrijke verbeterpunten voor de school. Daarnaast is het nodig om een professionele kwaliteitscultuur te ontwikkelen en te borgen. Op dit moment is het onderwijs niet op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen georganiseerd. Ook is het nodig om de kwaliteit van het onderwijsproces te borgen en na te leven. De schoolbrede afspraken over het didactisch handelen, de afstemming van het onderwijs, de begeleiding en de zorg zouden ondubbelzinnig gemaakt, vastgelegd en nageleefd moeten worden. Vanuit de focus dat het onderwijs in overeenstemming zou moeten zijn met de kenmerken van de leerlingen. Voorwaarden voor de kwaliteitszorg Op de school is de systematische aanpak en aansturing van de kwaliteitszorg onder leiding van de directeur in onvoldoende mate opgepakt. Ook is het niet gelukt om het team op één lijn te krijgen. Hierdoor richten leraren het onderwijs op eigen wijze in en zij doen te weinig met de afspraken over het onderwijsproces, evaluaties van de resultaten, prestaties en kenmerken van leerlingen. Het gevolg is dat er op de Vondelschool nog geen sprake is van een professionele schoolcultuur en er te weinig handvatten zijn voor de inrichting van het onderwijs. Tot slot is het voor de inspectie onduidelijk in hoeverre de directeur anderen (leraren, leerlingen, ouders en bestuur) betrekt bij de evaluatie van het onderwijs. Naleving wet- en regelgeving Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT1B NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Pagina 12 van 16

13 Wet- en regelgeving Ja Nee NT2B In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). De inspectie concludeert dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 13 van 16

14 4 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op Basisschool Vondel. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie en welke stappen de school gaat ondernemen om de kwaliteit weer op orde te krijgen. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: De onderwijsopbrengsten op de Vondelschool zijn voldoende, maar er zijn Belangrijke tekortkomingen geconstateerd, waardoor de school een aangepast arrangement zwak heeft gekregen. Het bestuur zet een verbetertraject in gang wat aansluit bij het inspectierapport. Met de school is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in juni 2017 weer van voldoende niveau is. De school heeft de in het rapport genoemde tekortkomingen opgenomen in een plan van aanpak schooljaar Het aanbrengen van focus is belangrijk voor de school. In het plan van aanpak worden de verbeterpunten in twee periodes aangepakt. Gedurende de eerste periode zal de focus liggen op: Het ontwikkelen en uitwerken van visie in een visiedocument en analysedocument Het didactisch handelen De afstemming Het leveren van input (team, leerlingen, ouders) voor het nieuwe schoolplan In de tweede periode zal de focus verschuiven naar: De keuzes voor een boeiend, aantrekkelijk leerstofaanbod en meer integratie van de vakken Het implementeren van een kwaliteitshandboek De doorgaande lijn De zorg en begeleiding Het definitief vastleggen van een meerjarig ontwikkelplan voor de school en het nieuwe schoolplan Daarnaast zal het hele schooljaar specifiek aandacht worden besteed aan een professionele schoolcultuur. Er worden tussentijdse evaluaties, studiedagen, vergaderingen, ouderavonden georganiseerd. Pagina 14 van 16

15 Pagina 15 van 16

16 5 OPZET VAN HET ONDERZOEK Op 24 juni 2016 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: schoolleiding, intern begeleiders, leraren, ouders en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen. Deze observaties hebben wij samen met observanten van de school uitgevoerd. een afzonderlijk gesprek met een vertegenwoordiging van het bestuur. Op 24 juni 2016 hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de schoolleiding en de intern begeleider. In dit gesprek hebben we onze bevindingen en oordelen besproken en heeft de school aangegeven wat zij gaat doen met deze bevindingen. Pagina 16 van 16