RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVERBETERING. OBS De Barkentijn

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVERBETERING OBS De Barkentijn Plaats : Rotterdam BRIN nummer : 20FK C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 14 april 2015 Datum vaststelling : 3 juni 2015

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 14 april 2015 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op De Barkentijn. Daarbij is gekeken naar de kwaliteit van het onderwijs en naar naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 1 juli 2013 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op De Barkentijn. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 4 december De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie Tijdens een vierjaarlijks bezoek in januari 2012 bleek dat de tussenopbrengsten van juni 2011 onvoldoende waren en dat er tekortkomingen waren in de leerlingenzorg en kwaliteitszorg. Om die reden is het onderzoek omgezet in een kwaliteitsonderzoek, dat uitgevoerd is op 12 april Tijdens dit onderzoek is de kwaliteit van het onderwijs als voldoende beoordeeld, maar werd tevens vastgesteld dat deze kwaliteit kwetsbaar was. De eindopbrengsten lagen voor het tweede achtereenvolgende jaar onder de minimumnorm. De tussenopbrengsten van januari 2012 waren voldoende, in tegenstelling tot de tussenresultaten van juni Daarnaast was een aantal onderdelen van de afstemming, de leerlingenzorg en begeleiding en de kwaliteitszorg niet op orde. In het toen toegekende arrangement is aangegeven dat, indien de eindopbrengsten van 2013 onvoldoende zouden zijn, de inspectie wederom een kwaliteitsonderzoek zou uitvoeren om vast te stellen of de kwaliteit van het onderwijs op De Barkentijn mogelijk zwak of zeer zwak zou zijn. Aangezien dit het geval was heeft op 1 juli 2013 een onderzoek plaatsgevonden, waarbij de kwaliteit van het onderwijs op De Barkentijn als zwak is beoordeeld. In het tussentijdse kwaliteitsonderzoek van 28 maart 2014 is vastgesteld dat de eindopbrengsten van 2014 weliswaar van voldoende niveau waren, maar dat de tussenopbrengsten niet te beoordelen waren en de aspecten van de leerlingenzorg en (voorwaarden voor) kwaliteitszorg nog niet op orde waren. Pagina 5 van 15

6 In het tussentijdse kwaliteitsonderzoek van 14 oktober 2014 is vastgesteld dat de aspecten van de leerlingenzorg en de kwaliteitszorg opnieuw niet op orde waren. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2a, 1/2b, 1/2c, 3b, 4b, 3/4, 5b, 6a, 7 en 8b. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Gesprekken met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, onderwijstijd, didactisch handelen, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een Pagina 6 van 15

7 beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 7 van 15

8 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde standaard gecontroleerde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Opbrengsten * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. Pagina 8 van 15

9 Leerstofaanbod * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. Pagina 9 van 15

10 Zorg * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT1B NT2A NT4A NT4B De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het team en de directie van De Barkentijn hebben hard gewerkt aan verbetering van de onderwijskwaliteit. De kwaliteit van het onderwijs is in de basis op orde. De komende tijd zal de school werken aan het vasthouden van dit bereikte resultaat en het verder uitbouwen van die onderdelen die kwetsbaar of nog niet op orde zijn. De school heeft met hulp van diverse externen gewerkt aan het verbeteren van de leerkrachtvaardigheden en de vaardigheden van de intern begeleiders waarbij de nadruk ligt op het opbrengstgericht werken en denken. Pagina 10 van 15

11 Ook heeft er een omslag plaatsgevonden naar een meer professionele schoolcultuur, zijn er nieuwe methodes aangeschaft en is er meer leertijd ingeruimd voor de basisvakken (taal, lezen en rekenen). Desondanks zijn nog niet alle aspecten van het onderwijsproces op orde. Op belangrijke onderdelen moeten directie en team nog noodzakelijke verbeteringen doorvoeren. Hieronder valt het opstellen van inhoudelijke (didactische) analyses die antwoord geven op de vraag hoe het komt dat een leerling zich ontwikkelt zoals geconstateerd of gesignaleerd is. Daarnaast betreft dit het plannen en uitvoeren van passende ondersteuning die nauw aansluit bij datgene wat een leerling op basis van een opgelopen achterstand vraagt aan aanbod en aanpak. Ook (de didactiek van) het woordenschatonderwijs en de leerkrachtvaardigheden om af te kunnen stemmen op verschillen tussen leerlingen vragen aandacht. Vervolgens is het van belang dat de school dit alles, naast de overige aspecten van het onderwijsleerproces, regelmatig evalueert en borgt. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten voldoende maar kwetsbaar De eindopbrengsten zijn voldoende, de resultaten van 2014 liggen net boven de ondergrens die de inspectie hanteert voor vergelijkbare scholen, die van 2012 en 2013 liggen onder deze ondergrens. Om de eindopbrengsten voor dit jaar te verhogen ruimt de school in groep 8 extra tijd in om met de vraagstelling van de eindtoets te oefenen. Ook de tussenopbrengsten zijn voldoende. Het oordeel is gebaseerd op het feit dat vier van de vijf te beoordelen toetsresultaten boven de norm liggen. Dit betreft technisch lezen groep 4, begrijpend lezen groep 6 en rekenen en wiskunde groep 4 en groep 6. Technisch lezen groep 3 ligt ver onder de norm. Ondanks dat er een vooruitgang te zien is ten opzichte van de voorgaande jaren geven de resultaten toch reden tot zorg. Wat opvalt is dat de voldoende resultaten maar net boven de ondergrens van de inspectie liggen en dat de tussentijdse resultaten van groep 7 en 8 voor zowel begrijpend lezen als rekenen flink onder deze grens liggen. Hierdoor is het perspectief op voldoende eindopbrengsten voor de komende twee jaar niet zonder meer gunstig. De school geeft aan dat zij verwacht dat de ingezette interventies, zoals het opbrengstgericht werken en de inzet van nieuwe methodes, meer tijd nodig hebben om zich te vertalen in hogere resultaten. De leerlingen in de huidige groep 8 die een deel van het onderwijs volgen op basis van een ontwikkelingsperspectief, hebben zich voldoende en naar verwachting ontwikkeld. Pagina 11 van 15

12 De school volgt de sociale competenties van de leerlingen met een landelijk genormeerd instrument en de resultaten aan het eind van de basisschool zijn van voldoende niveau. Leerstofaanbod grotendeels op orde De Barkentijn maakt gebruik van een aanbod voor Nederlandse taal en rekenenwiskunde dat de kerndoelen dekt en de school biedt dat aan vrijwel alle leerlingen tot en met groep 8 aan. Ook sluiten de leerinhouden van de opeenvolgende leerjaren in voldoende mate op elkaar aan. Voor technisch lezen en rekenen is onlangs een nieuwe methode ingevoerd. Op dit moment is het leerstofaanbod nog niet voldoende passend bij de leerlingenpopulatie. Zo ontbreekt het aan een taalbeleid/taalbad voor de leerlingen, die veelal een taalachterstand hebben. De woordenschat wordt niet schoolbreed op een eenduidige intensieve wijze vergroot, waardoor ook begrijpend lezen lastig blijft voor leerlingen. De school is zich hiervan bewust en heeft eerst ingezet op technisch lezen om het begrijpend lezen te verbeteren. Doordacht woordenschatonderwijs is de volgende stap. Scherp blijven op didactische kwaliteit Het basisniveau van het didactisch handelen van het merendeel van de leraren is op orde. De leraren geven les op basis van een schoolbreed gedragen instructiemodel. Een verdere ontwikkeling naar de meer complexe vaardigheden, waarin ook leer- en denkstrategieën en het eigenaarschap van leerlingen centraal staan, is een volgende stap. Het team heeft stappen gezet om met behulp van groepsplannen gedifferentieerd les te geven. Dit is een proces in ontwikkeling. Het differentiëren in verwerkingsopdrachten is al voldoende ontwikkeld, de leraren volgen hierbij vooral de differentiatie die de methode aangeeft. Het afstemmen van de instructie en de onderwijstijd op verschillen tussen leerlingen lukt echter nog onvoldoende. Dit heeft vooral te maken met het durven loslaten van leerlingen. Dit heeft tot gevolg dat nog onvoldoende een leerhouding gestimuleerd wordt die er voor zorgt dat alle leerlingen betrokken zijn. Om gedifferentieerd les te kunnen geven is het tevens van belang dat de leraren de lesactiviteiten efficiënt en gestructureerd organiseren. Hier heeft de school al flinke verbeteringen doorgevoerd, onder andere door de afspraken die er zijn om de taakgerichtheid te bevorderen (bijvoorbeeld: het gebruik van het verkeerslicht, de vraagdobbelsteen en de time-timer) structureel en eenduidig in alle groepen toe te passen. Pagina 12 van 15

13 Verbeteringen nodig in de zorg voor leerlingen De Barkentijn heeft een samenhangend systeem om de leerlingen in hun ontwikkeling te volgen. Naast een observatiesysteem in de groepen 1 en 2 en (half)jaarlijkse methodeonafhankelijke toetsen, houdt de school ook de resultaten van de methodegebonden toetsen systematisch bij. De leraren gebruiken de resultaten van de methodegebonden toetsen en de evaluaties van hun dagelijkse lessen steeds meer om hun onderwijs aan te passen aan de behoeften van de leerlingen. Het is duidelijk dat hier tijdens het verbetertraject op is ingezet en de school is hierin aantoonbaar vooruit gegaan. Desondanks blijft het verbeterpunt hierbij om goed te analyseren waarom een bepaalde (groep) leerling(en) de doelen wel of niet behaald heeft en wat er nodig is, onder andere aan leerkrachtgedrag, om deze doelen alsnog te behalen. Ondanks dat er aanzetten hiertoe bij enkele leraren te zien zijn, is deze analyse en de consequenties die dit heeft voor de afstemming van het onderwijs schoolbreed nog niet van een voldoende niveau. De school heeft voldoende zicht op welke leerlingen specifieke ondersteuning behoeven. Ook bij deze leerlingen beschrijft de school vooral de resultaten en is er van een analyse van mogelijke oorzaken nog te weinig sprake. Dit leidt vervolgens onvoldoende tot heldere doelen die aantoonbaar aansluiten op de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling. Daarnaast is ook de vraag of de leraar de extra ondersteuning ook daadwerkelijk in de klas kan uitvoeren. De meeste leraren zijn in staat de drie groepen leerlingen uit het groepsplan te bedienen. Het onderwijs aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften planmatig uitvoeren is de volgende stap. Kwaliteitszorg grotendeels voldoende De kwaliteitszorg op De Barkentijn is op de meeste onderdelen als voldoende beoordeeld. De school evalueert tijdens teamvergaderingen zowel de eind- als de tussenresultaten van de leerlingen en koppelt hier verbeteractiviteiten aan. Alle verbeteractiviteiten en de evaluaties daarop heeft de school in de afgelopen periode planmatig uitgevoerd. Evenals tijdens de kwaliteitsonderzoeken in 2012 en 2013 ontbreekt het nog aan een systematiek waarbij het hele onderwijsleerproces wordt geëvalueerd. De schoolleiding geeft aan dat dit op korte termijn gerealiseerd wordt. Daarnaast is het van belang dat alle verbeteractiviteiten van de afgelopen periode goed geborgd gaan worden. De school onderkent dit als noodzakelijke vervolgstap in het verbetertraject. De school verantwoordt zich onder andere middels nieuwsbrieven en ouderavonden aan de ouders over de voorgenomen schoolontwikkeling en de voortgang daarvan. Pagina 13 van 15

14 Pagina 14 van 15

15 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan De Barkentijn het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. Er is een onvolledigheid in de inhoud van het schoolplan geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de volgende onderdelen: het onderwijsaanbod voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Dit is een tekortkoming in de naleving van wet- en regelgeving art. 12 WPO. De inspectie gaat ervan uit dat in de volgende versie van dit schooldocument het ontbrekende onderdeel is opgenomen. De inspectie heeft, na de invoering van de wet passend onderwijs, ook gekeken of de school voldoet aan de aangepaste wettelijke voorschriften over de schoolgids, het schoolplan en het ontwikkelingsperspectief. Daarbij constateert de inspectie dat de school hieraan niet voldoet in de schoolgids en in het schoolplan. De inspectie heeft de school verzocht dit te herstellen. Pagina 15 van 15