verhouding ernstiger dan bij jongeren. Het model houdt daar rekening mee middels de vraag of een medewerker ouder dan 50 is.

Transcriptie

1 A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven T F orca@rivm.nl 1 Hoe staat het met het arbeidsveiligheidsrisico van mijn bedrijf vergeleken met andere bedrijven uit mijn sector? Elk jaar gebeuren er gemiddeld 2 ongevallen met permanent letsel bij een klein vliegtuigonderhoudsbedrijf. De ongevallen gebeuren tijdens het onderhoud van de geïntegreerde drive generator, een onderdeel van de vliegtuigmotor. Vragen 1. Hoe verhoudt het veiligheidsrisico van het bedrijf zich tot andere bedrijven met vergelijkbare activiteiten? 2. Hoe kan het bedrijf de risico s verlagen? Antwoorden Met WebORCA (Occupational Risk Calculator) kan berekend worden dat 1. Het bedrijf inderdaad een groter arbeidsveiligheidsrisico heeft ten opzichte van vergelijkbare bedrijven met gemiddelde werkomstandigheden. 2. Verbetering is mogelijk door gebruik te maken van de risico reductie module. WebORCA geeft suggesties voor een set van maatregelen, zoals het gebruik van afscherming en training van de werknemers. Implementeren van deze maatregelen voor 6200 euro verhoogt de veiligheid van het bedrijf naar gemiddelde veiligheidsstandaarden. 1.1 Hoe is dit te berekenen in weborca? Aanpak in WebORCA: Bereken het risico op een ongeval met permanent letsel voor de werknemers die de geïntegreerde drive generator (GDG) onderhouden. Vergelijk dit risico met het risico gebaseerd op de gemiddelde kwaliteit van werkomstandigheden. 1.2 Invoeren in WebORCA Begin met de blootstelling. Voer de functie in en geef aan hoe lang er gewerkt wordt. Het bedrijf heeft 10 werknemers, waarvan er 5 ouder dan 50 1 zijn. Ze werken 7 uur per dag gedurende 5 dagen in de week, zie figuur 1. 1 Er wordt gevraagd naar de leeftijd omdat leeftijd een factor is die invloed heeft op de ernst van een ongeval. De letsels bij ouderen zijn naar verhouding ernstiger dan bij jongeren. Het model houdt daar rekening mee middels de vraag of een medewerker ouder dan 50 is. Versie: februari 2014 Status: Definitief Pagina 1 van 9

2 Figuur 1. Invoer van informatie over werknemers Voer de activiteit in en hoe vaak en hoe lang deze wordt uitgevoerd. Het verwijderen en installeren van de GDG gebeurt 3 maal per maand, gedurende 8 uur, zie figuur 2. Figuur 2. Invoer van activiteiten Selecteer de risicovolle situaties waaraan de mensen in de functie kunnen blootstaan bij de activiteit. In dit geval wordt een machine gebruikt om de GDG te verwijderen en weer te installeren in de vliegtuigmotor, dus het gevaar is het bedienen van een machine, zie figuur 3. Pagina 2 van 9

3 Figuur 3. Kiezen van risicovolle situaties Geef aan hoe lang iemand in de functie daadwerkelijk blootstaat aan een risico, zie figuur 4. In dit geval is dat 6 uur gedurende een shift. Figuur 4. Invoer van blootstellingstijd 1.3 Bepaal de werkomstandigheden. Algemeen: DNA staat voor Dutch National Average, dat betekent de gemiddelde staat van de werkomstandigheden in Nederland. De schaal loopt van 0% tot 100%. Daarbij betekent 25% dat 25% van de tijd dat men blootstaat aan het gevaar de werkomstandigheid waar naar wordt gevraagd NIET in orde is. Dus 0% is altijd goed en 100% is altijd slecht. De driehoek op de schuif kan naar links of rechts verschoven worden, zie figuur 5. Bij het verschuiven van de driehoek komt ook een toelichtende tekst tevoorschijn die aangeeft voor hoeveel mensen in Nederland die waarde geldt. In de figuur hieronder is te zien dat de waarde 16% (bij vaardigheid) betekent dat ongeveer 76% van de Nederlandse bedrijven het beter doet. Pagina 3 van 9

4 Figuur 5. Invoer van werkomstandigheden De vragen over de werkomstandigheden zijn in 6 blokken verdeeld, elk blok bevat meerdere werkomstandigheden. In dit geval is geen fysieke afscherming aanwezig. Dit kan in het model ingevoerd worden door het hele blok Fysieke afscherming op 100% te zetten. Zet het hele blok Gevarenzone op 70% en bewust zijn van lichaamsdelen in de gevarenzone op 50% aangezien de werknemers in dit bedrijf niet erg bewust zijn van de gevaren. De vaardigheid om met de machine te werken is wel goed, dus deze kan op 5% gezet worden. Het blok Staat van de machine moet op 50% gezet worden en het blok noodstopvoorziening op 100% aangezien deze geheel afwezig is, zie ook figuur 6. Figuur 6. Invoer van werkomstandigheden voor vliegtuigonderhoud 1.4 Berekenen en de risico's Alle gegevens om een risicoberekening uit te voeren zijn nu ingevuld. WebORCA heeft drie risicoberekeningen: 1. voor het hele bedrijf per jaar (klik op Project onder Risicoberekening): de berekening geeft het verwachte aantal slachtoffers per jaar voor elk type letsel. Daarnaast zijn er twee berekeningen per functie (klik op Functie onder risicoberekening): 2. van het risico per jaar (kans dat 1 persoon een ongeval per jaar overkomt). 3. van het risico per activiteit (kans dat 1 persoon een ongeval overkomt per activiteit) uitgerekend. Elke berekening heeft een tab in het hoofdscherm. Zie dat er voor kan worden gekozen om de uitkomst te vergelijken met het DNA. Dat is de dezelfde berekening met precies dezelfde gevaren en blootstelling maar dan met de gemiddelde werkomstandigheden in Nederland. De uitkomst kan worden geëxporteerd maar Excel of worden opgeslagen in WebORCA. Opslaan heeft als voordeel dat uitkomsten kunnen worden vergeleken. Pagina 4 van 9

5 In dit geval is het risico per jaar de beste keus. Figuur 7 toont het resultaat voor het bedrijf en de vergelijking met het DNA. Figuur 7. Resultaat van risicoberekening voor bedrijf vergeleken met DNA Vergeleken met de gemiddelde werkomstandigheden in een Nederlands bedrijf is de kans op een ongeval met permanent letsel in dit bedrijf een factor 21 (9,58E-3 /4,47E-4) hoger. Dit betekent dat dit onderhoudsbedrijf een hogere kans op permanent letsel heeft vergeleken met bedrijven met vergelijkbare taken en blootstellingen Risico reductie Een manier om het risico te verlagen is terug te keren naar de werkomstandigheden en te veronderstellen dat een aantal maatregelen worden getroffen, bijvoorbeeld het installeren van fysieke afscherming. Daarmee kunnen de gewijzigde werkomstandigheden in figuur 6 ingevoerd worden. Deze methode wordt besproken in de andere praktijkvoorbeelden die zijn te downloaden van de RIVM website. Een andere manier is het gebruiken van de risico reductie module van weborca door de knop Maatregelen in de menubalk te klikken, zie figuur 8. Pagina 5 van 9

6 Figuur 8 Risico reductie menu Door de klikken op de knop optimalisatie geeft het programma alle beschikbare maatregelen die relevant zijn voor de gevaren, in dit geval het bedienen van een machine (andere maatregelen worden weggegooid). U kunt uw eigen maatregelen definiëren en beheren, maar u kunt ook gebruik maken van de gedeelde maatregelen. Selecteer in dit geval de aangeleverde maatregelen van RIVM en Ergonomica en klik op Optimaliseren, zie figuur 9. Figuur 9. Selecteer de maatregelen Omdat de optimalisatiestap wel 10 minuten kan duren, afhankelijk van het aantal banen en activiteiten, wordt dit offline uitgevoerd. U krijgt een als de optimalisatie gereed is. U dient dan opnieuw in te loggen om de resultaten te zien. De resultaten worden getoond onder het Maatregelen menu en bewaard met tijdstip en datum van uitvoering. Het scherm bevat een grafiek met de oplossingen en een lijst van maatregelen, zie figuur 10 (detail, de complete lijst is veel langer). Pagina 6 van 9

7 Figuur 10. Grafische presentatie van de meest kosteneffectieve set van maatregelen voor risico reductie De grafieken laten het risico zien, lopend van laag naar hoog. De optimalisatie wordt uitgevoerd voor elke consequentie (fataal, permanent en herstelbaar letsel), die in verschillende kleuren worden getoond. Elk kruis representeert de beste oplossing (een set van maatregelen) voor dat kosten-risico punt. Deze punten representeren de beste oplossing (laagste kosten) voor dat specifieke risico. Op een bepaald punt zal meer risicoreductie resulteren in een scherpe verhoging van de kosten. De gebruiker kan een set van maatregelen kiezen voor elk gewenst budget en de maatregelen die al uitgevoerd zijn uit de selectie halen. Als u in dit geval klikt op het tabblad permanent letsel en kijkt naar de figuur met de groene kruizen ziet u dat het punt waarbij de kosten hard gaan stijgen in de buurt van 6000 ligt. Gebruik de muis om in te zoomen in dit gebied, zie figuur 11. Figuur 11 Details van beschikbare oplossingen Pagina 7 van 9

8 Bij klikken op een kruis worden de maatregelen die bij dit punt horen in de lijst van maatregelen aangevinkt. Daarnaast worden de kosten en het bijbehorende risico gegeven, zie figuur 12. In dit geval is op een punt geklikt met een risico van 9,59E-5 bij een bedrag van 6261,25. Figuur 12. Selecteren van een maatregel toont het risico en de kosten De lijst van mogelijke maatregelen wordt aan de rechterzijde getoond. In dit geval zijn dat bijvoorbeeld training van gebruik van speciale apparatuur, een adequate noodstopvoorziening en fysieke afscherming van de machine. De lijst kan ook als een tabel getoond worden (klik op tabblad oplossinglijst boven de grafiek) en geëxporteerd naar MS Excel. Bovenin de lijst aan de rechterkant staat ook de reductie van de kans op een dodelijk ongeval (9,75E-8) en ongeval met herstelbaar letsel (1,43E-5) gegeven, zie figuur 13. Door deze maatregelen te implementeren verbetert het bedrijf de veiligheidsstandaarden, zodat ze op hetzelfde niveau zitten als vergelijkbare bedrijven met gemiddelde werkomstandigheden. Pagina 8 van 9

9 Figuur 13. Lijst van maatregelen die het bedrijf leiden tot veiligheidsstandaarden die corresponderen met vergelijkbare bedrijven en gemiddelde werkomstandigheden Pagina 9 van 9