5,5. Samenvatting door een scholier 2493 woorden 19 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Samenvatting module 9: Hoofdstuk 1:

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 2493 woorden 19 maart ,5 4 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting module 9: Hoofdstuk 1: Engeland en Frankrijk verklaren de oorlog aan Duitsland, nadat Dui polen is ingevallen. Phoney war = Fra en Dui zaten samen in verdedigingslinies en deden niks. Toen nam Dui de eerste stap. Ook viel Dui Noorwegen en Denemarken aan omdat ze de vrije aanvoer van ijzererts uit het neutrale Zweden wou garanderen. In 1940 Ne ook in oorlog. De oorlog was een blitzkrieg = snelle oorlog. Dui mislukte! Dui ging door met Ne te->viel Ne binnen en wou Wilhelmina arresteren bombarderen maar Wilhelmina was al naar Londen ondergedoken. Dus Ne generaal Winkelman geeft zich over. Fra dacht dat Dui weer loopgravenoorlog zou voeren, dus hadden zich daarop voorbereid. Dus werden ze overrompeld. Nier heel Fra bezet, Pétain werd hoofd van VICHY-frankrijk (midden en zuid fra) Dui in korte tijd fra, bel, noorw, denm, ne veroverd. Italië werd bondgenootschap Duitsland. De Sovjetunie en Spanje waren neutraal. Dui wilde Eng uit lucht bombarderen en dan op land aanvallen. Ze redden het niet om Eng in lucht te verslaan want engelse Royal Air Force heeft radarsysteem en kon dui dus al van ver af aan zien komen. Battle of britain = Luchtslag om Eng in 1940 met veel pijn en moeite wist de Royal Air Force de aanvallen van de Luftwaffe af te slaan. Drang nach Osten = Volgens Hitler hoorde Dui oost-europa te koloniseren. Stalin dacht dat hij veilig was door het niet-aanvalsgedrag. (SU) Operatie Barbarossa = De duitse aanval op de Sovjetunie vanaf de zomer van Dan sluiten Engeland en de Sovjetunie een bondgenootschap uit pure noodzaak. Dui verpletterde linies het rode leger.->sovj De Russische winter was een sterkere vijand voor Dui. Zware regenvallen. De winter verlamde de Duitse strijdkrachten. Dus nu konden de Russen terugkomen en Dui aanvallen. Dan valt Japan Amerika aan op de vlootbasis Pearl Harbor. Japan was bondgenoot van Dui en Italië. Japan had grote ambitie om haar macht uit te breiden over geheel Oost-Azië. China was vooral slachtoffer van deze expansiedrang. De VS steunden Pagina 1 van 6

2 China financieel en boycotten de Japanners. Meer niet, uit angst betrokken te worden bij een buitenlands conflict. Vier dagen na aanval Japan aan VS verklaarde Hitler Amerika ook de oorlog. Japan begon Europese koloniën te veroveren. Ook raakten ze met Ne in oorlog. Ne-Indië bezet. Nederlandse kolonisten in concentratiekamp. Grote Alliantie = Bondgenootschap tijdens de Tweede WO tussen Engeland, Sovjetunie en de VS tegen nazi-duitsland en zijn bondgenoten Italië en Japan. Bij de grote Alliantie sloten zich ook regeringen in ballingschap aan, zoals de Ne regering in Londen. El-Alomein = Keerpunt van de Tweede WO in Noord-Afrika. De geallieerden sloegen in deze slag in 1942 Duitse legers terug. Dui verloor belangrijke slag in Noord-Afrika tegen de Britten/Engeland. Slag bij Stalingrad = Ommekeer in de oorlog. Dui leed zware nederlaag, maar de Russen hadden in Stalingrad meer daden dan Amerika in de hele oorlog. Amerikanen en Britten landden in zuiden van Italië. Opmars ging langzaam, dus Stalin dacht dat zijn Rode leger het zware werk moest doen. Hij wou 2e front en die kwam op D-day. D-day = Op 6 juni 1944 landden de westelijke geallieerden op de stranden van Normandië. Omdat de bevrijding van Ne vastliep, deed Dui nog een laaste poging. Het ardennen-offensief. Ardennen-offensief = Laatste zware poging van het Duitse leger om de westelijke geallieerden in hun opmars tegen te houden. Rusland ging door, en Rode leger veroverde Berlijn. Hitler en zijn vrouw Eva Braun pleegden zelfmoord. In Azië ging het gewoon door. Japanners werden fanatieker als de geallieerden dichter bij hun doel kwamen. Kamikazepiloten = Japanse zelfmoordpiloten die zich met springlading in hun vliegtuig op Amerikaanse schepen te pletter vlogen. VS wouden oorlog tegen Japan snel beëindigen. En gooiden Atoombom op Hiroshima. Toen wou Japan onderhandelen. VS eiste onvoorwaardelijke overgave en gooide nog een bom op Nagasaki. Einde 2e WO. Dui had Ne veroverd, maar Ne kreeg geen harde aanpak, want Dui beschouwde Ne als broeders. Ne werd een gelijkgeschakelde Dictatuur onder Duitse leiding. Gelijkschakelen = Volgens de nationaal-socialisten: alle mensen en organisaties nationaal-socialistisch maken. Ariërverklaring = Bewijs van raszuiverheid. In de Tweede WO een bewijs dat iemand geen joodse voorouders had. Er kwam een Joodse Raad, die de maatregelen van Dui moest helpen uitvoeren. Medewerking kan erger voorkomen. Februaristaking = De Amsterdamse bevolking protesteerde in 1941 tegen de anti-joodse maatregelen van de bezetter. - komst jodenster - Endlösung der Jugendfrage kwam is oplossing voor het jodenprobleem. Pagina 2 van 6

3 Endlösung = Eindoplossing van het Jodenprobleem. Met deze woorden bedoelde de nazi-top hete uitroeien van alle Joden. Jodenkampen: - Auschwitz Voor: - Chelmno - Joden - Zigeuners - Belzec - Homo s - Communisten - Sobibor - Jehova s getuigen - Treblinka - Asocialen - Gehandicapten Holocaust = De vernietiging van zes miljoen Europese joden in de Tweede WO. Wordt ook wel shoah genoemd. gaf verzetsblad uit.->bernard Ijzerdraad Landelijke->LO organisaties voor hulp aan onderduikers. Knockploegen ondernamen->kp gewelddadig acties tegen de bezetters. Persoonsbewijzen centrale:->pcb vervalste persoonsbewijzen om de mensen te helpen aan de verplichte bewerkstelling in Duitsland te ontkomen. Accomoderen = Het zich aanpassen aan de Duitse bezetting. Dolle dinsdag = In september 1944 dahten veel Nederlanders na valse geruchten dat Nederland al bevrijd werd. Mislukking slag om Arnhem. Later Limburg, Brabant en Zeeland bevrijd. De rest van Ne kreeg eerst een verschrikkelijke hongerwinter. En op 5 mei 1945 werd het voor hun ook bevrijdingsdag. Hoofdstuk 2: Sovjetunie vond veiligheid = vriendelijke staten aan haar grenzen. VS betekend veiligheid = Een wereld waarin goederen, geld en mensen vrijelijk konden bewegen. Dui, polen, Tsjechoslowakije,->SU Roemenië, Hongarije en Bulgarije bevrijd. West- Europa bevrijd. En->VS west-duitsland veroverd. Spanningen tussen SU en VS over wederopbouw Dui en oost-europa na bevrijding. Jalta = Plaats waar in 1945 een conferentie van geallieerden werd gehouden. Tussen VS, SU en Engeland. Dui opdelen in 4 bezettingszones. Jalta (februari 1945): Churchill(ENG) Roosevelt(VS) en Stalin(SU) kwamen bijeen. Ze besloten om Duitsland in vieren te delen. Een stuk kreeg Rusland, een stuk kreeg Polen (dat bij Rusland hoorde) en het westen werd bezet door de VS, Engeland en Frankrijk. Ook Berlijn werd volgens dit principe verdeeld. Potsdam (juni 1945): Laatste conferentie waar Truman (opvolgen Roosevelt), Attlee(opvolgen Churchill na verkiezingsnederlaag) en Stalin samenkwamen. Truman was veel wantrouweriger tegenover Stalin. Het werd steeds duidelijker dat Stalin de vorming van onafhankelijke democratische Oost-Europese staten aan zijn laars lapte. Potsdam = Pagina 3 van 6

4 Plaats in de buurt van Berlijn waar de laatste geallieerde conferentie van de Tweede WO werd gehouden. Amerika was tijdens deze conferentie nog in oorlog met Japan en om te voorkomen dat de Su zich ermee ging bemoeien gooiden de Amerikanen 2 atoombommen op Japan, en eisden volledige overgave. Terwijl dit anders helemaal niet nodig was. Hierdoor was Japan meteen verslagen. Binnen twee jaar na het einde van de oorlog waren alle door de Sovjetunie bevrijde landen en het oosten van Duitsland omgevormd tot satellietstaten. 11 Europese staten met een gezamenlijke bevolking van 100 miljoen mensen waren communistisch geworden. Het ijzeren gordijn: De SU hield zich helemaal niet aan de gemaakte afspraken en bouwde een zogenaamd Cordon Sanitaire. Het gaf de bezette landen (Albanië, Bulgarije, Roemenië, Polen, Tsjechoslowakije, Hongarije) geen zelfbeschikkingsrecht. Hierdoor werd de SU en het communisme enorm uitgebreid. Dit deed de vrees voor het communisme in het westen groeien. Niet helemaal terecht want Stalin was voornamelijk in veiligheid geïnteresseerd. Hij bemoeide zich niet met de burgeroorlog in Griekenland. Engeland hielp financieel maar kon dat niet meer opbrengen. Dus kregen de Amerikanen te horen dat als ze het communistische gevaar wilden beteugelen, ze de engelse financiële bijdrage aan Griekenland moesten overnemen. Men was nog niet overtuigd van de dreiging van de Sovjetunie. Truman wel. De Griekse burgeroorlog bood hem de kans dit via zijn woordvoerder aan de congresleden duidelijk te maken. Truman-doctrine = Amerikaanse politiek gericht op het inperken van het communisme in de wereld. Truman stelde voor dat elke natie tussen twee manieren van leven moest kiezen. Het democratische of het communistische. Containment = Indammen van het communisme in de wereld. Amerikaanse politiek ten tijde van president Truman. Ook kwam tegelijkertijd het Marshallplan = Amerikaanse financiële hulp bij de wederopbouw van (West) Europese staten na de tweede WO. Het was een groot succes. Maar de relatie tussen de VS en SU werd er niet beter van. Stalin wilde niet deelnemen aan het plan. En ook geen hulp voor de satellietstaten. Hij zette zijn zinnen op Berlijn. Blokkade van Berlijn = Afsluiting van de toegangswegen via land en water naar Berlijn door de SU. De Russen hoopten dat hiermee alle 4 miljoen Berlijners onder hun beheer zouden komen. Het was geen succes. Maar de tweedeling van Europa was nu compleet. Europa was verdeeld in twee duidelijke economische en politieke blokken. De een afhankelijk van de SU en de ander afhankelijk van de VS. De VS richtte met nog andere West-Europese landen de NAVO op. NAVO = Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, opgericht in Militair samenwerkingsverband, in eerste instantie opgericht tegen de dreiging van het communisme. De Jaren vijftig: Truman s containment-politiek succes in West-Europa. Opmars communisme stop gezet. China werd nu ook communistisch. Russen hadden nu ook atoombom dus had de wereld voortaan twee nucleaire supermachten. Koreaanse Oorlog: Korea was in de Tweede Wereldoorlog in het Noorden bevrijd door de Russen, de communisten. Pagina 4 van 6

5 In het Zuiden waren ze bevrijd door de Amerikanen, de kapitalisten. Net als in Duitsland kwam er een grens tussen Noord- en Zuid-Korea. Het Noorden werd communistisch en het Zuiden werd kapitalistisch. In juni 1950 vielen de Noord-Koreaanse troepen het zuiden binnen. In een razendsnel tempo veroverden ze het grootste deel ervan. De VS en de VN waren hiertegen en gingen Zuid-Korea helpen. Dit was de eerste keer dat het VN-leger in actie komt. Al snel werden de noorderlingen teruggedrongen, maar het communistische China ging zich ermee bemoeien en hielp de noorderlingen. Uiteindelijk in 1951 liep de oorlog vast en werd er een grens getrokken tussen het Noorden en het Zuiden. In 1953 werd de wapenstilstand van deze Koreaanse oorlog getekend. Verenigde naties = Internationale organisatie, opgericht in 1945, waarbij bijna alle landen van de wereld zijn aangesloten. De belangrijkste taak van de VN is het toezien op vrede en veiligheid in de wereld. Koreaanse oorlog = Vanaf 1950 vochten vele landen, waaronder Nederland, onder de vlag van de Verenigde Naties tegen de communisten in Korea. De nieuwe Amerikaanse president Eisenhouwer was erg aangedaan door deze confrontatie tussen Oost en West. Hij was bereid elke vorm van communistische agressie te bestrijden. Amerikaanse angst voor communisme nam de meest wilde vormen aan. Ook de Russen waren opgehist en als antwoord op de NAVO richtten zei de Warschaupact op. Warschaupact = Militaire samenwerking tussen de Sovjetunie en haar bondgenoten, opgericht in 1955 als tegenhanger van de NAVO. In 1953 overleed Stalin. Hij werd opgevolgd door Nikita Chroesjtsjov, hij wou vreedzame coëxistentie met het Westen. Hij wou het liefst dat de twee grootmachten (VS en SU) vreedzaam naast elkaar konden leven zonder conflicten. Vreedzame coëxistentie = Idee van Chroestjstjov dat de systemen van Oost en West zonder oorlogsdreiging naast elkaar zouden moeten kunnen bestaan. Chroesjtsjov begon in 1956 met Destalinisatie. Hij stelde de misdaden van Stalin aan de kaak en liet de aanhangers van Stalin oppakken. Veel Oost-Europese landen die na de Tweede Wereldoorlog bezet en onderdrukt werden door de SU zagen een kans op vrijheid. In Polen kwamen er opstanden en ook in Hongarije kwamen er rellen. In Polen werden er politieke afspraken gemaakt met Moskou, en de Hongaarse leiders gingen ervan uit dat de SU ook in Hongarije zo zou reageren. Maar toen Hongarije aangaf uit het Warschaupact te willen stappen kwam het Rode Leger Hongarije binnen en drukte de opstand hardhandig de kop in. Toen Hongarije hulp vroeg aan de VS, hielp deze niet. Want ze wilden geen kernoorlog riskeren voor conflicten achter het ijzeren gordijn. Pagina 5 van 6

6 Het Suez-kanaal bij Egypte was al eeuwen een belangrijke handelsroute voor Engeland en Frankrijk. Zij hadden dit stuk kanaal gepacht voor 100 jaar, zodat ze er vrije toegang hadden. Maar deze periode was afgelopen en Egypte had het Suez-kanaal weer tot hun grondgebied gemaakt. Engeland en Frankrijk merkten dat de VS en de SU het veel te druk hadden met hun eigen conflicten, zodat ze niet op hun zouden letten. Engeland en Frankrijk vielen samen met Israël Egypte aan. Egypte werd gesteund met wapens door de SU. Eisenhouwer/Amerika was woedend over de aanval en weigerde de voormalige bondgenoten te steunen. De invasie werd een grote mislukking. Cuba-crisis: Cuba nationaliseerde Amerikaanse bedrijven. Amerikanen proberen Cuba terug te winnen door een invasie in de Varkensbaai (mislukte). Cuba vraagt hulp van de Russen. Amerikanen ontdekten dat Russen lanceerinrichtingen voor raketten aan het bouwen waren. Amerika blokkeert Cuba. Rusland zei tegen Amerika (kennedy) dat het niet acceptabel was en riskeerde kernoorlog. Rusland probeerde toch maar niet aarde te blokkeren want met een kernoorlog zou de hele aarde verdwijnen. Cubacrisis = In 1962 was het oprichten van een raketbasis op Cuba door de SU bijna de aanleiding voor een kernoorlog tussen Oost en West. Na de Cubacrisis sloten de twee supermachten een wapenbeperking. Zes jaar later sloten ze het nonproliferatieverdrag. Non-proliferatieverdrag = Verdrag dat ondertekenaars verplicht verspreiding van kernwapentechnologie tegen te gaan. Salt-I verdrag = Strategic Arms Limitation Talks. Dat de supermachten streefden naar een evenwicht. Ondertekend door Richard Nixon (Amerika) en Leonid Brezjnev (SU). De landen spraken af een groot gedeelte van hun wapens te vernietigen. Dan valt Rusland Afganistan aan en wil dat ook communistisch maken. Het verstoorde de politieke ontspanning, en de verkiezing van Reagan tot president van Amerika. Reagen verdedigde de harde lijn tegenover de SU die hij de Evil Empire noemde. Gorbatsjov nieuwe belangrijke man Sovjetunie. Gorbatsjov probeerde door hervormingen als Glasnost en Perestrojka de SU in een opener en welvarender staat te veranderen. Glasnost = Door president Gorbatsjov ingevoerde politiek van openheid, vooral op het gebied van de media. Perestrojka = Door president Gorbatsjov ingevoerde politiek van hervormingen, vooral op economisch gebied. Met openheid en economische hervormingen hoopte Gorbatsjov de vastgelopen Sovjetunie weer op gang te kunnen brengen. Oost en west kwamen weer dichter bij elkaar. De SU zou niet meer ingrijpen in de binnenlandse aangelegenheden van de Oostbloklanden. Bevolking satellietstaten komen in opstand tegen regering en communisme. De sovjetunie viel uiteen. Ook de tegenstellingen tussen de supermachten viel weg en de VS bleef als enige supermacht over. Pagina 6 van 6