6, De oorlog Europa begint. Samenvatting door een scholier 2932 woorden 20 september keer beoordeeld. Geschiedenis

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 2932 woorden 20 september ,1 9 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 Bezetting en bevrijding 1.1 De oorlog Europa begint 1 september 1939: Duitsland viel Polen binnen en Fa en GB verklaren Du de aanval maar er gebeurd niets. Phoney war : Schemeroorlog; het was oorlog Fa en Du zaten afwachtend in hun verdedigingslinies maar er gebeurde niets, dit bleef zo tot april april 1940; Hitler deed de eerste stap: Hitler bezet Noorwegen en Denemarken omdat: Hitler de ijzererts uit het neutrale Zweden wilde garanderen; belangrijk in de oorlog. 1940: Nederland was aan de beurt NL: 10 mei 1940: bommenwerpers in NL luchtruim en Duitse leger over de grens. Nederland kreeg te maken met de blitzkrieg evenals Denemarken etc. Du had de opdracht zo snel mogelijk naar Den Haag te gaan met als doel koningin Wilhelmina, haar gezin, de Nederlandse regering en de legerleiding te arresteren. De NL troepen behielden Den Haag de 1e oorlogsdag waardoor Wilhelmina en de ministers konden vluchten. Na 4 dagen capituleerde NL na de bombardementen op Roterdam 14 mei met de dreiging ook Utrecht, Den Haag en A dam te bombarderen. Generaal Winkelman besloot toen te capituleren op 15 mei 11:15 ondertekende hij de NL overgave. FA: de Fransen dachten dat deze oorlog met de Duitsers weer ene loopgravenoorlog zou worden dus hadden ze gehoopt daarop in te spelen door een peperduur ondergrondse Maginot-linie langs de grenzen van Duitsland te bouwen. Zij werden door de snelle, Blitzkrieg tactiek over-rompelend. De Duitsers vielen met gemak binnen via de Ardennen precies waar FA geen forten had gebouwd. De opmars van Hitler kon makkelijk doorgaan. Op 15 juni capituleerde FA. Maarschalk Pétain collaboreerde met de Duitsers en sloot een bestand; zo werd hij hoofd van de regering van Vichy-Frankrijk (midden- en Zuid-FA) Duitsland vierde feest in juli 1940 ze hadden NO, DE, BE, FA en NL binnen een paar maanden veroverd. It was sinds 1936 bondgenoot en de SU en SP waren neutraal alleen EN nog EN: Engeland werd aangevoerd door Churchill (aangestreden tot leider van het nationaal kabinet) Hitler wilde EN vanuit de lucht aanvallen d.m.v massale bombardementen; als eenmaal het luchtruim gewonnen was zou een invasie op de kust van Zuid-Engeland volgen. Zo ver is het nooit gekomen. De RAF (Royal Air Force) dunde de Duitse luchtmacht flink uit m.b.v. een nieuw geheim wapen de RADAR. Vliegtuigen konden daardoor al vanaf de Noordzee gespot worden. Zodoende is Hitler nooit toegekomen aan zijn geplande invasie. Dit alles noemt met de Battle of Britain. Voor Hitler was dit de eerste grote tegenvaller. eigenlijk lag het doel van Hitler niet bij Engeland --> Bij de uitbreiding van Hitlers rijk stond het uitbreiden naar het oosten centraal. Al in Mein kamf (1924) sprak Hitler daar over. Hij schreef over de vernietiging Pagina 1 van 6

2 van de Joden en de onderwerping van het minder- waardige Slavische ras. Zij moesten plaatsmaken voor het superieure Duitse ras dat Lebensraum nodig had. --> Drang nach Osten. Deze Drang had al gezorgd voor de ondergang van de Tsjechen en de Polen. In 1941 was de SU aan de beurt. SU: Stalin voelde zich door het niet-aanvalsverdrag met Hitler veilig voor DU. Maar Hitler hield zich aan geen verdrag. Vanaf dec 1940 was hij al bezig met het voorbereiden van een verrassingsaanval op de SU; dit plan heette Operatie Barbarossa, genoemd naar Frederik 1 Barbarossa keizer van het 1e Duitse keizerrijk. Vanaf 22 juni verpletterde Hitler in korte tijd de SU linies en rukte kilometers op. Het Rode leger was niet op z n sterkste dor de zuiveringen van Stalin in de militaire toplaag (hij vertrouwde niemand en liet iedereen afmaken) dat kwam hem nu duur te staan. De Su was niet Hitlers grootste vijand.. maar de winter hij ging nl. vrij laat in het seizoen ten strijde, hij wilde zo snel mogelijk naar moskou en Leningrad komen maar de SU bood meer tegenstand dan Hitler verwacht had, door zware regenval in het najaar werd het een moeras en toen de winter viel verlamde dat de Duitse strijd. Op 6 december begon de Su een tegenoffensief hierdoor moesten veel Duitsers zich overgeven door de kou. Voor het eerste werd het Duitse leger teruggedreven tot aan het eind van de oorlog bleven de nazi s en de SU echten. 1.2 Amerika raakt betrokken bij de oorlog 1941; sinds november was een Japanse vloot al onderweg naar Hawaï, op 7 december gebeurde het: Pearl Harbor werd aangevallen totaal onverwachts. De schade was enorm evenals het dodental; Roosevelt sprak van een dag van eeuwige schande. Japan was vanaf 1936 bondgenoot met DU en IT en wilde de macht in geheel Oost-Azië hebben, vooral China was de dupe. De VS steunde China financieel en boycotten Japan. Meer deden ze niet uit angst betrokken te raken bij het buitenlandse conflict Tot Pearl Harbor was Roosevelt aanhanger van een isolationistische politiek, na de aanslag was dit afgelopen. De VS en JAP waren een dag later in oorlog, 4 dagen later verklaarde Hitler de VS de oorlog. Dit bericht sloeg in als een bom bij de NL ers in NL-Indië. ** Japan was een grote opmars begonnen in Azië en veroverde steeds meer EU-kolonies. NL raakte ook in oorlog met Japan. NL-Indië werd bezet en NL kolonisten werden in concentratiekampen opgesloten. EN en Su sloten een bondgenootschap na het binnenvallen van DU in de SU. Stalin en Churchill waren geen vrienden maar nood breekt wet. De VS sloot zich ook aan bij dit bondgenootschap na Pearl Harbor: de Grote Alliantie. Ook de Nederlandse regering in ballingschap deed hieraan mee. De VS stortte zich in de strijd. De economische prestaties waren super, door de oorlogseconomie verdween de economie geheel in de VS. De Amerikaanse Industriële productie had een beslissend aandeel in de uitkomst van de oorlog De DU generaal Rommel had het hele kustgebied van Noord-Afrika veroverd.vanaf 1942 brengen de geallieerden grote verliezen toe aan zowel Japan als DU. Bij El-Alamein verloren de DU ers een belangrijke slag in N-Afrika tegen de Britten. De opmars van Rommel was tot staan gebracht. De VS landde datzelfde jaar in Algerije en Marokko en in 1943 moest Hitler N-Afrika opgeven. - de SU ving de grootste klappen op. De slag bij Stalingrad de belangrijste stad in het zuiden van de SU betekende de ommekeer van de oorlog. DU leed daar ene zware nederlaag. De SU had in Stalingrad meer doden dan de VS in de hele oorlog. (in totaal 20 miljoen doden hele oorlog in de SU) Pagina 2 van 6

3 1943: VS en EN landen in Zuid-IT. de opmars ging langzaam; Stalin was tot inzicht gekomen dat zijn bondgenoten het Rode leger het zware werk lieten doen. Hij eiste een groter tweede front in EU. Het tweede front kwam in ** Op 6 juni 1944 D-Day, de beslissende dag. Er vond grootschalige landing plaats van geallieerde troepen op de stranden van Normandië. De opmars naar Du begon, in het najaar liep de bevrijding van NL vast ter hoogte van de grote rivieren bij Arnhem. ** In de winter begonnen DU met het Ardennenoffensief een laatste tegenaanval. ** De SU deed ook zijn verpletterende opmars; op 2 mei 1945 veroverde het Rode leger Berlijn. Hitler de grootste veldheer aller tijden had op 30 april met zijn bruid Eva Braun zelfmoord gepleegd, het land lag in puin AZIË De strijd in Azië ging nog door. Het fanatisme van Japan nam toe naarmate de geallieerde dichter bij hun doel kwamen. De Japanners beschouwden sterven voor de keizer als een eer. Kamikazepiloten (kamikaze betekend goddelijk wind) stortten zich op VS schepen. Het bedwingen van Japan zou de VS veel levens kosten. De VS besloot dus de oorlog met Japan SNEL te beëindigen. In het geheim had de VS nl. gewerkt aan een geheim wapen: De Atoombom 6 augustus 1945: de stad Hiroshima werd door de atoombom verwoest. Daarop verklaarde Japan te willen onderhandelen. *** de VS had echter een onvoorwaardelijke overgave geëist en wierp een tweede atoombom op Nagasaki. 15 augustus: Japan capituleerde op initiatief van de keizer. Dit betekende het einde van WO2 1.3 Nederland bezet Vele dachten dat toen NL veroverd werd het leger NL zou besturen maar dit bleek niet zo. Du zag NL als een broedervolk dat niet met harde hand bestuurd hoefde te worden. Ze gingen in eerste instantie uit van een aanpak met de fluwelen handschoen. NL moest geleidelijk aan het nationaal-socialisme gewonnen worden. ** Oostenrijker Seyss-Inquart werd Reichskommisar ; alle partijen behalve de NSB van Mussert werden verboden en de werkzaamheden van het parlement opgeschort. De NSB groeide naar leden maar S-I was telleurgesteld omdat de NSB een partij van kleine minderheid bleef. ** censuur ingesteld; veel verenigingen werden opgeheven, vakbonden moesten in het NL Arbeidsfront (onder Du controle stond). NL werd een Gelijkgeschakelde dictatuur o.l.v. DU Jodenvervolging; Het begon met vernederende verordeningen met als doel Joden naar de rand v/d samenleving jagen. Joden mochten hun beroep niet meer doen, reisverbod, bios verbod etc. - ambtenaren moesten aangeven of ze joodse voorouders hadden: de arriërverklaring daarna volgde ontslag voor Joden uit overheidsdienst en onderwijs, ondanks protest van kerken en universiteiten ging de Duitse acties door ; DU stelde Joodse Raad in; zij moesten maatregelingen v DU helpen uitvoeren. Leden zeiden dat door medewerking erger kon worden voorkomen ; Februaristaking; sein v/d A damse bevolking. Het was een openlijke vorm van protest tegen de slechte behandeling van de Joden. (herinnering in A dam; Beeld de Dokwerker) de reactie van de Duitsers was vreselijk; 425 jonge Joodse mannen werden opgepakt in een razzia en naar concentratiekamp Mauthausen vervoerd : Jodenster werd ingevoerd zodat Joden direct herkenbaar waren, niemand had door wat er aan de Pagina 3 van 6

4 hand was, de laatste voorbereiding van de deportatie was begonnen. 20 januari Op de Wannseeconferentie besloten nazi s tot een Endlösung der Jugendfrage (definitieve oplossing van het Jodenprobleem)= Joden werden massal in kampen gestopt, slavenarbeid voor Du gezet en uiteindelijk in vernietigingskampen omgebracht ongedierte bestrijdingsgas; Zyklon B. O.a. Auschwitz, en Sobibor waren efficiënte en onzichtbare fabrieken om te doden. - ** Miljoenen mensen werden omgebracht in deze SHOAH of HOLOCAUST - Ook Zigeuners, homo s, communisten, Jehova s, Aso s en gehandicapten gedood. - Zomer 42; werden de 1e Joden via westerbork (Drenthe) afgevoerd t grootste gedeelte v/d NL Joden overleefden de oorlog niet in andere bezette gebieden overleefde er naar verhouding meer. Bernard Ijzerdraat; gaf het 1e verzetsblad uit, zijn organisatie werd snel opgerold. Illegale balden zoals het Parool, Trouw etc werden opgericht. Later kwam er een Landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers (L.O). De Knokploegen (K.P) deden gewelddadige acties tegen bezetters. De PCB (Persoonbewijzen Centrale) vervalste deze bewijzen om mensen te helpen ana de tewerkstellingen in DU te ontkomen. Ongeveer evenveel Nl ers deden mee aan het verzet als dat ze vrijwillig met DU meevochten aan het oostfront. Veel kozen ervoor om zich aan te passen; Accomderen. Als ondernemer kon je een order weigeren maar dat leverde weer werkloosheid op. En weigeren was niet zonder risico. In de oorlog is keuzes maken moeilijk. Iedereen dacht na D-Day dta Nl snel bevrijdt zou worden. In sept ging het gerucht door het land dat de geallieerden al voorbij Breda waren. NSB ers en landverraders vluchtten naar de Oost-grens. Het was Dolle Dinsdag. Het mislukken van de slag om Arnhem o.l.v generaal Montgomery die maand was een grote teleurstelling. In de loop van 1944 werden Limburg, Zee-land en Brabant bevrijdt. De overige provincies wachtte eerst nog op ene afschuwelijke hongerwinter. Vanuit de randstad kwamen er hongertochten naar het platteland ondernomen om voedsle bijeen te schrapen. De hongerwinter eiste levens. *** Op 5 mei 1945 was het ook voor het nog bezette deel van NL BEVRIJDINGSDAG H2 DE KOUDE OORLOG (oorlog tussen SU en VS communisten vs kapitalisten maar geen gewapend conflict) Su en VS waren in bijna elk opzicht elkaar tegenpool, ze brachten vrede en veiligheid maar definieerde dit echter anders; de SU zag veiligheid als vriendelijke staten die aan de SU grensde als buffer tegen eventuele agressie van kapitalistische landen. De VS zag veiligheid als een wereld waarin goederen, geld en mensen vrijelijk kunnen bewegen. Als snel na WO2 botste dit. 2.1 Begin van de Koude Oorlog eind WO2: SU had Oost-DU, Polen, Tsjech-Slow, Roemenië, Hongr, Bulgr bevrijdt en de VS west-du en west-eu. het was een groot feest toen SU en VS elkaar ontmoette in Torgau (Mid-DU) maar deze vreugde bekoelde snel; nog voor het einde van de oorlog ontstonden er spanningen tussen de SU en de VS over de wederopbouw van DU en O-EU. om deze geschillen snel op te lossen besloten de Grote Drie (Eng,VA,SU) een conferentie te houden in Jalta op de Krim (feb 1945) ** ze spraken op DU in 4 bezettingszones te verdelen. Het belangrijkste punt ging over Polen; Churchill noemde het lot van Polen een kwestie van eer. Voor Stalin was het ook ene kwestie van veiligheid; de SU was 2x via Polen aangevallen als corridor tussen beide landen. Pagina 4 van 6

5 Voor de veiligheid van de SU moest Polen communistisch worden; zodoende erkende Stalin alleen de communistische regering in Polen, de democratisch gekozen regering die in ballingschap genomen was werd genegeerd. De SU wilde ook bondgenoten aan de westgrenzen, Roosevelt en Churchill hadden hier begrip voor. - Roosevelt streefde naar een vredesvorm waarbij deze landen hun eigen regeringsvorm konden kiezen. Hij kreeg Stalin zover een verklaring te tekenen waarin stond dat hij voor vrije ver-kiezingen was in Oost-EU. de idealistische Roosevelt kon niet meer meemaken hoe fout dit ging. Juli 1945 Potsdam ; laatste ontmoeting Grote Drie; Roosevelt was overleden --> Harry Truman. Churchill werd na een verkiezingsnederlaag opgevolgd door Attlee. Truman was wantrouwiger tegenover Stalin; Stalin hield zich niet aan het idee dat Oost-EU landen onafhankelijke democratische staten konden vormen. In Potsdam werd moeizaam een overeenkomst gesloten over de herstelbetalingen van DU aan de geallieerden. Dit akkoord duurde niet lang; na ene jaar liep de overeenkomst al vast. Kort na de conferentie van Potsda wierp de VS de atoombom op Hiroshima, dit betekende het einde van WOII en de VS liet hiermee ook zien dat ze een superieure militaire macht was. De SU kreeg in 1949 pas ene atoombom. - 2 jaar na het einde van WOII waren alle door de Su bevrijdde landen en O-DU omgevormd tot Satellietstaten. 11 EU-staten waren communistisch geworden. Churchill sprak in 1946 over een Ijzeren gordijn hij wees hiermee op het gevaar van het uitbreidende communisme. Hij wilde een bondgenootschap van Amerikanen en Engelsen tegen hen. Rusland wist Albania (1946) Bulgarije (1946) Roemenië (1947) Polen (1947) Tjech-Slow (1948) Hongarije (1949) binnen haar invloedssfeer te krijgen. Dit schrok EU af. Deze ongerustheid was niet helemaal terrecht: ** Stalin wilde vooral veiligheid en breidde om die reden zijn gebied en invloedssfeer. Spanning en Ontspanning Ong een jaar na de Cubacrisis sloten de VS en de SU een belangrijke overeenkomst over de wapenbeperking. - er kwam een hotline; een directe telefoonverbinding tussen Washington en Moskou. 6 jaar (1986) later sloten ze het non-proliferatieverdrag dat moest verhinderen dat andere staten toegang zouden krijgen tot de technologie die nodig was om kernwapens te maken Richard Nixon (Pres. VS) en tegenspeler Leonid Brezjnev tekenden het Salt-I-verdrag (Strategic Arms Limitation Talks) dat de supermachten streefden naar een evenwicht was nieuw Het rode leger viel buurland Afghanistan binnen. De SU moest in ene bergachtig landschap tegen ene hardnekkige vijand vechten; de verzetsbeweging Mujaheddin. de russen wilde er een communistisch regime vestigen maar dit lukte niet De inval van de SU verstoorde de politieke ontspanning van de jaren ; republikeinse Ronald Reagon werd gekozen en droeg mee aan de verstoring v/d ontspanning. Hij verdedigde de harde lijn tegen de SU, hij noemde hij eens The evil empire. 1980; de Olympische spelen in Moskou werden door de VS geboycot, de defensie begroting van de VS schoot omhoog. Het einde van de Koude Oorlog1980; Mikhail Gorbatsjov kwam in de picture hij werd de belangrijkste man in de sovjetunie. Pagina 5 van 6

6 - Gorbatsjov probeerde door hervormingen als glasnost (door Gorbatsjov ingevoerde politiek van openheid vooral op gebied van media). En perestrojka ( op gebied van economie met openheid en economische hervormingen hiermee hoopte hij de vastgelopen SU weer op gang te kunnen brengen). Gorbatsjov probeerde de SU opener en welvarender te maken. Door deze koerswijziging kamen O en W weer nader tot elkaar en 1986; ontmoetingen tussen Gorbie en Reagan in Genéve en Reykjavik - Reagan draaide ook bij en beide leiders deden voorgaande ontwapeningsvoorstellen. De sfeer was sterk veranderd en later kwam het tot de echte vernietiging van wapens. 1989; Gorbie gaf aan dat de SU zich niet meer zou ingrijpen in de binnenlandse aangelegen-heden van de Oostbloklanden. dit was het sein voor de bevolking in de satellietstaten om in opstand te komen tegen hun regering en het communisme. - HG begon het Ijzeren Gordijn op te ruimen aan de Oostenrijkse grens - Steeds meer O-Du ers vluchtten via HG naar het westen. - De sfeer in de DDR werd onrustiger en grimmiger - DDR-leider Honecker trad af - Enkele weken na dit aftreden viel de muur; met kerst 1989 viel het laatste stukje 1989; Roemeense dictatuur van het echtpaar Ceausescu s.; *** bijna was het jaar 1989 het jaar van de fluwelen revolutie geworden maar het eindigde gewelddadig het HG volk kwam in opstand. De Ceausescu s trokken aan het kortste eind voor de tvcamera s werden ze berecht en ter dood gebracht. De SU viel uit elkaar; met dit uiteenvallen verdween ook de tegenstelling tussen supermachten en was de Koude oorlog afgelopen. De VS bleef als enige supermacht over. Pagina 6 van 6