POLL. Oud-staatssecretaris Tommel nieuwe voorzitter SEI. Oost-Europa groeimarkt voor windenergie. nieuws

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "POLL. Oud-staatssecretaris Tommel nieuwe voorzitter SEI. Oost-Europa groeimarkt voor windenergie. nieuws"

Transcriptie

1 Oud-staatssecretaris Tommel nieuwe voorzitter SEI Dick Tommel is per 1 januari 2013 benoemd tot voorzitter van de Stichting Erkenning Installatiebedrijven (sei). Met Tommel krijgt de stichting een voorzitter die kennis heeft van de installatiesector, duurzame energie en kwaliteitsprocessen. Behalve voorzitter van de Stichting Erkenning Installatiebedrijven is Tommel sinds 1 november 2012 ook voorzitter van Stichting kbi. Dit gecombineerde voorzitterschap draagt bij aan een nauwere samenwerking tussen beide organisaties. Tommel heeft behalve bij sei en kbi nog een aantal andere bestuursfuncties bij organisaties die gerelateerd zijn aan de woningmarkt en de thema s duurzaamheid/milieu. Van 1994 tot 1998 was Tommel Staatssecretaris van het ministerie van Vrom en in het bijzonder verantwoordelijk voor de volkshuisvesting. Van 1981 tot 1994 was hij namens D66 lid van de Tweede Kamer en trad hij op als woordvoerder voor onder meer economische zaken, milieu, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Hij was ook lid van de parlementaire enquêtecommissie bouwsubsidies. Oost-Europa groeimarkt voor windenergie Landen in Centraal- en Oost-Europa bouwen massaal windturbines. In 2020 is er genoeg capaciteit voor negen miljoen huishoudens. Dat blijkt uit een rapport van de European Wind Energy Association, dat 5 februari werd gepubliceerd. In twaalf van de nieuwste EU-lidstaten, plus Turkije en Oekraïne, wordt 16 GW aan capaciteit uit windenergie verwacht in Op dit moment is er 6,4 GW beschikbaar. Vooral Bulgarije, Hongarije, Polen, Roemenië en Turkije worden gezien als belangrijke groeimarkt voor windenergie in Europa. Polen groeit het hardst; het land verdubbelde vorig jaar zijn capaciteit. Inigo Sabater, directeur van de emea-regio (Europa, Midden- Oosten en Afrika) van de Deense windturbinefabrikant Vestas, zegt tegen de website Businessgreen dat hij Centraal- en Oost-Europa als een belangrijk gebied ziet. De traditionele windmarkten in Europa en de Verenigde Staten hebben het lastig. In Oost-Europa zijn alle goede plekken nog vrij. Rexel en EV-Box bieden concept voor elektrisch vervoer In februari hebben Rexel Nederland en ev-box, fabrikant van oplaadstations voor elektrische voertuigen, een contract getekend voor samenwerking op het gebied van elektrisch vervoer. ev- Box zorgt voor de oplaadstations, Rexel verzorgt de distributie en begeleidt de installateur bij de planning, het ontwerp en de installatie van de oplaadstations. Maurits van Brunschot, Algemeen Directeur Rexel: Met deze samenwerking bundelen we de krachten om de verwachte groei van de E-mobilitymarkt in de komende jaren ruimschoots aan te kunnen. Zo scheppen we business voor de installatiebranche en kunnen we onze klanten optimaal ondersteunen bij de benadering van dit opkomende marktsegment. ev-box is marktleider in Nederland op het gebied van laadstations en laadoplossingen. Huub Rothengatter, directeur en mede-eigenaar ev-box, ziet vele kansen voor dit partnership: Rexel heeft de juiste mensen, visie en strategie in huis om dé partij te zijn voor ev-box om mee samen te werken. De samenwerking werd bezegeld in aanwezigheid van de volledige commerciële staf van Rexel Nederland. POLL weet niet 16 % nee 17 % Brandstof besparen is mogelijk Op is maandelijks een poll te vinden waarop bezoekers hun mening kunnen geven over ontwikkelingen in de installatiewereld. Deze maand stond de stelling in het teken van de brandstofprijzen. ja 67 % Zonder brandstof geen vervoer, maar de hoge prijzen zijn een aanslag op de begroting. Kan er worden bespaard? Op de stelling Ik kan besparen op de brandstofkosten van mijn wagenpark antwoordde een meerderheid ja. Een kleine 67 procent denkt dat er iets te halen valt bij het brandstofverbruik. Een kleine 17 procent heeft het moede hoofd in de schoot gelegd en denkt niet dat meer aandacht iets verandert aan de zaak. Hetzelfde percentage gaf het antwoord weet niet. Inmiddels is de nieuwe stelling online: De gemiddelde consument heeft geen idee wat domotica is. Wilt u ook reageren of heeft u zelf een stelling? Ga naar of stuur een naar info@installmedia.nl. 45

2 PMT verlaagt pensioenen per 1 april met 6,3 procent De pensioenen en pensioenaanspraken in de Metaal en Techniek zullen per 1 april omlaag gaan met 6,3 procent. De maatregelen zijn nodig om het fonds financieel weer gezond te krijgen. Om verlaging te kunnen vermijden, had de dekkingsgraad dicht bij de 100 procent moeten staan. De dekkingsgraad eind 2012 was 92,4 procent. Op basis van de dekkingsgraad per eind 2012 lijkt in 2014 voorlopig geen aanvullende verlaging nodig. De cijfers eind 2013 zijn daarvoor echter bepalend. Guus Wouters, directeur pmt noemt het een uiterst pijnlijke maatregel waartoe het fonds heeft moeten besluiten. Het verlagen van de pensioenen is het laatste middel dat een pensioenfonds wil inzetten. Gepensioneerden voelen dit immers direct in hun portemonnee, werknemers bouwen op langere termijn minder pensioen op en werkgevers gaan een hogere bijdrage betalen. We hebben de pijn echter zo eerlijk mogelijk proberen te verdelen: iedereen draagt samen op een evenwichtige manier bij aan het herstel van het pensioenfonds. In Nederland worden we gemiddeld steeds ouder. pmt heeft daar rekening mee gehouden, maar de laatste jaren is de levensverwachting nog sneller gestegen dan was voorzien. Gepensioneerden krijgen daardoor een veel langere tijd pensioen dan waarvoor in het verleden is betaald. De langere levensverwachting heeft bij pmt geleid tot een afname van circa 13 procent van de dekkingsgraad. pmt heeft de afgelopen jaren goede rendementen gemaakt op de beleggingen. Daardoor is er in de sector nu meer geld voor pensioen opzij gezet dan ooit tevoren. Maar door de financiële crisis is het toch nog niet genoeg. Door de lage rente die het gevolg is van de crisis, is pmt gedwongen om extra veel geld te reserveren voor de pensioenen van nu en straks. Dat extra geld is er op dit moment niet. Om weer financieel gezond te worden, neemt pmt verschillende maatregelen. De maatregelen worden zo eerlijk mogelijk verdeeld tussen werkgevers, werknemers en gepensioneerden. Vanaf 2009 is de pensioenpremie jaarlijks verhoogd, vanaf 2009 zijn de opgebouwde pensioenen van werknemers en de uitkeringen van gepensioneerden niet meer verhoogd en vanaf 1 april 2013 dragen werkgevers 0,57 procent van de loonsom extra bij aan de kosten voor de pensioenregeling. Daardoor wordt de eigen bijdrage van werknemers lager, wat een positief effect heeft op het netto salaris van de deelnemers. Samenwerking Itsme Industrial Automation en Kenteq Itsme Industrial Automation en Kenteq gaan samenwerken om bedrijven te helpen aan goed technisch opgeleid personeel. Beide partijen verwachten met een gebundelde aanpak hun kennis van technisch vakmanschap te kunnen verspreiden en verankeren binnen de Nederlandse industriële sector. Nieuwe directeur Wolter & Dros Wolter & Dros heeft vanaf februari een nieuwe directeur: Joseph Kuling. Hij en directievoorzitter Roger Knubben vormen samen de statutaire directie van Wolter & Dros en hebben te kennen gegeven te zullen opereren vanuit een collegiaal bestuur. Kuling was hiervoor werkzaam als statutair directeur van tbibedrijf hvl en is als zodanig goed bekend met tbi en Wolter & Dros. Dell speelbal in overnamestrijd Oprichter en naamgever Michael Dell wil computerbedrijf Dell overnemen, maar het bod op het bedrijf is met teleurstelling ontvangen door andere aandeelhouders. Het bod wordt niet gesteund en zonder steun van een meerderheid van de aandeelhouders gaat de overname niet door. Verwacht wordt dat de strijd zich verhardt en lange tijd in beslag kan nemen. Beëindiging activiteiten Uneto-VNI Cursusloket nieuws Uneto-vni Cursusloket heeft zich de afgelopen jaren bezig gehouden met het adviseren en organiseren van cursussen. De markt van cursussen en trainingen is inmiddels sterk veranderd, waardoor de toegankelijkheid en vindbaarheid van cursussen is toegenomen. Het is gebleken dat de belangstelling van leden voor de dienstverlening van Cursusloket niet zodanig groot is dat inkomsten en uitgaven met elkaar in evenwicht zijn te brengen. Het Algemeen bestuur van Unetovni heeft daarom besloten de activiteiten van Cursusloket per 1 april 2013 te beëindigen. Het stopzetten van de activiteiten van Uneto-vni Cursus-loket betekent uiteraard niet dat Uneto-vni geen rol meer vervult op het gebied kennisoverdracht voor ondernemers en haar personeel. Dit zal echter op andere wijzen geschieden. Uneto-vni zal haar activiteiten rond kennisoverdracht intensiveren op gebieden die in het verlengde liggen van strategische brancheactiviteiten. Denk hierbij aan werkgevers- en ondernemersonderwerpen, zoals cao, juridische aspecten en specifieke vaktechnieken. Veel van dit soort bijeenkomsten worden nu al georganiseerd vanuit beleidsontwikkeling, vaken groottegroepen. Eventuele lopende afspraken komt Cursusloket uiteraard nog na. Op reeds geplande cursussen die vóór 1 april plaatsvinden kan nog gewoon worden ingeschreven. 46

3 opinie Techniekopleidingen mbo voorlopig gered De kogel is door de kerk De bekostiging van het middelbaar beroepsonderwijs mag het streven naar meer technisch opgeleiden op de arbeidsmarkt niet tegenwerken. Dat heeft minister Bussemaker van het ministerie van Onderwijs gezegd tijdens een Kamerdebat in februari over dit onderwerp. Uneto-vni is blij met deze duidelijkheid. De techniekopleidingen binnen het mbo lijken voorlopig gered. Uneto-vnivoorzitter Titia Siertsema ziet in de uitspraken van minister Bussemaker een positief signaal voor de toekomst. Wij hebben steeds gepleit voor het behouden van een hogere bekostigingsvergoeding voor duurdere techniekopleidingen. De minister laat nu weten onze zorgen over de bekostiging van het techniekonderwijs te delen en komt hopelijk binnenkort met maatregelen. In eerste instantie was in het wetsvoorstel Wijziging wet educatie en beroepsonderwijs een gelijke bekostiging van alle mbo-opleidingen opgenomen. Daardoor zouden de duurdere techniekopleidingen voor Roc s minder aantrekkelijk worden. De vrees bestond dat op Rocdirecties druk zou ontstaan om alleen de meest goedkope opleidingen te gaan verzorgen. Sierstsema vindt dat het bedrijfsleven nog nauwer moet gaan samenwerken met het onderwijs en wil dat opleidingen het geld krijgen om aan te sluiten bij de praktijk van de arbeidsmarkt. Daarbij past een hogere bekostigingsvergoeding voor dure techniekopleidingen. De voorzitter van de installateursvereniging prijst het besluit van de minister om bbl-opleidingen niet vier maar zes jaar te bekostigen en stapelen weer toe te staan. Siertsema: Zonder die maatregelen was het werkend leren voor de installatiebranche van groot belang verloren gegaan. Vierhonderdste deelnemer LightRec Stichting LightRec heeft een nieuwe mijlpaal bereikt: de vierhonderdste deelnemer meldde zich in januari van 2013 aan bij het collectieve inzamelsysteem voor energiezuinige verlichting. Maar liefst 48 producenten en importeurs van lampen zijn in 2012 lid geworden van de stichting, een stijging van ruim 13 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Thuiswerkdivisie Cisco overgenomen Belkin heeft de thuisnetwerkdivisie van Cisco overgenomen. De overname omvat naast de beproefde producten en techniek ook het merk Linksys en de medewerkers. Het hoofdkantoor van het wereldwijd opererende Linksys is gevestigd in Irvine, Californië. Belkin wil de merknaam Linksys behouden en zal als onderdeel van deze transactie ondersteuning bieden voor Linksys-producten. Financiële details van de transactie zijn niet bekendgemaakt. Begin januari werd bekendgemaakt dat het PMT aan het eind van het jaar door de lage dekkingsgraad verplicht is om per 1 april een korting op alle pensioenen toe te passen. De korting die moet worden toegepast bedraagt 6,3 procent van het bruto uit te keren bedrag. Werknemers die nog niet met pensioen zijn zien hun pensioenaanspraak in de toekomst ook gekort met 6,3 procent. Dus iedereen wordt er slechter van. De ene merkt het meteen aan zijn of haar uitkering over de maand april en de ander merkt het pas als hij of zij met pensioen gaat. Wat eens een zeer solide aanspraak leek en wat stond als een huis blijkt toch op een soort moeras te staan. Dat merkten we al een beetje omdat de laatste jaren geen indexatie op de pensioenen plaatsvond. Dan wordt het bedrag niet lager, maar door de inflatie neemt wel de koopkracht af. Ligt het aan slecht beleid of aan andere omstandigheden? Of zijn de bestuurders domme zakkenvullers? De bestuurders krijgen een vaste vergoeding voor hun toenemende werkzaamheden en bestaan uit vertegenwoordigers van de bedrijfstak, dus dat zakkenvullen is niet aan de orde. Dom zijn ze ook niet en de eisen die tegenwoordig gesteld worden aan bestuurders van pensioenfondsen zijn hoog. Slecht beleid of andere omstandigheden dan? Wellicht is in het verleden te weinig gelet op de leeftijdsontwikkeling. Dat we steeds langer leven heeft in het verleden wellicht te weinig aandacht gekregen, waardoor beperkte reservevorming heeft plaatsgevonden. Vroeger werd die gemakkelijk gedekt uit de overwinst van het fonds. Nu is dit moeilijker en moeten toekomstige pensioenverplichtingen worden berekend op basis van een door de wetgever uiterst laag vast gesteld rendement. Wellicht leidt dit op den duur weer tot overreserves, waar ook in de jaren negentig sprake van was, en waarbij de regering voorstelde om een heffing op die hoge reserves te leggen. Tja, de reactie was dus: zorg voor niet te hoge reserves. En nu hebben we dus tekorten. Blijft staan dat het natuurlijk voor bijna niet mogelijk werd gehouden dat het beste pensioensysteem van de wereld in deze situatie terecht zou komen. Voor de mensen die nu met pensioen zijn is het een wrange situatie; zij zien hun inkomen dalen en werkgevers worden geconfronteerd met een lastenstijging door een verschuiving in de premie-inhouding. Daarnaast worden de overgangsregelingen nog onverminderd toegepast, waardoor gelden van het pensioenfonds worden gebruikt om werknemers eerder dan de reglementaire leeftijd te kunnen laten stoppen met werken. Dat is wel weer gunstig voor de jonge werkloze. Het blijft een onderwerp met vele dilemma s. ROB BERNSEN, HOOFD AFDELING BELEIDSONTWIKKELING WERKGEVERS- ZAKEN, R.BERNSEN@UNETO-VNI.NL 47

4 Nieuwe installatievakbeurs zonne-energie nieuws Foto: Industrie Op 17 en 18 april vindt de nieuwe uitsluitend op zonne-energie gerichte vakbeurs Solar Solutions plaats. Solar Solutions wordt speciaal georganiseerd voor W- en E-installateurs, dakspecialisten en bouwbedrijven. Kortom voor alle professionals die met solar te maken hebben (zonne-stroom en zonthermisch) of zich daarover willen laten informeren. Door de sterke prijsdalingen van zonnepanelen is zonnestroom binnen het bereik van grote groepen consumenten en bedrijven gekomen. Aantal zonnepanelen stijgt explosief Nederland loopt op dit moment flink achter op Duitsland en België en de verwachting is dat er de komende jaren een enorme inhaalslag zal plaatsvinden. Op Solar Solutions vindt u een zeer uitgebreid overzicht van leveranciers, importeurs en fabrikanten van zonnestroompanelen, omvormers, bekabeling, zonnecollectoren, zonneboilers, monitorsystemen, montagesystemen, gereedschappen en alle andere aan zonneenergie gerelateerde producten. Tijdens de beurs kunt u gratis technische Het heeft een paar jaar geduurd, maar de consument ontdekt het zonnepaneel nu als goedkoop en duurzaam alternatief. Het aantal Nederlanders met zonnepanelen op het dak groeit explosief. Bijna honderdduizend daken zijn nu voorzien van zonnepanelen, blijkt uit berekeningen van Natuur & Milieu. Het aantal panelen is in 2012 verdubbeld en binnen twee jaar verdrievoudigd. De verwachting is dat het aantal daken met zonnepanelen in 2013 nog verder stijgt tot honderddertigduizend. Nederlanders kiezen voor zonnepanelen omdat het goed voor het milieu en de portemonnee is, aldus Olof van der Gaag van Natuur & Milieu. Uit recent onderzoek van Natuur & Milieu blijkt dat stroom uit zonnepanelen van Zon Zoekt Dak minstens 17 procent goedkoper is dan stroom van de energieleverancier. Mogelijk speelt de crisis een rol in de run op zonnepanelen. Nederlanders zoeken op creatieve wijze naar oplossingen om geld te besparen. Veel mensen vinden het daarnaast leuk om zelf energie op te wekken. Ze zijn trots als hun energiegebruik naar beneden gaat dankzij hun zelfopgewekte energie, aldus Van der Gaag. De ambitie van Natuur & Milieu is dat in 2020 een miljoen daken zijn voorzien van zonnepanelen. Dit betekent dat er jaarlijks meer dan honderdduizend zonnepanelen bij moeten komen. workshops volgen waarin dieper wordt ingegaan op de praktijk van installatie en montage, op de selectie van kwaliteit, op innovatieve ontwikkelingen en op marktontwikkelingen. Solar Solutions wordt gehouden in Expo Haarlemmermeer, een gemakkelijk bereikbare en autovriendelijke locatie aan de N205 op een steenworp afstand van Schiphol. De beurs is geopend van tot uur en uitsluitend toegankelijk voor vakbezoekers. Op uitnodiging van Uneto-VNI kunt u de beurs gratis bezoeken als u zich registreert op de website met de kortingscode unetovni2013. Aandeel Imtech in duikvlucht na wanorde bij Poolse opdracht Het aandeel Imtech is begin februari een dikke 40 procent gekelderd op de Amsterdamse Midkap, na de bekendmaking van grote problemen bij een opdracht in Polen. Imtech is in de problemen geraakt door achterblijvende financiering en mogelijke onregelmatigheden bij een project voor een Pools pretpark. Het bedrijf heeft daardoor 100 miljoen euro moeten afschrijven op het project. Na de bekendmaking van het nieuws stortte het aandeel Imtech in. Banken reageerden direct door dekoersdoelen te verlagen. Inmiddels is de koers weer enigszins opgekrabbeld, maar twijfel blijft over het financiële beleid van de technisch dienstverlener. Imtech heeft zijn algemene aandeelhoudersvergadering, die op 3 april zou worden gehouden, tot nader order uitgesteld. Een tiental midden- en kleinbedrijven in Nederland zijn betrokken bij de totstandkoming van het pretpark. Financieel directeur Gerner van Imtech is naar aanleiding van de proble men opgestapt. 48

5 agenda april Energie & Besparing Venray Evenementenhal, Venray mei Econergie Europoint Hoevelaken, Nederland mei Zonne-energie conferentie Van der Valk, Breukelen 6 juni Het Nationale Kabels en Leidingen Congres Orpheus, Apeldoorn september Solar Event Brabanthallen, Den Bosch Uneto-VNI werkt mee aan Nationaal energieakkoord Onlangs zijn binnen de Sociaal-Economische Raad (ser) besprekingen van start gegaan over een Nationaal Energieakkoord gericht op duurzame groei. Brancheorganisatie Uneto-vni is groot voorstander van een langjarig energieakkoord en neemt deel aan het ser-overleg, naast onder andere de energiesector, milieuorganisaties en de politiek. De brancheorganisatie zet daarbij in op beleid dat de toepassing van duurzame energie stimuleert en gericht is op een toekomst met intelligente energienetwerken, de zogeheten smart grids. Volgens voorzitter Titia Siertsema moet ons land het de komende jaren hebben van groene groei. Een omslag naar een duurzame energievoorziening helpt niet alleen om de CO 2 -uitstoot drastisch omlaag te brengen, het levert ook tienduizenden banen op in de bouw- en installatiesector. Daarnaast helpt de energietransitie ook de Nederlandse industrie om een leidende rol te gaan spelen in dé groeimarkt voor de komende decennia. De installatiesector is volgens Siertsema klaar om de noodzakelijke vergroening van de gebouwde omgeving aan te pakken. Steeds meer installateurs hebben kennis van energiebesparing en duurzame energie. Bedrijven leveren duurzame energiesystemen aan particulieren, bedrijven en de industrie. Nu is het tijd om te gaan versnellen. De technieken zijn beschikbaar, nu moeten we gewoon aan de slag. column Duurzame energie De Mistral loeit rondom mijn Franse onderkomen. Voor morgen zijn er in het Rhônedal windsnelheden tot 120 km/h voorspeld. Wat een gigantische bulk energie gaat er richting Middellandse Zee! Toch zie je hier nauwelijks windturbines. Zo n Mistral duurt meestal een paar dagen; niet lang genoeg om rendabele elektriciteitsopwekking mogelijk te maken. Ondanks het feit dat de Provence rijkelijk zonovergoten is, zie je nauwelijks pv-panelen. Toch zijn de kwh s van de kwistig rondgestrooide kerncentrales niet zo goedkoop dat een redelijke terugverdientijd niet bereikbaar zou zijn. Het lijkt er niet op dat Frankrijk hoge ogen gooit op het vlak van duurzame elektriciteitsopwekking. Ook Nederland scoort ondanks de windturbineparken slecht bij duurzaamheid. Onze meest windrijke provincie, Noord-Holland, verbetert de situatie niet met het onlangs afgekondigde verbod op de aanleg van nieuwe windmolenparken. We zijn in Nederland nog niet op de helft van de doelstelling om in procent van onze energie duurzaam op te wekken. We steken erg mager af bij de Denen die in 2020 op 35 procent willen zitten. In vakblad VV+ stond eind vorig jaar een interessant artikel over het Deense energiebeleid. De Deense overheid dwong de industrie sterk te innoveren. Zo kwam er het strikt gehandhaafde verbod afvalwarmte te lozen. Een elektriciteitscentrale mag pas worden gebouwd als een nuttige bestemming voor de afvalwarmte is gegarandeerd. Het heeft tot ontwikkeling van afvalwarmtenetten geleid, waarop ook alle afvalverbranders hun warmte lozen. In Nederland is de wetgeving inmiddels voorbereid om ook hier de afvalwarmte te reguleren. De zware industrielobby blokkeert hier, uit angst voor hogere energiekosten, vernieuwing. In Denemarken heeft wetgeving ertoe geleid dat veel warmte vanuit de industrie naar het warmtenet wordt afgeleid. De warmtenetten verzorgen inmiddels meer dan 50 procent van de Deense warmtebehoefte. In Nederland is dat niet meer dan 4 procent. Nederland zit in Europa in de achterhoede wat betreft duurzaamheid. Het aandeel warmte in de energiebehoefte is aanzienlijk groter dan de het deel elektriciteit. Met alleen duurzame elektriciteit is een echt duurzame samenleving niet mogelijk. De Denen zijn door alle maatregelen specialist in windenergie geworden. Aan het eind van dit decennium moet het aandeel windenergie tot 50 procent zijn gestegen, een opgave voor de netbeheerders die met de onberekenbaarheid van de wind moeten leren omgaan. Nu al zijn er elektriciteitsoverschotten bij harde wind. Via elektrische elementen zal het energie-overschot naar de warmtenetten worden afgevoerd. Met een paar graden temperatuurverhoging wordt veel energie gebufferd. Ook voor Nederland levert dit heel bruikbare ideeën. BOB VERHEUL, R.J.VERHEUL@LIVE.NL 49

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? 1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste oorzaken: 1. Nederlanders worden steeds ouder. Met name de laatste

Nadere informatie

Verkort Jaarverslag 2013

Verkort Jaarverslag 2013 Verkort Jaarverslag Han Thoman: Ons bestuur is zich echt goed bewust van de risico s die het pensioenfonds loopt. Voorzitter Han Thoman Onze financiële positie is redelijk maar moet nog beter Een jaar

Nadere informatie

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Visie op Windenergie en solar Update 2014 Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren

Nadere informatie

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden

Nadere informatie

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand

Nadere informatie

Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh

Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden Ferry Pereboom Angelique Kansouh Februari 2012 De AC Rijksvakbonden zijn een initiatief van NCF, Juvox, VPW en VCPS Inhoudsopgave 0. Voorwoord......... 3 1. Lage dekkingsgraad

Nadere informatie

15 vragen en antwoorden over de veranderingen in de pensioenregeling

15 vragen en antwoorden over de veranderingen in de pensioenregeling Er verandert wat aan je pensioen 15 vragen en antwoorden over de veranderingen in de pensioenregeling Over de pensioenleeftijd en de AOW 1. Moet ik nu blijven werken tot 67 jaar? Het pensioen dat je vanaf

Nadere informatie

De dekkingsgraad van het Pensioenfonds is bijna elke maand anders. Dat komt vooral door de rentestand en onze beleggingsopbrengsten.

De dekkingsgraad van het Pensioenfonds is bijna elke maand anders. Dat komt vooral door de rentestand en onze beleggingsopbrengsten. Nieuwsbrief Ballast Nedam Pensioenfonds September 2013 Tijd voor een nieuwsbrief van uw Pensioenfonds. Er gebeurt veel in de Nederlandse pensioenwereld; dat kan u bijna niet zijn ontgaan. In onze vorige

Nadere informatie

7. Bouw ik nu meer/minder op? Bij Coop Pensioenfonds bouwt u 1,64% op (2016). Bij BPFL gaat u 1,875% opbouwen (2016).*

7. Bouw ik nu meer/minder op? Bij Coop Pensioenfonds bouwt u 1,64% op (2016). Bij BPFL gaat u 1,875% opbouwen (2016).* Beste lezer, Dit overzicht met veelgestelde vragen hebben wij opgesteld naar aanleiding van de brief d.d. 10 november 2016 over de liquidatie van Coop Pensioenfonds. Heeft u een vraag die hier niet tussenstaat

Nadere informatie

Uw pensioen in onzekere tijden

Uw pensioen in onzekere tijden Uw pensioen in onzekere tijden Stichting Pensioenfonds 1 Inleiding Dekkingsgraad per 31 december 2011 is 83,7%. Het pensioenfonds loopt (ver) achter op herstelplan. Voorlopig kortingsbesluit is noodzakelijk.

Nadere informatie

Extra informatie pensioenverlaging

Extra informatie pensioenverlaging Extra informatie pensioenverlaging Wat is de invloed van de verlaging op mijn netto pensioen? Als u nog niet met pensioen bent, kunnen we u nu niet zeggen hoe uw netto pensioen

Nadere informatie

Vraag-antwoord voor Pensioenfonds ANWB

Vraag-antwoord voor Pensioenfonds ANWB Vraag-antwoord voor Pensioenfonds ANWB vanwege verlagen pensioenen, april 2013 1. Waarom moet Pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste

Nadere informatie

Via deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent.

Via deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent. Naam Adres Postcode + woonplaats Land ONDERWERP: SITUATIE PENSIOENFONDS ROCKWOOL EN MOGELIJKE VERLAGING VAN UW PENSIOEN BIJLAGEN: EVALUATIEMOMENTEN IN HERSTELPLAN, ONTWIKKELING DEKKINGSGRAAD, DEKKINGSGRAAD

Nadere informatie

RBS pensioen update. Van premie tot pensioen

RBS pensioen update. Van premie tot pensioen RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen

Nadere informatie

VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT

VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT De overheid wil duurzame energie stimu leren en innovatie van duurzame energietechnieken bevor deren: meer duurzame energie in de toekomst. Doel is 16% duur

Nadere informatie

Pensioen Nieuws. Wat komt er op ons af? #10 januari 14. Pensioenfonds

Pensioen Nieuws. Wat komt er op ons af? #10 januari 14. Pensioenfonds Pensioen Nieuws Een uitgave van Stichting Pensioenfonds AVEBE #10 januari 14 1 Wat komt er op ons af? Dekkingsgraad stabiel Alle pensioenen omhoog 2 Tijdelijke pensioenregeling 1 jaar verlengd 3 Anw-hiaatpensioenregeling

Nadere informatie

Wat is nu precies de rol van de werkgever, de vakbonden en het bestuur van het pensioenfonds?

Wat is nu precies de rol van de werkgever, de vakbonden en het bestuur van het pensioenfonds? Veelgestelde vragen en antwoorden Ontbinding Stichting Pensioenfonds Bavaria (in liquidatie) Wat gaat er op 1 april 2017 gebeuren? Dan gaan de opgebouwde pensioenaanspraken van de actieve en gewezen deelnemers

Nadere informatie

Zaken die niet meer zo zeker zijn

Zaken die niet meer zo zeker zijn Een goed gesprek over Zaken die niet meer zo zeker zijn Met u praten wij vaak over zekerheid. Dat is namelijk ons vak: het organiseren van uw zekerheid. Dat kan op vele manieren. Bijvoorbeeld door verstandig

Nadere informatie

Principeakkoord cao-pensioenregeling Q&A Intern

Principeakkoord cao-pensioenregeling Q&A Intern Voor publicatie op de websites van de vakorganisaties en Mijn PostNL Algemeen Is het echt nodig om de pensioenregeling aan te passen? Ja. De fiscale wetgeving voor pensioen wijzigt. Dit betreft met name

Nadere informatie

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting

Nadere informatie

Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana

Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Extra uitleg en Q&A Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Wat is pensioen? Tekst uit het filmpje Wist je dat je nu waarschijnlijk al pensioen opbouwt? Een klein

Nadere informatie

Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom

Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4

Nadere informatie

De panelen: De panelen zijn van het merk Solar Frontier.

De panelen: De panelen zijn van het merk Solar Frontier. De panelen: De panelen zijn van het merk Solar Frontier. Solar Frontier was jarenlang een dochteronderneming van Shell, deze fabrikant bestaat sinds 30 jaren. Solar Frontier groeit met rassen schreden,

Nadere informatie

Het PWRI is er voor ons

Het PWRI is er voor ons Het PWRI is er voor ons Populair jaarverslag 2013 106 102 1.104 2.707 40.937 39.915 Gepensioneerden Werkgevers Voormalige deelnemers Actieve deelnemers WIW SW 98.364 33.926 Onderweg zijn Het PWRI is op

Nadere informatie

PV systemen. PV systemen. Oskomera Solar Power Solutions (OSPS) Wegens de toenemende vraag naar groene energie en CO 2 besparende

PV systemen. PV systemen. Oskomera Solar Power Solutions (OSPS) Wegens de toenemende vraag naar groene energie en CO 2 besparende 2014 Complete maatwerkpakketten Specifiek voor woningbouw Voor alle configuraties Standaard op voorraad Direct geleverd Uitgebreide kennis aanwezig Training mogelijk PV systemen Foto: residentiële systemen

Nadere informatie

Brief S.P.O.A. januari 2012 korting per 1 april 2012

Brief S.P.O.A. januari 2012 korting per 1 april 2012 Brief S.P.O.A. januari 2012 korting per 1 april 2012 Geachte heer, mevrouw, Via deze brief informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de financiële positie van het pensioenfonds en de

Nadere informatie

Ons kenmerk Bijlage(n) Telefoon 1 (050)

Ons kenmerk Bijlage(n) Telefoon 1 (050) Europaweg 27 9723 AS Groningen Postbus 11158 9700 CJ Groningen www.bakkerspensioen.nl Datum 20 februari 2013 Contactpersoon Werkgeversdesk Ons kenmerk Bijlage(n) Telefoon 1 (050) 522 50 10 Onderwerp Pensioen

Nadere informatie

Zonne-energie in 6 stappen

Zonne-energie in 6 stappen Zonne-energie in 6 stappen Bart van den Bosch 10 / 9 / 2014 U bent enthousiast over het idee om zelf zonneenergie op te wekken. En u overweegt om zonnepanelen aan te schaffen voor uw woning. Zeer waarschijnlijk

Nadere informatie

Vragen en antwoorden pensioenakkoord

Vragen en antwoorden pensioenakkoord Vragen en antwoorden pensioenakkoord 1. Waarover gaat dit pensioenakkoord? Het pensioenakkoord gaat over drie onderwerpen: de AOW, de aanvullende pensioenen, en de kansen van ouderen op de arbeidsmarkt.

Nadere informatie

ECO Oostermoer in oprichting

ECO Oostermoer in oprichting Samen sterk voor een leefbaar en duurzaam platteland ECO Oostermoer in oprichting Nieuwsbrief 18 juni 2012 Voor u ligt de eerste nieuwsbrief van ECO Oostermoer, waarin wij u nader informeren over de stand

Nadere informatie

Spreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013

Spreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013 Spreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013 Welkom allemaal! Om te beginnen fantastisch dat we met zo n grote groep en uit diverse geledingen hier bij elkaar zijn

Nadere informatie

ZUINIGE ENERGIE EN KPN

ZUINIGE ENERGIE EN KPN ZUINIGE ENERGIE EN KPN KPN start op 30 oktober 2012 met nieuwe corporate campagne Het netwerk dat geeft om Nederland. Hierbij worden relevante maatschappelijke thema s belicht. In de eerste uiting, We

Nadere informatie

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,

Nadere informatie

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs 28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

ONDERZOEK THUIS ACCU. 29 oktober 2015. Is Nederland klaar voor de thuis accu?! Auteur Y. Lievens. Panelleden ISO 26362 gecertificeerd

ONDERZOEK THUIS ACCU. 29 oktober 2015. Is Nederland klaar voor de thuis accu?! Auteur Y. Lievens. Panelleden ISO 26362 gecertificeerd ONDERZOEK THUIS ACCU Is Nederland klaar voor de thuis accu?! 29 oktober 2015 Panelleden ISO 26362 gecertificeerd Auteur Y. Lievens Onderzoek thuis accu De techniek gaat steeds meer vooruit en er blijven

Nadere informatie

Pensioen Nieuws. Uw pensioenregeling verandert opnieuw. #12 februari 15 P4 P6. Pensioenfonds

Pensioen Nieuws. Uw pensioenregeling verandert opnieuw. #12 februari 15 P4 P6. Pensioenfonds Pensioen Nieuws Een uitgave van Stichting Pensioenfonds AVEBE www.pensioenfondsavebe.nl #12 februari 15 1 Uw pensioenregeling verandert opnieuw 3 Interview met Manager Martien Smid 4 Onze dekkingsgraad

Nadere informatie

HALLO ALLEMAAL LIKE BPF SCHILDERS OP FACEBOOK WAT DE DEKKINGSGRAAD ONS VERTELT 2. WAT IS ER VERANDERD IN 2016? Wijzigingen pensioenregeling 4

HALLO ALLEMAAL LIKE BPF SCHILDERS OP FACEBOOK WAT DE DEKKINGSGRAAD ONS VERTELT 2. WAT IS ER VERANDERD IN 2016? Wijzigingen pensioenregeling 4 Pensioen voor pensioengerechtigdenblad maart 2016 WAT DE DEKKINGSGRAAD ONS VERTELT 2 Online klantenpanel GEZOCHT: MENSEN MET EEN MENING! 3 WAT IS ER VERANDERD IN 2016? Wijzigingen pensioenregeling 4 BELEGGEN

Nadere informatie

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Persbericht ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Hoofdpunten: Verlaging pensioen met 0,5% per 1 april 2013 definitief Mogelijk aanvullende

Nadere informatie

OWASE Pensioenforum 26 juni 2013. 3 juli 2013 OWASE. Welkom. bij

OWASE Pensioenforum 26 juni 2013. 3 juli 2013 OWASE. Welkom. bij Welkom OWASE Pensioenforum 26 juni 2013 OWASE 3 juli 2013 bij Pensioenfonds en solidariteit: één voor allen, allen voor één! www.owase.nl PFO20130626/20130703 2 Programma Pensioenforum De bedoeling van

Nadere informatie

Kennis over kosten en opbrengsten van het pensioensysteem

Kennis over kosten en opbrengsten van het pensioensysteem Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Pensioenvertrouwen ad hoc september 2009/ 19-10-2009 / P.1 / 19-10-2009 / P.1 Kennis over kosten en opbrengsten van het pensioensysteem

Nadere informatie

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting

Nadere informatie

Nieuws over uw pensioen

Nieuws over uw pensioen BpfTEX Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Groothandel in Textielgoederen en Aanverwante Artikelen Nieuws over uw pensioen Juni 2010 Bas de Lege, secretaris BPF Tex en Jan Edu Kelder, voorzitter

Nadere informatie

WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING

WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING WAT U ALS WERKNEMER WILT WETEN OVER DE ABP-PENSIOENREGELING 1- Waarom heeft het ABP een herstelplan opgesteld? ABP is, evenals vele andere pensioenfondsen, zwaar geraakt door de crisis op de financiële

Nadere informatie

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro PERSBERICHT Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro Op 19 oktober 2008 is bekend gemaakt dat ING haar kapitaal verder heeft versterkt met behulp van de Nederlandse overheid. De solvabiliteit,

Nadere informatie

Toeslagverlening. Versie

Toeslagverlening. Versie Toeslagverlening Versie 23-02-2017 Versie 23-02-2017 Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie

Nadere informatie

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli De weg naar het nieuwe pensioencontract Stichting Pensioenfonds OWASE Martijn Leppink Versie 2. 10 september 2013 Inhoud Samenvatting Conclusies Aanbevelingen

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers. April 2012

Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers. April 2012 Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers April 2012 Agenda Kenmerken SPNG Aanleiding Uitgangspunten en ondernomen stappen Wijzigingen in de regeling en premie Intermezzo: de pensioendriehoek Stappen

Nadere informatie

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013 Lijst Lammers Papendrecht 21 januari 2013 Aan de voorzitter van de gemeenteraad van de gemeente Papendrecht, de heer C.J.M. de Bruin Markt 22 3351 PB Papendrecht Betreft: gemeente Papendrecht aansluiten

Nadere informatie

Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195

Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Mogelijkheden voor energie coöperaties Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Inhoud Samen sterker Belang van gezamenlijke projecten Variant 1: alles achter de meter Variant 2: korting

Nadere informatie

Direct Ingaand Pensioen

Direct Ingaand Pensioen Direct Ingaand Pensioen Ruime keuzemogelijkheden voor een pensioenuitkering die bij u past Gaat u binnenkort met pensioen? En hebt u pensioen opgebouwd via uw werkgever, waarbij op uw pensioendatum een

Nadere informatie

De financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 augustus 2014

De financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 augustus 2014 De financiële situatie van Pensioenfonds UWV vanaf 31 ustus 2014 Op 31 ustus 2014 liep het kortetermijnherstelplan van Pensioenfonds UWV af. Tegen de verwachting in heeft het pensioenfonds de pensioenen

Nadere informatie

Lijst Lammers. KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013. Persbericht. Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas?

Lijst Lammers. KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013. Persbericht. Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas? Lijst Lammers KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013 Persbericht Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas? Fractie Lijst Lammers pleit voor de Zonatlas in Papendrecht en vraagt

Nadere informatie

Voorbeeldcasussen workshop DELFI-tool t.b.v. de LWEO Conferentie 2016. Auteurs: Íde Kearney en Robert Vermeulen

Voorbeeldcasussen workshop DELFI-tool t.b.v. de LWEO Conferentie 2016. Auteurs: Íde Kearney en Robert Vermeulen Voorbeeldcasussen workshop DELFI-tool t.b.v. de LWEO Conferentie 2016. Auteurs: Íde Kearney en Robert Vermeulen De voorbeelden in de casussen zijn verzonnen door de auteurs en komen niet noodzakelijkerwijs

Nadere informatie

Pensioencommunicatie start bij de werkgever

Pensioencommunicatie start bij de werkgever Pensioencommunicatie start bij de werkgever Artikel Senior adviseur collectieve pensioenen J. Arts (Pon) Pensioencommunicatie start bij de werkgever Welke maatregelen kan de werkgever nemen om het pensioenbewustzijn

Nadere informatie

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor

Nadere informatie

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan

Nadere informatie

3 Hoe pensioenbewust zijn we?

3 Hoe pensioenbewust zijn we? 3 Hoe pensioenbewust zijn we? Door verschillende instanties en bedrijven wordt onderzoek gedaan naar het pensioenbewustzijn van burgers, hun houding tegenover pensioen en de kennis die zij hebben van (hun)

Nadere informatie

ENERGIE ENQUÊTE VOORJAAR 2012

ENERGIE ENQUÊTE VOORJAAR 2012 ENERGIE ENQUÊTE VOORJAAR 2012 2 INHOUD Management samenvatting... 3 Respondenten... 3 Conclusies... 4 1. Inleiding... 6 2. Uitkomsten per vraag... 6 2.1 Energie en energiebesparing binnen de organisatie...

Nadere informatie

Duurzame systemen. Comfortabel genieten, maximale energiebesparing. Het goede gevoel, het juiste te doen. 01-10 - 2015

Duurzame systemen. Comfortabel genieten, maximale energiebesparing. Het goede gevoel, het juiste te doen. 01-10 - 2015 Duurzame systemen Comfortabel genieten, maximale energiebesparing 01-10 - 2015 Het goede gevoel, het juiste te doen. Onbezorgde luxe, duurzaam leven! Energiezuinig dankzij bodem-, lucht- en zonnewarmte

Nadere informatie

Uw koopkracht in de toekomst

Uw koopkracht in de toekomst Een goed gesprek over Uw koopkracht in de toekomst Nadenken over de toekomst. Dat is wat ons kantoor dagelijks doet. De toekomst van u, en die van de andere relaties van ons kantoor. De ene keer gaat het

Nadere informatie

Toeslagverlening. Versie

Toeslagverlening. Versie Toeslagverlening Versie 25-02-2016 Versie 25-02-2016 Toeslagverlening (indexatie) Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook

Nadere informatie

ZONNE-ENERGIE IS DE ENERGIE VAN NU ÉN VAN ONZE TOEKOMST!

ZONNE-ENERGIE IS DE ENERGIE VAN NU ÉN VAN ONZE TOEKOMST! ZONNE-ENERGIE IS DE ENERGIE VAN NU ÉN VAN ONZE TOEKOMST! MONTAGE DOOR KOMO GECERTIFICEERD DAKDEKKERS- BEDRIJF ADVISEREN LEVEREN INSTALLEREN ADVISEREN Green Power Systems is uw adviseur, leverancier en

Nadere informatie

Informatiebrochure. Besparen met zonnepanelen. Quality solar solutions

Informatiebrochure. Besparen met zonnepanelen. Quality solar solutions Informatiebrochure Besparen met zonnepanelen Quality solar solutions Er is steeds meer vraag naar zonnepanelen. Zonnepanelen hebben veel voordelen. Een zonnepanelen-installatie levert duurzame elektrische

Nadere informatie

Veelgestelde vragen & antwoorden. 020-80 80 854 info@sungevity.nl

Veelgestelde vragen & antwoorden. 020-80 80 854 info@sungevity.nl Veelgestelde vragen & antwoorden. 020-80 80 854 info@sungevity.nl Ontdek de voordelen van de zon. Onafhankelijk Verzekerd van het gebruik van schone stroom die u zelf opwekt. Besparen Bespaar op uw energierekening

Nadere informatie

19 maart 2016. Onderzoek: Korten pensioenen?

19 maart 2016. Onderzoek: Korten pensioenen? 19 maart 2016 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

Verklaring beleggingsresultaten en verlaging pensioenen

Verklaring beleggingsresultaten en verlaging pensioenen Verklaring beleggingsresultaten en verlaging pensioenen Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Randstad heeft medio februari 2014 moeten besluiten tot het doorvoeren van een pijnlijke maatregel. Om de

Nadere informatie

Energieakkoord: Wij zijn aan zet!

Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord in het kort - Akkoord over energiebesparing binnen de SER tussen overheid, natuur- en milieuorganisaties, vakbonden, energieproducenten, netbeheerders,

Nadere informatie

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben Wij brengen energie Waar mensen licht en warmte nodig hebben Energie in goede banen De beschikbaarheid van energie bepaalt in grote mate hoe we leven: hoe we wonen, werken, produceren en ons verplaatsen.

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum Betreft Financiële positie pensioenfondsen

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum Betreft Financiële positie pensioenfondsen > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Inhoudsopgave 1 De bekendheid met en het belang van het klimaat- en energieakkoord 5 2 Drijfveren

Nadere informatie

Toeslagverlening. Versie

Toeslagverlening. Versie Toeslagverlening Versie 07-10-2016 Versie 07-10-2016 Toeslagverlening (indexatie) Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook

Nadere informatie

Basisles Energietransitie

Basisles Energietransitie LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Energietransitie Werkblad Basisles Energietransitie Werkblad 1 Wat is energietransitie? 2 Waarom is energietransitie nodig? 3 Leg in je eigen woorden uit wat het Energietransitiemodel

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Herstelplan. In dit nummer. oktober 2015. Waar ging het ook alweer over?

Nieuwsbrief. Herstelplan. In dit nummer. oktober 2015. Waar ging het ook alweer over? Nieuwsbrief oktober 2015 Herstelplan In de nieuwsbrieven van juli (over o.a. het nieuwe Financieel ToetsingsKader nftk ) en augustus 2015 (over beleggen) informeerden we u al eerder over de eisen die De

Nadere informatie

Stappenplan Zon op Huurwoning Amsterdam

Stappenplan Zon op Huurwoning Amsterdam Context Klimaatprobleem Er is sprake van een wereldwijd klimaatprobleem, waarbij de temperatuur over de afgelopen decennia structureel is opgelopen. Deze trend wordt veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgas,

Nadere informatie

flits+ Het is veel in het nieuws, maar ik weet niet exact hoe mijn eigen pensioen eruit ziet Ik vind dat ik het moet lezen bpfhibin.

flits+ Het is veel in het nieuws, maar ik weet niet exact hoe mijn eigen pensioen eruit ziet Ik vind dat ik het moet lezen bpfhibin. pensioen Hoe warm loop jij voor het onderwerp pensioen? Informatie over uw pensioen Minder kans op verlaging, ook minder kans op indexatie Bpf HiBiN kiest voor online en digitaal Waar houdt het bestuur

Nadere informatie

Themaochtend zonne-energie

Themaochtend zonne-energie Themaochtend zonne-energie UNETO-VNI streeft naar een vitale marktpositie en een optimaal economisch en financieel handelsklimaat voor de leden: ondernemers in de installatiebranche en in de elektrotechnische

Nadere informatie

Markstudie naar kleine windturbines in Vlaanderen

Markstudie naar kleine windturbines in Vlaanderen Markstudie naar kleine windturbines in Vlaanderen September 12, 2012 Deze marktstudie werd uitgevoerd in samenwerking met Gfk Significant uit Leuven. 1 Gemeenten van de 308 Vlaamse gemeenten werden geïnterviewed.

Nadere informatie

Verkort jaarverslag PHI 2010

Verkort jaarverslag PHI 2010 Verkort jaarverslag PHI 2010 uitgave van stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de houtverwerkende industrie Voorwoord 2010 was een roerig jaar. Ook voor Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houtverwerkende

Nadere informatie

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli De weg naar het nieuwe pensioencontract Stichting Pensioenfonds OWASE 18 juli 2013 1/10/2014 Inhoud Samenvatting Conclusies Aanbevelingen Resultaten - per vraag

Nadere informatie

Extra nieuwsbrief. De positie van het pensioenfonds. Mei 2012. Waarom een extra nieuwsbrief?

Extra nieuwsbrief. De positie van het pensioenfonds. Mei 2012. Waarom een extra nieuwsbrief? Mei 2012 Extra nieuwsbrief Waarom een extra nieuwsbrief? De positie van pensioenfondsen krijgt voortdurend veel aandacht in de media. De berichten over pensioenen zijn vaak complex en de laatste tijd nogal

Nadere informatie

Waarom kiest u voor Olasol?

Waarom kiest u voor Olasol? Waarom kiest u voor Olasol? Olasol is een jonge onderneming in een dynamische markt. Sinds 2010 zijn we actief en onderscheiden we ons door betrouwbaar advies, een transparante werkwijze en kwalitatief

Nadere informatie

HUMO enquête naar de koopkracht

HUMO enquête naar de koopkracht HUMO enquête naar de koopkracht Steekproef N= 1000 respondenten representatief voor de Nederlandstalige 20-plussers (geen studenten) Methode Combinatie van telefonisch (23%; bij 65-plussers) en online

Nadere informatie

Solar Solutions. Peter Verlinden & Mathijs Leffers - 15 april 2015

Solar Solutions. Peter Verlinden & Mathijs Leffers - 15 april 2015 Solar Solutions Peter Verlinden & Mathijs Leffers - 15 april 2015 1 Wie is Rexel Bewuste woningen Commerciële ondersteuning 2 Wie is Rexel 3 Wereldwijd actief P. 4 Meer dan 100 jaar ervaring in Nederland

Nadere informatie

Veel gestelde vragen Over zonnepanelen

Veel gestelde vragen Over zonnepanelen A. Opbrengsten zonnepanelen Hoeveel brengen de zonnepanelen op en kunnen jullie dat garanderen? De te verwachten opbrengst van een installatie is een indicatie. De werkelijke opbrengst kan iets hoger of

Nadere informatie

De Groene Belangenbehartiger

De Groene Belangenbehartiger Inhoudsopgave DGB, De Groene Belangenbehartiger Markt zonnepanelen & toekomst Onderdelen zonnepaneelsysteem Zonnepanelen Omvormers Montagesysteem Installatie Wat kan er misgaan? Vragen? 1 De Groene Belangenbehartiger

Nadere informatie

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.

Eén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis. Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder

Nadere informatie

Uw pensioen en uw risicobereidheid

Uw pensioen en uw risicobereidheid Uw pensioen en uw risicobereidheid ALV VvGH 24 april 2018 Michiel Kamermans Lid van het bestuur van het Heineken Pensioenfonds 1 Waar gaan we het over hebben Hoe gaat het met het HPF en uw pensioen Wat

Nadere informatie

Brochure Toeslagverlening

Brochure Toeslagverlening Brochure Toeslagverlening Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie genoemd. Door pensioenen

Nadere informatie

Persoonlijke offerte voor Dhr. S. Sent

Persoonlijke offerte voor Dhr. S. Sent Persoonlijke offerte voor Dhr. S. Sent Zonlaan 265 1234 AB Zelfstad 1 augustus 2014, s-hertogenbosch Geachte heer Sent, Hartelijk dank dat we u een aanbod op maat mogen doen voor Zelfstroom Alles-in-1

Nadere informatie

100% groene energie. uit eigen land

100% groene energie. uit eigen land 100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse

Nadere informatie

Cursusgids belastingontwijking. Onderhandelen met de Belastingdienst, u kunt het ook!

Cursusgids belastingontwijking. Onderhandelen met de Belastingdienst, u kunt het ook! Cursusgids belastingontwijking Onderhandelen met de Belastingdienst, u kunt het ook! "Belastingen, leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker". Aldus de slogan waarmee de Belastingdienst ons jarenlang

Nadere informatie

STAPPENPLAN AANSCHAF ZONNE-COLLECTOREN INDIVIDUEEL

STAPPENPLAN AANSCHAF ZONNE-COLLECTOREN INDIVIDUEEL STAPPENPLAN AANSCHAF ZONNE-COLLECTOREN INDIVIDUEEL Introductie De ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie staan nooit stil. Heeft u ook belangstelling, dan kunt u zich als deelnemer aansluiten bij

Nadere informatie

Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux

Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux Kort jaarverslag Stichting Pensioenfonds nv Linde Gas Benelux Beleggingen Het totaal rendement over het afgelopen boekjaar 2010 is uitgekomen op 15,6%. Als we naar de onderverdeling kijken zien we het

Nadere informatie

1. Inleiding 2. Analyse 2.1. Een derde van de ouders geeft aan minder te gaan werken

1. Inleiding 2. Analyse 2.1. Een derde van de ouders geeft aan minder te gaan werken 1. Inleiding Vorig jaar kondigde de regering grote bezuinigingen aan op de kinderopvang. De bezuinigingen lopen op tot 774 miljoen in 2015. In 2012 snijdt de regering met zo'n 400 miljoen euro in de kinderopvang.

Nadere informatie

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Persbericht Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Hoofdpunten: Dekkingsgraad van 94% is te laag: aanvullende maatregelen nodig Beschikbaar vermogen stijgt met ruim 11 miljard Door gedaalde rente nemen

Nadere informatie

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015:

blad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015: Pensioen blad voor ondernemers april 2015 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 wat vinden we van ons pensioenfonds 4 Premie in 2015: pensioenpremie blijft gelijk 5 Welk pensioenloon

Nadere informatie

Zonnestroom in Enspijk

Zonnestroom in Enspijk Zonnestroom in Enspijk Waarom zonnestroom? Wat is zonnestroom? Wat levert zonnestroom op? Hoe begin ik er aan? De zon straalt in 1 uur evenveel energie op aarde als het jaarlijkse wereldwijde energieverbruik

Nadere informatie

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening 1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,

Nadere informatie