Ethische Waarden en Gedragscode Zonnig Moment en Zonnemaatjes

Transcriptie

1 Ethische Waarden en Gedragscode Zonnig Moment en Zonnemaatjes Inleiding De in dit document omschreven ethische waarden en gedragscode hebben betrekking op alle hulpverleningsdiensten van Zonnig Moment en haar (zorg)dienstverleners, genaamd Zonnemaatjes. Het vormt voor ons een algemeen aanvaarde ethische en praktische leidraad voor professioneel handelen en het tegengaan van ongewenst gedrag in relatie tot de (zorg)hulpvrager, hierna te noemen de cliënt(en). Daarnaast maken deze ethische waarden en gedragscode aan cliënten en hun naasten, mantelzorgers, andere zorgverleners, zorgaanbieders en de samenleving als geheel duidelijk wat zij van Zonnig Moment en haar Zonnemaatjes mogen verwachten. Dit document, genummerd en ingedeeld in thema s, staat daarom in de ik -vorm. De Nederlandse Wetgeving Dit document is gemaakt tegen de achtergrond van Nederlandse Wetgeving met betrekking tot hulpverlening en gezondheidszorg, en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Deze wetgeving dient te allen tijde gevolgd te worden en komt op de eerste plaats. Daar waar dit document strijdig is met de wet of bij veranderde wetgeving, is hetgeen in dit document staat nietig. In geval van veranderende wetgeving moet dit document worden aangepast aan de nieuwe regelgeving. Een en ander betekent ook dat het strikt houden aan de ethische waarden en gedragscode je niet vrijwaart van rechtsvervolging. Denk hierbij aan hulp bij zelfdoding of euthanasie waarbij je je volledig kunt houden aan de gedragscode, maar toch strafbaar bent. Zonnemaatjes met een professionele achtergrond als verpleegkundige/verzorgende of begeleider zijn eveneens (tuchtrechtelijk) gehouden aan de eigen beroepscode, richtlijnen en protocollen en zijn verantwoordelijk voor en aanspreekbaar op het eigen handelen, bejegening en gedrag als professional. Dit document onderschrijft deze beroepscodes, richtlijnen en protocollen. Algemene uitgangspunten bij het lezen van dit document Onder de benaming Zonnemaatje, zorgdienstverlener, hulpverlener, verpleegkundige/verzorgende, servicedienstverlener wordt een ieder verstaan die hulp biedt aan (zorg)hulpvrager, ofwel de cliënt(en) van Zonnig Moment. In onze dienstverlening en in het werk van een Zonnemaatje zijn een aantal algemeen aanvaarde uitgangspunten waarmee we rekening houden. Deze kaderen als het ware ons beroepsuitoefening in, helpen om goede (zorg)hulp te verlenen en om ons daarover te verantwoorden Onder elk onderdeel staan bij de bolletjes verschillende mogelijkheden die bij dat thema horen. De opsomming is niet uitputtend. Het gaat erom, om zelf na te denken over de vraag of iets van toepassing is in de situatie waarvoor je staat.

2 Deugden Een Zonnemaatje, (zorg)hulpverlener beschikt, naast de nodige professionele competenties ook over kernkwaliteiten zoals integriteit, betrokkenheid, empathie, assertiviteit en representativiteit. Betrokken zijn, het vermogen hebben om je in te leven in de ander, de ander en diens situatie scherp op het netvlies hebben zonder jezelf in de ander te verliezen, maakt dat je op constructieve wijze hulp kunt bieden. Hulp waar iedereen iets aan heeft. Deze kernkwaliteiten zijn te beschouwen als deugden in de basisgrondhouding van de hulpverlener Zonnemaatje. Een Zonnemaatje is een persoon die moreel deugt, voortdurend wikt en weegt binnen grijze gebieden om juist te handelen en die een voorbeeld functie voor anderen probeert te zijn. Een Zonnemaatje blijft zich te allen tijde kritisch afvragen: draagt dit bij aan het doel; de kwaliteit van leven, gezondheid en welzijn van de cliënt, te bevorderen/ondersteunen. Holistisch mensbeeld Het uitgangspunt in de dienstverlening is een holistisch mensbeeld waarin o.a. de kernbegrippen: Zelfbeschikking, Integriteit, Onpartijdigheid en Respect centraal staan. Deze begrippen vormen een rode draad in onze dienstverlening en in onderstaand document. De inhoud van dit document heeft ook betrekking op jouw individuele ontwikkeling, collegiale consultatie, overleg, trainingen en workshops welke de kwaliteit van ons werk dienen te waarborgen. Overal in het document waar de cliënt wordt aangeduid met hij, hem en zijn, kan ook zij en haar worden gelezen. Als dienstverlener Zonnig Moment en als hulpverlener Zonnemaatje, richten wij ons op de kwaliteit van leven en het welzijn van onze cliënten. Dit doen we door het bevorderen, in standhouden en herstellen van gezondheid en het voorkomen van ziekte en beperking, en/of door lijden en ongemak te verlichten.

3 1. Zelfbeschikking Zelfbeschikking is een fundamenteel menselijk recht dat ik eerbiedig en zorgvuldig bewaak. Mijn ondersteuning is er op gericht dat de cliënt de eindregie over zijn eigen leven en hulpverleningsproces houdt. Dat betekent onder andere het volgende: Ik laat de regie en verantwoordelijkheid van de cliënt voor diens eigen keuze en handelen zoveel mogelijk bij de cliënt zelf; Als de cliënt wil en kan, bepaalt hij zelf wat voor hem belangrijk is. Ik houd hierbij rekening met de geestelijke en fysieke vermogens van de persoon; Ik ondersteun en begeleid cliënten met een beperking, zo mogelijk en waar nodig in samenspraak met hun naasten/vertegenwoordiger(s); Ik werk samen met de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger(s) en heb daarbij aandacht voor wat de cliënt kan en bied ondersteuning bij activiteiten die hij niet (meer) kan; Ik steun de cliënt bij het zoeken naar wat voor hem goede zorg is, door goed naar hem te luisteren, hem te observeren en te reageren op zijn zorgen, wensen en behoeften; Ik ondersteun de cliënt bij het behouden van belangrijke rollen die door zijn ziekte of beperking onder druk zijn komen te staan of zoek met hem naar nieuwe rollen die voor hem van betekenis kunnen zijn; Ik werk conform de geldende privacywetgeving; Ik informeer de cliënt over zijn rechten en de aard van zijn problematiek zoals het door mij als professional wordt ingeschat en vastgesteld; De cliënt heeft het recht om zijn dossier of hetgeen schriftelijk wordt vastgelegd in te zien. 2. Integriteit We hebben bij Zonnig Moment met elkaar gemeen dat we er bewust voor kiezen om onze individuele talenten zo in te zetten dat het ons vreugde schenkt en we er tegelijkertijd een ander zinvol mee van dienst zijn. Ieder van ons is intrinsiek gedreven om bij te dragen aan vreugde en gezondheid van de ander en hetgeen schadelijk kan zijn voor een ander, tegen te gaan. Dit betekent dat ik, als Zonnemaatje, veel waarde hecht aan betrouwbaarheid, aan consistent zijn en juist handelen, ongeacht tegenspoed, verleidingen of uitdagingen. Naast het feit dat het sanctioneel en wettelijk strafbaar is, houd ik mij vanuit mijn eigen waarden verre van niet-integer gedrag, zoals bijvoorbeeld fraude, privacy schending, misbruik, relaties aangaan met cliënten en omkoping. In de praktijk betekent dit onder andere het volgende: Ik ben eerlijk, betrouwbaar, oprecht en van onbesproken gedrag, zowel tijdens als buiten de tijden van mijn beroepsuitoefening;

4 Ik weeg voortdurend af of hetgeen ik doe overeenstemt met het doel waaraan ik wil bijdragen; Ik zet mij in voor een relatie met de cliënt die op wederzijds vertrouwen gebaseerd is, waarbij ik mijn professionele positie niet uit het oog verlies; Mijn handelen is transparant. Ik doe er alles aan om dit ook inzichtelijk te maken voor mijn cliënt. Stap voor stap neem ik mijn cliënt mee in het hulpverleningsproces, waarbij het duidelijk is voor de cliënt wat ik van hem verwacht, maar ook wat de cliënt van mij mag verwachten; Ik neem vanzelfsprekend algemene fatsoensregels en wet- en regelgeving in acht; Ik ben me bewust van de vertrouwelijkheid van mijn werkomgeving en ga vertrouwelijk om met alle informatie over de cliënt, ongeacht hoe deze is verkregen. Toestemming vereist In principe handel ik niet als (dienst)hulpverlener buiten medeweten of zonder toestemming van de cliënt. Dit betekent onder andere het volgende: Ik houd wat mij tijdens de beroepsuitoefening in vertrouwen is verteld of wat ik gehoord of gezien heb en waarvan ik moet begrijpen dat het vertrouwelijk van aard is, geheim; Ik zet mij ervoor in dat er geen informatie over de cliënt via welke weg dan ook verspreid wordt en dat ik mij daar zelf ook niet schuldig aan maak; Ik geef alleen informatie van en over de cliënt aan anderen, inclusief naasten van cliënt, als de cliënt (en/of zijn vertegenwoordiger) daarvoor toestemming heeft gegeven; Ik geef aan de zorgverleners die direct bij de zorgverlening aan de cliënt betrokken zijn de informatie die zij voor de zorgverlening aan de cliënt nodig hebben en ik laat dit ook aan de cliënt weten; Ik verstrek informatie over de client aan de vertegenwoordiger als cliënt niet (alleen) kan of mag beslissen; Ik verstrek informatie over de cliënt als dat wettelijk verplicht is; Ik mag slechts in uitzonderlijke gevallen mijn zwijgplicht verbreken als ik een conflict ervaar tussen mijn plicht tot geheimhouding en mijn plicht om ernstige schade voor de cliënt of een ander te voorkomen (conflict van plichten). 3. Respect De basis van respect begint bij erkennen en eerbied hebben voor de menselijke waardigheid, waarbij een ieder, in welke vorm dan ook, de ruimte heeft zijn persoonlijke waardebeleving tot uitdrukking te brengen.

5 Dit betekent onder andere het volgende: Ik ben me bewust van cliënten met andere (culturele) normen en waarden als ook levensbeschouwelijke opvattingen, dan mijzelf. Om misscommunicatie en vervelende situaties te voorkomen, verdiep ik mij in de cultuur van mijn cliënt, of ik verwijs hem in Overleg door naar een collega Zonnemaatje die meer weet van deze cultuur/achtergrond. Ik waak ervoor om in culturele valkuilen te stappen; Naast het feit dat het wettelijk strafbaar is, onthoud ik mij vanuit mijn eigen grondhouding van discriminatie op grond van leeftijd, seksuele geaardheid, godsdienst en levensovertuiging, ras, geslacht, nationaliteit, handicap of chronische ziekte, politieke overtuiging, burgerlijke staat of welk ander onderscheid dan ook; Ik kom op voor de belangen van de cliënt, zonder daarbij iemand voor te trekken of achter te stellen en werk niet mee aan zaken die schade berokkenen aan individuen, groepen, organisaties of de maatschappij; Ik bestrijd discriminatie actief op het moment dat ik het professioneel bij anderen waarneem; Functionele aanraking zoals bijvoorbeeld bij persoonlijke verzorging is behouden aan de hiertoe opgeleide zorghulpverleners. Aanraking van de cliënt gebeurt altijd met respect voor de grenzen van de cliënt, zonder seksuele bijbedoelingen; Ik ga niet alleen respectvol met mensen om, maar ook met diens gedachtengoed, bezittingen en leefomgeving. 4. Onpartijdigheid in relaties In het besef dat het belang van de ene individu nooit ten koste mag gaan van die van de andere individu, zie ik er actief op toe dat ik een gezonde relatie behoud met mijzelf en de mensen om mij heen. Mijn onafhankelijke rol als dienstverlener en Zonnemaatje is heilig voor me. Ik waak er dan ook voor om op welke wijze dan ook afhankelijk te worden van mijn cliënt; in partijdigheid terecht te komen; of vermenging van belangen te krijgen, zoals bij dubbele of overlappende relaties kan voorkomen. Ook ben ik mij ervan bewust dat het razend moeilijk is om twee (tegenover elkaar staande) partijen te helpen, zoals bijvoorbeeld een ouder die iets anders wenst dan diens kind(eren). Als dit gebeurt, ben ik transparant en duidelijk over mijn rol als Zonnemaatje. 5. Professionaliteit Zelfreflectie Om mijn competenties te verbeteren en me steeds comfortabeler te voelen binnen de grenzen van mijn competenties, controleer ik regelmatig de kwaliteit van mijn diensten en hulpverlening. Dit doe ik onder andere door evaluaties, supervisie, intervisie en directe feedback met collega s en Zonnig Moment.

6 Bij een lastige situatie raadpleeg ik een collega/ leidinggevende en/of stel ik het probleem aan de orde in een (team)overleg, om gezamenlijk na te gaan wat in een bepaalde situatie de beste handelswijze is. Ik ben mij ervan bewust dat een genomen beslissing ook achteraf in een gezamenlijk overleg kan worden getoetst. Zelfrespect Hoe kan ik doen wat goed is voor de ander en voor mijzelf, zodat ik op een plezierige en gezonde wijze kan blijven functioneren? Als hulpverlener zorg ik goed voor mezelf. Dat betekent onder andere het volgende: Ik let op mijn sociaal, geestelijk en lichamelijk welzijn; Ik laat de bevrediging van mijn eigen emotionele en/of andere behoeften niet afhankelijk worden van de relatie met een cliënt; Ik werk zo ergonomisch mogelijk. Professionele grenzen Ik neem in mijn relatie met de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger gezonde professionele grenzen in acht. Dat betekent onder andere het volgende: Ik maak geen misbruik van de afhankelijke positie van de cliënt; Ik ga geen intieme en/of seksuele relatie aan met de cliënt; Ik ga geen financiële banden van welke aard dan ook aan met de cliënt, anders dan contractuele afspraken. Schenkingen, leningen of opnames in bijvoorbeeld een testament van de cliënt die meer zijn dan een symbolisch gebaar van dankbaarheid zal ik vermijden of weigeren; Ik maak aan de cliënt mijn eigen grenzen duidelijk. Grensoverschrijdend gedrag aan de kant van de cliënt mag nooit de ruimte krijgen; Ik vraag mijn collega s of leidinggevende om hulp als ik merk dat de professionele grenzen dreigen te vervagen of overschreden dreigen te worden. Veiligheid De veiligheid van de cliënt staat voorop. Dit betekent het volgende: Ik reageer adequaat op signalen van verandering in de welzijns- en gezondheidstoestand van de cliënt; Ik ben alert op en onderneem actie in situaties waarin de (zorg)hulpverlening niet voldoet aan de eisen van kwaliteit, veiligheid of hygiëne; Ik ben alert op het voorkomen van fouten en daar waar sprake is van een fout maak ik dit bespreekbaar en onderneem ik actie om negatieve gevolgen tegen te gaan of te beperken; Ik ben alert op onveilige situaties veroorzaakt door familie of mantelzorgers en onderneem daar actie op.

7 In relatie tot andere hulpverleners en de samenleving Wij van Zonnig Moment dragen bij aan bevordering van welzijn en gezondheid in het algemeen en bewaken hierbij de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van onszelf en de beroepsgroep zorgdienstverlening. Dat betekent onder andere het volgende: Ik gedraag mij bij de uitoefening van mijn functie en na werktijd op een manier die waardig is, waarbij ik het vertrouwen van zorgvragers in mijzelf en in de beroepsgroep bevorder; Ik presenteer mij in de (sociale) media op een manier die het vertrouwen van zorgvragers in mijzelf en in de beroepsgroep bevordert; Mijn houding tegenover andere hulpverleners is gebaseerd op respect en solidariteit; Ik zet in op samenwerking met andere hulpverleners, als het belang van de cliënt dit vereist en het beroepsgeheim dit toelaat; In plaats van me tegenover de cliënt kritisch uit te laten over het werk van andere dienstverleners, geef ik feedback aan de betrokken dienstverlener. Bij gegronde redenen voor ernstige schending van het belang van de cliënt en indien in collegiaal overleg geen oplossing kan worden gevonden, maak ik mijn bezwaren aanhangig bij het bevoegd of wettelijk gezag. Signalen die ik opvang en die het functioneren van (groepen) zorgvragers bedreigen, zoals armoede, slechte woon- of werksituatie, sociaal isolement, stigmatisering van zorgvragers, milieuvervuiling of gezondheidsbedreigende factoren, meld ik bij de juiste verantwoordelijke persoon of instantie, bijvoorbeeld de Inspectie Gezondheidszorg en Jeug (IGJ). Verantwoordelijk Ik ben binnen mijn grenzen van deskundigheid verantwoordelijk voor en aanspreekbaar op mijn eigen handelen, bejegening en gedrag als professional/zonnemaatje. Dat betekent onder andere het volgende: Ik ben aanspreekbaar door collega s op deze verantwoordelijkheid; Ik kan mij niet verschuilen achter de verantwoordelijkheid van anderen; Daar waar ik in opdracht van andere professionals handelingen uit moet voeren waar ik niet achter sta, laat ik dat beredeneerd aan die professional weten; Ik accepteer geen opdrachten en verantwoordelijkheden die buiten de grenzen van mijn deskundigheid en/of beroepsverantwoordelijkheid liggen. Ik zal in dergelijke gevallen adequaat doorverwijzen; Ik zoek hulp in situaties waar ik alleen niet uit kom.

8 6. Naleving Iedereen binnen Zonnig Moment heeft de plicht om ongewenst gedrag en gesignaleerde inbreuk op de omschreven ethische waarden en gedragscode te melden. Wij zien er gezamenlijk op toe dat de gedragscode wordt nageleefd, ongeacht je functie. Overtredingen als fraude, privacy schending, misbruik, omkoping en (seksuele) relaties aangaan met cliënten kunnen leiden tot sancties in de vorm van disciplinaire maatregelen, ontslag en/of aangifte bij de inspectie of de politie. Ik, ondergetekende <Naam>, onderschrijf deze gedragscode en beloof mij eraan te houden. Datum: Plaats: Handtekening: