BEROEPSCODE JOBCOACH BEROEPSCODE BEROEPSVERENIGING JOBCOACHES NEDERLAND

Transcriptie

1 BEROEPSCODE JOBCOACH 1

2 Inhoudsopgave Inleiding Beroepscode... 4 Doel beroepscode... 4 Definities:... 5 Uitgangspunten... 5 Beroepscode voor het vak jobcoach Respect Integriteit Verantwoordelijkheid Professionaliteit

3 Beroepscode voor het vak jobcoach 3

4 Inleiding Beroepscode Sinds de invoering van de wet REA (1998) was er voor het eerst sprake van een wettelijk geregelde jobcoachvoorziening. In die wet is destijds vastgelegd dat persoonlijke ondersteuning (jobcoaching) een voorziening is voor werknemers met een arbeidshandicap. De begeleider die uitvoering geeft aan deze voorziening wordt jobcoach genoemd. Vanaf 1998 zijn er veel jobcoachorganisaties opgericht waarbij de medewerkers van die organisaties zich jobcoach noemen ongeacht of een opleiding op dat gebied is gevolgd. Het beroep van jobcoach is niet beschermd en is ook geen geregistreerd beroep. Om ervoor te zorgen dat werknemers en werkgevers onverkort kunnen rekenen op deskundige ondersteuning heeft de Beroepsvereniging Jobcoaches Nederland in nauwe samenwerking met het Kennis Platform Jobcoaching en andere stakeholders, een register aangelegd waarin de kwaliteitseisen van een geregistreerde jobcoach zijn vastgelegd. Tevens is een beroepscode voor jobcoaches opgesteld waar jobcoaches zich aan dienen te houden. De Beroepscode en de registerrichtlijnen voor het vak jobcoach zijn beide een ontwikkel document. Onze inzet is om in de komende jaren vanuit de Beroepsvereniging Jobcoaching Nederland en het Kennis Platform Jobcoaching in samenwerking met de opdrachtgevers en de werkgeversorganisaties, de Landelijke Cliëntenraad en andere betrokkenen de kwaliteit van ons vak nog verder te ontwikkelen. 1 Doel beroepscode Het doel van de beroepscode: Een goed verloop van de begeleiding van mensen met een jobcoachvoorziening en de betrokken werkgevers te bevorderen. Tevens wordt met deze beroepscode duidelijk gemaakt welke uitgangspunten de Beroepsvereniging Jobcoaches Nederland hanteert bij het uitvoeren van het vak Jobcoaching. In de Algemene Leden Vergadering van november 2013 is onderstaande beroepscode geaccordeerd en daarmee geldend voor alle geregistreerde jobcoaches. De beroepscode beschrijft de ethische en praktische normen en waarden die bij de uitoefening van het beroep gehanteerd moeten worden. 1 In de tekst wordt, daar waar het woord 'hij' wordt gebruikt, zowel hij als zij bedoeld. 4

5 Definities: Jobcoach Cliënt Opdrachtgever Werkgever Jobcoaching De natuurlijke persoon die de Cliënt en zijn Werkgever coacht De natuurlijke persoon die beperkingen ondervindt bij het verrichten van arbeid en daarvoor ondersteund wordt door een jobcoach. Het bedrijf of de rechtspersoon die de opdracht geeft voor het uitvoeren van jobcoaching, hiervoor de financiële middelen verstrekt en aan wie de jobcoach/jobcoachorganisatie verantwoording verschuldigd is. De natuurlijke of rechtspersoon die met de cliënt een dienstbetrekking aangaat en die de verantwoordelijkheid draagt voor het bedrijf. Het op professionele basis bieden van methodische ondersteuning aan mensen met een arbeidsbeperking, gericht op het vinden en behouden van een baan op de reguliere arbeidsmarkt. De activiteiten die de jobcoach hiertoe inzet kenmerken zich door: vanuit een onderzoekende houding de cliënt te ondersteunen bij het vinden van antwoorden op vragen, het leren benutten van mogelijkheden, het optimaliseren van de zelfredzaamheid in het verrichten van arbeid, het aanleren van (werk)handelingen en in het ontwikkelen van kennis en vaardigheden. Indien nodig stemt de jobcoach af met het ondersteunende sociale netwerk. De jobcoach werkt in zijn ondersteuning toe naar een moment waarop de resterende begeleidingsbehoefte van de cliënt overgenomen kan worden door de werkgever. Uitgangspunten De jobcoach houdt rekening met de belangen van de cliënt, werkgever en opdrachtgever. Hierbij coacht de jobcoach de werknemer en werkgever en wordt aan de opdrachtgever verantwoording afgelegd. Hierbij staat het doel: duurzame deelname op de arbeidsmarkt voorop. Dit impliceert dat de jobcoach: - een onafhankelijke positie moet kunnen innemen t.o.v. de werknemer en de werkgever - hen ondersteunt hoe zij, tot een duurzame arbeidsrelatie kunnen komen. - kan onderbouwen, (indien nodig) waarom ondersteuning blijvend noodzakelijk is. Financiers kunnen erop vertrouwen dat het oordeel van de jobcoach is gebaseerd op deskundigheid en niet op financiële belangen van hem zelf of zijn werkgever. Van belang is transparantie ten aanzien van het gebruik van financiën en welke financiën er nodig zijn om tot een goede duurzame arbeidsinpassing te komen. Door een optimale balans tussen de belangen van de drie klanten: werknemer, werkgever en opdrachtgever komen we tot het meest optimale resultaat. 5

6 Beroepscode voor het vak jobcoach (De punten die in de onderstaande teksten aan de orde komen, moeten begrepen worden binnen de context /regelgeving van de opdrachtgevers) De beroepscode telt 4 paragrafen: 1. respect 2. integriteit 3. verantwoordelijkheid 4. professionaliteit 1 Respect Respect duidt op het erkennen en eerbiedigen van waarden in het algemeen en iemands persoonlijke en menselijke waardigheid in het bijzonder. Een jobcoach brengt dit tot uitdrukking door onderstaande gedragsregels na te leven: Hij discrimineert niet op leeftijd, geslacht, ras, huidskleur, afkomst, sociale status, politieke overtuiging, burgerlijke staat, levensovertuiging of welke andere distinctie ook. Hij erkent ieders recht om in vrijheid keuzen te maken, zich te ontwikkelen, en de eigen levensloop te bepalen. Hij laat zijn cliënt de ruimte om eigen beslissingen te nemen en gefundeerde veranderingen in eerder genomen beslissingen aan te brengen, rekening houdend met eigen normen, waarden, prioriteiten en levensovertuiging. Hij komt op voor de belangen van de cliënt, maar houdt ook rekening met de belangen van anderen, in de breedste zin des woord, en werkt niet mee aan zaken die schade kunnen berokkenen aan individuen, groepen, organisaties, de maatschappij. Hij betrekt de werkgever en collega's bij het analyseren en ontwikkelen van mogelijkheden om de cliënt zo goed mogelijk te laten functioneren in het werk. Hij houdt rekening met de mogelijkheden en behoeften van de cliënt werknemer en werkgever (fysiek, emotioneel, intellectueel, sociaal ), doet daar nimmer neerbuigend of onverschillig over. Hij erkent dat hij bijzondere verantwoordelijkheid draagt betreffende het opkomen voor de rechten en menselijke waardigheid van een cliënt die zich in een kwetsbare of afhankelijke positie bevindt. De communicatie van de jobcoach, cliënt en werkgever wordt gekenmerkt door een gelijkwaardige, wederkerige, respectvolle en open houding waarbij de cliënt, in samenspraak met de werkgever, zoveel als kan de regie neemt. 6

7 2 Integriteit Een jobcoach moet niet alleen in staat zijn een vertrouwensrelatie op te bouwen met een cliënt, hij moet deze vertrouwensrelatie ook in stand houden. Dat lukt zolang de cliënt weet én aanvoelt dat de jobcoach integer is. Dit is één van de redenen waarom integriteit één van de belangrijkste competenties is die een jobcoach moet bezitten. Een jobcoach toont aan integer te zijn door zowel tijdens als buiten zijn beroepsuitoefening, de volgende gedragsregels na te leven: Hij is eerlijk, betrouwbaar en oprecht. Hij zegt wat hij doet en doet wat hij zegt. Hij laat zich niet in met praktijken die de wet overschrijden of algemeen aanvaarde regels van fatsoen te buiten gaan. Hij realiseert zich dat hij werkt met publieke middelen en gaat hier verantwoord mee om. Hij vraagt alleen ondersteuningstijd aan die noodzakelijk is om de doelstelling te halen. Hij gaat zorgvuldig en vertrouwelijk om met alle informatie over de cliënt die hij direct, indirect of door enige andere bron heeft ontvangen. Indien het in het belang van de cliënt is, dat informatie wordt gedeeld met andere personen of instanties, zet hij zich in om deze informatie door de cliënt zelf te laten doorgeven, dan wel vraagt hij de cliënt expliciet om toestemming voor het doorgeven van noodzakelijke informatie aan personen of instanties. De geheimhouding geldt niet voor zover er een wettelijk meldrecht is. Dit is bijvoorbeeld het geval ten aanzien van mishandeling. Hij heeft de mogelijkheid om, na een eigen afweging, zonder toestemming van de cliënt een vermoeden van mishandeling te melden, op basis van art 53 lid 3 van de Wet op de Jeugdzorg. Bij potentiële zelfbeschadiging, zelfmoord of schade toebrengen aan anderen heeft de jobcoach de plicht om hier adequaat mee om te gaan. In voorgenoemde situaties kan de jobcoach een zwaarwegend belang hebben om af te wijken van zijn geheimhoudingsplicht. Hij dient duidelijke grenzen te stellen en te behouden tijdens en rond de coachingsrelatie. Hij dient rekening te houden met de effecten van overlappende, dubbele of al bestaande relaties. Hij maakt geen misbruik van situaties, omstandigheden of kennis waarin de cliënt afhankelijk van hem is, noch om zichzelf of andere relaties te bevoordelen, noch om de cliënt of relaties van de cliënt te benadelen. Het beroepsgeheim is de plicht om te zwijgen over feiten en gegevens van derden, die iemand bij het uitoefenen van zijn beroep te weten is gekomen. Het wordt ook wel zwijgplicht genoemd. Het beroepsgeheim telt niet als betrokken toestemming geeft om aan derden inlichtingen te geven. Schending van het beroepsgeheim is strafbaar (Nederland: art.272 Wetboek van Strafrecht.) 7

8 3 Verantwoordelijkheid Een jobcoach neemt door het aangaan van een coachingsrelatie verplichtingen op zich die een beroep doen op zijn verantwoordelijkheidsgevoel. Dat hij op verantwoorde wijze coacht, bewijst hij door zich aan de volgende gedragsregels te houden: Hij onderkent de macht die inherent is aan zijn positie en beseft dat hij zowel bewust als onbewust grote invloed uit kan oefenen op de cliënt en mogelijk ook op derden. Daarom is hij bedachtzaam in zijn handelen en voorzichtig met het doen van uitspraken. Hij kent zowel de beperkingen van zijn beroep als de grenzen van zijn persoonlijke competenties en zorgt ervoor dat hij geen van beide overschrijdt. Hij rondt samen met de cliënt de relatie af als blijkt dat de hulp die de cliënt zocht niet meer nodig is of draagt de cliënt over aan een collega of werkgever als blijkt dat coaching de cliënt niet verder helpt of als de cliënt de relatie wenst te beëindigen. Hij stelt zich ten doel de ondersteuning op enig moment af te bouwen en over te dragen aan werkgever. Hij moet van zijn beroepsmatig handelen verantwoording kunnen afleggen. Daartoe houdt hij van zijn professionele werkzaamheden ten aanzien van de cliënt en werkgever, zodanig aantekeningen rapportages en documenten bij dat zijn handelen toetsbaar is. Hij geeft inzage in het dossier wanneer de cliënt hierom verzoekt. De cliënt heeft recht op inzage in en afschrift van het eigen dossier. De cliënt heeft recht op verbetering, aanvulling of verwijdering van gegevens die zijn opgenomen in het dossier, indien de opgenomen gegevens aantoonbaar onjuist of onvolledig zijn, of gezien de doelstelling van het dossier niet ter zake doen. Hij maakt de bevrediging van eigen emotionele- en of andere behoeften niet afhankelijk van de relatie met een cliënt. Hij gaat gedurende een coachingsrelatie geen seksuele of andere intieme relatie met een cliënt aan. De jobcoach ondersteunt de werknemer om zelf keuzes te maken over zijn werk(toekomst) zodat hij leert zich zelfstandig te kunnen handhaven en ontwikkelen als werknemer (empoweren). 8

9 4 Professionaliteit Onder Professioneel gedrag wordt verstaan, observeerbaar gedrag waarin de waarden en normen van de beroepsuitoefening zichtbaar zijn, zoals de door de beroepsvereniging vastgelegde richtlijnen en leidraden (m.n. de Visie en eindtermen voor jobcoachopleidingen). Professioneel gedrag komt tot uitdrukking in woord, handelen en uiterlijk en is van groot belang voor het basisvertrouwen dat cliënten en opdrachtgevers in een beroepsbeoefenaar kunnen stellen. Een jobcoach die professioneel te werk gaat, doet dat onder meer door zich aan onderstaande gedragsregels te houden: Hij volgt regelmatig intervisie/ supervisie bijeenkomsten, doet aan zelfreflectie en past zelfanalyse toe om na te gaan hoe en in welke richting hij zichzelf als jobcoach zal ontwikkelen, om optimaal te kunnen blijven functioneren. Hij houdt zichzelf op de hoogte van zijn vakgebied en de ontwikkelingen daarbinnen, zoals omschreven en vereist in het register van de Beroepsvereniging Jobcoaches Nederland. Hij betrekt cliënt, werkgever en eventueel sociaal netwerk bij het opstellen en uitvoeren van het coachingsplan. Hij heeft een beroepsaansprakelijkheidsverzekering of heeft op andere wijze gezorgd dat eventuele schade waar hij als jobcoach op kan worden aangesproken, in redelijkheid gedekt is. Hij stelt, zonder terughoudendheid, een actueel C.V. beschikbaar aan zijn organisatie of de opdrachtgever. Hij maakt onderscheid tussen een coachingsrelatie en andere relatievormen, zoals een vriendschapsrelatie en een zakenrelatie en staat niet toe dat er belangenverstrengeling optreedt. Bij dreigende vermenging van relaties zal hij óf de coachingsrelatie beëindigen, dan wel de andere relatie opschorten. 9