Aanbiedingsbrief. Aan de raad.

Transcriptie

1 Sector: Bestuursdienst Kerkrade, 22 oktober 2008 Aanbiedingsbrief Aan de raad. Nr.: 08it Hierbij bieden wij u ter overweging en beslissing een ontwerpbesluit, nr. 08 Rb038 inzake Begroting 2009 aan. In de nota van toelichting, nr. 08 Tl029 die het ontwerpbesluit vergezelt, zijn de overwegingen en nadere gronden aangegeven waarop het ontwerpbesluit berust. Het college, De secretaris, J.J.M. Som. Mr. C.M. Kuikman

2 Ontwerpbesluit Nr.: 08Rb038 De raad van de gemeente Kerkrade; overwegende, dat de raad door het vaststellen van de begroting zijn budgetrecht uitoefent; dat de raad is aangeboden de ontwerpbegroting 2009; gelezen, de nota van toelichting, nr. 08Tl029, behorende bij dit besluit; het verslag van de commissie(s) gelet op, beleidsveld: 10 gemeentelijk/regionaal beleidskader: Financiële beheersverordening gemeente Kerkrade (ex.art.212 GW) wetsartikel: m.n. art. 189, 190 en 191 van de Gemeentewet I. De begroting 2009 vast te stellen. b e s l u i t : Aldus vastgesteld door de raad der gemeente Kerkrade, in zijn openbare vergadering d.d De voorzitter van de raad, De griffier, J.J.M. Som Mr. drs. H.J.W. Jacobs - van Dongen

3 Nota van toelichting Nr.: 08 Tl029 Kerkrade, 22 Oktober 2008 Onderwerp: Begroting 2009 Behorend bij ontwerpbesluit nr: 08 Rb038 Aanleiding van het besluit De begroting 2009 is thans gereed en kan volgens planning in de raad van 29 oktober 2008 worden vastgesteld. Doelstelling Het vaststellen van de begroting 2009 en daarmee inzichtelijk te maken het voorgenomen beleid met bijbehorende financiële consequenties voor het begrotingsjaar Financiële consequenties Ten opzichte van de Voorjaarsnota zijn er geen financiële mutaties, aangezien deze financieel gezien 1-op-1 aansluit met de Begroting Actuele mutaties ná peildatum Voorjaarsnota zullen worden meegenomen in de Najaarsnota die volgens planning ook in de raad van 29 oktober 2008 zal worden vastgesteld Adviesorganen/inspraak n.v.t. Informatie/Communicatie Zoals gebruikelijk zal informatie/communicatie plaatsvinden via het Stadsjournaal en op de website. Motivering van het besluit (afwegingen) Met het vaststellen van de begroting 2009 wordt voldaan aan de verplichtingen zoals deze zijn neergelegd in de Gemeentewet en de Financiële verordening gemeente Kerkrade (ex. art.212 GW).

4 Inhoudsopgave begroting 2009 Aanbieding...3 Beleidsbegroting...5 Algemene beschouwingen...5 Overzicht programmaplan, paragrafen en beleidsvelden...7 Programma s (nieuwe stijl, nog in ontwikkeling)...9 Leeswijzer en programma s...9 Jeugd voortijdig schoolverlaters (VSV)...11 Toerisme...15 Integraal gezondheidsbeleid...19 Algemene dekkingsmiddelen...23 Paragrafen Paragraaf lokale heffingen Paragraaf weerstandsvermogen incl. risicoparagraaf Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen Financieringsparagraaf (treasury) Paragraaf bedrijfsvoering Paragraaf verbonden partijen Paragraaf grondbeleid...44 Beleidsvelden...51 Leeswijzer beleidsvelden...51 Overzicht lasten en baten op beleidsveldniveau Bouwen en wonen Verkeer en vervoer Milieu Economie en toerisme Veiligheid en handhaving Jeugd Welzijn, sport en cultuur Zorg Werk en inkomen Bestuur en bedrijfsvoering Beheer...96 Financiële begroting Financiële beschouwingen Financiële positie - recapitulatie baten, lasten, investeringsprogramma Toelichting baten en lasten Bijlagen Afkortingslijst Overzicht verbonden partijen Staat van reserves en voorzieningen Beknopte samenvatting beleidskaders per beleidsveld Overzicht Cofinancieringsfonds Kerkrade Strategische Agenda Parkstad Limburg Vaststelling

5 2

6 Aanbieding Aan de gemeenteraad, Hierbij bieden wij u aan de begroting De opbouw van deze begroting wijkt af van voorgaande jaren. In de begroting 2009 zijn namelijk de eerste stappen gezet om te komen tot een nieuwe stijl, conform de door de raad in december 2006 overgenomen aanbevelingen uit het onderzoeksrapport Doelen aan de horizon van de Rekenkamercommissie Kerkrade. Sleutelbegrippen uit het rapport waren: sturen op prioriteiten, bij de reguliere beleidsvelden sturen op uitzonderingen aan de hand van rapportagekaders, doelenbomen en de w-vragen 1, maatschappelijke effecten en indicatoren. Het jaar 2007 stond vooral in het teken van bewustwording en het denkproces dat bij deze nieuwe stijl hoort. In de raad van juni 2008 heeft u ook formeel de kaders voor deze begroting nieuwe stijl vastgelegd in de nieuwe Financiële verordening ex. art. 212 GW. De begroting 2009 is opgebouwd uit 3 programma s nieuwe stijl (te weten jeugdbeleid - onderdeel voortijdig schoolverlaters, toerisme en integraal gezondheidsbeleid), de algemene dekkingsmiddelen, de 7 verplichte paragrafen en 11 beleidsvelden (de voormalige programma s 1 t/m 11). Voor de 3 programma s nieuwe stijl zijn door middel van een zogenaamde doelenboom de (veronderstelde) relaties tussen doelstellingen, activiteiten en indicatoren weergegeven. In verschillende commissies zijn de concepten hiervan met u afgestemd c.q. verduidelijkt en is ook aangegeven dat een verdere doorontwikkeling wenselijk is. De verdere doorontwikkeling van de begroting nieuwe stijl gebeurt gezamenlijk door de raad, het college en het ambtelijk apparaat, onder regie van de daartoe ingestelde werkgroep programmabegroting. Daarvoor is een voorlopig tijdpad uitgetrokken tot en met de begroting Er zijn namelijk nog diverse belangrijke stappen te zetten in wat een uitdagend ontwikkelingsproces genoemd mag worden. Zo moeten bijvoorbeeld de 3 bestaande programma s nieuwe stijl verder worden verbeterd (met name nog meer SMART 2 maken en indicatoren i.r.t. gewenste maatschappelijke effecten verder ontwikkelen), moeten met een actuele raadsagenda als vertrekpunt eventuele additioneel benoemde prioriteiten worden uitgewerkt en moeten er als sluitstuk voor de reguliere beleidsvelden nog rapportagekaders worden ontwikkeld. In de Voorjaarsnota 2008 zijn de mee- en tegenvallers welke begin april 2008 bekend waren meegenomen. Deze Voorjaarsnota 2008, jaarschijf 2009, is financieel 1-op-1 vertaald naar de nu voorliggende begroting Er is dan ook bijvoorbeeld nog geen rekening gehouden met de effecten van de mei-circulaire of het terugdraaien van de geplande 1% extra OZB-verhoging in 2009 en Ontwikkelingen nà de Voorjaarsnota 2008 worden financieel meegenomen in de Najaarsnota die ook in de raad van oktober wordt behandeld. De Najaarsnota 2008 geeft dan ook het meest actuele financiële beeld. De Provincie Limburg heeft in het tweede kwartaal 2008 haar Financieel Verdiepingsonderzoek 2008 afgerond om daarmee een uitspraak te kunnen doen over de wijze van toezicht die Kerkrade verdient. De gemeente Kerkrade komt in aanmerking voor meerjarig repressief toezicht, hetgeen positief is. Wel werden nog een aantal aandachtspunten genoemd en werden er nog enkele verbetervoorstellen gedaan ten aanzien van de verslaggeving. De verbetervoorstellen ten aanzien van de verslaggeving zijn daar waar mogelijk reeds verwerkt in de voorliggende begroting. Tot slot zal de Tarievennota 2009 in de raad van december 2008 worden behandeld, waarna de tarieven definitief worden vastgesteld. In paragraaf lokale heffingen (pag. 25) gaan wij nader in op deze gewijzigde gedragslijn. Het college, J.J.M. Som De secretaris, mr. C.M. Kuikman 1 Wat willen we bereiken (bij voorkeur in termen van maatschappelijke effecten)? Wat gaan we daarvoor doen? Wat mag het kosten? Een vierde w-vraag kan ook worden gesteld: Wanneer zijn we tevreden? 2 Specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. 3

7 4

8 Beleidsbegroting Algemene beschouwingen Van de huidige bestuursperiode is het een na laatste begrotingsjaar aan de orde. Het jaar van het Wereldmuziekconcours, waarin Kerkrade het centrum is van de blaasmuziek. Dit evenement is niet alleen van maatschappelijk belang, maar tevens van betekenis in economisch opzicht èn van belang in verband met het imago van de stad en de naamsbekendheid. Al enige jaren zetten we in op citymarketing en stadspromotie of tegenwoordig liever citybranding. In 2009 met name maar ook in volgende jaren zullen wij onze stad blijven profileren vanuit een eigen identiteit. Het eerste deel van de bestuursperiode is geëvalueerd door middel van de zogenaamde mid-term review. Hierbij is het collegeprogramma als uitgangspunt genomen. De mid-term review wordt separaat aan uw raad voorgelegd. Kijkend naar de laatste jaren zien wij diverse positieve ontwikkelingen en aanzetten en zijn daar ook trots op. Met het oog op de qua aantal inwoners krimpende regio is in Parkstad de Regionale Woonvisie tot stand gekomen, op basis waarvan aan de woningbouwprogrammering invulling wordt gegeven. In dit verband zijn ook de prestatiecontracten die de gemeente met de woningcorporaties sluit van eminent belang. Steeds meer worden bij de contractbesprekingen de sociale aspecten betrokken, die de wijken niet alleen in fysiek opzicht maar ook qua sociale structuur sterker moeten maken. Als kerntaak van de overheid wordt sterk ingezet op veiligheid en leefbaarheid in de wijken en de centra. Tegen de achtergrond van een afnemende bevolking en daaraan gekoppeld minder inkomsten via de algemene uitkering van het Gemeentefonds is de stedelijke herstructurering in Kerkrade de grote opgave voor de toekomst. Wij zullen bij het Rijk blijven pleiten voor extra middelen voor de herstructurering of een vergelijkbaar additionele vangnetfunctie. Op een ander schaalniveau dan in het verleden nagestreefd worden zes gemeenschapshuizen opgewaardeerd of volledig nieuw gerealiseerd. De investeringsmiddelen zijn hiervoor vrijgemaakt en dit met raadsbrede steun. Naast het investeren in de fysieke vorm van deze accommodaties voor de toekomst wordt sociaal geïnvesteerd in mensen en wijken. Wij kunnen uiteindelijk met enige trots stellen dat in 2008 een start is gemaakt met de herstructurering van het centrum van Kerkrade-West (Carboonplein), een start ook is gemaakt met de gebiedsontwikkeling van het centrum van Eygelshoven, het centrumplan vlot is getrokken, de bouw van het Werkplein is gerealiseerd en de renovatie van de Rodahal wordt aangepakt om voor het WMC als accommodatie te kunnen voldoen. Het masterplan Atrium Kerkrade is tevens een majeur project voor Kerkrade, waarmee de ontwikkeling van zorgfuncties in en rondom Atrium Kerkrade alsmede een kwalitatieve stedenbouwkundige herontwikkeling plaatsvindt nabij het centrum. Kerkrade streeft inmiddels al enige jaren naar een verdere ontplooiing van de toeristisch-recreatieve bouwstenen, dit zowel binnen de regio Parkstad-Limburg, de grensregio (HULK-gemeenten) als in de Euregio (Groenmetropool). Met inbegrip van de kwaliteitsimpulsen voor de gehele stad zullen wij hierop blijven koersen. De daarmee samenhangende ambities komen tevens naar voren in het koersdocument, waarover met uw raad een discussie heeft plaatsgevonden. Ter realisering van de strategische agenda van Parkstad wordt vanaf 2009 een Cofinancieringsfonds in het leven geroepen. Dit geschiedt vanuit de gedachte om samen optrekkend met de provincie effectiever externe middelen vrij te krijgen. Het gaat om een groeimodel, waarbij uit diverse gemeentelijke cofinancieringsfondsen gevuld met gelabeld geld uiteindelijk een regionaal cofinancieringsfonds met uitsluitend ongelabeld geld wordt gecreëerd. In de begroting 2009 wordt dit tot uitdrukking gebracht. De precieze invulling en uitwerking krijgt momenteel vorm. In de bijlagen achterin is een overzicht opgenomen van de aan de top-5-agenda Parkstad gerelateerde projecten. Enerzijds wordt ter informatie aangegeven welke uitgaven in het verleden reeds zijn gedaan, anderzijds voor welke projecten in de toekomst gelden zijn gereserveerd. Het spreekt voor zich dat dit overzicht een momentopname is. 5

9 Aan de doorontwikkeling van de gemeentelijke dienstverlening zullen wij de komende jaren de nodige prioriteit geven. Bij een recente benchmark publiekzaken scoorde de gemeente Kerkrade een totaalgemiddelde van 8,0. Een zeer bevredigende score. Eveneens verwierf de gemeente een prijs voor innovatief WMO-beleid. Met het Kerkraads WMO-model is gekozen voor een sociale, wijkgerichte en pro-actieve aanpak, die de klant centraal stelt en landelijk in de schijnwerpers staat. De uitvoering van het WMO-beleid als open einde-regeling en dus als risico zullen wij echter zeer nauwgezet volgen. Wij kijken uit naar de resultaten van de door de Provincie uitgevoerde Bestuurskrachtmeting 2008 en zullen in 2009 en volgende jaren eventuele maatregelen treffen om de bestuurskracht te vergroten. In 2009 zullen wij de geformuleerde ambities blijven volgen. Niet alles kan tegelijkertijd worden gerealiseerd, maar het bewaken van de voortgang mede gerelateerd aan de raadsagenda is de weg die we blijven volgen. Daarbij worden ook de beschikbare middelen betrokken. De begroting 2009 bevat vele lopende zaken, waarvoor we verwijzen naar de programma s en beleidsvelden. 6

10 Overzicht programmaplan, paragrafen en beleidsvelden De begroting 2009 is voor wat betreft het beleidsmatige gedeelte opgebouwd uit de programma s nieuwe stijl, de algemene dekkingsmiddelen, de verplichte paragrafen en de beleidsvelden (de voormalige programma s). De basis wordt gevormd door de beleidsvelden. Een beleidsveld is een samenhangend geheel van activiteiten dat betrekking heeft op de diverse reguliere en min of meer vaste beleidsterreinen. De raad wil hier sturen op uitzonderingen. Een prioriteit is een afzonderlijk herkenbaar onderdeel van een beleidsveld, bestaande uit een samenstel van een aantal samenhangende producten of een enkel product van de productenraming en productenrealisatie, waaraan de raad een bijzonder belang hecht en waarop hij intensief wil sturen. Een prioriteit kan ook investeringen omvatten. De prioriteiten worden als programma (nieuwe stijl) in de begroting opgenomen. De algemene dekkingsmiddelen worden apart genoemd, omdat deze volgens het BBV buiten de programma s/beleidsvelden moeten worden gehouden. In volgend overzicht wordt de indeling gekoppeld aan de huidige raadscommissieverdeling. Iedere raadscommissie is eerst verantwoordelijke voor de genoemde onderwerpen. Omschrijving Programma s 1. Jeugd voortijdig schoolverlaters BS 2. Toerisme GEZ 3. Integraal gezondheidsbeleid BS Algemene dekkingsmiddelen Paragrafen Beleidsvelden Commissie AZM AZM 1. Bouwen en wonen GEZ 2. Verkeer en vervoer GEZ 3. Milieu GEZ 4. Economie en toerisme GEZ 5. Veiligheid en handhaving AZM 6. Jeugd BS 7. Welzijn, sport en cultuur BS 8. Zorg BS 9. Werk en inkomen BS 10. Bestuur en bedrijfsvoering AZM / PL 11. Beheer GEZ Alle Parkstad - aangelegenheden m.b.t. overgedragen taken ten aanzien van economie, ruimtelijke ordening, mobiliteit en wonen alsook de voorbereiding vergaderingen Parkstadraad PL AZM = Algemene Zaken en Middelen GEZ =Grondgebied en Economische Zaken BS = Burgers en Samenleving PL = Parkstad Limburg 7

11 8

12 Programma's (nieuwe stijl, nog in ontwikkeling) Leeswijzer Voor de begroting 2009 gaat het om 3 programma s nieuwe stijl. Het betreft jeugdbeleid - onderdeel voortijdig schoolverlaters, toerisme en integraal gezondheidsbeleid. Voor de 3 programma s nieuwe stijl zijn door middel van een zogenaamde doelenboom de (veronderstelde) relaties tussen doelstellingen, activiteiten en indicatoren weergegeven. In verschillende commissies zijn de concepten hiervan geheel of gedeeltelijk met u afgestemd c.q. verduidelijkt. Een verdere doorontwikkeling is wenselijk. De opgenomen financiële en niet-financiële informatie heeft slechts een experimentele status, mede gelet op het ontwikkelingsstadium waarin de programma s nieuwe stijl zich nog bevinden. Uiteraard worden de genoemde activiteiten wel uitgevoerd voorzover ze binnen de beleidsmatige en budgettaire kaders passen. De autorisatie van budgetten vindt conform de 212-verordening overigens altijd plaats op het niveau van de beleidsvelden. Naam programma: De naam van het betreffende programma nieuwe stijl, tevens is de verantwoordelijke portefeuillehouder aangegeven. Wat willen we bereiken? Middels een doelenboom worden de algemene en afgeleide doelstellingen of taakgebieden aangegeven. Deze dienen te zijn geformuleerd in termen van maatschappelijke effecten. Op het niveau van de afgeleide doelstellingen of taakgebieden worden ter informatie de voor de nieuwe activiteiten 2009 beschikbare budgetten (exploitatie en/of investeringen) aangegeven. Deze budgetten vormen de optelsom van de beschikbare budgetten op het niveau van de activiteiten. De doelstellingen zullen nog meer SMART moeten worden gemaakt. Wat gaan we doen? In de doelenboom is het uitgangspunt dat de afgeleide doelstellingen of taakgebieden (mede) kunnen worden gerealiseerd door het uitvoeren van de genoemde activiteiten. Het activiteitenplan voor 2009 wordt aangegeven. Het gaat hier om nieuwe activiteiten. Tussen de genoemde activiteiten kan budgettair worden geschoven. Prestatie-indicatoren In de doelenboom worden een aantal indicatoren/kengetallen benoemd waarvan verondersteld wordt dat deze een indicatie geven van enerzijds het realiseren van de activiteiten, maar vooral van het realiseren van de doelstellingen op langere termijn. Een verdere verbetering op dit punt is bijvoorbeeld nog het toevoegen van streefwaarden, vooral ten aanzien van de maatschappelijke effecten. Vervolgblad Hier is indien nodig nog een korte toelichting opgenomen ten aanzien van de hiervoor genoemde zaken. Daar waar mogelijk c.q. van toepassing is ook cijfermateriaal opgenomen ten aanzien van de indicatoren. Programma s Op de hierna volgende pagina s worden de programma s nieuwe stijl uitgewerkt: 1. Jeugd voortijdig schoolverlaters 2. Toerisme 3. Integraal gezondheidsbeleid 9

13 10

14 11

15 12

16 Nadere toelichting programma Jeugd VSV (2009): Voorzieningen Realisatie nieuwbouw basisschool Plein Realisatie unilocatie basisschool Blokkenberg Verbouwing gebouw de Cirkel met herhuisvesting van ZMLK Uitvoering van het vastgesteld speelplekkenplan Start van nieuw exploitatiemodel Campus en Brede School de Steltloper Lokale activiteiten De grensoverschrijdende activiteiten met Herzogenrath in het kader van onderwijs en jeugd worden verder uitgebouwd. De voor- en vroegschoolse educatie wordt verder uitgebreid mede via deelname aan de landelijke pilot VVE Zuid Limburg De harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang wordt voorbereid De schakelklassen worden verder uitgebouwd en verstevigd. Regionale activiteiten Uitvoering van de productovereenkomst BVE 2009 Doorontwikkeling van bureau V.S.V., retour en de sluitende aanpak van de jeugdwerkeloosheid mede in het kader van het project ITJ (= integraal toezicht jeugd) Jeugdzorgbeleid Het centrum voor Jeugd en Gezin wordt in 2009 gerealiseerd, mede in samenwerking met de ketenpartners. Hoe meten we dat? Kengetallen bureau VSV (jaarverslag) Indicatoren relatief schoolverzuim = leerplichtigen die wel zijn ingeschreven maar de school kort of langere tijd (minimaal 3 schooldagen) niet bezoeken absoluut schoolverzuim = aantal leerplichtige kinderen niet bij een school of onderwijsinstituut ingeschreven aantal voortijdige schoolverlaters (zonder startkwalificatie) 2004/ / /2007 relatief schoolverzuim absoluut schoolverzuim aantal voortijdige schoolverlaters (zonder startkwalificatie)

17 14

18 15

19 16

20 Nadere toelichting programma Toerisme (2009) Regionale agenda Investeren in toeristische basisvoorzieningen: Toeristische routestructuren: bewegwijzerde fiets- en wandelroutes. Hierbij worden de volgende fases en kwaliteitsslagen onderscheiden: 1. creëren uniform basiskwaliteitsniveau inclusief wegwerken achterstallig onderhoud door de gemeenten; 2. (publieke) kwaliteitsslag door routepunt, onder meer in de vorm van inrichting themaroutes, signing (aanduiden wat te zien is) en aanvullende bewegwijzering; 3. (commerciële) kwaliteitsslag door ondernemers (verbeteren, uitbreiden voorzieningen, accommodatie, relatie met fiets- en wandelstimuleringsregeling) ontwikkeling arrangementen, groenfietsplan en dergelijke; 4. gebruik van multimedia (ICT) Voorts zal in het kader van de kwaliteitsslag van de basisvoorzieningen aandacht uitgaan naar het organiseren van attractievervoer. Investeren in gerichte promotie van de toeristische bestemming Zuid-Limburg in Noord Rijnland Westfalen, met name het Ruhrgebied Deze marktuitbreiding wordt veelbelovend geacht over de hele linie van het toeristisch product Zuid- Limburg. Het gaat om een meerjaren aanpak die zal starten met een verkenning van de markt in relatie tot ons aanbod. Onderzoek moet uitwijzen of Zuid-Limburg beschikt over een passend aanbod en of de voorwaarden bij ondernemers zijn vervuld, gegeven de wensen van de Duitse gasten. De promotie moet leiden tot uitbreiding van het marktbereik. Grensoverschrijdende samenwerking Euregionale 2008-project Grensland Wormdal in uitvoering brengen: Deelproject Eurodepark: gestart met restauratie Baalsbruggermolen en inrichten infopunt; Inrichting Eurodepark (gebied tussen Rolduc en Baalsbruggen, inclusief Berenbos): zie onder kopje stimuleren bestaand beleid. Bruggenslag Samen met de Nederlandse gemeente Landgraaf en vier Duitse gemeenten heeft de gemeente via een internationale ontwerpwedstrijd ontwerpen laten maken voor 9 bruglocaties. Kerkrade heeft inmiddels geld vrij gemaakt voor de realisatie van één van deze bruggen, samen met de gemeente Herzogenrath. Pferdelandpark Het betreft een toeristisch/recreatieve ontwikkeling van het groengebied tussen Aken, Herzogenrath en Kerkrade. Doel is de burgers een nieuw recreatief aanbod te geven en Duitse recreanten/toeristen uit te nodigen voor een bezoek aan Park Gravenrode (Gaiapark/industrion). Groenmetropool een Duits/Nederlands/Belgisch project in het oude steenkolenbekken tussen Düren en Beringen. Kerkrade participeert in dit project als co-financier en als verantwoordelijke voor de realisatie van een infopunt in de Baalsbruggermolen. Stimuleren bestaand beleid Gaiapark Realiseren toegang vanaf de Brughofweg; Oplevering Dinodome Versterken relatie met Brughof/Kasteel Industrion Onderzoek samenwerking Zuid Limburgse Stoomtrein Maatschappij Opleveren science center 17

21 Eurodepark In het kader van de grensoverschrijdende samenwerking heeft de gemeente samen met de Duitse partnerstad Herzogenrath een project Eurodepark in voorbereiding. Daartoe is een masterplan opgesteld. Binnen dit park neemt het initiatief van hotel en conferentieoord Rolduc voor de aanleg van een 18 holes golfbaan een belangrijke plaats in. Stimuleren nieuw beleid Haalbaarheidsonderzoek minestone: Dag- en verblijfsrecreatief project van Industrion en schacht Nulland met doel het mijnverleden en de verworvenheden van hedendaagse techniek en wetenschap op een bijzondere manie te laten beleven. Doorontwikkeling Anstelvallei: Financiële doorontwikkeling van de Anstelvallei als landgoed met een duurzame en hoogwaardige inrichting, met als speerpunten kasteel Erenstein en hoeve nieuw Erenstein. Promotie toeristisch product Kerkrade Samenwerking VVV Zuid-Limburg Door actieve participatie (bestuurlijk en ambtelijk) bij het werk van de VVV garanderen dat Kerkrade voldoende aandacht krijgt. Hoe meten we dat? Registratie overnachtingen verblijfsaccommodatie (toeristenbelasting) Registratie dagrecreatievoorzieningen Indicatoren Aantal overnachtingen verblijfsaccommodaties Aantal bezoekers toeristisch recreatieve voorzieningen < Industrion < GaiaPark Kerkrade Zoo

22 19

23 20

24 Nadere toelichting programma Integraal gezondheidsbeleid (2009) Een specifieke toelichting is thans nog niet aan de orde, in afwachting van de verdere ontwikkeling van dit programma. Zie ook de toelichting bij beleidsveld Zorg (8), met name onderdelen gezondheidszorg en wmo. 21

25 22

26 Algemene dekkingsmiddelen In dit onderdeel worden de middelen (baten/lasten) weergegeven met een algemeen karakter, zoals voorgeschreven in het BBV. Deze dienen namelijk buiten de beleidsvelden/programma s te worden gehouden. Hiervoor is het administratieve beleidsveld 0 gecreëerd. Naast de algemene dekkingsmiddelen en eventueel direct daarmee verband houdende uitgavenbudgetten, staan hier ook de post onvoorzien, de mutaties in de reserves (m.u.v. afval en riool), posten die te maken hebben met btw en kapitaallasten alsook de saldi van de kostenplaatsen. Hierna wordt ingegaan op de belangrijkste posten. Lokale heffingen Bij lokale heffingen treffen we die heffingen aan, waarvan de besteding niet gebonden is. Dit betreft de onroerende zaak belasting, de hondenbelasting, de baatbelasting, de precariorechten en de toeristenbelasting. Tevens zijn hier opgenomen de kosten die direct verband houden met deze opbrengsten, zoals bijvoorbeeld taxatie, bezwaar en beroep. In totaliteit gaat het voor 2009 om een geraamd bedrag van circa 8,9 miljoen aan opbrengsten uit algemene dekkingsmiddelen, waarvan circa 8,4 miljoen aan OZB. Lokale heffingen, waarvan de besteding wel gebonden is, bijvoorbeeld afvalstoffenheffingen, rioolrechten en diverse leges, worden op de desbetreffende beleidsvelden verantwoord. Voor een overzicht van de opbrengsten van de belangrijkste heffingen en in welke beleidsvelden deze zijn opgenomen wordt verwezen naar de paragraaf lokale heffingen in deze begroting en naar de jaarlijkse tarievennota. Algemene uitkering Basis voor de raming van de algemene uitkering 2009 en volgende jaren in deze begroting is nog de septembercirculaire 2007 van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Bij de berekening in lopende prijzen zijn in deze begroting (peil: septembercirculaire 2007) o.a. de volgende uitgangspunten gehanteerd: Maatstaf 2009 inwoners bijstandsontvangers woonruimten uitkeringsfactor 1,494 Totaal algemene uitkering x 1 mln 50,2 Een gedetailleerde rekenexercitie van de algemene uitkering van het begrotingsjaar is zoals gebruikelijk opgenomen in de separate Staten en Bijlagen. De gevolgen van de meicirculaire 2008 zullen worden verwerkt in de Najaarsnota Op pagina 102 bij Financiële beschouwingen wordt een doorkijk gegeven van de gevolgen van de meicirculaire 2008 op basis van de actuele gegevens. Dividend In de paragraaf verbonden partijen worden de participaties van de gemeente Kerkrade vermeld, waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Van een aantal daarvan wordt op basis van historische én actuele informatie een dividenduitkering verwacht. De totale verwachte dividendopbrengst 2009 bedraagt afgerond 2,0 miljoen. Van de BNG wordt in 2009 een dividend verwacht van (algemene dekkingsmiddelen) en van Essent wordt verwacht een bedrag van bijna 1,7 miljoen (beleidsveld 3). In de Voorjaarsnota 2008 was voorzichtigheidshalve de voor het jaar 2009 eerder geraamde extra uitkering van de BNG van geschrapt, conform het toezichtskader van de Provincie. 23

27 In 1993 zijn onze aandelen in het Bouwfonds Limburgse Gemeenten overgedragen aan BLG Hypotheekbank Holding NV (onderdeel van de SNS Bank Nederland NV). Jaarlijks, over een periode tot en met 2012, ontvangt de gemeente een afkoopsom van als gevolg van deze transactie. Vooruitlopend op Provinciale richtlijnen was in de Voorjaarsnota 2005 reeds geanticipeerd op het vervallen van deze afkoopsom voor een jaarlijks bedrag van Deze gewenningsbijdragen worden ingezet ten behoeve van de reserve kernagenda Parkstad. Daarnaast ontvangen wij van Essent jaarlijks een zogenaamde inconveniëntentoeslag, voor 2009 bedraagt deze (beleidsveld 11). De Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) gebruikt tot op heden haar positieve bedrijfsresultaten ter versterking van het eigen vermogen en keert geen dividend uit, conform de statutaire bepalingen. Er zijn geen signalen dat dit beleid gaat veranderen. Saldo financieringsfunctie Het saldo van de financieringsfunctie betreft het renteresultaat. Bij het opstellen van de begroting wordt een berekening gemaakt van het te verwachten financieringsoverschot respectievelijk -tekort en afgezet tegenover de financiering van lang en kort geld, conform de beleidsregels van de wet FIDO en onze financieringsparagraaf. Totaalfinanciering is daarbij het uitgangspunt, waarbij de dagelijkse overschotten en tekorten aan kort geld rentetechnisch zoveel mogelijk worden geoptimaliseerd. Dit betreft diverse budgetten. De geraamde rentekosten over de langlopende leningen bedragen in 2009 circa 3,1 miljoen. Meer informatie is opgenomen in de financieringsparagraaf (treasury) op pag. 37. De afschrijvingskosten en renteresultaten vormen samen de kapitaallasten. De kapitaallasten van het investeringsprogramma zijn berekend per jaarschijf met een gemiddelde investeringsdatum per 1 juli en een rentepercentage van 5 %. Met de kapitaallasten van deze investeringen is rekening gehouden in de exploitatiebegroting. Deze worden namelijk doorberekend aan de diverse beleidsvelden. BTW-Compensatiefonds (BCF) Eind 2007 was sprake van een budgettair neutrale situatie. Vanaf 2008 kwamen namelijk de geraamde toevoegingen aan de egalisatiereserve BTW compensatiefonds overeen met de geraamde onttrekkingen Vandaar dat middels de Nota Reserves en Voorzieningen 2007 de reserve was opgeheven. Vanaf 2007 kan jaarlijks de compensabele BTW bij de Belastingdienst worden gedeclareerd. Over 2007 ging het om een bedrag van circa 5,3 miljoen. Onvoorzien In de begroting is in de exploitatie opgenomen de jaarlijkse post onvoorzien. Dit betreft een structurele post van in totaliteit , waarvan ongeveer de helft is toegewezen aan de sectoren. Dit komt ongeveer overeen met 0,6% van het zogenaamde genormeerde uitgavenniveau, conform de in het verleden gehanteerde beleidskaders begrotingstoezicht van de provincie. De provincie schrijft het bedrag niet meer dwingend voor, maar eist wel een reële raming. Daarnaast is in het investeringsprogramma een jaarlijkse post onvermijdbaar opgenomen van Deze posten kunnen slechts eenmalig worden ingezet ten behoeve van de dekking van de in de loop van het jaar opkomende incidentele niet voorziene uitgaven resp. investeringen. Overige algemene dekkingsmiddelen De gemeente voegt de rente over de reserves en voorzieningen toe aan de exploitatie. Dit heeft echter geen gevolgen voor de vrije inzetbaarheid van de reserves. In de praktijk levert de inzet namelijk geen problemen op voor de exploitatie, omdat de gemeente nadrukkelijk rekening houdt met de ontwikkeling van de reservepositie. De bespaarde rente is daar rechtstreeks op afgestemd en maakt deel uit van de periodieke berekening van de totale kapitaallasten. Alleen een extreem grote èn onverwachte inzet kan in theorie een probleem zijn. In totaliteit bedraagt de geraamde bespaarde rente op reserves en voorzieningen in ,379 miljoen. Behalve de reeds hiervoor genoemde zijn er geen noemenswaardige andere algemene dekkingsmiddelen. Een analyse is nog opgenomen in de financiële begroting op pag