Rookbeleid binnen psychiatrie Stand van zaken binnen Vlaanderen. Ellen Excelmans Klinisch psycholoog en tabakoloog verbonden aan de VRGT

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rookbeleid binnen psychiatrie Stand van zaken binnen Vlaanderen. Ellen Excelmans Klinisch psycholoog en tabakoloog verbonden aan de VRGT"

Transcriptie

1 Rookbeleid binnen psychiatrie Stand van zaken binnen Vlaanderen Ellen Excelmans Klinisch psycholoog en tabakoloog verbonden aan de VRGT

2 Bedenking vooraf Stand van zaken binnen het NRZ Netwerk Rookvrije Ziekenhuizen Naar het model van het ENSH 43 leden in Vlaanderen Vragenlijst Rookbeleid in de Psychiatrie 10 instellingen en 91 gezondheidswerkers Incentive: CO-meter bij 10 inzendingen

3

4 1 ENGAGEMENT: 1.1 In welke mate is het management bereid om te groeien naar een rookvrij beleid binnen het psychiatrisch ziekenhuis/de psychiatrische afdeling? 1.2 In welke mate is uw instelling/afdeling bereid om nicotineafhankelijkheid als zorgtopic op ten nemen binnen het behandelplan van de patiënt? 1.3 Hoezeer bestaat er algemeen beschouwd binnen uw instelling/afdeling een positieve houding ten overstaan van een rookvrije psychiatrie? 2 ROOKSTOPBELEID: 2.1 Wordt er een bepaald rookbeleid gevoerd in de instelling/afdeling? Roken is verboden op de werkvloer, gemeenschappelijke en personeels-ruimtes Als er een rookruimte voorzien is, is deze volledig afgesloten van andere ruimtes Er worden inspanningen geleverd om de tijd die rokers daar doorbrengen in te korten Er worden veilige buitenruimtes voorzien voor rokers als dat nodig blijkt Er worden geen tabaksproducten verkocht binnen de instelling Tabak wordt niet gebruikt als incentive of beloning bij patiënten. 2.2 Bestaat er een werkgroep/deel van een werkgroep op in de instelling/afdeling, die zich met dit thema binnen de psychiatrie inlaat? 2.3 Werd er een beleidsdocument en actieplan opgesteld voor dit rookbeleid? 2.4 Is iedereen (patiënten, personeel, bezoekers) op de hoogte van het gevoerde rookbeleid? 3 OMGEVING en GEZONDE WERKPLAATS 3.1 Is er een aangepaste en duidelijk signalering van het rookvrije karakter van de instelling? 3.2 Zijn de rookruimten duidelijk aangeduid en bewegwijzerd? 3.3 Zijn alle asbakken verwijderd, op de uitgezonderde plaatsen na? 3.4 Wordt het personeel volledig gevrijwaard van omgevingsrook? 3.5 Worden de patiënten volledig gevrijwaard van omgevingsrook? 3.6 Wordt de rookstatus van het personeel systematisch bevraagd?

5 4 COMMUNICATIE: 4.1 Werden er communicatiekanalen en structuren gecreëerd/gebruikt om alle personeel te informeren over het rookbeleid en de veranderingen hierin? 4.2 Wordt nieuw personeel op de hoogte gebracht van het rookbeleid? 4.3 Krijgt het personeel duidelijke instructies hoe incidenten te beoordelen en op te lossen? 4.4 Bestaat er een gepast rapporteringssysteem/-procedure binnen de organisatie, om alle incidenten te noteren, het probleem te detecteren en een aangepaste actie te ondernemen? 5 VORMING VAN PERSONEEL 5.1 Wordt er een vorming/informatiesessies voorzien voor het management? 5.2 Wordt er op regelmatige basis vorming voorzien aan personeel rond: Informatie mbt roken en stoppen met roken Interventiestrategieën Motivationele gespreksvoering Roken en psychiatrie 6 ROOKSTOPHULP 6.1 Beschikt de dienst over een tabakoloog/samenwerking met een tabakoloog? 6.2 Wordt roken/nicotineafhankelijkheid beschouwd als een zorgtopic bij alle patiënten gedurende het hele behandelingsplan? 6.3 Worden aangepaste farmacologische hulpmiddelen en nicotinesubstitutie beschikbaar gesteld voor alle nicotineafhankelijke patiënten? 6.4 Worden motivationele interventies geïntegreerd in andere therapieën? 6.5 Worden er bewustwordingscampagnes georganiseerd naar de patiënten en personeel toe? 6.6 Bestaat er rookstopondersteuning, toegankelijk voor alle patiënten? 6.7 Bestaat er rookstopondersteuning, toegankelijk voor alle personeel? 6.8 Werd er een speciaal rookstopprogramma ontwikkeld? 6.9 Is er aangepaste informatie over roken, rookstop en methodes beschikbaar voor alle personeel, patiënten en bezoekers? Waar/wanneer mag er gerookt worden door patïenten? Waar/wanneer mag gerookt worden door personeel? Bestaat er een alcohol/drugbeleid in het psychiatrisch ziekenhuis/afdeling? Welk zijn volgens u de te verwachten problemen bij een groei naar een rookvrije psychiatrische instelling/afdeling?

6 Rookstopbeleid in de psychiatrie Totaalscore Rookstophulp Vorming van het personeel Communicatie Rookvrije omgeving Rookstopbeleid Engagement Niet Heel sterk

7 Rookbeleid patiënten 4 6 Onbeperkt in tijd Beperking in tijd Binnenruimte Buitenruimte Buiten domein

8 Rookbeleid personeel 3 7 Onbeperkt in tijd Beperking in tijd Binnenruimte Buitenruimte Buiten domein

9 Hindernissen rookstopbeleid Onvermogen patiënten Geen adequate hulp Weerstand patiënten Weerstand personeel Inbreuken Andere Geen hindernissen

10 Niets is onmogelijk!

Proceselementen gezondheidsbeleid

Proceselementen gezondheidsbeleid CHECKLIST Tabak Proceselementen gezondheidsbeleid Een gemotiveerd team: Personeel is gemotiveerd om rond roken te werken: beginnen met roken voorkomen en stoppen met roken stimuleren. Over het rookbeleid

Nadere informatie

Dagen van de tabakologie

Dagen van de tabakologie Het tabakspreventieteam van de VRGT nodigt u uit op de eerste editie Dagen van de tabakologie 26 en 27 november 2012 Antwerp Expo De voorbije twintig jaar bouwde het tabakspreventieteam van de VRGT aan

Nadere informatie

Roken en psychiatrie: een paar apart?

Roken en psychiatrie: een paar apart? Roken en psychiatrie: een paar apart? Ellen Excelmans, psycholoog-tabakoloog Verbonden aan de VRGT Probleemstelling De prevalentie van tabaksgebruik ligt bij patiënten met een psychiatrische aandoening

Nadere informatie

Een praktijkvoorbeeld: Rookstopbegeleiding in U.P.C. Sint-Kamillus Bierbeek. Hilde Christiaens Psychologe, tabacologe

Een praktijkvoorbeeld: Rookstopbegeleiding in U.P.C. Sint-Kamillus Bierbeek. Hilde Christiaens Psychologe, tabacologe Een praktijkvoorbeeld: Rookstopbegeleiding in U.P.C. Sint-Kamillus Bierbeek Hilde Christiaens Psychologe, tabacologe Korte kennismaking: Wie leeft er in Sint Kamillus? En wie rookt er? Wat hebben we gedaan

Nadere informatie

Contactpersoon Ellen Excelmans 0492/72.55.86 (ma-wo-vrij) Ellen.excelmans@vrgt.be

Contactpersoon Ellen Excelmans 0492/72.55.86 (ma-wo-vrij) Ellen.excelmans@vrgt.be Contactpersoon Ellen Excelmans 0492/72.55.86 (ma-wo-vrij) Ellen.excelmans@vrgt.be Inleiding Een rookvrije materniteit is een materniteit die beantwoordt aan drie criteria: 1) de afdeling is volledig rookvrij;

Nadere informatie

Een jeugdvereniging is een plek voor kinderen om zich uit te leven. Waar kinderen de wereld al spelend kunnen ontdekken. Kinderen kopiëren gedrag.

Een jeugdvereniging is een plek voor kinderen om zich uit te leven. Waar kinderen de wereld al spelend kunnen ontdekken. Kinderen kopiëren gedrag. Een jeugdvereniging is een plek voor kinderen om zich uit te leven. Waar kinderen de wereld al spelend kunnen ontdekken. Kinderen kopiëren gedrag. Als kinderen in hun directe omgeving veel mensen zien

Nadere informatie

NETWERK ROOKVRIJE ZIEKENHUIZEN

NETWERK ROOKVRIJE ZIEKENHUIZEN NETWERK ROOKVRIJE ZIEKENHUIZEN IMPLEMENTATIEGIDS VOOR EEN OPTIMAAL ROOKBELEID IN DE GEZONDHEIDSZORGINSTELLING SAMENGESTELD DOOR VRGT vzw, MET DANK AAN VIG, ENSH, het comité en de leden van het NRZ. INHOUD:

Nadere informatie

Gemeente X stopt met roken

Gemeente X stopt met roken Logo Antwerpen vzw Lange Leemstraat 372 2018 Antwerpen tel 03/605 15 82 info@logoantwerpen.be www.logoantwerpen.be Gemeente X stopt met roken Basisregels voor lokale activiteiten In het Vlaams actieplan

Nadere informatie

Samenwerkingsinitiatief. regio Tielt

Samenwerkingsinitiatief. regio Tielt 2011 Samenwerkingsinitiatief rookstop regio Tielt De huisartsenkring t Oost van West-Vlaanderen en het St. Andriesziekenhuis te Tielt slaan de handen in elkaar. De werking van het rookstopaanbod in de

Nadere informatie

Deel 2: maak een keuze

Deel 2: maak een keuze Je rookgedrag veranderen Deel 2: maak een keuze In deel 1 heb je stilgestaan bij je rookgedrag. Je hebt geregistreerd hoeveel en in welke omstandigheden je rookt. Mogelijks was je wel verwonderd over de

Nadere informatie

Checklist - Bestuur & commitment

Checklist - Bestuur & commitment Checklist - Bestuur & commitment Beleidsvorming Heeft u een heldere visie? Heeft u helder wat uw drijfveer is om de visie en het rookvrij beleid te ontwikkelen? Bijvoorbeeld: gaat het om het welzijn van

Nadere informatie

Motiveren tot rookstop in 3 stappen

Motiveren tot rookstop in 3 stappen Motiveren tot rookstop in 3 stappen Soms merk je bij je cliënten of patiënten de effecten van roken op. Hen hierop aanspreken is niet altijd eenvoudig. Nochtans zorgt een kort advies van een professional

Nadere informatie

Deel 1: tijd om na te denken

Deel 1: tijd om na te denken Je rookgedrag veranderen Deel 1: tijd om na te denken Dit boekje wil je doen stilstaan bij je rookgedrag. De bedoeling is niet meteen dat je je rookgedrag gaat veranderen. Doel is na te denken over hoe

Nadere informatie

Roken en spelen passen niet bij elkaar. Op een speelterrein wordt er soms gerookt, terwijl er daar veel kinderen aan het spelen zijn.

Roken en spelen passen niet bij elkaar. Op een speelterrein wordt er soms gerookt, terwijl er daar veel kinderen aan het spelen zijn. Roken en spelen passen niet bij elkaar. Op een speelterrein wordt er soms gerookt, terwijl er daar veel kinderen aan het spelen zijn. Wil jij je speelterrein rookvrij maken of stappen zetten in die richting?

Nadere informatie

Zet 31 mei in de kijker Nieuwe materialen Logo Limburg

Zet 31 mei in de kijker Nieuwe materialen Logo Limburg Zet 31 mei in de kijker Nieuwe materialen Logo Limburg Om de werelddag zonder tabak een nieuwe boost te geven ontwikkelde Logo Limburg 2 materialen om te gebruiken bij acties rond rookstop. Placemat: een

Nadere informatie

Rookstopbegeleiding. Informatiebrochure patiënten

Rookstopbegeleiding. Informatiebrochure patiënten Rookstopbegeleiding Informatiebrochure patiënten 1. Stoppen is geweldig... 4 2. Motivatie... 5 3. Rookstopprogramma van het UZA... 7 4. Kosten... 7 Contact...8 Beste roker, Welkom in het UZA. Definitief

Nadere informatie

Roken op een paardenhouderij: Wat zijn de regels?

Roken op een paardenhouderij: Wat zijn de regels? Roken op een paardenhouderij: Wat zijn de regels? In een cafetaria van een manege mag niet (meer) gerookt worden. Dat is duidelijk. Maar mag u er een rokersruimte inrichten? En hoe zit dat voor een pensionstal

Nadere informatie

Het versterken van betekenis en motivatie

Het versterken van betekenis en motivatie 25/09/13 Het versterken van betekenis en motivatie Mijn missie Ellen Excelmans Psycholoog/tabakoloog VRGT Oefenen is niet presteren Taal is een probleem 1 25/09/13 Valkuilen van taal Valkuilen van taal

Nadere informatie

Dagen van de tabakologie

Dagen van de tabakologie Het tabakspreventieteam van de VRGT nodigt u uit Dagen van de tabakologie Maandag 29 september en dinsdag 30 september 2014 Antwerp Expo Snelle evolutie vraagt snelle update. Na de succesvolle dagen van

Nadere informatie

Roken en psychiatrie: Een paar apart?

Roken en psychiatrie: Een paar apart? Roken en psychiatrie: Een paar apart? Ellen Excelmans Klinisch psycholoog en tabakoloog Verbonden aan de VRGT Ellen.excelmans@vrgt.be Waar of niet waar? Psychiatrische patiënten willen niet stoppen met

Nadere informatie

1. Jongeren en stoppen met roken. Inhoudsopgave. Hoeveel en welke jongeren roken vandaag?

1. Jongeren en stoppen met roken. Inhoudsopgave. Hoeveel en welke jongeren roken vandaag? Inhoudsopgave 1. Jongeren en stoppen met roken...1 Hoeveel en welke jongeren roken vandaag?...1 Omgevingsfactoren die het rookgedrag van jongeren beïnvloeden...2 Effectieve manieren om te stoppen met roken

Nadere informatie

ROOKSTOPPROGRAMMA VOOR MENSEN IN ARMOEDE HANDLEIDINGHUISARTSEN

ROOKSTOPPROGRAMMA VOOR MENSEN IN ARMOEDE HANDLEIDINGHUISARTSEN gerookt? ROOKSTOPPROGRAMMA VOOR MENSEN IN ARMOEDE HANDLEIDINGHUISARTSEN Colofon Met dank aan de leden van de stuurgroep: 1. APB: Isabelle De Wulf 2. Cgg VAGA: Sofie Leemans 3. Cgg VBO: Gwen Maries 4. Cgg

Nadere informatie

Een kinderboerderij is een plek voor gezinnen en kinderen. Waar kinderen de wereld al spelend kunnen ontdekken. Wil jij je kinderboerderij rookvrij

Een kinderboerderij is een plek voor gezinnen en kinderen. Waar kinderen de wereld al spelend kunnen ontdekken. Wil jij je kinderboerderij rookvrij Een kinderboerderij is een plek voor gezinnen en kinderen. Waar kinderen de wereld al spelend kunnen ontdekken. Wil jij je kinderboerderij rookvrij maken? Of een eerste stap zetten in die richting? Met

Nadere informatie

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie)

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie) ROKERS HEBBEN BAAT BIJ MEER AANMOEDIGING VAN HUISARTS OM TE STOPPEN MET ROKEN 30% rokers spontaan aangesproken door huisarts over rookgedrag 4% contacten Tabak Stop Lijn resultaat van doorverwijzing door

Nadere informatie

patiënteninformatie Rookstopbegeleiding G e z o n d h e i d s Z o r g m e t e e n Z i e l

patiënteninformatie Rookstopbegeleiding G e z o n d h e i d s Z o r g m e t e e n Z i e l i patiënteninformatie Rookstopbegeleiding G e z o n d h e i d s Z o r g m e t e e n Z i e l Stoppen met roken? Waarom? Mensen kunnen verschillende motivaties hebben om te stoppen met roken. Voor de ene

Nadere informatie

Afdeling A3. Afdeling A3. Glaspaleis Ouderen

Afdeling A3. Afdeling A3. Glaspaleis Ouderen Afdeling A3 Afdeling A3 Glaspaleis Ouderen Afdeling A3 Introductie Ouderenpsychiatrie in Mondriaan is gevestigd in Wijerode. Het is een groot gebouw en er zijn veel afdelingen. Om herkenbaarheid van de

Nadere informatie

Afdeling C2. Afdeling C2. Terworm Ouderen

Afdeling C2. Afdeling C2. Terworm Ouderen Afdeling C2 Afdeling C2 Terworm Ouderen Afdeling C2 Introductie Ouderenpsychiatrie in Mondriaan is gevestigd in Wijerode. Het is een groot gebouw en er zijn veel afdelingen. Om herkenbaarheid van de afdelingen

Nadere informatie

Gedragsmatige ondersteuning bij stoppen met roken in de zorg. Dewi Segaar (STIVORO) & Hetty de Laat (Groei in communicatie)

Gedragsmatige ondersteuning bij stoppen met roken in de zorg. Dewi Segaar (STIVORO) & Hetty de Laat (Groei in communicatie) Gedragsmatige ondersteuning bij stoppen met roken in de zorg Dewi Segaar (STIVORO) & Hetty de Laat (Groei in communicatie) Behandeling van tabaksverslaving Farmacologische ondersteuning: 10 sigaretten

Nadere informatie

Afdeling A1. Afdeling A1. Vrijthof Ouderen

Afdeling A1. Afdeling A1. Vrijthof Ouderen Vrijthof Ouderen Introductie Ouderenpsychiatrie in Mondriaan is gevestigd in Wijerode. Het is een groot gebouw en er zijn veel afdelingen. Om herkenbaarheid van de afdelingen te vergroten, hangt bij de

Nadere informatie

Afdeling A3. Afdeling A3. Glaspaleis Ouderen

Afdeling A3. Afdeling A3. Glaspaleis Ouderen Glaspaleis Ouderen Introductie Ouderenpsychiatrie in Mondriaan is gevestigd in Wijerode. Het is een groot gebouw en er zijn veel afdelingen. Om herkenbaarheid van de afdelingen te vergroten, hangt bij

Nadere informatie

Roken en sporten passen niet bij elkaar. Naast het veld wordt er soms gerookt, terwijl op het veld kinderen en jongeren aan het sporten zijn.

Roken en sporten passen niet bij elkaar. Naast het veld wordt er soms gerookt, terwijl op het veld kinderen en jongeren aan het sporten zijn. Roken en sporten passen niet bij elkaar. Naast het veld wordt er soms gerookt, terwijl op het veld kinderen en jongeren aan het sporten zijn. Wil jij je sportterrein rookvrij maken of stappen zetten in

Nadere informatie

JAARVERSLAG TABAKSTOP STICHTING TEGEN KANKER VRAAGT OVERHEID OM SLIMMERE TERUGBETALING ROOKSTOPMEDICATIE

JAARVERSLAG TABAKSTOP STICHTING TEGEN KANKER VRAAGT OVERHEID OM SLIMMERE TERUGBETALING ROOKSTOPMEDICATIE JAARVERSLAG TABAKSTOP STICHTING TEGEN KANKER VRAAGT OVERHEID OM SLIMMERE TERUGBETALING ROOKSTOPMEDICATIE 48% van de rokers die Tabakstop begeleidt zijn zware rokers 22% heeft al meer dan 5 stoppogingen

Nadere informatie

Roken in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)

Roken in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Roken in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Roken in de BBC Roken blijft in Vlaanderen de belangrijkste vermijdbare oorzaak van ziekte en overlijden. Nog te veel mensen krijgen

Nadere informatie

AMBULANTE ROOKSTOPBEGELEIDING. Valentine Lemaigre, Klinisch psychologe tabakologe Prof K. Nackaerts, IG-pneumologie

AMBULANTE ROOKSTOPBEGELEIDING. Valentine Lemaigre, Klinisch psychologe tabakologe Prof K. Nackaerts, IG-pneumologie AMBULANTE ROOKSTOPBEGELEIDING Valentine Lemaigre, Klinisch psychologe tabakologe Prof K. Nackaerts, IG-pneumologie Intensieve rookstopbegeleidingn Individueel of in groep (+ en -) Medisch-gedragsmatige

Nadere informatie

DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK

DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: GEEN BELANGENVERSTRENGELING KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK Stoppen met roken hoe doe je dat? Epidemiologie roken (1) 28% volwassenen rookt (2004) Hoogste

Nadere informatie

Gemeente X stopt met roken

Gemeente X stopt met roken Logo Antwerpen vzw Lange Leemstraat 372 2018 Antwerpen tel 03/605 15 82 info@logoantwerpen.be www.logoantwerpen.be Gemeente X stopt met roken Basisregels voor lokale activiteiten In het Vlaams actieplan

Nadere informatie

Infobrochure. Stoppen met roken. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Stoppen met roken. mensen zorgen voor mensen Infobrochure Stoppen met roken mensen zorgen voor mensen Het belang van motivatie Wanneer je wilt stoppen met roken, heb je de meeste kans op slagen als je zelf gemotiveerd bent om te stoppen. Wanneer

Nadere informatie

Ontwikkeling van een methodiek voor het voorkomen en terugdringen van tabaksgebruik bij psychiatrische patiënten

Ontwikkeling van een methodiek voor het voorkomen en terugdringen van tabaksgebruik bij psychiatrische patiënten Krijkelberg 1, 3360 Bierbeek 016 45 26 11 fax 016 46 30 79 upc.st.kamillus@fracarita.org www.kamillus.be Tot stand gekomen in 2009 met subsidies van het Fonds voor de Bestrijding van Verslavingen (FOD

Nadere informatie

18 Tabakswet. 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden. 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie

18 Tabakswet. 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden. 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie 18 Tabakswet 18.1 Wat u moet weten 18.2 Vragen en praktijkvoorbeelden 18.3 Extra informatie 18.1 Wat u moet weten. Op 1 juli 2008 is het Besluit beperking verkoop en gebruik tabaksproducten in werking

Nadere informatie

Afdeling A3. Afdeling A3. Glaspaleis Ouderen

Afdeling A3. Afdeling A3. Glaspaleis Ouderen Afdeling A3 Afdeling A3 Glaspaleis Ouderen Afdeling A3 Introductie Ouderenpsychiatrie in Mondriaan is gevestigd in Wijerode. Het is een groot gebouw en er zijn veel afdelingen. Om herkenbaarheid van de

Nadere informatie

Fotografie: Tamara Reijers. Stappenplan voortgezet onderwijs. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein

Fotografie: Tamara Reijers. Stappenplan voortgezet onderwijs. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein Fotografie: Tamara Reijers Stappenplan voortgezet onderwijs Het is tijd voor een rookvrij schoolterrein VO Zien roken doet roken. Dat blijkt uit onderzoek 1. Dat betekent ook dat jongeren sneller een sigaret

Nadere informatie

Voorstelronde Cursusboekje Vertrouwelijk karakter van de bijeenkomsten Verwachtingen uitspreken Hoe zien de bijeenkomsten eruit?

Voorstelronde Cursusboekje Vertrouwelijk karakter van de bijeenkomsten Verwachtingen uitspreken Hoe zien de bijeenkomsten eruit? Bijeenkomst 1 Vandaag Voorstelronde Cursusboekje Vertrouwelijk karakter van de bijeenkomsten Verwachtingen uitspreken Hoe zien de bijeenkomsten eruit? Huiswerk Test invullen om inzicht te krijgen in de

Nadere informatie

Welke stappen zet je naar een rookvrij ziekenhuis?

Welke stappen zet je naar een rookvrij ziekenhuis? Welke stappen zet je naar een rookvrij ziekenhuis? Een ziekenhuis waar je door de rook loopt om bij de hoofdingang te komen of een arts die tijdens het spreekuur sterk naar tabak ruikt. Eigenlijk is het

Nadere informatie

STAPPENPLAN VOOR EEN ROOKVRIJE SPEELTUIN

STAPPENPLAN VOOR EEN ROOKVRIJE SPEELTUIN STAPPENPLAN VOOR EEN ROOKVRIJE SPEELTUIN WAT IS EEN ROOKVRIJE SPEELTUIN? De hele speeltuin is rookvrij. Zonder uitzonderingen. De rookvrije regels staan in het reglement en in de speeltuin wordt met bordjes

Nadere informatie

In deze notitie wordt uiteengezet welke acties nodig zijn om deze doelstelling te realiseren.

In deze notitie wordt uiteengezet welke acties nodig zijn om deze doelstelling te realiseren. Memo Datum 14 februari 2018 Betreft Het UMC Utrecht op weg naar een rookvrij ziekenhuis en omgeving Inleiding In 2012 is besloten dat het UMC Utrecht en het omliggende terrein, rookvrij moeten worden.

Nadere informatie

Medewerkers helpen om te stoppen met roken met een focus op mensen in een kwetsbare positie 20/02/2018

Medewerkers helpen om te stoppen met roken met een focus op mensen in een kwetsbare positie 20/02/2018 Medewerkers helpen om te stoppen met roken met een focus op mensen in een kwetsbare positie 20/02/2018 Inhoud 1. Waarom iets doen rond roken? 2. Wat kan je doen? 3. Focus op mensen in een kwetsbare positie?

Nadere informatie

Aan gemotiveerde kandidaten die willen stoppen met roken Herfst 2011

Aan gemotiveerde kandidaten die willen stoppen met roken Herfst 2011 vanwege tel. e-mail kenmerk datum CM Leuven Gezondheidspromotie Platte Lostraat 541 3010 Kessel-Lo Jo DELABASTITA 016 35 96 95 jo.delabastita@cm.be Aan gemotiveerde kandidaten die willen stoppen met roken

Nadere informatie

Patiëntenbrochure Rookstop

Patiëntenbrochure Rookstop Patiëntenbrochure Rookstop Inhoud Stoppen met roken? Een goede beslissing!... 2 Methodes... 2 De fysieke verslaving bestrijden... 2 Nicotinevervangers... 2 Andere geneesmiddelen... 2 Stoppen met roken...

Nadere informatie

Geïntegreerde behandeling van patiënten met schizofrenie en middelengebruik

Geïntegreerde behandeling van patiënten met schizofrenie en middelengebruik Geïntegreerde behandeling van patiënten met schizofrenie en middelengebruik Saskia van Duin - verpleegkundig specialist GGZ Melchiord Ricardo - ervaringsdeskundige Ellen Struik teamleider DD kliniek GGZ

Nadere informatie

Factsheet Rookvrije scholen 2011 Beroepsonderwijs Hoe is het gesteld met het Rookverbod? Handhaving rookverbod Bijna alle scholen in het beroepsonderwijs geven aan medewerkers (96%) en leerlingen (98%)

Nadere informatie

Stoppen met roken is altijd, op elke leeftijd, de moeite waard. Jaarlijks lukt het tienduizenden mensen om te stoppen. Vanaf de eerste dag krijgen

Stoppen met roken is altijd, op elke leeftijd, de moeite waard. Jaarlijks lukt het tienduizenden mensen om te stoppen. Vanaf de eerste dag krijgen niet roken Stoppen met roken is altijd, op elke leeftijd, de moeite waard. Jaarlijks lukt het tienduizenden mensen om te stoppen. Vanaf de eerste dag krijgen hart- en bloedvaten het gemakkelijker. 3 Niet

Nadere informatie

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof Leerlijn drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst tabak Samenstelling tabak(srook) Verslavende stof nicotine Sociale, gezondheids- en financiële effecten: - korte termijn effecten - lange

Nadere informatie

DRAAIBOEK ROOKSTOPBEGELEIDING IN DE PSYCHIATRIE HILDE CHRISTIAENS EN ELLEN EXCELMANS

DRAAIBOEK ROOKSTOPBEGELEIDING IN DE PSYCHIATRIE HILDE CHRISTIAENS EN ELLEN EXCELMANS DRAAIBOEK ROOKSTOPBEGELEIDING IN DE PSYCHIATRIE HILDE CHRISTIAENS EN ELLEN EXCELMANS ISBN-NUMMER : 9789081620659 EAN : 9789081620659 Aanvraagnummer : 00030447 Datum : 16/04/2013 Hoofdtitel : Draaiboek

Nadere informatie

BRAVO Company Check. 1. Algemeen gezondheidsmanagement

BRAVO Company Check. 1. Algemeen gezondheidsmanagement BRAVO Company Check Ter informatie Met deze vragenlijst kunt u nagaan aan welke leefstijl factoren aandacht besteedt kan worden voor uw bedrijf. Gezonde en vitale werknemers verzuimen minder en zijn productiever.

Nadere informatie

Rookbeleid in de GGZ. Verkenning van beleid en praktijk. Dr. Matthijs Blankers Renate Buisman MSc Dr. Margriet van Laar.

Rookbeleid in de GGZ. Verkenning van beleid en praktijk. Dr. Matthijs Blankers Renate Buisman MSc Dr. Margriet van Laar. Improving Mental Health by Sharing Knowledge Rookbeleid in de GGZ Verkenning van beleid en praktijk Dr. Matthijs Blankers Renate Buisman MSc Dr. Margriet van Laar 11 februari 2015 In deze workshop: - Roken

Nadere informatie

Lokaal bestuur, Zorg, HAK, Lokaal bestuur, woonwinkel, thuiszorg. Lokaal bestuur, Velt, lokale verenigingen jeugdvereniging, scholen,...

Lokaal bestuur, Zorg, HAK, Lokaal bestuur, woonwinkel, thuiszorg. Lokaal bestuur, Velt, lokale verenigingen jeugdvereniging, scholen,... VORMINGSAANBOD OVERZICHT WORKSHOPS, INFOSESSIES, Gezondheid & Milieu Voeding & Beweging Geestelijke Gezondheid Valpreventie Logo Zenneland - voorjaar 17 Infectieziekten & Vaccinatie Tabak, alcohol, Drugs

Nadere informatie

Factsheet Rookvrije scholen 2011 Voortgezet onderwijs Hoe is het gesteld met het Rookverbod? Handhaving rookverbod Negen op de tien scholen in het voortgezet onderwijs geven in 2011 aan medewerkers aan

Nadere informatie

ROOKSTOPANAMNESE-FORMULIER

ROOKSTOPANAMNESE-FORMULIER ROOKSTOPANAMNESE-FORMULIER ALGEMENE INFORMATIE Naam: Adres: Geboortedatum: / / Thuis: Emailadres: Voornaam: Postcode + Plaats: Geslacht: Werk: Huisarts: Datum: / / ROOKGEDRAG Rook je nog? Neen Ja Hoelang

Nadere informatie

De verstokte roker is geen onruststoker

De verstokte roker is geen onruststoker De verstokte roker is geen onruststoker 12 februari 2019 / Mangostraat 5, Den Haag Symposium CDP www.fivoor.nl/symposiumcdp Annette Bonebakker, klinisch neuropsycholoog Arjen Neven, psychiater Centrum

Nadere informatie

Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein

Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein Stappenplan Wil jij dat jouw Scoutinggroep rookvrij wordt? Zet dan de eerste stap en gebruik het stappenplan om op weg te gaan naar een rookvrije Scoutinggroep.

Nadere informatie

rokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier?

rokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier? rokenendewet Informatie over de Tabakswet Wat staat er precies in de Tabakswet? Wat houdt het reclameverbod in? Waar moet je op letten als winkelier? Aan welke verplichtingen moeten werkgevers voldoen?

Nadere informatie

Rookstop tijdens de zwangerschap. Katrien De Wilde RM, MSc, PhDc

Rookstop tijdens de zwangerschap. Katrien De Wilde RM, MSc, PhDc Rookstop tijdens de zwangerschap Katrien De Wilde RM, MSc, PhDc Inleiding Complicaties van roken: Preconceptioneel: Vrouw Man Prenataal: Foetaal Materneel Postpartum: Baby Moeder 2 Achtergrond 12,3 van

Nadere informatie

tabakologie informatiebrochure Rookstopbegeleiding

tabakologie informatiebrochure Rookstopbegeleiding tabakologie informatiebrochure Rookstopbegeleiding Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Voordelen van stoppen met roken 4 3. De tabakoloog in AZ Sint-Jozef Malle 5 4. Praktisch 5 5. Contactgegevens bij vragen

Nadere informatie

Hoe werkt het? Blootstelling aan zo n 4000 toxische stoffen - waarvan meer dan 50 kankerverwekkend - voor de gebruiker en zijn omgeving.

Hoe werkt het? Blootstelling aan zo n 4000 toxische stoffen - waarvan meer dan 50 kankerverwekkend - voor de gebruiker en zijn omgeving. Hoe werkt het? Het grote verschil tussen de gewone sigaret en de e-sigaret is dat de ene verbrandt en de andere verdampt. Bij de e-sigaret wordt de e-vloeistof in het verwarmingselement opgewarmd en verdampt.

Nadere informatie

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Vastgesteld in de MR-vergadering van 8 juni 2015. 1 Inleiding Per 1 januari 2014 is wettelijk vastgelegd dat geen alcohol verkocht mag worden aan jongeren jonger

Nadere informatie

Kwaliteitscriteria zorgverleners voor het geven van begeleiding bij het stoppen met roken*

Kwaliteitscriteria zorgverleners voor het geven van begeleiding bij het stoppen met roken* Kwaliteitscriteria zorgverleners voor het geven van begeleiding bij het stoppen met roken* Om te garanderen dat zorgverleners kwalitatieve en effectieve zorg bij stoppen met roken aanbieden dienen zorgverleners

Nadere informatie

Deeltijdbehandeling. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Ouderen. voor geestelijke gezondheid

Deeltijdbehandeling. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Ouderen. voor geestelijke gezondheid Deeltijdbehandeling Informatie voor cliënten Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Deeltijdbehandeling De Divisie Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van

Nadere informatie

Groepscursussen stoppen met roken draaiboek voor werkgevers

Groepscursussen stoppen met roken draaiboek voor werkgevers Groepscursussen stoppen met roken draaiboek voor werkgevers 1 colofon Het draaiboek voor bedrijven is een realisatie van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Dit draaiboek is gebaseerd op de afsprakennota

Nadere informatie

Stappenplan voor een rookvrije speeltuin

Stappenplan voor een rookvrije speeltuin Wat is een rookvrije speeltuin? De hele speeltuin is rookvrij. Zonder uitzonderingen. De rookvrije regels staan in het reglement en in de speeltuin wordt met bordjes aangegeven dat het rookvrij is. De

Nadere informatie

Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013

Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013 Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013 De vragen zijn opgedeeld in verschillende rubrieken en betreffen het thema safe surgery. Het is de bedoeling dat de

Nadere informatie

p. 4 Cijfers en feiten

p. 4 Cijfers en feiten p. 2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Cijfers en feiten 5 Evolutie van het aantal rokers doorheen de tijd 6 Wetgeving: België loopt achter! 7 Tabakspreventie in Vlaanderen 9 Doelstellingen LOGO en lokale besturen

Nadere informatie

START. Via een serie vragen wordt uw mening en uw professionele handelen rond de patiënt geïnventariseerd.

START. Via een serie vragen wordt uw mening en uw professionele handelen rond de patiënt geïnventariseerd. KEHR-Suïcide vragenlijst versie 9.0 * De KEHR-Suïcide vragenlijst gaat over uw handelen rond een (suïcidale) cliënt. * De lijst is bedoeld voor professionals die betrokken waren bij de zorg voor een cliënt

Nadere informatie

Logo Oost-Brabant VORMINGSAANBOD 2018

Logo Oost-Brabant VORMINGSAANBOD 2018 Logo Oost-Brabant VORMINGSAANBOD 2018 GEZONDE VOEDING EN BEWEGING 1 VOEDINGSDRIE- HOEK WINKELOEFENING Infosessie over de voedingsdriehoek met praktische tips voor een gezonder leven. Infosessie waarin

Nadere informatie

ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE

ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID TWEEDE MEERJARENPLAN 2013-2017 Contract 2013 ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE Sp-ziekenhuizen 1 1. Inleiding Hierna volgt

Nadere informatie

http://www.health.fgov.be/pls/apex/f?p=225:1:1754521204855099.

http://www.health.fgov.be/pls/apex/f?p=225:1:1754521204855099. STILZWIJGENDE VERLENGING VAN HET CONTRACT COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID Het contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid 2013 wordt stilzwijgend verlengd voor een periode van 12 maanden

Nadere informatie

HET ZORGPAD COPD. DOELSTELLING Een betere kwaliteit van zorg organiseren door o.a. multidisciplinair samen te werken.

HET ZORGPAD COPD. DOELSTELLING Een betere kwaliteit van zorg organiseren door o.a. multidisciplinair samen te werken. HET ZORGPAD COPD INLEIDING Het LMN CWV organiseert rookstopconsultaties door een erkende tabakoloog in het Regiohuis in Izegem en in het Eerstelijnshuis Midden West-Vlaanderen. Om het zorgpad COPD op te

Nadere informatie

Hoe kunnen wij rokende patiënten begeleiden?

Hoe kunnen wij rokende patiënten begeleiden? Hoe kunnen wij rokende patiënten begeleiden? Annemie Schoonis, Hoofdverpleegkundige longtransplantatie e650, UZ Leuven Tabakoloog VRGT In samenwerking met de rookstop werkgroep Pneumologie UZ Leuven en

Nadere informatie

[ACTIEGIDS TABAKSPREVENTIE VOOR LOKALE BESTUREN]

[ACTIEGIDS TABAKSPREVENTIE VOOR LOKALE BESTUREN] 2010 [ACTIEGIDS TABAKSPREVENTIE VOOR LOKALE BESTUREN] EEN PRODUCT VAN DE LOGO S VAN - 1 - Inhoudsopgave Voorwoord - 3 - Cijfers en feiten... - 4 - Evolutie van het aantal rokers doorheen de tijd... - 4

Nadere informatie

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2010

Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar 2010 Inventarisatie naleefniveau rookvrije horeca najaar Per 1 juli 8 is binnen de horeca, sport en kunst en cultuursector het rookverbod ingevoerd. De nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nvwa) wil graag meer

Nadere informatie

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein FotografieTamara Reijers Het is tijd voor een rookvrij schoolterrein PO Zien roken doet roken. Dat blijkt uit onderzoek 1. Dat betekent ook dat kinderen (later) sneller een sigaret opsteken als zij dat

Nadere informatie

Naam: Voornaam: Beginletter andere voornamen: Geboortedatum: Naam van de instelling waar het examen plaatsheeft:

Naam: Voornaam: Beginletter andere voornamen: Geboortedatum: Naam van de instelling waar het examen plaatsheeft: PROFIEL PROFESSIONELE TAALVAARDIGHEID Deel B: Schriftelijk gedeelte Voorbeeldexamen2 Naam: Voornaam: Beginletter andere voornamen: Geboortedatum: Naam van de instelling waar het examen plaatsheeft: Naam

Nadere informatie

Behandeling op de MPU

Behandeling op de MPU Behandeling op de MPU Medisch Psychiatrische Unit Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. De MPU: wat en waarom? 1 Voor de opname 2 De behandeling op de MPU 2 Hoe lang verblijf ik op de

Nadere informatie

TABAKSPREVENTIE 10 FEBRUARI 2015 VERSIE 1

TABAKSPREVENTIE 10 FEBRUARI 2015 VERSIE 1 TABAKSPREVENTIE 10 FEBRUARI 2015 VERSIE 1 2 INHOUD MOGELIJKHEDEN... 3 1. DOELGROEP: INTERMEDIAIREN... 3 2. DOELGROEP: ALGEMENE BEVOLKING, PERSONEEL, PATIËNTEN, CLIËNTEN 3 2.1 INFOSESSIE... 3 2.2 DOORVERWIJZING...

Nadere informatie

Stappenplan voor een rookvrije kinderopvang

Stappenplan voor een rookvrije kinderopvang Wat is een rookvrije kinderopvang? De hele kinderopvang is rookvrij. Zonder uitzonderingen. De rookvrije regels staan in de aanmeldingsbrief en met bordjes of stickers wordt aangegeven dat het rookvrij

Nadere informatie

2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt?

2. Bent u ook de contactpersoon voor het vignet Gezonde School? o Ja. 3. Hoeveel leerlingen heeft de locatie waarvoor u het vignet aanvraagt? Vignet Roken, alcohol- en drugspreventie, vo Vragenlijst Roken, alcohol- en drugspreventie Handig om bij de hand te hebben: Schoolplan Opleidingsplan Zorgplan Algemeen 1. Wat is uw functie? Antw: 2. Bent

Nadere informatie

Stoppen met roken. Longgeneeskunde

Stoppen met roken. Longgeneeskunde Stoppen met roken Longgeneeskunde Waarom is stoppen met roken zo moeilijk? Wie eenmaal begonnen is met roken, komt daar moeilijk vanaf. Roken is een verslaving. Nicotine is één van de sterkst verslavende

Nadere informatie

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein MBO

FotografieTamara Reijers. Het is tijd. voor een. rookvrij. schoolterrein MBO FotografieTamara Reijers Het is tijd voor een rookvrij schoolterrein MBO Zien roken doet roken. Dat blijkt uit onderzoek 1. Dat betekent ook dat jongeren sneller een sigaret opsteken als zij dat als voorbeeld

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch summary)

Samenvatting (Dutch summary) De SMOKE studie Achtergrond Chronisch obstructief longlijden, ook wel Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) genoemd, word gezien als een wereldwijd gezondheidsprobleem. Ten gevolge van onder andere

Nadere informatie

UITGEROOKT OP DE WERKVLOER. Ervaringen Kringwinkel t rad + impact 3 jaar later

UITGEROOKT OP DE WERKVLOER. Ervaringen Kringwinkel t rad + impact 3 jaar later UITGEROOKT OP DE WERKVLOER Ervaringen Kringwinkel t rad + impact 3 jaar later Locaties: KRINGLOOPCENTRUM LEEFBAAR WONEN VZW Bedrijfsactiviteiten: PERSONEEL FASE 1 EEN GOED IDEE? - «WE ZOUDEN IETS MOETEN

Nadere informatie

Stoppen met roken. Groepstraining in het CWZ

Stoppen met roken. Groepstraining in het CWZ Stoppen met roken Groepstraining in het CWZ 2 Stoppen met roken kun je leren! Het valt niet mee om te stoppen met roken. Dat blijkt wel uit het feit dat dagelijks duizenden mensen proberen te stoppen met

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 L Mijn persoonlijk actieplan

Hoofdstuk 5 L Mijn persoonlijk actieplan Hoofdstuk 5 L Mijn persoonlijk actieplan Duur 40 minuten Leerdoel deelnemers Deelnemers kunnen tenminste één risicofactor kiezen en actie(s) benoemen om hun gezond in positieve zin te verbeteren. Inhoud

Nadere informatie

Project Fonds Verslavingen 2007

Project Fonds Verslavingen 2007 Bestrijding van het Tabaksgebruik : Aanpak in de Apotheek Project Fonds Verslavingen 2007 Apr J. Saevels - Phn G. Guillaume Bestrijding van het Tabaksgebruik : Steun en Acties van APB = Algemene Pharmaceutische

Nadere informatie

ROOKSTOPBEGELEIDING IN DE APOTHEEK. Stagedag KLAV 20 januari 2014 Apr. Bart Maris

ROOKSTOPBEGELEIDING IN DE APOTHEEK. Stagedag KLAV 20 januari 2014 Apr. Bart Maris ROOKSTOPBEGELEIDING IN DE APOTHEEK Stagedag KLAV 20 januari 2014 Apr. Bart Maris TABAK: EEN VERSLAVENDE DRUG James et al. 1994 MECHANISME VAN VERSLAVING BELONINGSSYSTEEM: Gelegen in het mesocorticolimbisch

Nadere informatie

Supporteren in een rookvrij stadion

Supporteren in een rookvrij stadion Av. Houba de Strooperlaan 145 1020 Bruxelles - Brussel Tel: 02/477 12 11 Fax: 02/478 23 91 BE 403.543.160 ING: IBAN BE86 3100 2660 3550 BIC: BBRUBEBB Supporteren in een rookvrij stadion De Koninklijke

Nadere informatie

Informatiefolder voor de omgeving van geïnterneerde patiënten

Informatiefolder voor de omgeving van geïnterneerde patiënten Informatiefolder voor de omgeving van geïnterneerde patiënten 2 INLEIDING Een naaste uit uw omgeving is aangemeld voor het Forensisch Psychiatrisch Centrum Gent. FPC Gent is een nieuw opgestart forensisch

Nadere informatie

Roken INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN

Roken INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN Roken INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN INLEIDING Dat roken slecht is voor je gezondheid, is algemeen geweten. Ook de lijst van negatieve effecten is bekend: longkanker, hartklachten, verstopping van

Nadere informatie

Klinische Geriatrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Klinische Geriatrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Klinische Geriatrie Klinische geriatrie is een medisch specialisme dat zich richt op de oudere mens. In deze brochure leest u meer over de lichamelijke, psychische en sociale problemen die in deze leeftijdsgroep

Nadere informatie

Stoppen met roken. Praktische tips

Stoppen met roken. Praktische tips Stoppen met roken Praktische tips Stoppen met roken Praktische tips Succesvol stoppen met roken vraagt een goede voorbereiding en heel wat motivatie. Deze brochure legt uit wat een rookstop betekent voor

Nadere informatie

MEER ADEMRUIMTE VOOR DE HORECA

MEER ADEMRUIMTE VOOR DE HORECA MEER ADEMRUIMTE VOOR DE HORECA FISCAAL - De café s die het ergste te lijden zullen hebben onder het rookverbod hebben nood aan economische ademruimte. Een BTW-verlaging tot 12% op alle dranken kan hier

Nadere informatie

Informatiefolder voor patiënten

Informatiefolder voor patiënten Informatiefolder voor patiënten 2 INLEIDING FPC Gent is een nieuw opgestart forensisch psychiatrisch centrum voor patiënten met een interneringsmaatregel. Deze folder zal u voorzien van algemene informatie

Nadere informatie