Bijlage 10: OVERHEIDSOPDRACHT ETHISCH VERANTWOORD SPORTEN Ethisch begeleiden van (jeugd)sport - Workshop

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bijlage 10: OVERHEIDSOPDRACHT ETHISCH VERANTWOORD SPORTEN 2012-2014. Ethisch begeleiden van (jeugd)sport - Workshop"

Transcriptie

1 Bijlage 10: Ethisch begeleiden van (jeugd)sport - Workshop OVERHEIDSOPDRACHT ETHISCH VERANTWOORD SPORTEN Internationaal Centrum Ethiek in de Sport Waterkluiskaai Sint-Amandsberg/Gent - info@ethicsandsport.com

2 INHOUD Handleiding workshop ethisch begeleiden (jeugd)sport Prezi-presentatie workshop ethisch begeleiden (jeugd)sport

3 HANDLEIDING Workshop ethisch begeleiden van (jeugd)sport Dit document is opgesteld om docenten die de workshop willen geven te helpen zodat het een aangename ervaring wordt voor zowel lesgever als cursisten. De docenten kunnen alle belangrijke informatie terugvinden in het rapport Ethisch verantwoord begeleiden van de (jeugd)sporter en het stimuleren van pro-sociaal gedrag van dit onderzoeksproject. We achten deze handleiding nodig omdat we het voor iedereen mogelijk willen maken deze workshop zo efficiënt en effectief als mogelijk te kunnen geven. Bovendien is het doceren van de inhouden niet altijd evident voor diegenen die niet nauw bij het bijhorende onderzoek betrokken waren. Gelieve bij het overnemen van (delen uit) deze handleiding correct te refereren naar de bron: De Rycke J. & De Martelaer, K. (2104). Handleiding workshop ethisch begeleiden van (jeugd)sport, Eindrapport Overheidsopdracht Ethisch verantwoord sporten , Gent: ICES In samenwerking met 1

4 INHOUD INHOUD Handleiding... 1 Inleiding... 3 Structuur van de workshop... 4 De 10 do s... 4 De opdrachten... 5 Opdracht 1: Zelfreflectie-stripverhalen... 5 Opdracht 2: Dilemma s - respect star...11 Opdracht 3: Reacties - coaching-stijl...16 Antwoordenbladen...19 Antwoordenblad opdracht Antwoordenblad opdracht

5 INLEIDING De workshop heeft de ambitie om sportbegeleiders praktijkgerichte hulp te bieden in het ethisch begeleiden van (jeugd)sport. Gezien de ruime context van sportief ethisch thema s spitst dit onderzoek zich toe op die zaken waar de sportbegeleider zelf een grote invloed op kan hebben. Deze tool heeft niet de ambitie te zeggen wat juist of fout of goed of slecht is. Het doel van deze tool is vooral een handvat te geven dat je als ethische gids kan gebruiken in de begeleiding van jeugdsport. We zijn er van overtuigd dat een goed ontworpen workshop ethisch en pro-sociaal gedrag kan bijbrengen. Studies (bv. Dyson et al., 2009) over de effectiviteit van een bepaalde lesgeefstijl, lesmethode of specifieke cursus in de lichamelijke opvoeding bevestigen dit. Ervaring leert ons dat het onderwerp sterk leeft binnen de sport en dat iedere begeleider situaties meemaakt en een mening heeft omtrent het omgaan met (on)ethische praktijken. Tracht je als lesgever dan ook niet op te stellen als alwetende, sta open voor discussie en stimuleer het lerend netwerk. Tijdens de workshop wordt een actieve participatie van de deelnemers gevraagd. Het is daarbij de bedoeling dat er met elkaar in dialoog wordt gegaan en dat van elkaar kan geleerd worden. Stel als lesgever geregeld vragen en pols actief naar opinies. Het is best ook mogelijk dat de cursisten zich niet in alle gegeven inhouden kunnen vinden of dat je als lesgever ook graag een eigen invalshoek benadrukt. Je kiest als docent best wat voor jou persoonlijk werkt, waaromtrent je ervaring hebt of persoonlijke input kan bij geven. Verder raden we aan (op voorhand) stil te staan bij de achtergrond en sportcontext van de cursisten en hier voldoende op in te spelen. 3

6 STRUCTUUR VAN DE WORKSHOP Er werd lesmateriaal ontwikkeld voor een workshop van 120 minuten. De workshop is opgebouwd in de vorm van een prezi presentatie. De workshop bevat de nodige theoretische achtergrond; tips, tricks, oefeningen en handvaten omtrent ethisch begeleiden op maat van jeugdsportbegeleiders. Lesgevers kunnen alle belangrijke informatie terugvinden in het rapport Ethisch verantwoord begeleiden van de (jeugd)sporter en het stimuleren van pro-sociaal gedrag van dit onderzoeksproject. Onderzoek wijst uit dat de beste tools om de bagage omtrent ethisch sporten te versterken deze zijn waarbij eerst de theorie meegeven wordt en waarbij nadien door middel van concrete voorbeelden de link dient worden gelegd met de praktijk (=deductieve benadering). Daarom wordt na een korte theoretische toelichting, vooral gefocust op reflectie omtrent het eigen ethische handelen, het omgaan met conflicten en de interactie tussen de verschillende actoren. Hierbij gaan de participanten actief aan de slag met de aangereikte inhoud. De gebruikte werkvormen werden geselecteerd uit de boeken, workshops, academische literatuur en werden ook zelf ontwikkeld. Er worden in de loop van deze workshop drie opdrachten afgewerkt. Deze handleiding bevat een overzicht van deze oefeningen en bevat de opdracht- en antwoordbladen. We geven verder ook tips mee omtrent de gewenste aanpak, de benodigdheden en de timing. De structuur van de workshop is als volgt: Het eerste deel van de sessie staat vooral in het teken van theoretisch achtergrond omtrent ethiek in de sport, de rol van de jeugdsportbegeleider en de nood aan een goed beleid. (+/- 25 min.) Vervolgens besteden we aandacht aan zelfreflectie en het correct reageren op onethische situaties. (+/- 35 min.) Tenslotte worden er handvaten uitgereikt en getest waarmee sportbegeleiders hun eigen ethisch handelen kunnen verhogen en pro-sociaal gedrag bij anderen kunnen stimuleren. (+/- 60 min.) DE 10 DO S We geven graag enkele aandachtspunten voor lesgevers mee zodat deze workshop een aangename en leerrijke ervaring wordt voor zowel lesgever als cursisten. 1. Ga niet te snel voorbij aan de theoretische achtergrond en gebruik deze om je mening te staven. Het is zeker de bedoeling dat de cursisten na de workshop de belangrijkste componenten omtrent ethisch handelen in de sport kennen. 2. Tracht zo relevant en herkenbaar mogelijke voorbeelden aan te halen zodat de workshop waardevol is voor de aanwezige cursisten. 3. Stimuleer het kritisch reflecteren omtrent de eigen ervaringen met ethisch handelen in de sport. En tracht (in de mate van het mogelijke) onverantwoorde ideeën omtrent ethisch handelen in de sport bij te stellen. 4. Geef de cursisten de kans om actief deel te nemen en te discussiëren. 5. Wees vriendelijk in de omgang heb voldoende oog voor elk individu in de cursus. 6. Wees ervan bewust dat de workshop pas aangenaam wordt indien je enthousiast doceert. 7. Volg de logische opbouw van de prezi presentatie en hou het tempo erin. 8. Wees behulpzaam wanneer vragen gesteld worden of bepaalde materie moeilijk wordt opgenomen. 4

7 9. Geef de cursisten tijdens de opdrachten de vrijheid om zelf aan de slag te gaan en eerst zelf goed na te denken. 10. Vraag na de workshop feedback van de cursisten en laat hen het evaluatieformulier invullen. DE OPDRACHTEN In het verloop van de workshop worden er drie opdrachten aangeboden. Deze worden aangekondigd in de bijhorende presentatie. Wat volg is een overzicht van de opdrachten, met info omtrent materiaal en aanpak. Ook zijn de opdracht- en antwoordbladen bijgevoegd. OPDRACHT 1: ZELFREFLECTIE-STRIPVERHALEN Reflecteren over eigen handelen via uitgewerkte cases in stripverhalen Belangrijk aspect van het didactisch proces is om als begeleider regelmatig stil te staan bij het eigen handelen. Vaak besteden begeleiders echter onvoldoende aandacht aan evaluatie en wordt aan zelfreflectie voorbijgegaan. Daarom werd een opdracht met casussen ontwikkeld in de vorm van stripverhalen. De uitgewerkte stripverhalen zijn allen afkomstig van de gevoerde focusgroepsgesprekken en zouden dus relevant moeten zijn voor de sportwereld. De stripverhalen zijn zelf gecreëerd via de online webtool genaamd Toondoo. Materiaal: Aanpak: - Opdrachtenblad 1 De deelnemers lezen een stripverhaal dat situaties omtrent (on)ethisch handelen bevat. Nu en dan wordt een blanco tekstballon weergegeven waar de deelnemers de opdracht krijgen in de huid van één van de personages te kruipen en aan te geven hoe zij zouden reageren. Aan de hand hiervan reflecteren de deelnemers over hun eigen ethisch handelen. Bedoeling is om achteraf te bespreken en van elkaars antwoorden te leren. De stripverhalen handelen over ethische aspecten die in de workshop ruim aan bod komen. Op deze manier kan de docent tijdens de workshop terugverwijzen naar de stripverhalen. De cursisten zullen op deze manier ook aandachtiger zijn, omdat ze reeds nagedacht hebben over deze aspecten en persoonlijk ervaren hebben wat voor hen moeilijk was. Verder is het zeker aangewezen om geïnteresseerde cursisten ook naar ander gerelateerd onderzoek of relevante tools (bv. Sport een Spel met Grenzen of brochure Ethiek: ook in jouw sportclub? ) te kunnen doorverwijzen. ICES beschikt over een website waar je heel wat interessant materiaal kan vinden. Nadat de cursisten de stripverhalen ingevuld hebben, volgt er een kort groepsgesprek omtrent het onderwerp waar de antwoorden overlopen worden. Om de zelfreflectie van de cursisten verder te stimuleren kan de docent hiernaast nog volgende vragen stellen: Zijn deze situaties herkenbaar? Heb je zelf iets gelijkaardigs meegemaakt? In welke mate ben je tevreden over je eigen ethisch handelen? 5

8 In welke mate ben je tevreden over het verloop van je trainingen (respect, omgaan met elkaar, fairplay, sfeer )? Op welke vlakken zou dit kunnen verbeterd worden? Welke ideaalbeeld omtrent ethisch gedrag wil je realiseren/heb je voor ogen? Wie of wat heeft u tot nu weerhouden om dit ideaalbeeld te realiseren? Wie of wat kan u helpen om dit ideaalbeeld te realiseren? 6

9 7

10 8

11 9

12 10

13 OPDRACHT 2: DILEMMA S - RESPECT STAR Een ethisch dilemma oplossen via de RESPECT STAR methodiek Het is niet makkelijk om tot een juiste beslissing te komen in een ethisch conflict of dilemma. Een ethisch dilemma is een situatie waar de waarden en normen op het spel staan en waarbij er een keuze moet gemaakt worden tussen verschillende alternatieven, terwijl er voor elk alternatief een goede reden kan gegeven worden. Er worden een aantal complexe ethisch dilemma s voorgesteld waar de deelnemers een oplossing trachten te formuleren aan de hand van de RESPECT STAR methodiek. De methodiek omvat een acroniem waarbij de letters van RESPECT de eerste letter van de woorden vormen die de situatie in kaart helpen te brengen. De letters van STAR bevatten dan weer de eerste letter van de woorden die oplossingsgericht focussen en het dilemma echt aanpakken. Materiaal: - Opdrachtenblad opdracht 2 - Antwoordenblad opdracht 2 Aanpak: De deelnemers lezen per twee de case die vermeld staat op het opdrachtenblad 2. Het blad met hierop de samenvatting van de theorie blijft zichtbaar. Aan de hand hiervan vullen de deelnemers de RESPECT STAR oefening in. Wanneer alle groepjes klaar zijn met alle cases wordt er klassikaal verbeterd. 11

14 RESPECT Reden: Wat is de oorsprong of achterliggende oorzaak van de case? Hoe is het tot dit probleem kunnen komen? (Bv. Persoonlijke problemen van een atleet, slechte clubsfeer ) Elementen: Wat typeert deze case? Wegnemen van onduidelijkheden en nagaan wat de feiten zijn. (bv. er is ruzie ontstaan, er zijn supporters op de vuist gegaan er is een slachtoffer, er zijn klachten gekomen, we zijn negatief in de pers gekomen Sport specifiek: Is het een ongewone situatie of bijna eigen aan de sport? Context afhankelijk? Op of naast het veld gebeurd? (bv. gelijkaardige gevallen, risicosport, risicowedstrijd ) Personen: Wie zijn de betrokken personen? (bv. atleet, coach, ouders, bestuur ) Wat staat er voor ieder van de betrokkenen bij deze kwestie op het spel? Welke normen en waarden zijn hier bepalend en welke rol spelen zij? Evenwicht: Is er een onevenwichtige machtsverhouding? Zijn de partijen gelijkwaardig? (verschil in positie, gezagsrelatie, leeftijdsverschil, fysiek verschil) Controle: In welke mate is de situatie onder controle? (bv. conflict is aan de gang of afgesloten, kans op herhaling, gevolgen ) Tijd: In welk tijdsbestek situeert het probleem zich? (eerste maal gebeurd, al uren bezig, regelmatig terugkerend, we wisten er al een tijdje van ) STAR Situering: Wat is de ernst van de situatie? (= conclusie van vragen uit RESPECT ) Welke handelingsalternatieven zijn er? Inventariseren wat mogelijk is, in logisch vervolg op de voorgaande stappen. Taak: Welke persoon of groep is verantwoordelijk om dit op te lossen? Welke nieuwe verantwoordelijkheden worden uitgedeeld? Actie: Welke actie ondernemen we? Welke beslissing nemen we? Knopen doorhakken! Op basis van de gewonnen inzichten moet nu beslist worden wat je zal doen. Centraal staat hier de verantwoording van de actie. Waarom is de actie te verkiezen boven de andere? Reflectie: Wanneer kunnen we als organisatie tevreden zijn over het de afloop van de case? Waar willen we uiteindelijk naartoe? Hoe motiveren we de gekozen actie? 12

15 ETHISCH DILEMMA 1 DRUK VAN DE OUDERS/TRAINERS Marieke is 14 jaar en doet gymnastiek op hoog niveau aan de topsportschool. Sinds een aantal maanden voelt ze zich niet goed in haar vel. Ze heeft steeds meer drang om met haar leeftijdsgenoten andere leuke dingen te doen. Het lijkt ook alsof ze niets goed meer kan doen voor haar coach; hij verwijt haar de laatste tijd een gebrek aan motivatie. Op wedstrijden wordt er niet vaak meer gewonnen. Het is voor hem niet leuk om te beseffen dat haar niveau stagneert. Een aantal bestuursleden stellen zich vragen omtrent de kwaliteiten van de coach nu Marieke onder de verwachtingen presteert. De coach heeft soms wel wat moeite om zich in te leven in haar leefwereld. Hij wil vooral het onderste uit de kan halen, haar potentieel verzilveren. Maar ook al wil Marieke erg graag de beste zijn, soms zijn de trainingen zwaar om te dragen. Turnen is een harde wereld en de concurrentie is erg hard. Haar mama wil zeer graag dat Marieke slaagt in wat zij als jong meisje niet kon, nl. het maken in de turnwereld. En daarvoor investeert de mama erg veel tijd in haar, haar naar trainingen en wedstrijden voeren, aangepaste voeding klaarmaken,. Haar papa hecht minder belang aan de prestaties en wil vooral dat ze blij is. Mocht Marieke niet meer willen turnen zou ze dat niet meer moeten doen van hem. Papa en mama hebben hier geregeld verhitte discussies over, wat Marieke helemaal niet wil. Het is duidelijk dat er iets moet veranderen aan de huidige situatie. We kruipen in de huid van de coach en trachten deze situatie op de best mogelijke manier aan pakken. We gebruiken de RESPECT STARmethode. Reden Elementen.. Sportspecifiek. Personen Evenwicht.. Controle. Tijd Situatie Taak.... Actie... Resultaat. 13

16 ETHISCH DILEMMA 2 SELECTIE VAN TALENTEN OP BASIS VAN LICHAAMSBOUW De danswereld is soms een harde wereld waarin perfectie volgens velen een must is. De trainers van dansclub Designed To Move willen naar de top. Als ex-topdansers weten ze dat ze onder meer veeleisend moeten zijn op het vlak van lichaamsbouw. Meisjes die te klein, te dik of niet talentvol genoeg zijn trachten ze uit hun lessen te weren. Een trainer liet weten dat er meisjes geweigerd of zelfs uit de dansschool gezet zijn omdat ze niet voldoen aan de eisen van de dansschool. Op het einde van elk seizoen zijn er eindproeven. Deze bepalen of dansers verder mogen naar een hoger niveau of blijven in hun huidige groep. In het slechtste geval worden ze de deur gewezen. Enkele meisjes kregen eerder al een waarschuwing van de trainers omdat ze volgens hen te dik zijn. Er werd hen verteld dat ze beter een dieet zouden volgen. Anderen werden geweigerd omdat ze te klein zijn, ook al dansen ze goed. De club kreeg in het verleden geregeld klachten van misnoegde ouders omtrent hun strenge selectiepolitiek. Maar zonet verscheen er in de lokale krant een pittig artikel van een meisje dat onlangs uit de club werd gezet en de club in een slecht daglicht plaatst. De telefoon van het clubsecretariaat staat bijgevolg roodgloeiend van ouders die willen horen wat er aan de hand is. Het clubbestuur vreest dat deze negatieve reclame gevolgen zou kunnen hebben omtrent de inschrijvingen voor het nieuwe seizoen. Moeten de trainers iets veranderen aan de huidige situatie? We trachten deze casus op de best mogelijke manier aan pakken. We gebruiken de RESPECT STAR-methode. Reden Elementen.. Sportspecifiek. Personen Evenwicht.. Controle. Tijd Situatie Taak.... Actie... Resultaat. 14

17 ETHISCH DILEMMA 3 Hanne is een nieuw aangestelde trainer bij voetbalclub F.C. Sjotters. Als ex-profvoetbalster is zij de geschikte kandidaat om de U-16 te begeleiden en voor te bereiden om naar de beloften te gaan. Tijdens haar eerste training zijn de spelers geschrokken dat Hanne hun trainer is. Ze hebben namelijk nog nooit eerder een vrouwelijke trainer gehad. De eerste training loopt alvast goed. Het is duidelijk dat Hanne heel wat van voetbal kent en de spelertjes echt iets kan bijbrengen. Mohammed, Ali, Zakari en Sinan zijn echter niet tevreden met een vrouwelijke trainer. Zij vinden het niet gehoord dat een vrouw hen voetbaltraining komt geven. Voor hen voelt het aan als een vernedering. Ook hun ouders vinden het niet gehoord dat een vrouwelijke trainer is aangesteld. De sfeer in de ploeg daalt zienderogen en er worden kliekjes gevormd tussen de spelers die voor of tegen de nieuwe trainer zijn. Er wordt onderling ruzie gemaakt omdat enkelen geen moeite willen doen voor de nieuwe trainer. De ploeg verliest ook meer en meer wedstrijden omdat er niet goed meer wordt samengespeeld. Ook het bestuur krijgt in de gaten dat er iets aan de hand is. De ploeg was op weg om kampioen te spelen en heeft heel wat talentrijke spelers. Het is hen ter oren gekomen dat de talentrijke Sinan en Zakari dreigen om van club te verhuizen indien er geen andere coach wordt aangesteld. Hanne is erg teleurgesteld in de situatie. Ze heeft het gevoel dat ze zichzelf niet kan zijn en heeft moeite om gezag te bewaren. Het is duidelijk dat er iets moet veranderen aan de huidige situatie. We kruipen in de huid van Hanne en trachten deze situatie op de best mogelijke manier aan pakken. We gebruiken de RESPECT STAR-methode. R E S P E C T S T A R 15

18 OPDRACHT 3: REACTIES - COACHING-STIJL Reageren op situaties via een gepaste coaching-stijl Wanneer de sportactiviteit niet helemaal verloopt zoals het hoort, kan een begeleider de situatie op verschillende manieren oplossen. Er bestaan vier verschillende manieren om te reageren op een situatie. Geen van de vier is per definitie beter of slechter dan de anderen maar is afhankelijk van: (a) de eigen persoonlijke voorkeur of stijl, (b) het resultaat dat men als begeleider wil behalen en (c) het belang van de relatie met de andere betrokkene(n). Een trainer probeert best de verschillende reactieve coaching-stijlen met elkaar af te wisselen in functie van de situatie. Op deze manier gaat een gekozen stijl een krachtiger effect teweegbrengen. Toedekken: De trainer reageert lacherig op de situatie of komt niet openlijk uit voor zijn mening. In zekere zin keurt hij het gedrag van zijn sporter goed. Het kan een goede reactie zijn als het probleem eigenlijk niet zo groot is of als iets niet opzettelijk gebeurt. De trainer wil liever geen ruzie en vermijdt dat het conflict escaleert. Ontlopen: De trainer reageert helemaal niet of reageert volkomen onverschillig. Hij vindt dat er geen probleem is, vindt het geen gepast moment om iets te zeggen of is van mening dat het niet zijn taak is het conflict op te lossen. Ontlopen of negeren kan een goede verrassende reactie zijn bij storend gedrag (kinderen willen juist dat er reactie komt) of wanneer een reactie beter uitgesteld kan worden naar een later moment zoals na de wedstrijd. Ook als de situatie opgelost kan worden door de sporters zelf, hoeft een trainer niet in te grijpen. Confronteren: Open communicatie door middel van een persoonlijk rustig gesprek of groepsgesprek. De trainer laat de betrokkenen hun gedachten en gevoelens weergeven, probeert te achterhalen waar bepaald gedrag vandaag komt en heeft als doel het probleem op te lossen. De relatie is van groot belang. Deze manier kan tijdrovend zijn en is dus niet bij elke situatie ideaal om te gebruiken. Forceren: De trainer wil zijn eigen wil doordrukken en acht vooral het resultaat belangrijk. Dit kan door te dreigen (nog 1x en je doet niet meer mee), te dwingen (naar de kant!) of een sarcastische opmerking te maken. Wanneer een snelle reactie is vereist, kan dit een goede manier zijn. Een trainer kan iets forceren zonder daardoor noodzakelijk heel boos te worden. 16

19 Materiaal: - Opdrachtenblad opdracht 3 - Antwoordenblad opdracht 3 Aanpak: Eén van de deelnemers leest een casus klassikaal voor. Bedoeling is dat de cursisten aangeven welke coaching-stijl gehanteerd werd. Wanneer hier consensus over bestaat, vragen we welke coaching-stijl zij beter gepast vinden voor deze casus. Situatie1: Tijdens het basketten voeren de 10-jarige vrienden Tom en Bert een oefening uit. Alles gaat goed tot Tom per ongeluk een bal in het gezicht van Bert werpt. Bert is even wat groggy maar weet dat het per ongeluk was. De trainer zag de bal in Berts gezicht belanden en roept beide jongens onmiddellijk bij hem en wil weten wat er gebeurd is en hoe ze er voor gaan zorgen dat dit niet meer gebeurt. Wat is de coachingstijl?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Hoe zou jij dit aanpakken?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Situatie 2: Sofie is nieuw in de club en moet nog wat wennen aan haar nieuwe omgeving. Telkens wanneer er oefeningen per twee gedaan moeten worden, blijft ze alleen over. Wanneer ze terug als enige overblijft rent ze wenend naar de kleedkamer. De trainer wordt kwaad op de andere meisjes en laat ze een hele training toertjes lopen. Wat is de coachingstijl?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Hoe zou jij dit aanpakken?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Situatie 3: Margo en Sami lopen samen op de atletiek piste en maken veel plezier. De sfeer is uitgelaten want het is de laatste training van een succesvol seizoen en de wedstrijden zijn voorbij. Margo en Sami zijn tijdens de opwarmingsoefeningen de hele tijd mopjes aan het vertellen en doen de oefeningen niet echt naar behoren. De trainer merkt dat ze niet volledig met hun hoofd bij de les zijn, maar besluit niet in te grijpen. Hij denkt bij zichzelf: Laat ze maar plezier hebben, het is nu eenmaal de laatste training van het seizoen. Ze verdienen het. Wat is de coachingstijl?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Hoe zou jij dit aanpakken?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Situatie 4: Turnster Ann oefent vlak voor de wedstrijd haar nummer op de brug in. Twee meisjes van een andere club staan te kijken en brengen haar uit concentratie door hun favoriete liedjes te zingen. 17

20 Ann heeft hen gevraagd even te zwijgen maar dat doen ze niet. De coach van de zingende meisjes merkt dat er iets niet in orde is maar reageert niet. Wat is de coachingstijl?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Hoe zou jij dit aanpakken?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Situatie 5: In de voetbalclub zijn er twee miniemenploegen: eentje met de meest getalenteerden die spelen om kampioen te worden (A ploeg) en een andere ploeg (B ploeg) met onder andere de nieuwe spelers. De B-ploeg vraagt regelmatig hulp aan de spelers van ploeg A. Vandaag moet Jos met de B-ploeg mee. Hij staat duidelijk tegen zijn zin op het veld en speelt veel minder goed dan hij eigenlijk kan. De trainer lacht er eens mee en trekt er zich verder niks van aan. Wat is de coachingstijl?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren Hoe zou jij dit aanpakken?: Toedekken Ontlopen Confronteren Forceren 18

21 ANTWOORDENBLADEN ANTWOORDENBLAD OPDRACHT 2 Ethisch dilemma 1 Reden Elementen.. Sportspecifiek. Personen Evenwicht.. Controle. Tijd Situatie Taak.... Actie... Resultaat. Ethisch dilemma 2 Reden Elementen.. Sportspecifiek. Personen Evenwicht.. Controle. Tijd Situatie Taak.... Actie... Resultaat. 19

22 Ethisch dilemma 3 Reden Elementen.. Sportspecifiek. Personen Evenwicht.. Controle. Tijd Situatie Taak.... Actie... Resultaat. 20

23 ANTWOORDENBLAD OPDRACHT 3 SITUATIE 1 Wat is de coachingstijl?: Hoe zou jij dit aanpakken?: confronteren toedekken SITUATIE 2 Wat is de coachingstijl?: Hoe zou jij dit aanpakken?: forceren confronteren SITUATIE 3 Wat is de coachingstijl?: Hoe zou jij dit aanpakken?: ontlopen ontlopen SITUATIE 4 Wat is de coachingstijl?: Hoe zou jij dit aanpakken?: ontlopen forceren SITUATIE 5 Wat is de coachingstijl?: toedekken Hoe zou men het beter doen: confronteren 21

ETHISCH BEGELEIDEN VAN JEUGDSPORT

ETHISCH BEGELEIDEN VAN JEUGDSPORT ETHISCH BEGELEIDEN VAN JEUGDSPORT Toelichting VUB (onderzoeks)luik Prof. Dr. Kristine De Martelaer Jens De Rycke 2 Inleiding Onze visie en doelstellingen Een te beperkt aanbod van ethische thema s in de

Nadere informatie

Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders

Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders Effectiviteit en bruikbaarheid van verschillende werkvormen EVS in de opleiding van jeugdsportbegeleiders J. De Bouw, K. De Martelaer, K. Struyven en L. Haerens 31/12/2011 Inleiding Aanleiding onderzoek:

Nadere informatie

Ethisch management. Prof Dr. Annick Willem Jens De Rycke. ALM Antwerpen 29/04/2014

Ethisch management. Prof Dr. Annick Willem Jens De Rycke. ALM Antwerpen 29/04/2014 Ethisch management Prof Dr. Annick Willem Jens De Rycke ALM Antwerpen 29/04/2014 Decreet Gemiddelde score's per thema 4,16 4,11 4,33 4,47 3,98 3,77 Rechten vh Kind Inclusie Diversiteit Fairplay Integriteit

Nadere informatie

OMGAAN MET VERANDERING

OMGAAN MET VERANDERING OEFENING OMGAAN MET VERANDERING OEFENING 1 UITSPRAKEN WELKE UITSPRAAK PAST HET BEST BIJ JOU? Hoe ga jij om met de gidsen in jouw organisatie? Zeg jij hoe de dingen moeten gebeuren? Of leg jij uit waarom

Nadere informatie

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen?

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Scoor dan met ons topaanbod! Een programma van sportbonden en NOC*NSF dat sportief gedrag stimuleert en ongewenst gedrag aanpakt. Vraag kinderen waarom

Nadere informatie

Voor de paboopleider. Werkvorm 9: voor de opleider (1) Reageren op discriminatie

Voor de paboopleider. Werkvorm 9: voor de opleider (1) Reageren op discriminatie Werkvorm 9: voor de opleider (1) Hoe kun je reageren op discriminatie op school? Iedereen in het onderwijs krijgt er vroeg of laat mee te maken: vooroordelen en discriminatie. Het is zaak om hier goed

Nadere informatie

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen.

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Daar heb ik ook mijn scheidsrechterskaartgehaald en

Nadere informatie

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Leren/coachen van meisjes - Dingen om bij stil te staan

Leren/coachen van meisjes - Dingen om bij stil te staan De ontwikkeling van vrouwen en meisjes in het rugby heeft de afgelopen jaren flink aan momentum gewonnen en de beslissing om zowel heren als dames uit te laten komen op het sevenstoernooi van de Olympische

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Samen sport mee(r) op jongerenmaat maken.

Samen sport mee(r) op jongerenmaat maken. Samen sport mee(r) op jongerenmaat maken. Tips voor leerkrachten en trainers een samenwerking tussen Panathlon en de Vlaamse Sportfederatie vzw De campagne Sport op Jongerenmaat Waarom? Elke jongere heeft

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

RONDE 1: INBREKEN IN DE KLAS Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het KLEUTERONDERWIJS

RONDE 1: INBREKEN IN DE KLAS Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het KLEUTERONDERWIJS CONFERENTIE STEUNPUNT GOK: De lat hoog voor iedereen!, Leuven 18 september STROOM KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN RONDE 1: INBREKEN IN DE KLAS Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen

Nadere informatie

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...

Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...

Nadere informatie

Bijlage Stoere Schildpadden

Bijlage Stoere Schildpadden Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

EFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak?

EFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak? EFFECTIEF LEIDINGGEVEN Een gave of een vak? Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij voegen

Nadere informatie

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo StudieThermometer Mw Demo Kandidaat 27-11 - 2018 Temperatuur wat aan de lage kant? Instelling Demo Beste Demo, Goed dat je de StudieThermometer hebt ingevuld! Het helpt je om te bekijken of alles goed

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Inleiding. It's the difference in mental capacities that will determine who the real winners are." Sven Goran Eriksson

Inleiding. It's the difference in mental capacities that will determine who the real winners are. Sven Goran Eriksson Inleiding Eigenlijk kan je als sporter niet verliezen. Het wedstrijdresultaat staat voorop, maar er is duidelijk meer. Wie of wat bepaalt het resultaat? Talent. Conditie. Motivatie. Maar ook je mentale

Nadere informatie

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1 KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1 Portfolioopdracht 2.1; Zelfanalyse Naam Adres Vereniging Praktijkbegeleider Docent

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips

Thema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze

Nadere informatie

E-book. 5 werkvormen voor een krachtig actieplan. Mastering Change

E-book. 5 werkvormen voor een krachtig actieplan. Mastering Change E-book 5 werkvormen voor een krachtig actieplan Mastering Change 5 werkvormen voor een krachtig actieplan Door Stefan op de Woerd en Jochem Aubel Het is een grote uitdaging voor veel trainers is om ervoor

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Studenten en COBRA Diest Onderwijsprofessionalisering & Onderwijsondersteuning (KU Leuven) Studentenraad KU

Nadere informatie

18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen:

18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen: Pedagogische opleiding theorie Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback Doelstellingen De kennis over de begrippen:, feedback, opleiden en leren kunnen uitdrukken en verfijnen Doelstellingen De voornaamste

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te

Nadere informatie

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf ASSERTIVITEIT beter communiceren vanuit jezelf Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

Social Media Policy KSV Temse Richtijnen voor het gebruik van social media

Social Media Policy KSV Temse Richtijnen voor het gebruik van social media KSV Temse Richtijnen voor het gebruik van social media /ksvtemse @ksvtemse Richtijnen voor het gebruik van sociale media Richtlijnen voor het gebruik van social media Voor spelers, trainers, bestuursleden

Nadere informatie

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Ben je een betrokken leidinggevende, docent, trainer of coach die (aankomend) pedagogisch medewerkers wil stimuleren om de belangrijkste pedagogische vaardigheden

Nadere informatie

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30 Workshops! Meer creativiteit in je werk Interactieve bijeenkomsten vormgeven Ideeën voor promotie van jouw onderneming Nieuwe producten voor jouw bedrijf Creatieve werkvormen (serie van 4 workshops) Wegens

Nadere informatie

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

TRAINING WERKBEGELEIDING

TRAINING WERKBEGELEIDING TRAINING WERKBEGELEIDING Door Martje Kuijlenburg Student no: 500618854 Jaar 3 Hogere Beroepsopleiding Verpleegkunde In opdracht van: de Hogeschool van Amsterdam Docent: Yvonne van Marle INHOUDSOPGAVE Inleiding...

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.

Nadere informatie

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Voorstelronde Mesut Cifci, onderwijsondersteuner/oudercontactpersoon Welke ouders zijn er vandaag aanwezig? Samen met en van elkaar leren! Het belang

Nadere informatie

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal,

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal, Uitgeest, 18 augustus 2014 Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP Beste allemaal, Het nieuwe basketbalseizoen staat weer voor de deur en daar hebben we natuurlijk allemaal erg veel zin in. Zoals

Nadere informatie

Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren.

Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren. Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren. Een trainer maakt afspraken met zijn spelers, binnen en buiten de lijnen.

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Sportief Besturen 22 maart 2014

Sportief Besturen 22 maart 2014 Sportief Besturen 22 maart 2014 Vic Kerkhoff & Dagmar de Ruijter Wat gaan we doen vandaag? Opening KNZB en ZwemSportief! Respect in de zwemsport Theoretische toelichting Sportief Besturen 1 KNZB en ZwemSportief!

Nadere informatie

Draaiboek efficiënt communiceren Beter samenwerken door een goede communicatie

Draaiboek efficiënt communiceren Beter samenwerken door een goede communicatie Draaiboek efficiënt communiceren Beter samenwerken door een goede communicatie Tijdsduur van de volledige opleiding: maximum 1 uur. 1. Voorbereiding Vóór de opleiding plaats vindt. Doel In deze minivorming

Nadere informatie

foto s met dank aan Tjitte de Vries en Theo Kock (mogelijke andere rechthebbenden wenden zich met hun claims tot de uitgever van dit boek)

foto s met dank aan Tjitte de Vries en Theo Kock (mogelijke andere rechthebbenden wenden zich met hun claims tot de uitgever van dit boek) 'Duim omhoog' 1 foto s met dank aan Tjitte de Vries en Theo Kock (mogelijke andere rechthebbenden wenden zich met hun claims tot de uitgever van dit boek) 2013, Anton de Vries Alle rechten voorbehouden

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Je kind kan winnen, los van het wedstrijdresultaat. Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen

Je kind kan winnen, los van het wedstrijdresultaat. Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen WORKSHOP Opvoedingsondersteuning van ouders in jeugdsportclubs Je kind kan winnen, los van het wedstrijdresultaat. Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Deze workshop is het resultaat van het PWO-project

Nadere informatie

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school Een Positief leer en leefklimaat op uw school met TOPs! positief positief denken en doen Leerlingen op uw school ontwikkelen zich het beste in een positief leer- en leefklimaat; een klimaat waarin ze zich

Nadere informatie

Technisch jeugdbeleidsplan. Voetbalvereniging; FC Meppel

Technisch jeugdbeleidsplan. Voetbalvereniging; FC Meppel CHRISTELIJKE SPORTVERENIGING FC MEPPEL OPGERICHT 24-2-1930 KONINKLIJK GOEDGEKEURD 20-7-1972 Clubhuis, sportpark Ezinge Telefoon 0522-255252 www.fcmeppel.nl, e-mail: fcmeppel@fcmeppel.nl Technisch jeugdbeleidsplan

Nadere informatie

Les 6: Omgaan met gastenreacties

Les 6: Omgaan met gastenreacties Slide Welkom Slide Les 6, Omgaan met gastenreacties Slide Gastvrijheid is een werkwoord, aan t werk dus! Welkom bij alweer de laatste les van de cursus meer omzet door gastvrije bediening. In de deze les

Nadere informatie

Annette Koops: Een dialoog in de klas

Annette Koops: Een dialoog in de klas Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een

Nadere informatie

Je doel behalen met NLP.

Je doel behalen met NLP. Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,

Nadere informatie

Ervaringen van tutoren en tutees in een same-age-in-class PAL setting

Ervaringen van tutoren en tutees in een same-age-in-class PAL setting Ervaringen van tutoren en tutees in een same-age-in-class PAL setting Departement Technische Wetenschappen - Opleidingen Elektrotechniek, Bouw en Logistiek Academiejaar 2009-2010 Inhoud 1 Situering same-age-in-class

Nadere informatie

Trainingen die je in beweging brengen!

Trainingen die je in beweging brengen! Trainingen die je in beweging brengen! Een training bij Caro van Roon brengt je in beweging. Dat levert je inzichten, ervaringen en kennis op over jezelf en de ander. Je leert vanuit je eigen persoonlijkheid

Nadere informatie

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek.

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. Conflicten hanteren Tijd: verdelen over twee bijeenkomsten. Bijeenkomst 1 Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. De uitkomst van

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Ik-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016

Ik-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo Sander, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk vindt.

Nadere informatie

Evaluatie van de PMTO Boosterdag

Evaluatie van de PMTO Boosterdag Evaluatie van de PMTO Boosterdag Door: Gonnie Albrecht Ger Kerkstra Emilie van Leeuwen Ellen Lubberts Marna Ouwehand Ella Tacq Jolle Tjaden Willemijn van Vlerken 16-11-2011 Naam Training: Fout! Verwijzingsbron

Nadere informatie

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels.

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels. Doel. Dit spel is een concrete tool dat de dialoog rond eerlijkheid mogelijk maakt. Aan de hand van herkenbare situaties worden 10 tot 12 jarigen uitgenodigd voor zichzelf na te denken over wat eerlijk

Nadere informatie

COMMUNICATIE technieken. voor leidinggevenden

COMMUNICATIE technieken. voor leidinggevenden COMMUNICATIE technieken voor leidinggevenden Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19 Inhoud Hallo!...5 Wie is wie? Even voorstellen...7 Wat is mijn PrOP?...9 1 PrOP opstellen...11 2 Doelen voor mijn PrOP...19 Ik verander mijn P!...23 3 Leren van anderen: het sociogram...25 4 Omgaan met

Nadere informatie

COACHEND LEIDERSCHAP. vierdaagse training. Heb je vragen over deze training? Bel ons op telefoonnummer:

COACHEND LEIDERSCHAP. vierdaagse training. Heb je vragen over deze training? Bel ons op telefoonnummer: COACHEND LEIDERSCHAP vierdaagse training Heb je vragen over deze training? Bel ons op telefoonnummer: 074-245 26 45 PROGRAMMA Als leidinggevende heb je te maken met verschillende medewerkers met ieder

Nadere informatie

Inleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach...

Inleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach... Inhoudstafel Inleiding...1 Correctie Terminologie...2 Vlaamse Gebarentaal...3 Belangrijke woorden...4 Tips voor de leerkracht...7 Tips voor trainer/coach...9 Tips voor tijdens een wedstrijd...10 Tolk...11

Nadere informatie

werkbladen, telefoons en opnametoestel

werkbladen, telefoons en opnametoestel DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding

Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de

Nadere informatie

Rapport: Delegeren is te leren.

Rapport: Delegeren is te leren. Rapport: Delegeren is te leren. Ingrid Jeuring, trainer, coach, spreker 1 Delegeren is te leren. Allereerst bedankt voor het downloaden van dit rapport. Het betekent dat je open staat voor ontwikkeling

Nadere informatie

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Opzet van de lezing Welkom Inleiding Theorie, tips en adviezen over opvoeden

Nadere informatie

Vergader efficiënt! Maak van vergaderen een uitdaging en geen opgave

Vergader efficiënt! Maak van vergaderen een uitdaging en geen opgave Vergader efficiënt! Maak van vergaderen een uitdaging en geen opgave Ken Pieters Ken Pieters IMPACT nv IMPACT nv Klein Dalenstraat 26 b2 B-3020 HERENT Tel. + 32 16 52 09 94 Fax + 32 16 52 09 95 info@impact-nv.be

Nadere informatie

Versterking in de zoektocht?

Versterking in de zoektocht? Contact: bram@co-searching.be In oktober 2016 rondden we onze online bevraging bij (ex-)deelnemers af. In deze bevraging gingen we na hoe zij de workshops van Co-Searching hebben ervaren. 37 deelnemers

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

Breidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe

Breidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe Accountmanager Accountmanager onderhoudt relaties met bedrijven en organisaties met het doel voor praktijkleren binnen te halen. Hij kan nagaan welke bedrijven hebben, doet voorstellen voor bij bedrijven

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep Geestig 2017 Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep basisprincipes van het scheppen van een positief klimaat, het bieden van structuur en herstelgericht reageren op ongewenst gedrag YES I

Nadere informatie

Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Bijlage 2 Statistiekbrochure Materiaal. Naam:...

Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Bijlage 2 Statistiekbrochure Materiaal. Naam:... Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo Bijlage 2 Statistiekbrochure Materiaal Naam:... Inleiding Als onderdeel van het onderzoek Excellent rekenen in het vmbo zijn er twee opdrachten

Nadere informatie

TIPS & TRICKS VOOR DOCENTEN

TIPS & TRICKS VOOR DOCENTEN TIPS & TRICKS VOOR DOCENTEN INLEIDING Onderwijs over tolerantie kan soms uitdagend zijn. Naast het ontwikkelen van kennis over tolerantie en gerelateerde begrippen zoals vrijheid en identiteit, is het

Nadere informatie

Checklist Presentatie geven 2F - handleiding

Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Checklist Presentatie geven 2F - handleiding Inleiding De checklist Presentatie geven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een presentatie moeten kunnen geven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie?

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? De externe omgeving wordt voor meer en meer organisaties een onzekere factor. Het is een complexe oefening voor directieteams om

Nadere informatie

Als wij dit soort vragen stellen dan gaan wij uit van de talenten en mogelijkheden van cliënten.

Als wij dit soort vragen stellen dan gaan wij uit van de talenten en mogelijkheden van cliënten. Hand-out Workshop oplossingsgericht gesprekvoeren. Wat is oplossingsgericht werken? Volgens Mahlberg&Sjöblom (2011) wordt er over het algemeen uit gegaan van een probleem gerichte benadering. Een probleem

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

Het gedragmodel. 1. Inleiding

Het gedragmodel. 1. Inleiding Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun

Nadere informatie

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe. HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.

Nadere informatie

Waarom zijn we hier. Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden?

Waarom zijn we hier. Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden? Waarom zijn we hier Hoe kan je als bezorgde en gedreven ouders, positief coachen zonder zelf onder de stress te lijden? Waar gaat het over Coachen Uitlokken en ondersteunen van leren* * Verschillende leerdomeinen:

Nadere informatie

TUSSENTIJDSE COACHING EN EINDEVALUATIE

TUSSENTIJDSE COACHING EN EINDEVALUATIE TUSSENTIJDSE COACHING EN EINDEVALUATIE Vooraleer een club het zilveren label kan behalen, moet geëvalueerd worden of ze de acties heeft gerealiseerd. Dit gebeurt door de preventiewerker, op basis van de

Nadere informatie

Kinder Taijiquan. De cursusdagen voor Beatrixschool Blinkertpad EX Haarlem

Kinder Taijiquan. De cursusdagen voor Beatrixschool Blinkertpad EX Haarlem Kinder Taijiquan Opleiding kinder Tai Chi voor docenten Organisatie van Stichting Taijiquan Nederland STN 2016 te Haarlem Tái Chi School Kennemerland www.taichikennemerland.nl Een samenwerking van de volgende

Nadere informatie

SESSIE 24: OMGAAN MET OPVALLEND GEDRAG

SESSIE 24: OMGAAN MET OPVALLEND GEDRAG SESSIE 24: OMGAAN MET OPVALLEND GEDRAG OMGAAN MET OPVALLEND GEDRAG Voorstellen Omgaan met opvallend gedrag en het ontstaan Doelen en werkwijze Deelnemers en opbouw cursus Inhoudelijk Afsluiting VOORSTELLEN

Nadere informatie

een functioneringsgesprek verschilt naar aard en doel van een evaluatie of beoordelingsgesprek

een functioneringsgesprek verschilt naar aard en doel van een evaluatie of beoordelingsgesprek Het functioneringsgesprek Wat Een functioneringsgesprek is een periodiek gesprek tussen de medewerker en de direct leidinggevende over het werk (inhoud en uitvoering van het werk, werksfeer en werkomstandigheden)

Nadere informatie

Een fijne en veilige omgeving!

Een fijne en veilige omgeving! SSV moet een fijne en veilige omgeving zijn voor iedereen. Toch kan het voorkomen dat leden stoppen met sporten omdat ze het niet naar hun zin hebben. Soms wordt daarbij aangegeven dat er ongepast over

Nadere informatie

Wees duidelijk tegen je klanten

Wees duidelijk tegen je klanten Ronald Dingerdis Wees duidelijk tegen je klanten 3 In onze training Klantgerichtheid en communicatie vroeg een cursist me onlangs of je tegen je klant kan zeggen dat hij extreem vervelend is. Dat hij onredelijk

Nadere informatie