Leskist discriminatie en vooroordelen
|
|
- Irma de Wilde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Leskist discriminatie en vooroordelen Voor het primair onderwijs Arend Noorduijnstraat BK Nijmegen
2 Welkom in onze leskist! Wij zijn Ieder1Gelijk, het Bureau Gelijke Behandeling voor de regio Gelderland Zuid en houden ons bezig met het voorkomen en bestrijden van discriminatie. Op het gebied van preventie bieden wij naast gastlessen en trainingen ook leskisten aan. Voor deze leskist hebben we materiaal verzameld om het bespreken van discriminatie en vooroordelen makkelijker te maken. We hebben gekozen voor materiaal dat leerlingen aanspreekt. U vindt een overzicht van diverse vormen van lesmateriaal met onder meer lespakketten, video s en dvd s, informatieve spellen en stripboeken. De materialen kunt u bij ons lenen. Deze leskist bevat lesmateriaal voor het primair onderwijs. Per materiaal staat aangegeven voor welke doelgroep het geschikt is. Relevantie Vaak wordt gedacht dat het bespreken van discriminatie en vooroordelen extra tijd en moeite kost. Maar dat hoeft helemaal niet het geval te zijn. Juist omdat het onderwerpen zijn die in het dagelijks leven en dus ook op school van belang zijn, kunnen ze vanuit verschillende disciplines worden behandeld. De materialen in deze leskist kunnen een mooie aanvulling op SEO methoden zijn. Daarnaast dragen onderwerpen zoals discriminatie, respectvol omgaan met anderen en multiculturele samenleving bij aan actief burgerschap. Het lesmateriaal sluit aan bij de kerndoelen 34, 36, 37, 38 van Oriëntatie op jezelf en de wereld. Begeleiding en gastlessen Voor alle materialen in deze leskist kunt u ook begeleiding aanvragen, bijvoorbeeld in vorm van een gastles. Vragen en opmerkingen We streven ernaar ons aanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de behoeften en interesses van de leerlingen en de wensen van docenten. Daarom ontvangen wij graag feedback of de gebruikte materialen wel of niet goed werken en stellen we suggesties voor nieuw materiaal op prijs. Mocht u verder nog vragen hebben, als er bijvoorbeeld iets niet bijstaat wat u zoekt of als u advies wilt bij het kiezen van materiaal, kunt u altijd contact opnemen met ons. Contact: Franziska Bissels Telefoon: fbissels@ieder1gelijk.nl Website: Adres: Ieder1Gelijk Arend Noorduijnstraat BK Nijmegen 2
3 LESPAKETTEN Vooroordelenkoffer, Stichting Vredeseducatie Utrecht, 2011 Materiaal: tentoonstelling en handleiding met werkvormen Duur: ca. 60 minuten voor de tentoonstelling Doelgroep: groep 6, 7 & 8 Leerlingen omschrijven de begrippen feit, mening en vooroordeel en geven voorbeelden. Leerlingen omschrijven de groepsdynamiek van pesters, meelopers en de zondebok. Leerlingen geven aan hoe zij zelf kunnen bijdragen aan een vreedzame samenleving. De vooroordelenkoffer is een interactieve tentoonstelling waarbij leerlingen in tweetallen op reis gaan langs 50 kleurrijke displays. Onderweg komen zij allerlei stereotypen, vooroordelen en vormen van discriminatie tegen. Het is een aantrekkelijk leermiddel om vooroordelen te ontmaskeren en de kenmerken van burgerschap en democratie te onderzoeken. De leerlingen raken op een creatieve manier betrokken bij de thema s vooroordelen en discriminatie. Ze worden uitgedaagd om antwoorden te bedenken, meningen te geven, oplossingen te zoeken en samen te werken. De kernwoorden zijn: ontdekken, beleven en handelen. Lesbrief Laat je niet gek maken, Centrum Nascholing Amsterdam & Kwintessens uitgevers, 2008 Materiaal: lesbrief en handleiding Duur: opgedeeld in 6 lessen van 50 minuten Doelgroep: groep 7 & 8 Leerlingen ervaren dat er verschillen zijn tussen mensen, zowel uiterlijk als innerlijk, en dat die er mogen zijn. Leerlingen ontdekken dat emoties delen en erover praten de eerste stap is om problemen, misverstanden en meningsverschillen op te lossen. Leerlingen leren het gevaar inzien van generalisaties en kwetsende uitlatingen over bevolkingsgroepen. De lesbrief Laat je niet gek maken! gaat over diversiteit, respectvol omgaan met elkaar, het belang van communicatie, emoties, vrijheid van meningsuiting, geloof, en politiek. Onderwerpen die veel met elkaar te maken hebben... én waar vrijwel iedereen mee te maken heeft. In de lesbrief staan de volgende hoofdstukken: Verschillend zijn mág, Praten, praten, praten,gevoelens uiten, Geloven in Nederland, Heilige boeken en Mag je alles zeggen wat je vindt? 3
4 Website Dutchkids, Art.1/LBR, 2007 Materiaal: interactieve website, docentenhandleiding, werkbladen Duur: 1 tot 12 lesuren van 50 minuten Doelgroep: groep 7 & 8 Leerlingen maken kennis met de begrippen stereotype, vooroordeel en discriminatie en leren deze te herkennen. Leerlingen maken kennis met de begrippen identiteit, cultuur en nationaliteit en leren deze toe te passen op het eigen leven. Leerlingen leren dat het zien van overeenkomsten en verschillen afhankelijk is van de eigen waarneming en interpretatie. Dutchkids is een interactieve website over identiteit en het opgroeien in de multiculturele Nederlandse samenleving. Er komen onderwerpen aan de orde als discriminatie, vooroordelen en opkomen voor jezelf en de ander. Dit alles aan de hand van de ervaringen van zeven leerlingen van een school in het fictieve stadje Nederdam. Er is een begeleidend lespakket met docentenhandleiding beschikbaar, waarin 12 lesbeschrijvingen staan. Het webadres is: er bestaat ook een soortgelijke site in het Engels: Maarten heeft twee mama s, Holebifederatie België i.s.m. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Onderwijs, 2005 Materiaal: Uitgebreid handboek met werkvormen Duur: oefeningen variëren van tot Doelgroep: groep 1 t/m 8 Leerlingen kunnen zich inleven in gevoelens van anderen. Leerlingen praten op een leuke manier over verschillen en anders-zijn. Leerlingen beseffen dat er ook liefde kan zijn tussen mensen van hetzelfde geslacht. Leerlingen maken kennis met verschillende gezins- en relatievormen. Maarten heeft twee mama s geeft suggesties op welke manier het holebi-thema in de les speels aan de orde kan komen. Een groot deel van de map bestaat uit zogenoemde methodieken: elf lesvoorbeelden gebaseerd op coöperatief leren die docenten in de klas kunnen gebruiken, vaak met verhalen om voor te lezen. Naast achtergrondinformatie en toegankelijke ideeën en tips worden oplossingen gegeven voor mogelijke problemen waar leerkrachten tegenaan kunnen lopen. Verder komt aan de orde hoe je een holebivriendelijk schoolbeleid kunt implementeren. 4
5 Een brug naar morgen: Een onderwijsproject voor 4- tot 8-jarigen, St. Vredeseducatie, 2000 Materiaal: projectboek Duur: een dag tot een week Doelgroep: groep 1 t/m 4 Leerlingen kunnen feiten van meningen en vooroordelen onderscheiden. Leerlingen kunnen uitleggen wat de gevolgen van vooroordelen kunnen zijn. Leerlingen leren dat barrières tussen mensen kunnen worden doorbroken door met elkaar om te gaan. Een brug naar morgen is een onderwijsproject over vrede en vrijheid. Centraal staat het verhaal van twee families waarvan de een in Roodland en de ander in Geelland woont. Kinderen in deze landen kennen elkaar niet omdat ze door een rivier gescheiden zijn en omdat de twee families veel vooroordelen over elkaar hebben. Op een dag lukt het toch om bij elkaar te komen. Dan blijken ze meer gemeen te hebben dan ze dachten. Vooroordelen blijken niet waar te zijn, vijanden worden vrienden. Het verhaal is mooi om voor te lezen en kan samen met de leerlingen tot leven worden gebracht zodat ze het zelf ervaren. Dit projectboek bevat: - een handleiding - gevarieerde werkvormen - een themalied - de tekst van het verhaal met kopieerbare werkbladen SPELLEN Het Iedereen-is-anders kwartet, IJsselgroep Materiaal: kaartspel Duur: minuten Doelgroep: groep 4 t/m 8 Leerlingen worden zich bewust dat mensen verschillend zijn. Leerlingen maken kennis met andere levenswijzen. Het Iedereen is anders kwartet laat verschillen en diversiteit tussen mensen zien. Op een speelse manier komen kinderen met deze onderwerpen in aanraking. Categorieën zijn o.a. verschillende gezinssituaties, uiterlijk, handicap, hobby s, talenten en godsdienst. Het spel biedt een goede ingang om verder over deze onderwerpen te praten. 5
6 Blauwland Geelland, Centrum Informatieve Spelen Materiaal: simulatiespel Duur: minuten Doelgroep: groep 5 t/m 8 Leerlingen hebben gevoeld hoe moeilijk het kan zijn om te leven in een land dat je niet begrijpt. Leerlingen ervaren hoe moeilijk het is om gewoontes en gebruiken van een andere cultuur te leren kennen en onder de knie te krijgen. Leerlingen kunnen zich inleven in iemand die in een nieuwe cultuur terechtkomt. Het simulatiespel Blauwland Geelland spoort 2 vreemde culturen aan tot het ontdekken van elkaars gewoonten, gebruiken, rituelen en afspraken. Concreet worden de spelers in 2 culturele groepen verdeeld: Blauwland en Geelland. Elke groep verhuist naar een nabijgelegen lokaal en speelt een spel dat hun cultuur representeert. Beide culturen sturen elk 2 waarnemers naar de andere cultuur. De waarnemers mogen alleen observeren, niet spreken of participeren. Tijdens dit bezoek 'speelt' elke groep haar cultuur. De waarnemers brengen verslag uit in hun groep. Samen proberen ze de andere cultuur te doorgronden. Wat spelen zij? Wat gebeurt daar? Hoe verloopt hun spel? In de volgende fase proberen de 2 waarnemers daadwerkelijk mee te spelen, maar dat blijkt niet zo makkelijk te zijn... Vragen stellen of de eigen cultuur prijsgeven, blijft immers taboe. Het snelle oordeel, Anne Frank Stichting, 2007 Materiaal: spel Duur: 30 minuten Doelgroep: groep 7& 8 Leerlingen leren dat de eerste indruk lang niet altijd klopt. Leerlingen kunnen het verschil aangeven tussen een eerste indruk en iemand echt leren kennen. Leerlingen kunnen uitleggen wat de relatie tussen snel oordelen en vooroordelen is. In Het snelle oordeel gaat het erom zoals de naam al zegt snel een oordeel te vellen. Zes jongeren worden geportretteerd op grote foto s en de leerlingen krijgen een kaartje met een afbeelding van hobby s, favoriete eten, een kamer of een object. Ze moeten snel beslissen bij welke jongere hun kaartje hoort en het bij het portret ophangen. Een paar jongeren krijgen een ander kaartje: zij moeten snel oordelen welke jongere zij het aardigst vinden. Vervolgens wordt gekeken wat er wel of niet klopte en wordt nabesproken welke functie het snelle oordeel vervult en wat het te maken heeft met vooroordelen. De leerlingen leren de jongeren beter kennen en merken dat de eerste indruk niet altijd klopt. 6
7 BOEKEN Klaas en de drie pestkoppen, R. Kerkhofs en N. Buys, 2004 Materiaal: stripboek Doelgroep: om zelf te lezen vanaf groep 5 Leerlingen kunnen zich inleven in iemand die gepest wordt. Leerlingen kunnen verwoorden wat de gevolgen van pesten zijn. Leerlingen leren hoe je iemand kunt helpen die gepest wordt. Klaas en de 3 pestkoppen is een educatieve strip over pesten en plagen en wat je ertegen kunt doen. Als Klaas Janssens, een jongen van bijna 12 jaar, verhuist naar een ander dorp krijgt hij het op school aan de stok met 3 pestkoppen. Enkel van 'het grote, roze oor' krijgt Klaas hulp. Maar wie zich achter dit personage verschuilt, is voor hem een raadsel. En welk geheim houdt Rosa, Klaas' moeder al jarenlang voor haar gezin verborgen? En juffrouw Rozenwater, zal zij uiteindelijk ingrijpen? Achteraan de strip is een katern opgenomen met uitleg over pesten voor slachtoffers, pestkoppen, middengroep, begeleiders en ouders. Een verwerkingsbrochure is gratis te downloaden via: pdf Elmer, D. McKee, 1999 Materiaal: voorleesboek Doelgroep: vanaf groep1 Leerlingen beseffen dat anders-zijn ook positief kan zijn. Leerlingen kunnen zich inleven in iemand die anders is dan de rest. Het verhaal gaat over de olifant Elmer. Elmer is een hele bijzondere olifant. Terwijl alle olifanten grijs zijn, is Elmer zo kleurrijk als een lappendeken. Maar hij is niet gelukkig met zijn kleuren. Hij wil niet meer anders zijn, en zoekt naar een oplossing om zo te zijn als de rest. Maar uiteindelijk merkt hij dat hij wordt geliefd zoals hij is. Het verhaal biedt ingangen om te praten over anders zijn, elkaar respecteren en zo kunnen zijn als je bent. Dit verhaal is opgenomen in Het grote boek van Elmer. 7
8 Kikker en de vreemdeling, M.Velthuijs, 1993 Materiaal: voorleesboek Doelgroep: vanaf groep 1 Leerlingen maken kennis met het begrip vooroordeel en leren welke gevlogen vooroordelen kunnen hebben. Leerlingen beseffen dat vooroordelen vaak niet kloppen. In het bos is een nieuw dier komen wonen: Rat. Hij wordt niet geaccepteerd. De dieren zitten boordevol vooroordelen, maar merken dat ze van hun standpunt terug moeten komen: i.p.v. lui en brutaal is hij juist behulpzaam en actief. Hij wordt volledig geaccepteerd en is zelfs geliefd. Dan besluit Rat om naar Amerika te gaan. Kikker en de vreemdeling is een schitterend geschilderd prentenboek in warme kleuren. Dit vierde boek over Kikker is gezien zijn thematiek ideaal om voor te lezen op scholen en daarna over discriminatie te praten. Nou en?!, Art.1/LBR, 2002 Materiaal: brochure Doelgroep: groep 7 & 8 Leerlingen maken kennis met de begrippen stereotype, vooroordeel en discriminatie. Leerlingen leren wat ze tegen discriminatie kunnen doen. De brochure Nou en?! Legt op een eenvoudige manier uit wat cultuur, beeldvorming, vooroordelen, discriminatie en racisme betekenen én wat je ertegen kunt doen. Nou En?! is geschreven voor het basisonderwijs. Ook leerkrachten kunnen daarmee uit de voeten bij de begeleiding van de leerlingen. De brochure Nou en?! Kunt u gratis tegen verzendkosten bestellen bij Ieder1Gelijk. 8
Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies. basisscholen
Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies basisscholen Zíj zijn stom, gemeen, lelijk Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen
Nadere informatieLeskist discriminatie en vooroordelen
Leskist discriminatie en vooroordelen Voor het voortgezet onderwijs en mbo Arend Noorduijnstraat 15 6512 BK Nijmegen 024 3240400 www.ieder1gelijk.nl Welkom in onze leskist! Voor deze leskist hebben we
Nadere informatieDiscriminatie? Niet in onze school!
Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen
Nadere informatieDiscriminatie? Niet in onze school!
Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen
Nadere informatieVoorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen
Voorlichting voor scholen Over gelijke behandeling, discriminatie en vooroordelen Anti Discriminatie Bureau Voor Nijmegen en omgeving 024 32 40 400 www.adbnijmegen.nl Anti Discriminatie Bureau Nijmegen
Nadere informatieLeskist jongeren Over discriminatie en vooroordelen
Leskist jongeren Over discriminatie en vooroordelen Voor het voortgezet onderwijs en mbo Anti Discriminatie Bureau Voor Nijmegen en omgeving 024 32 40 400 www.adbnijmegen.nl Anti Discriminatie Bureau Nijmegen
Nadere informatieSchatkist pesten. Rotterdam-Rijnmond
Schatkist pesten Rotterdam-Rijnmond 2 RADAR RADAR is het bureau voor gelijke behandeling en tegen discriminatie, werkzaam in de regio s Midden-en West-Brabant, Rotterdam-Rijnmond en Zuid-Holland-Zuid.
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 9: voor de opleider (1) Reageren op discriminatie
Werkvorm 9: voor de opleider (1) Hoe kun je reageren op discriminatie op school? Iedereen in het onderwijs krijgt er vroeg of laat mee te maken: vooroordelen en discriminatie. Het is zaak om hier goed
Nadere informatieVooroordelen blijf bij jezelf!
HANDLEIDING Vooroordelen blijf bij jezelf! Lesgeven over stereotypen, vooroordelen en discriminatie aan studenten op het mbo. Inleiding pag 3 Samenvatting werkvormen pag 4 Doelgroepen pag 4 Doelen pag
Nadere informatieBijlage 2A. Aanbod voorlichting en gastlessen basisonderwijs, tevens speciaal onderwijs 2011 / 2012.
Bijlage 2A. Aanbod voorlichting en gastlessen basisonderwijs, tevens speciaal onderwijs 2011 / 2012. Thema 1: Discriminatie en vooroordelen. 1.1. Is dit discriminatie... ja of nee? (11-12 jaar). Deze gastles
Nadere informatieIn de les praten over relaties en seksualiteit. Hoe maak je het makkelijk en leuk!
In de les praten over relaties en seksualiteit Hoe maak je het makkelijk en leuk! Hoe kunt u leerlingen ondersteunen en leert u hen verantwoorde keuzes te maken op het gebied van relaties en seksualiteit?
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieWie ben jij? HANDLEIDING
HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan
Nadere informatieDocentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO
Docentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 1/2 VMBO-TL/HAVO/VWO INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Lesdoelen 4 Overzicht werkvormen 5 Uitleg werkvormen 1. Beeld bij kiezen 6 2. Grote en kleine keuzes 6 3. Gevolgen
Nadere informatieSoorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6
Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:
Nadere informatiePRIMAIR ONDERWIJS HOE WOON JIJ?
PRIMAIR ONDERWIJS HOE WOON JIJ? Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit vanuit RADAR. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd. Deze toolkit is
Nadere informatieGeachte docent, Met vriendelijke groeten, Medewerkers van Stichting Vredesburo Eindhoven
Geachte docent, Door moderne communicatiemiddelen zijn we tegenwoordig verbonden met alle plekken op aarde. We zien de opstanden in de Arabische wereld net zo makkelijk aan ons voorbijtrekken, als het
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen
Nadere informatiePRIMAIR ONDERWIJS WAT IS THUIS?
PRIMAIR ONDERWIJS WAT IS THUIS? Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit vanuit RADAR. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd. Deze toolkit is
Nadere informatieVoor leerlingen Pagina 4-5 gastlessen vooroordelen lesmateriaal informatie voor werkstukken
Zij zijn stom, gemeen, lelijk... Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen en docenten respectvol met elkaar omgaan. Ieder1Gelijk geeft daarom op basisscholen voorlichting
Nadere informatieOns aanbod. Voor leerlingen. Pagina 4-5. gastlessen vooroordelen lesmateriaal informatie voor werkstukken. Voor team en management.
Zij zijn stom, gemeen, lelijk... Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen en docenten respectvol met elkaar omgaan. Ieder1Gelijk geeft daarom op basisscholen voorlichting
Nadere informatieLes 1 Kikker en de Vreemdeling
Les 1 Kikker en de Vreemdeling Benodigdheden: - Kikker en de Vreemdeling voorleesboek - Kaartje met groene en rode stip - Rode en groene kaartjes Algemene beschrijving: Deze les is een inleiding op de
Nadere informatieDOCENTENHANDLEIDING. Met opdrachten voor het digitale schoolbord. Belangrijke thema s in praktische werkvormen
DOCENTENHANDLEIDING Met opdrachten voor het digitale schoolbord Belangrijke thema s in praktische werkvormen Kinderrechtenlespakket: opzet en doelen Speciaal voor leraren van groep 7 en 8 stelt Stichting
Nadere informatieObs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie
Obs de Bouwsteen Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN 1. Wat is actief burgerschap? Actief burgerschap is: de bereidheid en het vermogen om deel uit te kunnen maken van een
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieMenukaart van het project. Open Your Mind Nijmegen. Vervolgaanbod na de voorstelling van Mind Mix
Menukaart van het project Open Your Mind Nijmegen Vervolgaanbod na de voorstelling van Mind Mix Menukaart In deze menukaart vindt u een overzicht van mogelijke vervolgactiviteiten na de voorstelling van
Nadere informatieLESBRIEF GROEP THEMA: CHINA
LESBRIEF GROEP 5 + 6 THEMA: CHINA Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 1, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer de werkbladen
Nadere informatieProvinciale projecten welbevinden
Provinciale projecten welbevinden Stimuleren van het algemeen welbevinden en sociale vaardigheden van kinderen en jongeren op school, in de klas en thuis themaproject pesten op school Info antipestkoffers
Nadere informatieZijn roze gezinnen welkom op uw school?
Zijn roze gezinnen welkom op uw school? Met succes werken aan een diverse school! Tips voor basisscholen die open willen staan voor lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele ouders en hun kinderen
Nadere informatieDO'S EN DON'TS VOOR OUDERS
WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun
Nadere informatieAnti-pestprotocol. We werken samen aan een goede sfeer op school. Catharinaschool Wellerlooi
Anti-pestprotocol We werken samen aan een goede sfeer op school Catharinaschool Wellerlooi Inleiding De Catharinaschool wil haar kinderen een veilig pedagogisch klimaat bieden. Wij streven ernaar dat de
Nadere informatieSUGGESTIES VOOR GEBRUIK VAN PROGRAMMA S MET LEERLINGEN
Werken met het materiaal Het materiaal is kosteloos beschikbaar voor iedereen die het wil gebruiken. Gebruikers kunnen zelf selecteren welke hoofd- en reflectieprogramma s of inzoom s op welk moment voor
Nadere informatieKunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie
Kunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle groepen 9 3 Kunsteducatieproject voor
Nadere informatie2013-2017. Actief burgerschap en sociale integratie
201-2017 Actief burgerschap en sociale integratie Inhoudsopgave: Kwaliteitszorg actief burgerschap en sociale integratie Visie en planmatigheid Visie Doelen Invulling Verantwoording Resultaten Risico s
Nadere informatieLesbrief thema: Identiteit
Lesbrief na Loser! Lesbrief thema: Identiteit Deze lesbrief is onderdeel van het na programma van de voorstelling Loser! van Theaterhart. Deze begeleidende brief is voor het thema: identiteit en hoort
Nadere informatieCollege van Burgermeester en Wethouders Gemeente Heemstede ^ mi 2011 Afdeling Jeugd en Gezin Postbus 352 2100 AJ Heemstede
College van Burgermeester en Wethouders Gemeente Heemstede ^ mi 2011 Afdeling Jeugd en Gezin Postbus 352 2100 AJ Heemstede 23 juni 2011 Ons kenmerk: 2011-072 Betreft: subsidieaanvraag Geachte meneer /
Nadere informatieRegulier gastlesaanbod Primair Onderwijs 2018/2019
Regulier gastlesaanbod Primair Onderwijs 2018/2019 Inhoudsopgave... 2 Aanmeldprocedure gastlessen:... 2 Voorwaarden gastlessen:... 2 Regulier aanbod PO 2018/2019... 3 Kom uit je Hokje!... 3 Het Snelle
Nadere informatiePortfolio lesmateriaal Basisonderwijs Zwerfafval
Portfolio lesmateriaal Basisonderwijs Zwerfafval Deze portfolio is in 2014 samengesteld door de werkgroep Zwerfafval van het Netwerk NME Diensten. In deze werkgroep zitten 24 NME centra die landelijk samenwerken
Nadere informatieHet was leuk om iemand te helpen. Leerling groep 7/8 na les 3. het waren hele verschillende dingen en er waren ook hele verschillende antwoorden,
15 Het was leuk om iemand te helpen. Leerling groep 7/8 na les 3 het waren hele verschillende dingen en er waren ook hele verschillende antwoorden, dat vond ik leuk leerling groep 7/8 na het volgen van
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieGOED GEDRAG. Presentatie schoolbeleid Algemene ouderavond 29 oktober 2013
GOED GEDRAG Presentatie schoolbeleid Algemene ouderavond 29 oktober 2013 Kinderen in de groei naar zelfstandige zelfbewuste verantwoordelijke personen Ontwikkelingsopgave: Omgaan met leeftijdsgenoten (4
Nadere informatieMateriaal Kleur 5.2 Kijk naar je eigen! Groep 3 en 4
Materiaal Kleur 5.2 Kijk naar je eigen! Groep 3 en 4 1. Ouderbrief 2. Les 2, extra, boekentips 3. Les 4, extra, suggesties kinderbijbels 4. Les 5, werkblad 5. Kleur bekennen, bouwsteen 1 1. Ouderbrief
Nadere informatieDOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL
DOCENTENHANDLEIDING! VOOR GROEP 6/7/8 VAN DE BASISSCHOOL PRAKTISCHE INFORMATIE 1. Inleiding De meeste kinderen zijn wel bekend met feestdagen zoals Kerst of Sinterklaas. Maar weten uw leerlingen ook dat
Nadere informatieDat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder
Dat vinden wij niet raar dat vinden wij bijzonder Aandacht voor seksuele en genderdiversiteit in je les Marianne Cense Suzanne Meijer Lisette Schutte Programma workshop 1. Introductie: Seksuele en genderdiversiteit:
Nadere informatieIdentiteit van de Koos Meindertsschool
Identiteit van de Koos Meindertsschool 1. Identiteit - het karakter van de school Wij zijn een open school waarin een ieder gelijkwaardig is. Wij heten elk kind welkom op de Koos Meindertsschool, ongeacht
Nadere informatieWelkom bij onze vernieuwde Kanjerkrant! Dit schooljaar kunt u van meerdere groepen iets lezen in ons krantje. We hopen dat u het leuk vindt om te
Welkom bij onze vernieuwde Kanjerkrant! Dit schooljaar kunt u van meerdere groepen iets lezen in ons krantje. We hopen dat u het leuk vindt om te lezen en dat u zo een duidelijk beeld krijgt van wat er
Nadere informatiePrentenboeken kikker Gebruiksmogelijkheden in het kader van Waarnemen > Begrijpen > plannen > realiseren
Prentenboeken kikker Gebruiksmogelijkheden in het kader van Waarnemen > Begrijpen > plannen > realiseren Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs november 2010 ZIEN! is een product van, in samenwerking
Nadere informatie1. Inleiding. Pagina 1
Pagina 1 1. Inleiding Nederland is een van de weinige landen met een euthanasiewet. Alleen in België en Luxemburg is euthanasie net als bij ons in een wet geregeld. Veel mensen hebben een mening over euthanasie.
Nadere informatieVooroordelen, waar komen die vandaan?
HANDLEIDING Vooroordelen, waar komen die vandaan? Korte omschrijving werkvorm Vooroordelen, iedereen heeft ze, maar waarom eigenlijk? En wanneer is het erg, wanneer hebben jij of anderen er last van? Met
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieEducatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4
bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand
Nadere informatieIn het project Gelijk=Gelijk? krijgen basisschoolleerlingen les over discriminatie, tolerantie en omgaan met verschillen.
In het project Gelijk=Gelijk? krijgen basisschoolleerlingen les over discriminatie, tolerantie en omgaan met verschillen. Het lesprogramma van Gelijk is Gelijk? heeft een praktische, speelse opzet: zware
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieGebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag
Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieVisie op burgerschap en sociale integratie
Visie op burgerschap en sociale integratie CNS De Regenboog Inleiding Tegenwoordig leven we in een multiculturele samenleving. Burgerschap is in toenemende mate belangrijk geworden. Kennis hebben over
Nadere informatieLES 1 OFFERFEEST, RITUELEN EN DE FILM GODS LAM
LES 1 OFFERFEEST, RITUELEN EN DE FILM GODS LAM Algemene opzet van de les Doelen: " Kinderen kunnen verwoorden hoe het offerfeest gevierd wordt. " Kinderen kunnen zich inleven in de personen uit de film
Nadere informatieNieuwsbrief 3 De Vreedzame School
Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten
Nadere informatieTuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode
Tuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode Beleving Kleuters worden in hun omgeving overal geconfronteerd met de uiterlijke verschijnselen van Pasen: paasversieringen,
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieVooroordelen, waar komen die vandaan?
HANDLEIDING Vooroordelen, waar komen die vandaan? Korte omschrijving werkvorm Vooroordelen, iedereen heeft ze, maar waarom eigenlijk? En wanneer is het erg, wanneer heb jij of hebben anderen er last van?
Nadere informatieHandleiding digitale les basisonderwijs stripboek Nieuwe vrienden
Handleiding digitale les basisonderwijs stripboek Nieuwe vrienden De les bestaat uit zes uitdagende activiteiten: > Samenvatting > Animatie 1: De nieuwe (thema: nieuw zijn) > Animatie 2: Een geintje?!
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieLesbrief Beestjes tekenen naar verhaal
Lesbrief Beestjes tekenen naar verhaal Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Werkvorm: Zelfstandig Doel van de opdracht: Het leren hoe
Nadere informatieÉcht niet meer van deze tijd
Antidiscriminatievoorziening Limburg november 2012...................................................... Educatief materiaal over discriminatie, vooroordelen en stereotypering voor basisvoortgezet en beroepsonderwijs......................................................
Nadere informatie4 manieren om Samsam te gebruiken
sam samsam Lesbrief wereldburgerschap Samsam gaat over alle thema's van wereldburgerschap. Door met de onderstaande opdrachten een les samen te stellen, sluit u altijd aan bij één van de kerndoelen van
Nadere informatiePRIMAIR ONDERWIJS WAT IS VRIENDSCHAP
PRIMAIR ONDERWIJS WAT IS VRIENDSCHAP Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit vanuit RADAR. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor u geselecteerd. Deze toolkit
Nadere informatieHet kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5.
Het kinderprotocol Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Slot 1. Het kinderprotocol: Op de Flamingoschool vinden we het erg
Nadere informatieHIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK
COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK DE TIJDSWINKEL VOOR GROEP 3-4 HET LEVEN VAN MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDSPERIODEN AAN DE HAND
Nadere informatieVerlegen om woorden Lesbrief voor vmbo
Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo Voor de lessen Nederlands, PSO en LOB. Verlegen om woorden is een pakket met tips en handvatten om een ouderbijeenkomst te organiseren over ouderbetrokkenheid en
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieWij werken aan Allemaal Maatjes!
Wij werken aan Allemaal Maatjes! Op school werken wij elke maand aan een ander puntje om Allemaal maatjes te zijn! Zo proberen wij het pesten op onze school te voorkomen. Om het puntje van de maand duidelijk
Nadere informatieEuropakenner Onderzoeker Journalist. toepassing. bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties. gehaald op:
Europakenner Onderzoeker Journalist Europeaan en invloeden Europese en internationale instellingen bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties toekomst als Europees burger formuleren Een Europeaan
Nadere informatieWAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten
WAARDEGOED betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten 1 HET DOEL VAN ONDERWIJS Jongeren kennis en vaardigheden aanreiken
Nadere informatieBedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen
Klas in bedrijf www.klasinbedrijf.be Werkbladen Techniek in de klas Reëel bedrijfsbezoek Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen Peter Hantson 2013 2015 Dit materiaal is auteursrechtelijk beschermd.
Nadere informatieBrief voor ouder over thema 1
Brief voor ouder over thema 1 Steeds meer scholen besteden aandacht aan sociaal-emotionele vaardigheden en gezondheidsvaardigheden. Niet alleen om probleemgedrag te bestrijden en om ongewenst gedrag te
Nadere informatieSTA STERK TRAINING 1. sta sterk training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl
STA STERK TRAINING 1 sta sterk training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER STA STERK TRAINING 3 De sta sterk training achtergrond sta sterk Training
Nadere informatieBrochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal
Brochure met de educatieve mogelijkheden van MEC Roosendaal MEC Roosendaal Coördinatoren: Maggy van den Aker en Michèle Knippenberg info@mecroosendaal.nl 1/14 INLEIDING Natuur en milieu educatie (NME)
Nadere informatieWat zeur je nou?! Discriminatie gestript
Lesbrief bij de strip- en cartoontentoonstelling Wat zeur je nou?! Discriminatie gestript Voor de leerling Lesbrief bij de strip- en cartoontentoonstelling Wat zeur je nou?! Discriminatie gestript Voor
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie
Actief burgerschap en sociale integratie Mei 2019 1. Inleiding Per 1 februari 2006 is wettelijk vastgelegd dat scholen actief burgerschap en sociale integratie moeten bevorderen. Burgerschap moet herkenbaar
Nadere informatieDocentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 3 HAVO/VWO
Docentenhandleiding KIES VAARDIG! klas 3 HAVO/VWO INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Lesdoelen 4 Uitleg werkvormen 1. Ben jij iemand die of.!? 5 2. Je eigen keuzestijl ontdekken 5 3. Een kleur kiezen 6 4. Keuzebepalende
Nadere informatieWeek van de Lentekriebels
Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?
Nadere informatieEducatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET
1 Educatief materiaal om te werken rond s en seksualiteit met de bijhorende VOET Beddengoed, voorbehoedmiddelengids voor jongeren Een heldere en leerrijke brochure, bruikbaar in klasverband. Het boekje
Nadere informatieLesbrief Loser! Een voorstelling over pesten, tegen pesten
Lesbrief Loser! Een voorstelling over pesten, tegen pesten Binnenkort organiseert Stichting Theaterhart i.s.m. CKC & partners de voorstelling Loser! voor groep 7 bij u op school. In deze lesbrief vindt
Nadere informatieVoor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005
Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels
Nadere informatieBij pesten zijn er altijd 5 partijen: de pester, het slachtoffer, de grote zwijgende groep, de leerkrachten en de ouders.
Versie nov. 2012 Pestprotocol. Inclusief regels en afspraken binnen de school. Wat is pesten? Pesten betekent iemand op een gemene manier lastig vallen: bewust iemand kwetsen of kleineren. Het gebeurt
Nadere informatieDe Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt
Positionering De Klankhof en t Kofschip, Etten-Leur Kernwoorden: Je mag er zijn Vertrouwen Positief kijken naar jezelf en anderen Meervoudige intelligentie Samen de merkbelofte van De Klankhof t Kofschip:
Nadere informatieTrainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar
Trainershandleiding Brugklas Bikkels versie 2014 Inhoudsopgave Introductie Organiseer je training Praktische tips De werkmap Powerpoint presentatie Ouderbrieven Draaiboek Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2 Bijeenkomst
Nadere informatieLESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017
LESBRIEF GROEP 5 + 6 THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatieErfgoed- en cultuureducatie 2015 2016 Stadsmuseum Zoetermeer
Erfgoed- en cultuureducatie 2015 2016 Stadsmuseum Zoetermeer WIE ERGENS NAAR TOE WIL, MOET WETEN (ONTDEKKEN) WAAR HIJ VANDAAN KOMT Erfgoededucatie is omgevingsonderwijs: het leren in, van omgeving tot
Nadere informatieBrief voor ouder over thema 1
Brief voor ouder over thema 1 Steeds meer scholen besteden aandacht aan sociaal-emotionele vaardigheden en gezondheidsvaardigheden. Niet alleen om probleemgedrag te bestrijden en om ongewenst gedrag te
Nadere informatieOlympisch Lespakket 2004
Olympisch Lespakket 2004 Verantwoording Doelgroep Het pakket is bedoeld voor alle leerlingen van de basisschool. Doelstellingen Algemene doelstellingen Leerlingen leren over de Olympische Spelen nu en
Nadere informatieKiVa: Hoe je pesten voorkomt en samen aanpakt als het toch gebeurt! Programma
KiVa: Hoe je pesten voorkomt en samen aanpakt als het toch gebeurt! Peter te Riele 15 maart 2014 Minkema College, Woerden Peter te Riele peterteriele@hotmail.com www.eigenwijsinonderwijs.blogspot.nl www.advieshulpactie.nl
Nadere informatieVanjezelfhouden.nl 1
1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag
Nadere informatieJ L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -
Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert
Nadere informatieProgramma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf
Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf
Nadere informatieIdentiteitsbegeleiding basisonderwijs In Goede Handen
Identiteitsbegeleiding basisonderwijs In Goede Handen StichtingEchelon.nl Identiteitstraject In Goede Handen is een deugdelijk concept waarop de scholen kunnen inschrijven voor begeleiding door deskundigen
Nadere informatieGedragswaaier. Een passende aanpak voor ieder kind. Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer
Gedragswaaier Een passende aanpak voor ieder kind Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer 2. Introductie van de Gedragswaaier De Gedragswaaier biedt leerkrachten in het primair onderwijs handvatten
Nadere informatie