KOPP/KVO Kinderen van ouders met psychiatrische problemen en kinderen van verslaafde ouders. 17 April 2018

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "KOPP/KVO Kinderen van ouders met psychiatrische problemen en kinderen van verslaafde ouders. 17 April 2018"

Edith Claes
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 KOPP/KVO Kinderen van ouders met psychiatrische problemen en kinderen van verslaafde ouders. 17 April 2018

2 Even voorstellen Theo Mahieu Manager Preventie Programmamanager KOPP/KVO Den Haag De Jutters, onderdeel van de Parnassia Groep Ursula Dewkalie Accountmanager GGZ en Verslavingspreventie Indigo B.V., onderdeel van de Parnassia Groep 2

3 Ernst en omvang Jaarlijks hebben ouders een psychiatrische stoornis en/of verslaving Zij hebben kinderen, waarvan onder de 12 jaar en tussen de 13 en 18 jaar Deze kinderen hebben 2 tot 3 maal zoveel kans op psychische stoornis of verslaving Op 35 jarige leeftijd heeft 65% van de kinderen van ouders met een depressie, zelf een depressie (normaal is 25%) 3

4 De risico s Bron: Havinga PJ, Boschloo L, Bloemen AJP, Nauta MH, de Vries SO, Penninx BWJH, Schoevers RA, Hartman CA. (2016). Doomed for disorder? High incidence of mood and anxiety disorders in offspring of depressed and anxious patients: A prospective cohort study. J Clin Psychiatry, e1-10. Copyright, Physicians Postgraduate Press. Adapted or Reprinted by permission. 4

5 Kenmerken KOPP/KVO gezinnen (1) Ieder KOPP/KVO kind merkt altijd dat er iets aan de hand is met de ouder en zal daarop reageren Meerdere risico- en beschermende factoren en hoe die op elkaar inwerken bepalen of kinderen uiteindelijk wel of niet een stoornis ontwikkelen. In KOPP/KVO gezinnen is vaak sprake van veelzijdige partijdigheid. Ieder gezinslid heeft een eigen perspectief op de gevolgen van de stoornis/verslaving van de ouder 5

6 Kenmerken KOPP/KVO gezinnen(2) Soms is er sprake van een belangentegenstelling in het gezin, bijvoorbeeld bij extreme aanpassing van het kind. Eigen ontwikkeling en behoeften van het kind raken ondergesneeuwd KOPP/KVO kinderen vragen niet uit zichzelf om hulp of steun. Hun problematiek is vaak onzichtbaar. De problematiek van de volwassenen trekt alle aandacht. 6

7 Visie Vanwege de verschillende belangen in het gezin is een systemische benadering noodzakelijk. Er bestaan geen standaard KOPP/KVO gezinnen en geen standaard oplossingen. KOPP/KVO is maatwerk. Ouders en kinderen zijn bondgenoten in een gezinsplan Preventie en zorg dient gebaseerd te zijn op een zorgvuldige taxatie risico- en beschermende factoren Hulp en preventie aan KOPP/KVO gezinnen dient gedragen te worden door een gedeelde visie Hulp en preventie aan KOPP/KVO gezinnen dient integraal plaats te vinden vanuit 1 gezinsplan 7

8 Integrale hulp en preventie voor KOPP/KVO gezinnen (1). Wordt in zijn algemeenheid bemoeilijkt door: De ziekte van de ouder trekt alle aandacht Kinderen vragen niet zelf om hulp of zijn daar niet toe in staat Er is geen regievoering, waardoor integrale hulp en preventie niet van de grond komt Er is geen integrale financiering 8

9 Integrale hulp en preventie voor KOPP/KVO gezinnen (2). Wordt bemoeilijkt gezien vanuit het medisch domein: De behandeling van de ouder met P.P is individueel Er wordt onvoldoende gekeken naar de psychiatrische patiënt in de ouderrol Er is geen zicht op hoe het werkelijk met de kinderen gaat. Behandelaar vindt het moeilijk om de gevolgen van de psychiatrische problemen op de kinderen en opvoedingscapaciteiten met de ouders te bespreken; er is sprake van handelingsverlegenheid 9

10 Integrale hulp en preventie voor KOPP/KVO gezinnen (3). Wordt bemoeilijkt gezien vanuit het perspectief van het sociaal domein: KOPP/KVO wordt benaderd vanuit veiligheids-en/of pedagogisch perspectief Signalen van het kind worden wel vaak gezien, maar niet geduid als gevolg van P.P. ouders Kinderen worden geproblematiseerd, terwijl de oorzaak bij de gevolgen van de P.P. ouders ligt Lastig om signalen kind bespreekbaar te maken met KOPP ouders vanwege schuld- en schaamtegevoel van de ouders 10

11 Welke expertise is nodig (1)? Psychiatrische expertise; kennis over de ontwikkelingstaken van kinderen, de opvoedcapaciteiten, de psychiatrische problemen van de ouders en de omgevingsfactoren en hoe die op elkaar inwerken Contact maken en vertrouwen winnen van gezin vanuit een systemische blik. De gezinsleden als bondgenoot kunnen zien 11

12 Welke expertise is nodig (2)? In staat tot regievoering; voldoende gezag binnen zowel het sociale- als het medische domein; processturing Voldoende kennis hebben van de behandelrelatie van de behandelaar van de ouder in het medisch domein en de ondersteuning en begeleiding vanuit sociaal domein 12

13 Wie hebben een rol? Om grensverkeer regelen Gezin + KOPP/KVO Expert

14 Hoe gaan we het aanpakken (1)? Expertise en functies bundelen in het KOPP/KVO expertiseteam Consultatie en advies Preventie Deskundigheidsbevordering Gezinsgesprekken Zorg coördinatie Bureau Basiszorg 14

15 Hoe gaan we het aanpakken (2)? Kennisontwikkeling Samenwerking met landelijke kennisinstituten Participeren in (landelijk) onderzoek Vernieuwen en verbeteren van interventies Samenwerken in G4 verband 15

16 Hoe gaan we het aanpakken (3)? Integrale werkwijze op gezinsniveau Gezinsplan; gezinsleden zijn bondgenoten Gezinsgesprek Samenwerking professionals uit zowel sociaal als zorgdomein 16

17 Hoe gaan we het aanpakken (4)? Prioriteit bij de Volwassenenzorg Wegnemen van belemmerende factoren om aandacht aan ouderschap en kinderen te besteden Aansluiten bij de behandelaar en in sommige gevallen overnemen van gezinsgesprekken 17

18 Vraag 1 Wat zijn essentiële voorwaarden voor een behandelaar in de volwassenenzorg om aandacht aan het gezin functioneren te besteden? Wat kan het KOPP/KVO expertiseteam bijdragen om die voorwaarden te verbeteren? 18

19 Vraag 2 Wat zijn aangrijpingspunten om gedurende de behandeling aandacht te besteden aan het gezin functioneren? Wanneer en hoe zou je de hulp van het KOPP/KVO expertiseteam inroepen? 19

Vergelijkbare documenten

Mentale weerbaarheid bij jongeren

Mentale weerbaarheid bij jongeren E-Mental health bevordert Gezond meedoen! dr. Rianne vd Zanden rzanden@trimbos.nl Zeist: 0-19 jarigen Bron: waarstaatjegemeente.nl 2 Zeist: leerlingen Bron: waarstaatjegemeente.nl