GELETTERDHEID VERHOGEN Doelstellingen voor een strategisch plan geletterdheid van de Vlaamse Gemeenschap
|
|
- Bertha de Wit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 GELETTERDHEID VERHOGEN Doelstellingen voor een strategisch plan geletterdheid van de Vlaamse Gemeenschap Onderwijs, opleiding en dualisering Ondanks alle inspanningen voor democratisering van het onderwijs en de toename van opleidingsaanbod voor laaggeschoolden, blijft de Vlaamse Gemeenschap geconfronteerd met een probleem van laaggeschooldheid en laaggeletterdheid. Globaal beschouwd is de scholingsgraad van de volwassen Vlaamse bevolking immers eerder laag vergeleken met deze in andere geïndustrialiseerde landen. Slechts de helft van de Vlaamse bevolking heeft minimaal een diploma van hoger secundair onderwijs. Vooral de oudere generaties zijn overwegend laaggeschoold. Bij de jongere generaties is er duidelijk sprake van een inhaalbeweging, die sterker is dan in vele andere landen. Uit prognoses van de OESO blijkt dat het aandeel van personen tussen de 25 en de 64 jaar die een diploma hoger secundair onderwijs hebben, voor België 64 % zal bedragen in 2005 en 70 % in De voortdurende verhoging van het competentieniveau dat in de kennismaatschappij noodzakelijk is om economisch, sociaal en cultureel succesvol te zijn, zorgt er ondanks de stijgende scholingsgraad voor dat vrij grote aantallen burgers zich onder dit minimale kwalificatieniveau bevinden. De kloof tussen hoger- en laaggeschoolden is een kritische factor in het maatschappelijk dualiseringsproces. Vlaanderen scoort inzake functionele basisvaardigheden bij de volwassen bevolking evenwel hoger dan zou kunnen verwacht worden op basis van loutere scholingsgraadstatistieken. Anderzijds blijkt het probleem van personen met erg lage functionele basisvaardigheden in Vlaanderen ernstiger dan in onze buurlanden: niet minder dan ca % van de Vlaamse volwassenen bezit veel te lage basiscompetenties inzake taal en rekenen om zich adequaat te handhaven in een moderne samenleving 1. De nauwe band tussen laaggeschooldheid en werkloosheid is bekend. Er is een aanhoudend proces van uitstoot van laaggekwalificeerde arbeid uit ondernemingen aan de gang. Vast staat dat de harde kern van de structurele werkloosheid gevormd wordt door laaggeschoolden, die dan nog eens sterker vertegenwoordigd zijn in specifieke risicogroepen zoals migranten, vrouwen en ouderen. Vlaanderen zal ondanks de voortdurend stijgende scholingsgraad ook de komende decennia nog aanzienlijke aantallen laaggeschoolden hebben die in de kennismaatschappij steeds geringere kansen hebben op werkzekerheid en sociale integratie. Door aanvullende of compensatorische opleiding en vorming (basiseducatie) kan het risico om door laaggeschooldheid in een spiraal van marginalisering terecht te komen, gemilderd worden. Naar een adequate probleemdefinitie Geletterdheid wordt nog te veel geïnterpreteerd als het kunnen lezen en schrijven, als een technische vaardigheid die men al dan niet beheerst. Deze perceptie is weinig adequaat en doet tekort aan de vele facetten van geletterdheid en de complexiteit van het begrip. In recente OESO-publicaties 2 wordt een probleemomschrijving geïntroduceerd die intussen algemeen aanvaard wordt. Geletterdheid en gecijferdheid worden verbonden met de sociaaleconomische ontwikkeling en de dreigende dualisering. De ontwikkeling van de kennismaatschappij stelt hogere geletterdheideisen. De werkloosheidsgraad en de graad van maatschappelijke participatie zijn sterk verbonden met het geletterdheidniveau van de bevolking. 1 OECD, Literacy in the information age: Final report of the international literacy survey. Paris, OECD. Literacy in the information age: Final report of the international literacy survey. Paris, 2000 doelstellingen plan geletterdheid - 1
2 Geletterdheid wordt als basisvaardigheid gedefinieerd. Geletterdheid is multidimensioneel en complex. Geletterdheid 3 is de vaardigheid om gedrukte en geschreven informatie te gebruiken om te functioneren in de maatschappij, om persoonlijke doelstellingen te bereiken en de persoonlijke kennis en kunde te ontwikkelen. Geletterdheid omvat een scala van bekwaamheden. Deze definitie omschrijft geletterdheid als een brede waaier van informatieverwerkingsvaardigheden in relatie tot geschreven taal, waarop volwassenen een beroep kunnen doen om uiteenlopende taken te vervullen, op het werk, thuis, in het openbaar leven. IALS hanteert een definitie van geletterdheid als een basisvaardigheid inzake informatieverwerking. De onderzoekers 4 omschrijven in het strikte geletterdheiddomein drie gebieden, elk met een gemeenschappelijke set bekwaamheden die relevant zijn voor verschillende taken. Prozageletterdheid - de vereiste kennis en vaardigheden om informatie te begrijpen en te gebruiken uit teksten zoals redactionele artikels, nieuwsberichten, gedichten en fictie. Documentgeletterdheid - de vereiste kennis en vaardigheden om informatie te vinden en te gebruiken in diverse opmaken, zoals sollicitatiebrieven, bijsluiters, loonlijsten, transportschema s, kaarten, tabellen en grafieken. Kwantitatieve geletterdheid - de vereiste kennis en vaardigheid om losse of opeenvolgende rekenkundige bewerkingen uit te voeren, met getallen vermeld op gedrukte materialen, zoals de balans van een chequeboekje opmaken, de prijs bepalen bij het boodschappen doen, een fooi berekenen, een bestelformulier invullen of de hoeveelheid interest bepalen op het leningsbedrag van een reclamebericht. Het gebruik van deze drie parallelle geletterdheidschalen maakt het mogelijk een profiel te schetsen en een vergelijking te maken van de diverse soorten en niveaus van geletterdheid bij volwassenen en bij subgroepen. De schalen helpen om de complexiteit van geletterdheid te begrijpen. Het laagste niveau van geletterdheid wordt ook het alfabetiseringsniveau genoemd. Met een alfabetiseringsniveau wordt een minimaal niveau aangeduid van kennis en vaardigheden waarover een volwassene moet beschikken om maatschappelijk te kunnen functioneren. Tegelijk doet zich een verschuiving voor van het strikte enkelvoudig geletterdheidconcept naar meervoudige geletterdheden; multimediale en digitale geletterdheid winnen aan belang. Omvang van het geletterdheidprobleem De resultaten van het IALS-onderzoek wijzen een opvallende realiteit aan. Circa 15 à 18% van de Vlaamse volwassenen beschikt over onvoldoende basiscompetenties inzake taal en rekenen om zich adequaat te handhaven in een moderne samenleving (level 1). De IALSresultaten wijzen er ook op dat specifieke groepen met een hoger risico inzake geletterdheid geconfronteerd worden: laaggeschoolden zonder diploma secundair onderwijs, ouderen, vrouwen, werklozen en laaggeletterde werkenden. 3 In deze notitie wordt de term geletterdheid in zijn brede betekenis gebruikt; geletterdheid moet gelezen worden in de betekenis van geletterdheid èn gecijferdheid en gerelateerd aan een brede invulling van life skills met inbegrip van basisvaardigheden computergebruik en nieuwe vaardigheidsgebieden als vermogen tot samenwerken en problem-solving. 4 IALS. International adult literacy survey. Statistics Canada Zie ook Van Damme D. Hoe geletterd/gecijferd is Vlaanderen. Leuven doelstellingen plan geletterdheid - 2
3 Ook het PISA-onderzoek levert relevante informatie over de omvang van het geletterdheidprobleem. Hoewel op internationaal vlak Vlaanderen globaal heel hoog scoort op het vlak van lees- en schrijfvaardigheid, blijkt bij nadere analyse van de gegevens dat zich bij bepaalde groepen een reëel probleem van geletterdheid en gecijferdheid stelt. 31% van de ASOleerlingen presteert op het hoogste niveau van leesvaardigheid, terwijl slechts 5 % van de leerlingen in TSO en BSO dit niveau bereikt. Een derde van de BSO-leerlingen presteert op het laagste vaardigheidsniveau of eronder. 5 De arbeidsmarkt doet opvallend beroep op geletterdheid in alle facetten. Bijna de helft van de respondenten in de IALS-studie stellen dagelijks geconfronteerd te worden met korte teksten. Rekentaken scoren in de top vijf van activiteiten waarmee men dagelijks geconfronteerd wordt. Rekentaken maken in Vlaanderen een substantieel deel uit van het takenpakket op de werkvloer. 42 % van de Vlaamse werklozen scoren nochtans op het laagste vaardigheidsniveau (kwantitatieve schaal). Dat is opvallend hoger dan de omliggende landen (Duitsland 10 %, Nederland 18 %, Groot-Brittannië 33 %). De relatie tussen laaggeletterdheid en werkloosheid is bepaald zorgwekkend. Werk Het IALS-onderzoek onderstreept dat taal- en rekenvaardigheden een voorwaarde zijn voor culturele, sociale en politieke participatie. Een laag niveau van vaardigheden is sterk verbonden met de economische kansen voor het individu; in extreme vorm leidt het tot uitsluiting uit de arbeidsmarkt. Natuurlijk hebben veel laaggeletterde volwassenen ook een baan, maar toch enkele voorbeelden uit internationaal onderzoek 6 : - vrouwen met een laag geletterdheidniveau hebben drie maal minder kans dan andere om tussen 23 en 33 jaar een fulltime baan te vinden; - mannen met een laag geletterdheidniveau hebben 5 keer minder dan andere een fulltime job tussen 23 en 33 jaar; - op een leeftijd van 37 jaar is de kans op werkloosheid bij mannen met een laag niveau van taal en rekenvaardigheid zes keer zo hoog als bij anderen. Laaggeletterde volwassenen met een betaalde baan hebben veel minder kans dan anderen op allerlei vormen van opleiding of training verbonden met de job. Van de laaggeletterde mannen die tussen 23 en 33 jaar een baan hadden heeft 66 % nooit enige bijkomende opleiding voor het werk (on-the-job) gehad. Bij mannen met een goed geletterdheidniveau ligt dat percentage op 36 %. 78 % van de laaggeletterde vrouwen met een betaalde baan tussen 23 en 33 jaar hebben geen bijkomende opleiding op het werk gekregen. Inkomen Vermits volwassenen met een laag geletterdheid- en gecijferdheidniveau meer geconfronteerd worden met werkloosheidsrisico, zijn ze vanzelfsprekend meer aangewezen op een vervangingsinkomen via de diverse kanalen van de sociale zekerheid. Uit onderzoek in de Verenigde Staten blijkt dat 79 % van de 19 tot 23-jarigen die leven van een sociale uitkering, een geletterdheidniveau heeft beneden het Amerikaans gemiddelde. Van de Britse volwassenen die uitsluitend leven van een sociale uitkering scoort twee derden op de twee laagste geletterdheidniveaus. Het verband tussen lage taal- en rekenvaardigheden en inkomen (of armoede) heeft grote implicaties voor het sociaal beleid. Het verwerven van hoger inkomen door een verbetering van taal- en rekenvaardigheden leidt ertoe dat meer overheidsmiddelen beschikbaar kunnen zijn voor een actief sociaal beleid. 5 Vlaamse onderwijsindicatoren in internationaal perspectief. Departement onderwijs DfEE. Assembling the fragments: a review of research on adult basic skills. London, 2001 doelstellingen plan geletterdheid - 3
4 Burgerschap Het belang van kritisch burgerschap is essentieel voor sociale cohesie. Geletterdheid is een essentieel element bij het maken van verantwoorde maatschappelijke keuzes; het is een noodzakelijk onderdeel voor burgerschap en deelname aan het maatschappelijk leven. Brits onderzoek 7 toont aan dat laaggeletterde vrouwen en mannen nauwelijks participeren aan gemeenschapsactiviteiten in buurten, scholen, bewonersgroepen of politieke partijen. 3 % van de mannen en 14 % van de vrouwen is ooit publiek actief geweest, tegenover 30 % van de mannen en 47 % van de vrouwen bij de populatie met goede taal- en rekenvaardigheden. Onderzoek toont bovendien het volgende aan: - Slechts 14 % van de laaggeletterde mannen is politiek geïnteresseerd, tegenover 53 % van de mannen met een goed geletterdheidniveau % van de laaggeletterde mannen is van mening dat geen enkele politieke partij iets goeds kan doen, tegenover 10 % van de mannen met een goed geletterdheidniveau. - Vrouwen met lage rekenvaardigheden gaan drie keer minder stemmen dan vrouwen met goede rekenvaardigheid % van de volwassenen met een lage geletterdheid zijn niet op de hoogte van actualiteit of belangrijke gebeurtenissen, tegenover 1 % van de volwassenen met een goed geletterdheidniveau. De beste manier om taal- en rekenvaardigheden op peil te houden of te verbeteren is deelname aan een of andere vorm van volwasseneneducatie. Volgens recente cijfers neemt slechts 6,7% van de Vlamingen tussen 25 en 64 jaar deel aan een of andere opleiding. Vlaanderen zit daarmee een eind onder het Europees gemiddelde van 8,4% 8 Praktijken en doelgroepen in de centra voor basiseducatie De participatie van laaggeschoolde volwassenen aan opleidingsaanbod in de centra voor basiseducatie steeg gestaag sinds In dat schooljaar participeerde 0,22% van de 15 tot 64-jarige bevolking aan de basiseducatie 9. In het schooljaar was de globale deelname gestegen tot 0,65%. De participatie aan onderwijsaanbod Nederlands moedertaal en wiskunde bedraagt evenwel slechts 11,5% van het geheel. De centra voor basiseducatie bereiken jaarlijks 3200 à 3500 cursisten met een het onderwijsaanbod Nederlands moedertaal en 1000 à 1500 cursisten in het wiskundeaanbod. 10 Na een aanvankelijke stijging van het aantal ingeschreven cursisten gedurende de eerste jaren na de invoering van het decreet, kan men nu een dreigende stagnatie vaststellen. Dat is verrassend, gelet op de objectieve omvang van het probleem. In sommige centra is het aantal cursisten Nederlands en wiskunde uitermate klein. Bovendien is vastgesteld dat een aanzienlijk percentage cursisten in het onderwijsaanbod Nederlands moedertaal volwassenen zijn van allochtone herkomst. Voor hen is participatie aan alfabetiseringsaanbod of gevorderd onderwijsaanbod Nederlands moedertaal minder aangewezen dan een cursus Nederlands voor anderstaligen (NT2). Over het algemeen treden grote schommelingen op in het cursistenaantal per centrum, zonder dat hiervoor een sluitende verklaring bestaat. Er is geen zichtbaar verband tussen de wervingsacties van centra gericht naar de doelgroep en het aantal nieuwe instromers in het onderwijsaanbod Nederlands of wiskunde 7 DfEE. Assembling the fragments: a review of research on adult basic skills. London, Terug naar af. Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming, Leuven Vlaamse onderwijsindicatoren in internationaal perspectief. Departement onderwijs Overzicht cursisten Nederlands moedertaal Rapporten VOCB. doelstellingen plan geletterdheid - 4
5 Aantal cursisten Nederlands moedertaal De doelgroepen van Vlaamse herkomst die voor het onderwijsaanbod Nederlands moedertaal en wiskunde door de centra bediend worden zijn zeer divers; het gaat deels om volwassenen met ernstige leerstoornissen, volwassenen met beperkte leermogelijkheden en verstandelijk gehandicapten en functioneel analfabeten. Deze vaststelling wordt ook door bepaalde centra zelf gemaakt. 11 De risicogroepen die in het IALS-onderzoek gedetecteerd werden, zijn in het opleidingsaanbod van de centra voor basiseducatie slechts beperkt vertegenwoordigd. Als ze vertegenwoordigd zijn, vallen ze onder de laatstgenoemde groep van 'functioneel analfabeten'. Er is in de centra voor basiseducatie geen strategisch beleid ontwikkeld voor de rekrutering van de IALS level 1-doelgroep. Doelen en structuur van opleidingen in de verschillende centra zijn niet vergelijkbaar en er zijn geen betrouwbare gegevens beschikbaar over de onderwijsresultaten. Andere actoren Bij andere actoren in de volwasseneneducatie is de aandacht voor geletterdheid gering. Geletterdheid is bijvoorbeeld - volgens een recent afgesloten VIONA-studie - geen aandachtspunt in de werking van de VDAB-beroepsopleiding. Er is geen screening van aspecten van geletterdheid. Als er al aandacht gaat naar geletterdheid stuiten de intenties of inspanningen op dit vlak tegen de objectievendruk. Hierdoor worden inspanningen t.a.v. geletterdheid afgestoten of doorgeschoven naar andere actoren. 12 Tien doelstellingen voor een actieplan Laaggeletterdheid terugdringen is een van de operationele beleidsdoelstellingen in het kader van het levenslang leren. 13 Een beleid dat gericht is op een algemene verhoging van geletterdheid doet er goed aan de inzichten uit de IALS studie te integreren in de algemene strategie en de concrete acties. Men moet aansluiting zoeken bij de belangrijke beleidslijnen op Europees niveau (OESO-rapporten, Aanbevelingen Europese Raad Werkgelegenheid, Rapporten Hoge Raad voor de Werkgelegenheid). Het Vlaams beleid wordt ook best gestuurd door de Europese richtsnoeren en indicatoren Niet gepubliceerde nota van de Oost-Vlaamse centra voor basiseducatie. 12 I. Vanhoren, J. Kerkhof e.a.; Trajectbenadering voor laaggeletterden in Vlaanderen. Viona, Pact van Vilvoorde Vlaanderen als lerend trefpunt Europese Commissie Een Europese ruimte voor levenslang leren realiseren. Brussel, 2001 doelstellingen plan geletterdheid - 5
6 Bij het uitwerken van gerichte acties moet men erop toezien dat geen nieuwe dramatisering van het geletterdheidprobleem tot stand komt. In de Vlaamse rapporten die n.a.v. het IALS onderzoek afgeleverd werden, wordt hier uitdrukkelijk voor gewaarschuwd. Bovendien bestaat bij verschillende waarnemers in Vlaanderen de indruk dat de exclusieve gerichtheid op de doelgroep die beneden het level 1 functioneert, contraproductief is voor de instroom van nieuwe groepen cursisten in het onderwijsaanbod basiseducatie. In wat verder volgt worden tien doelstellingen geschetst voor een gecoördineerd geletterdheidbeleid. De doelstellingen zijn te beschouwen als de ankerpunten en tegelijk het beleidskader waarbinnen concrete acties geoperationaliseerd moeten worden. Tegelijk worden in deze nota reeds enkele concrete acties vermeld voor de korte termijn. De centrale doelstelling van een strategisch plan geletterdheid is dus het verhogen van het geletterdheidniveau 15 van de Vlaamse volwassen bevolking. Het bereiken van een functioneel geletterdheidniveau is een basisvereiste voor iedereen. Op dit ogenblik blijken het vooral de meest kwetsbare groepen te zijn die het meest problemen hebben met het verwerven van functionele lees-, schrijf- en rekenvaardigheden. Minstens 72% van de bevolking dient een functioneel geletterdheidniveau te bezitten tegen Deelname verhogen en focus op prioritaire doelgroepen De relatief hoge aantallen in level 1 (15 tot 18%) zijn zorgwekkend. Het algemeen doel van het strategisch plan is de participatie van laaggeschoolde volwassenen aan taal- en wiskundeaanbod te verhogen. Voor de komende vijf jaar wordt best gewerkt met concrete doelstellingen over aantallen en doelgroepen. IALS levert argumenten om de educatieve ondersteuning te richten naar de groepen met een hoog geletterdheidrisico: De bijdrage van de basiseducatie in het geheel van het volwassenenonderwijs is er nu veelal op gericht de laagst geschoolden te bereiken met aanbod, gericht op sociale redzaamheid. De beschikbare cijfers in de jaarboeken van het VOCB 17 en het materiaal dat via doorlichtingrapporten van de onderwijsinspectie 18 beschikbaar is tonen bovendien aan dat het aanbod aan autochtonen weinig intensief is en weinig gevarieerd. Het aanbod is doorgaans ook weinig verankerd in, of gerelateerd aan ander of verder opleidingsaanbod; er is ook relatief weinig differentiatie in functie van het leerperspectief van kandidaat-cursisten. Van een trajectmatige benadering die aansluit op het concept van het levenslang leren is geen sprake. Het concrete en centrale doel is om de participatie van Nederlandstalige laaggeletterden aan opleidingsaanbod taal en wiskunde in de basiseducatie te verhogen. Op basis van nader overleg zal voor eind december 2003 een concreet en haalbaar participatiecijfer vastgesteld worden. De exclusieve focus van het onderwijsaanbod basiseducatie op laagst geletterden moet verruimd worden en er moeten bijzondere en bijkomende inspanningen geleverd worden om de doelgroepen op level 1 uit de IALS-studie te bereiken: laaggeschoolde werkzoekenden, ongekwalificeerde schoolverlaters, senioren en vrouwen. 15 Geletterdheid werd in de International Adult Literacy Survey op positief-functionele wijze gedefinieerd als een manier van volwassen gedrag. Het betreft namelijk de mogelijkheid om gedrukte en geschreven informatie te gebruiken om te functioneren in de maatschappij, om persoonlijke doelstellingen te bereiken en de persoonlijke kennis en kunde te ontwikkelen. 16 Pact van Vilvoorde - Vlaanderen als lerend trefpunt Jaarboeken basiseducatie ( ) - VOCB 18 Overzichtnota doorlichtingen centra voor basiseducatie doelstellingen plan geletterdheid - 6
7 2. Screening risicogroepen De hoge aantallen laaggeletterde werklozen zijn zorgwekkend. Lage geletterdheid staat tewerkstelling in de weg en verklaart mede de hardnekkigheid van de langdurige werkloosheid. De groep van laaggeletterden (level 1) kan tot op heden onvoldoende terecht bij de arbeidsmarktgerichte actoren 19. Er zijn meer inspanningen nodig inzake screening, opleiding en vorming voor werklozen. Voor de groep werkloze laaggeletterden moet voorzien worden in systematische screening, verwijzing naar intensieve opleiding en trajectbegeleiding. Screening kan niet gebeuren vanuit een deficitbenadering, maar vanuit een perspectief waarbij de aanwezige geletterdheidvaardigheden gevaloriseerd worden in functie van een verder bemiddelingstraject. Vanuit werkgelegenheid worden ESF-middelen vrijgemaakt voor het indienen van projecten inzake screening van laaggeletterdheid. Promotoren kunnen projecten indienen voor 19 september De VDAB zal tegen december 2003 een stand van zaken opmaken inzake haar aanpak naar laaggeletterdheid en een voorstel van werkwijze uitwerken waarbij een gefaseerde en meer systematische screening van laaggeletterheid in de trajectwerking wordt voorgesteld. Ook de mogelijkheden van de klassieke tewerkstellings- en werkervaringsprogramma s om een bijdrage te leveren aan het terugdringen van laaggeletterdheid zullen worden verkend. 3. Partnership met bedrijven, sectorale opleidingsinstanties en vakbonden Geletterdheid is van belang in de werksfeer. De eisen gesteld aan de job bepalen in welke mate werknemers zich in geletterde activiteiten moeten engageren. De IALS-data op dit punt laten zien dat deze mate nogal kan verschillen. Er is nog geen analyse gebeurd van de implicaties die dit heeft op het geletterdheidniveau en of er inderdaad een leereffect is in geletterdheid door de activiteit op de werkvloer zelf. Wel blijkt dat geletterdheidpraktijken in de werksfeer in sterk verschillende mate aanwezig zijn in ongeschoolde of geschoolde arbeid. Het risico bestaat dat geletterdheidpraktijken op de werkvloer de reeds aanwezige tegenstellingen in geletterdheid tussen hoog- en laaggeschoolden eerder versterken dan terugdringen. Het tewerkstellingsbeleid dient aandacht te hebben voor het verbeteren, niet alleen van de directe job-related skills, maar ook van functionele sleutelvaardigheden zoals geletterdheid. De overheid zal samen met de sociale partners onderzoeken hoe ze de aanpak in bedrijven en sectoren naar laaggeletterdheid kan ondersteunen. De mogelijkheden van de bestaande instrumenten, waaronder de sectorconvenants, het hefboomkrediet en de sectorale werking kunnen daarbij mogelijk worden aangewend. In een meer algemene zin kan men er naar streven educatieve stimulansen en uitdagingen te voorzien voor laaggeletterde werknemers. 4. Brede netwerkvorming Een beleid gericht op het verhogen van geletterdheid kan niet volstaan met het inrichten van meer onderwijs alleen. De IALS-studie toont aan dat een grote groep laaggeletterden de lage vaardigheid niet als problematisch ervaart en deelname aan verdere opleiding of onderwijs niet ervaart als een mogelijkheid om de levenskwaliteit te verhogen. Uit onderzoek blijkt dat informele geletterdheidpraktijken van groot belang zijn bij het verwerven, handhaven en ontwikkelen van geletterdheid. Bibliotheken, culturele voorzieningen, media, enz. kunnen hierbij een belangrijke ondersteunende rol spelen, maar de culture of learning moet niet alleen in de institutionele context gestimuleerd worden, maar ook in de dagelijkse omgeving en de leefwereld. Samenwerking met welzijnsorganisaties en doelgroeporganisaties moet gestimuleerd worden. 19 I. Vanhoren, J. Kerkhof e.a.; Trajectbenadering voor laaggeletterden in Vlaanderen. Viona, 2003 doelstellingen plan geletterdheid - 7
8 De ontwikkeling van een krachtig educatief beleid moet gepaard gaan met het stimuleren van netwerkvorming tussen de aanbieders van taal- en wiskundeopleiding en diverse welzijnorganisaties en het sociaal-cultureel werk. Het opleidingsaanbod moet waar mogelijk ook verankerd worden in andere settings (gevangenissen, leerwerkplaatsen, buurtontwikkelingsprojecten). Voor eind december 2003 zal de overheid een plan van aanpak voorstellen waarin ze haar visie en aanpak van netwerking met andere werkvelden verduidelijkt en de instrumenten expliciteert volgens dewelke ze de netwerkvorming wil operationaliseren. Specifieke aandacht zal gaan naar de organisatie van concrete toeleidingsacties van laaggeletterden naar opleidingen in de basiseducatie, en het organiseren van opleidingen basiseducatie in overleg en samenwerking met het welzijnswerk. 5. Detecteren specifieke behoeften en leermoeilijkheden Verschillende groepen volwassenen hebben om uiteenlopende redenen een laag geletterdheidniveau. Het gaat deels om volwassenen met ernstige leerstoornissen, volwassenen met beperkte leermogelijkheden en verstandelijk gehandicapten. Op basis van nader wetenschappelijk onderzoek moet nagegaan worden in welke mate en onder welke voorwaarden het onderwijsaanbod basiseducatie een bijdrage kan leveren aan het verhogen van het geletterdheidniveau van deze doelgroepen. Voor volwassenen met leermoeilijkheden, beperkte leermogelijkheden en verstandelijk gehandicapten moet nagegaan worden welke bijdrage via onderwijs en opleiding kan geleverd worden om het geletterdheidniveau van deze doelgroepen te verhogen en welke meer geschikte trajecten uitgewerkt kunnen worden. Het departement onderwijs zal een in het kader van het beleidsgericht onderzoek in het voorjaar 2004 een studie- en onderzoeksopdracht uitschrijven met het doel de geschetste problematiek nader te analyseren en voorstellen voor beleid en praktijk uit te werken. 6. Ondersteunende communicatie-actie Het actieplan van de Vlaamse Gemeenschap moet uitgebreid gecommuniceerd worden naar de publieke opinie. Daarbij moet gewezen worden op het belang van geletterdheid voor de kennismaatschappij en de mogelijkheden voor deelname aan verdere opleiding. De mediaactie moet vooral de positieve effecten van bijscholing in de verf zetten. De overheid zal voor eind december 2003 de contouren vastleggen van een globaal communicatieplan. Het plan moet erop gericht zijn de gecoördineerde beleidsactie te ondersteunen, een breed draagvlak te scheppen bij de publieke opinie, het geletterdheidprobleem onder de aandacht te brengen en een verhoogde instroom van cursisten in voor hen passende opleidingen te realiseren. 7. Kwaliteitsverbetering stimuleren en uitval terugdringen Het profiel van de bestaande opleidingen in de basiseducatie verwijst onvoldoende naar de geletterdheideisen die gesteld worden in de kennismaatschappij en het belang van de studievaardigheden. Verdere flexibilisering van de opleidingstrajecten en trajectbegeleiding is noodzakelijk om te beantwoorden aan de uiteenlopende leerperspectieven van de laaggeletterde volwassenen. In de verdere flexibilisering en modularisering van het onderwijsaanbod van de centra voor basiseducatie die volledig geïmplementeerd wordt in het schooljaar zal het accent gelegd worden op kwalificatieverhoging. Dat gebeurt onder meer door het uitwerken van duidelijke opleidingsprofielen met doelen die aansluiten bij de diversiteit aan leerperspectieven van volwassen laaggeletterden. De overheid zal maatregelen treffen om de certificering van opleidingen mogelijk te maken en de uitwisselbaarheid met studiebewijzen van andere actoren in de volwasseneneducatie stimuleren. De studiebewijzen in de basiseducatie zullen verbonden worden met de diplomastructuur van het onderwijs. doelstellingen plan geletterdheid - 8
9 8. ICT-geletterdheid stimuleren De voorbije jaren deed zich een verschuiving voor van het strikte enkelvoudig geletterdheidconcept naar meervoudige geletterdheden; multimediale en digitale geletterdheid winnen aan belang. Er is een bijzondere inspanning nodig naar kansengroepen, wil men ervoor zorgen dat ook deze groepen mensen kunnen blijven participeren in een zich steeds verder informatiserende maatschappij. Een sterke integratie van ICT in leerprocessen draagt niet alleen bij tot het verbeteren van de toegankelijkheid van onderwijs en opleidingen, maar vormt ook een belangrijke logistieke hulp bij het inrichten van de leeromgevingen.ict-geletterdheid draagt bij tot optimalisatie, innovatie en transformatie van opleiding en vorming. Bij de uitwerking van leertrajecten voor laaggeletterde volwassenen zal meer aandacht gaan naar het verwerven van ICT-vaardigheden en de integratie van ICT in het leerproces via de uitwerking van computerondersteunde trajecten. Het departement onderwijs zal deze initiatieven stimuleren. 9. Belang van duale (functionele) trajecten Laaggeschoolde volwassenen nemen deel aan verschillende opleidingen zonder dat het verhogen van het geletterdheidniveau beoogd wordt. Het verdient aanbeveling om duale trajecten uit te werken, waarbij het verwerven van taal- en wiskundevaardigheden in voor- of nevenschakeling onderdeel uitmaakt van het opleidingspakket. Er moet grotere aandacht gaan naar het verankeren van het taal- en wiskundeaanbod in bestaande onderwijs- of opleidingstrajecten. Het integreren van geletterdheid in bemiddelingsen opleidingstrajecten moet gestimuleerd worden. De mogelijkheden voor gerichte samenwerking tussen de centra voor basiseducatie, de beroepsopleidingen van VDAB en VIZO en de beroepsgerichte opleidingen in het OSP zullen in kaart gebracht worden en indien mogelijk verder geoperationaliseerd. Ten laatste eind december 2003 zal een eerste overzicht van mogelijkheden voorgelegd worden. Promotoren die (eventueel in samenwerking met bedrijven) functionele opleidingstrajecten wensen uit te werken kunnen voor 19 september 2003 projecten indienen bij de administratie werkgelegenheid (ESF-zwaartepunt 6). 10. Ongekwalificeerde uitstroom tegengaan Degenen die vroegtijdig de school verlaten of aan het einde van de schoolloopbaan laaggeletterd zijn lopen een groot risico ook de rest van hun leven laaggeletterd te blijven. Vandaar het grote belang van een beleid dat erop gericht is zoveel mogelijk mensen op het einde van de leerplichtperiode die basisvaardigheden mee te geven die noodzakelijk zijn voor het adequaat functioneren in een geletterde samenleving en voor het verder leren doorheen de levensloop. Het halveren van ongekwalificeerde uitstroom uit het initiële onderwijstraject is een na te streven doel 20 Voor jongeren die tot de risicogroep behoren moet het verwerven van basisvaardigheden taal- en wiskunde nadrukkelijk geïntegreerd worden in de opleiding. De school hoeft niet op elke realistische functionele basisvaardigheid voor te bereiden, maar moet wel een basis scheppen voor het verwerven van basisvaardigheden doorheen de levensloop. Minimale geletterdheidvaardigheden zijn een onderdeel van de startkwalificatie die het onderwijs moet bieden. Via wetenschappelijk onderzoek en overleg met alle onderwijsactoren moeten de mechanismen geanalyseerd worden die ertoe leiden dat ongekwalificeerde schoolverlaters een zwakke geletterdheidscore halen. 20 Pact van Vilvoorde - Vlaanderen als lerend trefpunt doelstellingen plan geletterdheid - 9
10 Hoe operationaliseren? Bij de operationalisering van het actieplan moet gezocht worden naar een goed draagvlak in de Vlaamse Gemeenschap. Het verdient aanbeveling om het tienpuntenplan principieel voor goedkeuring voor te leggen aan de Vlaamse Regering. Een beleid inzake geletterdheid kan niet alleen een onderwijsbeleid zijn, maar moet gestoeld zijn op een brede en departementoverschrijdende benadering, met duidelijke linken naar het sociaal-cultureel, het welzijns- en tewerkstellingsbeleid. Maatregelen die de geletterdheid van de bevolking doen toenemen, hebben langs het verbeteren van de tewerkstelling een terugverdieneffect. Ook andere sociale en culturele factoren (gezondheid, welzijn, criminaliteit, participatie, enz.) worden door geletterdheid beïnvloed, zodat investeren in geletterdheid ook op deze terreinen een gunstig effect heeft. Bij de verdere operationalisering van het strategisch plan zal er er eveneens naar gestreefd worden om ook aan te sluiten bij relevante beleidsmaatregelen van de Federale overheid. De doelstellingen in deze nota zullen eveneens mede opgenomen worden in het volgend Vlaams actieplan Armoedebestrijding. Hoewel de hoofdverantwoordelijkheid voor de onderwijsverstrekking bij het departement onderwijs ligt, met name bij de centra voor basiseducatie, is de bestrijding van de laaggeletterdheid een aangelegenheid waarin meerdere administraties en departementen een cruciale verantwoordelijkheid dragen (bv. administraties leerplichtonderwijs, departement welzijn, volksgezondheid en cultuur, departement economie, werkgelegenheid, binnenlandse aangelegenheden en landbouw en de daarbij horende ondergeschikte besturen en VOI s.). Idealiter wordt er, onder begeleiding van een consultbureau, door deze betrokkenen een beleidsgroep gevormd en een strategisch plan uitgewerkt omtrent de preventie en de remediëring van de laaggeletterdheid waarbij ieders verantwoordelijkheid wordt bepaald en de mogelijkheden voor synergie worden uitgewerkt. De DIVA, die op het vlak van onderwijs en vorming als interface tussen verschillende departementen fungeert, kan het initiatief en de financiering de ontwikkeling van het strategisch plan op zich nemen. De administratie Permanente Vorming kan fungeren als projectleider. De opdracht van de beleidsgroep is om het tienpuntenprogramma dat in deze nota kort geschetst werd, in een meerjarenplan te operationaliseren. Indien wenselijk kunnen bepaald van de hier geschetste doelstellingen aangevuld of verrijkt worden. Ook moet voorzien worden in procedures voor evaluatie en bijsturing. Met dit doel zal de overheid een systeem van monitoring uitwerken. Het departement onderwijs zal hiervoor instaan. Tenslotte moet van bij de start een krachtig signaal gegeven worden naar de publieke opinie. Dit is nodig om ook een maatschappelijk draagvlak voor de verdere acties te verwerven. Schematisch gesteld kan de volgende procedure gevolgd worden: (1) bespreking en goedkeuring van het actieplan in het departement onderwijs, (2) bespreking en principiële goedkeuring door de Vlaamse Regering, (3) aanstellen van beleidsgroep, (4) signaal aan publieke opinie, (5) operationaliseren doelstellingen met inbegrip van de budgettaire implicaties en uitwerking meerjarenplan. De eigenlijke start van de actie (6) kan dan gepland worden in de loop van Eind december 2003 zal een eerste voortgangsnota aan de Vlaamse Regering voorgelegd worden. Naast een verder uitgewerkt tijdspad voor de acties zal de voortgangsnota de concrete cijfermatige doelstellingen bevatten voor de participatie van de beoogde doelgroepen aan taal- en wiskundeopleidingen in Na de principiële goedkeuring door de Vlaamse Regering zal deze nota eveneens overgemaakt worden de Vlaamse sociale partners, de Vlaamse Onderwijsraad en de sector basiseducatie, voor het maken van concrete afspraken. 20 augustus 2003 doelstellingen plan geletterdheid - 10
Operationeel plan geletterdheid verhogen
Operationeel plan geletterdheid verhogen doelstelling 1. Gefaseerde en systematische screening van geletterdheid Er zijn meer inspanningen nodig op het gebied van screening. Voor de groep werkloze laaggeletterden
Nadere informatiePIAAC daagt het Plan Geletterdheid uit! Workshop Studiedag PIAAC 20 maart 2014
PIAAC daagt het Plan Geletterdheid uit! Workshop Studiedag PIAAC 20 maart 2014 Welkom Wie zijn de experten te gast? Wie zijn wij? Wat gaan we doen in deze workshop? 1. Presentatie: verwezenlijkingen en
Nadere informatieHoe beïnvloedt het Europese beleid de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid in Vlaanderen?
Hoe beïnvloedt het Europese beleid de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid in Vlaanderen? Cascade van beleidsniveaus en beleidsteksten Beleid EU Strategie Europa 2020 Europees werkgelegenheidsbeleid Richtsnoeren
Nadere informatieBijlage 1 :Tabellen Armoedebarometers
Bijlage 1 :Tabellen Armoedebarometers Kinderarmoede Nulmeting 2008 Barometer 2009 Barometer 2010 Barometer 2011 Barometer 2012 Barometer 2013 Barometer 2014 Barometer 2015 Bron Het aandeel kinderen geboren
Nadere informatieVraag nr. 403 van 8 maart 2013 van MARIJKE DILLEN
VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 403 van 8 maart 2013 van MARIJKE DILLEN Resolutie kinderarmoede Onderwijs en
Nadere informatieTRAINING & OPLEIDING Opleidingen in de lift: + 25% in 2001
TRAINING & OPLEIDING Opleidingen in de lift: + 25% in 2001 Training en opleiding (T&O) van werkzoekenden en werknemers is één van de kerntaken van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding
Nadere informatieAdvies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie
ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 4 november 2008 RLLL/MDR /ADV/003 Advies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie VLAAMSE
Nadere informatie2.2.1 Aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt
2.2 Uitdagingen op het vlak van werkgelegenheid 2.2.1 Aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt Het wordt steeds belangrijker om met voldoende kwalificaties naar de arbeidsmarkt te kunnen gaan. In Europees
Nadere informatieOriëntatie en leerloopbaanbegeleiding. volwassenen. Liv Geeraert
Oriëntatie en leerloopbaanbegeleiding voor volwassenen Liv Geeraert De Leerplek = een geïntegreerd loket: - Huis van het Nederlands - consortium volwassenenonderwijs - VDAB lokale werkwinkel (aanpalend)
Nadere informatieVIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording
VIME NT1 Werkveld NT1: begrippen en verantwoording december 2018 Werkveld NT1: verantwoording en begrippen Vooraf Als we willen bepalen hoe vrijwilligers ingezet kunnen worden in volwasseneneducatie voor
Nadere informatieLeuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei Brussel RVOL/PCA/ADV/006
Vlaamse Onderwijsraad Raad Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei 2003 1000 Brussel RVOL/PCA/ADV/006 Advies over de modulaire opleidingsprofielen basiseducatie voor de opleidingen Nederlands
Nadere informatieNieuw loopbaanakkoord zet de stap naar maatwerk
PERSBERICHT VLAAMS MINISTER-PRESIDENT KRIS PEETERS VLAAMS VICE-MINISTER-PRESIDENT INGRID LIETEN VLAAMS MINISTER VAN WERK PHILIPPE MUYTERS SERV-voorzitter KAREL VAN EETVELT SERV-ondervoorzitter ANN VERMORGEN
Nadere informatieVLAAMS PARLEMENT VOORSTEL VAN DECREET. van de heer Marc Olivier c.s. houdende invoering van een recht op opleiding voor structureel werklozen
Stuk 1025 (1997-1998) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting 1997-1998 29 april 1998 VOORSTEL VAN DECREET van de heer Marc Olivier c.s. houdende invoering van een recht op opleiding voor structureel werklozen
Nadere informatieAdvies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie
4 ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 21 maart 2006 RLLL/PCA/ADV/007 Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000
Nadere informatieAdvies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs
Raad Levenslang en Levensbreed Leren 18 november 2014 RLLL-RLLL-ADV-1415-001 Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus
Nadere informatieKinderarmoede in het Brussels Gewest
OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL Senaat hoorzitting 11 mei 2015 Kinderarmoede in het Brussels Gewest www.observatbru.be DIMENSIES VAN ARMOEDE
Nadere informatieFederaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012
Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Federaal Plan Armoedebestrijding Reactie van BAPN vzw BAPN vzw Belgisch Netwerk Armoedebestrijding Vooruitgangstraat 333/6 1030
Nadere informatieOnderwijs en arbeidsmarkt: tweemaal actief
Onderwijs en arbeidsmarkt: tweemaal actief Organisation for Economic Coöperation and Development (2002), Education at a Glance. OECD Indicators 2002, OECD Publications, Paris, 382 p. Onderwijs speelt een
Nadere informatieHet Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:
BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse
Nadere informatieLESSEN VOOR HET VLAAMS ARBEIDSMARKTBELEID UIT DE ADULT SKILL SURVEY (PIAAC) Sarah Vansteenkiste WSE Arbeidsmarktcongres 11/02/2015
LESSEN VOOR HET VLAAMS ARBEIDSMARKTBELEID UIT DE ADULT SKILL SURVEY (PIAAC) Sarah Vansteenkiste WSE Arbeidsmarktcongres 11/02/2015 PIAAC? Internationale bevraging in 25 landen/regio s gelanceerd in 2013
Nadere informatieBasiseducatie en het Strategisch Plan Geletterdheid. An Bistmans 29 november 2010
Basiseducatie en het Strategisch Plan Geletterdheid An Bistmans 29 november 2010 BE- kernopdracht geletterdheid Duidelijke plaats in de samenleving en flexibiliteit Modularisering - certificering VKS1
Nadere informatieFunctieprofiel projectmedewerker
Functieprofiel projectmedewerker Situering L4-volwassenenonderwijs vzw is het netwerk van de centra voor volwassenenonderwijs en het centrum voor basiseducatie in de regio Leuven-Hageland-Tervuren. Door
Nadere informatieTerugkoppeling van de workshops. Chris De Nijs (VRT)
Terugkoppeling van de workshops Chris De Nijs (VRT) Vaardig genoeg voor de 21 ste eeuw? Samen aan de slag met de Vlaamse PIAAC resultaten Brussel - 20 maart 2014 Workshop 1: Basisvaardigheden voor de arbeidsmarkt
Nadere informatieBAROMETER JUNI Kansengroepen blijven een structureel knelpunt 1
JUNI 2015 BAROMETER Kansengroepen blijven een structureel knelpunt 1 Uit een nieuwe arbeidsmarktanalyse van het Steunpunt WSE blijkt dat Vlaanderen slechts matig scoort in vergelijking met de EU-regio
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs
Nadere informatieVlaamse beleidsmix voor Europese richtsnoeren
Vlaamse beleidsmix voor Europese richtsnoeren Nieuw Vlaams actieplan Europese werkgelegenheidsrichtsnoeren 2002 Sinds 1998 maken de Europese lidstaten in het kader van de Europese werkgelegenheidsstrategie
Nadere informatieRelevante regelgeving. 1. Europese en Vlaamse doelstellingen inzake levenslang leren 1 2
Relevante regelgeving 1. Europese en Vlaamse doelstellingen inzake levenslang leren 1 2 In 2001 werd in Vlaanderen het Pact van Vilvoorde ondertekend, dat vernieuwd werd in 2005. In navolging van het Europese
Nadere informatie2 Evaluatie door de stuurgroep onderwijs aan gedetineerden
Evaluatie van het onderwijsaanbod in de gevangenissen in Vlaanderen en Brussel in functie van de Vlaamse leidraad voor het onderwijsaanbod in de gevangenissen Syntheserapport 22 maart 2017 1 Inleiding
Nadere informatieVroegtijdig schoolverlaten in Vlaams onderwijs
Vroegtijdig schoolverlaten in Vlaams onderwijs Inhoudstafel Wat is vroegtijdig schoolverlaten? Voorgeschiedenis - Europa - Vlaanderen Vroegtijdig schoolverlaten Monitoring in Vlaanderen Cijferrapport VSV
Nadere informatieAdvies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016
Raad Levenslang en Levensbreed Leren 19 april 2016 RLLL-RLLL-ADV-1516-006 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016 Vlaamse Onderwijsraad
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen
Nadere informatieConferentie Met Recht Geletterd 29 november 2010. De g-factor in uw bedrijf of organisatie
Conferentie Met Recht Geletterd 29 november 2010 De g-factor in uw bedrijf of organisatie Achtergrond G-factor Kadert in toenemende aandacht voor laaggeletterdheid op de werkvloer: Pact van Vilvoorde (2001)
Nadere informatieCongres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014
Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Nieuwe ontwikkelingen en impulsen op sociaal, cultureel,
Nadere informatieObservatorium voor Gezondheid en Welzijn OPERATIONEEL PLAN 2011-2014
Observatorium voor Gezondheid en Welzijn OPERATIONEEL PLAN 2011-2014 1. OPDRACHTEN VAN HET OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN 1.1 Wettelijke basis De opdrachten van het Observatorium staan opgesomd
Nadere informatieVDAB PROGRAMMA INTEGRATIE DOOR WERK
VDAB PROGRAMMA INTEGRATIE DOOR WERK INTEGRATIE DOOR WERK Het VDAB-programma gericht op anderstalige werkzoekenden met een migratieachtergrond. Een programma gebaseerd op: - het advies van de Commissie
Nadere informatieAlgemene indicator domein overschrijdende kinderarmoede Nulmeting 2008 (cijfers 2006)
Bijlage : Overzicht tabellen Armoedes Algemene indicator domein overschrijdende kinderarmoede ) ) ) ) ) Het aandeel kinderen geboren in een kansarm gezin - - - 8.2% 8.6% 9.7% 10.5% Kind en Gezin, Het kind
Nadere informatieActieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie
DEEL ARMOEDEBESTRIJDING Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie Actie 1 : Het OCMW zorgt er, zelfstandig of
Nadere informatieOnderwijs en vorming. 1 73.609 leerlingen. Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse
Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Onderwijs en vorming Samenvatting 73.609 leerlingen (2012) 16.981 kleuters 26.537 kinderen in het lager
Nadere informatieM-decreet. BuBaO type1/8 > basisaanbod BUSO OV3 type 1 > basisaanbod Evaluatie om de 2 jaar (BuBaO), na de opleidingsfase (BUSO)
M-decreet BuBaO type1/8 > basisaanbod BUSO OV3 type 1 > basisaanbod Evaluatie om de 2 jaar (BuBaO), na de opleidingsfase (BUSO) M-decreet Type 7 ook voor kinderen met spraak- of taalstoornis Creatie van
Nadere informatieR A P P O R T Nr. 87 --------------------------------
R A P P O R T Nr. 87 -------------------------------- Europese kaderovereenkomst betreffende inclusieve arbeidsmarkten Eindevaluatie van de Belgische sociale partners ------------------------ 15.07.2014
Nadere informatieSteunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting
Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Feiten en cijfers Hebben laaggeschoolden een hoger risico om in armoede te belanden? Ja. Laagopgeleiden hebben het vaak
Nadere informatieKwaliteitsvol. jeugdwerk. In vogelvlucht. Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016
Kwaliteitsvol jeugdwerk Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016 In vogelvlucht Kwaliteitsvol jeugdwerk Toelichting bij de politieke discussie in de EU en het traject van de
Nadere informatieTrajectbenadering voor laaggeletterden in Vlaanderen
KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Trajectbenadering voor laaggeletterden in Vlaanderen Onderzoekers: Ingrid Vanhoren - HIVA - K.U.Leuven Judith Kerkhof - Vakgroep Onderwijskunde - Universiteit Gent Kurt Demeester
Nadere informatieI B O. Een werknemer op maat gemaakt. 1. IBO = training-on-the-job. IBO = 'werkplekleren' IBO = 'een werknemer op maat'
I B O Een werknemer op maat gemaakt Eén van de kernopdrachten van de VDAB bestaat uit het verstrekken van opleiding. Het tekort aan specifiek geschoold personeel en de versnelde veranderingen in de werkomgeving
Nadere informatiePIAAC IN FOCUS 3: VOLWASSENEN MET ZWAK ONTWIKKELDE VAARDIGHEDEN: ONTWIKKELINGEN SINDS 1996
PIAAC IN FOCUS 3: VOLWASSENEN MET ZWAK ONTWIKKELDE VAARDIGHEDEN: ONTWIKKELINGEN SINDS 1996 Samenvatting - Na het IALS onderzoek van 1996 (International Adult Literacy Survey) naar de vaardigheden van volwassenen
Nadere informatieJeugd en werk. In Europees vergelijkend perspectief
Jeugd en werk In Europees vergelijkend perspectief I OMGEVINGSANALYSE Werkzaamheidsgraad EU, 2006 Werkzaamheidsgraad EU, 2006 Top-5 beste prestaties Top-5 slechtste prestaties 1. Nederland: 66% (t.o.v.
Nadere informatieProfiel van de UVW-WZ: vergelijking 2004/ 2013
Profiel van de UVW-WZ: vergelijking 24/ 213 Dienst Studies Studies@rva.be Inhoudstafel: 1 INLEIDING 1 2 METHODOLOGIE 1 3 PROFIEL VAN DE UVW-WZ IN 24 EN IN 213 VOLGENS HET GEWEST 2 3.1 De -5-jarigen die
Nadere informatieduurtijd van de opleiding en de arbeidstijd. Hierbij stellen we dat het, gegeven deze regelgeving, allicht niet evident is voor werkgevers om tegen
Samenvatting 5 Dit boek bekijkt kritisch de veralgemening van duaal leren in het arbeidsgericht secundair onderwijs (SO) in Vlaanderen, op basis van de beschikbare economische en sociologische wetenschappelijke
Nadere informatieSport en tewerkstelling van jongeren. Marc Theeboom / Joris Philips
Sport en tewerkstelling van jongeren Marc Theeboom / Joris Philips studie Kan sport bijdragen tot competentie-ontwikkeling voor kortgeschoolde jongeren, waardoor hun tewerkstellingskansen toenemen? initiatieven
Nadere informatieHet volwassenenonderwijs en levenslang leren: een krachtige synergie
Het volwassenenonderwijs en levenslang leren: een krachtige synergie Workshop 1: Missie en impact van het volwassenenonderwijs Maria Bouverne-De Bie Universiteit Gent Kernpunten en actielijnen Kernpunten
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT
LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD
Nadere informatieRAPPORT KANSARMOEDE-INDICATOREN IN ERPE-MERE
RAPPORT KANSARMOEDE-INDICATOREN IN ERPE-MERE Bij het openen van het rapport worden de meest recente gegevens uit de databank gehaald. Inleiding In dit document worden de kansarmoede-indicatoren weergegeven
Nadere informatieFOCUS OP TALENT BAROMETER. Kansengroepen in cijfers
FOCUS OP TALENT BAROMETER Kansengroepen in cijfers 217-218 Inhoudsopgave 1. Verklarende woordenlijst... 2. Samenvatting... 4. PERSONEN MET EEN ARBEIDSHANDICAP... 7 4. PERSONEN GEBOREN BUITEN EU28... 12
Nadere informatieJeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets
Jeugdwerkloosheid Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013 Jan Smets Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers... 2 Werkloosheidsgraad
Nadere informatieVlaams beleid voor Europese richtsnoeren
Vlaams beleid voor Europese richtsnoeren Nieuw Vlaams Actieplan Europese werkgelegenheidsrichtsnoeren 2003 Vijf jaar na de eerste versie van de Europese werkgelegenheidsrichtsnoeren in 1998 wordt in 2003
Nadere informatieWat is ESF? ESF financiert organisaties die:
MEDIAKIT Wat is ESF? 2 ESF staat voor Europees Sociaal Fonds. Dit fonds heeft als doel de werkgelegenheid te bevorderen en de arbeidmarkt te verstevigen. Hiervoor krijgt het ESF-Agentschap Vlaanderen subsidies
Nadere informatieHoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012)
Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) De Hoge Raad voor Vrijwilligers (HRV) kijkt relatief tevreden terug op 2011, het Europees Jaar voor het Vrijwilligerswerk.
Nadere informatieFiche 4: Hoe verhoog je je interculturele competentie?
Fiche 4: Hoe verhoog je je interculturele competentie? In deze fiche vind je instrumenten om de interculturele competenties van personeelsleden op te bouwen en te vergroten zodat het diversiteitsbeleid
Nadere informatie2. Op welke manier verloopt de samenwerking tussen VDAB en school in de gezamenlijke aanpak van NEET-jongeren/vroegtijdige schoolverlaters?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 312 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 3 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT NEET-jongeren - Actieplan samen tegen schooluitval Het
Nadere informatieAdvies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij
Raad Levenslang en Levensbreed Leren 13 maart 2018 RLLL-RLLL-ADV-1718-004 Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij Vlaamse Onderwijsraad Koning Albert II-laan
Nadere informatieVisie van de stuurgroep volwassenenonderwijs m.b.t. werken aan geletterdheid in het volwassenenonderwijs
Visie van de stuurgroep volwassenenonderwijs m.b.t. werken aan geletterdheid in het volwassenenonderwijs Visie van de stuurgroep volwassenenonderwijs m.b.t. werken aan geletterdheid in het volwassenenonderwijs
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG
LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS
Nadere informatieBrussels Observatorium voor de Werkgelegenheid
Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Juli 2013 De evolutie van de werkende beroepsbevolking te Brussel van demografische invloeden tot structurele veranderingen van de tewerkstelling Het afgelopen
Nadere informatieActielijst arbeidsbeperking Een focus op redelijke aanpassingen tijdens werkplekleren
Actielijst arbeidsbeperking 2020 Een focus op redelijke aanpassingen tijdens werkplekleren Evenredige arbeidsdeelname kansengroepen Diversiteit Gelijke behandeling Actielijst arbeidsbeperking 2020-2 december
Nadere informatieVR DOC.1207/1
VR 2016 1011 DOC.1207/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE en SPORT NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Besluit van de Vlaamse Regering houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse
Nadere informatieACTIVEREN, COMPETENTIES MOBILISEREN Epiloog
ACTIVEREN, COMPETENTIES MOBILISEREN Epiloog Wim Herremans Gevoed door een groeiende economie herpakte de Vlaamse arbeidsmarkt zich in 2004/2005. De werkzaamheidsgraad steeg opnieuw na drie jaar van stabilisatie,
Nadere informatieHet Brussels Hoofdstedelijk Gewest : het grootste tewerkstellingsgebied in België.
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : het grootste tewerkstellingsgebied in België. Het Brussels hoofdstedelijk gewest en zijn hinterland. 700.000 jobs in het BHG, waarvan 400.000 ingenomen door Brusselaars
Nadere informatieTrajectbegeleiding levenslang en levensbreed leren
Trajectbegeleiding levenslang en levensbreed leren Workshop E zaal Van Redingen Volwassenenonderwijs en VDAB: de sluitende aanpak? (11.15-12.15) Katlijn Willems, stafmedewerker CBE Leuven Ria Symons, lesgever
Nadere informatie6/10/14. De arbeidsmarkt 3.0 FONS LEROY GEDELEGEERD BESTUURDER VDAB
De arbeidsmarkt 3.0 FONS LEROY GEDELEGEERD BESTUURDER VDAB 2 1 3 Werk in een veranderende wereld 4 VUCA Volatile Uncertain Complex Ambiguous Uitdagingen op de Arbeidsmarkt 2 EU doelstellingen voor 2020!
Nadere informatieResonans geletterdheidsmodules
Resonans geletterdheidsmodules Provinciaal Onderwijs Vlaanderen 8 mei 2014 Inhoud 1. Wat 2. Ontwikkeling 3. Stand van zaken 4. Mogelijkheden en beperkingen 5. Organisatie 6. Vragenronde 7. Inhoudelijke
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN LAAK
LAAGGELETTERDHEID IN LAAK Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN OPDRACHT
Nadere informatienr. 314 van LIONEL BAJART datum: 5 maart 2015 aan HILDE CREVITS
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 314 van LIONEL BAJART datum: 5 maart 2015 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Laaggeletterdheid in Brussel Initiatieven
Nadere informatieWerkbaar werk Zelfstandige ondernemers
Werkbaar werk Zelfstandige ondernemers oktober 2009 Profiel voor zelfstandige ondernemers die in 2007 een groei of uitbreiding van hun activiteit verwachten Werkbaarheidsprofiel voor de zelfstandige ondernemers
Nadere informatieSYNTHESERAPPORT EVALUATIE WETENSCHAPPELIJKE OLYMPIADES SAMENVATTING
SYNTHESERAPPORT EVALUATIE WETENSCHAPPELIJKE OLYMPIADES SAMENVATTING Studiedienst en Prospectief Beleid 1 Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Vlaamse Overheid Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030
Nadere informatieMaatschappelijke uitdagingen voor brede scholen
Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen Inspiratiedag Brede School - 29 april 2014 - BRONKS Programma armoedebestrijding cijfers Armoede in Kortrijk In Kortrijk leven in 2011 11.227 inwoners in
Nadere informatieOntstellende cijfers: de 9 e armoedebarometer
Ontstellende cijfers: de 9 e armoedebarometer Persconferentie Welkom door Jos Geysels, voorzitter Decenniumdoelen Ontstellende cijfers: de 9 e armoedebarometer door Michel Debruyne, coördinator Decenniumdoelen
Nadere informatieVlaamse Regering. Addendum. bij het. Protocol van samenwerking
Vlaamse Regering Addendum bij het Protocol van samenwerking In het kader van het economisch impulsplan herstel het vertrouwen van de Vlaamse regering goedgekeurd op 14 november 2008 Tussen de Vlaamse Regering
Nadere informatiec) Hoe evalueert de minister deze taalopleidingen? Hoe loopt de geïntegreerde aanpak?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 370 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 17 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT VDAB - Sluitend taalbeleid De lage werkzaamheid van
Nadere informatieNota aan de leden van de Vlaamse Regering
VLAAMSE REGERING Vice-minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming Nota aan de leden van de Vlaamse Regering Betreft: Strategisch plan van de Vlaamse Gemeenschap
Nadere informatieSOCIALE ECONOMIE Cijfergegevens Zuid-West-Vlaanderen. Ilse Van Houtteghem 20/11/2014
SOCIALE ECONOMIE Cijfergegevens Zuid-West-Vlaanderen Ilse Van Houtteghem 20/11/2014 Inhoud - Aantal niet-werkende werkzoekenden - Tewerkstelling (koppen) binnen zes werkvormen sociale economie - Beschutte
Nadere informatieVerankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid. Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven
Verankering laaggeletterdheid in gemeentelijk beleid Soler Berk Stichting Lezen & Schrijven Dinsdag 30 oktober 2012 Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in maart 2015
De arbeidsmarkt in maart 2015 Datum: 9 april 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen & stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche maart 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1. dat Antwerpen
Nadere informatieBrussel, 5 februari _Advies_Huizen_van_het_Nederlands. Advies. over het voorontwerp van decreet betreffende de Huizen van het Nederlands
Brussel, 5 februari 2004 020504_Advies_Huizen_van_het_Nederlands Advies over het voorontwerp van decreet betreffende de Huizen van het Nederlands 1. Inleiding Op 26 januari 2004 heeft de raad van de Vlaams
Nadere informatieVLAAMSERAA D VOORSTEL VAN DECREET
Stuk 199 (19881989) - Nr. 1 ARCHIEF VLAAMSE RAAD TERUGBEZORGEN VLAAMSERAA D ZITTING 1988-1989 20 APRIL 1989 VOORSTEL VAN DECREET - van mevrouw M. De Meyer - houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse
Nadere informatieSTEM monitor 2015 SITUERING DOELSTELLINGEN
STEM monitor 2015 SITUERING In het STEM-actieplan 2012-2020 van de Vlaamse regering werd voorzien in een algemene monitoring van het actieplan op basis van een aantal indicatoren. De STEM monitor geeft
Nadere informatienr. 703 van MIRANDA VAN EETVELDE datum: 12 september 2016 aan PHILIPPE MUYTERS Activering 50-plussers - Stand van zaken
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 703 van MIRANDA VAN EETVELDE datum: 12 september 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Activering 50-plussers - Stand van zaken Het inschakelen
Nadere informatieStand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer
Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer AUTEURS Jonathan Desdemoustier, onderzoeker-doctorandus, Smart City Institute, HEC-Liège, Universiteit van Luik (België)
Nadere informatie«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES
«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES Brussel wordt gekenmerkt door een grote concentratie van armoede in de dichtbevolkte buurten van de arme sikkel in het centrum van de stad, met name
Nadere informatieDiplomagericht onderwijs in de gevangenis
Diplomagericht onderwijs in de gevangenis Colloquium Koning Boudewijnstichting Vorming en opleiding in de gevangenis Best Practices Brussel, 6 mei 2009 Diplomagericht onderwijs Onderwijsdiploma? Organisatie
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in februari 2015
De arbeidsmarkt in februari 2015 Datum: 24 maart 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen & stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche februari 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1.
Nadere informatieAdvies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie
Raad Levenslang en Levensbreed Leren 24 februari 2015 RLLL-RLLL-ADV-1415-003 Advies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie Vlaamse Onderwijsraad
Nadere informatieAddendum Tewerkstelling van kansengroepen bij lokale besturen
Addendum Tewerkstelling van kansengroepen bij lokale besturen 1. Situering De nieuwe cijfers uit de stads- en gemeentemonitor 2018 vormen de aanleiding voor dit addendum bij het advies van de van 6 juni
Nadere informatiebetreffende sensibilisering, preventie en handhaving inzake discriminatie op de arbeidsmarkt van personen met een migratieachtergrond
ingediend op 415 (2014-2015) Nr. 1 30 juni 2015 (2014-2015) Voorstel van resolutie van Jan Hofkens, Sonja Claes, Emmily Talpe, Andries Gryffroy, Robrecht Bothuyne en Miranda Van Eetvelde betreffende sensibilisering,
Nadere informatieNederland FACTS & FIGURES. Laaggeletterdheid in. Geletterdheid. VAN DE 1,3 MILJOEN laaggeletterden tussen de 15 en 65 jaar zijn: 65% 35%
Laaggeletterdheid in Nederland FACTS & Ongeveer 1 op de 9 Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar is laaggeletterd. In totaal zijn dat 1,3 miljoen mensen. Van deze groep is 65% autochtoon. Het aantal laaggeletterden
Nadere informatieDUAAL LEREN IN VLAANDEREN: KANSEN EN GEVAREN
DUAAL LEREN IN VLAANDEREN: KANSEN EN GEVAREN Dieter Verhaest KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, Campus Brussel Co-auteurs: Stijn Baert (UGent) Katleen De Rick (KU Leuven) Kristof De
Nadere informatieDe Bibliotheek; óók partner in het sociale domein
De Bibliotheek; óók partner in het sociale domein Laaggeletterden hebben vaker te maken met armoede, Schuldhulp en gezondheidsproblemen. Gemeenten, wijkteams en consulenten Werk en Inkomen zijn zich hier
Nadere informatieDE STEM van volwassen lees- EN SchrIjFcurSISTEN IN EuropA MANIFEST
De stem van volwassen leesen schrijfcursisten in Europa MANIFEST WIE zijn wij? We zijn volwassenen die leren lezen en schrijven in België, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Nederland, Schotland en Spanje.
Nadere informatieNT2-docent, man/vrouw met missie
NT2docent, man/vrouw met missie Resultaten van de bevraging bij NT2docenten Door Lies Houben, CTOmedewerker Brede evaluatie, differentiatie, behoeftegericht werken, De NT2docent wordt geconfronteerd met
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in april 2015
De arbeidsmarkt in april 2015 Datum: 12 mei 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen & stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche april 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1. dat Antwerpen
Nadere informatieAlleen ter besluitvorming door het College Bestuursagenda
Openbaar Onderwerp Subsidie informele taalondersteuning 2014 Programma / Programmanummer Zorg & Welzijn / 1051/ Werk & Inkomen/ 1061 B. Frings/ T. Tankir Samenvatting Met dit voorstel verlenen wij een
Nadere informatie