Opgesteld door: Directie Zuivering Afdeling Beleid en Advies. Prestaties Zuiveringstechnische Werken 2005

Transcriptie

1 Opgesteld door: Directie Zuivering Afdeling Beleid en Advies Prestaties Zuiveringstechnische Werken 2005

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Transport van afvalwater Hoeveelheden Voldoen aan afnameverplichting Projecten en aanpassingen Transportstelsel Tiel-Oost Toevoergemalen rwzi Asperen Transportstelsel Schelluinen Transportstelsel Aalst Transportstelsel Sleeuwijk OAS Geldermalsen OAS Overbetuwe Zuiveren van afvalwater Algemeen Functioneren rwzi s Zuiveringsprestatie Verwijderingsrendement fosfaat, stikstof en TZV Lozingseisen Restvervuiling Zware metalen Energieverbruik rwzi s Elektriciteitsverbruik Energieproductie Onderzoek en projecten Uitbreiding rwzi Tiel Uitbreiding rwzi Schelluinen Nieuw ontvangwerk rwzi Alblasserdam Zandfiltratie rwzi Nijmegen Aanpassing defosfatering rwzi Bommelerwaard-Oost Aanpassing rwzi Dodewaard Amovatie rwzi Echteld Uitbreiding en renovatie rwzi Geldermalsen Vergelijkend onderzoek MBR en zandfiltratie rwzi Maasbommel Projectenplan technische automatisering Verwerking van slib Algemeen Compostering Onderzoek en projecten Aanbesteding polymeer Slibontwatering op de rwzi Nijmegen...18

4 Bijlagen...19 I: Grafische weergave beheersgebied Waterschap Rivierenland...21 II: Jaardebiet en elektraverbruik rioolgemalen...22 III: Voldoen aan afnameverplichting...24 IVa: Verwijderingpercentages stikstof, fosfaat en totaal zuurstofverbruik...26 IVb: Vrachten en rendementen fosfaat, stikstof en totaal zuurstofverbruik...26 IVb: Vrachten en rendementen fosfaat, stikstof en totaal zuurstofverbruik...27 V: Gemiddelde effluentkwaliteit van de rwzi s...28 VI: Normen n.a.v. WVO-vergunningen...29 VII: Restvervuiling...30 VIII: Totale vracht aan zware metalen in het influent...31 IX: Zware metalen aanbod per i.e. per dag...32 X: Gemiddeld gehalte zware metalen in het effluent...33 XI: Opname percentage zware metalen in het slib...34 XII: Specifiek elektriciteitsverbruik rwzi s XIII: Slibproduktie, natslibafvoer en slibverwerking...36 XIV: Zware metalen in het zuiveringsslib en de bemestingswaarde van het slib...37 XV: Compost en slibkoek kwaliteit...38 Standaardoverzichten r.w.z.i. s...39

5 1 Inleiding In dit rapport wordt een overzicht gegeven van de werking van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's) in beheer bij waterschap Rivierenland in De zuiveringstechnische resultaten zijn ontleend aan de bemonstering en analyse van afvalwater en slib in de verschillende stadia van het zuiveringsproces en aan de op de installaties verzamelde gegevens met betrekking tot de bedrijfsvoering. Alle rwzi's worden volgens een in een jaarlijks bemonsteringsprogramma vastgelegde frequentie bemonsterd door het laboratorium van Waterschap Rivierenland en door het laboratorium Dokhaven van Waterschap Hollandse Delta. De bemonsteringsfrequentie is afhankelijk van de grootte van de installatie en voldoet aan het Lozingenbesluit WVO stedelijk afvalwater. Tevens komt deze frequentie nagenoeg overeen met het zogenaamde Nationaal Standaard Programma. Naast de bemonstering van het influent en effluent zijn eveneens diverse tussenstromen in het zuiveringsproces bemonsterd en geanalyseerd. Aan de hand van deze bemonsteringsresultaten zijn de belastingen, rendementen en overige kengetallen berekend. Deze gegevens worden tevens gebruikt voor de bijsturing van het zuiveringsproces voor de langere termijn. Voor de korte termijn sturing neemt het bedienend personeel van de rioolwaterzuiveringsinstallatie gemiddeld twee keer per week een monster van onder andere influent, effluent, beluchtingcircuit, ingedikt slib en ontwaterd slib. Van deze monsters worden ter plaatse enkele eenvoudige analyses uitgevoerd. De resultaten hiervan worden met de diverse productiegegevens (kwantiteiten) gerapporteerd middels ZUIS (zuivering informatie systeem). Deze kwantiteitsgegevens zijn gehanteerd voor de berekening van de jaarcijfers. De afgezette slibhoeveelheden en de bestemming van het slib zijn vastgesteld met behulp van de logistieke gegevens. Behalve de routinematige bemonsteringen en analyses heeft bij de uitgevoerde onderzoeken ook projectmatige bemonstering en analysering plaats gevonden. Deze gegevens zijn verwerkt bij de rapportage van de uitgevoerde onderzoeken. Doel Met dit rapport wordt voldaan aan de verplichtingen tot jaarlijkse rapportage krachtens de WVO-vergunningen voor de lozingen van effluenten van de rwzi's op oppervlaktewater in beheer zijnde bij Waterschap Rivierenland. Tevens dient dit jaaroverzicht als naslagwerk voor intern en extern gebruik over de werking van de diverse rwzi s in Leeswijzer De bedrijfsresultaten zijn voor de belangrijkste parameters samengevat in totaaloverzichten voor alle rwzi's. Met de weergegeven overzichten is een vergelijking te zien tussen de rwzi's onderling en hoe de resultaten zich verhouden t.o.v. voorgaande jaren. Er is ook een overzicht van de lopende nieuwbouw projecten en er wordt ingegaan op de in het verslagjaar uitgevoerde onderzoeken. Verder worden de gevonden resultaten van de belangrijkste aspecten in een apart hoofdstuk nader besproken. Hierbij is eenzelfde indeling aangehouden als in de bedrijfsvergelijking zuiveringsbeheer: - transporteren van afvalwater, - zuiveren van afvalwater, - verwerking van zuiveringsslib, Naast de totaaloverzichten is in de bijlagen van elke rwzi een standaardoverzicht opgenomen. Hierin zijn gegevens opgenomen over capaciteit, belasting, kwaliteiten, kwantiteiten en kengetallen. Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 1

6 2 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

7 2 Transport van afvalwater 2.1 Hoeveelheden 1 januari 2005 zijn de voormalig hoogheemraadschappen van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden en Alm en Biesbosch en een deel van het Zuiveringsschap Hollandse Eilanden en Waarden samengegaan met Waterschap Rivierenland. In het nieuwe beheersgebied van Waterschap Rivierenland (zie bijlage I voor een grafische weergave) waren in het verslagjaar 184 rioolgemalen in gebruik. Met deze rioolgemalen werd in totaal 113 miljoen m 3 naar de 39 rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi s) verpompt. Indien gekeken wordt naar het beheersgebied van 2004 dan is geen toename te zien van de hoeveelheid aangeboden afvalwater. De gemiddelde aangevoerde vuillast bedroeg in 2005 gemiddeld i.e. (voor de vuillast wordt per inwonerequivalent (i.e.) het zuurstof verbruik op 136 gram TZV gesteld). In 2005 is de uitbreiding rwzi Tiel gedeeltelijk klaargekomen, de rwzi Echteld is begin 2005 geamoveerd. Hierdoor en door de integratie is de totale ontwerpbelasting toegenomen tot i.e.. In figuur 1 is de ontwerpbelasting, influentbelasting en de aangevoerde hoeveelheid afvalwater weergegeven. In bijlage II is de verpompte hoeveelheid afvalwater en het energieverbruik per rioolgemaal weergegeven i.e. x miljoen m beheersgebied WSRL voor integratie ontwerpbelasting alle rwzi's Jaardebiet influentbelasting alle rwzi's Figuur 1: Ontwerpbelasting, influentbelasting en aangevoerde hoeveelheid afvalwater van alle rwzi s 2.2 Voldoen aan afnameverplichting Het voldoen aan afnameverplichting wordt op dezelfde manier berekend als in de bedrijfsvergelijking zuiveringsbeheer. In 2005 voldeden de toevoergemalen van 16 rwzi s volledig aan de afname verplichting. Overall gezien werd voor 95,2% aan de afnameverplichting voldaan. Indien gekeken wordt naar het voormalig beheersgebied van WSRL, is een kleine afname te zien t.o.v. een jaar eerder. In bijlage III is per stelsel aangegeven in welke mate deze voldoet aan de afnameverplichting. Door aanpassing van gemalen en een verandering in aanbod zijn het nu andere rioolgemalen die niet meer voldoen. In 2006 zijn aanpassingen en projecten voorzien om nog meer aan de afnameverplichting te voldoen. In figuur 2 is het verloop van de afnameverplichting voor de jaren 2002 t/m 2005 weergegeven. Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 3

8 % beheersgebied WSRL voor integratie 2005 Figuur 2: Voldoen aan afnameverplichting 2.3 Projecten en aanpassingen Transportstelsel Tiel-Oost Dit project omvat het afkoppelen van een deel van het afvalwater van de rwzi Dodewaard (namelijk de kern Kesteren), het amoveren van de rwzi Echteld en de aanleg van een transportstelsel naar de rwzi Tiel. Nadat reeds in voorgaande jaren het nieuwe industrieterrein Medel en de woonkern Kesteren op de rwzi Tiel zijn aangesloten, is begin 2005 ook de kern Echteld op het transportstelsel van de rwzi Tiel aangesloten. Vervolgens is de rwzi Echteld geamoveerd. Hiermee is dit project afgerond Toevoergemalen rwzi Asperen De rwzi Asperen ondervond hinder van te hoge hydraulische pieken. Nadat in 2004 de herkomst van deze pieken achterhaald is, is in 2005 in samenwerkening met de desbetreffende gemeente de besturing van het betreffende gemaal dermate aangepast dat het probleem verholpen is. Het resultaat is dat de rwzi Asperen nu weer een stabiel proces laat zien Transportstelsel Schelluinen Dit project omvat het amoveren van de rwzi s Leerbroek en Meerkerk en de aanleg van een transportstelsel naar de rwzi Schelluinen. Tevens worden alle gemalen in het transportstelsel aangepast zodat deze voor de toekomst weer voldoen. Om het extra afvalwater op de rwzi Schelluinen te kunnen verwerken, is in 2005 gewerkt aan de uitbreiding van de zuiveirng. De verwachting is dat de uitbreiding in 2007 gereed is. De afronding van het gehele project is gepland in Transportstelsel Aalst Om aan de afnameverplichting te voldoen moet het transportstelsel Aalst worden aangepast. Hiertoe is in 2005 het ontwerp uitgevoerd. In 2006 zal de daadwerkelijke aanpassing plaatsvinden Transportstelsel Sleeuwijk Een groot aantal gemalen van het transportstelsel Sleeuwijk is aan renovatie en/of uitbreiding toe. In 2005 is bekeken welke aanpassingen noodzakelijk waren. In 2006 en 2007 worden de gemalen ontworpen en aangepast 4 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

9 2.3.6 OAS Geldermalsen In 2005 is door DHV in opdracht van de gemeente Geldermalsen en Waterschap Rivierenland een quick-scan voor Optimalisatie AfvalwaterSysteem uitgevoerd. In deze quick scan OAS wordt onderzocht of er mogelijkheden zijn om tegen lagere maatschappelijke kosten de noodzakelijke maatregelen uit te voeren. In 2006 zal hierover worden gerapporteerd OAS Overbetuwe In 2005 is het eindrapport van de OAS Overbetuwe opgeleverd. Eindconclusie is dat voor Waterschap Rivierenland geen winst te behalen valt, de gemeente Overbetuwe kan echter een aanzienlijk financiële besparing behalen indien in plaats van het bouwen van een 2-tal bergbezinkbasins gekozen wordt voor het plaatsen van grotere pompen. In 2006 heeft de besluitvorming plaatsgevonden over de verdeelsleutel van het financiële voordeel. Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 5

10 6 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

11 3 Zuiveren van afvalwater 3.1 Algemeen In 2005 is de rwzi Echteld geamoveerd. Het afvalwater wat op deze rwzi werd gezuiverd wordt nu getransporteerd naar de rwzi Tiel. Eind 2005 bedroeg het aantal bij Waterschap Rivierenland in beheer zijnde rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi s) 39. De gezamenlijke zuiveringscapaciteit bedroeg eind 2004 in totaal i.e. à 136 g TZV (zie ook figuur 1). In bijlage I is het beheersgebied grafisch weergegeven. In tabel 1 is een overzicht van de rwzi s weergegeven. Tabel 1: Overzicht rwzi s Waterschap Rivierenland RWZI type Bouw -jaar Ontwerp capaciteit Ontwerp capaciteit Hydr. capaciteit Ontvangend opp. water ie à 54 g BZV ie à 136 g TZV (m3.uur) Aalst Oxidatie sloot Waal Alblasserdam Schreiber De Noord Arnhem-Zuid Bio P + voordenit Hoofdwatergang Asperen Oxidatie sloot Linge Beesd Oxidatie sloot Linge Bergharen Concent Nieuwe Wetering Bommelerwaard-Oost Carrousel Waal Culemborg Carrousel Lek Dodewaard Schreiber Waal Dreumel Oxidatie sloot Linge Druten Schreiber + carrousel Alphense Uitvliet Dussen Oxidatie sloot Watergang Eck en Wiel Oxidatie sloot Neder-Rijn Eethen Oxidatie sloot Watergang Geldermalsen Oxy.bed + actiefslib Linge Gelkenes Carrousel Lek Gendt Carrousel Waal Gorinchem-Oost Carrousel Linge Groesbeek-Breedeweg Actief slib Leigraaf Haaften Oxidatie sloot Waal Hardinxveld de Peulen Schreiber Beneden Merwede Leerbroek Oxidatie sloot Middelwetering Leerdam Carrousel Linge Lienden Oxidatie sloot Neder-Rijn Maasbommel Oxidatie sloot Bermsloot Meerkerk Schreiber Merwedekanaal Millingen Oxidatie sloot Boven-Rijn Nieuw Lekkerland Schreiber + actiefslib De Lek Nijmegen Pho Redox Waal Overasselt Concent Maas Papendrecht Carrousel Beneden Merwede Schelluinen Carrousel Boven Merwede Sleeuwijk Rotoflow Robijnswiel Sliedrecht Schreiber Beneden Merwede Tiel Actief-slib Amsterdam-Rijnkanaal Valburg Oxidatie sloot Bermsloot Vianen Carrousel De Lek Wijk en Aalburg Oxidatie sloot Watergang Zetten Oxidatie sloot Linge Totaal Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 7

12 3.2 Functioneren rwzi s Zuiveringsprestatie Het begrip zuiveringsprestatie laat in één oogopslag het presteren van de rwzi s zien. De zuiveringsprestatie wordt als volgt berekend: (100% - (90% - %CZV) (75% - %Ntotaal) (75% - %Ptotaal))/100 Voor %CZV kan maximaal 90% ingevuld worden, voor %Ntotaal en %Ptotaal kan maximaal 75% ingevuld worden. Indien CZV verwijdering 90% en de N verwijdering en P verwijdering 75% zijn, is de zuiveringsprestatie 100%. In 2005 is de zuiveringsprestatie opgelopen tot 100%. De lage zuiveringsprestatie in 2001 is voornamelijk veroorzaakt door een mindere denitrificatie op de rwzi Nijmegen. In figuur 3 wordt het verloop van de zuiveringsprestatie voor de jaren 2001 tot en met 2004 weergegeven % Zuiveringsprestatie Figuur 3: Verloop van zuiveringsprestatie Verwijderingsrendement fosfaat, stikstof en TZV Fosfaatverwijdering De laatste jaren is het fosfaataanbod vrij stabiel gebleven. In 2005 is het fosfaataanbod per i.e. toegenomen tot 1,5 g per i.e. (à 136 g TZV) t.o.v. 1,3 g per i.e. een jaar eerder. De doelstelling voor 2005 was, conform de AmvB stedelijk afvalwater, een totaal verwijderingrendement voor fosfaat van 75% voor het gehele beheersgebied te bereiken. Om deze doelstelling te bereiken zijn de zuiveringen Arnhem-Zuid, Bommelerwaard-Oost, Druten, Groesbeek-Breedeweg, Papendrecht, Tiel en Vianen voor biologische defosfatering ontworpen. Verder wordt op de zuiveringen Nijmegen, Sleeuwijk en Tiel, om 75% fosfaatverwijdering in het gehele beheersgebied te kunnen halen, aanvullend chemisch gedefosfateerd. In 2005 is in het beheersgebied 75,9% van het aangeboden fosfaat uit het afvalwater verwijderd, hiermee is evenals in voorgaande jaren aan de gestelde eis voldaan. In 2006 zal op de rwzi Tiel een definitieve voorziening voor simultane precipitatie in gebruik worden genomen. In figuur 4 is het verloop van de fosfaatverwijdering over de jaren 2001 tot en met 2005 voor het gehele beheersgebied weergegeven. In bijlage IV is een overzicht gegeven van de fosfaatverwijdering per rwzi in Stikstofverwijdering In het jaar 2005 was de doelstelling, conform de AmvB stedelijk afvalwater, een verwijderingrendement voor stikstof van 75% voor het gehele beheersgebied. Het uiteindelijke verwijderingrendement voor stikstof kwam in 2005 uit op 80,5%, hiermee is ruimschoots aan de gestelde eis voldaan. In figuur 4 is het verloop van de stikstofverwijdering over de jaren 2001 tot en met 2005 voor het gehele beheersgebied weergegeven. De verwijdering lag in 2005 circa 25% hoger dan in De hogere verwijdering in 2004 t.o.v is onder andere te wijten aan het medio 2003 gedeeltelijk klaarkomen van de uitbreiding van de rwzi Nijmegen en aan de dosering van een externe koolstofbron op de rwzi Tiel vanaf oktober 2004 tot en met december Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

13 De rwzi Geldermalsen heeft een relatief laag verwijderingpercentage. Hiervoor is een uitbreiding in het meerjaren investeringsprogramma voorzien. Opgemerkt wordt dat het streven is om de denitrificatie op de aanwezige installaties zoveel mogelijk door te voeren. Naast een zo hoog mogelijk totaal stikstofverwijderingspercentage, geeft dit een verlaging van het energieverbruik. Hiermee wordt thans een zo hoog mogelijk stikstofverwijderingspercentage bereikt. In bijlage IV is een overzicht gegeven van de stikstofverwijdering per rwzi in Totale zuurstof verbruik (TZV) Deze parameter heeft een directe relatie met de stikstofverwijdering. Hierdoor is een lagere verwijdering van TZV te zien bij zuiveringen waar de stikstofverwijdering minder is. In figuur 4 is het verloop van de verwijdering van TZV over de jaren 2001 tot en met 2005 voor het gehele beheersgebied weergegeven. Deze blijft over de jaren vrij constant. In bijlage IV is een overzicht gegeven van de verwijdering van TZV per rwzi in % Ptotaal Ntot TZV Eis N en P Figuur 4: Verloop van fosfaat, stikstof en TZV verwijdering Lozingseisen In bijlage V is een overzicht van de gemiddelde effluentkwaliteit over het jaar 2005 weergegeven. Beoordeelt op het jaargemiddelde hebben de rwzi s in 2005 over het algemeen goed gefunctioneerd. Bij een toets aan de gestelde normen in de vergunning op de WVO heeft er in 2005 bij 8 zuiveringen bij één of meerdere parameters een overschrijding plaatsgevonden (zie ook tabel 3). Het aantal zuiveringen met overschrijding is gelijk aan 2004, dit terwijl het aantal zuiveringen in beheer bij Waterschap Rivierenland strek is toegenomen (van 25 naar 39). Relatief gezien is het aantal zuiveringen met overschrijding dus afgenomen van 1 op 3 naar bijna 1 op 5. In bijlage VI is per rwzi een overzicht gegeven van de gestelde normen. Tabel 3: Overzicht rwzi s met normoverschrijding Parameters waarbij lozingseis is overschreden RWZI Droog BZV CZV Nkj Ntot Ptot rest Arnhem-Zuid X X Asperen X X X X Dodewaard X Eck en Wiel X Hardinxveld de Peulen X X Leerdam X Tiel X X Wijk en Aalburg X Bezin king Cl Temp ph SO 4 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 9

14 De rwzi's met een overschrijding zijn globaal in 2 categorieën in te delen: In het jaar 2005 is op de rwzi Tiel bij 4 metingen van het effluent een overschrijding van de lozingseis geconstateerd. Dit als gevolg van uitspoeling van het slib met het effluent. Het optreden van deze uitspoelingen heeft twee oorzaken gekend. De ene is een defect aan een installatie onderdeel in het nieuw gebouwde gedeelte van de zuiveringsinstallatie. De andere reden is dat bij zeer hoge regenweer aanvoer uitspoeling van slib heeft plaats gevonden. De verwachting is dat, zodra de zuivering geheel is opgeleverd, deze problemen verholpen zijn. Op de rwzi s Arnhem-Zuid, Asperen, Dodewaard, Ecke en Wiel, Hardinxveld de Peulen, Leerdam en Wijk en Aalburg zijn eenmalige overschrijdingen als gevolg van een (ver)storing of extreme weersomstandigheden geconstateerd. Deze overschrijdingen zullen in de toekomst in principe niet meer optreden. Bij de installatie Arnhem-Zuid heeft een overschrijding op fosfaat en droogrest plaastgevonden. Dit is veroorzaakt door een verhoogde aanvoer in combinatie met een storing aan een retourslibvijzel. Hierdoor kwam de slibspiegel in de nabezinktank te hoog, wat resulteerde in een slibuitspoeling. Bij de installatie Asperen heeft een overschrijding op BZV, stikstof-kjeldahl, fosfaat en droogrest plaatsgevonden. Enerzijds valt dit te verklaren met het feit dat deze installatie niet ingericht is voor verdere P-verwijdering. Dit resulteert, in combinatie met een hoge P-belasting (circa 3 g per i.e. (à 136 g TZV)), in een overschrijding. Anderzijds zorgden hydraulische pieken voor een instabiel proces, welke mede resulteerde in een slechte slibconditie. Dit bij extreme regenval had uitspoeling tot gevolg. De hydraulische pieken zijn inmiddels verholpen (zie ook hoofdstuk 2.3.2). Bij de rwzi s Dodewaard, Eck en Wiel, Hardinxveld de Peulen en Leerdam heeft bij extreme regenval en slechte slibcondities uitspoeling van slib plaatsgevonden. De overschrijding op de rwzi Wijk en Aalburg op fosfaat is een oorzaak van de configuratie van de installatie. Deze zuivering is niet ingericht voor verdere P-verwijdering. Dit heeft in 2005, in combinatie met een piekbelasting van fosfaat, geresulteerd in een overschrijding Restvervuiling Het effluent van 20 rwzi s in beheer van Waterschap Rivierenland wordt op oppervlakte water geloosd dat in beheer is bij Rijkswaterstaat. Het betreft de rwzi s Aalst, Alblasserdam, Bommelerwaard-Oost, Culemborg, Druten, Eck en Wiel, Gelkenes, Gendt, Haaften, Hardinxveld de Peulen, Lienden, Millingen, Nieuw-Lekkerland, Nijmegen, Overasselt, Papendrecht, Schelluinen, Sliedrecht, Tiel en Vianen. Voor deze lozingen dient verontreinigingsheffing te worden betaald. Deze heffing is afhankelijk van de restvervuiling aanwezig in het effluent. De restvervuiling is opgebouwd zuurstofbindende stoffen en zware metalen. De zware metalen zijn weer onderverdeeld in 2 groepen. De grijze lijst waar zink, koper, nikkel, chroom en lood toe behoren en de zwarte lijst met arseen, cadmium en kwik. In figuur 5 is de restvervuiling over de jaren 2001 tot en met 2005 weergegeven, tevens wordt de rijksheffing weergegeven In 2005 bedroeg de restvervuiling in totaal v.e. (waarvan v.e. aan zuurstofbindende stoffen). Dit is een stijging van circa 15% t.o.v. het jaar Deze stijging kan helemaal worden toegeschreven aan de uitbreiding van het beheersgebied. Indien immers naar het oude gebied wordt gekeken dan is een afname van circa 10% te zien. In bijlage VII is een overzicht gegeven van de restvervuiling per zuivering. 10 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

15 Rijks v.e beheersgebied WSRL voor integratie 2005 Zware metalen zwarte lijst Zware metalen grijze lijst O2-bindend Figuur 5: Restvervuiling lozing op Rijkswater en de bijbehorende rijksheffing Zware metalen Het zuiveringsslib en het effluent worden afhankelijk van de grootte van de rwzi 4 tot 12 maal per jaar onderzocht op het gehalte aan zware metalen. Daar in de zuivering geen afbraak plaats vindt van zware metalen kan met behulp van deze gegevens het aanbod aan zware metalen worden berekend. In bijlage VIII is per element per rwzi het totale aanbod per jaar weergegeven. In 2005 bedroeg de totale hoeveelheid aan zware metalen kg. Dit is een toename van ruim kg t.o.v. het aanbod in 2004 (zie ook figuur 6). Deze toename is geheel toe te schrijven aan de uitbreiding van het beheersgebied. In het voormalige beheersgebied was de totale hoeveelheid zware metalen kg, wat een afname van kg betekent. Hiermee kan het hoge aanbod van 2004 als incident worden beschouwd. Het gewogen gemiddelde van het aanbod per i.e. is in 2005 afgenomen tot 74,1 mg/i.e./dag (74,4 mg/i.e./dag voor het voormalig WSRL) t.o.v. 81,1 mg/i.e./dag een jaar eerder ton/jaar mg/i.e. à 136 TZV /d beheersgebied WSRL voor integratie Arseen Cadmium Chroom Koper Kwik Lood Nikkel Zink Totaal (mg/i.e./d) Totaal effluent (ton/jaar) Figuur 6: Zware metalen aanbod en lozing op oppervlakte water Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 11

16 De hoeveelheid zware metalen dat met het effluent in 2005 op het oppervlakte water is geloosd, is afgenomen t.o.v In 2005 is kg aan zware metalen met het effluent geloosd, in het voormalig beheersgebied van WSRL is kg met het effluent geloosd. Hiermee zit de hoeveelheid zware metalen in het effluent op hetzelfde niveau als In bijlage X wordt de gemiddelde concentraties aan zware metalen in het effluent per rwzi gegeven. Aan het effluent zijn geen eisen gesteld voor wat betreft het gehalte aan zware metalen. Het overige aandeel van zware metalen is door het slib opgenomen en afgevoerd. Zie bijlage XI voor de opnamepercentages in het slib. Hierin is weinig verandering te zien t.o.v Energieverbruik rwzi s Elektriciteitsverbruik In figuur 7 is het elektriciteitsverbruik van alle zuiveringen weergegeven. Het totale verbruik in 2005 was 40,1 x 10 6 kwh), dit is een toename van circa 45% t.o.v. het jaar 2004 (27,7 x 10 6 kwh). De hoeveelheid elektra die nodig was voor de beluchting is in hetzelfde tijdvak toegenomen van 11,0 x 10 6 kwh naar 15,6 x 10 6 kwh. De toename is toe te schrijven aan de uitbreiding van het beheersgebied. Het energieverbruik in het voormalige beheersgebied is nagenoeg gelijk aan dat van Daar in 2005 een lagere vuilvracht, maar wel dezelfde hoeveelheid afvalwater als 2004 op de zuiveringen werd aangeboden, is het specifieke energieverbuik beluchting nagenoeg gelijk aan dat van een jaar eerder en het specifieke energieverbruik totaal hoger dan een jaar eerder. In bijlage XII is voor een groot aantal rwzi s het specifiek elektriciteitsverbruik over de jaren 2004 en 2005 weergegeven. Opmerkelijk is dat de rwzi s Arnhem-Zuid, Asperen, Dodewaard, Geldermalsen, Nijmegen, Sleeuwijk en Sliedrecht een relatief gunstig specifiek verbruik beluchting hebben ( Wh/kg TZV verwijderd). Voor de zuivering Asperen is dit toe te schrijven aan de zeer lage belasting en voor de rwzi Geldermalsen aan de toepassing van een oxidatiebed. De overige zuiveringen zijn voorzien van bellenbeluchting welke over het algemeen een gunstig energetisch beeld geeft. Voor de ultra laag belaste oxidatiesloten en carrousels ligt het verbruik voor de beluchting tussen de 400 en 600 Wh/kg TZV verwijderd MWh x Wh/kg TZV verwijderd beheersgebied WSRL voor integratie Verbruik totaal Verbruik beluchting Specifiek verbruik totaal Specifiek verbruik beluchting Figuur 7: Elektriciteitsverbruik totaal, beluchting en specifiek Energieproductie Op een viertal installaties wordt gebruik gemaakt van een slibgisting. Dit zijn de rwzi s Arnhem-Zuid, Geldermalsen, Nijmegen en Tiel. Het met deze gistingen geproduceerde biogas is gebruikt voor de opwekking van elektriciteit. In figuur 8 wordt de productie van gistingsgas en elektriciteit in de jaren 2001 tot en met 2005 weergegeven. Vanaf 2002 is de gistingsgasproductie van de rwzi Arnhem-Zuid niet meegenomen in het totaal. Dit omdat de daarvoor benodigde meetgegevens niet betrouwbaar lijken. Indien voor deze jaren wordt uitgegaan van een zelfde productie van gistingsgas als in 2001, blijkt er een daling van gistingsgasproductie te zijn. 12 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

17 In 2005 werd 5,4 x 10 6 kwh aan elektriciteit opgewekt, dit is circa 16% van de eigen behoefte. In 2005 is t.o.v circa 16% minder elektriciteit opgewekt. Deze afname is te wijten aan: rwzi Arnhem-Zuid: door een defect aan de rookgaskoelers is de produktie van electriciteit lager. rwzi Tiel: door bouwwerkzaamheden is de gasmotor slechts beperkt in bedrijf geweest. rwzi Nijmegen: door een lagere gasproduktie werd circa 7% minder elektriciteit opgewekt dan een jaar eerder. De verwachting zou zijn dat door het steeds verder optimaliseren van de energieopwekking, de hoeveelheid opgewekte elektriciteit toe zou nemen. Dit komt niet overeen met de ontwikkelingen sinds Het doorbreken van deze negative spiraal is een speerpunt voor x Gistingsgas (m3) Gistingsgas Arnhem-Zuid 2001 (m3) Opgewekt elektriciteit (kwh) Figuur 8: Productie van gistingsgas en elektriciteit 3.4 Onderzoek en projecten Uitbreiding rwzi Tiel De uitbreiding van deze rwzi bevindt zich in de uitvoeringsfase. Naast uitbreiding voor opvang van de autonome groei, wordt de rwzi zo omgebouwd dat deze geschikt is voor biologische defosfatering en totale stikstofverwijdering. Nadat in 2003 de eerste fase van de uitbreiding is gerealiseerd, is in 2004 de oude beluchtingstank gerenoveerd. Naar verwachting zal de volledige uitbreiding medio 2006 gerealiseerd zijn Uitbreiding rwzi Schelluinen De uitbreiding van deze zuivering bevindt zich in de uitvoeringsfase. Naast uitbreiding voor opvang van de autonome groei, wordt de rwzi zo omgebouwd dat deze geschikt is voor biologische defosfatering en totale stikstofverwijdering. Tevens wordt in de nabije toekomst het afvalwater van de rwzi s Leerbroek en Meerkerk naar de rwzi Schelluinen gebracht. De rwzi s Leerbroek en Meerkerk zullen dan geamoveerd worden. Naar verwachting zal de volledige uitbreiding medio 2007 gerealiseerd zijn Nieuw ontvangwerk rwzi Alblasserdam Om een hogere hydraulische belasting te kunnen verwerken zal de zuivering Alblasserdam voozien worden van een nieuw ontvangwerk en roostergoedverwijdering. Eind 2005 is hiertoe een aanzet gedaan voor het ontwerp. Eind 2006/begin 2007 zal de aanpassing naar verwachting gerealiseerd zijn. Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 13

18 3.4.4 Zandfiltratie rwzi Nijmegen Het waterschap heeft samen met de gemeente Nijmegen een optimalisatiestudie naar het afvalwatersysteem van Nijmegen uitgevoerd. Het resultaat hiervan is, dat in plaats van een bergingsreservoir van m3 inhoud te bouwen bij het rioolgemaal de Biezen, volstaan kan worden met een extra nazuivering op de zuiveringsinstallatie van Nijmegen. Hiermee wordt een besparing op de investeringskosten in de waterketen bereikt van circa 14 miljoen euro. Deze besparing zal ten goede komen aan het duurzaam integraal waterbeheer in Nijmegen, door in te zetten op ambitieus afkoppelen in de komende 10 jaar. Dit is vastgelegd in het waterplan Nijmegen. Inmiddels is gestart met de bouw van een zandfiltratie voor een deel van het effluent van de rwzi Nijmegen. De zandfiltratie is in 2005 gerealiseerd. Begin 2006 zal de zandfiltratie in bedrijf worden genomen Aanpassing defosfatering rwzi Bommelerwaard-Oost Op de zuivering Bommelerwaard-Oost vindt de fosfaatverwijdering in de sliblijn plaats. In de sliblijn wordt azijnzuur gedoseerd, hierdoor komt de door bacteriën opgeslagen fosfaat weer vrij in oplossing. Na scheiding van het slib van het fosfaatrijke water, wordt kalk aan het fosfaatrijke water toegevoegd waarna neerslag van fosfaatkalkslib plaatsvindt. Op deze manier wordt sinds 1996 fosfaat uit het afvalwater gehaald. Daar groot onderhoud aan de slib/waterscheider nodig was, wat hoge kosten met zich meebrengt, en de verwachting dat dit onderhoud structureel is (eens per 5 jaar), was reden genoeg om de mogelijkheid te onderzoeken om het fosfaat neer te slaan met een aluminiumzout in het fosfaatrijke stripperwater. Dit onderzoek is met succes afgerond. In 2005 is gestart met de daadwerkelijke ombouw. De verwachting is dat de definitieve aanpassing 2006 gereed is Aanpassing rwzi Dodewaard Door overbelasting vertoonde deze installatie een slechtere werking. Deze overbelasting werd in belangrijke mate veroorzaakt door een regelmatige bedrijfslozing met een hoge vervuilingswaarde. Nadat vanaf eind 2004 een deel van het afvalwater afgevoerd wordt naar de rwzi Tiel, is in 2005 een uitbreiding van de beluchtingcapaciteit uitgevoerd. Hierbij zijn de bestaand buisbeluchters vervangen door plaatbeluchters Amovatie rwzi Echteld Deze overbelaste kleine discontinu werkende oxidatiesloot had moeite om een goede zuiveringsgraad te bewerkstelligen. Tijdens grote regenval en periode met lage temperatuur kon deze installatie nauwelijks een voldoende zuiveringsgraad bereiken. Deze zuivering is begin 2005 opgeheven. Het transportstelsel is aangesloten op de rwzi Tiel Uitbreiding en renovatie rwzi Geldermalsen Op deze rwzi wordt circa tweederde van het afvalwater in oxidatiebedden behandeld. Het is echter niet mogelijk om met oxidatiebedden verdergaande stikstofverwijdering te bewerkstelligen. Het is derhalve noodzakelijk om de rwzi om te bouwen. In 2004 is een systeemkeuze uitgevoerd, op basis hiervan is in 2005 begonnen met het ontwerp. Momenteel is voorzien om de aanpassing in 2008 gereed te hebben Vergelijkend onderzoek MBR en zandfiltratie rwzi Maasbommel Uit het in 2004 afgeronde vergelijkend onderzoek MBR en zandfiltratie op, is naar voren gekomen dat om te voldoen aan de MTR-kwaliteit de verwijdering van zware metalen en micro-verontreinigingen een probleem is. In samenwerking met de STOWA en Haskoning zijn eind 2005 voorbereidingen getroffen voor de nabehandeling van het effluent met aktiefkool voor de verwijdering van micro-verontreinigingen en met polymeer voor de zware metalen. Het onderzoek wordt in het voorjaar van 2006 opgestart en heeft een looptijd van een jaar Projectenplan technische automatisering Middels het opstellen van een projectenplan wordt uitvoering gegeven aan het implementeren van de uitgangspunten van het beleidsplan technische automatisering. De zuiveringstechnische werken worden door modificatie en renovatie zodanig aangepast dat beheer op afstand voor alle objecten mogelijk is. Tevens worden alle bedrijfsgegevens geautomatiseerd overgebracht naar een centrale plek in een district. Van hieruit zijn deze gegevens toegankelijk voor de administratieve systemen. De looptijd van dit project bedraagt 3 jaar. Er wordt begonnen met een pilot op de rwzi s Geldermalsen, Beesd en Maasbommel. Naar aanleiding van de bevindingen op deze installaties, zal de automatisering op de andere zuiveringen ook aangepast worden. In 2003 is met de voorbereiding 14 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

19 van dit project begonnen, zodat in 2004 de pilot zou worden opgestart. Door vertragingen in de voorbereiding zal de pilot pas in 2006 worden opgestart. Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 15

20 16 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

21 4 Verwerking van slib 4.1 Algemeen De hoeveelheid geproduceerd zuiveringsslib van de 39 zuiveringsinstallaties bedroeg in 2005 ongeveer m3 vloeibaar slib. Het drogestofgehalte van het ingedikte zuiveringsslib is in 2005 t.o.v verder toegenomen. In figuur 9 is het verloop van de productie vloeibaar slib en het gemiddelde drogestof gehalte van het ingedikt slib in de jaren 2001 tot en met 2005 weergegeven. De toename in de hoeveelheid vloeibaar slib is toe te schrijven aan de uitbreiding van het beheersgebied. Indien het vergelijk wordt gemaakt voor het voormalig beheersgebied tussen de jaren 2004 en 2005, blijkt de productie van nat slib iets te zijn afgenomen terwijl het drogestofgehalte van het natte slib gelijk is gebleven. x 1000 ton d.s beheersgebied WSRL voor integratie ,0 23,5 23,0 22,5 22,0 21,5 21,0 20,5 20,0 % Slibproductie Slibkoek drogestofgehalte Figuur 9: Productie vloeibaar slib en gemiddelde drogestofgehalte In 2005 werd ruim ton slib droge stof geproduceerd. Indien het voormalig beheersgebied van WSRL wordt bekeken, dan is de productie in ton d.s. hetgeen een lichte daling is t.o.v Al het geproduceerde slib is ontwaterd op 14 mechanisch slibontwateringinstallaties in eigen beheer, 1 mobiele slibontwatering op de rwzi Sleeuwijk en 1 mechanische slibontwatering in beheer bij Waterschap Hollandse Delta. Ten behoeve van het ontwateren is m3 vloeibaar slib getransporteerd naar een ontwateringinstallatie. Binnen het voormalige beheersgebied van WSRL is m 3 getransporteerd, dit is m 3 minder als een jaar eerder. x 1000 m beheersgebied WSRL voor integratie ,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 % Slibproductie Gemiddelde drogestofgehalte ingedikt slib Figuur 10: Slibproductie en gemiddelde drogestofgehalte slibkoek Totaal is ton aan ontwaterd slib geproduceerd. Hiervan is ton aan de compostering, ton aan de DRSH en ton aan de SNB aangeboden (zie bijlage XIII). In 2005 bedroeg het drogestof gehalte van het ontwaterde slib gemiddeld 21,9 %. Dit is lager dan de 22,96 % die in 2004 werd gehaald, ook in het voomalig beheersgebied is een daling te zien tot een drogestof van 22,3%. Deze daling is veroorzaakt door een verschuiving in de verwerking enerzijds door de ombouw van de kamerfilterpers in Nijmegen en anderzijds door storingen elders, hierdoor is geen optimaal gebruik gemaakt van de kamerfilterpersen die normaliter een hogere drogestof halen dan Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 17

22 de zeefbandpersen. In figuur 10 is het verloop van de slibproductie en het gemiddelde drogestof gehalte van de slibkoek in de jaren 2001 tot en met 2005 weergegeven. In bijlage XIV is een overzicht gegeven van het gemiddelde gehalte aan zware metalen in het zuiveringsslib en de bemestingswaarde van het slib. 4.2 Compostering De in 2005 aan Midden-Betuwe Slibverwerking (MBS) aangeboden ton ontwaterd slib is op de composteringsinstallatie te Tiel en Zutphen verwerkt. In het verslagjaar werd ton compost geproduceerd. Deze productie komt overeen met de aangeleverde hoeveelheid drogestof. In bijlage XV is een overzicht gegeven van de compostkwaliteit. In 2005 werd door Waterschap Rivierenland ton compost afgeleverd aan Stichting Slibservice Rivierengebied Onderzoek en projecten Om zorg te dragen voor een zo hoog mogelijke ontwateringgraad worden bij de diverse ontwateringinstallaties regelmatig onderzoeken uitgevoerd naar polymeer gebruik, zowel het type, merk als dosering worden dan bekeken. Tevens wordt regelmatig kritisch naar de instellingen van de apparatuur gekeken. Naast deze reguliere onderzoeken wordt ook regelmatig onderzoek verricht naar specifieke proces verbeteringen Aanbesteding polymeer Samen met de Gelderse Waterschappen en waterschap Groot Salland is in 2005 het polymeer Europees aanbesteed. Deze aanbesteding heeft tot een flinke reductie van de prijs geleid Slibontwatering op de rwzi Nijmegen In 2005 is de polymeer aanmaakinstallatie vervangen. Tevens is de besturing (elektrisch) van de slibontwatering vervangen. 18 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

23 Bijlagen Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 19

24 20 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

25 Bijlage I: Grafische weergave beheersgebied Waterschap Rivierenland Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 21

26 Bijlage II: Jaardebiet en elektraverbruik rioolgemalen 22 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

27 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 23

28 Bijlage III: Voldoen aan afnameverplichting RWZI Gemalen Pomp capaciteit Afname verplichting Voldoen aan verplichting Aalst % Aalst % Delwijnen % Nederhemert % Poederoyen % Brakel % Zuilichem % Alblasserdam % Oud Alblas % Arnhem-zuid 3,473 3, % vijzelgemaal op rwzi 1,120 1, % Driel % Heteren % Huissen Rietbaan % Huissen Karstraat % Elst % Waalsprong % Oosterhout % Asperen % Heukelum % Beesd % Beesd % Rumpt % Gellicum % Acquoy % Rhenoy % Bergharen % Bergharen % Hernen % Horssen % Batenburg % Bommelerwaard-Oost 2,264 2,353 96% Alem % Kerkwijk % Bruchem % Gameren % Zaltbommel % Hedel % Ammerzoden % Velddriel % Kerkdriel % Well % Rossum % Nieuwaal % Culemborg % vijzel gml op rwzi Culemborg % Asch % Zoelmond % Ravenswaay % Beusichem % Dodewaard % Dodewaard % Yzendoorn % Ochten de Heuning % Ochten % Opheusden % Dreumel % Dreumel % Heerewaarden % Alphen % Druten 1,384 1, % Druten Kalverstraat % Druten-West % Puiflijk % Wamel % Ben. Leeuwen % Afferden % Deest % Dussen % Dussen % Hank % Eck en Wiel % gml op de rwzi EeW % Ingen % Maurik % Rijswijk (Geld) % RWZI Gemalen Pomp capaciteit Afname verplichting Voldoen aan verplichting Eethen % Drongelen % Eethen % Genderen % Meeuwen % Geldermalsen 1,495 1,575 95% vijzelgemaal op rwzi Geldm % Est % Meteren % Enspijk % Deil % Tricht % Erichem % Buren % Buren -Geldermalsen % Buurmalsen % Gelkenes % Ameide % Groot Ammers % Goudriaan % Langeraak, Melkwg % Sporthal Nieuwpoort % Nieuwpoort Vesting % Noordeloos % Ottoland % Gendt 1,239 1,325 94% Angeren % Bemmel Leemkuil % Bemmel Tesselaar % Doornenburg % Gendt % Haalderen % Gorinchem-Oost % Gorinchem droog (wijdschild) % Gorinchem nat (laag dalem 1) % Dalem % Spijk % Vuren % Groesbeek-Breedeweg 1,015 1,101 92% gemaal op rwzi Groesbeek % Drul % Horst % Groesbeek % Haaften % Herwijnen % Hellouw % Haaften % Tuil % Waardenburg % Opijnen % Hardinxveld de Peulen % Giessen Oudekerk % Giessendam % de Peulen % Leerbroek % Leerbroek % Nieuwland % Leerdam 1,027 1, % gemaal op rwzi Leerdam 1, % Kedichem % Lienden % Lienden % Ommeren % Maasbommel % Maasbommel % Appeltern % Altforst % Blauwe Sluis % Meerkerk % gemaal op rwzi Meerkerk % Millingen % Leuth % Kekerdom % Millingen % Nieuw Lekkerland % Streefkerk % 24 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

29 RWZI Gemalen Pomp capaciteit Afname verplichting Voldoen aan verplichting Nijmegen 13,529 14,242 95% Biezen 8,553 9,123 94% Ewijk % Beuningen 1, % Weurt % Wijchen 2,331 2, % Winssen % Malden % Beek % Ooy % Ubbergen % Overasselt % Nederasselt % Overasselt % Heumen % Papendrecht 1,614 1, % Opvoergemaal 1,700 1, % Schelluinen 1,853 2,115 88% Hardinxveld Boven % Gorinchem Bulkesln 1,000 1,178 85% Arkel % Giessenburg % Hoornaar % Hoogblokland % Schelluinen % Hoogblokland, Groenewg % Sleeuwijk 2,035 2,616 78% Almkerk % Andel % Giessen % Nieuwendijk % Rijswijk (NB) % Sleeuwijk % Uitwijk % Werkendam % Woudrichem % Sliedrecht 1,529 1, % Blesk'graaf % Blesk'graaf, Kweldamwg % Brandwijk % Laagblokland-Ottoland % Molenaarsgraaf % hoofdgemaal sliedrecht 1,240 1, % Wijngaarden % Tiel 3,062 3, % Echteld % Heesselt % Kapel Avezaath % Kerk Avezaath % Kesteren % Medel 216 Ophemert % Tiel 2,199 2, % Varik % Wadenoyen % Zoelen % Valburg % vijzelgemaal op rwzi Valburg % Slijk Ewijk % Andelst % Vianen 1,170 1, % Everdingen huibertlaan % Everdingen,Tienhovensewg % Hagestein % Hei en Boeicop % Lexmond % Schoonrewoerd % Vianen, de Hagen % Zijderveld % Wijk en Aalburg % vijzelgemaal op rwzi Aalburg % Veen % Zetten % Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 25

30 Bijlage IVa: Verwijderingpercentages stikstof, fosfaat en totaal zuurstofverbruik Maasbommel (3,728 ie) Leerbroek (4,426 ie) Eethen (6,096 ie) Beesd (6,154 ie) Meerkerk (6,272 ie) Lienden (7,669 ie) Overasselt (8,118 ie) Zetten (8,537 ie) Millingen (8,566 ie) Asperen (8,566 ie) Bergharen (9,419 ie) Dussen (9,566 ie) Eck en Wiel (11,037 ie) Dreumel (11,257 ie) Aalst (12,176 ie) Valburg (12,228 ie) Nieuw Lekkerland (12,772 ie) Wijk en Aalburg (13,081 ie) Haaften (13,169 ie) Hardinxveld de Peulen (15,441 ie) Groesbeek-Breedeweg (20,507 ie) Gorinchem-Oost (21,926 ie) Geldermalsen (22,184 ie) Dodewaard (22,985 ie) Alblasserdam (27,368 ie) Gelkenes (28,757 ie) Vianen (31,199 ie) Gendt (31,993 ie) Leerdam (35,507 ie) Druten (39,816 ie) Papendrecht (42,772 ie) Sliedrecht (43,066 ie) Sleeuwijk (46,875 ie) Culemborg (46,882 ie) Schelluinen (55,853 ie) Bommelerwaard-Oost (100,279 ie) Tiel (114,493 ie) Arnhem-Zuid (171,868 ie) Nijmegen (309,985 ie) Totaal (1,402,596 ie) % TZV % Ntot % Ptot 26 Jaaroverzicht ZTW 2005.doc

31 Bijlage IVb: Vrachten en rendementen fosfaat, stikstof en totaal zuurstofverbruik RWZI Ptot influent kg Ptot effluent kg % Nkj influent kg Ntot effluent kg % TZV influent kg TZV effluent kg % Aalst , Alblasserdam , Arnhem-Zuid , ,374 1, Asperen , Beesd Bergharen , Bommelerwaard-Oost ,638 1, Culemborg , Dodewaard , Dreumel , Druten , Dussen , Eck en Wiel , Eethen Geldermalsen , Gelkenes , Gendt , Gorinchem-Oost , Groesbeek-Breedeweg , Haaften , Hardinxveld de Peulen , Leerbroek Leerdam , Lienden , Maasbommel Meerkerk Millingen , Nieuw Lekkerland , Nijmegen , ,158 3, Overasselt , Papendrecht , Schelluinen , Sleeuwijk , Sliedrecht , Tiel , ,571 1, Valburg , Vianen , Wijk en Aalburg , Zetten , Totaal 2, ,350 2, ,753 14,982 % verwijderd Jaaroverzicht ZTW 2005.doc 27

32 Bijlage V: Gemiddelde effluentkwaliteit van de rwzi s RWZI ph Droogrest mg/l BZV mg/l CZV mg/l Nkj mg/l NO3 mg/l Ntot mg/l Ptot mg/l Cl mg/l Aalst Alblasserdam Arnhem-Zuid Asperen Beesd Bergharen Bommelerwaard-Oost Culemborg Dodewaard Dreumel Druten Dussen Eck en Wiel Eethen Geldermalsen Gelkenes Gendt Gorinchem-Oost Groesbeek-Breedeweg Haaften Hardinxveld de Peulen Leerbroek Leerdam Lienden Maasbommel Meerkerk Millingen Nieuw Lekkerland Nijmegen Overasselt Papendrecht Schelluinen Sleeuwijk Sliedrecht Tiel Valburg Vianen Wijk en Aalburg Zetten Jaaroverzicht ZTW 2005.doc